Gestructureerde Chaos 2017
Gestructureerde Chaos 2017
Niek van der Putten
Hendrikstraat 80 3314 ZM, Dordrecht Nederland +31 (0)6 408 91 007 hello@niekvanderputten.nl www.niekvanderputten.nl Oktober 2017
WWW.NIEKVANDERPUTTEN.NL
008 Scroll
014 Flow For Fuel
024 Jonas
036 The Unorthdocks City
050 KW Harbour
060 Golden City, Block 6
072 Rationele gelaagdheid
082 Burgemeesters woning
090 ‘Thuis op Zuid
104 Lotto hoofdkantoor
110 Rotterdam blaakt kwaliteit
124 Replace+
132 The Block
146 Hergebruik Cultuur Zone
160 Groot stedelijk huis
172 The wHOLE
188 Academieproject
196 Symbolische ruimte
Bij de meeste museums worden de kunstwerken op een conventionele manier tentoongesteld. Een kunstwerk of foto aan de muur en een object wordt in de ruimte geplaatst. Dit moet anders kunnen!
— Scroll
Een nieuwe manier van exposeren 2017
S
croll is het resultaat voor de prijsvraag Showing, van Non Architecture Competitions. Voor deze prijsvraag was er een samenwerking met Chris Idema en Reinier Simons. De intentie van de prijsvraag was een alternatieve vorm van exposeren te ontwerpen. Het was de bedoeling om af te stappen van de conventionele manier van tentoonstellen, in de vorm van hoe we die nu kennen.
De website van het museum zal qua organisatie en uiterlijk identiek zijn aan het fysieke museum. De tegenstrijdigheid tussen de digitale wereld en de echte wereld, het saaie geluid van het scrollwiel ten opzichte van het scrollen door echte kunstwerken heen.•
Het idee voor Scroll is ontstaan vanuit het feit dat scrollen, met de muis of tegenwoordig op een smartphone of tablet, misschien wel een van de meest voorkomende en saaiste bewegingen is die de mens maakt. Voor ons was dit de aanleiding om een museum te vergelijken met een website, omdat het beiden iets exposeert. We hebben het als een fysiek platform te beschouwd. Alle kunst van de expositie, is gegroepeerd op verschillende torens. Deze worden geclassificeerd en gecategoriseerd. Zo hangen verschillende kunststromen bij elkaar op één toren. Museumbezoekers hebben de mogelijkheid om alle individuele kunststukken nader te bekijken door in de geluidsbestendige bubbel-lift rond te vliegen. Elke lift is uitgerust met een Scroll functie waarmee deze op en neer kan bewegen en de bewegingssnelheid kan regelen. Bovendien kan de lift dichterbij het kunstwerk op de toren komen. In wezen kan elke toren/ categorie ervaren worden als een website.
*i.s.m. Chris Idema & Reinier Simons
9
Compositie van de tentoonstelling.
11
ontwerp | scroll
Contrast tussen digitaal en fysiek.
Techniek van de bubbel-lift.
13
ontwerp | scroll
De weg van Doha (Qatar) naar buurlanden Saoedi-ArabiĂŤ en de Verenigde Arabische Emiraten gaat door de woestijn en is ongeveer 100 km lang. Onderweg kom je maar enkele tankstations tegen.
— Flow For Fuel Gas station 2.0 2017
T
ankstations zijn noodzakelijk in onze huidige moderne cultuur. Ze staan overal en worden door bijna iedereen gebruikt. Echter waar dankt een tankstation zijn vorm aan en hoe is de huidige typologie van het tankstation tot stand gekomen? Architectonisch gezien is het een typologie die onderbelicht is. Rond 1900 ontstonden de eerste tankstations. De jaren erna groeide het aantal gigantisch. Gedurende de laatste 120 jaar heeft het tankstation zich enorm ontwikkeld. Echter niet op architectonisch vlak. Het tankstation zoals we die nu kennen is voor het eerst geïntroduceerd in de jaren 30. Sindsdien is het vast blijven houden aan zijn huidige uiterlijk. Toch is dit logisch te verklaren. De typologie van het tankstation heeft zich niet verder ontwikkeld vanwege de groei van de auto. Al klinkt dit tegenstrijdig. De vraag naar benzine was de afgelopen jaren zo groot dat tankstations zich niet verder hoefden te ontwikkelen. Mensen komen naar het tankstation uit noodzaak, niet omdat ze daar zo graag willen verblijven. Het belangrijkste is dat een tankstation herkenbaar is. Dit resulteert in een zeer generieke typologie, een typologie waarvan het uiterlijk alleen qua kleur verandert afhankelijk van het bedrijf wat de benzine verkoopt. De essentie van het tankstation is het verkrijgen van benzine. Door dit te omarmen, zal er een nieuwe typologie worden ontworpen waarin de ‘’Flow’’ van
het tanken wordt geoptimaliseerd en het gehele principe nog efficiënter wordt. In mijn ontwerp wordt het tankstation geïntegreerd in de infrastructuur. Het wordt een ‘’Drive-through’’ tankstation dat direct vanaf de weg toegankelijk is. Het is tevens een typologie die herkenbaar blijft omdat je er onderdoor moet rijden en dit onvermijdelijk is. Het gebouw is momenteel opgebouwd uit zeven verschillende modules, echter kan dit veranderen. Afhankelijk van de vraag of grootte van de weg is dit aanpasbaar. Moeten er in de toekomst meer pompen bij komen dan kan dit makkelijk worden gerealiseerd door er een module aan te bouwen. De nieuwe typologie voor het tankstation is net zo generiek als zijn voorganger. Het maakt niet uit wat de locatie is, hij zal zichzelf altijd aanpassen aan zijn omgeving. Uiteindelijk is er met dit ontwerp een universeel concept gecreëerd dat zowel de flow voor tanken als de bouw methodiek optimaliseert.•
*alle afbeeldingen komen voort uit maquettes.
15
Conventioneel tankstation
Samenvoegen met de infrastructuur
CreĂŤren doorgang
Optimaliseren toegankelijkheid
17
concept | flow for fuel
Situatie
Het nieuwe tankstation ligt ergens over de weg van Doha (Qatar) naar Saoedi-ArabiĂŤ. Het dak dat uit een open grid structuur bestaat, zorgt dat de uitlaatgassen weg waaien en natuurlijke ventilatie plaatsvindt.
Voorgevel
Zijgevel
Doorsnede
19
ontwerp | flow for fuel
Het ontwerp is in dit geval opgebouwd uit zeven modules, waarvan er zes hetzelfde zijn. De modules zijn allemaal demontabel en makkelijk te verplaatsen. Zo kunnen ze ergens anders weer worden hergebruikt.
21
ontwerp | flow for fuel
23
eindbeeld | flow for fuel
IJburg is een compleet nieuwe wijk die de afgelopen jaren is gerealiseerd. Wat het echter nog ontbreekt is een duidelijk hart. Als doel had Orange om een huiskamer voor IJburg te ontwerpen.
— Jonas
Amsterdam Orange Architects 2017
M
et het ontwerp ‘Jonas’ heeft Orange Architects de tender gewonnen voor kavel 42a in IJburg. Het woongebouw heeft een ruimtelijk hart dat een mix aan functies bevat. De naam Jonas refereert naar de legende ‘Jonas en de Walvis’ en staat voor avontuur, beschutting, geborgenheid en behaaglijkheid in een ‘groot lichaam’. “Het is een stoer gebouw met een warm hart. Het geeft op een uitgesproken wijze vorm aan thema’s die er op deze plek toe doen; water, kade en maritieme ambacht.
