ΝΙΚΟΣ ΛΑΓΟΣ zan-tac
2013
ΝΙΚΟΣ ΛΑΓΟΣ zan-tac
Η μνημοτεχνική της καθημερινής ζωής
Everyday life mnemonics
Σωτήρης Μπαχτσετζής
Sotirios Bahtsetzis
Το ζήτημα της μνήμης και άρα του κοινωνικού και ατομικού τρόπου επικοινωνίας με το άμεσο περιβάλλον μας, διευθετήθηκε στο παρελθόν μέσω μνημοτεχνικών, οι οποίες μέσω συμβόλων και εμβληματικών εικόνων αποζητούσαν να εγγράψουν τις εκάστοτε πολιτιστικές παραστάσεις στην tabula rasa του ανθρώπινου μυαλού. Αυτό που δεσπόζει στην «τέχνη της μνήμης“ των Ρωμαίων, των χριστιανών ρητόρων του μεσαίωνα καθώς και των καλλιτεχνών της Αναγέννησης είναι οι χωρικές μεταφορές (ανάκτορα, θέατρα, ναοί) εφόσον το ζητούμενο ήταν η τοποθέτηση έντονων εικόνων σε συντεταγμένες θέσεις εντός ενός ιδεατού οικοδομήματος. Η φανταστική περιδιάβαση του οικοδομήματος αυτού ήταν ένας εξεικονιστικός μηχανισμός πλασματικής εξεικόνισης ο οποίος υποβοηθούσε τη μνήμη του ρήτορα ή του καλλιτέχνη. Βέβαια με την εξάπλωση της γραφής διαμέσου της τυπογραφίας και τη „σταδιακή εξωτερίκευση της μνήμης με τη βοήθεια περιφερειακών συσκευών (βιβλίο, υπολογιστής)“ τα θέατρα μνήμης απώλεσαν την πρωταρχική τους σημασία ως κυρίαρχα μοντέλα οργάνωσης της γνώσης και έγιναν απλώς υποκειμενικοί μικρόκοσμοι αναμνήσεων. Η πλέον σύγχρονη εκδοχή αυτών των τεχνολογιών (το Διαδίκτυο) αποτελεί παράδειγμα αυτής της ηθελημένης αποθήκευσης της μνήμης αλλά και εναπόθεσης της σκέψης μας σε έναν τεχνικό μηχανισμό. Πράγματι η κριτική που ασκεί ο Πλάτωνας ενάντια στη γραφή (ως την πρώτη τεχνική εξωτερίκευσης της μνήμης) που εν αντιθέσει με τον προφορικό λόγο δεσμεύει την ζωντανή ύπαρξη σε ένα αναλλοίωτο κείμενο, αποκτά ιδιαίτερη σημασία, σε μια εποχή κατά την οποία το πάτημα ενός πλήκτρου στον προσωπικό υπολογιστή αντιστοιχεί με το τι ξέρω και τι δεν ξέρω, τι θυμάμαι και τι έχω ήδη ξεχάσει. Παρόλα αυτά οι μικρόκοσμοι αναμνήσεων, αυτοί οι προσωπικοί „άτλαντες εικόνων“ που αποτελούν συχνά και την πρώτη ύλη καλλιτεχνικής δημιουργίας, εξακολουθούν να έχουν σημαντική κοινωνική λειτουργία, ακριβώς επειδή αντιτίθενται σθεναρά στην κατανόηση του κόσμου διαμέσου τεχνολογιών που οργανώνουν την κοινωνική και συλλογική μνήμη μέσα από συγκεκριμένα κριτήρια εκλογίκευσης του κόσμου όσων τον διευθύνουν. Το να αναφερθεί λοιπόν κανείς στο έργο ενός καλλιτέχνη, ο οποίος χρησιμοποιεί εμφατικά στα ζωγραφικά του έργα λέξεις-κλειδιά, σύμβολα, εικονογράμματα και γλωσσικά παίγνια απλώς ως λαβυρινθώδεις προσωπικές χαρτογραφήσεις αναμνήσεων, φόβων και επιθυμιών αποδίδει μόνο το μισό της εικόνας. Οι λεκτικές χαρτογραφήσεις στο ώριμο πλέον έργο του Νίκου Λαγού (πίνακες με ακρυλικό σε καμβά και σχέδια με κάρβουνο σε χαρτί) στο οποίο υποχωρεί η παραστατική χρωματική εξεικόνιση εις χάριν της σημειωτικής γραφής λειτουργούν μάλλον σαν μια σύγχρονη biblia pauperum και ως αντίσταση ενάντια σε μια επιφανειακή κοινωνία, μια κοινωνία ημιμόρφωσης εξαιτίας της υπερ-πληροφόρησής της. Ενάντια στον θεαματικό καταιγισμό εικόνων και στα γητεύματα που αυτές μας ασκούν, η σημειωτική του εικαστικού μας ανακαλεί στο να εμπιστευθούμε τους δικούς μας συνειρμούς, την προσωπική μας μνημοτεχνική, την νεοτερική φαντασία (imaginatio) και επινόηση (inventio). Το γλωσσικό bricolage της καθημερινής εμπειρίας δημιουργεί νέους άτλαντες του κόσμου με τους οποίους οφείλουμε να πορευτούμε. Μαζί με έργα όπως η απεικονιστική κυβερνητική του A. R. Penck και οι μηχανισμοί παραγωγής εικόνας-νοήματος όπως αυτός του Jean-Michel Basquiat (για να αναφέρουμε δύο από τους καλλιτέχνες με τους οποίους αναμετράται ο Νίκος Λαγός) ο εικαστικός προσπαθεί να ανατρέψει τον ναρκισσισμό ενός σύγχρονου κόσμου που δεν θέλει να αλλάξει. Δεν υπάρχει παιδική αθωότητα ή εφηβική εξέγερση a la grafiti στα έργα του Λαγού αλλά η πολιτικά θεμελιωμένη κριτική ενάντια σε επίκτητες και μιντιακά κατασκευασμένες εικόνες, έννοιες και αξίες.
