De Machinerichtlijn: veiligheidseisen voor machines in de Europese Unie

De Machinerichtlijn: veiligheidseisen voor machines in de Europese Unie

De Machinerichtlijn is een van de belangrijkste rechtsvoorschriften voor de harmonisatie van de fundamentele veiligheidseisen voor machines in de Europese Unie. Ze beschrijft uniforme eisen aan de veiligheid en gezondheid bij de interactie van mens en machine. De richtlijn bevordert het vrije verkeer van machines op de interne markt en garandeert een hoog beschermingsniveau voor werknemers en burgers in de EU.

De Machinerichtlijn 2006/42/EG is in Europa de centrale rechtsgrondslag voor elk bedrijf dat machines ontwerpt, bouwt of verkoopt. Maar ook machines die in de Europese rechtsruimte worden geïmporteerd, moeten aan de eisen van de Machinerichtlijn voldoen. De momenteel geldende Machinerichtlijn 2006/42/ EG werd in 2006 gepubliceerd en moet sinds 29 december 2009 verplicht worden toegepast.

Volgens de richtlijn is een machine onder andere een geheel van met elkaar verbonden onderdelen en/of inrichtingen waarvan er ten minste één beweeglijk is en die voor een bepaalde toepassing zijn samengevoegd.

Tot machines in de zin van de Machinerichtlijn behoren eveneens: - Geheel van machines of complexe installaties. Tot complexe installaties behoren eveneens productiestraten, uit meerdere machines bestaande speciale machines, aaneengeschakelde machines - Veiligheidscomponenten: er wordt een zeer controversiële discussie gevoerd over welke componenten als veiligheidscomponenten moeten worden geclassificeerd. Daarbij is nog geen uniforme tendens zichtbaar - Vervangbare uitrustingen waarmee de basisfuncties van een machine kunnen worden gewijzigd - Niet-voltooide machines

De Norm EN 60204-1

De norm EN 60204-1, Veiligheid van machines – Elektrische uitrusting van machines – Deel 1 algemene eisen: dit deel van EN 60204 bevat eisen en aanbevelingen met betrekking tot de elektrische uitrusting van machines om te komen tot: - Veiligheid van personen; - Consistentie in de reactie op besturingscommando’s; - Bedienings- en onderhoudsgemak.

De norm:

- is van toepassing op elektrische, elektronische en programmeerbare elektronische uitrusting en systemen voor machines die tijdens bedrijf niet in de hand worden gehouden, met inbegrip van een groep gecoördineerd samenwerkende machines. - geldt voor elektrische uitrusting of delen daarvan die werken op een nominale voedingsspanning van ten hoogste 1 000 V wisselspanning (AC) of 1 500 V gelijkspanning (DC) tussen de fasen en een nominale frequentie van ten hoogste 200 Hz.

- bevat niet alle eisen (bijvoorbeeld afscherming, vergrendeling of besturing) die op grond van andere normen of verordeningen noodzakelijk of vereist zijn om personen te beschermen tegen andere gevaren dan elektrische.

Voor elk type machine gelden specifieke eisen waaraan ten behoeve van voldoende veiligheid moet worden voldaan.

Volgens de richtlijn is een machine onder andere een geheel van met elkaar verbonden onderdelen en/of inrichtingen waarvan er ten minste één beweeglijk is en die voor een bepaalde toepassing zijn samengevoegd.

Bijgaande figuur dient als hulpmiddel voor een beter begrip van de samenhang tussen de verschillende onderdelen van de machine en de bijhorende uitrusting. De figuur is een blokschema van een kenmerkende machine met bijbehorende uitrusting waarin de verschillende elektrische onderdelen worden weergegeven, die worden behandeld in dit deel van EN 60204.

Verificatie na installatie

De omvang van de verificatie wordt aangegeven in de specifieke productnorm voor een bepaalde machine. Waar er voor de machine geen specifieke productnorm bestaat, moet de verificatie altijd de onderdelen a), b), c) en h) omvatten en kan deze een of meer van de onderdelen d) tot en met g) omvatten. a) verificatie dat de elektrische uitrusting overeenstemt met de technische documentatie; b) verificatie van het ononderbroken zijn van de beschermingsketen; c) bij foutbescherming door automatische uitschakeling van de voeding moeten de voorwaarden voor de bescherming door automatische uitschakeling worden geverifieerd; d) meting van de isolatieweerstand; e) spanningsbeproeving; f) bescherming tegen restspanningen; g) verificatie dat aan de relevante eisen wordt voldaan; h) functionele beproevingen

 Rudy Van den Bergh Innovation & Training manager Electro-Test

Fysieke omgeving (4.4)

Elektrische voeding (4.3)

PE

(Aansluitpunt voor externe beschermingsgeleider)

Elektrische leidingen (hoofdstuk 12) Installatiemethoden (hoofdstuk 13) Verificatie (hoofdstuk 18) Motorbesturing

Elektromotoren (hoofdstuk 14) en omvormers Systeem-/ celbesturing

Gegevenskoppeling

Noodstoptoestel (10.7)

Bedieningsstation (hoofdstuk 10)

Markeringen, waarschuwingstekens en referentieaanduidingen (hoofdstuk 16) Technische documentatie (hoofdstuk 17)

Netscheider (5.3) Bescherming tegen elektrische schok (hoofdstuk 6) Beveiliging van uitrusting (hoofdstuk 7) Aardklem (PE) (5.2) Beschermingsketen (8.2) Stuurstroomketens en besturingsfuncties (hoofdstuk 9) Noodstopfuncties (9.2.3.4) Schakelmaterieel (hoofdstuk 11) Contactdozen en verlichting (hoofdstuk 15)

Programeerbare regelaar

Ingangen en uitgangen

Proces Bedieningsorganen en opnemers Beveiligingsmiddelen en waarschuwingssignalen

 Dit is een blokschema van een kenmerkende machine met bijbehorende uitrusting waarin de verschillende elektrische onderdelen worden weergegeven, die worden behandeld in deel 1 van EN 60204.