Het gebouw met haar onregelmatige openingen creëert een beeld waarbij de ramen zachtjes over de gevel lijken te golven. Daarmee is Jonas net anders dan de omliggende gebouwen. Het gebouw is niet van steen, maar van zwart gebrand hout. Dit zorgt voor duurzame houten gevel met een karakteristieke uitstraling. De binnenkant van Jonas is gastvrij, warm en spectaculair en geeft uitdrukking aan het moderne en duurzame gemeenschapsleven. Het ruimtelijk concept is gebaseerd op de wijze waarop traditionele houten schepen worden gebouwd: een serie achter elkaar geplaatste spanten vormen het skelet. Dit wordt de belangrijkste drager van het gebouw. Hierdoor kunnen grote uithollingen in het bouwvolume gemaakt worden, waarbij het gevraagde woningprogramma, 250 appartementen, in de ‘huid’ van het gebouw zit.
In de plint is ruimte gereserveerd voor kantoren, horeca, een filmzaal en een gemeenschappelijke huiskamer. Aan de voorzijde van het gebouw ligt een openbaar plein dat wordt begrensd door een houten ‘rots’ met trappen. De rots, die tevens de ingang van de parkeergarage is, fungeert als driedimensionale speelplek en kan tevens dienst doen als tribune bij evenementen. Het plein wordt voltooid met een stadsstrand. In totaal bevat het ontwerp 29.000 m² gemengd programma en wordt het hoogst haalbare duurzaamheidscertificaat, Breeam Outstanding, nagestreefd. Het ontwerp is gemaakt in opdracht van Amvest en is tot stand gekomen in samenwerking met Site urban development, ABT, Felixx landscape architects en Floor Ziegler.•
Werkzaamheden Ontwerpen: conceptvorming, massastudies, * deelontwerpen gevels, plattegronden, details. Presenteren: maken van presentaties, * presentatieboekjes, tekeningen, schemas en simpele beelden. BIM Model management: beheren van het * model en sturen van collegas tijdens het traject. Teamgrootte: 4/5 personen.
*
25
Sequentie van ruimtes.
27
concept | jonas
Stedenbouwkundige ligging kavel 42A
Kavel 42A heeft in IJburg een prominente ligging. Het is gesitueerd in de jachthaven en wijkt met zijn stedenbouwkundige korrel af van de omliggende bebouwing. De locatie kan gezien worden als het hart van IJburg.
29
ontwerp | jonas
Huiskamer van IJburg
Canyon
Bos
31
ontwerp | jonas
Huiskamer van IJburg
Het bos
Het strand
Begane grond
1e verdieping
6e verdieping
33
ontwerp | jonas
35
eindbeeld | jonas
Hoe Rotterdam om met de stijgende inwonersaantallen en welke rol is daarvoor weggelegd voor de haven. De haven die een grote rol speelt in de oliemarkt, maar door de energietransitie zal gaan veranderen.
— The Unorthodocks City Analyseren, Anticiperen Optimaliseren & Revitaliseren 2017
R
otterdam is beroemd om zijn haven, industrie en mentaliteit. De meest bekende uitdrukking is dan ook: Woorden in plaats van daden. In de laatste jaren waren er genoeg acties die Rotterdam als stad op een zeer positieve manier hebben veranderd. Het startte met de voltooiing van het nieuwe centraal station. Dit zorgde voor een belangrijke boost voor de stad. Deze boost wordt nog eens extra onderstreept door de enorme demografische groei die de afgelopen vijf jaar plaatsvond. In het afgelopen decennium zijn er een aantal prognoses gemaakt van de demografische groei voor de stad. Echter, niet één van deze prognoses zat in de buurt van de realiteit. Momenteel is er geen grip op de inwonersgroei; er is een mismatch tussen theorie en realiteit. In 2015 verwachte de gemeente 35k nieuwe inwoners voor de komende tien jaar. Dit aantal bleek na drie jaar al 20k te zijn. Het doel zal dan ook worden bereikt in twee jaar in plaats van zeven. Dus wat nu? Rotterdam moet proactief zijn en anticiperen om de nieuwe inwoners te huisvesten in de stad. Dit kan gedaan worden door een extreme prognose te maken en de groei van de laatste drie jaar te extrapoleren. In totaal zou Rotterdam tot 2050 ongeveer 218k nieuwe inwoners moeten verwelkomen. Het probleem is echter dat er niet genoeg ruimte is om al deze nieuwe inwoners in de stad te huisvesten. Dan is er ook
nog eens de contradictie dat de haven meer dan de helft van de grond gebruikt binnen de gemeentelijke grenzen. Rotterdam is eigenlijk een industrieel park met huizen. De strategie is het landgebruik van de haven te optimaliseren, wat zal leiden tot extra ruimte voor stadsontwikkeling. Op dit moment bevat de haven veel bedrijven die actief zijn in olie en fossiele brandstof industrie. De haven bevat veel olie opslagplekken. Als deze opslag neemt veel grond in gebruik en de hindercirkels van de raffinaderijen blokkeren de stedelijke ontwikkeling. Bovendien is de haven zeer inefficiënt georganiseerd en is er voldoende beschikbare ontwikkelingsruimte die wacht op een nieuwe functie. Vanwege de energie transitie zal het gebruik van olie in de toekomst afnemen. Dit geeft ons de unieke gelegenheid om de haven te herstructureren. Dit zal gebeuren op basis van de hindercirkels van de activiteiten. Het eindresultaat zal een hyper geoptimaliseerde haven zijn. Met deze strategie komen Vondelingenplaat, Botlek en een deel van Europoort beschikbaar voor stadsontwikkeling. Voor het ontwerp is een gedeelte van Vondelingenplaat uitgewerkt. De fasering laat zien hoe het gebied in de komende jaren wordt vernieuwd. Het industriële erfgoed van het gebied zal worden behouden waardoor de inwoners van Rotterdam de kans krijgen om daadwerkelijk in een (oud) industriepark te wonen. Welkom in The Unorthodocks City.•
37
Door de ontwikkeling van de haven groeit Rotterdam gigantisch hard en het aantal inwoners stijgt enorm.
39
analyseren | the unorthodocks city
Industriegebieden, Rotterdam
Woongebieden, Rotterdam
Grof bekeken: het landgebruik van Rotterdam bestaat voor 44% uit woongebieden en 56% uit industriegebied. Is Rotterdam een stad met industrie, of een industrieel park met huizen?
Landgebruik Rotterdam, bron: CBS
41
analyseren | the unorthodocks city
Over de jaren heen is er een duidelijke mismatch tussen prognoses en realiteit m.b.t. de demografische groei. Om te anticiperen op de komende en stijgende groei is er een progressieve prognose gemaakt.
Deze nieuwe prognose heeft een flinke impact op de stad, hoe gaan we daar mee om?
43
anticiperen | the unorthodocks city
De grootste verdichtingskans voor Rotterdam ligt in de haven. Vanwege de energietransitie zal het gebruik van olie afnemen, dit geeft de haven de
kans om te optimaliseren. Optimalisatie gebaseerd op basis van hindercirkels zal resulteren in een hyper geoptimaliseerde haven.
Vondelingenplaat, Botlek en een gedeelte van Europoort komen vrij voor stedelijke ontwikkeling.
45
oprimaliseren | the unorthodocks city
2017: De huidige situatie is een vervuild en ontoegankelijk gebied voor publiek.
2020: Het gebied zal worden gesaneerd m.b.v. natuurlijke zuivering door verschillende plantages die zowel het oppervlakte als diep in de grond zuiveren. Voor vondelingenplaat is er een faseringsplan gemaakt om het gebied weer leefbaar te maken en te kunnen gebruiken voor stedelijke ontwikkeling. Industrieel erfgoed zal blijven behouden en een functieverandering ondergaan.
2025: Olie silo’s worden omgekat voor opslag van biomassa waar fermentatie kan plaatsvindt. Tevens zal de Rijnmond energiecentrale tijdelijk voor productie van duurzame energie gebruikt worden. Het gebied deels publiekelijk toegankelijk.
2035: Tussen 2025-2035 zullen 30k woningen gebouwd moeten worden om te voldoen aan de progressieve prognose. Dit aantal zal worden verdeeld over de drie havengebieden waar plek is vrijgekomen d.m.v. de havenoptimalisatie.
