ανακαλύψτε τη
ΒΕΡΟΙΑ
το σταυροδρόμι του πολιτισμού & των θρησκειών
The land of Glory and Religion
www.discoververia.gr
Κ
τισμένη στους πρόποδες του Βερμίου και περιτριγυρισμένη βορειοανατολικά από τις πλαγιές των Πιερίων Ορέων και τον Αλιάκμονα ποταμό, η Βέροια είναι ευρέως γνωστή για την πλούσια και μακραίωνη ιστορία της. Εδώ βρίσκεται η Βεργίνα (Αιγές), αρχαιολογικός χώρος χαρακτηρισμένος ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO, η πρώτη πρωτεύουσα του Μακεδονικού Βασιλείου, το μέρος όπου στέφτηκε Βασιλιάς ο Μέγας Αλέξανδρος και ξεκίνησε τη μυθική εκστρατεία του που ένωσε ανθρώπους και πολιτισμούς.
Τόσο κοντά… Αιγές - Βεργίνα: Ο τόπος που άλλαξε την παγκόσμια ιστορία Οι Αιγές, η πρώτη πόλη των Μακεδόνων και πυρήνας του αρχαίου Βασιλείου τους, είναι ο τόπος στον οποίο βασίλεψε για τρεις και πλέον αιώνες η οικογένεια του Φιλίππου Β’ και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η μυθική, θρησκευτική, πολιτική και καλλιτεχνική κοιτίδα από την οποία ο ελληνικός πολιτισμός διαδόθηκε σε όλη την οικουμένη. Εδώ στη σημερινή Βεργίνα του Δήμου Βέροιας, ο Βασιλιάς των Μακεδόνων και όλων των Ελλήνων, ο Φίλιππος Β’, το 336 π.Χ. γιόρτασε τη μεγαλύτερη γιορτή της βασιλείας του λίγο πριν το άδοξο τέλος του από το μαχαίρι του δολοφόνου, γεγονός που έμελλε να αλλάξει τον κόσμο και την ιστορία φέρνοντας το Μ. Αλέξανδρο στην ηγεσία του Μακεδονικού Βασιλείου. Ο Αλέξανδρος εδώ ανακηρύχτηκε βασιλιάς και από εδώ αποφάσισε να ξεκινήσει την Άνοιξη του 334 π.Χ. τη μεγάλη του εκστρατεία που σφράγισε τη μοίρα του αρχαίου κόσμου. Με την πάροδο των χρόνων οι Αιγές πέρασαν στο περιθώριο μέχρι το 1977, όταν η σκαπάνη του Μανόλη Ανδρόνικου έφερε ξανά στην επιφάνεια τους κρυμμένους θησαυρούς της περιοχής.
Στην πόλη βρίσκεται το Βήμα του Αποστόλου Παύλου, ο χώρος όπου 2000 χρόνια πριν ο Απόστολος των Εθνών μετέφερε το μήνυμα του Χριστού στους κατοίκους της Βέροιας. Διατηρούνται επίσης 48 βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες, οθωμανικά λατρευτικά μνημεία καθώς και η αρχαιότερη εβραϊκή συναγωγή στη Βόρεια Ελλάδα, απόδειξη ότι η πόλη υπήρξε σημαντικό θρησκευτικό σταυροδρόμι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Πέρα από τα μνημεία και τα αξιοθέατα, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν μια ζωντανή και δυναμική πόλη και να δοκιμάσουν την τοπική κουζίνα, με επιρροές από τη μικρασιάτικη, βλάχικη και ποντιακή παράδοση, σε συνδυασμό με τα «μεθυστικά» τσίπουρα και κρασιά της περιοχής αλλά και τα ζουμερά σιροπιαστά γλυκά της όπως το ξακουστό τοπικό ρεβανί. Φύση, ιστορία και γαστρονομία γίνονται ένα στη Βέροια προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία στον επισκέπτη.
2
3
To Μουσείο Βασιλικών Τάφων στη Βεργίνα Πρόκειται για μια εντυπωσιακή υπόγεια κατασκευή που εξωτερικά έχει τη μορφή χωμάτινου τύμβου, όπου εκτίθενται τα σημαντικότερα κινητά ευρήματα και οι αριστουργηματικές τοιχογραφίες που βρέθηκαν μέσα στους βασιλικούς τάφους. Οι θησαυροί των βασιλικών τάφων που εκτίθενται δίπλα στους τάφους που τους περιείχαν, δίνουν μια αίσθηση της λαμπρότητας της πόλης των Αιγών στα χρόνια της μεγάλης ακμής του Μακεδονικού Βασιλείου. Εδώ βρίσκεται ο μεγαλοπρεπής τάφος του Φιλίππου Β’ και η περίφημη χρυσή λάρνακα κι άλλα πολύτιμα προσωπικά αντικείμενα του μεγάλου Βασιλιά των Μακεδόνων. Οι μοναδικές τοιχογραφίες, όπως εκείνη της ολοζώντανης αναπαράστασης της αρπαγής της Περσεφόνης, φανερώνουν τα επιτεύγματα της ζωγραφικής και της τέχνης στα χρόνια του ένδοξου Μακεδονικού Βασιλείου.
