Dagboek van

Jos van Genugten uit Waspik (NB) nam twee jaar geleden het initiatief om op een verlaten tuinderij bij zijn dorp een voedselbos aan te leggen. Met hulp van tientallen vrijwilligers en boeren van de agrarische natuurvereniging Slagenland ging hij aan de slag. Jos is boerenzoon en theoloog. Samen met zijn vrouw Mirjam geeft hij trainingen in spiritualiteit en leiderschap.

JOS VAN GENUGTEN, WASPIK

maart 2018

M’n idee voor een voedselbos krijgt steeds meer vorm. Het plan is klaar en rust op drie pijlers: biodiversiteit in het voedselbos en in de rest van de polder, mensen weer in contact brengen met natuur en met de herkomst van hun voedsel, en het bevorderen van gemeenschapszin. Dat laatste heb ik uitgedrukt in de woorden: ik ben, omdat wij zijn. Dat komt uit het Afrikaanse gemeenschapsdenken Ubuntu. Voor het voedselbos is dat vertaald naar: wij leven omdat mensen voor ons bomen hebben geplant, wij planten bomen zodat mensen na ons kunnen leven. Nu het plan er is, zijn er nog drie zaken te regelen: eigenaarschap, financiering en ontwerp.

maart 2019

We maken ineens grote stappen. De gemeente Waalwijk wordt eigenaar van de grond waarop het voedselbos moet komen. Ik heb het plan gepresenteerd voor de leden van de agrarische natuurvereniging: ze doen allemaal mee! Sjef van Dongen heeft een basisontwerp en een plantplan gemaakt. En met de financiering gaat het ook de goede kant op. Het bos lijkt er echt komen!

1 november 2019

De kogel is door de kerk. Bericht van de provincie: er zijn geen belemmeringen meer, je kunt aan de slag. En dat doen we. Met de boeren en de vrijwilligers halen we de kerstbomen en coniferen uit de grond, we verzamelen het dode hout, maken de grond met brandnetels en distels los, halen het prikkeldraad weg. En we leggen de poel aan. Het is geweldig om te zien dat we zo’n goede start maken.

11 maart 2020

Alles is in gereedheid voor de Boomfeestdag van volgende week. Wethouder Dilek Odabasi kwam met het idee om op die dag met 350 kinderen van 12 basisscholen 750 bomen te gaan planten in het voedselbos. Ze heeft ons steeds gesteund. En wij steunen nu haar idee. De bomen liggen klaar, de vrijwilligers weten wat ze moeten doen. De kinderen kunnen komen.

18 maart

Wat een domper. Het planten met de kinderen kan niet doorgaan vanwege de coronamaatregelen die zijn afgekondigd. Ook alle scholen gaan dicht. Maar goed, de vrijwilligers waren er wel. Het is ze gelukt om alle bomen te planten. De hoofdstructuur met diverse fruitbomen – peren, appels, kersen, perziken, pruimen en noten – staat nu. Het zijn niet allemaal inheemse soorten, wel soorten die op onze breedtegraad groeien en het goed doen op deze grond. Wat zo fijn is, is dat er veel dertigers zijn onder de vrijwilligers. De generatie na ons verbindt zich met het idee dat je bomen plant voor de eeuwigheid.

1 april

We zijn weer aan het werk geweest in het bos. Er is 65 kilo bloemenzaad uitgestrooid. Vanwege de enorme droogte hebben de boeren ook de jonge bomen van water voorzien.

15 mei

Het was voor Mirjam en mij een bijzondere dag. Het labyrint in het voedselbos is klaar.

Hiermee is een belangrijke wens vervuld.

We wilden graag dat het bos niet alleen voedsel voor het lichaam zou geven, maar ook voedsel voor de ziel. Een labyrint staat voor de levensweg. Die gaat soms in een

rechte lijn, soms zijn er hindernissen. En het gebeurt ook dat het leven een scherpe bocht maakt door een sterfgeval, echtscheiding of ontslag. Voorbij die bocht is het perspectief op het leven totaal anders. Als je een vraag in het leven hebt, krijg je mogelijk een antwoord als je deze weg van het labyrint afloopt.

20 juni

Met een kraan is het meubilair geplaatst. Een stel gepensioneerde timmerlui heeft zware, robuuste houten banken gemaakt. Die til je niet zomaar op. Ook de grote insectenhotels zijn op hun plek gezet. Door de banken kunnen mensen hier picknicken, een boek lezen, elkaar ontmoeten, tot rust komen.

1 september

De boeren brengen nog een keer water naar de bomen. Al met al hebben ze 350.000 liter water uitgereden. Dat is cruciaal geweest. Ik hoor dat elders de helft van de pas aangeplante bomen is doodgegaan. Hier zijn het er tien. Het was ook wel heel extreem met de droogte. In de negen weken na de aanplant viel maar 3 millimeter regen.

11 en 12 september

Het is feest! Zaterdag de officiële opening, zondag open dag. We moesten een en ander wel laten voldoen aan de corona-richtlijnen. Dat is gelukt. Zondag waren er meer dan driehonderd mensen. Ik hoop dat ze blijven komen en over een paar jaar de vruchten gaan plukken. Uitgangspunt is dat iedereen mag oogsten voor eigen gebruik. En wat overblijft, gaat naar de voedselbank en een restaurant.

7 november

Tweede plantronde. We hebben 400 bessenstruiken geplant. De paar boompjes die door de droogte zijn doodgegaan, hebben we vervangen. Daarmee is de aanleg van het voedselbos voltooid. Ik kan het niet laten om te kijken naar een volgende stap. Het zou toch wel mooi zijn als we langs de noordkant van het bos een windsingel kunnen realiseren met vruchtdragende struiken: sleedoorn, meidoorn, vijgen, lijsterbes. Het houdt de kou uit het bos en biedt vogels veel voedsel. We zullen zien.

Meer weten over het voedselbos in Waspik?

Luister naar de podcast die we in het bos maakten. Je vindt ‘m op Spotify, SoundCloud en in je favoriete podcast-app. Je kunt het voedselbos ook bezoeken natuurlijk. Je vindt het bos aan de Vrouwkensvaartsestraat, aan de rand van Waspik.