47
revitaliseren | the unorthodocks city
2050
Het plan is flexibel om zich aan te passen afhankelijk van de groei van de stad. Uiteindelijk zullen de silo’s, als woningen, de buffer gaan vormen tussen de progressieve en conservatieve groei. De oude energiecentrale zal getransformeerd worden tot het centrale publieke centrum van Vondelingenplaat waardoor industrieel erfgoed behouden blijft. Welkom in “The Unorthodocks City“!
49
eindbeeld revitalisatie | the unorthodocks city
De Koningin Wilhelmina haven is rond 1900 ontstaan. De haven is altijd belangrijk geweest voor de visserij en dan met name de haring visserij. Dit is ook waar Vlaardingen om bekend staat.
— KW Harbour Vlaardingen Orange Architects 2017
O
range Architects was gevraagd om een ontwerp te maken voor een braakliggend terrein in de Koningin Wilhelmina haven te Vlaardingen. De haven stond in het verleden bekend om zijn visserijen en dan vooral de Haring visserij. Tegenwoordig wordt de haven nog steeds gebruikt, echter voor andere doeleinden. Er vindt op dit momenteel vooral overslag van goederen plaats en verder wordt de haven stap voor stap getransformeerd tot een recreatief en residentieel gebied. Op het braakliggend terrein stond voorheen een pakhuis dat rond 1900 was gebouwd. Daarvan zijn nog enkele restanten over. De bedoeling was dan ook dit industrieel erfgoed te hergebruiken.
Voor de materialisatie aan de buitenkant is er gekozen voor een geglazuurde baksteen, die lijkt op de huid van de haring en de weerspiegeling van de zee. Het afgeronde metselwerk geeft het gebouw een zachte en verfijnde detaillering mee. Dit staat in contrast met de ruwe en ongepolijste pakhuizen in de omgeving.•
Om de culturele identiteit van de plek en de collectieve individualiteit te maximaliseren heeft Orange Architects een hedendaagse interpretatie gemaakt van het pakhuis. Daarbij is het concept van een school haringen geïntegreerd. Het nieuwe ontwerp bevat 24 appartementen en drie penthouses. Tevens is het bestaande gebouw ingericht om commerciële functies te herbergen. De begane grond van het nieuwe gedeelte is één meter boven maaiveld gelegd. Dit is gedaan vanwege het feit dat de rivier van tijd tot tijd overstroomt. Alle appartementen zijn georiënteerd op zowel het noorden als het zuiden, wat de woonervaring verbetert. De grootte van de appartementen verschilt tussen de 50 m² en de 90 m².
Werkzaamheden Ontwerpen: conceptvorming, massastudies, * ontwerpen van gevels & plattegronden. Presenteren: maken van presentaties, * presentatieboekjes, tekeningen, schemas en simpele beelden. BIM Model management: beheren van het * model en sturen van collegas tijdens het traject. Teamgrootte: 2 personen.
*
51
Identiteit en traditie moderniseren.
Het pakhuis als individu.
Een school pakhuizen.
53
concept | kw harbour
begane grond
1e verdieping, appartementen
4e verdieping, penthouses
55
ontwerp | kw harbour
Doorsnede
57
concept | kw harbour
59
eindbeeld | kw harbour
De gouden toppen van Sint Petersburg zijn voor het masterplan, ontworpen door KCAP Architects & Planners + Orange Architects, op een moderne manier geĂŻnterpreteerd.
— Golden City, Block 6 Sint Petersburg (RU) Orange Architects 2016
S
amen met KCAP Architects & Planners heeft Orange Architects in december 2015 de prijsvraag gewonnen voor Vasilievsky Island; Golden City. Samen hebben zij nu de eerste fase van het masterplan uitgewerkt. Het resultaat is Block 6. Dit plot ligt in de meest zuidoostelijke hoek van het masterplan dat grenst aan de nieuwe cruiseschip terminal. De eerste fase van het masterplan wordt momenteel gebouwd.
Block 6 bestaat uit twee gesloten bouwblokken met in totaal vier torens, waarbij de hoogste toren circa 100 meter is. Beide bouwblokken zijn vergelijkbaar in grootte en bevatten circa 25.000 m² GBO bovengronds. De bouwblokken bestaan uit een commerciële plint met daarop nog minimaal vijf lagen aan huisvesting. De hoogste toren is 18 verdiepingen. In totaal komen er ongeveer 600 appartementen, verdeeld over beide bouwblokken. De structuur van de blokken zijn gebaseerd op een 3,3 meter grid. Binnen dit grid is er een grote verscheidenheid aan indelingen mogelijk, waardoor er een grote variatie is aan appartement groottes. In de materialisering van de gevels is een driedeling gemaakt: de plint, het middenstuk en de spire. In beide blokken wordt de plint en de spire hetzelfde gematerialiseerd. De middenstukken worden anders gematerialiseerd.
In het westelijk blok wordt de gevel vlak, met daarin verdiepte negge van de kozijnen en een dynamische gevelindeling. In het oostelijk block kenmerkt het middenstuk zich door de verticale ribben en de rigide structuur van de ramen. De plinten zijn anders ontworpen. Deze hebben een hoogte van 4,5 meter zodat ze zich meer openen voor de omgeving. De omtrek van de plint wordt grotendeels van natuursteen gemaakt, waarbij de entree’s worden geaccentueerd in de gouden kleur die overeenkomt met de spires. Dit geldt tevens voor de kolommen die zich aan de buitenkant bevinden. De ‘’Spires’’ zijn de kroonjuwelen van het plan. Ze ontstaan vanuit de onderliggende gevelstructuur en vervormen van een vierkantige structuur tot een driehoekige. De spires zijn altijd goud afgewerkt en gekleurd en refereren naar de gouden toppen van Sint Petersburg.•
Werkzaamheden Ontwerpen: ontwerpen van gevels, * plattegronden & details. Presenteren: maken van presentaties, * presentatieboekjes, tekeningen, schemas en simpele beelden. BIM Model management: beheren van het * model en sturen van collegas tijdens het traject. Teamgrootte: 4/5 personen.
*
61
Situatie block 6
63
uitwerking | golden city, block 6
Begane grond
Oostgevel
65
uitwerking | golden city, block 6
Langsdoorsnede
67
uitwerking | golden city, block 6
Gevelprincipe detail, oostelijk blok
69
uitwerking | golden city, block 6
71
uitwerking | golden city, block 6
Nadat de trein de tunnel uit komt ,rijd deze altijd met een gepaste snelheid langs de locatie. Dit geeft men de gelegenheid goed de locatie en het toekomstig gebouw te bekijken. Tijd voor een nieuw icoon!
— Rationele gelaagdheid Wonen op de plek waar oud en nieuw samenkomen 2016
D
e locatie tussen Schiekade en Raampoort/Boogjes, Heer Bokelweg en het spoortracé is sinds WO II nog steeds een onderontwikkeld stuk grond in het centrum van de stad. Het ligt net binnen de zogenaamde brandgrens. In de jaren ‘60 is het schoolgebouw parallel aan de Heer Bokelweg, tegenover Technikon, gebouwd. Verder doet het terrein voornamelijk dienst als parkeerterrein. Het schoolgebouw wordt op dit moment deels door het Grafisch Lyseum en deels door Yulius (college voor geestelijke gezondheid) gebruikt. De ontwikkelingsdruk binnen Rotterdam is lange tijd niet voldoende geweest om deze locatie daadwerkelijk te ontwikkelen.