Βήμα Αποστόλου Παύλου — Ο Απόστολοs Παύλος επισκέφτηκε τη Βέροια τουλάχιστον δυο φορές κατά το διάστημα μεταξύ 50 μ.Χ. και 57 μ.Χ., όπου το κήρυγμά του συνάντησε ένθερμη υποδοχή τόσο από τους Βεροιώτες όσο και τους Ιουδαίους της πόλης. Το πέρασμα του Αποστόλου Παύλου αλλά και η απήχηση του κηρύγματός του φανερώνουν τη σπουδαιότητα της πόλης στα πρώτα βήματα του Χριστιανισμού αλλά και το ρόλο που διαδραμάτισε η πόλη στη μετέπειτα διάδοση και την καθιέρωση της χριστιανικής πίστης στον Ελλαδικό χώρο. Στο σημείο που ο Απόστολοs Παύλος κήρυξε τη χριστιανική πίστη βρίσκεται σήμερα ένα θρησκευτικό μνημείο, το λεγόμενο «Βήμα του Αποστόλου Παύλου». Εδώ σώζονται οι ρωμαϊκές πλάκες του 1ου αιώνα πάνω στις οποίες σύμφωνα με την παράδοση, στεκόταν ο Απόστολος των Εθνών κατά τη διάρκεια του κηρύγματός του προσδίδοντας στο μνημείο μια ιδιαίτερη ιστορική, θρησκευτική και συναισθηματική αξία. Κάθε Ιούνιο εδώ και 20 χρόνια η Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας διοργανώνει προς τιμήν του Αποστόλου Παύλου τα «Παύλεια», καλλιτεχνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις με αποκορύφωμα τα Διεθνή Επιστημονικά Παύλεια Συνέδρια, με συμμετοχή επιστημόνων από Ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια.
Σ
Παλαιά Μητρόπολη, το στολίδι της Βυζαντινής Βέροιας
την ευρύτερη περιοχή της Βέροιας λειτουργούν εκκλησίες και μοναστήρια, μερικά από αυτά των βυζαντινών χρόνων, αρχαιολογικού και αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, με ιστορική και μορφωτική αξία, όπως:
Η Παλαιά Μητρόπολη της Βέροιας χτισμένη τη δεκαετία 1070 - 1080 από τον επίσκοπο της πόλης Νικήτα, είναι ένας από τους μεγαλύτερους μεσοβυζαντινούς ναούς των Βαλκανίων. Πρόκειται για μια αριστουργηματικής αρχιτεκτονικής τρίκλιτη βασιλική με καλλιτεχνική και ιστορική αξία με την ενσωμάτωση παλαιοχριστιανικών προτύπων δίνοντας την εντύπωση ενός αρχαιότερου ναού σε σύγκριση με τα αντίστοιχα μνημεία της ίδιας περιόδου με εντυπωσιακό τοιχογραφικό διάκοσμο, ο οποίος φιλοξενεί μερικά από τα σπουδαιότερα έργα βυζαντινής ζωγραφικής του 12ου, 13ου και 14ου αιώνα.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά και ο Νεόκτιστος Ναός Αγίου Λουκά Συμφερουπόλεως Η Ιερά Mονή Παναγίας Σουμελά Η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου - Σκήτη Βεροίας Η Ιερά Mονή Παναγίας Καλλίπετρας Η Ιερά Μονή Μουτσιάλης Η Ιερά Mονή Προφήτη Ηλία Ασωμάτων
«Μικρή Ιερουσαλήμ» Η Βέροια από τον 11ο ως τον 14ο αιώνα υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά κέντρα στη Μακεδονία, με πολιτιστικές επιδράσεις απευθείας από την Κωνσταντινούπολη, μια παράδοση που διατηρήθηκε ως το τέλος της τουρκοκρατίας. Ο εντυπωσιακά μεγάλος αριθμός βυζαντινών και μετά-βυζαντινών ναών χάρισε στην πόλη το προσωνύμιο «Μικρή Ιερουσαλήμ» και μεγάλη φήμη ως περιφερειακό θρησκευτικό κέντρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Σήμερα, στο κέντρο της πόλης διασώζονται με πανέμορφες τοιχογραφίες 48 από τους 72 βυζαντινούς ναούς που υπήρχαν κάποτε στην πόλη.
4
5
Σ
τα μέσα του 19ου αιώνα η πόλη είχε 16 «μαχαλάδες». Καθ’ όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας τα εμπορικά καταστήματα ήταν συγκεντρωμένα στη Βυζαντινή αγορά, στο παζάρι. Οι πιο γνωστές από αυτές που διασώζονται σήμερα είναι η εβραϊκή και η χριστιανική. Μαζί με αυτές, πολυάριθμες χριστιανικές και μουσουλμανικές συνοικίες συνέθεταν τον αστικό ιστό εκείνης της εποχής. Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι και αθίγγανοι κατοικούσαν στους περιμαντρωμένους μαχαλάδες της διατηρώντας τα δικά τους έθιμα και συνήθειες.
Παραδοσιακή συνοικία Κυριώτισσα Η Κυριώτισσα είναι μια γραφική συνοικία με λαβυρινθώδη στενά και αδιέξοδα καλντερίμια όπου ψηλά κτήρια, αρχοντικά και αυλές με ψηλό περίβολο φέρνουν στο νου τα παραδοσιακά σπίτια της Βαλκανικής του 18ου και 19ου αιώνα. Πίσω από τους ψηλούς αυλόγυρους και δίπλα στα σοκάκια ξεπροβάλλουν μικρές λιθόκτιστες βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες. Η Κυριώτισσα ακολουθεί το αρχιτεκτονικό στυλ της εβραϊκής συνοικίας με τα «σαχνισιά», τους ορόφους με τις έντονες προεξοχές, τα επάλληλα παράθυρα και τους φεγγίτες, τους ξυλόπηκτους τοίχους και τις βαριές πόρτες. Πολλά από τα διατηρητέα σπίτια έχουν αναπαλαιωθεί και έχουν μετατραπεί σε χώρους αναψυχής και διασκέδασης.
