All you need is LOF Limburgs Offensief Food
Procurement in perspectief
Eindrapport LOF 18x25.indd 1
10-06-21 12:21
Alle LOF voor Limburg
Het begon ooit met onze gezamenlijke droom. Wat zou er gebeuren als je organisaties in een keten met elkaar gaat verbinden om hen vervolgens gezamenlijk te laten werken aan één gezamenlijk doel: “Gezond en zo veel mogelijk lokaal geproduceerd voedsel op de werkvloer, in het onderwijs, de sport en de horeca. Daarbij krijgt iedere speler in de keten een eerlijke prijs betaald en worden duurzame investeringen beloond.”
Eindrapport LOF 18x25.indd 2
10-06-21 12:21
Deze droom bleek werkelijkheid te kunnen worden in Limburg. Zowel de Provincie Limburg als de Rabobank wilden dit doel ondersteunen en deels investeren. Zo begon eind 2019 onze reis die tot begin 2021 zou duren. De reis die bekend werd onder de naam LOF (Limburgs Offensief Food), een initiatief van de partnerorganisaties Diverzio, F-Fort en Nevi. Een programma dat net voor het Corona-tijdperk startte en vervolgens ondanks alle beperkende maatregelen werd voortgezet. Dit zegt direct iets over het doorzettings vermogen van de partners en deelnemers. Want hoe organiseer je in Coronatijd, een 4-tal masterclasses en 8 bootcamps met meer dan 35 Limburgse deelnemers om aan de slag te gaan? Door soms fysiek, een enkele keer hybride maar vooral vaak online af te spreken, maar dan wel met de Limburgse mentaliteit. Dus elkaar steunen, opzoeken, samenwerken, gezamenlijke stapjes nemen en vervolgens mooie resultaten boeken. Alle LOF dus voor Limburg! Met dit magazine brengen we deze LOF-reis in beeld om te inspireren, maar ook om jou te laten dromen. Een interessant naslagwerk van onze reis die zeker niet stopt na dit programma, integendeel wij blijven verder dromen…en jij? Ook voor jou geldt toch zeker: “All you need is LOF”? Veel leesplezier en inspiratie! Met vriendelijke groet,
Karin van IJsselmuide
Jordie van Berkel
Zsuzsan Proos
Nevi
F-Fort
Diverzio
Eindrapport LOF 18x25.indd 3
10-06-21 12:21
INHOUD LOF Bootcamps als topsport
6
Samenvatting door Jordie en Karin
Gezonde Korte Ketens: van masterclasses naar matches en méér
10
Van Supply chain mapping naar infographic voedselketen
11
‘Bij iedereen is een omslag nodig’
14
Artikel Deal!
Resultaten van de LOF Bootcamps
16
Quotes en ervaringen van deelnemers
Doorkijk naar de toekomst
18
Slotwoord Bert Vliex
Eindrapport LOF 18x25.indd 4
10-06-21 12:21
Eindrapport LOF 18x25.indd 5
10-06-21 12:21
SAMENVATTING VAN DE BOOTCAMPS LOF
LOF Bootcamps als topsport Volgens Wikipedia mag je bij een bootcamp denken aan een trainingsmethode uitgevoerd in teamverband onder professionele begeleiding. Door het teamverband sporten de deelnemers intenser dan ze individueel zouden doen, zodat het effect van de training verhoogt. En hoewel onze bootcamps gericht zijn op de transitie naar een duurzame korte keten met een eerlijke prijs, waren het juist deze ingrediënten die de LOF bootcamps tot een echte topsport maakte.
