Impactverslag 2021 Maatschappelijke programma’s
Procurement in perspectief
VOORWOORD
De impact van inkoop in een steeds veranderende wereld
Terugblikkend op 2021 wil ik op deze plek alvast een paar hoogtepunten benoemen, namelijk: we hebben de landelijke verkiezingen aangegrepen om partijen en formateurs nog eens te wijzen op het belang van inkoop en de impact die overheidsinkopen kunnen hebben op gebieden zoals innovatie en duurzaamheid; we gaven al trainingen op het gebied van duurzaam inkopen, maar met onze partner SER hebben we daar mooie extra stappen in kunnen zetten om maatschappelijk verder te komen; ook hebben we een kennisplatform Circulair Inkopen ontwikkeld
Het is weer zover: het impactverslag Maatschappelijke Programma’s over 2021 ligt alweer klaar! In het impactverslag een korte terugblik op de impact, die wij in het afgelopen
(www.ikwilcirculairinkopen.nl), in samenwerking met PIANOo en MVO Nederland. Voor 2022 gaan we door met impact maken op onze maatschappelijke thema’s, die elk een Team van Deskundigen (TvD) heeft. Dat doen we niet alleen met hen, maar ook in samenwerking met onze leden, stakeholders en
jaar maatschappelijk hebben gemaakt en nog veel
partners!
belangrijker, een vooruitblik op de impact die we
Ik kijk uit naar de impact die we - samen - dit jaar weer kunnen gaan maken.
kunnen (lees: gaan!) maken in 2022! Ook 2021 was (nog) geen gemakkelijk jaar en heeft ons nog meer
Veel leesplezier!
Jeroen Harink
doen beseffen dat wij in een VUCA wereld leven: een wereld die ‘volatile, uncertain, complex and ambiguous’ is. Dit vraagt steeds meer van onze wendbaarheid en flexibiliteit, aangezien ontwikkelingen moeilijker te voorspellen zijn. Toch biedt ook die mindere-voorspelbaarheid mooie kansen, en zeker ook op het gebied van inkopen en ondernemen!
Algemeen directeur Nevi
INHOUD De Maatschappelijke Programma’s ontwikkelen door 6 Inleiding Karin van IJsselmuide
Highlights Maatschappelijke Programma’s 2021
8
Facts & Figures 2021
9
Sustainability
11
Maatschappelijk thema
Duurzaam ondernemen gaat om ketensamenwerking en nieuwe businessmodellen
12
Interview Michel Schuurman
Professioneel opdrachtgeverschap
16
Maatschappelijk thema
Haal publieke inkoop uit de dwangbuis van juridische regeltjes
18
Interview Hub Keulen
Uitgelicht
22
Betaalbare zorg
24
Maatschappelijk thema
Betaalbaar, beschikbaar én duurzaam
26
Interview Erik van Raaij en Nicole Poldervaart
Toekomst inkoop
30
Maatschappelijk thema
Future Procurement Monitor
32
Vooruitblik 2022
34
Impact maken we samen
INLEIDING
De Maatschappelijke Programma’s ontwikkelen door Waar we in 2019 voorzichtig zijn begonnen met
de verschillende thema’s in 2021. De lijst met
het vaststellen van de vier thema’s en daaraan
programma’s en projecten wordt steeds langer.
gekoppeld vier teams van deskundigen zijn we
En niet alle resultaten komen in dit impactver-
inmiddels zover dat er jaarlijks themaplannen
slag terecht.
worden gemaakt, issue’s worden uitgewerkt in
sentaties neergezet van een zeer hoog niveau.
Rau, Guido Braam en Klaske Kruk. De winnaar
co-creatie met de teams en andere stakeholders
Toch wil ik er twee pareltjes uitlichten waar ik
Een Engelstalig webinar waarbij de stappen om
van de Koopwijsprijs 2021 was de Provincie
en met diverse partners projecten worden uit-
zelf ook een actieve bijdrage aan heb mogen
met Inkoop bij te dragen aan de Europese Green
Noord-Holland met de vernieuwing van de
gevoerd om impact te maken op de vier thema’s.
leveren in 2021 en stiekem ook best nog steeds
Deal en dan met name de Circulaire Economie,
Cruquiusbrug.
De Maatschappelijke Programma’s groeien door
heel trots op ben.
helder en duidelijk uiteen werden gezet. Dit the-
naar een volwassen niveau! The moonshot for Circular Economy
ma en samenwerken met deze heroes, verdient
En als jurylid feliciteer ik de winnaars dan ook
wat mij betreft echt een vervolg!!
iedere keer weer met heel mijn hart want ik
Inmiddels is dit de 3e in de reeks van impact-
Als de aan-elkaar-praat dame mocht ik in sep-
weet hoe groot de concurrentie ook dit jaar was
verslagen van de Maatschappelijke Program-
tember een bijzonder webinar begeleiden. De
Jury Circular awards en Koopwijsprijs
en hoe moeilijk het is om juryleden te overtui-
ma’s. Daar past dan ook weer een moment van
sustainable heroes Mirjam Kibbeling en Mieneke
Ieder jaar weer een hele klus maar zo leuk om te
gen.
bezinning bij want wat hebben we het afgelopen
Koster hebben samen met Joost de Kluiver van
mogen doen: inzendingen beoordelen en nomi-
jaar weer veel gedaan en is er al veel bereikt op
Closing the Loop in dit webinar fantastische pre-
neren voor de circular awards en circular heroes
Ik wens jullie veel leesplezier!
tijdens de week van de circulaire economie in februari en de publieke inkoop Koopwijsprijs in
Met vrolijke groet, Karin
december. De genomineerden zijn echt zo verrast en de winnaars zo trots als zij de (wissel-) trofee overhandigd krijgen, echt een kippenvelmoment!! In 2021 was de winnaar van de Circular Award “de E-waste race”. Deze organisatie daagt scholen uit om binnen vier weken zoveel mogelijk e-waste in te zamelen voor recycling of reparatie. De Circular Heroes waren dit jaar Thomas Karin van IJsselmuide
6
7
Highlights Maatschappelijke Programma’s 2021 Minister voor Inkoop – Oproep Nevi aan formatieonderhandelaars
Duurzame voeding in de zorg
Tijdens de zomerperiode van 2021 hebben
in samenwerking met het Ministerie van
pak'm beet 60 stakeholders van Nevi de
Volksgezondheid, Welzijn en Sport, MVO
krachten gebundeld om de formatie-onder-
Nederland en Stichting Eten+Welzijn, is
handelaars op dat moment te helpen op weg
gestart in 2021. Het doel is om een tool te
naar een nieuw en duurzaam regeerakkoord.
ontwikkelen die te gebruiken is om voeding
In deze oproep aan de formatieonderhande-
duurzaam en gezond in te kopen. Dit project
laars stonden drie adviezen centraal:
is te volgen via https://insideprocurement.
▶ investeer in specifieke gecentraliseerde
nevi.nl/groep/52-duurzame-voeding-in-de-
inkoop- en contractmanagement teams
Het project duurzame voeding in de zorg,
zorg
▶ kies voor samenhangende maatregelen over beleidsdomeinen heen ▶ stel een Minister voor Inkoop aan
Lancering webtools In 2021 hebben we via webinars maar liefst
Facts & Figures 2021
8
17
500 deelnemers
webinars
deelnemers Webtooltraining ISO 20400
webinars
2x
5
deelname in jury duurzame awards
artikelen in Deal!