The question of memory -and thus the means of social and individual communication with our immediate environment- was partly resolved in the past through mnemonics; memory aids, which sought to inscribe in the human brain’s tabula rasa the various cultural representations through symbols and emblematic images. In the ‘art of memory’ of the Romans, of the Christian medieval orators as well as of the Renaissance artists, spatial metaphors (such as palaces, theatres and temples) were predominant, the key issue being the placement of vivid images in coordinated positions inside an imaginary edifice. This mental walking through the edifice was a mechanism of a fictitious depiction, which has assisted in the orator’s or the artist’s retention of information. However, along with the spread of writing through printing and the ‘gradual external expression of memory with the aid of peripheral devices (books, the computer)’, memory theatres have lost their main importance as the prevailing models of organizing knowledge, becoming mere subjective microcosms of memories. The most contemporary version of these technologies (the Internet) constitutes an example of such an intentional storage of memory as well as a deposition of our thinking in a technical device. Indeed, the criticism exercised by Plato against the written word (as the first technique to externalize memory) which, unlike oral speech, commits the living being in an unalterable text, acquires particular importance, in an age where the touch of a key on our PC corresponds to what one knows or not, what one remembers or has already forgotten. Nevertheless, microcosms of memories, these personal “atlases of images” which often also constitute the raw material of artistic creation, continue to have an important social function. And this happens precisely because these microcosms strongly resist the understanding of the world through technologies which organize social and collective memory via specific criteria of rationalisation, imposed on the world by those who rule it. To refer, therefore, to the work of an artist who emphatically uses in his painting key-words, symbols, pictograms and word games, as mere labyrinths in personal cartographies of memories, presents only half of the truth. The verbal cartographies in Nikos Lagos’s most mature work (paintings with acrylic on canvas and drawings with charcoal on paper), in which the graphical chromatic depiction gives precedence to semiotic writing, function more as a contemporary ‘biblia pauperum’ and as resistance against a superficial society, a society of pseudo-culture due to information overload. In juxtaposition to the spectacular deluge of images, and the allure of these images, the semiotics of the artist invoke a faith in our own associations, our personal mnemonic, the modern imagination (imaginatio) and invention (inventio). The linguistic bricolage of everyday experience creates new global atlases intended as our in tandem directives. Together with works that employ figural cybernetics, such as those by A.R. Penck, and production mechanisms of image-meaning such as the works by Jean-Michel Basquiat (just to mention two of the artists Nikos Lagos pits himself against), the artist tries to subvert the narcissism of a contemporary world that doesn’t want to change. There’s no childlike innocence or adolescent rebellion a la graffiti in Lagos’ works, but instead a politically-rooted criticism against acquired and media-constructed images, meanings and values.