Bij iedere LOF bootcamp stond inspiratie, feedback, leren, ontwikkelen, out-of-the-box en creativiteit centraal (trainingsmethode). Ook waren demonstraties van de ontwikkelde producten/diensten onderdeel van de bootcamps (intensief). Zodat we écht samen (teamverband) gaan bouwen aan een transformatie (verbetering) van de handel in duurzame streekproducten. De bootcamps bestaan uit intensieve bijeenkomsten (groepstrainingen) met korte op elkaar volgende opdrachten waarbij de transformatie naar een waardegedreven aanpak op basis van ‘true costs’ in de praktijk wordt gebracht. Dus een prijs die voor een maatschappelijk eerlijke prijs verhandeld wordt en waarin effecten berekend zijn op bijvoorbeeld de bodem, lucht, water, of medicijngebruik (verhoogd effect). De bootcamps van LOF werden uitgevoerd onder (professionele) begeleiding van Jordie van Berkel (F-Fort) en Karin van IJsselmuide (Nevi). Kortom met tientallen deelnemers intensief aan de slag gaan met ketens bleek dus echt topsport! Limburgse toppers Maar wie waren al die deelnemers en waarom deden juist zij aan dit programma mee? De bootcamps blijken een enorme kans voor organisaties die met duurzame korte ketens met een true cost aan de slag willen en bereid zijn om daarvoor pilots in hun organisatie te
6
Eindrapport LOF 18x25.indd 6
10-06-21 12:21
draaien. Alle partijen die onderdeel uitmaken van een keten en gevestigd zijn in de Provincie Limburg waren dan ook van harte welkom om deel te nemen aan de bootcamps! Deelname aan de bootcamps was gratis maar niet
ontwikkelingen rondom duurzaamheid, eerlijke
vrijblijvend. Van deelnemers werd verwacht
prijzen of kortere ketens. Maar soms was dat
dat ze een actieve bijdrage leveren, opdrachten
ook een persoonlijk verhaal van een deelnemer
tussentijds uitvoeren en kennis/ervaring delen
die de afgelopen tijd iets moois of heftigs had
met andere deelnemende organisaties. En na
meegemaakt en dit graag wilde delen met de
een grote belronde bleek dat er genoeg animo
groep. Vanaf de derde bootcamp was Corona
was om in november 2019 met de eerste
echter altijd wel een onderwerp in de warming-
bootcamp bij de Rabobank te gaan starten met
up omdat deze periode bij alle deelnemers
deze Limburgse toppers.
natuurlijk een enorme impact had op de eigen bedrijfsvoering en werkomstandigheden.
De opzet van een bootcamp Iedere bootcamp had weliswaar een ander
Trainingsprogramma’s
leerdoel maar kende wel een vaste structuur.
Na de warming-up werd het tempo geleidelijk
Te beginnen natuurlijk met een warming-up,
opgevoerd met een intensieve kennisinput
daarna volgde de training zelf om vervolgens
verzorgd door de begeleiders. De kennisinput
voldaan af te sluiten met de cooling down.
bestond uit een selectie hoogwaardig lesmateriaal van bestaande opleidingen en trainingen van Nevi. Onderwerpen die voor een duurzame eerlijke korte keten centraal staan,
Cooling down: Conclusies, acties Training: Onderzoek, verken, experimenteer Warming up: Ideeën Informatie
waren onder andere het uitvoeren van supply chain management, kostenmanagement en stakeholdermanagement. Met deze verkregen kennis was het na de duurzame gezellige koffiepauze tijd voor de deelnemers om zelf aan de slag te gaan.
- 6 opdrachtgevers - waarvan 4x zorg (ziekenhuis, 2x zorginstelling, zorgboeren - provincie - hogeschool
Warming-up De aftrap van iedere bootcamp begon altijd met het kringgesprek, de warming-up waarbij nieuwe ideeën, lesstof en informatie werden gedeeld. Soms waren dat discussies over actuele
7
a
Eindrapport LOF 18x25.indd 7
10-06-21 12:21
Daarbij was het uitgangspunt als eerste de
op de eigen leeromgeving (via www.nevi.nl)
vraag te stellen om inzicht en begrip te krijgen:
om zo de lesmaterialen maar ook de resultaten
wat betekent deze kennis voor de huidige
van iedereen te volgen. Op deze digitale
praktijk? Voor de gebruiker, cateraar, logistiek
leeromgeving is van alles te vinden zoals
dienstverlener, groothandel, boeren?
presentaties, readers, filmpjes, werkvormen, opdrachten en aanverwante artikelen.
Daarna kwam het toepassen van de gewenste verandering/verbetering door verschillende
Op de laatste bootcamp van 2 februari 2021 was
werkvormen met elkaar in teams uit te werken.
de algemene indruk dat we met deze groep echt
Hoe meer ervaring hiermee werd opgedaan, hoe
een topprestatie hebben geleverd, zelfs ondanks
meer teams ook buiten de bootcamps om aan
de corona-maatregelen. Als LOF-team zijn wij
de opdrachten bleven doorwerken. Hierdoor
dan ook ontzettend trots op de organisatie, de
werden gezamenlijke resultaten opgeleverd
deelnemers, de inspanningen en de geleverde
zoals bijvoorbeeld het visueel maken van de
resultaten van de LOF bootcamps.
ketens brood, rundvlees en appels in Limburg met infographics. De laatste bootcamp op 2
Maar we zijn er nog niet en we gaan hiermee
februari 2021 stond volledig in het teken van
dan ook vooral door!
de behaalde resultaten en die waren zeer
Wij zeggen dan vooral ook aan iedereen:
indrukwekkend zoals ook in de facts en figures
bedankt en tot ziens, tot LOF!!