Παραδοσιακή εβραϊκή συνοικία Mπαρμπούτα
Παραδοσιακή συνοικία Παναγία Δεξιά Η διατηρητέα αυτή συνοικία της Βέροιας αναπτύσσεται κατά μήκος του ποταμού Τριποτάμου, ακριβώς δίπλα από την κεντρική αγορά της Βέροιας. Σε αντίθεση με άλλες παραδοσιακές συνοικίες της Βέροιας, ελάχιστοι ναοί υπάρχουν εδώ, όπως ο ενοριακός ναός της Παναγίας Δεξιάς και οι ναοί του Αγ. Νικολάου και της Αγ. Παρασκευής. Ο ναός της Παναγίας Δεξιάς χτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα στη θέση παλαιότερου ναού του 14ου αιώνα από τον οποίο σώζονται μόνο τμήμα της κόγχης του ιερού και της ανατολικής όψης με τοιχογραφίες.
6
Στη βορειοδυτική άκρη της ανοικτής αυλής της εβραϊκής συνοικίας, πλάι στον ποταμό Τριπόταμο με τα λιθόστρωτα σοκάκια και τα επιβλητικά αρχοντικά, ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει το πέτρινο κτήριο της παλιάς Εβραϊκής συναγωγής με τον πλούσιο και περίτεχνο εσωτερικό διάκοσμο. Η συνοικία βρίσκεται δίπλα στην τοποθεσία Μπαρμπούτα που οφείλει το όνομά της σε μία βρύση στην περιοχή η οποία διατηρείται ακόμα και σήμερα. Έτσι, με το πέρασμα του χρόνου οι δύο περιοχές ταυτίστηκαν έως ένα βαθμό στη συνείδηση του κόσμου. Η Εβραϊκή Συναγωγή με τη σημερινή της μορφή χτίστηκε το 1850 αποτελώντας την παλαιότερη συναγωγή στη Βόρεια Ελλάδα και μια από τις παλαιότερες στην Ευρώπη. Σήμερα συνεχίζει κατά περίσταση να λειτουργεί ως λατρευτικός χώρος και αποτελεί ζωντανό μνημείο της διαχρονικής παρουσίας των Εβραίων στην πόλη και αντιπροσωπευτικό δείγμα της θρησκευτικής, αρχιτεκτονικής και καλλιτεχνικής τους παράδοσης. Το εσωτερικό της συναγωγής είναι πραγματικά εντυπωσιακό και χαρακτηρίζεται από τα αυθεντικά ξυλόγλυπτα ταβάνια και τα ζωντανά μωσαϊκά πλακάκια.
7
To Βλαχογιάννειο Μουσείο
Η
μακρά ιστορία στο χρόνο, τα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα, η πλούσια λαϊκή παράδοση του Δήμου Βέροιας αποτυπώνονται μέσα από τα μουσεία που λειτουργούν στην πόλη της Βέροιας και στην ευρύτερη περιοχή. Μπορεί κανείς να επιστεφτεί:
Το Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών Ένα πολύμορφο και συνεχώς εξελισσόμενο Μουσείο, εμβαδού 146.000 τ.μ., που με αίθουσες - ενότητες διάσπαρτες στον πραγματικό γεωγραφικό χώρο, ενσωματώνει και ενώνει το νέο κεντρικό κτήριο με το σύνολο του αρχαιολογικού χώρου των Αιγών, δηλ. το Ανάκτορο και την ταφική συστάδα των Τημενιδών, καθώς και το πασίγνωστο Μουσείο των Βασιλικών Τάφων. Το μουσείο περιλαμβάνει εκθεσιακούς χώρους κλειστούς και υπαίθριους, χώρους εκπαίδευσης και επιστημονικών δραστηριοτήτων, εργαστήρια συντήρησης, ψηφιακό μουσείο για την περίοδο από τις απαρχές της Μακεδονίας μέχρι τις σύγχρονες αναφορές στον Μέγα Αλέξανδρο, και πολλά ακόμη.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Βέροιας Εδώ μπορεί κανείς να συναντήσει ευρήματα από τη νεολιθική εποχή έως την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή περίοδο, με την πλειοψηφία των εκθεμάτων να προέρχονται από την περίοδο της ακμής του Μακεδονικού Βασιλείου αλλά και αντιπροσωπευτικά εκθέματα των αρχαϊκών, κλασικών και ελληνιστικών χρόνων.
Το Βλαχογιάννειο Μουσείο αρχικά λειτούργησε ως Μουσείο Νεώτερης Ιστορίας και Τέχνης φιλοξενώντας εκθέματα από την πλούσια ιστορική συλλογή της Ιεράς Μητρόπολης. Σήμερα λειτουργεί και ως Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα.
To Λαογραφικό Μουσείο Βλάχων Στο διατηρητέο οίκημα που βρίσκεται δίπλα στην πλατεία Ωρολογίου εκτίθενται δείγματα ανεκτίμητης αξίας από την πλούσια πολιτισμική κληρονομιά των Βλάχων. Στο μουσείο λειτουργούν τμήματα ενδυμασίας, χορού, τραγουδιού, συλλογής λαογραφικού υλικού, καταγραφής ιστορικού υλικού, παλιάς φωτογραφίας και επιστημονική επιτροπή με πλούσια βιβλιοθήκη.
To Μουσείο Εκπαίδευσης «Χρίστος Τσολάκης» Στο Μουσείο Εκπαίδευσης θα βρει κανείς μια πλουσιότατη συλλογή αναγνωστικών, σχολικών βιβλίων, φωτογραφιών σχολικής ζωής, επαγγελματικών εργαλείων, συλλογές ειδών πανίδας και χλωρίδας, γεωγραφικών και ιστορικών χαρτών, εποπτικών μέσων, στοιχεία πειραματικής φυσικής και χημείας, κονσόλα με τυπογραφικά στοιχεία, γραφομηχανές, την πρώτη γενιά ηλεκτρικών υπολογιστών και άλλα πολλά συλλεκτικά αντικείμενα. Ιδιαίτερη σημασία για τους μικρούς επισκέπτες έχει η αίθουσα διδασκαλίας η οποία αναπαριστά μια σχολική αίθουσα του παρελθόντος.
To Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας Το Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας στεγάζεται σ’ ένα τριώροφο επιβλητικό διατηρητέο βιομηχανικό κτήριο του 1911, με κάθε όροφο να αποτελεί μια ξεχωριστή θεματική ενότητα της μόνιμης έκθεσης του μουσείου. Εκθέτει τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της ένδοξης ιστορίας της πόλης αποδεικνύοντας ότι η Βέροια υπήρξε μια περιφερειακή Μητρόπολη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στην καρδιά της Μακεδονίας.
8
9
Αρχοντικό Σαράφογλου
Αρχαιολογικός Χώρος Αγίου Παταπίου
Το Αρχοντικό Σαράφογλου, που βρίσκεται στην χριστιανική συνοικία της Κυριώτισσας, είναι το σημαντικότερο από τα αρχοντικά που σώθηκαν και αποτελεί τυπικό δείγμα των ελληνικών αρχοντικών της Βέροιας.
Το Αρχοντικό Μπέκα βρίσκεται στην εβραϊκή συνοικία της πόλης και κτίστηκε το 1859. Εντυπωσιάζει για την ξεχωριστή αρχιτεκτονική και διακόσμηση του, καθώς κυριαρχούν ρυθμοί Μπαρόκ και Ροκοκό. Το εξωτερικό του κοσμείται με αυθεντικές τοιχογραφίες, διατηρημένες σε άριστη κατάσταση.
Ο αρχαιολογικός χώρος του Αγίου Παταπίου αποτελούσε το κέντρο της αρχαίας και παλαιοχριστιανικής Βέροιας. Είναι ο μοναδικός ανοικτός αρχαιολογικός χώρος της πόλης με ευρήματα που αποδεικνύουν την αστική συνέχεια της Βέροιας από το 2ο αιώνα έως τα τελευταία μεταβυζαντινά χρόνια. Ξεχωριστή θέση στον αρχαιολογικό χώρο κατέχουν τα θρησκευτικά κτήρια του 4ου και 5ου αιώνα καθώς και ο ναός του Αγ. Παταπίου. Την προσοχή του επισκέπτη κλέβουν τα σπάνια ψηφιδωτά δάπεδα της παλαιοχριστιανικής περιόδου.
Αρχοντικό Αναστασίου
Πύργος της Βασίλισσας Βεργίνας
Αρχοντικό Μπέκα
Κτίστηκε το 1882 και είναι το τελευταίο σπίτι της εβραϊκής συνοικίας. Ανήκε στο ραββίνο της εποχής.
Πρόκειται για το δεύτερο σωζόμενο τμήμα του τείχους της πόλης που βρίσκεται πίσω από την πλατεία Ωρολογίου.
Αρχοντικό Ολγάνου
Αρχαίος Ρωμαϊκός Δρόμος Εγνατία Οδός
Κτίστηκε το 1872 και εδώ έμενε η οικογένεια ενός εβραίου αρχιερέα. Πήρε το όνομά του από τη μυθική θεότητα του ποταμού, η προτομή της οποίας χρονολογείται ότι είναι του 2ου αι. μ.χ. και εκτίθεται στο αρχαιολογικό μουσείο της Βέροιας.
Δημαρχιακό Μέγαρο Άξιο επίσκεψης είναι και το κτήριο του σημερινού Δημαρχείου, που κτίστηκε λίγο πριν την απελευθέρωση της πόλης από Έλληνες Χριστιανούς, για να λειτουργήσει αρχικά ως σχολείο έως το 1996. Στους βαλκανικούς πολέμους χρησιμοποιήθηκε σαν στρατιωτικό νοσοκομείο και στρατώνας Ευζώνων και στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο επιτάχθηκε από τον Γαλλικό στρατό. Μετά την πρόσφατη ανακαίνιση λειτουργεί ως Δημαρχείο και φιλοξενεί πλήθος πολιτιστικών και κοινωνικών εκδηλώσεων του Δήμου.
Μνημεία και κτήρια της οθωμανικής περιόδου Την περίοδο της τουρκοκρατίας το τούρκικο στοιχείο ήταν το πιο πολυάριθμο στη Βέροια συγκεντρωμένο στο βορεινό τμήμα της πόλης. Όταν εγκαταστάθηκαν οι Τούρκοι στην πόλη, μετέτρεψαν παλιές εκκλησίες σε τζαμιά, ενώ ταυτόχρονα οικοδομήθηκαν δημόσια τουρκικά λουτρά, τα γνωστά χαμάμ. Στην πόλη διατηρούνται ορισμένα Οθωμανικά κτίσματα όπως το παλαιό Δικαστικό Μέγαρο, το Δημοτικό σχολείο της πλατείας Ωρολογίου, το Μεντρεσέ Τζαμί, το Χουνκιάρ Τζαμί - τμήμα της Παλιάς Μητρόπολης, το Ορτά Τζαμί, τα Δίδυμα Λουτρά και η Γέφυρα Καραχμέτ.
10
Μετά την κατάκτηση της Μακεδονίας από τους Ρωμαίους (168 π.Χ.) η Βέροια μετεξελίχτηκε σε μεγάλο διοικητικό, πνευματικό και οικονομικό κέντρο. Στην ανάπτυξη της συνέβαλε και η σύνδεση της κατά το 2ο αιώνα π.Χ. με την Εγνατία οδό με πλακόστρωτο δρόμο, τμήμα του οποίου εντοπίστηκε στο κέντρο της πόλης επί της οδού Μητροπόλεως.