Nu het stadscentrum is verzadigd en het succes van de stad (inter)nationaal een feit is, komt er meer druk op de randen. De directe omgeving van de locatie is al een aantal jaren in ontwikkeling resulterend in aantrekkelijke locaties: ontwikkeling van de Boogjes, de herprogrammering van de voormalige Shellgebouwen en het Schieblok. Daarom is het tijd om deze plek te gaan her ontwikkelen naar een gebouw dat zowel woningen (200) als een kleinschalig commercieel programma herbergt. Het totale programma is exclusief parkeren circa 30.000 m²
stad waar twee stadsentrees bij elkaar komen. Dit zorgt ervoor dat het een locatie is waar een gebouw gezien mag worden. Doordat er geen duidelijke stedenbouwkundige structuur te herkennen is, is ervoor gekozen om zelf een nieuw grid te introduceren. Dit kan als verbindende factor werken tussen beiden. Het is een combinatie van gestapelde woonblokken die samen een ensemble vormen. De massa is zo gevormd dat de daktuinen voor het grootste gedeelte zuidelijk zijn georiënteerd. Waar de bouwblokken het kavelpaspoort overschrijden, zullen ze rationeel worden afgesneden. De bouwblokken worden gemetseld aan de buitenkant en de incisies worden glazen gevels. Dit geeft een mooi contrast en laat duidelijk zien waar het einde is. De bouwblokken die uit vier lagen elk bestaan, zullen worden opgebouwd uit maisonnette woningen. Dit betekent dat de blokken vanuit zowel onder als boven toegankelijk moeten zijn. In het gebouw zijn daarom meerdere maaivelden aanwezig die toegang verlenen tot de woningen. Dit zorgt voor een rationele gelaagdheid waar men kan wonen op een plek waar oud en nieuw samenkomen.•
Het is een speciale locatie, gezien het feit dat de oude vooroorlogse wijken en de wederopbouw elkaar hier treffen. Het is tevens een prominente plek in de
73
Locatie gelegen aan de kruising van twee stadsentrees.
De plek waar oud en nieuw elkaar treffen.
75
analyse | rationele gelaagdheid
De locatie is een prominente plek in de stad en tevens de plek waar oud en nieuw elkaar treffen. Echter is er geen eenduidige stedenbouwkundige structuur te herkennen. De nieuwe structuur zal een verbindende factor zijn.
Studie naar de ideale compositie.
77
concept | rationele gelaagdheid
Het gebouw zal ĂŠĂŠn centraal stijgpunt hebben die zorgt voor de verticale logistiek. De lagen waar de blokken elkaar treffen kunnen beschouwt worden als verhoogde maaivelden.
10e verdieping
6e verdieping
Begane grond
79
ontwerp | rationele gelaagdheid
81
eindbeeld | rationele gelaagdheid
De burgemeesterswoning te Deurne ligt aan de oude verbindingsweg tussen Deurne en Helmond. Rond 1950 was de bouw voltooid, echter in de jaren erna enkele keren verbouwd.
— Burgemeesterswoning Uitbreiding particuliere woning te Deurne 2016
V
oor een particulier is er een plan gemaakt hoe een eventuele uitbreiding eruit kan komen te zien. De opdrachtgever heeft een oude burgemeesters woning gekocht in Deurne, Noord-Brabant. De woning komt oorspronkelijk uit 1948, maar is door de jaren heen nog enkele keren verbouwd en uitgebreid. In 1984 was de eerste uitbreiding ten behoeve van een dokterspraktijk. In 2009 is er een gastenverblijf bij gekomen. Het plan was om de uitbreiding maximaal vier meter aan de achterzijde uit te bouwen. Zodoende kon dit vergunningsvrij gedaan worden. In het ontwerp is er voor gekozen om zoveel mogelijk licht in te woning te krijgen. Daarom zijn er hoge ramen en drie lichtstraten gemaakt.•
Werkzaamheden Ondernemen: factuur opstellen, benadering * gemeente, opvragen bestaande tekeningen. Ontwerpen: ontwerpen van gevels, * plattegronden. Presenteren: maken van presentaties, * presentatieboekjes, tekeningen, schemas en impressies. Communiceren: overleg voeren met de * opdrachtgever en de gemeente. Teamgrootte: eigen opdracht.
*
83
Ontstaan woning
85
analyse | burgemeesterswoning
Begane grond, nieuwe situatie
Doorsnede A-A
87
ontwerp | burgemeesterswoning
89
impressie | burgemeesterswoning
Markerstraat in Rotterdam, wordt in het nieuwe stedenbouwkundige plan van Hart van Zuid verlengd tot Zuidplein. Hiervoor zullen enkele woningen moeten wijken in de Goereestraat en van Swietenlaan.
— ‘Thuis op Zuid Stadhuis voor Rotterdam Zuid 2016
R
otterdam wordt in tweeën gesplitst door de Maas, waardoor er een strikte scheiding is tussen Noord en Zuid. Rotterdam Zuid kan gezien worden als een op zichzelf staande stad. Met Hart van Zuid krijgt Rotterdam Zuid een bruisend centrum, het nieuwe stadhuis maakt hier onderdeel van uit. Het nieuwe stadhuis moet de identiteit van Zuid tonen, echter heeft Rotterdam Zuid geen eenduidige identiteit, maar een meervoudige. Twee elementen zijn echter heel kenmerkend voor Rotterdam Zuid: de scheepvaart en de woonstad. Deze twee elementen zijn het uitgangspunt geweest bij het maken van een ontwerp voor het Stadhuis in Rotterdam Zuid. Door van zowel de scheepsvaart (boot) als het wonen (huis) een archetype vorm te kiezen en deze te combineren, komt de basisvorm voor het te ontwikkelen gebouw tot stand. Het volume wordt geplaatst op de nieuwe as van het stedenbouwkundige plan van Hart van Zuid. De looproute gaat dwars door het gebouw heen. Het gebouw is makkelijk toegankelijk, een gebouw voor het volk. Ondanks de sterke vorm aan de buitenzijde betreft het een introvert gebouw. Zodra men dichterbij komt wordt al snel duidelijk dat de dynamische binnengevel contrasteert met de eenduidige buitengevel. Het gebouw heeft, net zoals Rotterdam Zuid, meer te bieden dan men in
eerste instantie denkt. Dit zorgt voor een ingetogen gebouw met een uitgesproken karakter. In het atrium steken de meest prominente functies/ruimtes uit de binnengevel, waarbij de Raadszaal, Trouwzaal en 24-uurs vergaderzaal in hun totaliteit oversteken. Deze ruimtes zijn elk afzonderlijk toegankelijk vanaf de begane grond, zodat de ruimtes 24/7 gebruikt kunnen worden. De overige publieke functies, zoals de loketten en spreekkamers, bevinden zich op de begane grond. Bij indeling van de plattegronden is gekeken naar de secundaire as in de vleugels. Op deze as zijn alle donkere, natte en verkeersruimtes geplaatst. Hieromheen zijn kantoren en werkplekken gesitueerd. De plattegrond wordt verdeeld in verschillende werktuinen, gericht op ‘Het Nieuwe Werken’. Dit betekent een flexibele plattegrond met een open karakter. In de plattegrond is ruimte voor standaard werkplekken, individuele focusplekken, gezamenlijke focusplekken, individuele belcellen, overlegruimtes, presentatieruimtes en café-/lunchplekken. Het geheel voelt huiselijk aan.•
*Nominatie voor de Iktinos. *Publicatie Huig Magazine #18
91
93
concept | ’thuis op zuid
De buitengevel is zeer open met veel regelmaat en de binnengevel semi gesloten en zeer dynamisch. Dit contrast toont dat het gebouw en zuid meer te bieden heeft dan in eerste instantie van afstand zichtbaar is.
Studiemaquette 01
Studiemaquette 02
Eindmodel
95
studie | ’thuis op zuid
De kantoren zijn geheel gericht op “Het nieuwe werken�. De werkruimtes bestaan uit vergaderruimtes, spreekkamers, gezamelijke stilteruimtes, individuele stilteruimtes en werk/lunchruimtes.