te lezen is. Jordie en Karin Cooling-down Tenslotte werd iedere bootcamp afgesloten met een passende cooling-down. Dat gebeurde soms met als inleiding een hilarisch filmpje of een inspirerende gastspreker zoals Drees van den Bosch (innovatiemanager Foodsquad Hutten), Jasper Mattijssen (Directeur CN Solutions) en George Parker (Creatief Producent Transformatie en Innovatie. Hierna volgde vervolgens de samenvatting van de dag, de doorkijk naar volgend keer en de voorgenomen vervolgacties. Na iedere bootcamp kon men via het Learning Management System (LMS) van Nevi inloggen
8
Eindrapport LOF 18x25.indd 8
10-06-21 12:21
3 4 30 40
partners organisatie LOF
26-11-2019 Bootcamp 1 Rabobank Venlo Thema: Inzicht in ketens/stakeholders en een 1e nulmeting qua data gedaan Lesstof: Diverse artikelen, Reader Supply Chain Management, stakeholderanalyse tool 04-02-2020 Bootcamp 2 LLTB Roermond Thema: Kennisboost gekregen over true pricing Lesstof: Diverse artikelen, Reader Kosten management, onderzoeksrapport True Pricing, vragenlijsten Gastspreker: Drees van den Bosch (Hutten) 31-03-2020 --> 12-05-2020 Bootcamp 3 (online) Thema: Een plan van aanpak opgesteld incl. impactanalyse Lesstof: Diverse artikelen, Reader Project managament, opdracht stakeholder analyse, infographics geïntroduceerd 07-07-2020 Bootcamp 4 Kasteel de Keverberg Kessel Thema: De organisatie in beweging gekregen Lesstof: Diverse artikelen, Reader Stakeholderma nagement en macht, gepresenteerde in fographics en stakeholderanalyse Brood, Rundvlees-, Appelketens Gastspreker: Jasper Mattijssen (CNS) 29-09-2020 Bootcamp 5 Mondriaan Maastricht Thema: Reflectie toegepast en handvatten gekre gen om barrières op te lossen Lesstof: Diverse artikelen, Presentaties diverse deelnemers over de corebusiness organi satie en de relatie met het project LOF Gastspreker: George Parker (creatief producent trans formatie en innovatie) Realiteit volgt focus! 03-11-2020 Bootcamp 6 online Thema: De 1e resultaten van de praktijk gepre senteerd Lesstof: Diverse artikelen, gewenste resultaten en doelen individuele deelnemers samenge vat, gepresenteerd en gepitcht 08-12-2020 Bootcamp 7 online Thema: Evaluatie en leerervaringen ingebracht om door te ontwikkelen Lesstof: Diverse artikelen, nieuwe initiatieven ingebracht en uitgewerkt (zoals WTP, samenwerkingsvormen, proeftuin-aanbe stedingen) 02-02-2021 Bootcamp 8 online Thema: Kennis en ervaring gedeeld en successen gevierd! Lesstof: Diverse artikelen, eindresultaten en doe len individuele deelnemers samengevat, gepresenteerd en gepitcht
unieke masterclasses
2 2
partners ambassadeurs LOF vervolg bijeenkomsten
deelnemers Masterclasses LOF contacturen per deelnemer
4 30 10 10
4 70 30
bootcamps op locatie
bootcamps online
deelnemers Bootcamps
contacturen per deelnemer
readers
Kennis artikelen
Artikelen in media
Kennis over gezond en duurzaam eten
Verhogen van kennis van gezond en duurzaam eten in alle sectoren
Verminderen voedselverspilling
Reductie van voedselafval Vergroten trots regionale producten
Professionalisering en verduurzaming inkoop Verbeterde kwaliteit, gezondheid en smakelijkheid maaltijden Maatschappelijk en ecologisch duurzame productie gestimuleerd
Voedselkilometers verminderd
Resterende voedselkilometers verminderd
CO2-uitstoot meegenomen in prijs
Klimaat- en energietransitie bevorderd
Economisch duurzame en innovatieve verdienmodellen tot stand gebracht
Doorbreken handelsprijzen Meer omzet en hogere marge agrarische producten
Slimmer verkopen, in kortere ketens Beter afgestemd op de lokale doelgroep Cross-overs tussen organisaties 9
Eindrapport LOF 18x25.indd 9
10-06-21 12:22
A fsluitend proostmoment met reageerbuisjes - foto Jesper Wijnhoven
Gezonde Korte Ketens: van masterclasses naar matches en méér Met het programma Gezonde Korte Ketens verbindt Diverzio agrifood-ondernemers met zorgorganisaties in hun eigen regio. Zo ook in Limburg, waar al op 13 november 2019 een serie masterclasses startte, als onderdeel van het programma LOF. Deze serie werd stevig doorkruist door de komst van corona. Met een klein half jaar vertraging werd er in oktober 2020 een geslaagde pitch & match-bijeenkomst gehouden. Daar werd overduidelijk dat de Limburgse zorgorganisaties terdege beseffen dat wat je van dichtbij haalt lekkerder is.