3 Com. Mixed media on canvas, 200x200cm, 2012
Oh, No! The Potatohead, Mixed media on canvas, 300x200cm, 2013
Tin Can, Mixed media on canvas, 200x200cm, 2013
Red Pyjamas, Mixed media on canvas, 200x200cm, 2012
Monopoly, Mixed media on canvas, 200x200cm, 2012
Zan-Τac, Mixed media on canvas, 200x200cm, 2012
Y is not X, Mixed media on canvas, 135x135cm, 2011
Untitled, Charcoal on paper, 50x70cm, 2013
Untitled, Charcoal on paper, 50x70cm, 2013
Untitled, Charcoal on paper, 50x70cm, 2013
Untitled, Charcoal on paper, 50x70cm, 2013
Tap water, Mixed media on canvas, 60x60cm, 2013
Euphoria, Mixed media on canvas, 60x60cm, 2012
Pinokio, Mixed media on canvas, 50x40cm, 2012
Pale, Mixed media on canvas, 50x40cm, 2012
Loot, Mixed media on canvas, 100x100cm, 2012
Molossus, Mixed media on canvas, 100x100cm, 2012
Mickey, Mixed media on canvas, 40x40cm, 2013
The Net, Mixed media on canvas, 50x50cm, 2013
All works are Untitled, Charcoal on paper, 30x20cm, 2013
Untitled, Charcoal on paper, 25x25cm, 2013
Untitled, Charcoal on paper, 35x25cm, 2013
Untitled, Charcoal on paper, 25x25cm, 2013
Untitled, Charcoal on paper, 35x25cm, 2013
Προηγούμενα έργα Earlier Works 2011-2012
Native American Indian, Mixed media on canvas, 250x200cm, 2011
X-Hippy, Mixed media on canvas, 220x170cm, 2012
TOY BOX, Mixed media on canvas, 150x150cm, 2011
Tristan & Isolde, Mixed media on canvas, 100x100cm, 2011
Untitled, Mixed media on canvas, 60x60cm, 2011
Home and Tree, Mixed media on canvas, 100x60cm, 2012
ΝΙΚΟΣ ΛΑΓΟΣ / NIKOS LAGOS
1970 Γεννήθηκε στην Αθήνα
1970 Born in Athens, Greece
1988 - 1997 Αρχιτέκτονας Μηχανικός, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
1988 - 1997 Architecture - Engineer, Nationa Technical University of Athens
2002 - 2006 Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Δάσκαλος Ι. Ψυχοπαίδης.
2002 - 2006 Athens School of Fine Arts under J. Psychopedis
Από το 2008 συνεργάζεται με την γκαλερί Ζουμπουλάκη.