2x college 1masterclass x
twee webtools kunnen lanceren, namelijk
Limburgs Offensief Food (LOF)
de vernieuwde www.webtooliso20400.nl en
In 2021 hebben we het LOF programma met
het SDG-inkoopkompas. De webinars von-
succes afgerond en als eindresultaat is de
den plaats in samenwerking met Ministerie
site streekproducten-limburg.nl gelanceerd.
van I&W, NEN, MVI-Platform en DSM.
De resultaten en een overzicht van het gehele project kan worden teruggelezen in was een samenwerking van Nevi met de
Input op wetsvoorstel verantwoord en duurzaam ondernemen
partners F-fort, Diverzio, Provincie Limburg
Vanuit de teams Professioneel Opdracht-
en Rabobank.
geverschap en Sustainability is een aan-
het verslag ‘All you need is LOF’. Dit initiatief
4x
enquêtes
1x
ronde tafel
2
tools gelanceerd
beveling opgesteld naar het Ministerie van Buitenlandse Zaken omtrent het wetsvoor-
Versnellingsnetwerk circulair inkopen
stel verantwoord en duurzaam onderne-
Samen met het Ministerie van Infrastructuur
men. Een beknopte samenvatting: “Positief
& Waterstaat, PIANOo, Rijkswaterstaat en
toezicht op “doing good” door middel van
MVO Nederland werken we sinds de Green
toezicht op behaalde doelstellingen verder-
Deal 2015 samen om circulair inkopen aan
gaand dan de OESO-richtlijnen met een
te jagen. Dit doen we onder andere door het
kansen-analyse en bewezen aanpak. Hierbij
organiseren van webinars, bijeenkomsten,
worden organisaties in een keten beloond
buyer supplier groepen. Het kennisplatform
bij het actief streven naar voorkomen of (in
www.ikwilcirculairinkopen.nl’ is daar ook
elk geval) genezen bij incidenten.”
Limburgs Offensief Food (LOF):
4x 30x
bootcamp deelnemers
40+
gezamenlijke activiteiten door Teams van Deskundigen
een onderdeel van en is op 1 december 2021 gelanceerd.
8
9
MAATSCHAPPELIJK THEMA
Sustainability
Team van Deskundigen
Maatschappelijk verantwoord inkopen
We streven naar het ‘nieuwe normaal’ in zaken doen, denk daarbij aan transparante ketens, goede werkomstandigheden voor iedereen, voorkomen van verspilling en circulair inkopen. Daar is leiderschap en daadkracht voor nodig. Het nieuwe normaal vraagt om professionals met het juist gedrag en de juiste kennis en vaardigheden. Een van de manieren waarop we die doelen gaan bereiken is door allianties te vormen, acties (van derden) te ondersteunen, maar vooral door continu te communiceren en rapporteren over de stand van zaken in Nederland. De coördinerende rol die Nevi in Nederland heeft voor SDG 12 (verantwoorde consumptie en productie) werkt hierin versterkend.
Fredo Schotanus
Mieneke Koster
Hoogleraar Public Procurement Universiteit Utrecht
Program Manager Sustainability bij FedEx
Maatschappelijk verantwoord ondernemen en dus maatschappelijk verantwoord inkopen moet de norm worden. Wij willen er aan bijdragen dat iedereen dat vanzelfsprekend vindt en er de meerwaarde van inziet.
10
Mirjam Kibbeling
Marianne van Keep
Strateeg / coach STILWERKT
Directeur Sustainability & Procure ment bij Verstegen Spices & Sauces
Ivo Bonajo
Bart Vos
Sustainability Manager bij Ministerie van BZK
Scientific Director bij Brightlands Institute for Supply Chain Innovation
Ed de Rochement
Monique Plantinga
Manager Netwerk Nevi
Relatiemanager bij Nevi 11
MICHEL SCHUURMAN, DIRECTEUR ECONOMIE EN POLITIEK BIJ MVO NEDERLAND:
“ Duurzaam ondernemen gaat om ketensamen werking en nieuwe businessmodellen”
MVO Nederland is, net als Nevi, een bedrijvennetwerk. “We helpen groepen bedrijven en vooral ook ketens met het invullen van MVO. Voor een groot deel gaat ons werk over het creëren van de juiste randvoorwaarden, denk aan financieringsmogelijkheden en wet- en regelgeving. We houden ons bezig met vraagstukken zoals: hoe kunnen we ervoor zorgen dat we de maatschappelijke kosten die worden gemaakt bij de productie en/of consumptie van een product of dienst verwerken in de prijs?”, zegt Schuurman. Als Directeur Economie & Politiek is hij medeverantwoordelijk voor de inhoude-
Hoe zorgen we er samen voor dat duurzaam
lijke invulling van de strategie, zowel richting
ondernemen mainstream wordt? Dat is de
sector.
insteek van het partnership dat Nevi heeft met MVO Nederland. “De twee organisaties komen
Veel wortel, weinig stok In 2021 bekeek hij de formatie van het nieuwe
al geregeld bij dezelfde bedrijven over de vloer,
kabinet met zowel interesse als argusogen. “Het
alleen hebben wij contact met verschillende
op veel fronten wat gaat gebeuren. Dat is echt
is geweldig dat er volgens het regeerakkoord
functionarissen. Ons doel is dat inkopers en
een breuk met het verleden en dat verdient alle
sustainability managers elkaar beter weten te
wortel is en weinig stok. Het is allemaal te vrij-
Michel Schuurman
lof. Waar ik echter kritisch op ben, is dat er veel
vinden en samen op zoek gaan naar innovatieve
blijvend. Het hangt te veel af van de intrinsieke
concurrentie en jezelf een unieke marktpositie
motivatie van bedrijven. Je ziet dat organisa-
te verwerven. “In Breukelen zit een café dat echt
ketensamenwerkingsverbanden.” Een gesprek
ties met een focus op de lange termijn, zoals
prijzen hanteert. In de prijs van alle consump-
familiebedrijven, het daarom op MVO-front veel
ties zitten de maatschappelijke kosten verdis-
beter doen dan beursgenoteerde bedrijven die
conteerd. Je betaalt 20 cent meer voor je kopje
met Michel Schuurman van MVO Nederland.
12
ondernemers als politiek, overheid en financiële
toch nog altijd vooral aan de kortetermijnbelan-
koffie om de boeren een fatsoenlijk loon te beta-
gen van hun aandeelhouders denken. Het nieu-
len, de CO2-impact van het transport te verdis-
we regeerakkoord biedt in mijn ogen te weinig
conteren en ervoor te zorgen dat het waterge-
aanknopingspunten om dit écht te veranderen”,
bruik wordt gecompenseerd.” De bedragen zijn
vindt Schuurman.
berekend door de Wageningen Universiteit, die
Dat is jammer, want MVO biedt naast voordelen
deze manier van denken graag uit de academi-
voor mens, milieu en maatschappij ook zulke
sche sfeer wil trekken en een gezicht wil geven
mooie kansen om je te onderscheiden van de
bij het publiek.