vond plaats in de vorm van een gezonde lunch, met streekproducten in de hoofdrol. Het belang van eten en drinken werd onderstreept door presentaties van René van Bruxvoort namens de gastlocatie en van Pura Catering. Ook de totaalleveranciers Daily Fresh Food en Oregional kwamen aan het woord. Alle sprekers schoven aan voor een vragenvuur, waarin breed werd ingestoken en veel duidelijk werd. De derde masterclass had op 11 maart al te kampen met de coronamaatregelen. Deze vond in een aangepaste vorm plaats in de prachtige Hoeve Rosa in Sevenum. Fons Kersten
Ons Boerenerf van de familie Van Leeuwen in
ontving zijn mededeelnemers vol trots en liet ze
Nederweert-Eind vormde in november 2019 de
kennismaken met zijn zuivel- en melkveebedrijf.
aansprekende locatie voor de eerste masterclass Gezonde Korte Ketens Limburg. Daarbij waren
Begeleid door een drietal medewerkers van de
ruim 30 ondernemers uit de agrifood-sector
Limburgse Rabobanken ging de groep aan de
aanwezig voor een dag vol inspiratie. Zo
slag met twee belangrijke zaken: samenwerking
deelde Ron Vanlier, directeur Food & Agri van
en uitdagingen. Ook werden in tweetallen de
Rabobank Limburg, een wijsheid die hij in zijn
pitches voor de afsluitende masterclass op elkaar
verleden bij een kweker van Bonsai-boompjes
uitgeprobeerd. Het enthousiasme was breed
had opgedaan: “Passie voor je product kun je
voelbaar maar … helaas gooide corona roet in
overbrengen, ook aan je eindconsument.” Hij
het eten. De geplande slotbijeenkomst op 13 mei
hamerde op het belang van samenwerking. Er
kon, door alle maatregelen, uiteindelijk pas op
werd gedurende de dag nader kennisgemaakt
14 oktober plaatsvinden en dan nog in een wat
met elkaar, ambities werden geformuleerd en
uitgeklede versie. Op de Brightlands Campus
er werd rondgekeken op het varkensbedrijf van
in Venlo pitchten 15 dappere deelnemers hun
Aad en Arjan van Leeuwen, met uiteraard het
gezonde streekproducten voor een achtkoppig
proeven van een duurzaam stukje lokale worst.
panel. Dat bestond uit vertegenwoordigers van zorgorganisaties, cateraars en foodleveranciers.
Masterclass 2 speelde zich op 22 januari
Varkensvlees, eieren, zuivel, kalkoen, asperges,
2020 af. Plaats van handeling was dit keer
een keur aan groenten en rundvlees: het kwam
een zorginstelling: GGZ Vincent van Gogh in
allemaal voorbij. Dat resulteerde in een groot aantal
Venray. Daar keken de deelnemers hun ogen
matches. Al die matches zouden moeten en kunnen
uit in het fraaie Dienstencentrum. De aftrap
leiden tot een succesvolle regionale samenwerking tussen agrifood-ondernemer en zorginstellingen.
10
Eindrapport LOF 18x25.indd 10
Want in Limburg beseft iedereen: wat je van dichtbij haalt, is lekkerder!
10-06-21 12:22
n
Van Supply chain mapping naar infographic voedselketen Een manier om inzicht te krijgen in ketens
Vervolgens werd met de symbolen in kaart
is ‘supply chain mapping’. Dit is het letterlijk
gebracht hoe transparant en hoe verantwoord
visualiseren van alle stappen die plaatsvinden
deze ketens op dit moment zijn.
van grondstof naar productie, naar ontvangst
Daarbij kon men kiezen uit:
van het product (of dienst) in je organisatie.
1. True price wordt berekend en betaald
Hierdoor worden risico’s en kansen in de ketens
2. Er is hier duidelijk sprake van duurzame
zichtbaar en kunnen vervolgens maatregelen genomen worden.
impact/gedrag 3. Ik weet het eigenlijk niet precies 4. I k weet het wel, maar huidige handel- en
Door Nevi en F-Fort is voor de deelnemers een
werkwijze is nog niet duurzaam/eerlijk
visualisatie ontwikkeld van de voedselketen die men alleen nog zelf hoefde te voorzien van
Productgroepen: Brood, rundvlees en appels
bepaalde symbolen, de speciale LOF-infographic
Om synergie aan te brengen, de keuze te
was hiermee geboren.