Begane grond 0.1 - Entree stadhuis 0.2 - Infoplaza / expositieruimte 0.3 - Loketten 0.4 - Wachtruimte en spreekkamers 0.5 - Vergaderruimte 0.6 - Entree raadzaal 0.7 - Entree trouwzaal 0.8 - Entree 24/7 vergaderruimte
Begane grond 2e Verdieping 2.1 - Ontvangstzaal 2.2 - Raadzaal 2.3 - Fractiekamer 2.4 - Secretariaat 2.5 - Opslag 2.6 - Werkruimte adjunct secretaris 2.7 - Werkruimte gemeentesecretaris 2.8 - Werkruimte burgemeester 2.9 - Werkruimte collegelid 2.10 - Collegekamer 2.11 - Werkruimte ambtelijk ondersteuner 2.12 - Werkruimte griffie 2.13 - Vergaderruimte griffie
2e verdieping 4e Verdieping 4.1 - 24/7 vergaderruimte 4.2 - Kleine vergaderruimte 4.3 - Gezamelijke stiltewerkplekken 4.4 - Stiltewerkplek / lounge 4.5 - Stiltewerkplek 4.6 - Medium vergaderruimte 4.7 - Opslag / printerruimte 4.8 - Werk / lunch meubel 4.9 - Belcel 4.10 - Grote vergaderruimte
4e verdieping Publiek
Gemengd
97
Prive ontwerp | ’thuis op zuid
De buitenconstructie bestaat uit cortenstaal. Dit staat voor de vergaande scheepsvaart in Rotterdam Zuid. Het metselwerk aan de binnenkant creĂŤert een huiselijke gevoel.
99
ontwerp | ‘thuis op zuid
Interieur spreekkamers, begane grond.
Doorsnede A-A
101
ontwerp | ’thuis op zuid
103
eindbeeld | ’thuis op zuid
Potentiele locatie voor Lotto in een vleugel van het stadhuis van Den Haag, ontworpen door Richard Meijer in 1986. Het bevatte vijf leegstaande verdiepingen waarvoor een schetsontwerp is gemaakt.
— Lotto hoofdkantoor Schetsontwerp interieur 2016
L
otto was opzoek naar een nieuw hoofdkantoor waar ze tevens hun ‘’winnaars lounge’’ konden realiseren. Samen met Michael Herfst is een schetsontwerp voor een potentiele locatie gemaakt. De locatie was een vleugel in het stadhuis van Den Haag wat is ontworpen door Richard Meijer in 1986. In de vleugel waren er vijf leegstaande verdiepingen waarvoor een nieuwe indeling is ontworpen aan de hand van het gegeven PVE. De opdracht betrof circa 3.300 m² BVO.
Het idee was om de twee assen te introduceren die de vorm van het gebouw accentueren. Op deze assen zouden de meest prominente ruimten worden geplaatst, zoals vergaderruimten en kantoren. Hierdoor werd de restruimte gedefinieerd als werk zone. Overige vaste ruimten zijn geplaatst aan de gevels. Niet alleen horizontaal werden nieuwe assen geïntroduceerd, ook is het de bedoeling dat er verticaal een nieuwe as komt. Zo worden de verdiepingen onderling gekoppeld waardoor het allemaal iets ruimtelijker aanvoelt. Werkzaamheden Er is gekozen om de werkplekken voor de lotto medewerkers in een lichte tint te materialiseren en de winnaars lounge juist meer wat donker. In de winnaars lounge is plek voor een grote bar, keuken, lounge hoek en dakterras. Het is de plek waar de winnaar zijn geldbedrag komt ophalen en er meteen een feestje van kan maken.•
Ontwerpen: conceptvorming, ontwerpen van * interieur & plattegronden. Presenteren: maken van presentaties, * presentatieboekjes, tekeningen en schemas. Communiceren: overleg voeren met de * opdrachtgever.
* Teamgrootte: i.s.m. Michael Herfst
105
Organisatie nieuwe indeling
107
concept | lotto hoofdkantoor
Vaste ruimtes in het nieuwe plan.
7e t/m 9e verdieping
10e verdieping
11e verdieping, winnaars lounge
109
ontwerp | lotto hoofdkantoor
De Willy-Brand Straße in Hamburg, is net zoals de Blaak een barrière in de stad. Dagelijks rijden er 60.000 auto’s en voelt het aan als een snelweg door de stad. Noord en Zuid worden hierdoor gescheiden.
— Rotterdam (b)laakt kwaliteit Leren van Hamburg 2015 H
et centrum van Rotterdam wordt doorkruist door twee grote verkeersaders: de Coolsingel en de Blaak. Beiden zijn op dit moment niet aantrekkelijk voor het langzaam verkeer en vormen zodoende een barrière of grens in de binnenstad. Voor de Coolsingel zijn er al concrete plannen om de barrièrewerking te verminderen, dit bevordert de noodzaak om ook de Blaak een kwaliteitsimpuls te geven. De Blaak is vooral een verkeersstraat en voetgangers zijn voornamelijk aanwezig vanwege het openbaar vervoer of omdat ze er in de buurt werken. De meeste ontwijken echter het gebied vanwege de monotone plintfuncties en het ontbreken van verblijfsgebied. Op de Witte de Withstraat en het Maritiem museum na, is in het gebied ten zuiden van de Blaak weinig te beleven. Door de barrièrewerking van de Blaak komt ook het Wijnhavengebied onvoldoende uit de verf. Door de Blaak te revitaliseren, moet de doorstroom naar deze gebieden verbeterd worden en zelf ook meer kwaliteit gaan bevatten. Daarom stel ik voor om strategische dwarsverbindingen aan te leggen en verblijfsgebieden toe te voegen op de knooppunten. Het doel is de identiteit van de Blaak te transformeren van verkeersstraat naar stadsstraat. Het minimaliseren van het verkeersprofiel, herprogrammering van de plinten en het toevoegen van woningen moet er toe leiden dat er een goede balans ontstaat tussen verkeer en verblijf. De Blaak wordt zodoende
een belangrijk onderdeel in de stedelijke ontmoetingsruimtes. De breedte van de Blaak varieert tussen vijftig en zeventig meter, wat betekent dat er voldoende ruimte is om meerdere verkeers- en verblijfsfuncties in te passen. De verkeerstunnel verdwijnt en het straatprofiel wordt asymmetrisch aangelegd. Dit gebeurt door de rijstroken in het midden te situeren en de rooilijn van de zuidelijke bebouwing in noordelijke richting op te schuiven. Zo ontstaat er een smallere en mindere anonieme Blaak. Op bepaalde belangrijke punten zal de bestaande rooilijn gehandhaafd blijven, zodat er een stedelijk plein ontstaat wat is ingekaderd door de omliggende bebouwing. Dit zorgt ervoor dat deze belangrijke knooppunten extra worden geaccentueerd. De vrijkomende ruimte wordt gebruikt om te verdichten en verblijfsgebied toe te voegen met als resultaat dat mensen kunnen wonen, winkelen en recreëren aan de Blaak.•
111
Strategische dwarsverbingen aanleggen.
Belangrijke knooppunten als verblijfsgebied, verkort de onderlinge afstand.
113
strategie hamburg | streetwise
Dominant autoverkeer, zorgt voor weinig verblijfsgebied.
Vorming openbare ruimte.
Optimale lichtinval collectieve ruimte
Verweven van openbaar en collectief. Door het straatprofiel van de Willy-Brand StraĂ&#x;e te minimaliseren en op belangrijke knooppunten de bebouwing naar achter te drukken, wordt er meer openbare ruimte gecreĂŤerd. Hierdoor wordt de straat aangenamer.
De openbare ruimte wordt in het stedelijk blok doorgetrokken.
115
ontwerp hamburg | streetwise
Blaak als barrière.
Huidig verblijfsgebied.
De strategie die is toegepast voor de Willy-Brand StraĂ&#x;e wordt ook losgelaten op de Blaak. Zo moet de Blaak transformeren van verkeersstraat naar stadsstraat.
Dwarsverbindingen op belangrijke knooppunten, verdichten en functies toevoegen.
117
strategie rotterdam | streetwise
Rommelige straat met overmaat.
Eenduidig en geminimaliseerd straatprofiel.
Volume verplaatsen, overmaat wordt terug gebracht. Hierdoor ontstaat extra verblijfsgebied aan de Wijnstraat.