13
De macht van inkoop
nieuwe, kansrijke initiatieven te onderzoeken.
tot tien keer zoveel deelnemers dan bij fysieke
ningssysteem in de douche. Dat was destijds
MVO Nederland wil niet alleen het bedrijfsleven
Een buyer-supplier group werkt altijd in een
evenementen. Het heeft dus ook veel voordelen
nog relatief onontgonnen terrein. Mijn vrouw
stimuleren duurzaam te ondernemen, maar
afgebakend domein, zoals bijvoorbeeld ‘textiel
en dat heeft ons wel aan het denken gezet. In de
liet mij mijn gang gaan, we installeerden zo’n
ook de overheid. “Publieke inkopers hebben op
in de zorg’ of ‘single use plastics in de horeca’.
toekomst zullen we waarschijnlijk vaker kiezen
systeem. Maar toen kwam de tegenslag: het
de markt macht. Zij kunnen ervoor zorgen dat
Door partijen vrijuit te laten brainstormen,
voor een hybride vorm.”
doucheputje zat om de haverklap verstopt.
leveranciers die graag willen vergroenen een
zonder dat er meteen een offerte-aanvraag of
Gevraagd naar de belangrijkste lessen uit die
Dat veroorzaakte vochtdoorslag en schim-
afzetmarkt vinden. Daarmee realiseren ze niet
aanbesteding aan ten grondslag ligt, ontstaat
webinars denkt Schuurman even na. “Wat ik
mel. Hadden we net het hele trappenhuis
alleen voor hun eigen organisatie duurzame
er meer ruimte om gezamenlijk nieuwe busi-
zelf heel leerzaam vond, was het analyseren van
opgeknapt, zaten we met vochtplekken. Mijn
nessmodellen te bedenken.
duurzame aanbestedingen van een jaar of drie,
vrouw was het zat en verzuchtte in eerste
vier geleden: wat werkt er nu daadwerkelijk
instantie: haal dat ding er maar weer uit. Daar
inkoop, maar banen ze ook de weg voor het duurzame bedrijfsleven.”
Het opbouwen van een infrastructuur om
Inkopers realiseren zich gelukkig al langer dat
opgedane kennis en ervaring beter te ontslui-
heel goed en wat blijkt in de praktijk lastig te
kon ik me alles bij voorstellen, maar ik wilde
hun rol belangrijk is om tot een nieuwe eco-
ten, zodat niet iedereen hetzelfde wiel aan het
realiseren? ‘The devil is in the detail’ blijkt ook
me toch niet zo snel gewonnen geven. En daar
nomie te komen. Een nieuwe economie die
uitvinden is. Er zijn immers genoeg succesvol-
hier weer eens het geval. De lastigste onderde-
had zij op haar beurt weer begrip voor. De le-
drijft op nieuwe businessmodellen en nieuwe
le voorbeelden, alleen kent niet iedereen die.
len van een nieuwe contractvorm hebben vaak
verancier ontdekte uiteindelijk dat het euvel in
te maken met processen die op de werkvloer
de rubbers zat. Dat heeft best een tijd geduurd,
vormen van ketensamenwerking. Schuurman:
Het organiseren van (online) bijeenkomsten
“In het verleden spraken we nog over MVI, maar
en andere netwerkevenementen waarin best
moeten veranderen, denk bijvoorbeeld aan
maar het probleem is verholpen en nu werkt
inmiddels zien de meeste inkopers heel goed
practices én best failures worden gedeeld.
het organiseren van een retourenproces. Door
het perfect. Ik gun iedere inkoper stakeholders
in dat hun rol veel breder is. MVI is opgegaan
Want juist ook van dingen die niet lukken
die ervaringen te delen, kun je voorkomen dat
zoals mijn vrouw. Je hebt de gunfactor nodig
in MVO. Het gaat om duurzaam opdrachtgever-
kunnen anderen veel leren.
anderen er net zo lang over doen om dezelfde
om ook eens op je bek te gaan. En op je bek
dingen te leren.”
gaan, dat hoort er nu eenmaal bij als je inno-
schap en duurzame ketens. Inkopers zien dit goed in. Het is tijd dat ook de rest van het bedrijf
Loyale stakeholders nodig
van de grond.”
koop en met leveranciers op zoek gaat naar die
Toch zal het tijd kosten om te leren. Dat hoort
En nog een laatste tip: maak vooraf expliciet
nu eenmaal bij innoveren. Je gaat af en toe on-
hoeveel hoger de investeringen in een duur-
nieuwe businessmodellen.”
Inkopers realiseren zich gelukkig al langer dat hun
deruit, je zult leergeld betalen. Wat je dan nodig
zaam alternatief mogen zijn. “Want de initiële
Versnellingsnetwerk Circulair Inkopen
hebt, zijn stakeholders die je helpen en die je
kosten van duurzame investeringen zijn soms
Het partnership tussen MVO Nederland en Nevi
rol belangrijk is om tot een
motiveren om door te gaan, zegt Schuurman.
wat hoger en je weet niet altijd precies of en
nieuwe economie te komen.
“Het is te gemakkelijk als stakeholders vanaf de
wanneer je die hogere kosten terugverdient.
maakt deel uit van een breder samenwerkingsverband waarin ook PIANOo en Rijkswater-
zijlijn roepen: zie je wel, het kost alleen maar
Stakeholders geven vaak aan ‘dat het initieel
staat betrokken zijn dat zich focust op circulair
geld en het levert niets op.”
best een beetje meer mag kosten’, maar vrijwel
inkopen. De Green Deal Circulair Inkopen (CGDI)
In dat kader deelt hij graag zijn persoonlijke best
nooit maken ze concreet hoeveel hoger die
liep vorig jaar af. Dit jaar is er een doorstart ge-
failure. “Mijn vrouw en ik verhuisden enkele
kosten mogen zijn. Vraag hier als inkoper
komen in de vorm van een Versnellingsnetwerk
Goed bezochte webinars
jaren geleden naar een oud huis dat we graag
expliciet naar en dwing je stakeholders om
Circulair Inkopen. De focus ligt daarbij op drie
In de coronaperiode hebben Nevi en MVO Ne-
duurzaam wilden opknappen. We hebben veel
expliciet te worden. Dan creëer je ruimte om
initiatieven:
derland veel webinars georganiseerd. Schuur-
‘proven technologies’ toegepast, waarmee we
samen met de markt tot echt innovatieve
Buyer-supplier groups waarbij klanten en
man: “In eerste instantie voelden die webinars
risicoloos ons huis duurzamer konden maken.
oplossingen te komen.”
als een concessie. Maar we hadden geregeld vijf
Maar ik wilde ook graag een warmteterugwin-
leveranciers bij elkaar komen om samen
14
veert. In een afrekencultuur krijg je dit niet
op deze manier leert kijken en samen met in-
15
MAATSCHAPPELIJK THEMA
Professioneel opdrachtgeverschap
Team van Deskundigen
Professioneel opdrachtgeverschap
Jaarlijks koopt de overheid voor bijna 85 miljard in. De hele waardeketen die daarachter hangt (van leveranciers tot de leveranciers van de leveranciers) is van groot belang voor de Nederlandse economie. Professioneel opdrachtgeverschap gaat over het selecteren, aangaan en beheren van relaties met leveranciers. Op een transparante en betrouwbare wijze. Met als doel maximale, duurzame waarde realiseren voor burgers en maatschappij. De politiek context is bijzonder. Organisaties zijn vaak complex met veel verschillende belangen, uiteenlopende stakeholders en verantwoordelijke budgethouders. Daarom richten wij ons niet alleen op de inkoopfunctie bij de overheid, maar ook op bestuur, politiek, management én
Wendy van der Valk
Jordan van Wijk
Professor Purchasing & Supply Chain Management Tilbur University
Strategie Procurement Manager / Coach a.i. bij Ministerie van Defensie
de markt. Met deze brede benadering omvatten we alle inkoop: werken, leveringen en diensten, zowel directe als indirecte inkoop. Denk daarbij aan infrastructuur, ICT, wegen en bruggen, maar ook inhuur personeel, catering en sociaal domein (jeugdhulp en ouderenzorg).