Τριπόταμος Ο Τριπόταμος σχηματίζεται από 3 ρέματα που ενώνονται σε ένα, 500 μέτρα έξω και Β.Α. του ομώνυμου χωριού, κοντά στα τελευταία σπίτια στο Ν.Δ. άκρο της Βέροιας και διασχίζει ολόκληρη την πόλη. Τα ορμητικά νερά του ποταμιού σε συνδυασμό με τα μαλακά τοιχώματα μέσα στην πόλη της Βέροιας δημιούργησαν το συγκεκριμένο ανάγλυφο της περιοχής.
11
650 μ.
1.130 μ.
Αρχαιολογικό Μουσείο Βέροιας 23310 24972 Βυζαντινό Μουσείο 23310 25847 Χώρος Τεχνών 23310 78100 Μουσείο Βασιλικών Τάφων Αιγών 23310 92347 Βλαχογιάννειο Μουσείο 23310 60630 Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου 23310 26237
12
13
Βέρμιο Βόρεια της Βέροιας μέσα από μια πανέμορφη διαδρομή βρίσκονται τα χωριά Κουμαριά, Ξηρολίβαδο και Κάτω Βέρμιο ή Σέλι. Εκεί υπάρχουν πάνω από 70 χλμ. σηματοδοτημένων ορειβατικών μονοπατιών Ε4 καθιστώντας το βουνό σημαντικό προορισμό πεζοπορίας, ορειβασίας και ορεινής ποδηλασίας. Στο Κάτω Βέρμιο βρίσκεται και το φαράγγι του Σελίου, μήκους 5 χλμ., με την γνωστή τρύπα του Μιχάλη. Το φαράγγι του Σελίου συναντά τη δασική διαδρομή μεταξύ Σελίου και 3-5 Πηγαδιών χαράσσοντας μια υπέροχη περιπατητική διαδρομή κατά μήκος της κορυφογραμμής. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες πολιτιστικές, αθλητικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις συγκεντρώνουν πλήθος επισκεπτών.
Ο ποταμός Αλιάκμονας Ο ποταμός Αλιάκμονας, περιοχή του Δικτύου Natura 2000 (GR1210002), ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός στην Ελλάδα, αποτελεί πηγή ζωής για ολόκληρη την Ημαθία. Ο Αλιάκμονας λειτουργεί ως το φυσικό σύνορο που χωρίζει τους δυο μεγάλους ορεινούς όγκους του Βερμίου και των Πιερίων, δημιουργώντας ένα μοναδικό φυσικό τοπίο για τα ελληνικά δεδομένα. Η ευρύτερη περιοχή του Αλιάκμονα αποτελεί σημείο απόδρασης, αναψυχής και ξεκούρασης για πολλούς κατοίκους και επισκέπτες της περιοχής. Η διαδρομή κατά μήκος της τεχνητής λίμνης είναι αγαπημένο μέρος για περίπατο και ποδηλασία.
Πιέρια Όρη Στο νοτιότερο τμήμα της Ημαθίας εκεί που ο Αλιάκμονας χωρίζει το Βέρμιο από τα Πιέρια στις βόρειες πλαγιές του βουνού των Μουσών σε υψόμετρο 750 μ. βρίσκονται στοιχισμένοι παράλληλα με το ποτάμι και την κορυφογραμμή έξι οικισμοί, το Πολυδένδρι, η Χαράδρα, η Ελαφίνα, το Δάσκιο, τα Ριζώματα και η Σφηκιά. Στην περιοχή σώζονται μνημεία που μαρτυρούν την βαθειά σχέση του Χριστιανισμού με την περιοχή αλλά και αρχαίοι οικισμοί και κτίσματα παραδοσιακής λαϊκής αρχιτεκτονικής. Λίγα χιλιόμετρα παρακάτω υπάρχει η λίμνη «Λογγά», μία από τις μεγαλύτερες και ομορφότερες λίμνες της περιοχής με πλούσια χλωρίδα και πανίδα.
14
Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου, εδώ που ξεκίνησαν όλα... Μέσα από μια πανέμορφη διαδρομή φτάνουμε στο χωριό Κάτω Βέρμιο ή Σέλι. Στο Σέλι μπορεί κάποιος να επισκεφτεί το Χιονοδρομικό Κέντρο ή να εξερευνήσει το βουνό. Το Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου βρίσκεται σε υψόμετρο 1530 μ. και είναι το πρώτο οργανωμένο Χιονοδρομικό Κέντρο της Χώρας. Λειτουργεί από το 1934, χρονιά που οργανώθηκαν οι πρώτοι Πανελλήνιοι αγώνες χιονοδρομίας και αποτέλεσε για χρόνια το μοναδικό χιονοδρομικό κέντρο της χώρας. Έτσι, δεν είναι υπερβολή να ισχυριστούμε πως εδώ στο Σέλι «ξεκίνησαν όλα» για την ελληνική χιονοδρομία. Απέχει μόλις 24 χλμ. από τη Βέροια και 95 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Το Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου διαθέτει 17 πίστες συνολικού μήκους 14 χλμ. πίστες καταβάσεων με διάφορα επίπεδα δυσκολίας ώστε να ικανοποιηθεί ο κάθε χιονοδρόμος. Επίσης είναι διαθέσιμες δύο πίστες Δρόμων Αντοχής (LANG - LAUF) συνολικού μήκους 8 χλμ. ενώ υπάρχουν αρκετές και πολύ ενδιαφέρουσες διαδρομές για σκι - snowboard εκτός πίστας. Οι πίστες είναι αναγνωρισμένες από την F.I.S. (HOMOLOGATION αριθ.953-954988-957/1975, 5448/178/1999, 5449/179/1999) και προσφέρονται για αγώνες αθλητικής χιονοδρομίας.
