Europa

Covid-19: Europese initiatieven om ondernemingen te helpen

De Europese Unie heeft de afgelopen jaren al de nodige crisissen voor de kiezen gekregen. Denk onder meer aan de economische crisis en de vluchtelingenstroom. Maar de recente coronacrisis is ongezien: in de hele wereld liggen economieën en samenlevingen plat, met menselijke en economische drama’s tot gevolg. Daarom zijn er een aantal Europese initiatieven die ondernemingen helpen tijdens deze crisis. Vleva, het Vlaams Europees verbindingsagentschap, zette ze op een rijtje.

Deze lijst is een prima overzicht van alles wat, voorlopig (we schrijven midden mei), beschikbaar is. U vindt ook alles terug op de website van Vleva. Zo zijn onder meer de staatssteunregels soepeler geworden, kunnen overheden meer uitgeven dan onder normale begrotingsomstandighe den, enz…

Steunpakket

Er is een eerste akkoord bereikt over een steunpakket van € 540 miljard.

Daarvan gaat € 240 miljard naar het Europees stabiliteitsmechanisme dat kan ingezet worden voor hulp (gezondheid) aan de zwaarst getroffen landen in de vorm van leningen.

Vervolgens gaat € 100 miljard naar SURE, een systeem dat leningen zal verschaffen aan lidstaten die hun overheidsuitgaven reserveren voor systemen van kortere arbeidstijden. Het geld komt van de financiële markten, en er zal geen extra bijdrage gevraagd worden aan de lidstaten aan de begroting van de Europese Unie. Van de lidstaten wordt wel verwacht dat ze garanties geven voor 25% van de 100 miljard, op een vrijwillige basis. De soli dariteit in dit systeem is eigenlijk dubbel. Aan de ene kant kunnen landen met een slechtere kredietrating via de EU aan gunstigere voorwaarden geld lenen. Aan de andere kant zijn het de lidstaten die uiteindelijk garant staan voor de leningen van de Europese Unie. Het SURE-systeem is nog niet aangenomen, de garanties van de lidstaten zijn er nog niet, maar er is zeker hoop dat de EU daar zal bewijzen dat het wel degelijk solidair kan zijn. SURE zal landen helpen om systemen van tijdelijke werkloosheid te kunnen blijven financieren.

€ 200 miljard is uitgetrokken om ondernemingen te steunen via de Europese investeringsbank. Eigenlijk zijn dit € 25 miljard aan garanties die tot € 200 miljard in de economie moeten pompen. Het grootste probleem bij bedrijven in de hele Europese Unie op dit moment is het gebrek aan liquiditeit. Bedrijven hebben toegang nodig tot leningen om hun rekeningen te blijven betalen en deze periode te overbruggen. Symptomatisch is dat slechts 33% van de ondernemers in de laatste Unizo-enquête aangeeft dat dubbel vakantiegeld betalen totaal geen probleem vormt binnenkort.

Deze garanties zorgen onder meer voor kredietlijnen voor kmo’s. Dat wil zeggen dat banken in de lidstaten leningen kunnen verschaffen aan kmo’s waarvan het risico gedeeltelijk gedekt is door de EU-garanties. Indien deze garanties er niet zouden zijn, dan zouden de banken ook veel minder geneigd zijn om leningen te verschaffen omdat het risico te hoog is.

Toekomst

Maar dit alles volstaat niet. Bij het schrijven van dit artikel (midden mei) moest de Europese Commissie nog met een herstel plan komen, waarvan de grootte waarschijnlijk tussen de 1.000 à 1.500 miljard euro zal liggen. Daarnaast zijn er ook nog middelen nodig om de lidstaten de moge lijkheid te geven bedrijven en sectoren te steunen. Dat is geen eenvoudige oefening omdat de Zuid-Europese lidstaten solida riteit vragen van de rest van de Europese Unie. Zij kampen momenteel veelal met slechtere overheidsfinanciën, waardoor ze minder goedkoop geld kunnen lenen dan veel andere landen. Wanneer ze via de EU kunnen lenen, bijvoorbeeld via de uitgifte

van gezamenlijk schuldpapier (Eurobonds) zou dat voor hen goed uitkomen. De zogenaamde rijkere landen willen dit liever niet aangezien zij dan een groter risico lopen en als het ware garant staan voor leningen van minder kredietwaardige overheden. Een tweede strijdpunt is de vorm die de hulp zal aannemen. De noordelijke landen zijn geen voorstanders van rechtstreekse subsidies, terwijl de Zuid-Europese landen dat wel zijn. Bij leningen komt geld terug, bij subsidies is dat niet het geval. Het is aan de EU en de staatshoofden om de waarde van de EU verder te bewijzen in de komende weken en maanden.

Er is op Europees vlak heel wat gebeurd om de lidstaten in staat te stellen de eerste schokken mee te helpen opvangen. Nu moet een solidair herstelplan op lange termijn naar voor geschoven worden. Het al dan niet falen van de Europese Unie om economisch een voldoende grote rol te spelen, hangt nu dus volledig van de lidstaten zelf af.

 Thomas Pirard