intercheck by raoul nijst

10408 Intercheck binnenwerk.indd 1

28-07-2010 14:16:25

10408 Intercheck binnenwerk.indd 2

28-07-2010 14:16:25

Geachte dierenarts, Intervet/Schering-Plough heeft serologisch onderzoek de afgelopen jaren sterk gestimuleerd en ondersteund. Naast een grondige analyse van risicofactoren van infectieziekten, is bloedonderzoek voor u immers een tool om samen met de varkenshouder gefundeerde ziektekundige- en management beslissingen te nemen. De afgelopen jaren heeft Intervet gemerkt dat er behoefte is aan een snelle en tussentijdse analyse van de resultaten van interventies door vaccinatie. Intervet heeft hierop ingespeeld door het ontwikkelen van een serologische quickscan: InterCheck. In dit boekje stellen wij InterCheck, ons nieuw monitoringsbloedonderzoek, met gepaste trots aan u voor. Mocht u na het lezen nog vragen hebben, dan staan wij u uiteraard graag te woord.

Met vriendelijke groet, Varkensteam Intervet Nederland BV

10408 Intercheck binnenwerk.indd 3

28-07-2010 14:16:27

10408 Intercheck binnenwerk.indd 4

28-07-2010 14:16:28

Wat is InterCheck? InterCheck is een periodiek uitgevoerd bloedonderzoek, waarmee de gezondheidsstatus van vleesbiggen, opfokgelten of vleesvarkens wordt gecontroleerd. De uitslagen geven een indicatie van de prevalentie van infectieziekten. Het effect van eerder genomen preventieve maatregelen (o.a. vaccinatie, management, klimaat) om infecties in de koppels te voorkomen, is dan goed in te schatten. Daarnaast is de invloed van infectieziekten op technischeen slachthuisresultaten bij vleesvarkens in kaart te brengen, zodat problemen op dat gebied effectief aangepakt kunnen worden.

Hoe ziet InterCheck eruit? Het bloedonderzoek kan twee maal per jaar uitgevoerd worden op 10 dieren. Vermeerderingsbedrijf / subfokbedrijf 2x5 biggen / opfokgelt: PRRS (antistoffen en 2 PCR testen op pool van 5) (5 per afdeling) App PCV2: IgM / IgG elisa Vleesvarkensbedrijf / gesloten bedrijf 2x5 vleesvarkens: PRRS (antistoffen) (5 per afdeling) App Mycoplasma hyopneumoniae PCV2: IgM / IgG elisa 5

10408 Intercheck binnenwerk.indd 5

28-07-2010 14:16:30

Voorwaarden InterCheck van Intervet kan op ieder varkensbedrijf dat haar biggen/vleesvarkens vaccineert met Porcilis PCV worden ingezet. Deelname aan InterCheck is voor deze varkensbedrijven kosteloos. Om de vaccinatieeffecten met InterCheck te kunnen monitoren, is het belangrijk dat de biggen v贸贸r het eerste onderzoek zijn gevaccineerd. Dit betekent dat het eerste moment om bloed te tappen ongeveer twee tot vier maanden na de vaccinatie is.

Hoe gaat InterCheck in zijn werk? Als u een varkensbedrijf heeft dat alle biggen/vleesvarkens met Porcilis PCV vaccineert en gebruik wilt maken van InterCheck, dan kunt u contact opnemen met uw rayonmanager. Voor Zuid-Nederland: Jos Broere, telefoon 06-515 200 40 of voor Noord-Nederland: Marc van Straten, telefoon 06-513 918 99.

10408 Intercheck binnenwerk.indd 6

28-07-2010 14:16:32

Na ontvangst van uw aanvraag met de benodigde gegevens over het varkensbedrijf, ontvangt u per e-mail een uniek inzendformulier voor de uitvoering van InterCheck. Vervolgens kunt u bloedtappen en het bloed met het inzendformulier opsturen naar: InterCheck Carolusdreef 3 5554 BA Valkenswaard

09/06/20

Interche

U ontvangt dan binnen zeven werkdagen de uitslag digitaal retour. U ontvangt hiervoor geen factuur. De onderzoeken worden dus kosteloos gefaciliteerd door Intervet.

