Tuintips van Mathiska

De tuin van

Mathiska Lont is boswachter in De Wieden. In haar vrije tijd is ze vaak te vinden in haar natuurlijke tuin. Wat ze al die jaren heeft gezien en geleerd, deelt ze met ons.

En? Heb je nieuwe planten en dieren in je tuin? Waren er nog verrassingen bij? Om nog meer diversiteit in je tuin te krijgen, wat klustips voor de herfstmaanden. Plus één voor de inwendige mens.

Natuurlijke zonwering

Vroeger hadden mensen geen zonwering. Ze hadden wel leibomen. Ze plantten voor de ramen bomen, waarvan ze de takken naar de zijkanten leidden. ’s Zomers als de leibomen blad dragen, geven ze schaduw, ’s winters kun je door de kale bomen ver kijken. Het najaar is de beste tijd om een boom te planten. Dus als het te warm was in je huis, denk eens aan een leilinde of peer. Je moet leibomen wel elk jaar snoeien.

VOEDERPLEK VEILIG?

Tuinvogels houden van dekking. Kijk daarom eens goed of vogels in jouw tuin wel veilig bij de voederplek kunnen komen. De afstand tot bomen en struiken zou eigenlijk niet meer dan 2 meter moeten zijn. Je kunt bij je voederpaal een wilde roos planten, bijvoorbeeld hondsroos, dan kunnen de vogels via een veilige tussenstap bij de voedertafel komen. Wilde rozen zijn voor bijen en andere insecten een geweldige voedselbron. In het najaar verschijnen de rozenbottels, hier kun je jam of sap van maken. Je kunt ze ook laten hangen voor de kramsvogels en koperwieken die er in de winter op afkomen.

Kalm aan

Je maakt je tuin winterklaar door vooral niet te veel te doen. Veel insecten overwinteren in of tussen je planten en struiken. Dit kan als ei, als rups, larve, in een cocon of als volwassen beest. Laat dus zoveel mogelijk afgestorven plantenstengels staan, hier zit veel meer leven in dan je denkt. Vogels kunnen zich ook nog lang te goed doen aan alle zaden en vruchten die nog aan planten en struiken zitten. Wil je toch iets doen, haal dan alle grassen tussen de planten weg.

BLIJE WESPEN

In het najaar maak je vlinders en wespen superblij met (rottend) fruit. Als je fruitbomen hebt, laat dan de gevallen exemplaren eens liggen. Maar je kunt ook een appelklokhuis, overrijpe bananen of mango’s buiten neerleggen. Wespen zijn enorme opruimers en weten hier wel raad mee. Leg het fruit wel op een plek waar je niet zo vaak komt, want wespen komen er in groten getale op af. Doordat er wat alcohol in het rottende fruit zit, kan het voorkomen dat wespen, en ook vlinders, ietwat dronken door de lucht vliegen.

Zaden verzamelen

Veel planten zijn nu uitgebloeid. Als je hun zaden verzamelt en droogt, kun je ze in het voorjaar zelf opkweken of op plekken zaaien waar jij ze wilt hebben. Ook leuk om ze cadeau te geven. Wil je de vogels een cadeau geven? Leg dan de gedroogde bloemhoofden in z’n geheel op je voedertafel, de vogels pikken zelf de zaden er wel uit.

Nieuwe hazelaars

Eekhoorns zijn dol op noten. In het najaar verzamelen ze onder andere de noten van de hazelaar, de welbekende hazelnoten. Die – soms zijn het er honderden – verstoppen ze op allerlei plekken. In de winter vinden ze niet alles terug. Deze vergeten hazelnoten groeien dan weer uit tot nieuwe bomen. Je kunt eekhoorntjes helpen door, net als zij, nootjes te verzamelen en te begraven. Daar komen dan volgend jaar hopelijk bomen uit tevoorschijn. Dit kun je in je eigen tuin doen, maar ook op veel andere plekken.

Hergebruik takken

Maak van afgevallen of gesnoeide takken eens een takkenril. Sla om de meter 2 palen parallel in de grond. Leg tussen de palen takken, zodat er een lijnvormig element ontstaat. Je kunt hem langs de schutting maken, maar ook als afscheiding tussen twee stukken tuin. Vogels en kleine zoogdieren zijn er dol op. Hier kunnen ze een nestje maken, schuilen én voedsel zoeken. Want voor de afbraak van de takken zijn veel insecten en schimmels nodig; zij zijn voedsel voor vogels en andere dieren. Ieder najaar kun je je snoeihout in de takkenril leggen. Je kunt er ook heel goed een egelhuisje in zetten.

ZELF LIKEUR MAKEN

In het najaar kom je overal vlierbessen tegen waar je heerlijke likeur van kunt maken, lekker voor de winteravond. Maak 500 gr rijpe vlierbessen schoon, verwijder alle takjes (die zijn een beetje giftig). Doe de bessen in een goed afsluitbare pot of fles en vul dit aan met gewone wodka of jenever (300 ml). Zet hem goed afgesloten weg en schud de pot/ fles iedere dag even gedurende 3 weken. Na die 3 weken doe je alles in een pannetje met 400 ml water en 200 gr suiker. Dit mengsel breng je langzaam aan de kook. Wanneer het kookt en alle suiker is opgelost, zet je het vuur uit en laat je de vloeistof afkoelen. Zeef de vlierbessenwodka of jenever door een aantal koffiefilters. Vul de afgekoelde vloeistof aan met wodka of jenever tot 0,75 ltr en je likeur is klaar. Je kunt het in de koelkast een aantal maanden bewaren. Je laat natuurlijk wel genoeg bessen hangen voor de vogels, zodat zij die in de winter lekker kunnen opeten.

Meer tuintips van Mathiska? Ga naar nm.nl/tuin