Op plaatselijke punten volume behouden, ontstane openbare ruimte ingebakend tussen de Blaak en omliggende bebouwing.
119
ontwerp rotterdam | streetwise
Programma
Typologie
121
ontwerp rotterdam | streetwise
123
eindbeeld rotterdam | streetwise
De radiale uitbreiding, met relatief lage bebouwing is duidelijk te herkennen op luchtfoto’s van Londen. Dit heeft mede gezorgd voor het ruimte tekort en de torenhoge woningprijzen in Londen.
— Replace+
Londen Aerde Borgert Architecten 2015
L
onden blijft maar groeien en deze groei zal doorzetten de komende jaren. De afgelopen 20 jaar zat Londen al in een woningcrisis en deze neemt ook niet af. Het probleem is niet alleen het woning tekort, ook is er een schaarste aan betaalbare woningen. Voor de komende 20 jaar verwacht men dat Londen zal groeien met nog eens 1,6 miljoen inwoners. Dit staat gelijk aan 800.000 woningen. Als gevolg moeten er dus 40.000 woningen gebouwd worden per jaar. Dit aantal nog aangevuld met nog eens 10.000 woningen, om het verschil van de afgelopen jaren recht te trekken, is de vraag naar woningen een kleine 50.000 woningen per jaar. Echter er worden maar 25.000 woningen per jaar gerealiseerd.
Het huizenprobleem in Londen is grotendeels ontstaan door de snelle groei van de stad tussen de eerste en tweede wereldoorlog en de wederopbouw na de tweede wereld oorlog. Door de goedkope grondprijzen toentertijd is de stad grotendeels radiaal gegroeid in plaats van in de hoogte. London heeft nu de grens bereikt dat het niet meer verder kan bouwen omdat het wordt ingeperkt door “The green belt”. Dit is een natuurlijke grens die ervoor moet zorgen dat steden niet te groot worden. Hierdoor wordt er weinig gebouwd de laatste jaren. Dit in samenhang met de grote vraag naar woningen, creëert een groot verschil tussen vraag en aanbod, dus een stijging in de prijzen.
Londen bestaat maar voor 9% uit woningen. Van deze 9% woningen is 23% sociale huur. Het idee is om het woning tekort in de sociale huursector op te lossen. Echter is er op dit moment een wet die ervoor zorgt dat de voorraad van sociale huurwoningen alleen maar slinkt, “The right to buy policy”. Deze wet in 1980 geïntroduceerd om mensen de gelegenheid te geven om tegen een flinke korting een woning te kunnen kopen. Door de wet anders te interpreteren en toe te passen, kan er met behulp van de huidige woningvoorraad een oplossing worden bedacht om het woning tekort op te lossen. In plaats van de woning meteen te verkopen, moet er eerst worden geïnvesteerd in de toekomst. Het is de bedoeling dat de woning die vrijkomt voor verkoop eerst wordt gesloopt en wordt herbouwd tot een kwalitatief, duurzame en comfortabele woning. Echter wordt het niet één woning, maar twee. Op deze manier wordt de stad op een kleinschalige manier verdicht. Dit zorgt voor een exponentiële verdichting van de stad. In plaats van grote nieuwe bouwblokken die niet in het stadsbeeld van London passen, wordt er op een subtiele manier omgegaan met het traditionele karakter van London. Dit proces moet particulieren stimuleren en uitdagen om dit ook te gaan doen, met de gedacht dat een deel van de verkoop of verhuur van de extra woning, kan bijdragen aan de realisatie van het nieuwe gebouw.•
125
Dichtheid van Londen en het lang gebruik.
127
strategie | replace+
Fasering verdichtingsstrategie voor Londen.
Geprefabriceerde onderdelen moeten drukken op de arbeidskosten en zorgen voor een snel proces. In de woning komt een basis kern die in alle gevallen hetzelfde zal zijn. De breedte en lengte van de woning zijn variabel en afhankelijk van de locatie.
Woningen die voldoen aan de “London Housing Design Guide�.
129
concept & ontwerp | replace+
131
eindbeeld | replace+
De Gerdesiaweg in Rotterdam, zijn huidige bebouwing is flink verpauperd. Het gbied heeft dan ook een nieuwe inpuls nodig. Een tijdloos gebouw wat kwaliteit en functies toevoegt aan het gebied.
— The Block
Hoogstedelijk, collectief en flexibel wonen 2015 K
ralingen is een van de mooiere wijken van Rotterdam, althans zo lijkt het. Het is een wijk die twee gezichten heeft, namelijk Oost en West. Waar Oost behoort tot een van de rijkste stukjes Nederland, daar is West een zeer contrastrijke buurt. Het imago van Kralingen wordt voornamelijk ingegeven door het beeld dat men heeft van Oost. Echter de werkelijkheid wijst uit dat het allemaal niet zo rooskleurig is. Uit onderzoeken blijkt dat de welvaart en inkomen in West aan de lage kant zijn. Als men dit vergelijkt ten opzichte van Kralingen Oost, is dit de helft. Wat eveneens opvalt is het percentage van woningbezit, dit wijkt erg af van het Nederlands gemiddelde. Toch is Kralingen West een populaire buurt om in te wonen en scoort het hoog in het tevredenheidsonderzoek. Tevens bevat de wijk veel jonge mensen, veelal studenten. Dit resulteert in een hoog percentage hoogopgeleiden. De insteek is dat studenten na het afronden van hun opleiding niet meteen vertrekken, maar de mogelijkheid hebben om door te groeien qua woongelegenheid. Het is de bedoeling om Kralingen West een impuls te geven door het meest zuidwestelijke deel van de Gashouderbuurt te revitaliseren. De naoorlogse bouwblokken aan de Gerdesiaweg zijn verpauperd en toe aan vervanging. De oorspronkelijke stedenbouwkundige structuur van de buurt is verloren gegaan tijdens de bombardementen
van Rotterdam. Hoewel men tijdens de wederopbouw geen rekening heeft gehouden met deze structuur, is het de intentie om hier dit keer wel op in te spelen. De oude en nieuwe structuur komen bij elkaar en worden gecombineerd tot een nieuw geheel. Enkele delen van de bestaande structuur worden gerespecteerd en de oude structuur wordt geherintroduceerd. Voor de oorlog bevatte Rotterdam een singel die liep van de Kralingse plas tot en met de Maas. Na de bombardementen is deze grotendeels verdwenen en hier zijn vooral woningen voor terug gekomen. Het park, de Nieuwe Plantage, is een residu van de oude singel. Op dit moment komt het park niet tot zijn recht en ligt het er verloren bij. Het doel is om het park te ‘’vangen’’ en door te trekken in het nieuwe stedelijk woonblok, zodat het een onderdeel uitmaakt van het geheel. Het park moet zorgen voor een plek waar mensen bij elkaar kunnen komen en recreëren. Door toevoeging van horeca gelegenheden wordt dit extra gestimuleerd. In het plan bevinden zich woningen die qua grootte uiteenlopen van 40 m² (studio) tot 200 m² (stadsvilla). Deze woningen hebben allemaal een beukmaat van ruim zeven meter breed. Door een brede beukmaat toe te passen zijn de woningen flexibel, wat van pas kan komen als de woningmarktvraag in de toekomst verandert. Door unieke woningen te creëren met een eigen identiteit wordt getracht om een jonge en extraverte doelgroep aan te spreken.•
133
Vooroorlogse structuur
Vooroorlogse structuur, huidige structuur & nieuwe as.
Gecombineerde, geminimaliseerde structuur & integratie park,
135
concept | the block
Programma
137
ontwerp | the block
Voor de verdiepingswoningen zijn vier verschillende entree’s ontworpen die alle begaanbaar zijn vanuit een middencorridor. Samen met vier verschillende verdiepingen kunnen er 64 woningcombinaties ontstaan.