vereenvoudigen en een gelijke focus te krijgen is er vervolgens gekozen voor slechts drie
Doel infographic
productgroepen, te weten brood, rundvlees en
De infographic is opgesteld met als voornaamste
appels.
doel meer focus en transparantie te brengen
Bij deze drie productengroepen is namelijk
in de voedselketens van de deelnemende
zowel duurzame winst als true price te behalen
organisaties. Het is eigenlijk niet meer of
voor alle partijen in de keten. Daarnaast kon
minder dan een aantrekkelijke weergave van
men met deze producten makkelijk opschalen
de belangrijkste ketens en kengetallen. Een
vanuit een pilot met maatregelen naar het
praatplaat, dus. De onderliggende documenten
“nieuwe” normaal.
met gegevens en analyses zijn daarvoor de onderbouwing. Na het vullen van de infographic
De infographic is en blijft een versimpelde
hadden de deelnemers met een aantrekkelijk
weergave van een complexe werkelijkheid.
overzicht inzicht in de voornaamste kansen
Het ligt bij jezelf hoe en hoeveel diepgang je
en uitdagingen van keten. Ook zorgen de
daarna aanbrengt in het verder beschrijven /
infographics ervoor dat de deelnemers onderling
uitwerken van jouw drie voedselketens en hoe
de ketens goed met elkaar konden vergelijken.
je aan de slag wil om daar verbeteringen in aan te brengen. Dat brengt je bij vragen als wie heb
Hoe wordt de infographic gebruikt?
ik voor welke stappen nodig en welke acties kan
Iedere deelnemer die verantwoordelijk is voor een
ik nemen om te zorgen dat ik een keten bereik
voedselketen, vulde zijn eigen infograhic in.
waarin een true price betaald gaat worden. Daar
Het gaat dan om de basis organisatiegegevens
kan men dan vervolgens na deze bootcamps
zoals omvang, aantal maaltijden en spend én
zelf mee aan de slag!
specifiek gemaakt naar brood, rundvlees en appels.
11
Eindrapport LOF 18x25.indd 11
10-06-21 12:22
Eindrapport LOF 18x25.indd 12
10-06-21 12:22
13
Eindrapport LOF 18x25.indd 13
10-06-21 12:22
LIMBURGS OFFENSIEF FOOD: GEZONDERE VOEDING DOOR KORTERE KETENS
‘Bij iedereen is een omslag nodig’ Met het Limburgs Offensief Food, kortweg LOF, proberen zo’n 30 deelnemers voedselketens transparanter en korter te maken, meer gebruik te maken van lokale producten en producenten een eerlijke prijs voor hun producten te betalen. Deal! sprak met twee deelnemende zorginstellingen.
programma LOF, een initiatief
Niet alleen inkopers en contractmanagers van
op geattendeerd. Het is bizar dat ze evenveel kosten
zorg- en onderwijsinstellingen, ook landbouw-
en dat de samenleving niet meer in seizoenen denkt.
organisaties, cateraars en leveranciers zitten
Blauwe bessen moeten het hele jaar beschikbaar zijn.
aan tafel bij het programma LOF. Het doel is
En omdat wij dat vinden, zijn er in mijn ogen talloze
transparante en kortere ketens creëren, waarin
overbodige vliegbewegingen.”
vanuit de provincie, sluit hier goed bij aan.’ Blauwe bessen We moeten ons meer bewust zijn van wat we eten en waar het vandaan komt, vindt Miltenburg. Blauwe bessen uit het Limburgse Heuvelland die in de supermarkt in hetzelfde bakje zitten als blauwe bessen uit Peru en bovendien net zo duur zijn, is iets wat hem al jaren frustreert. “Het land van herkomst staat in kleine letters vermeld, maar verder worden we er niet
voor (lokale) producten een goede en eerlijke prijs wordt betaald door alle partijen in de keten
True pricing
samen te brengen.
De Zuid-Limburgse ggz-instelling Mondriaan wordt in LOF vertegenwoordigd door Gerard Worms,
Gezond leven
teamleider hospitality, en Yvonne van Bessems,
Het Maastricht UMC+ heeft als visie ‘gezond
meewerkend voorvrouw bij de catering. “Niet alleen
leven’, in de breedste zin van het woord. “Niet
de kortere ketens, maar ook het gastvrijheidsconcept,
alleen voor onze patiënten maar ook voor
duurzaamheid, lokale producten en eerlijke prijzen
onze ruim 6000 medewerkers”, vertelt Rick
triggerden ons om deel te nemen”, licht Worms toe.
Miltenburg, manager services van het MUMC+.
