3 minute read
2 Ruimtevaartprogramma’s in binnen- en buitenland coördineren
Meerwaarde creëren door en voor de Nederlandse ruimtevaart. Dat is de doelstelling van het NSO, dat ruimtevaartprogramma’s in binnen- en buitenland coördineert en hierover het kabinet adviseert. Hoe? Door samenwerking te zoeken met partijen binnen én buiten de ruimtevaart die aan deze doelstelling een waardevolle bijdrage kunnen leveren. Of het nu gaat om de ontwikkeling van nieuwe satellietinstrumenten en satelliett oepassingen, het formuleren van een gezamenlijke strategie voor wetenschap van wereldniveau of samenwerking met andere lidstaten van ESA in programmaraden.
Advertisement
Highlights
→ Wetenschappers trekken samen op
Nederland is een wereldspeler in aardobservatieonderzoek. Toch kan er nog wel een schepje bovenop, vinden wetenschappers in dit veld. Ze besloten samen een strategie te ontwikkelen voor de komende jaren. Het NSO faciliteerde de totstandkoming van het document en werkt ondertussen zelf ook aan een veelomvatt ende langetermijnstrategie voor ruimtevaart. Hier zullen plannen van de aardobservatiewetenschappers onderdeel van uitmaken. Een gezamenlijke visie betekent meer coherentie in beleid en een sterkere positie in bijvoorbeeld de onderzoeksprogramma’s van ESA.
→ Nederlandse aardobservatie-instrumenten onverminderd populair
Nederland heeft een internationale reputatie in het ontwikkelen en bouwen van instrumenten voor aardobservatie. In 2020 werd Hyperscout 2 gelanceerd, het eerste aardobservatie-instrument dat gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie. Daarnaast werd de laatste hand gelegd aan SPEXone, een spectrometer die fi jnstof gaat meten aan boord van de Amerikaanse klimaatsatelliet PACE. Het NSO droeg bij aan de ontwikkeling van beide instrumenten. In 2020 tekende Nederland bovendien voor de voortzett ing van de OMI-missie. Het KNMI blijft dit Nederlandse satellietinstrument voor onderzoek naar de ozonlaag – gelanceerd in 2004 en gebouwd met een minimale levensduur van vijf jaar – ondersteunen tot ten minste 2023.
→ Kennisnetwerken jagen succes in de ruimte aan
Een nauwe samenwerking tussen wetenschappers, technici én de overheid staat aan de basis van Nederlands succes in aardobservatie. Dat geldt voor de ontwikkeling van satellietinstrumenten, maar zeker ook voor het gebruik van de data die ze opleveren. Het NSO initieerde twee kennisnetwerken om Nederlandse expertise samen te brengen. Het eerste onderzoekt hoe radargegevens uit de ruimte kunnen worden toegepast in de landbouw. Het tweede hoe satellietgegevens de luchtkwaliteit voor mensen op aarde nog verder kan helpen verbeteren. Beide netwerken zijn gestart in 2020, de uitvoering ervan is ondergebracht bij het NWO.
→ Nederlanders op sleutelposities in Europese ruimtevaart
Ook dit jaar is Nederland goed vertegenwoordigd in de programmaraden van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Programmaraden zijn het hoogste bestuursorgaan van de ESA, zij besluiten op hoofdlijnen hoe het ESA-budget wordt besteed. In 2020 zwaaide Joost Carpay af als voorzitter van de programmaraad voor Aardobservatie en eindigde de termijn van Jasper Wamsteker als voorzitter van de adviescommissie voor educatie . Bert Meijvogel, Michael Wise (directeur SRON) en Wouter Pont traden aan als respectievelijk vicevoorzitter van de raad voor satellietcommunicatie, vicevoorzitter van de raad voor wetenschappelijke programma’s en voorzitter van de raad voor administratieve en financiële zaken. Dat een groot aantal Nederlanders sleutelposities bekleedt in de programmaraden is niet ongebruikelijk, maar ook niet vanzelfsprekend. Het toont aan dat Nederlanders constructief en met gevoel voor compromis naar de Europese belangen in de ruimtevaart kijken.
→ Rond de aarde en naar de maan
Nederland speelt al jaren een bescheiden, maar niet onbelangrijke rol in de bemande ruimtevaart. In 2020 werd volop gewerkt aan twee projecten die de komende jaren heel zichtbaar zullen worden. De Europese robotarm ERA, gebouwd door een Nederlands consortium van bedrijven onder leiding van Airbus Defence and Space Netherlands uit Leiden, werd klaargemaakt voor zijn lancering naar het internationale ruimtestation ISS. Vanaf 2021 zal de arm werkzaamheden aan het Russische deel van het ruimtestation ondersteunen. En het Nederlandse Airbus leverde de zonnepanelen NASA’s eerste Orioncapsule. Zo maakt Nederland nieuwe bemande ruimtemissies naar de maan mede mogelijk.
→ Wetenschappers aan de slag dankzij GO-programma
In opdracht van NWO voert NSO het programma Gebruikersondersteuning Ruimteonderzoek (GO) uit. Dit programma stimuleert het gebruik van infrastructuur in de ruimte ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek. Het is een van de belangrijkste en populairste NSO-programma’s: elk jaar opnieuw dienen wetenschappers vele malen meer onderzoeksvoorstellen in dan gehonoreerd kunnen worden. In 2020 werden negen van de 45 aanvragen beloond. Alle gehonoreerde onderzoeken dienen het maatschappelijk belang omdat ze gaan over veranderingen in het klimaat en milieu in relatie tot de samenleving.