139
ontwerp | the block
Doorsnede A-A
141
ontwerp | the block
Gevel workshop, Munchen
Resultaat workshop
De bebouwing scheidt prive en collectief. Aan de woningcombinaties zijn gevelopeningen gekoppeld. Hierdoor bepaald de gebruiker de gevel. De voorgevel bestaat uit een rigide structuur, terwijl de achtergevel wat speelser is door grotere openingen.
Voorgevel
achtergevel
143
ontwerp | the block
145
eindbeeld | the block
Het HCZ gebouw in Eindhoven, staat er al een aantal jaren verloren bij. De blootliggende betonnen structuur zorgt voor een leesbaar rigide skelet. Het is dan ook een uitgelezen kans om hiermee iets te doen.
— Hergebruik Cultuur Zone Reanimatie van een levenloos gebouw 2014
O
p 700 meter ten westen van het Centraal Station te Eindhoven staat het HCZ gebouw. De bouw hiervan werd in 1981 voltooid. Het HCZ (H = Huur C = Centrum Z = Object) maakte onderdeel uit van het toenmalige “Complex E”, een van de vele gebieden in eigendom van Philips. Tot complex E behoren onder andere de Lichttoren en de Witte Dame , twee markante gebouwen in het centrum van Eindhoven die reeds zijn aangemerkt als rijksmonument. Na een periode van leegstand is het gebouw eind 2008 gekraakt. Circa 160 bewoners, merendeel kunstenaars, vormden hun eigen community in het HCZ. Zij gaven het de naam Hippie Centrum Zuid. In 2010 is het HCZ ontruimd op last van de rechter en de huidige eigenaar Breevast (een van de grootste Nederlandse vastgoedbedrijven). Sindsdien is het ongebruikt geweest totdat men het gebouw heeft gestript begin 2013. Dit was noodzakelijk door de slechte staat van de gevels waardoor de veiligheid in het geding kwam. Een gevolg van gebrekkig tot geen onderhoud. Hierdoor is de stad 13.000 m² kantoorruimte armer geworden.
wordt herontwikkeld of dat er wordt gekozen voor sloop. Vanuit het oogpunt van Breevast is hergebruik nagenoeg uitgesloten, gezien de kosten voor herontwikkeling hoog zijn. Was het wel slim om de krakers eruit te jagen? Toentertijd werd het pand tenminste gebruikt door kunstenaars die er hun atelier huisvesten en zelf woonden. Nu staat het leeg en creëert het een verlaten en spookachtig beeld in het centrum van Eindhoven. Deze stelling kan worden betwist, maar het is wel duidelijk dat er iets niet goed zit. De huidige staat past niet in het straatbeeld: de omliggende panden zijn vernieuwd of hergebruikt. Het HCZ valt op een negatieve manier uit de toon. Door middel van het plaatsen van een pop-up theater in het bestaande pand wordt er getracht de aandacht te trekken. Het is de bedoeling dat men zich afvraagt hoe de huidige situatie is ontstaan en zich er bewust van wordt dat dit geen permanente oplossing mag zijn. Het trekken van aandacht kan tot stand komen door een zo groot mogelijk contrast te creëren tussen het bestaande geraamte en het nagelhuis. Het nagelhuis zal een tegenstrijdig en misplaatst object zijn dat zich nestelt in het betonnen skelet en zich gedraagt als parasiet.•
De toekomst van het HCZ is op dit moment onzeker. Het was de bedoeling om 360 studentenwoningen te realiseren. Echter is dit niet tot stand gekomen vanwege een gebrek aan animo. Het is de vraag of het gebouw
147
Verkeersdrukte rondom
Activiteit wedstrijddag PSV
Zichtbaarheid
149
locatie | hcz
Het idee is om een zo groot mogelijk contrast te creĂŤeren tussen de gastheer en zijn parasiet. De huidige staat van het HCZ is zeer rigide, rechtlijnig en ruw. De parasiet wordt alles behalve dat.
Variant 01
Variant 02
Variant 03 - Definitieve keuze
151
studie | hcz
Constructieopbouw
3e verdieping - entree theater
4e verdieping - theaterzaal
153
ontwerp | hcz
De routing naar het theater loopt door het lege HCZ heen. Zo ervaart men de vergetenheid. In de foyer bevindt de bezoeker zich in een compacte ruimte. De ruime en hoge zaal moet voor een sterk contrast zorgen.
155
ontwerp | hcz
Doorsnede A-A
De buitengevel afwerking van de parasiet is gemaakt van translucent corian. Dit materiaal is naadloos en glad afgewerkt, het tegenovergestelde van zijn gastheer. ’s Avonds zal het gebouw oplichten en van kleur wisselen.
157
ontwerp | hcz
159
eindbeeld | hcz
Noordereiland in Rotterdam, geldt als locatie voor de nieuwe woning van Gordon Matta-Clark. Naast de Hef was een kavel vrij om een woning te realiseren. Inmiddels is deze bezet.
— Groot stedelijk huis Een huis voor Gordon Matta-Clark 2014
M
ijn denkbeeldige opdrachtgever was Gordon Matta-Clark, een Architect/Kunstenaar die eind jaren 70 helaas is overleden. Nu zal je denken, een huis ontwerpen voor een architect, dat is een lastige opdracht. Dat klopt, dat is inderdaad lastig. Maar wat het nog lastiger maakt is dat Matta-Clark geen gebouwen tot stand liet komen, maar deze juist bewerkte door er in te zagen en hakken. Ja zeg, mooi is dat! Ontwerp je een woning voor de beste man en dan bestaat de kans dat hij de week erop een gat in de gevel maakt Matta-Clark was erg bedreven in het blootleggen van ruimtes die normaal niet in het zicht lagen, vandaar de gemaakte gaten. Toch zat hier een diepere betekenis achter. Huizen die werden toegetakeld waren sloopwoningen die bewerkt werden tot een kunstwerk. Hij gebruikte deze gebouwen om ze tijdelijk nieuw leven in te blazen en toch weer even in de schijnwerpers te zetten. In zijn projecten, ook wel “Building Cuts” genoemd, sloopte hij wanden, gevels, vloeren en daken eruit om tot een kunstwerk te komen. Na verloop van tijd werden de gebouwen helaas gesloopt en ging Matta-Clark’s werk verloren.
stappen je zet, aangezien het eigenlijk als één grote trap beschouwd kan worden. De bewoner of bezoeker moet zijn automatismen uitschakelen die hij/zij normaal heeft in een standaard woning, om zo het gebouw optimaal te beleven. Met de aanpak van Matta-Clark werd geen kunstwerk in een ruimte geplaatst, maar de ruimte of het gebouw zelf werd gemodelleerd tot een kunstwerk. Het was de bedoeling dat zijn werk aanzette tot denken. Dit werd teweeggebracht door middel van de complexiteit die in het gebouw ontstond. Wanneer er zich mensen in het gebouw bevonden of om het gebouw heen, konden zij zowel tot publiek als figurant gerekend worden. Ditzelfde geldt voor zijn “toekomstige” woning.•
Het huis voor Matta-Clark betreft geen standaard woning. Het is een woning die vanuit verschillende standpunten verschillende beelden oplevert en waar je telkens tot nieuwe inzichten komt. Tevens is het een woning waarbij je goed moet nadenken welke
161
01
02
03
04
05
06
163
concept | groot stedelijk huis
Doorsnede B-B
165
ontwerp | groot stedelijk huis
Begane grond - entree woning & exporuimte
1e verdieping - exporuimte
2e verdieping - slaap & badkamer
3e verdieping - woonkamer
De vloeren zijn een abstrahering van de organische vorm die is ontstaan uit de vervorming. De woning bestaat uit een aaneenschakeling van treden en zorgt voor een continuĂŻteit aan ruimten.
167
ontwerp | groot stedelijk huis
169
ontwerp | groot stedelijk huis
171
eindbeeld | groot stedelijk huis
Weenapoint is een uitbreiding van het bouwcentrum en is opgeleverd in 1970. Op dit moment ontbreekt het aan sfeer en levendigheid en is het geen aangename verblijfslocatie.