“Het is goed om te zien wat anderen partijen op deze
“Zo’n 5 jaar geleden
vlakken doen, en hoe zij dat doen.”
zijn we begonnen
Bij LOF zit de hele keten aan tafel, dat spreekt de
met een vertaalslag.
deelnemers aan. In masterclasses en bootcamps
Duurzame en verse
leren ze samen over het begrip true pricing – de
voeding, bij voorkeur
werkelijke kostprijs als je kosten als milieuschade
seizoensgebonden
en CO2-uitstoot ook meeneemt. Ze moeten zelf aan
en lokaal. En in ieder
de bak en bijvoorbeeld voor hun eigen organisatie
geval met beperkt
in een infographic weergeven wat bekend is over de
toegevoegd zout, suiker
herkomst en duurzaamheid van producten, distributie,
en transvetten. Het
transport, opslag en verpakkingen.
14
Eindrapport LOF 18x25.indd 14
10-06-21 12:22
Zorgboodschappen
Bewustwording
Een andere opdracht was om voor de product-
Ook een van de leveranciers van Mondriaan participeert
groepen Brood, Rundvlees en Appels te noteren
in LOF. “Als je expliciet vraagt waar producten
welke stakeholders welke invloed hebben in
vandaan komen, dan blijkt het voor de leverancier
de keten. Vaak konden de deelnemers wel de
toch moeilijk gegevens te produceren”, vertelt Worms.
organisaties benoemen, maar de essentiële
“Inmiddels weten we dat onze leverancier 60 procent
schakels bleken lastiger. Mondriaan heeft drie
van de producten uit de regio haalt. Een aanzienlijk
hoofdvestigingen met daarin drie restaurants
percentage, hoewel het de vraag is hoe je ‘lokaal’
waar ze externen en personeel ontvangen. De
definieert. Is dat 100, 200 of 300 kilometer?”
afdelingen waar cliënten verblijven, krijgen
Bewustwording binnen de organisatie vinden Worms
maaltijden van een maaltijdleverancier. Op dit
en Bessems essentieel. Bessems: “En niet alleen wat
moment worden die centraal bereid, maar de
betreft voeding, maar ook qua duurzaamheid, plastic
organisatie wil naar decentrale bereiding op de
verpakkingen, afvalverwerking, energie. Maar daar is
afdelingen. “We willen afdelingen zelf de regie
een omslag voor nodig, bij iedereen, ook bij degenen die
geven over wat ze bestellen en wat ze bereiden.
de beslissingen uiteindelijk moeten nemen.” Bessems
Doel is voedselverspilling tegengaan en alleen
noemt een voorbeeld.
klaarmaken wat noodzakelijk is.
“Sinds twee jaar verkoopt het MUMC+
Dat is een van de zaken die we
nog maar eens per week een snack in het
willen meenemen uit LOF”, aldus
restaurant. Dat zouden wij ook graag willen,
Worms. “Er zijn ook afdelingen die
het gaat tenslotte om de vitaliteit van onze
zorgboodschappen doen en zelf
medewerkers. Maar die omslag hebben we
koken. Waar komen die producten
tot nu toe nog niet kunnen maken. Door
vandaan? Een goede vraag, maar
LOF vinden we het daar nu wel echt tijd
lastig te achterhalen.”
voor.”
Over het LOF-programma
Het doel van het programma LOF is gezond en zo veel mogelijk lokaal geproduceerd voedsel op de Limburgse werkvloer, in het onderwijs, de sport en de horeca. Daarbij krijgt iedere speler in de keten een eerlijke prijs betaald en worden duurzame investeringen beloond. Het programma bestaat uit twee onderdelen: bootcamps en masterclasses. In een viertal masterclasses, ontwikkeld door stichting Diversio, leren een aantal zorginstellingen elkaar beter kennen en proberen ze gezonde voedselketens te smeden. In de bootcamps, ont wikkeld door Nevi en FFort, bouwen verschillende grote Limburgse opdrachtgevers samen met andere partijen in de voedselketens aan transparantie en eerlijke prijzen in de voedselketens voor duurzame streekproducten. Tijdens de masterclass en bootcamps worden er actief matches gemaakt tussen de deelnemers uit Limburg om ze blijvend te laten samenwerken. LOF is een initiatief van Provincie Limburg, Rabobank, FFort, Diverzio en Nevi, en wordt mede mogelijk gemaakt door het Europees landbouw fonds voor plattelandsontwikkeling. Meer over het project LOF is te vinden op www.kiempuntlimburg.nl.
