Vragen aan Frans

Vragen

aan Frans

Frans van Natuurmonumenten werkt al jaren als redacteur voor Puur Natuur en kent bijna alle natuurgebieden. Als hij het antwoord op je vraag niet weet, klopt hij aan bij onze boswachters.

1 Bijen transporteren water, maar hoe?

Ja, dat wil zeggen honingbijen doen dat. Ze doen dat om de temperatuur van de kast op peil te houden. Die ligt rond de 35 graden. Maar als de zon er lange tijd op schijnt, wil de temperatuur nog wel eens oplopen. De bijen in de kast bewegen hun vleugels om voor verkoeling te zorgen. Als die natuurlijke ventilator het niet aankan, gaan ze op zoek naar water. Dat halen ze het liefst uit modderige plassen of natte bladeren. Dat water slaan ze op in een deel van hun slokdarm, dat ze normaal gesproken gebruiken om nectar bewaren. Eenmaal terug in de kast laten ze water over hun tong uitvloeien, zodat het snel verdampt en dus snel verkoelt.

2

Hoe komt die bamboe op de grond?

Misschien heb je het ook meegemaakt. Heb je met de beste bedoelingen een insectenhotel opgehangen, liggen de stukjes bamboe ineens op de grond. Dat is nog tot daaraan toe. Maar dan stop je ze terug en liggen ze er de volgende dag weer. Wie doet dat? Vogels. Vooral mezen, kauwen en ook spechten komen eropaf. Het is ze te doen om de eitjes die de insecten in de bamboe hebben gestopt. Zeker in het voorjaar als de vogels jongen moeten voeren, is zo’n insectenhotel wel heel prettig. Maar goed, zo schieten de insecten er niet veel mee op. Wat te doen? Je kunt wat kippengaas tegen het hotel aan zetten, zodat de vogels er niet meer bij kunnen. Meer weten over hoe je een insectenhotel kunt maken? Kijk op nm.nl/insectenhotel

3 Krijgen jonge vogels wel water?

We zien oudervogels in het voorjaar af en aan vliegen met voedsel, maar hoe komen jonge vogels aan water? Er loopt per slot van rekening geen waterleiding naar al die nesten. In de mensenwereld zou dat inderdaad tot problemen leiden. In de vogelwereld zit het anders. Jonge vogels krijgen met eten dat hun ouders ze toestoppen genoeg vocht. Sterker, totdat ze zelf gaan drinken, weten ze zich ook geen raad met een bakje of bekje water. Zou je het ze geven, is er een risico dat het water in hun longen loopt en kunnen ze stikken.

WAT IS DIT?

Zijn dit misschien jonge slakjes, wilde Yvonne Hendriks weten. Nee, het zijn gallen van een beukengalmug. Dat is een mug die veel voorkomt op beuken in lanen en bosranden. Die legt in het voorjaar eitjes op knoppen van de beuk. Nadat ze uit de eitjes zijn gekropen, beginnen de larven te zuigen aan de nerf van jonge bladeren. De beuk reageert daarop door gallen te maken. Daarin ontwikkelt de larf zich verder. In het najaar of voorjaar erop verpopt de larf zich tot een mugje van 4 tot 5 millimeter, kruipt uit de gal en gaat eitjes leggen. Zo is de cirkel weer rond.

Wat is er aan de hand met... ... de merel

Vogelbescherming en Sovon Vogelonderzoek hebben 2022 uitgeroepen tot het Jaar van de Merel, misschien wel de bekendste vogel van ons land.

Waarom extra aandacht voor de merel? De afgelopen vijf jaar is bijna een derde van het aantal merels verdwenen; het gaat om honderdduizenden vogels. Waarschijnlijk heeft de voor merels dodelijke virusziekte usutu hierin een grote rol gespeeld. Ook de droogte heeft merels parten gespeeld. Mogelijk zijn er ook andere oorzaken.

Waar komt dat vermoeden van andere oorzaken vandaan? Het valt op dat de achteruitgang in steden en in bossen in Oost- en Zuid-Nederland groter is. Het zou kunnen dat het voedselaanbod voor merels niet goed (meer) is. Speelt het kleinere oppervlak aan groene tuinen in de stad een rol? En zorgt de stikstofbelasting in de bossen ervoor dat de eierschalen te dun worden, zoals bij mezen ook het geval is?

Moeten we ons zorgen maken? De merel heeft zich geweldig weten aan te passen aan onze leefomgeving. Het is van origine een schuwe bosvogel. En kijk hoe hij zich in onze tuinen en parken gedraagt. Als een vogel die helemaal thuis is in onze omgeving in de problemen komt, wil je toch weten wat er hand is. En of het ligt aan de gevolgen van ons gedrag op z’n leefomgeving.

Kunnen we helpen bij dat onderzoek? Nou en of! Vogelbescherming en Sovon willen graag dat je de merels in je tuin volgt. Hoeveel zijn het er, wat eten ze, hebben ze nesten, redden de jongen het? Als daaruit blijkt dat er te weinig groen in steden en dorpen is, is dat ook een sterk signaal voor onze bestuurders om daarmee aan de slag te gaan. Meer informatie over het onderzoek vind je op jaarvandemerel.nl

Ook een vraag?

Stuur die naar natuurvraag@ natuurmonumenten.nl. Je krijgt altijd antwoord (ook al duurt het soms even). De leukste vragen krijgen een plek in deze rubriek.