RMIT - KUNST & COMPLEX
BK6004 - RMIT Niels van der Salm 4020642 Docent: Peter van Velzen April 2013
Bedrijfsverzamelgebouw Het ontwerpproject staat in het teken van Rmit, dit houdt in dat een bestaand gebouw moet worden gerenoveerd voor een nieuwe functie. Tijdens deze ontwerpopgave moet het gebouw “Kunst & Complex” aan
de Keileweg 26 gerenoveerd worden. Bij Rmit wordt de renovatieopgave vanuit drie schaalniveaus benaderd: Modificatie (detailniveau), Interventie (gebouwniveau) en Transformatie (context). Het gevraagde programma dat hier ingepast moet worden is een bedrijfsverzamelgebouw. Naast het te realiseren programma moet een gedeelte van het gebouw ook plaats geven aan een deel van de bestaande gebruikers, kunstenaars die (voorlopig) in het pand werkzaam blijven. Het ontwerp moet verder inspelen of het gemaakte masterplan uit de Managementgame BK6015.
Merwe vierhavengebied, Rotterdam
Het gebouw is gelegen in het Merwe vierhavengebied in Rotterdam. Dit havengebied ligt in het zuidwesten van Rotterdam, dicht aan de grens met Schiedam. Het havengebied heeft een lange geschiedenis die terug gaat tot begin 20ste eeuw. De gemeente Rotterdam is van plan dit havengebied in de loop van de tijd her te ontwikkelen naar een woon-werkgebied. Op de pier waar het gebouw staat is de creatieve sector in opkomst. Innovatieve en creatieve bedrijven, waaronder veel start-ups, vestigen zich hier steeds vaker, onder meer vanwege de goedkope werkruimten en de vrijheid. Het bedrijfsverzamelgebouw richt zich op deze doelgroep en zal inspelen op de behoefte van dit soort bedrijven.
Masterplan Het masterplan is ontwikkeld tijdens de managementgame BK6015. De focus van het masterplan ligt bij het thema water. Leven op, aan en met het water is het uitgangspunt. Vanwege dit uitgangspunt lopen er veel routes langs en over het water. Zo is er ook een fiets/looproute langs de kade, waaraan ook het “Kunst & complex” gebouw aan gelegen is. De kade wordt 40 cm meter opgehoogd tegen overstroming bij hoogwater, het gebied heeft namelijk een directe verbinding met de zee en ligt in een buitendijks gebied. Tevens worden de havenbekken die nu gedempt zijn weer in oude staat hersteld. De gehele pier rondom het gebouw is bestemd voor de creatieve en innovatieve bedrijvigheid in combinatie met 5 –laags appartementen blokken. Deze creatieve bedrijvigheid moet zich gaan vestigen in de bestaande panden aan de pier. Aan de oostkant van het gebouw waar nu een autoweg loopt zal een fietsroute aangelegd worden. Deze route zal over het water doorlopen via een fietsersbrug. Tegenover het gebouw in de silo is een evenementenhal gepland, die veel bezoekers zal gaan trekken. Naast deze Silo zullen tevens een zestal studentenflats gebouwd worden. Aan het eind van de Keileweg is een Campus gepland voor duurzaamheid, water en innovatie. Aan de kruising tussen de fietsroute en de Keileweg ligt de Praxis, een groot utilitairgebouw. Aan de westkant van het gebouw zal de huidige gemeentewerf verdwijnen en in de plaats komt een parkgebied die een verbinding vormt tussen het water (de kade) en de autoweg.
Historie 1923
1924
1924
1950
Het gebouw heeft een lange historie, het eerste gebouwdeel dateert uit 1915, toen de haven net in bedrijf was. Het gebouw heeft sindsdien meerdere functies gehad en is meerdere malen uitgebreid. Het gebouw is op die manier op te delen in meerdere gebouwdelen, die ieder deel uitmaken van een andere bouwfase en ook allemaal verschillende (bouwkundige) eigenschappen hebben. Het gebouw was in eerste instantie een verpakkingsfabriek. Vanaf 1981 is het pand in gebruik genomen door de stichting Kust & Complex, diverse kunstenaars hebben hun atelier hier nu gevestigd.
Programma
Essentie opgave
Het programma betreft een bedrijfsverzamelgebouw. Kenmerkend van dit programma is dat het bedrijfsverzamelgebouw naast werkplekken met een privé karakter ook functies heeft met een meer openbaar karakter zoals een café en een grote zaal, waar evenementen gegeven kunnen worden. In het figuur hiernaast is het programma met de benodigde oppervlakte weergegeven. De meer privé ruimtes zijn in groene en blauw tinten weergegeven en de meer openbare ruimtes zijn met rode en gele tinten weergegeven.