Samen verschil maken Miltenburg op zijn beurt zou graag met een aantal lokale versleveranciers tot afspraken komen. Zodat er bijvoorbeeld lokale appels in het ziekenhuisrestaurant liggen, met daarbij het verhaal van die bewuste appel. “Waardoor onze medewerkers tegelijkertijd aan het denken worden gezet en wellicht ook meer nadenken over waar de producten die ze thuis eten vandaan komen.” Hij ziet wel een knelpunt: de logistiek. “In het MUMC+ hebben we een grote goederenontvangst. Ik zie het niet gebeuren dat een teler van 5 kilometer verderop zelf de appels aan de poort komt leveren. Dat zal dan toch via een groothandel moeten lopen, dus die hebben ook een slag te maken. En dat betekent heus niet dat alle groente en fruit uit Limburg moet komen, maar op bepaalde punten kunnen we samen het verschil maken. Daar ben ik inmiddels wel van overtuigd.”
15
Eindrapport LOF 18x25.indd 15
10-06-21 12:22
Resultaten van de LOF Bootcamps Tijdens de bootcamps is er veel kennis uitgewisseld en zijn de eerste stappen gezet om de voedselketens in Limburg korter te maken. Wat hebben de deelnemers nu al bereikt en welke stappen gaan zij de komende maanden nog zetten? Lees de ervaringen van onze deelnemers.
“De bootcamps hebben ons laten zien welke bestaande en nieuwe initiatieven er in Limburg zijn en welke uitdagingen boeren, tuinders en inkopers van Limburgse zorginstellingen hebben in de korte keten. De volgende stap is om partijen te verbinden, bijvoorbeeld via kiempuntlimburg.nl en ondernemers wegwijs te maken in de bestaande subsidieregelingen
“Het resultaat is dat we alleen nog een lokale
en financieringsmogelijkheden om een
slager gebruiken die vlees uit de regio heeft,
groter deel van hun afzet meer lokaal, via
eieren op een steenworp afstand halen
de korte keten te realiseren.”
en in de zomer halen we onze groente bij de lokale groenteboer. Andere initiatieven
Kiempunt Korte Ketens (Provincie Limburg, LLTB, Arvalis,
zijn het opzetten van een nieuw delivery
LIOF, Rabobank en Bluehub)
maaltijdconcept en de contacten met lokale ondernemers in Noord-Limburg om een fiets/diner route op te zetten.” JesseFresh
“Na een voortvarende start, waarin alle deelnemers vanuit hun organisatie alle kennis hebben gedeeld om meer inzicht
“Met de bootcamps hebben we
te geven én te krijgen in de complexe
diverse resultaten bereikt. Zo is er een
materie van korte ketens, duurzaam
samenwerking met een verwerker van
ondernemen en fair chain, gooide corona
maaltijd componenten gestart en is de
toch wel letterlijk wat roet in het eten.
locatie voor onze pilot met lokale inkoop
In ons geval stond (en staat nog steeds)
van maaltijden geselecteerd. Op de
een pilot in de stijgers met Coöperatie
langere termijn willen we nog meer lokale
Limburgse Zorgboeren. Desondanks is onze
inkoop voor de maaltijden voor meer
terugblik uitermate positief, mede dankzij
zorgboerderijen mogelijk maken. Een
het niet aflatend enthousiasme van alle
almanak kan daarbij helpen.”
deelnemers.”
CLZ / Rob Meisters
KOOKLAND
16
Eindrapport LOF 18x25.indd 16
10-06-21 12:22
“Resultaat is het opzetten van de Eetversbox
“De bootcamps hebben ons verrijkt op
gericht op het wekelijks leveren van groente
het gebied van voedselverspilling, global
en fruit (hoofdzakelijk) uit de regio. Er gaan
goals, true price, impact van inkoop, stake-
nu wekelijks meer dan 100 boxen de deur
holders, SCM, true price van energie en
uit (doel is 500+ eind 2021). Daarnaast zijn
het veranderingsmodel van Kotter. Mooie
we aan het inventariseren of het mogelijk
resultaten zijn dat we zijn aangehaakt bij
is om een onlineplatform op te zetten
de Fit for the job campagne van Mondriaan
waar Limburgers hun lokale producten
en een pilot over decentrale bereiding om
kunnen afnemen. Het platform richt zich
verspilling tegen te gaan. Volgende stappen
eerst op ondernemers en instellingen (van
zijn om kritisch te kijken naar het aanbod
restaurants tot aan zorginstellingen).”
in ons restaurant en de mogelijkheid om
Limburgs Fruit
daar meer lokale en gezonden producten te promoten.” Mondriaan GGZ
“Wij hebben waardevolle contacten overgehouden aan de bootcamps en relevante kennis opgedaan. Ons doel is om een samen-
“Wat zijn er veel heel erg betrokken en gepas-
werking aan te gaan met vier duurzame en
sioneerde mensen werkzaam in dit werkveld.