— The wHOLE
Revitalisatie van kantoor naar verticale stad 2013
O
m de radiale groei van steden tegen te gaan is het noodzakelijk om steden te verdichten. Dit kan gestimuleerd worden door leegstaande panden in een binnenstedelijk gebied te herbestemmen. Door het plaatsen van verschillende functies in de hoogte in plaats van breedte kan men spreken van het concept: “De verticale stad”. De gunstige ligging van het Weenapoint in Rotterdam Centraal District (RCD), zorgt ervoor dat dit de ideale locatie betreft om een verticale stad te realiseren. Om dit te bewerkstelligen heeft het gebouw een aantal aanpassingen nodig. Zo past onder andere het uiterlijk niet meer in het straatbeeld en heeft het gebouw een zeer gesloten karakter. In de vernieuwde situatie is er meer openheid gecreëerd in het gesloten karakter van het Weenapoint. Dit is gebeurd door de werkwijze van Gordon Matta-Clark op eigen manier toe te passen. De openheid staat garant voor meer interactie en connectie tussen de verschillende verdiepingen en naar de buitenwereld toe. Men kan vanaf de straat zien wat er zich allemaal afspeelt in het Weenapoint.
schommel als inspiratiebron te gebruiken. De nieuwe stalen constructie is geïntegreerd in het gebouw zodat deze samen met het betonnen skelet de stabiliteit en veiligheid waarborgt. Het plaatsen van verschillende functies, die door elkaar heen zijn gemixt, zorgt ervoor dat er een gebouw ontstaat met veel diversiteit. De combinatie van openheid en diversiteit maakt het nieuwe Weenapoint zowel aantrekkelijker als toegankelijker voor bewoners, gebruikers en bezoekers. Daarnaast moeten de aanwezige parken, zowel in als op het gebouw, dit stimuleren. Er is getracht een samenhangend geheel te creëren tussen gebouw en omgeving. Door de verschillende ingrepen moet het Weenapoint weer van toegevoegde waarde worden in het RCD. Zo verandert het RCD van transfergebied naar verblijfsgebied. Door het opzoeken van de grenzen, zowel creatief als constructief, komt een project tot stand dat “Out of the box” is. Het eindresultaat betreft een ontwerp waarin alle wetten en regels van de natuur en zwaartekracht getart worden. Een ontwerp waar veel verschillende beelden uit voort vloeien en dat een aanvulling is voor de stad Rotterdam. Een levendig gebouw dat kan worden beschouwd als een stad in een stad, oftewel een “City within a City”.•
Het creëren van de openheid heeft een constructieve opgave met zich meegebracht. Een groot gedeelte van de stabiliteitskern en kolommen is verdwenen na de ingreep. Dit is op een creatieve manier opgelost door een
173
Huidige autonome gelaagdheid.
Interne openheid creĂŤren, generiek atrium
Intern en extern openheid creĂŤren, non generiek atrium
175
concept | the whole
De ingreep zorgt ervoor dat de bestaande stabiliteits kern volledig buiten werking wordt gezet. Door middel van vier nieuwe kernen wordt de stabiliteit weer gewaarborgd.
Functies in de toren zijn zoveel mogelijk door elkaar heen gemixt. Dit moet zorgen voor een voor realistisch mogelijke benadering van een ‘‘Verticale stad’’.
Programma
177
ontwerp | the whole
179
ontwerp | the whole
5e verdieping
6e verdieping
181
ontwerp | the whole
De vloerden worden gedragen door een samengesteld profiel, die hangen aan een constructie van trekstangen. Dit constructieprincipe is herleid van een schommelzitje.
183
ontwerp | the whole
De kozijnen in dit beeldbepalend detail zijn voor de vloer geplaatst. Dit zorgt voor meer glasoppervlakte tussen de vloer en het plafond, die redelijk laag ligt.
Doorsnede E-E
185
ontwerp | the whole
Sociale interactie bevorderen doormiddel van het doorbreken van de autonomie. Bezoekers in het gebouw kunnen zowel tot figurant als publiek beschouwd worden.
Titel
187
eindbeeld | the whole
Door de bouw van het nieuwe UWV staat het oude kantoor leeg. Het ligt op een markante locatie in het spoorzone gebied, aangezien het de entree van de spoorzone aanduidt.
— Academieproject Hergebruik van kantoren in de Spoorzone 2011
V
anuit de Academie van Bouwkunsten Tilburg, in samenwerking met de Avans Hogeschool Tilburg, werd er een speciale workshop georganiseerd. In drie dagen moest een ontwerp tot stand komen onder begeleiding van docenten van de Academie. Vervolgens werd het ontwerp technisch uitgewerkt.
De opdracht was om voor het NS plein, onderdeel van het spoorzone gebied in Tilburg, en het UWV gebouw, een passend alternatief te vinden. Het nieuwe ontwerp moest het gebied kwalitatief verbeteren. Als eis werd gesteld dat de bestaande bebouwing grotendeels behouden moest worden. In plaats van de prioriteit op het gebouw te leggen en daar een totaal ander ontwerp voor te verzinnen, is er gekeken naar de omgeving en wat daar vooral aan verbeterd kon worden. Zo is de verkeerssituatie gewijzigd naar een rotonde met daaromheen veel groene gebieden. Hierdoor zal het UWV gebouw eruit springen en beter tot zijn recht komen. Om het gebouw wat te moderniseren en aantrekkelijker te maken, is besloten de blauwe uitbreiding in zijn totaliteit te verwijderen en het gebouw tot op het bot te strippen. De oorspronkelijke betonnen kern blijft staan en krijgt een nieuwe moderne glazen gevel toebedeeld.•
189
NS-Plein, Tilburg
Nieuwe situatie NS-Plein, Tilburg
191
strategie | academieproject
Deeldoorsnede A-A & Deelgevel
Details 03 tm 06
193
ontwerp | academieproject
Details 01 tm 02
Detail 03, isometrie
Detail 03, isometrie opbouw
195
ontwerp | academieproject
Villa Piovene in Lonedo di Lugo, is een villa ontworpen door Andrea Palladio. Het is gebouwd rond 1540 en staat maar enkele honderden meters verwijderd van Villa Godi, evens van Palladio.
— Symbolische ruimte Een uitbreiding voor Villa Piovene 2010
V
oor Villa Piovene, ontworpen door Andrea Palladio, is een uitbreiding gemaakt. In tegenstelling tot de classicistische villa van Palladio, is het een modern bijgebouw geworden. Het was de bedoeling dat de architecturale expressie van de uitbreiding zich afzette tegen het bestaande gebouw. Op basis van gegeven ontwerpconcepten, transformatie en eenheid, en een analyse van de tekst “Ethical Number”, is het ontwerp tot stand gekomen. De uitbreiding is een depot voor de eigenaar van Villa Piovene om zijn fragiele boekencollectie te herbergen. Naast de bibliotheek is er voldoende ruimte aanwezig om twaalf mensen te huisvesten die hier kunnen wonen en studeren. In het ontwerp is veelal de nadruk gelegd op de perfecte getallen die naar voren kwamen uit de analyse van de tekst. Door de getallen te koppelen aan de ontwerpconcepten is een dynamisch ontwerp ontstaan. De basisvorm is een zeshoek die op meerdere manieren is bewerkt en waaruit het gebouw omhoog is getrokken. In de plattegronden komt dit duidelijk naar voren. Als men aan de voor- of achterkant van het gebouw staat, ziet men een groot betonnen vlak. Zodra er om het gebouw heen wordt gelopen, transformeert dit beeld totdat men uiteindelijk 28 betonnen wanden ziet. Zo transformeert de betonnen eenheid, naar meerdere betonnen eenheden. Dit vormt als gebouw een samenhangend geheel.•
197
Tekst analyse, Ethical Number
199
concept | symbolische ruimte
01
02
03
04
05
06
201
concept | symbolische ruimte
Plattegronden
203
ontwerp | symbolische ruimte
205
ontwerp | symbolische ruimte
WWW.NIEKVANDERPUTTEN.NL