Nijst 123455 6 Raoul Nijst patricia

Intervet Nederla t.a.v. Ju nd BV ul Wim de ten Haaf 5830 AB Korverstraat Boxmee r

@nijstco

mmunica

n e

tie.nl

321

m i c

132 11 11

e p

10408 Intercheck binnenwerk.indd 7

28-07-2010 14:16:36

10408 Intercheck binnenwerk.indd 8

28-07-2010 14:16:36

Aanleveren bloed InterCheck bloed via de koerier: 1. Bloedbuizen in eerste plastic zak doen 2. Geheel in een tweede plastic zak doen 3. InterCheck Inzendformulier bijvoegen (niet bij de bloedmonsters) 4. Versturen naar: InterCheck Carolusdreef 3 5554 BA Valkenswaard InterCheck bloed via de post: Bloedbuizen in absorptiemateriaal 1. Bloedbuizen in een sealbag doen 2. Inzendformulier bijvoegen (niet bij de bloedmonsters) 3. Karton als versteviging toevoegen 4. Alles in bubbeltjesenvelop doen Versturen naar: InterCheck Carolusdreef 3 5554 BA Valkenswaard

10408 Intercheck binnenwerk.indd 9

28-07-2010 14:16:39

Toelichting op de bloeduitslag Achterin deze documentatie treft u een toelichting op mogelijke testresultaten aan, waarmee u zelf de uitslag kunt interpreteren. Mocht u echter vragen hebben, dan kunt u altijd contact opnemen met de varkensdierenartsen van Intervet. Het diagnostisch systeem van Intervet Intervet heeft serologisch onderzoek de afgelopen jaren sterk gestimuleerd en ondersteund. Naast een grondige analyse van ziektekundige risicofactoren, is bloedonderzoek voor u een tool om samen met de varkenshouder gefundeerde management beslissingen te nemen. Intervet heeft hiervoor drie procedures: a. Bloedonderzoek naar aanleiding van klachten b. ResPig c. InterCheck a. Bloedonderzoek naar aanleiding van klachten Een klacht heeft direct betrekking op: • het gebruik van een vaccin; • een bepaalde leeftijdsgroep; • een “single-cause” probleem. Er vindt dan een gericht onderzoek plaats naar de oorzaken van het probleem. De procedure hiervoor is niet veranderd. Neem contact op met Victor Geurts of Toine Cruijsen voor overleg.

10408 Intercheck binnenwerk.indd 10

28-07-2010 14:16:39

b. ResPig ResPig staat voor de structurele aanpak van respiratoire pathogenen op varkensbedrijven. Bij varkensbedrijven die een ResPig abonnement hebben, wordt halfjaarlijks of vier maandelijks een cross sectional bloedonderzoek verricht op de aanwezigheid van infecties bij de verschillende leeftijdsgroepen. Het bloed wordt onderzocht op APP, MHyo, PRRS, HPS, influenza en PCV. Naast dit bloedonderzoek worden via een audit ook de risicofactoren van luchtwegklachten geïnventariseerd. Deze ResPig audit wordt uitgevoerd via een computerprogramma, waarmee u snel en overzichtelijk in kaart brengt wat de risicofactoren op het varkensbedrijf zijn. De economische module berekent de actuele schade veroorzaakt door luchtwegpathogenen op het bedrijf. Samen met de varkenshouder kunt u vervolgens een economisch verantwoorde beslissing nemen over de in te zetten therapie. Na een herhaling van het onderzoek kunt u ook de daadwerkelijke opbrengsten van de maatregelen berekenen. Ten opzichte van InterCheck, geeft ResPig ook nog informatie over HPS en Influenza. Deze onderzoeken worden bij InterCheck achterwege gelaten, vanwege het feit dat influenza in de regel geen chronische klachten veroorzaakt bij vleesvarkens. Ondanks perfecte biosecurity is het risico op herintroductie niet altijd te voorkomen, omdat de infectie ook een aërogene transmissie kent. Klinische Glässer problemen vinden plaats op een gelimiteerd aantal bedrijven en slechts weinig bedrijven zijn vrij. Daarnaast zijn de testen bij ResPig meer uitgebreid dan bij InterCheck qua aantal en de te testen diergroepen.