16
Finn Wynstra
Hub Keulen
Hoogleraar Erasmus Universiteit
Inkoopprofesssional
Ton van Geijlswijk
John Weinstock
Netwerkmanager bij Nevi
Relatiemanager bij Nevi
17
Haal publieke inkoop uit de dwangbuis van juridische regeltjes
Het grootste bezwaar dat hij tegen de toepassing van de aanbestedingswet heeft, is de juridisering van inkoop die sindsdien heeft plaatsgevonden. “Juristen stellen graag keiharde grenzen: groen is goed, rood is fout. Terwijl het in werkelijkheid meer een verloopbalkje is van groen naar rood. Er zitten zoveel tinten geel en oranje tussen. In de Gids is het principe ‘comply
Nog altijd staat bij veel overheidsaanbestedingen
or explain’ geïntroduceerd. Heel krachtig, maar
de rechtmatigheid boven de doelmatigheid. En
gapast. Overheidsinkopers blijven liever in het
dat is jammer, want daarmee laten overheden
groene gebied. Ze verkennen de gele en oranje
kansen liggen. Dat is nooit het doel geweest
een enorm verschil tussen publieke en private
tinten veel te weinig. Dat is jammer. Daar zie je
Hub Keulen
van de Europese richtlijnen en de Nederlandse
inkoop, terwijl het doel precies hetzelfde is: je
aan het flankerend beleid; meer specifiek de
aanbestedingswet, zegt Hub Keulen, lid van
euro zo uitgeven dat je daar op lange termijn
Gids Proportionaliteit, die aangeeft wat publieke
zoveel mogelijk uithaalt.”
inkopers met de term proportionaliteit moe-
het Team van Deskundigen voor het thema
ten. Ik zit nog steeds in de adviescommissie die Hoe ben je betrokken geraakt bij het Team
adviseert bij wijzigingen in de gids.
van Deskundigen voor het thema Professio
Inmiddels geef ik als ZZP-er trainingen en ad-
het weten, want de Gids Proportionaliteit,
neel Opdrachtgeverschap?
vies. De tijd dat ik nog zelf aanbestedingen wil
“Ik ben voor deze rol gevraagd vanwege mijn
draaien, ligt achter me. Dat heb ik lang genoeg
waar hij aan meeschreef, geeft invulling
brede ervaring. Jarenlang ben ik inkoopcoördi-
gedaan. De laatste jaren van mijn werkzame
nator/teamleider inkoop geweest bij Fontys Ho-
leven wil ik graag besteden aan het overdragen
gescholen. Vanuit die rol was ik medeoprichter
van mijn kennis. Vandaar dat ik ook heel blij ben
van het Hogescholen Inkoop Platform (HIP). Ik
dat Karin van IJsselmuide mij vroeg in het Team
ben in het verleden zes jaar lang lid geweest van
van Deskundigen. Want het onderwerp Profes-
het bestuur van Nevi Publiek en werk sindsdien
sioneel Opdrachtgeverschap past goed bij mij.
daarmee voor aanbestedende diensten én voor
veel met Nevi samen. Na twee termijnen mag je
Ik vind het daarnaast heel leuk om samen te
het bedrijfsleven juist praktische handvaten. Mits
niet meer herkozen worden, dus die bestuursrol
werken in zo’n divers team. Er zitten twee
stopte toen. Maar inmiddels ben ik weer bij de
mensen in vanuit de wetenschap, Wendy van
community publiek betrokken.
der Valk en Finn Wynstra, die bezig zijn met
Vanuit mijn bestuursrol bij Nevi Publiek ben ik
onderzoek wat vaak nog wat verder af staat
het wetgevend proces ingerold toen in 2008
van de dagelijkse praktijk. Jordan van Wijk en
de nieuwe Aanbestedingswet werd afgescho-
ik zijn de echte praktijkmannen, waarbij ik dan
ten in de Eerste Kamer. Een wet waar Nevi niet
ook nog eens de linking pin ben met de com-
bepaald gelukkig mee was en waar we veel
munity publiek. John Weinstock is de linking
commentaar op hadden geleverd. Nevi is daarna
pin naar opleidingen, en Ton van Geijlswijk naar
wél door het ministerie bij het wetgevingspro-
netwerken. Ons thema Professioneel Opdracht-
ces betrokken en ik mocht mee gaan schrijven
geverschap heeft immers veel raakvlakken,
Professioneel Opdrachtgeverschap. Hij kan
aan het proportionaliteitsbeginsel in die aanbestedingswet. “De gids is juist een hulpmiddel om goed aan te besteden en biedt
je op de juiste manier met de regels omgaat.”
18
in Nederland wordt dat beginsel nauwelijks toe-
19
20
met duurzaamheid en met de toekomst van
balkjes die van groen naar rood gaan. Waar de
en proportionaliteit private inkopers handvaten
voor bijvoorbeeld bezorgdiensten. Vanuit Nevi
inkoop, maar we kunnen ook leren van ontwik-
grens ligt, hangt namelijk af van veel zaken: de
bieden om betere RfP’s en RfQ’s op te stellen.”
mocht ik in de klankbordgroep zitten bij het tot
kelingen binnen het team zorg. We hebben dan
branche, je geografische locatie en het belang
ook regelmatig discussies over ‘waar hoort dit
van het werken met regionale leveranciers, et
Hoe ziet de toekomst eruit na afronding van
als handreiking, maar ook om mensen te prik-
onderwerp eigenlijk thuis?’ en werken ook vaak
cetera. Bovendien: vaak weet je op voorhand
dit programma?
kelen. Daar geloof ik namelijk sterk in. Ik jaag
samen. Zo borgen we van elkaar weten waar we
niet hoeveel iets exact gaat kosten: € 39.000 of
“Het is niet zo dat wij met een groot masterplan
graag discussies aan, bijvoorbeeld op LinkedIn.
mee bezig zijn.
€ 41.000? Werk je met vaste drempelbedragen
komen wat iedereen in zijn of haar organisatie
Door de knuppel af en toe in het hoenderhok
Door de diversiteit in ons team kijken we ook
en valt de uitkomst net naar de andere kant uit,
uitrolt en dan zijn we er. Want zo werkt het
te gooien, laat je zien dat er vaak twee kanten
op verschillende manieren naar hoe je nieuwe
dan ben je keihard onrechtmatig. Is dat wat we
natuurlijk niet. Je kunt een mammoettanker na-
aan een verhaal zitten. Neem bijvoorbeeld de
inzichten in de praktijk implementeert. Finn en
moeten willen?
melijk niet in één dag van koers laten verande-
inkooptechnische dilemma’s van elektrificatie.