lokale leveranciers die we hebben gevonden
Ondanks dat het lastig is om beweging in
door de almanak te gebruiken. Ander initiatief
vaste logistieke processen te krijgen, heb ik
is dat we de mogelijkheid willen onderzoeken
dit project met erg veel plezier gedaan en
om de CO2-uitstoot per gerecht te vermelden
heeft het telkens energie opgeleverd. Het
en zo te bekijken of we het bestelgedrag van
heeft mij kennisverbreding en bewustzijn
de consument kunnen beïnvloeden. Ook
gegeven op het vlak van voedselproductie,
gaan we een samenwerking starten om
true pricing en diverse initiatieven die
koffiedroes te gebruiken als voedingsbodem
hebben plaatsgevonden. Volgende stap is om
voor de champignons die we verwerken in
onze interne communicatie op te starten
de gerechten op Zuyd Hogeschool. Hiermee
over de korte ketens richting de consument
willen we een aansprekend voorbeeld van
en met minstens drie producenten afspraken
circulariteit creëren.”
te maken over het leveren van regionale Vitam / Zuyd Hogeschool
producten via het reguliere logistieke proces.” Rick Miltenburg, MUMC+
“Daily Fresh Food heeft, mede geïnspireerd door de inhoud en deelnemers van de Bootcamps, in 2020 de laatste hand gelegd aan een integrale MVO beleidsnotitie. Daarin is de ambitie en visie op MVO beschreven. Bij ieder thema zijn de doelstellingen en gerelateerde maatregelen omschreven, gericht op drie stromen: verbeteren, faciliteren en steunen. Alle doelstellingen zijn gesteld voor het jaar 2023, met 2019 als nuljaar. De implementatie van het MVO-beleid is in 2021 van start gegaan.” Daily Fresh Food, Edward Mutsaers
17
Eindrapport LOF 18x25.indd 17
10-06-21 12:22
Doorkijk naar de toekomst De voedselketens transparanter en korter
Groene long Zuid-Limburg
maken door meer streekproducten te gebruiken
Kijk ook naar de ontwikkelingen in het NOVI-
en lokale producten een eerlijke prijs bieden,
gebied Zuid-Limburg. Ga hier vooral ook een
dat was het doel van het programma LOF. Een
actieve verbinding/ samenwerking mee aan.
doel waar we mooie stappen in hebben gezet,
Een van de speerpunten van NOVI in Zuid-
maar we zijn er nog niet. De grootste uitdaging
Limburg is bijvoorbeeld samenwerken aan een
waar wij nu voor staan, is om te zorgen dat alles
grensoverschrijdende innovatie en circulaire
wat vanuit LOF is ontstaan ook na LOF wordt
economie én de ambitie om het Nationaal
voortgezet.
Landschap te versterken als groene long voor Zuid-Limburg. Ook binnen NOVI is er dus
Verbinden en samenwerken zijn hier de centrale
volop aandacht voor de ontwikkeling van een
thema’s. Het is essentieel dat we van elkaar
duurzame voedsel- en agroproductie.
weten met welke initiatieven we bezig zijn. Dit zijn er talloze en niet altijd weten we van
Zet MVI op de kaart
elkaars bestaan. Ik grijp dit slotwoord dan ook
En tot slot; heb aandacht voor de inbedding
graag aan om een aantal initiatieven onder de
van een en ander in de internationale
aandacht te brengen.
duurzaamheidsdoelstellingen. Zorg dat aanbestedende diensten innovatief gaan inkopen,
Regionaal Voedselsysteem in Zuid-Limburg
zorg dat we in onze regio Maatschappelijk
Zo zie ik kansen voor de bestaande initiatieven
Verantwoord Inkopen op de kaart zetten.
van De Reusch, Plateau Hub en KiempuntLimburg binnen het programma “het Regionaal
We zijn er klaar voor, laten we deze transitie
Voedselsysteem in Zuid-Limburg” van de
samen realiseren!
Rabobank. De visie van dit programma voor 2025 sluit mooi aan bij hetgeen we vanuit LOF
Met duurzame groet,
ook beogen: “Voor de 7 grootste productstromen
Bert Vliex
wordt een substantieel deel van de productie regionaal afgezet tegen een eerlijke prijs voor alle partijen in de keten. Daarbij worden zo veel mogelijk rest- en afvalstromen tussen ketens hergebruikt en is distributiewaar mogelijk duurzaam. Zuid-Limburgers, jong & oud en toeristen weten en waarderen dit en herkennen de streekproducten in de winkel, webshop, groothandel, foodhal en markt!”
18
Eindrapport LOF 18x25.indd 18
10-06-21 12:22
LIVEGANG 23 JUNI
streekproducten-limburg.nl
LOF Advertentie?
Eindrapport LOF 18x25.indd 19
10-06-21 12:22
Procurement in perspectief
Eindrapport LOF 18x25.indd 20
nevi.nl
10-06-21 12:22