10408 Intercheck binnenwerk.indd 11

28-07-2010 14:16:41

10408 Intercheck binnenwerk.indd 12

28-07-2010 14:16:41

c. InterCheck InterCheck is een snelle en tussentijdse analyse van de resultaten van een vaccinatie en overige maatregelen.

InterCheck ten opzichte van andere initiatieven InterCheck is een aanvulling op bestaande onderzoeksystemen zoals bijvoorbeeld ResPig of de Gezondheidsmonitor. In het geval van longspoelingen of speekselmonsters waarop PCR testen worden uitgevoerd, kan via het serologisch onderzoek vastgesteld worden of de gevonden kiemen ook daadwerkelijk infecties veroorzaakt hebben. Via InterCheck is halfjaarlijks een inschatting te maken van het voorkomen van infectieziekten (PRRS, PCV, App en M hyo) in de af te leveren biggen, gelten of vleesvarkens. Zijn de onderzoeken bijvoorbeeld bij herhaling negatief, dan is de prevalentie waarschijnlijk heel laag of zelfs negatief.

10408 Intercheck binnenwerk.indd 13

28-07-2010 14:16:41

Door een combinatie van ResPig en InterCheck, is het mogelijk vier keer per jaar onderzoek te doen op het bedrijf: De combinatie van de ResPig audit met InterCheck kent een aantal extra voordelen ten opzichte van de individuele systemen:

ResPig

InterCheck

PCV, PRRS, App, M hyo, griep en Gl채sser

PRRS (idexx/pcr), PCV2, App, M hyo

Bedrijfspaspoort

4 x per jaar: PRRS - PCV 2 - App - M hyo

2 x per jaar:

d ar pa

Griep - Gl채sser

d ar

10408 Intercheck binnenwerk.indd 14

28-07-2010 14:16:45

Compleet paspoort Er vindt vier keer per jaar (ieder kwartaal) een onderzoek van af te leveren varkens plaats. Hierdoor kan een compleet paspoort opgesteld worden, waarin naast de infectieziektestatus dus ook de de risicofactoren die via ResPig in kaart zijn gebracht, meegenomen worden. Wetenschappelijk betrouwbaar Er is een combinatie mogelijk van cross sectional en gepaarde tappen waarmee wetenschappelijk infecties van dieren definitief vaststelt. Dat is bijvoorbeeld mogelijk door dezelfde 10 of 16 weken groep in ResPig later over te tappen in het kader van Intercheck. Voor het betrouwbaar vaststellen van infecties zijn er immers in een dier twee meetmomenten nodig. Lokaliseren veldinfecties Het PCV2 IgM en IgG onderzoek bij InterCheck maakt het mogelijk om eventuele veldinfecties in het vleesvarkenskoppel meteen te lokaliseren. Dat gebeurt in ResPig via de vergelijking van de titers in de verschillende groepen in combinatie met de in de anamnese gemelde klinische beelden. Traceert effectiever PRRS Via serologisch onderzoek worden antistoffen bepaald die pas na een of meer weken meetbaar worden in de testen. Met name voor PRRS is het ook belangrijk om te weten of de biggen en opfokgelten negatief zijn voor het virus. Serologie alleen is onvoldoende om een koppel met zekerheid vrij te verklaren van PRRS. De combinatie met het PCR onderzoek maakt het wel mogelijk. 15