Wendy zijn veel meer bezig met theoretische
De wet geeft ruimte om van de regels af te
ren, dat heeft tijd nodig. Het gaat ook niet alleen
Op zichzelf is het mooi om smerige dieselmoto-
vergezichten en strategische plannen. Mijn aan-
wijken: pas toe of leg uit. In de praktijk zien we
over het opdoen van nieuwe vaardigheden en
ren te vervangen door elektrische, maar voor de
pak is veel meer die van kleine stapjes zetten in
dat mensen dat laatste – ergens gemotiveerd
die vervolgens in de praktijk toepassen. Het gaat
opslag van stroom heb je batterijen nodig en die
het hier en nu. Het is mooi om te onderzoeken
van afwijken – heel moeilijk vinden. Terwijl ze
ook over willen. Er zijn vaak genoeg redenen
zijn verre van duurzaam. Aan het winnen van
hoe je bottom-up en top-down met elkaar kunt
dat in andere dagelijkse situaties, bijvoorbeeld
waarom bepaalde stakeholders geen objectieve,
de grondstoffen komt vaak kinderarbeid te pas
combineren.”
in het verkeer, juist heel makkelijk doen. Als
transparante, non-discriminatoire en proportio-
en batterijen zijn ook nog niet goed te recyclen.
een verhuiswagen aan het lossen is op een weg
nele aanbesteding of marktuitvraag willen doen.
Hoe neem je al die verschillende kanten mee in
Wat is de maatschappelijke impact van het
met een doorgetrokken streep en je ziet dat het
We zullen dus moeten laten zien wat het hen
een marktuitvraag? Daar is geen eenduidig ant-
thema Professioneel Opdrachtgeverschap?
nog wel even gaat duren, dan kijk je toch of je
oplevert om wél volgens die beginselen te wer-
woord op en daarom is het goed dat er discussie
“Het doel van dit programma is om publieke
erlangs kunt en passeer je die doorgetrokken
ken. Dat die principes je juist helpen om je geld
plaatsvindt. Die discussies helpen om jezelf een
én private inkopers te helpen een gewogen
streep? Geen agent zou je daarvoor bekeuren.
op de juiste manier te besteden, of je nu in de
beeld te vormen over bepaalde onderwerpen en
afweging te maken van alle aspecten die horen
En neem onze losse omgang met de corona-
publieke of in de private sector werkt. Dit doe je
om breed te kijken. Zo’n brede blik is belangrijk
bij inkoop. Zoals ik al aangaf zit daar een sterke
regels. In vrijwel alle andere landen volgen ze
niet van vandaag op morgen, dit is een kwestie
als professioneel opdrachtgever.
link in naar duurzaamheid: hoe neem je dat mee
veel trouwer de regels die de overheid opstelt,
van lange adem en kleine stapjes zetten.
Het ontwikkelen van zo’n brede blik kost tijd.
in je gunningscriteria? En ook een sterke link
terwijl Nederlanders continu de grenzen opzoe-
Een mooi voorbeeld van zo’n klein stapje is de
Het zal dan ook nog lang duren voordat het re-
naar publieke inkoop: hoe zorg je ervoor dat
ken en daar overheen gaan. Zodra het echter
Code Verantwoordelijk Marktgedrag (CVM), een
sultaat van dit programma écht zichtbaar wordt.
belastingbetalers waar krijgen voor hun geld? Ik
over publieke inkoop gaat, probeert ons land
initiatief om verantwoordelijk marktgedrag te
Maar als we maar genoeg mooie voorbeelden
zie dat er zoveel nadruk is komen te liggen op
het braafste jongetje van de klas te zijn en gaan
stimuleren bij inkooppakketten met een grote
met elkaar blijven delen, elkaar blijven prikke-
rechtmatigheid, dat publieke inkopers de doel-
andere landen veel ontspannener met de regels
personele component zoals catering of be-
len en elkaar blijven wijzen op het belang van
matigheid uit het oog verliezen. Dat is zonde,
om. Dat komt mede doordat er in ons land 200
veiliging. Directe aanleiding voor dit initiatief
professioneel opdrachtgeverschap, dan komen
want het is namelijk heel eenvoudig. De Euro-
aanbestedingsjuristen klaar staan met hun
waren de wekenlange schoonmaakstakingen
we er wel. Mijn oproep aan alle inkopers is
pese richtlijnen zeggen dat je aan vier uitgangs-
fluitje om je terug te fluiten zodra zij ook maar
in 2010, waardoor kantoren, treinen, zieken-
daarom: laat zien wat je doet. Deel je successen,
punten moet voldoen: objectief, transparant,
enigszins vermoeden dat je buiten de lijntjes
huizen en andere locaties niet meer werden
maar ook je mislukkingen. Want van fouten en
non-discriminatoir en proportioneel. Waar de
hebt gekleurd. Dat is pure kolder. We moeten in
schoongemaakt. De CVM heeft onlangs boek-
mislukkingen leer jijzelf, maar ook anderen, het
Rijksaccountantsdienst graag keiharde grenzen
de publieke inkoop veel meer durven vertrou-
jes uitgegeven die je in een uur kunt lezen en
meest. Leren en innoveren gaat nu eenmaal
wil stellen – bij aanbestedingen boven 20.000
wen op de bedoeling van de wet en minder
die inkopers en opdrachtgevers inzicht geven
gepaard met fouten maken. Wees daar niet bang
euro moet je hieraan voldoen, bij aanbestedin-
leven naar de letter van de wet. Private inkoop
in waar je rekening mee moet houden als je
voor, durf ze toe te geven en zorg dat zoveel
gen boven 40.000 euro hieraan – is de realiteit
kan daarbij een inspiratiebron zijn. En anders-
diensten inkoopt die sterk afhankelijk zijn van
mogelijk mensen daarvan leren. Want zo komen
natuurlijk niet zo zwart-wit. Daarom werken wij
om kunnen de beginselen rond objectiviteit,
de inzet van mensen. Ze zouden ook heel nuttig
we samen verder.”
in de Gids Proportionaliteit ook met kleuren-
transparantie, het non-discriminatoire principe
zijn voor inkopers die een uitvraag willen doen
stand komen van deze boekjes. Ze zijn bedoeld
21
Uitgelicht Team van Deskundigen Professioneel Opdrachtgeverschap Handreikingen voor de inkoop van
Analyse van verkiezingsprogramma’s
Open Inkoop Register
personele diensten
Reactie op wetsvoorstel Verantwoord en Duurzaam Ondernemen
In het kader van aanwakkeren van discussie
In het kader van open data wil het ministerie
De Code Verantwoordelijk Marktgedrag
analyseerde de werkgroep Professioneel
van Binnenlandse Zaken ook transparantie
Samen met het team van deskundigen
heeft vier Handreikingen Inkoop uitgegeven
Opdrachtgeverschap samen met Nevi publiek
geven over publieke aanbestedingen. Op data.
Sustainability heeft het team Professioneel
voor vier verschillende inkoopcategorie-
begin 2021 de verkiezingsprogramma’s van
overheid.nl staan per ministerie en per bedrijf
Opdrachtgeverschap een reactie gegeven
ën: beveiligingsdiensten, cateringdiensten,
de politieke partijen en schreef daar een
alle uitgaven van dat jaar, maar zonder concre-
op dit wetsvoorstel. In het wetsvoorstel is
schoonmaakdiensten en verhuisdiensten.
artikel over. De conclusie: politiek Den Haag
te prijzen. Data over geplande aanbestedingen
een waakhond opgenomen die boetes gaat
Hub Keulen zat in de klankbordgroep. De
maakt zich niet druk om de overheidsspend
en gegunde contracten staan verplinterd over
uitdelen als niet aan de wet wordt voldaan.