De kern van de opgave is om op de eerder beschreven niveaus: modificatie, interventie en transformatie een goede balans te vinden tussen het Oude en het Nieuwe. Er moet goed op waarde geschat worden welke componenten van het gebouw behouden moeten blijven en welke gebouwdelen van mindere (monumentale) waarde zijn. De toevoeging van het gebouw moet geen namaak worden van het oude. De aansluiting tussen het bestaande gebouw en de nieuwbouw is hierbij een belangrijk aandachtspunt. Het gebouw moet op de locatie een markante plaats innnemen langs de kade. Hiernaast moet het gebouw een duidelijke ingang krijgen die bezoekers op natuurlijke wijze naar het gebouw trekt. Op gebouwniveau is het van belang om de verschillende gebruikers aan de ene kant ieder hun eigen plaats binnen het gebouw te geven en aan de andere kant ook een eenheid hiervan te smeden. Door architectonische ingrepen in het gebouw of aan de buitenruimte kan er een positieve wisselwerking in gang worden gezet tussen de kunstenaars en de mensen uit het bedrijfsverzamelgebouw. Dit zelfde geldt ook voor de werknemers binnen het bedrijfsverzamelgebouw zelf.
Relatieschema Traditioneel >>>“Nieuwe werken” Bedrijf A
Bedrijf B
Bedrijf C
Bedrijf C
Ontmoetingsruimte en flexplekken
A
C
B
C
Het bedrijfsverzamelgebouw gaat ruimten bieden aan kleine startende bedrijven in de creatieve en innovatieve sector. Kenmerk van deze bedrijven is dat werknemers en ondernemers veel kunnen leren van elkaar. Het doel is om de opzet van het bedrijfsverzamelgebouw heel open te houden zodat er veel interactie mogelijk is tussen de werknemers van de verschillende bedrijven. Door deze interactie kunnen de werknemers elkaar inspireren, samenwerken en zo van elkaar leren. De bedrijven moeten daarom niet afgescheiden van elkaar opereren, maar met elkaar. Dit zelfde geldt voor de groep kunstenaars in het gebouw, ook zij moeten betrokken worden in dit proces. Dit concept zal een vertaalslag moeten krijgen in een architectonische verschijningsvorm.
TRANSFORMATIE
Fragment Masterplan: gebouw gelegen op “creatieve pier” met 5/6 laagse appartementenblokken, langs kade
BK6004 - RMIT Niels van der Salm 4020642 Docent: Peter van Velzen April 2013
Knooppunt van activiteiten binnen de pier: Studenten, de evenementenhal, park, horeca en bedrijfsverzamelgebouw met kunstenaars. Knooppunt van routes: Hoofdweg, centrale fietsroute en kade route.
Gebouw maakt onderdeel van een reeks van gebouwen gericht naar het het water. Zichtlijnen over het water en langs de kade zijn belangrijk in het masterplan, het gebouw moet hier op inspelen.
Park doortrekken over binnenterrein en Buitenexpositie van kunstenaars en bedrijven om bezoekers en aandacht te trekken.
Gesloten gebouw >> weinig interactie met de omgeving
Open gebouw >> Bezoekers aantrekken en aandacht opwekken >> Sterke relatie met openbare ruimte
Bovenste volume is geörienteerd naar kade en park.
Buitenexpositie en etalages in gevel wekken de aandacht .
Gebouwvolume kraagt uit: trekt hiermee de aandacht langs kade
Gebouw vormt samen met omliggende gebouwen en openbare ruimte een knooppunt
Gebouwvolume: “Doorstapelen”:
Het ontwerp bouwt voort op de historische ontwikkeling van het gebouw, waarbij steeds nieuwe gebouwvolumes, op of aan het gebouw zijn gezet.
Aanzicht vanaf parkzijde op Noord-west zijde, met hoofdentree en café. Het Café heeft een terras aan het park.
Aanzicht vanaf binnenplaats op Noordzijde
Zuid Aanzicht op Kadezijde
Interventie INTERVENTIE
BK6004 - RMIT Niels van der Salm 4020642 Docent: Peter van Velzen April 2013 Flexibiliteit > indeling werkplekken > Grote & kleine zaal meerdere functies > gehele B.G.