From 2008 he collaborates with Zoumboulakis Galleries
Ατομικές Εκθέσεις
Solo Exhibitions
2013 Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα
2013 Zoumboulakis Gallery, Athens
2011 Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα
2011 Zoumboulakis Gallery, Athens
2008 Γκαλερί Contrast, Βρυξέλλες
2008 Contrast Gallery, Brussels
2007 Γκαλερί Contrast, Βρυξέλλες
2007 Contrast Gallery, Brussels
Γκαλερί Αστρολάβος, Αθήνα
Astrolavos Gallery, Athens
Ομαδικές Εκθέσεις
Group Exhibitions
2013 Π ΛΟΕΣ ΧΙΧ, ‘In Media Res’, Στον Πηγαιμό για την Ιθάκη ‘Ιδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως, Άνδρος
2013 PLOES XIX, ‘In Medias Res’, Going to Ithaca Petros and Marika Kydoniefs Foundation, Andros
2012 ‘Μεγάλη Πόλη’ Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα
2012 ‘Big City’ Zoumboulakis Galleries, Athens
‘Μικρές Ζωγραφιές 2012’ Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα
‘Small Paintings’ Zoumboulakis Galleries, Athens
‘Ερωτικά καταφύγια και μερικές ερωτικές ιστορίες’ Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα
‘Love shelters and various love stories’ Zoumboulakis Galleries, Athens
2011 ‘Μικρές Ζωγραφιές 2011’ Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα
2011 ‘Small Paintings’ Zoumboulakis Galleries, Athens
2010 ‘Μικρές Ζωγραφιές 2010’ Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα
2010 ‘Small Paintings’ Zoumboulakis Galleries, Athens
2009 ‘Μικρές Ζωγραφιές 2009’ Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα
2009 ‘Small Paintings’ Zoumboulakis Galleries, Athens
2008 ArtAthina
2008 ArtAthina Art Fair
‘2007-2008 Exclusives’ Γκαλερί Αστρολάβος, Αθήνα
‘2007-2008 Exclusives’ Astrolavos Gallery, Athens
‘Μικρές Ζωγραφιές 2008’ Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα
‘Small Paintings’ Zoumboulakis Galleries, Athens
2007 ‘Μητρόπολη’ Δημοτική Πινακοθήκη Αθήνας.
2007 ‘Metropolis’ Municipal Gallery of Athens
‘2006-2007 Exclusives’, Γκαλερί Αστρολάβος, Αθήνα
‘2006-2007 Exclusives’ Astrolavos Gallery
ArtAthina
ArtAthina Art Fair
‘Visual Arts 2007’ Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη
‘Visual Arts 2007’ State Museum of Contemporary Art, Thessaloniki
2006 ‘Fata Morgana’, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα
2006 ‘Fata Morgana’, Benaki Museum, Athens
Γκαλερί Contrast, Βρυξέλλες
Contrast Gallery, Brussels
‘Διαδρομές’, Αρχιτεκτονική και εικαστική έκθεση, Πάτρα
‘Routes’, architectural and painting exhibition, Patra
Ο ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΛΑΓΟΥ ΤΥΠΩΘΗΚΕ ΤOΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟ ΤΟΥ 2013 ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΤΗΝ ΓΚΑΛΕΡΙ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΥΧΝΑ Α.Ε. ΣΕ 1000 ΑΝΤΙΤΥΠΑ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΡΓΩΝ ΟΔΥΣΣΕΑΣ & ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΧΑΡΙΔΗΣ. METAΦΡΑΣΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΩΤΗΡΙΟΣ Μπαχτσετζής T H E C ATA L O G U E O F T H E EXHIBITION OF NIKOS LAGOS WHAS PRINTED IN OCTOBER 2013, ON THE OCCASION OF THE ZOUMBOULAKIS GALLERIES EXHIBITION, IN 1000 COPIES BY LYHNIA SA. PHOTOGRAPHS BY ODYSSEAS & YIANNIS VAHARIDIS. TRANSLATION ANASTASIA PROTOPAPA TEXT BY SOTIRIOS BAHTSETZIS
Πλατεία Κολωνακίου 20 | Αθήνα 106 73 | T 210 36 08 278 | F 210 36 31 364 www.zoumboulakis.gr