Handreikingen geven specifieke tips voor
van 70 miljard. En dat terwijl iedere publieke
diverse platformen en systemen, zoals Tender-
Wij vinden dat een toezichthouder wel kan
inkopers die een van deze diensten met een
inkoper weet dat hij of zij juist een sleutel in
Net en Negometrix. Bovendien zijn deze data
handhaven op minimale verplichtingen, net
zware personele component inkopen. Doel is
handen heeft om de markt te stimuleren tot
vaak incompleet. Daar wil het Open Inkoop
als bij kwaliteit. Maar dit biedt geen garantie
dat álle betrokkenen profijt hebben van een
innovatie. Een gemiste kans, vooral omdat
Register wat aan doen. Door het openbaar ma-
noch een prikkel voor het bereiken van de
contract. Andere branches kunnen aansluiten.
woorden als duurzaamheid, innovatie en
ken van aanbestedingen en contracten wordt
gewenste resultaten. Het negatief handhaven
korte supply chains in de programma’s wel
het niet alleen voor burgers en journalisten
van inspanningsverplichtingen is volgens
volop worden gebezigd. Juist op die terrei-
makkelijker om de overheid te controleren, je
ons ook niet haalbaar en kan zelfs leiden tot
nen kan inkoop impact maken. Het artikel
kunt de data ook gebruiken om lering uit te
willekeur. Wij hebben daarom aangedra-
is een wake-up call voor de politiek dat
trekken. Door beter inzicht in vraag en aanbod
gen om over te gaan op positief toezicht op
Den Haag door zijn eigen inkoopbeleid een
kunnen (lokale) overheden bijvoorbeeld
‘doing good’ door middel van toezicht op
grote bijdrage kan leveren aan deze thema’s.
effectiever samenwerken. Inzage in spelers en
behaalde doelstellingen, verdergaand dan de
Als vervolg op dit artikel is ook een brief
in het concurrentieveld leidt tot meer inzicht
OESO-richtlijnen en met een kansenanalyse
In samenwerking met Nevi Publiek heeft
geschreven aan de onderhandelaars in de
in het gebruik van innovatieve technologieën.
en bewezen aanpak. Organisaties in een ke-
het team van deskundigen op het thema
kabinetsformatie.
Nieuwe E-formulieren op Tendernet
En er ontstaat een gelijk speelveld voor kleine
ten worden dan beloond als ze actief streven
Professioneel Opdrachtgeverschap meegeke-
en middelgrote bedrijven die nu vaak moeilijk
naar het voorkomen of (in elk geval) genezen
ken hoe de nieuwe Europese formulieren in
toegang hebben tot overheidsopdrachten. Het
van incidenten.
ons land moeten worden toegepast, want er
team van deskundigen Professioneel Op-
zitten veel vrijheden in. Naar aanleiding van
drachtgeverschap en Nevi Publiek hebben hier
dit advies zijn de Nederlandse formulieren
een bijdrage aan geleverd.
uiteindelijk vormgegeven.
22
23
MAATSCHAPPELIJK THEMA
Betaalbare zorg
Team van Deskundigen
Betaalbare zorg
Met een jaarlijkse uitgavenpost van ruim 90 miljard, drukt zorg hard op de overheidsuitgaven. In de hele zorgketen (zorgverzekeraars, gemeenten, ziekenhuizen en andere zorgorganisaties) gaat het zelfs om een totaal transactievolume van meer dan 150 miljard euro. Daarnaast is ook het inkopen voor de zorgsector met circa 30 miljard een grote kostenpost en dat getal stijgt ieder jaar. Inkoop van medicijnen en medische apparatuur is hierin de grootste commodity. Helaas gaat de politieke discussie te vaak over de hoge kosten en te weinig over de winst die behaald kan worden binnen het inkoopvolume en de efficiëntie in de keten.
24
Erik van Raaij
Nicole Poldervaart
Hoogleraar Rotterdam University RSM
Teammanager landelijke inkoop 1ste lijn bij Menzis
Tom Hoeben
Ruud Plu
Manager Inkoop bij Jeroen Bosch Ziekenhuis
Directeur / bestuurder bij Intrakoop
Maarten Bougie
Ton van Geijlswijk
Directeur Relatiemanagement & Marketing bij Nevi
Netwerkmanager bij Nevi
25
INKOOP VAN EN VOOR DE ZORG IN DE TOEKOMST
Betaalbaar, beschikbaar én duurzaam
Het Nevi Team van Deskundigen Betaalbare Zorg,
kijken naar technologische ontwikkelingen en
waar Erik van Raaij en Nicole Poldervaart deel
naar wat elders in Europa en de wereld speelt.”
van uitmaken, denkt na over nieuwe inkoopmodellen om de zorg ook in de toekomst betaalbaar
Groei zorgkosten afremmen
en beschikbaar te houden. Van Raaij is in het
Inkoop in de zorgsector valt uiteen in twee
dagelijks leven hoogleraar Purchasing & Supply
onderdelen: inkoop ván zorg door gemeenten
Management in Healthcare aan de Erasmus Uni-
en zorgkantoren en zorgverzekeraars, en inkoop
versiteit Rotterdam. Poldervaart is teammanager
vóór de zorg – van geneesmiddelen, medische
zorg in het team Expertise & Projecten bij Menzis.
technologie, hulpmiddelen en andere producten
Verder maken ook Tom Hoeben, manager Inkoop
– door zorgaanbieders. Het team kijkt naar beide
in het Jeroen Bosch Ziekenhuis en Ruud Plu,
terreinen. De vraag die centraal staat is: hoe kun-
moeten partijen nóg meer samen optrekken,
directeur bij Intrakoop, deel uit van het team dat
nen we de groei van de zorgkosten afremmen
aldus hoogleraar Erik van Raaij van de Erasmus
wordt begeleid door Karin van IJsselmuide en
om zo de zorg betaalbaar te houden?
Ton van Geijlswijk van Nevi.
Beschikbaarheid van zorg wordt een groter probleem dan de betaalbaarheid. Daarom
Universiteit Rotterdam en Nicole Poldervaart, bestuursvoorzitter van Nevi Zorg.
Behoefte verminderen Verbetering op alle vlakken
Een belangrijk deel van het antwoord weten
Van Raaij: “Een divers gezelschap van mensen
we eigenlijk al, zegt Van Raaij: “Door te blijven
die op verschillende manieren te maken hebben
zoeken naar waar en wanneer we de juiste zorg
met inkoop van of voor de zorg en die open en
het beste kunnen aanbieden. Wat kunnen we
vrij met elkaar discussiëren over de toekomst van
doen om de behoefte aan de duurste zorg te
de zorg. “Een toekomst die wat ons betreft wordt
verminderen? Gezonde mensen hebben geen
ingestoken vanuit samenwerking. Van oudsher
zorgbehoefte, die kosten dus bijna niets. Bij een
stonden de verschillende partijen tegenover
kleine zorgvraag ga je naar de huisarts of naar de
elkaar. Toen ik in 2010 de zorgwereld betrad,
POH [praktijkondersteuner huisarts, red.], dat is
was er veel wantrouwen tussen aanbieders en
relatief goedkoop. Als het uit de hand loopt, kom
financiers van zorg. Je zag bijvoorbeeld vooral
je in het ziekenhuis terecht, in de tweede lijn. En
eenjaarscontracten. We zijn nu elf jaar verder en
met een beetje pech zelfs in de derde lijn. Hoe
ik zie verbeteringen op alle vlakken. Het is alleen
verder je opschuift, hoe hoger de kosten wor-
niet genoeg om de zorgkosten stabiel te houden.
den.”