Uitgangsppunten Routing - Ruimte - Indeling
Kennis overdracht
Inspireren
Visuele relaties, ontmoeting & interactie >> 2de verdieping werkeilanden
Interactie & ontmoeting stimuleren
Heldere routing in gebouw aanbrengen, Huidige gebouw is erg onoverzichtelijk Verticale ontsluitings verbeteren
Samenwerking
Goede werksfeer
Werkplekken & concentratie Privé
Behoud:
Trappen huis
-
Hoge ruimtes
-
Beton constructie - stramienmaten
Atelier
Werkplekken & Vergaderzalen
Openbaar
Grote zaal
Verticale en horizontale ontsluiting via atrium
Doorlopende hoge ruimtes behouden, Gebruik van verplaatsbare half hoge scheidingswanden
Behoud en hergebruik van oude trappenhuis >> Lift en trappen langs oude gevel trappenhuis
Ontsluiting & ontmoeting
Atelierzalen
Kleine zaal
Café
Flexplekken & overleg
Rondom (drukke) atrium flexplekken en overleg, met uitzicht op atrium, aan de buitengevels ruimte voor meer afgesloten werkplekken Bezoekers
Werknemers
Kunstenaars
Atrium & Café Veel visuele relaties tussen verdiepingen en tussen werkplekken
In het atrium en het bedrijfscafé komen alle gebruikersgroepen bijelkaar >> interactie tussen groepen.
Grote zaal Opslag & Toiletten
Atrium
Entree kunstenaars
Hoofd Entree
Balie
Café
W.C.
W.C.
Terras. Entree
Keuken / Opslag
Werknemers
Terras.
Begane grond 1:200
Atelierzalen
Atelier
Overloop W.C. W.C.
W.C. W.C.
Opslag
W.C. W.C.
Opslag
Kleine zaal
1ste Verdieping1:200
Vergaderzaal
Atelier
Vergaderzaal
Vergaderzaal
Balie
Werklandschap W.C.
W.C.
W.C.
W.C.
W.C. W.C.
Vergaderzaal
Atelier
Atelier
2de Verdieping 1:200 “Werklandschap”
Impressie overloop1ste verdieping atelierzalen links, halfhoge scheidingswanden. Flexplekken uitkijkend op atrium aan binnenzijde, vide voor interactie met boven gelegen werkvloer. Openingen aan de binnen gevel volgen die van de buitengevel
MODIFICATIE
BK6004 - RMIT Niels van der Salm 4020642 Docent: Peter van Velzen April 2013
Behoud: * * * *
Betonnen constructie Raampartijen Bakstenen muren Kale plafonds
Klimaat:
Winter, Mechanische ventilatie + warmtewisselaar: Uitkragingen en sheddak voor atrium + zonnecellen: In de winter wordt de warme afvoer lucht opgevangen in het de uitkraging weert de zomerzon en laat in de winter atrium. Via een warmtewisselaar wordt de warmte van de afvoer de zonnewarmte binnen, het sheddak weert ook gelucht gebruikt om de koude toevoer lucht voor te verwarmen deeltelijk de zon tegen oververhitting in de zomer.
Impressie Begane grond Atrium en Balie
Zomer: de warmte wordt weg geventileerd via het dak van het atrium, de warme lucht stijgt op natuurlijke wijze op naar boven. De ruimtes worden gekoeld met behulp van het koude rivierwater.
Winter: In de winter worden de ruimtes verwarmd met vloerverwarming: (lage tempr. verwarming). Met een warmtepomp wordt de eerste warmte uit het rivierwater gehaald. Via de klimaatgevel en de warmteterugwininstallatie wordt extra warmte verkregen.
Aansluiting Volumes Buiten en binnen
Impressie 2de verdieping “Werklandschap”
Glazen voorzetwand >>
Aanzicht op oude bakstenenmuur blijft behouden van binnen en buiten Glazenwand fungeert als klimaat wand, hij isoleert (tripleglass) en vangt warmte op die ‘s winters gebruikt kan worden.
In het atrium zijn ook duidelijk verschillende gebouwvolumes waarneembaar
De overloop haakt deels in de oude gevel van het trappenhuis. de transparante lift zorgt ervoor dat de gevel goed zichtbaar blijft in het atrium
Sheddak:
Het shed dak overspant het atrium: Doel is om de constructie van het atrium onopvallend te houden, omdat dit gebouwdeel zich niet als een apart gebouwvolume moet openbaren
Door de h.o.h. afstand smaller te maken kan de constructie lichter worden uitegvoerd. (1800mm)