10408 Intercheck binnenwerk.indd 15

28-07-2010 14:16:47

Handleiding Interpretatie InterCheck uitslag Inleiding: Met dit onderzoek is het mogelijk een inschatting te maken over de prevalentie van Actinobacillus pleuropneumoniae, PCV2, Mycoplasma hyopneumoniae en PRRS infecties in bemonsterde koppels biggen (einde biggenopfok periode) en vleesvarkens (einde vleesvarkensperiode). Met betrekking tot biggen en te verkopen gelten geeft de uitslag inzicht in deze belangrijke kiemen (PRRS, App en Circovirus), die problemen kunnen veroorzaken bij de afzet van de koppels naar andere bedrijven of bedrijven met een bepaalde gezondheidsstatus. Bij vleesvarkens geeft deze uitslag de mogelijkheid om relaties te leggen met slachthuiskwaliteit en/of technisch resultaat, zodat problemen op dat gebied gerichter aangepakt kunnen worden. PRRS: De sera van biggen (vermeerdering) worden onderzocht op antistoffen (Elisa) en antigeen (PCR op pool). De vleesvarkens worden alleen onderzocht op antistoffen (Elisa). Deze semikwantitatieve Elisa toont aan of de onderzochte varkens antistoffen hebben tegen PRRS. De test wordt 7-10 dagen na infectie of vaccinatie positief. De test heeft een hoge sensitiviteit en toont aan of de dieren een PRRS infectie hebben doorgemaakt. De titerhoogte zegt niets over de ernst van de infectie. Na een PRRS vaccinatie ontstaan er meestal ook antistoffen met waardes die kunnen oplopen tot 3.5. Hogere waardes wijzen op een infectie met veldvirus (booster effect). MLV vaccins geven klinische bescherming en een reductie van de viremie en virus uitscheiding. Met een PCR wordt niet de hoeveelheid virus vastgesteld, wel de prevalentie van PRRS positieve dieren. Indien er meer dan vier tot zes weken na vaccinatie seroconversies optreden in gevaccineerde varkens, wijst dit op een booster infectie door veldvirus. Indien dit gepaard gaat met kliniek, kan door middel van sectie en histologie onderzocht worden of PRRS een rol speelt in deze kliniek. Met de PCR test wordt het PRRS virus aangetoond. Ook na vaccinatie wordt de PCR meestal positief (kan tot acht weken na vaccinatie positief reageren). Houd daarmee rekening bij de interpretatie van de uitslag. Verder wordt er onderscheid gemaakt tussen een Europees- of een Amerikaans type PRRS virus door middel van specifieke primers. Mycoplasma hyopneumoniae, alleen de vleesvarkens: Ook dit is een semikwantitatieve Elisa die antistoffen aantoont tegen Mycoplasma hyopneumoniae. Deze antistoffen ontstaan na een infectie met M. hyopneumoniae. Ook na vaccinatie ontstaan antistoffen die in de test waardes geven rond het omslagpunt. De test is minder sensitief dan de PRRS Elisa en het omslagpunt (positief worden) na infectie kan enige tijd duren (wel 6-14 weken). Na een koppel infectie worden niet altijd alle varkens positief (vaak rond de 40-60%). Na een one shot vaccinatie blijven de varkens doorgaans negatief. Maken ze na vaccinatie nog een infectie met de veldbacterie door, dan ontstaan er meestal meer positieven. Na een two shot vaccinatie worden in het algemeen meer positieve uitslagen gezien (tot 40%) dan na een one shot

10408 Intercheck binnenwerk.indd 16

28-07-2010 14:16:47

vaccinatie. Ook hier geldt weer dat, indien er na een two shot vaccinatie een infectie met M. hyopneumoniae optreedt, het aantal positieven verder toeneemt. Serologie met betrekking tot M. hyopneumoniae zegt iets over de infectie, maar niets over de klinische relevantie. Slachthuisuitslagen en gerichte secties geven daartoe wel inzicht. PCV2 (Circo): De IgM/IgG Elisa geeft aan of er een infectie met PCV2 heeft plaatsgevonden. De IgM Elisa wordt 5-7 dagen na infectie al positief. Na 5-6 weken is IgM weer verdwenen en wordt de test negatief. De IgG Elisa wordt na ongeveer twee weken positief. Door beide uitslagen met elkaar te vergelijken kunt u het infectie moment van PCV2 vaststellen.