15
Διαδρομές moto cross & enduro Για τους λάτρεις του μηχανοκίνητου αθλητισμού τα βουνά Βέρμιο και Πιέρια καθώς και η πίστα moto cross του Τριποτάμου προσφέρονται για τέλειες διαδρομές αλλά και για την διεξαγωγή αγώνων ακόμα και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αναρρίχηση - ορειβασία
Η
Βέροια φιλοξενεί και πλήθος αθλητικών εκδηλώσεων με πανελλαδικό αλλά και διεθνές ενδιαφέρον. Οι πιο γνωστές εκδηλώσεις είναι:
Το αναρριχητικό πεδίο Τιμίου Προδρόμου είναι μια εντυπωσιακή τοποθεσία στον ποταμό Αλιάκμονα. Το πεδίο είναι κατάλληλο για όλα τα επίπεδα αναρριχητών όχι όμως για αναρριχητές υψηλού επιπέδου. Ακόμη, ο βράχος των Ριζωμάτων προσφέρεται για αναρρίχηση.
Βριλλητός: Διεθνές Τουρνουά Handball Αναπτυξιακών Ηλικιών, που διοργανώνεται κάθε χρόνο στη Βέροια με τη συμμετοχή νεαρών αθλητών από όλη την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Πεζοπορία, ποδηλασία και ορειβασία
Rally Φίλλιπος: Αγώνας αυτοκινήτων, που διοργα-
Η περιοχή προσφέρει εξαιρετικές πεζοπορικές, ποδηλατικές και ορειβατικές διαδρομές δίπλα στα καταπληκτικά τοπία του ποταμού Αλιάκμονα, των Πιερίων Ορέων και του Βερμίου Όρους, κατάλληλες για όλες τις ηλικίες, κατά τη διάρκεια όλου του έτους, χαρίζοντας έντονες εμπειρίες στους επισκέπτες.
νώνεται επί 20 συναπτά έτη από τη Λέσχη Αυτοκινήτου Βέροιας σε διαδρομές στο Βέρμιο Όρος. Φιλίππειος Δρόμος: Αγώνας δρόμου μεσαίας από-
στασης (15 χιλ.) που διοργανώνεται κάθε Δεκέμβριο προς τιμήν του Φιλίππου Β’. Ο αγώνας ξεκινάει από τον Αρχαιολογικό Χώρο των Αιγών στη Βεργίνα και τερματίζει στην πλατεία Δημαρχείου στη Βέροια. Αγώνας Ορεινού Τρεξίματος Ξηρολιβάδου: Ο αγώ-
νας θεωρείται εύκολου επιπέδου (14,5 χιλ.) μέσα σε δασική περιοχή σε πανέμορφο τοπίο με μικρές υψομετρικές διαφορές αλλά και πολλά σημεία με μονοπάτια που ξεκουράζουν τον δρομέα. Ορεινή ποδηλατοδρομία Ξηρολίβαδο - Σέλι: Κάθε
Αεραθλητισμός
Ιππασία
Παρατήρηση πουλιών
Στην περιοχή λειτουργεί το Αεραθλητικό Κέντρο για την μύηση των επισκεπτών σε αεραθλήματα όπως πτήσεις με αλεξίπτωτο πλαγιάς, πτήσεις με αιωρόπτερα κ.ά.
Στην Βέροια λειτουργεί ιππικός όμιλος στον οποίο προσφέρονται μαθήματα ιππασίας και ιππικές διαδρομές.
Στην ευρύτερη περιοχή της Βέροιας έχουν καταμετρηθεί περί τα 70 είδη πουλιών, πολλά κοινά αλλά και μερικά που απειλούνται με εξαφάνιση. Ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει κοινά είδη πουλιών στην διαδρομή του Τριπόταμου μέσα στην πόλη ενώ ταυτόχρονα στις γύρω περιοχές θα συναντήσει και αρπακτικά πουλιά.
16
Αύγουστο, τα ξακουστά Βλαχοχώρια του Σελίου και του Ξηρολιβάδου ενώνονται με μια ποδηλατική διαδρομή 50 χλμ. αναδεικνύοντας την κοινή πολιτιστική τους παράδοση.
17
Η
Βέροια είναι γνωστή για τις πλούσιες πολιτιστικές της δραστηριότητες καθ’όλη τη διάρκεια του έτους. Συναυλίες, μουσικοθεατρικές παραστάσεις, προβολές, εκθέσεις και πολλές άλλες καλλιτεχνικές δράσεις προσδίδουν ένα έντονο καλλιτεχνικό χρώμα στην καθημερινότητα της πόλης με σημαντική παρουσία τόσο των κατοίκων της όσο και μεγάλου αριθμού επισκεπτών. Χαρακτηριστικές εκδηλώσεις είναι οι: Βέροια Εύηχη Πόλη: Μουσικό φεστιβάλ κατά τη διάρκεια του οποίου μουσικοί περιδιαβαίνουν την πόλη, υπαίθρια events, εκθέσεις και επιδείξεις συστημάτων επεξεργασίας και παραγωγής ήχου, παζάρι για την ανταλλαγή δίσκων κ.ά., λαμβάνουν χώρα σε πολλαπλά σημεία (κάθε Ιούνιο). Διεθνές Φεστιβάλ Κιθάρας: Τo Φεστιβάλ περιλαμβάνει πανελλήνιους διαγωνισμούς κιθάρας σε διάφορες κατηγορίες (ανάλογα με την ηλικία του διαγωνιζόμενου), σεμινάρια κιθάρας για αρχάριους κιθαριστές, master classes, ρεσιτάλ, συναυλίες, διαλέξεις και πολλές άλλες εκδηλώσεις (την πρώτη εβδομάδα μετά το Πάσχα). Εβδομάδα Θεάτρου: Μία εβδομάδα «γεμάτη θέατρο», με αφορμή την παγκόσμια ημέρα θεάτρου. Δεκάδες νέοι ηθοποιοί και σκηνοθέτες παίρνουν μέρος στη μεγάλη αυτή γιορτή, που απευθύνεται κυρίως σε νέους, με καθημερινές παραστάσεις, συζητήσεις στο φουαγιέ, σεμινάρια, bar theatre κ.ά. (την τελευταία εβδομάδα του Μάρτη).