Er moet nog veel meer gebeuren. Daar praten wij over.”
Preventie op vier terreinen Het interessante is: niemand wordt blij van
26
Anders organiseren
onnodig dure zorg. Patiënten niet, zorgverleners
De noodzaak om te veranderen is groot, ook
niet en premiebetalers niet. We moeten dus
omdat de beschikbaarheid van personeel in de
inzetten op het voorkomen dat mensen ziek(er)
toekomst een nog veel groter probleem gaat zijn
worden. Die preventie kun je op vier terrei-
dan betaalbaarheid. “Het personeel is er nu al
nen toepassen, doceert Van Raaij. “Bij primaire
niet, en straks helemaal niet meer”, zegt Polder-
preventie voorkom je dat gezonde mensen ziek
vaart. “Je moet dingen anders gaan organiseren,
worden, bijvoorbeeld door vaccinatie of leefstijl-
efficiënter omgaan met resources. We moeten
programma’s. Secundaire preventie gaat over het
27
vroeg opsporen van ziekten, bijvoorbeeld met de
zorgvraag in de dorpen in de provincie Gronin-
niet kunt tegenhouden. Je moet jezelf de vraag
wen daardoor in de toekomst dus ook kleiner
landelijke screeningsprogramma’s. Tertiaire pre-
gen is natuurlijk een heel andere dan die in de
stellen: hoe kunnen we zorgen dat we daar als
kunnen zijn. Dergelijke oplossingen verlagen
ventie heeft betrekking op disease management:
regio Rotterdam, om maar eens wat te noemen.
maatschappij profijt van hebben? Dat bijvoor-
de kosten, reduceren de CO2-uitstoot en maken
voorkomen dat een ziekte verergert door goed te
Het heeft daarom niet zoveel zin om landelijke
beeld zelfdiagnostiek niet leidt tot onnodige
zorg toegankelijker, met name voor patiënten die
monitoren en snel in te grijpen. En tot slot is er
oplossingen te bedenken. Regiobeelden zijn de
zorgconsumptie, maar wel tot vroege opsporing
niet mobiel zijn. Er zijn genoeg voorbeelden te
quartenaire preventie: voorkomen dat mensen
afgelopen paar jaren goed in kaart gebracht. Je
waardoor aandoeningen effectiever kunnen wor-
bedenken van zorg die door innovatie goedkoper
zorg krijgen die ze eigenlijk helemaal niet nodig
moet regionaal met elkaar aan de slag en de sa-
den behandeld. Hoe geven we die een plek in de
én kwalitatief beter wordt. Het duurt vaak jaren
hebben en die soms meer kwaad dan goed kan
menwerking die in de coronaperiode is ontstaan
Nederlandse zorgketen?”
voordat die innovaties de weg naar de patiënt
doen.”
verder uitnutten. En vervolgens de successen
Wendbare organisatie
Data delen
Door de coronacrisis zijn we erin geslaagd om
slag zal in iedere regio anders zijn.”
Een voorwaarde voor samenwerking is dat ver-
diverse barrières die eHealth tegenhielden te
schillende schakels in de zorgketen patiëntdata
slechten. Dus waarom zouden we met z’n allen
Al deze vormen van preventie varen wel bij een goede samenwerking tussen alle spelers in het
Hoge schotten
kunnen delen. Poldervaart: “Maar hoe gaan we
er niet in slagen om nog veel meer oplossingen
krachtenveld. Enerzijds samenwerking tussen
Een van de onderwerpen die het team signaleert,
regelen dat patiënten op een eenvoudige manier
te vinden om de zorg betaalbaar én toegankelijk
de verschillende zorgaanbieders in de ‘cure’ en
is de langdurige zorg aan ouderen en andere
kunnen aangeven welke data met welke partijen
te houden?”
de ‘care’ en in de eerste, tweede en derde lijn.
kwetsbare groepen. Poldervaart: “Er staan best
gedeeld mogen worden? Leg bijvoorbeeld duide-
En anderzijds samenwerking met, en vooral ook
hoge schotten tussen de Wmo [Wet maatschap-
lijk uit wat zij te winnen hebben bij het delen van
Ketenmanagement
tussen de partijen die de zorg financieren: ge-
pelijke ondersteuning, red.] en de Wlz [Wet
data. Ga veel opener het gesprek daarover aan
Op korte termijn zijn er uitdagingen genoeg,
meenten, zorgkantoren en zorgverzekeraars.
langdurige zorg, red.]. Welke zorg wordt uit welke
en realiseer het technisch op een goede manier.
onder meer in de supply chain. “Deze urgentie
Poldervaart: “Als je kosten wilt besparen zonder
pot vergoed? Terwijl dat een ouder echtpaar van
Want dat is echt een voorwaarde voor de juiste
werd duidelijk toen wij najaar 2020 een enquête
in te boeten op de kwaliteit, dan moet je als
wie een van de partners dement is, helemaal niet
zorg op de juiste plek en door de juiste aanbie-
hielden onder inkopers voor de zorg”, zegt Van
organisatie wendbaar zijn om de veranderde
boeit. Zij willen gewoon passende zorg, ongeacht
der.” In dit nieuwe model vindt concurrentie niet
Raaij. “Denk alleen maar aan het tekort aan chips,
patiëntvraag, de afnemende beschikbaarheid van
wie dat betaalt en ongeacht wie er nu precies
meer plaats op prijs, maar op kwaliteit en inno-
waardoor de prijzen en levertijden van (medi-
personeel en bewezen technologie te vertalen
baat heeft bij die zorg. Neem dagbesteding. Die
vatie. “Als een aanbieder ontzettend innovatief
sche) apparatuur oplopen. Gelukkig hebben inko-
naar je zorgaanbod.”
zorg wordt feitelijk geleverd aan de dementeren-
is, dan moet hij meer volume kunnen krijgen”,
pers bij zorgaanbieders in coronatijd door onder
de partner, maar het is de mantelzorger die er het
zegt Van Raaij. Het is wel van groot belang om
meer de tekorten aan persoonlijke bescher-
Kartrekker
meeste baat bij heeft. Dat zie je alleen als je op
innovaties te beoordelen op waarde: voegt de
mingsmiddelen geleerd dat risicomanagement,
Als er één beroepsgroep is die goed is in het bij
een andere manier kijkt naar kosten en opbreng-
innovatie waarde toe door betere uitkomsten te
het creëren van inzicht in en het managen van de
elkaar brengen van verschillende zienswijzen en
sten. De vraag voor ons is of wij als team hier de
genereren tegen dezelfde of lagere kosten?
leveranciersketen belangrijk zijn.”