IgM

IgG

Infectiemoment

negatief

geen infectie

positief

negatief

acute infectie 1-2 weken geleden

hoog

matig

infectie 2-4 weken geleden

matig

hoog

infectie 5-8 weken geleden

positief

infectie langer dan 8 weken geleden

negatief

De titerhoogte zegt niets over de hoeveelheid virus (virus load) die aanwezig is/was. Neutraliserende antilichamen geven bescherming tegen PCV2 infecties. Met de IgM/IgG Elisa worden meer antilichamen aangetoond dan alleen neutraliserende antilichamen. Porcilis PCV is een krachtig vaccin tegen PCV2 dat naast een goede cellulaire respons, een goede humorale respons heeft. Na vaccinatie ontstaan er dus ook IgM/IgG antilichamen. Actinobacillus pleuropneumoniae: Voor de A. pleuropneumoniae serologie wordt gebruik gemaakt van 2 Elisa’s op basis van kapsel antigenen. In Nederland komen voornamelijk twee verschillende serotypes voor: serotype 2 en 9. We gebruiken de Elisa tegen deze serotypes. De test is semikwantitatief. Je kunt bepalen of een monster positief of negatief is en de hoogte van de titer zegt iets over de ernst van de infectie. Type 2 Elisa:

<50 is negatief; 50-100 is lagere titers; >100 hogere titers; recente infectie of MDA’s bij jonge dieren.

Type 1,9,11 Elisa: <55 is negatief; 55-100 is lagere titers; >100 hogere titers; recente infectie of MDA’s bij jonge dieren.

10408 Intercheck binnenwerk.indd 17

28-07-2010 14:16:47

InterCheck onderzoek

Uitslag InterCheck

Interpretatiemogelijkheid

>\B $>\<"

GZXZciZ E8K' ^c[ZXi^Z! \ZZc kVXX^c gZhedch/ aZi de E8K69 ^c YZ `deeZa# GZXZciZ E8K' ^c[ZXi^Z# GZXZciZ E8K' ^c[ZXi^Z &"+ lZ`Zc # GZXZciZ E8K' ^c[ZXi^Z &"+ lZ`Zc # EdgX^a^h E8K kVXX^cVi^Z # E8K' ^c[ZXi^Zh bZZg YVc + lZ`Zc \ZaZYZc/ aZi de E8K69# <ZZc E8K' ^c[ZXi^Zh Zc \ZZc kVXX^c gZhedch/ XdcigdaZZg kVXX^cVi^ZiZX]c^Z` Zc bdbZci# <ZZc VVcl^_o^c\ kddg E8K' ^c[ZXi^Z# <ZZc kZaY^c[ZXi^Z Zc \ZZc ]jbdgVaZ gZhedch de kVXX^cVi^Z/ XdcigdaZZg kVXX^cVi^ZiZX]c^Z` Zc bdbZci# <ZZc kZaY^c[ZXi^Z VVc\ZiddcY/ aV\Z egZkVaZci^Z# KVXX^cgZhedch/ ]d\Z lVVgYZh 3(!* l^_oZc de WddhiZg ^c[ZXi^Z# KZaY^c[ZXi^Zh VVclZo^\$\Z]VY# <ZZc 6ee ^c[ZXi^Zh bZi hZgdineZ &!'!.!&&#

Vleesvarkensbedrijf / gesloten bedrijf E8K'

>\B $>\< >\B"$>\<

EGGH

6Xi^cdWVX^aajh eaZjgdecZjbdc^VZ 6ee B# ]ndecZjbdc^VZ

kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z

>\B"$>\<"

kVXX^cVi^Z

hZgdad\^Z "

\ZZc kVXX^cVi^Z kVXX^cVi^Z

hZgdad\^Z "

\ZZc kVXX^cVi^Z

hZgdad\^Z

kVXX^cVi^Z

hZgdad\^Z :a^hV "

\ZZc kVXX^cVi^Z

:a^hV 1&%% :a^hV 3&%% cZ\Vi^Z[ +%$-%"&%% edh +%$-%"&%% edh 1 +% edh^i^Z[ 1 +% edh^i^Z[

lZa d[ \ZZc kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z kVXX^cVi^Z

>c[ZXi^Z VVclZo^\# GZXZciZ ^c[ZXi^Zh# <ZZc kZaY^c[ZXi^Zh VVc\ZiddcY# >c[ZXi^Zh bZi B# =ndecZjbdc^VZ# KVXX^cVi^Z bZi VVcl^_o^c\ kddg ^c[ZXi^Z bZi B# =ndecZjbdc^VZ# >c[ZXi^Z bZi B# =ndecZjbdc^VZ# KVXX^cVi^Z bZi bd\Za^_`Z B# ]ndecZjbdc^VZ ^c[ZXi^Z#