Πανελλήνιος Διαγωνισμούς Έντεχνου Χορού «Ευ Δημιουργείν»: Εκατοντάδες χορευτές όλων των ηλικιών ξεκινώντας από 7 ετών και από όλη την Ελλάδα θα περάσουν από τη σκηνή και θα διαγωνισθούν στα εξής είδη χορού: κλασσικό μπαλέτο, σύγχρονο, καρακτέρ, τζαζ και χιπ χοπ με κριτική επιτροπή από Ελλάδα και εξωτερικό. Παράλληλα τρέχουν σεμινάρια χορού αλλά και παραστάσεις από επαγγελματίες του είδους (την τελευταία εβδομάδα του Απρίλη ή την πρώτη εβδομάδα του Μάη). Wine Party: Κάθε χειμώνα στον πεζόδρομο της οδού Έλλης διοργανώνεται wine party ή αλλιώς Γιορτή Κρασιού. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να μυηθούν στην τέχνη της οινογνωσίας συντροφιά με τους ήχους από μπάντες χάλκινων πνευστών. Η βραδιά προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία γνωριμίας με το κρασί, είναι μια ξενάγηση στα ιδιαίτερα αρώματα και χρώματά του, μια πρόκληση στις αισθήσεις. Γιορτές Κρασιού, Τσίπουρου και Μούστου: Γιορτές για την ανάδειξη και προώθηση των τοπικών κρασιών και τσίπουρων, οι οποίες λαμβάνουν χώρα τόσο στην πόλη της Βέροιας όσο και στις γύρω τοπικές κοινότητες. Επίσης, χαρακτηριστικές είναι οι εκδηλώσεις «Αύρα Θεάτρου στο Άλσος» και «Νότες Δροσιάς στην Εληά» ενώ μικρότερες κατά τόπους εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα σε ετήσια βάση.
Για περισσότερες πληροφορίες www.veriaculture.gr
Ο
συνδυασμός του εύφορου φυσικού περιβάλλοντος με την πλούσια ιστορία της πόλης έχει να προσφέρει στον επισκέπτη μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων και γεύσεων. Η Βέροια είναι γνωστή και για την παραγωγή φρούτων και λαχανικών λόγω του τεράστιου κάμπου που την περικλείει αλλά και για την μεγάλη παραγωγή κρεάτων και γαλακτοκομικών προϊόντων. Όλα τα παραπάνω προϊόντα αποτελούν την πρώτη ύλη για την παρασκευή συνταγών επηρεασμένων από την τοπική, την βλάχικη, την μικρασιάτικη και την ποντιακή κουζίνα, που μπορεί κανείς να τις συνδυάσει με τα φημισμένα τοπικά κρασιά ποικιλίας ξινόμαυρου ή με τσίπουρο τοπικής παραγωγής. Κυρίαρχο στοιχείο της Βεροιώτικης γαστρονομίας είναι η πίτα. Μπορεί κανείς να γευτεί πίτες όλων των ειδών: χορτόπιτες όπως τσουκνιδόπιτες ή πρασόπιτες, τυρόπιτες, μουστόπιτες, πατσαβουρόπιτες, κρεατόπιτες, ριζόπιτες, κολοκυθόπιτες, μπατζόπιτες και ποντιακά πιροσκί - πισία. Ένα από τα δημοφιλέστερα φαγητά της Βέροιας είναι ο φασουλοταβάς που δεν λείπει από κανένα Βεροιώτικο σπίτι ενώ τις κρύες μέρες του χειμώνα συνοδεύεται ευχάριστα από καλό σπιτικό τσίπουρο. Στα εστιατόρια και τα καφέ της πόλης θα βρείτε μενού με τοπικές συνταγές όπως «Κουκουλωτό» με κρέας αρνίσιο, σαρμαδάκια με μαϊντανό, ζυγούρι με κυδώνι και πλούσιες άλλες συνταγές της αρεσκείας σας συνοδευόμενες με ξινόμαυρο κρασί ή τσίπουρο. Το γεύμα σας θα ολοκληρωθεί με επιδόρπιο γλυκό του κουταλιού από φρέσκα φρούτα της περιοχής ή το παραδοσιακό ρεβανί, το διάσημο γλυκό της πόλης.
18
19
Χώρος Τεχνών Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Βέροιας
Αντωνιάδειος Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών είναι ο παλαιότερος χώρος πολιτισμού στην πόλη, διαθέτοντας αίθουσα με σκηνή χωρητικότητας 250 ατόμων η οποία φιλοξενεί συναυλίες, ομιλίες, ημερίδες, συνέδρια κ.ά. Σε όλη τη διάρκεια του έτους στη Στέγη διοργανώνονται εκδηλώσεις μουσικές, εικαστικές, λογοτεχνικές, θεατρικές από διάφορους πολιτιστικούς, κοινωνικούς και επαγγελματικούς φορείς, παράλληλα στο φουαγιέ συχνά οργανώνονται εκθέσεις ζωγραφικής και γενικότερα εικαστικές εκθέσεις.
Η βραβευμένη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Βέροιας
Η
Βέροια με το μοναδικό φυσικό περιβάλλον, τους σπουδαίους πολιτιστικούς πόρους σε συνάρτηση με συμπληρωματικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται στη διάρκεια του έτους θα μπορούσε να φιλοξενήσει σημαντικό αριθμό συνεδρίων και εκδηλώσεων. Για την επιτυχή διεξαγωγή των εκδηλώσεων αυτών υπάρχουν στη διάθεση του διοργανωτή οι παρακάτω χώροι οι οποίοι μπορούν να καλύψουν τόσο υλικοτεχνικά όσο και οπτικοακουστικά τις ανάγκες τέτοιων εκδηλώσεων. Επιπλέον, υπάρχουν και σημαντικές υποδομές ιδιωτικών επιχειρήσεων αυξάνοντας κατά πολύ τις δυνατότητες της πόλης στο κομμάτι αυτό του τουρισμού παρέχοντας τη δυνατότητα φιλοξενίας μεγάλου αριθμού συνέδρων.
ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
ΑΡΙΘMOΣ ΑΙΘΟΥΣΩΝ
ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΤΟΜΩΝ
Χώρος Τεχνών - Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Βέροιας
3
600
Αντωνιάδειος Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών
1
200
Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας
1
100
Επιμελητήριο Ημαθίας
2
100
Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο
1
200
20
Ο Χώρος Τεχνών διαθέτει όλο τον αναγκαίο τεχνολογικό εξοπλισμό ώστε να φιλοξενήσει άριστα πολιτιστικές εκδηλώσεις, συνέδρια και εκθέσεις. Ο Χώρος Τεχνών Βέροιας διαθέτει μια από τις καλύτερες αίθουσες θεάτρου στην Ελλάδα στην οποία έχουν φιλοξενηθεί εκατοντάδες θεατρικές, χορευτικές και μουσικές παραστάσεις μέχρι σήμερα. Η διάταξη της βασικής αίθουσας έγινε σε τρία επίπεδα: κυρίως πλατεία, υπερυψωμένη πλατεία και εξώστης, συνολικής χωρητικότητας 600 θέσεων με εξαιρετική ορατότητα και ακουστική.
Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη αποτελεί ένα ζωντανό κύτταρο πολιτισμού και παιδείας για την κοινωνία της Βέροιας με το έργο και τη φήμη της να έχουν εξαπλωθεί εκτός των στενών ορίων της πόλης και της χώρας. Έχει περισσότερα από 30.000 εγγεγραμμένα μέλη και η συλλογή της περιλαμβάνει 130.000 τεκμήρια. Η ανακαινισμένη βιβλιοθήκη προσφέρει νέους χώρους και σύγχρονες υπηρεσίες, που μπορούν να φιλοξενήσουν επαγγελματικές συναντήσεις και συναντήσεις φίλων, ενώ είναι στρατηγικός συνεργάτης του προγράμματος Future Library το οποίο στοχεύει στην αναβάθμιση των υπηρεσιών των βιβλιοθηκών και του ρόλου τους στη χώρα μας. Τον Αύγουστο του 2010 της απονεμήθηκε το βραβείο «Πρόσβαση στη Γνώση 2010» από το Ίδρυμα Bill and Melinda Gates.
21
O
κεντρικός εμπορικός πεζόδρομος με τα πολυάριθμα καταστήματα και καφέ στο κέντρο μιας σύγχρονης πόλης παρουσιάζει έντονη οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα. Η Βέροια είναι η μοναδική στην Ελλάδα φιλική προς τον πεζό πόλη χωρίς φωτεινούς σηματοδότες, με προτεραιότητα στον πεζό και μία από τις λιγοστές πόλεις με ελεύθερο ασύρματο δίκτυο στο κέντρο της. Η Βέροια διαθέτει δύο χαρακτηριστικές πλατείες, την πλατεία Εληάς με την υπέροχη θέα στον κάμπο της Ημαθίας και την πλατεία Ωρολογίου που αποτελούν ορόσημα για τους επισκέπτες της πόλης. Εάν η επίσκεψη σας δεν συμπίπτει με κάποια τοπική γιορτή, φεστιβάλ ή εκδήλωση του Χώρου Τεχνών, μπορείτε να διασκεδάσετε στα τοπικά νυχτερινά κέντρα και μπαρ ακούγοντας ελληνική, ξένη και πολλές φορές παραδοσιακή μουσική. Μη ξεχάσετε να δοκιμάσετε μερικά από τα κορυφαία κρασιά και τσίπουρα της περιοχής που παράγονται από τοπικές ποικιλίες σταφυλιού.
Σ
τη Βέροια μπορεί κανείς να βρει τόσο ξενοδοχεία όσο και ξενώνες πολυτελείας με άψογη αισθητική και σεβασμό στην τοπική αρχιτεκτονική. Στην περιοχή της Βέροιας λειτουργεί επίσης μεγάλος αριθμός αγροτουριστικών καταλυμάτων, παραδοσιακών ξενώνων και οργανωμένων κατασκηνώσεων στις γύρω ορεινές περιοχές. Το εμπορικό κέντρο της Βέροιας με τα καταστήματα τυροκομικών και τοπικών προϊόντων, μεταποίησης αγροτικών προϊόντων και τα παραδοσιακά εργαστήρια τοπικών εδεσμάτων θα συμπληρώσει την εμπειρία του επισκέπτη με την τοπική παράδοση και κουλτούρα. Ένας καφές στο κέντρο της πόλης με τη συνοδεία ενός τοπικού γλυκού θα ανεβάσει τη διάθεση και την ενέργεια σας για νυκτερινή διασκέδαση στα ύψη. Η ολοκλήρωση της εμπειρίας περνάει από τα εστιατόρια που με τοπικές συνταγές σας περιμένουν δίπλα από σημαντικά μνημεία. Για περισσότερες πληροφορίες διαμονής, εστίασης, ψυχαγωγίας και αγορών επισκεφτείτε www.discoververia.gr
22
23
ΒΕΡΟΙΑ
Ένα ταξίδι στον Μακεδονικό, Ρωμαϊκό και Βυζαντινό πολιτισμό
Δήμος Βέροιας, Τμήμα Τουρισμού Μητροπόλεως 46, 59132 Τ.: 23313 50523, 23313 50608 E-mail: tourism@veria.gr tourismveria@gmail.com
The land of Glory and Religion
www.discoververia.gr