belangen om zo een duurzame oplossing te re-
oplossing voor kunnen bieden.” Duurzaamheid
Breed kijken
Nevi initiatief heeft genomen en nu de kartrek-
Niet buitensluiten
Een thema dat veel nadrukkelijker zou moeten
Van Raaij besluit: “Je moet als inkoper bij een
ker is van dit thema. Van Raaij: “Ons doel is om
Regionale samenwerking betekent overigens
worden meegenomen, is duurzaamheid. Van
zorgaanbieder dealen met de problemen op
de discussie aan te zwengelen, het onderlinge
niet dat je partijen van buiten de regio moet
Raaij: “We hebben vaak de neiging om te denken
korte termijn, zonder de lange termijn uit het oog
begrip voor elkaars zienswijzen te vergroten en
buitensluiten, zegt Poldervaart. “Zet geen
dat duurzaamheid, betaalbaarheid en beschik-
te verliezen. Juist daarom is het belangrijk om
samen te komen tot nieuwe inkoopmodellen.”
muurtje om de regio’s heen. En sta ook open
baarheid communicerende vaten zijn: als je van
breed, vanuit verschillende disciplines naar het
voor samenwerking met commerciële partijen
het één meer wil, krijg je minder van het andere.
vraagstuk te kijken. Want alleen zo hou je elkaar
Regionale samenwerking
die bijvoorbeeld een app of andere handige tool
Maar dat is lang niet altijd zo. Denk maar aan veel
scherp, kun je elkaar een spiegel voorhouden en
In veel van die modellen staat regionale sa-
hebben ontwikkeld. Want er zullen buitenlandse
eHealth-oplossingen, die zorgen dat patiënten
samen toewerken naar een model dat ook in de
menwerking centraal, zegt Poldervaart. “De
partijen op de Nederlandse markt komen die je
niet meer hoeven te reizen en dat zorggebou-
toekomst houdbaar zal zijn.”
aliseren, dan is het inkoop wel. Vandaar ook dat
28
of cliënt vinden, maar ik ben positief gestemd.
natuurlijk wel landelijk delen, maar de vertaal-
29
MAATSCHAPPELIJK THEMA
Toekomst inkoop
Team van Deskundigen
Toekomst inkoop
Welke thema’s doen ertoe in de toekomst? Succesvolle inkooporganisaties van morgen omarmen veranderingen en gaan ervan uit dat de wereld van vandaag niet meer de wereld van morgen is. Zij hebben een doel voor ogen en weten daar met de juiste kennis, informatie en mensen te komen. De toekomst van inkoop gaat over het vertalen van veranderingen van buiten naar veranderingen in de inkooporganisatie en keten. Een toekomstbestendige wereld wordt gecreëerd door: wendbare inkooporganisaties en supply chains waarin samenwerking, partnerships, transparantie en intrapreneurship essentieel zijn.
30
Frank Rozemeijer
Wim Nieland
Hoogleraar aan Maastricht University
Business development director bij AevesBenefit
Jan Pieter Papenhuijzen
Jordie van Berkel
Partner bij Significant Groep
Verandermanagement Inkoop bij F-Fort
Rene van den Hoven
Jan Roddeman
Relatiemanager bij Nevi
Kennis- en portfolio manager bij Nevi
Mariska van Wijnen
Maurice van Helden
Netwerkmanager & Programmamanager Executive Education bij Nevi
Manager Tools & Methoden bij Nevi 31
Future Procurement Monitor
De Future Procurement Monitor
De future procurement monitor is een (digitale) monitor die structuur zal aanbrengen hoe we kunnen omgaan met zaken die op de maatschappij afkomen en waar Inkoop een belangrijke rol in kan spelen of impact op kan maken. De monitor zal bestaan uit twee onderdelen:
Waa nd a m rde e d imp & act y l inko p p op Su A UC
1. In kaart brengen/verzamelen rapporten/onderzoeken/content op 4 indicatoren 2. via infographic of in stripvorm duiding/richting geven scenario’s op 4 indicatoren.
V
De vier indicatoren zijn: Mensen, Economie, Digital en Duurzaamheid De monitor zal ook internationaal te gebruiken zijn. Onderdeel 1. Opzetten door Nevi + partners (objectief en
Duurzaamheid
Economie Digital
Mensen
betrouwbaar bijv. TNO, PBL, CBS, Graydon enz.) Onderdeel 2: Opzetten door Nevi + Team van Deskundigen
32
Toekomst Inkoop aangevuld met experts/partners (ABN-AMRO,
m.b.v. vier indicatoren worden de vier future
NIC enz.) op indicatoren
procurement scenario's beschreven.
33
Vooruitblik 2022
Thema 1. Sustainability Sustainable Development Goals (SDG’s): In samenwerking met het Ministerie van Buitenlandse Zaken, SDG-Nederland en de 17 SDG-coördinatoren wordt er een verdere lobby inclusief projecten opgezet op vier pijlers die alle 17 wereld-
Uit evaluatie 2021 over Maatschappelijke
doelen raken. Het doel daarvan is concrete resultaten en uitwerking van het
Programma’s is duidelijk geworden dat
Versnellingsnetwerk Circulair Inkopen: De agenda voor 2022 staat al gepland
ook in 2022 met de vier thema’s zal worden gewerkt. Hieronder een greep, per thema, uit de projecten en plannen die op stapel staan
regeerakkoord. Eén van de vier pijlers is duurzaam inkopen. met webinars, fysieke bijeenkomsten en andere kennisactiviteiten. De partners Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, PIANOo, Rijkswaterstaat en MVO Nederland hebben een concreet doel gesteld voor 2022: Iedereen koopt in 2025 voor 20% circulair in.
Thema 2. Professioneel opdrachtgeverschap IMVO en Inkoop: Samen met de Sociaal Economische Raad (SER) en Stichting
voor het komende jaar.
Woord en Daad wordt een pilot training ontwikkeld gericht op internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO) specifiek voor de voedingssector. Dit is georganiseerd om vooruit te lopen op de nieuwe wetgeving over due diligence en zal indien succesvol ook voor andere sectoren in de 2e helft van 2022 worden georganiseerd.
Thema 3. Bestendige Zorg (voormalig thema Betaalbare zorg) Criteria ontwikkeling duurzame voeding in de Zorg: Samen met Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Stichting Eten+Welzijn en MVO Nederland worden meerdere community of practices georganiseerd voor een koplopers groep en andere relevante ketenpartijen. Er zal een praktisch toepasbaar instrument ontwikkeld ter bevordering van duurzame voeding in de zorg.
Thema 4. Thema Toekomst van Inkoop Future Procurement Monitor: Voor 2022 is het doel om de Future Procurement Monitor compleet uit te rollen.
34
35
DANKWOORD
Samen maak je succes en impact! Samen maak je succes en impact! Dat is in ieder geval zeker waar in het geval van de Maatschappelijke Programma’s. In co-creatie werken met zowel de teams van deskundigen als overige stakeholders is soms een hele klus maar altijd gericht naar dat ene doel: de wereld beter maken. En dan komt het voor de echte transitie om impact te maken neer op de welwillendheid en samenwerking met de partners. En dit gaat steeds beter ondanks alle verschillende belangen. En tot slot zonder de steun van bestuur, directie en alle collega’s van Nevi zouden we dit allemaal niet bereikt hebben. Iedereen die hieraan op wat voor manier dan ook heeft bijgedragen: super bedankt!! Ook in 2022 gaan we met Maatschappelijke Programma’s de wereld weer een stukje mooier maken, en dat doen we uiteraard weer samen!! Karin van IJsselmuide
Procurement in perspectief
nevi.nl