10408 Intercheck binnenwerk.indd 18

28-07-2010 14:16:48

InterCheck onderzoek Uitslag InterCheck Vermeerderingsbedrijf / subfokbedrijf E8K'

>\B $>\<"

kVXX^cVi^Z

>\B $>\<

>\B"$>\<

\ZZc kVXX^cVi^Z kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z kVXX^cVi^Z

>\B"$>\<"

EGGH

E8G " hZgdad\^Z " E8G hZgdad\^Z " E8G Ä hZgdad\^Z E8G hZgdad\^Z E8G Ä hZgdad\^Z " E8G hZgdad\^Z "

6Xi^cdWVX^aajh eaZjgdecZjbdc^VZ 6ee

Interpretatiemogelijkheid

\ZZc kVXX^cVi^Z kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z \ZZc kVXX^cVi^Z kVXX^cVi^Z

GZXZciZ &"' lZ`Zc \ZaZYZc EdgXâ^h E8K kVXX^cVi^Z# GZXZciZ ^c[ZXi^Z &"' lZ`Zc bZi E8K'/ aZi de E8K69 ^c YZ `deeZa# KVXX^cVi^Z EdgXâ^h E8K'"+ lZ`Zc \ZaZYZc# >c[ZXi^Z bZi E8K'/ aZi de E8K69# KgdZ\Z EdgXâ^h E8K kVXX^cVi^Z 3+ lZ`Zc \ZaZYZc # KgdZ\Z E8K' ^c[ZXi^Zh 3+ lZ`Zc / aZi de E8K69# <ZZc ]jbdgVaZ gZhedch de kVXX^cVi^Z/ XdcigdaZZg kVXX^cVi^ZiZX]c^Z` Zc bdbZci Zg\ ]d\Z B96 # <ZZc E8K' ^c[ZXi^Z# <ZZc EGGH ^c[ZXi^Zh ^c Y^Z `deeZah aV\Z egZkVaZci^Z# GZXZciZ ^c[ZXi^Z 1 ,"&% YV\Zc `deeZa c^Zi kg^_ Zc k^gjh VVclZo^\# EGGH ^c YZ `deeZa# EGGH ^c YZ `deeZa#

E8G Ä hZgdad\^Z E8G hZgdad\^Z

kVXX^cVi^Z

:a^hV "

<ZZc ]jbdgVaZ gZhedch de kVXX^cVi^Z/ XdcigdaZZg kVXX^cVi^ZiZX]c^Z` Zc bdbZci# E8G iZhi ldgYi edh^i^Z[ cV kVXX^cVi^Z ]jbdgVaZ cdc gZhedcYZgh/ XdcigdaZZg kVXX^cVi^Z iZX]c^Z` Zc bdbZci# <ZZc VVcl^_o^c\ kddg EGGH ^c[ZXi^Z ^c YZ `deeZa# LZa kVXX^cVi^Z gZhedch# E8G iZhi ldgYi edh^i^Z[ cV kVXX^cVi^Z kVXX^cgZhedch/ ]d\Z lVVgYZh 3(#* `jccZc l^_oZc de WddhiZg ^c[ZXi^Z# <ZZc kgdZ\Z 6ee ^c[ZXi^Zh! Y^ZgZc lZa \ZkdZa^\#

:a^hV 1&%% :a^hV 3&%%

KgdZ\Z ^c[ZXi^Z aZi de `a^c^Z` d[ B96Éh# GZXZciZ ^c[ZXi^Zh aZi de `a^c^Z` d[ B96#

kVXX^cVi^Z

10408 Intercheck binnenwerk.indd 19

28-07-2010 14:16:49

10408 Intercheck binnenwerk.indd 20

28-07-2010 14:16:49