Νημερτικές ιστορίες …
Για τον Τζίντου Κρισναμούρτι
Έ
νας άνθρωπος που αγάπησα πολύ ήταν ο Κρισναμούρτι. Όχι ήταν, είναι. Και θα είναι. Μερικά πράγματα δεν αλλάζουν. Θυμάμαι ότι πρωτόδα το όνομά του εκεί, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, σε ένα λιγνό και κάπως φθαρμένο βιβλιαράκι στη βιβλιοθήκη του σπιτιού μας. «Η εκπαίδευση και η σημασία της ζωής». Ήταν νομίζω η πρώτη φορά που άγγιζαν τα μάτια όχι μόνο τα χοϊκά μα και της ψυχής μου τη σκέψη και την ανάσα αυτού του άγνωστου για μένα Ινδού. Η πρώτη επαφή δεν ήταν όμως ‘ερωτική’. Καθόλου. Ήμουν ακόμη ένας ακατέργαστος έφηβος. Διάβαζα αρκετά αλλά με ενδιέφεραν άλλα πράγματα περισσότερο. Με ενδιέφερε το σεξ, οι γυναίκες, η ποίηση… με ενδιέφεραν επίσης όσα ήταν ημιφωτισμένα, σκοτεινά, περίεργα… όσα οι άνθρωποι στον καθωσπρεπισμό τους συνηθίζουν να στιγματίζουν, να αποκρύπτουν, να σιωπούν γι αυτές… με εφέλκυε οτιδήποτε είχε μια αύρα μυστικισμού, αλληγορίας ακόμη και διαστροφής… ο έφηβος, ο άπληστα φιλομαθής και φιλοπερίεργος έφηβος που ανακαλύπτει τον κόσμο, που τα ονοματίζει όλα για πρώτη φορά, που τον αγγίζουν όλα για πρώτη φορά… Δεν είχε έρθει η ώρα του Τζίντου. Όχι ακόμη… έπρεπε να περάσουν λίγα χρόνια ακόμη και να περάσω μέσα από την κόλαση για να τον ανακαλύψω ξανά… Εκείνο το ωραίο καλοκαίρι είχαν πυκνώσει οι συναντήσεις και οι συζητήσεις μου με τον Δημήτρη. Ο Δ. ήταν συνάδελφος στη σχολή και ταυτόχρονα μέλος ενός μυητικού τάγματος. Το τελευταίο δεν μου το είχε αποκαλύψει ακόμη. Αυτό έγινε ένα χρόνο μετά. Η μαθητεία μου δίπλα στον περίπου ομήλικό μου Δ. υπήρξε μια περίοδος σχετικώς βραχεία αλλά ευτυχής και πολύ γόνιμη. Όσα συζητούσαμε μαζί, τόσο τις φοβερές νύχτες στην καφετέρια της προβλήτας της Πάτρας, όσο και στο Π. Φάληρο και αργότερα στον Πειραιά, προεκάλεσαν μέσα μου αλυσιδωτές εκρήξεις. Σήμερα γνωρίζω πολύ καλά τι συνέβη εντός μου εκείνα τα πυκνά γεγονότων χρόνια. Τότε
όμως εμπειρωνόμουν πρωτοφανούς εντάσεως καταστάσεις. Αναγεννιόμουν, διανοιγόταν η συνείδηση, η ψυχή μου διψούσε για ολοένα και περισσότερο νερό από αυτήν την πηγή που μου αποκάλυψε αυτός ο άνθρωπος, συνειδητά ή ασύνειδα. Αργότερα, δυστυχώς ήρθαμε σε προστριβή καθώς εξεδήλωσε έναν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα, όμως, εκείνο ειδικά το καλοκαίρι μπορώ να πω ότι σχεδόν ‘μου έσωσε τη ζωή’. Στην πραγματικότητα, με βοήθησε να αφυπνιστώ εντελώς και να εισέλθω ως νεόφυτος σε μια διάσταση που αγνοούσα. Όταν μου πρωτομίλησε για τον Κ. έλαμψε το πρόσωπό μου. Θυμήθηκα το βιβλίο που είχα στη βιβλιοθήκη και που η επαφή μαζί του πριν λίγα χρόνια δεν με είχε αγγίξει βαθιά. «Ο Τζίντου είναι ένας από τους μεγαλύτερους διδασκάλους της Ατραπού», μου είπε ένα βράδυ καθώς περπατούσαμε στη συνηθισμένη μας βόλτα στο λιμάνι της Πάτρας. «Αλήθεια;», τον ρώτησα κάπως καχύποπτα. «Βεβαίως. Το ξέρεις πως τον ανακάλυψε ο Λιντμπίντερ, της Θεοσοφικής Εταιρίας; Θα σου πρότεινα να τον αναζητήσεις στα βιβλιοπωλεία. Δεν ξέρω πως θα σου φανεί… όμως θα σου δώσει αρκετά κλειδιά για την πορεία του στοχασμού σου…» Είναι ευνόητο πως έπεσα με τα μούτρα πλέον στη μελέτη των τριών βιβλίων που ανακάλυψα πως είχαμε στη βιβλιοθήκη. Η βουτιά στον αυστηρό, δωρικό και σκληρό κόσμο της ‘διδασκαλίας’ του Τζίντου ήταν αναζωογονητική. Ήδη ήμουν μέλος μιας άλλης οργάνωσης και παρακολουθούσα ομιλίες, διάβαζα ό,τι έπεφτε στα χέρια μου, αγόραζα τα βιβλία δέκα δέκα και τα ‘κατανάλωνα’ με απίστευτους ρυθμούς. Ήθελα αν μπορούσα μέσα σε λίγα χρόνια να τα μάθω όλα, να τα γευτώ όλα… η απληστία και η έπαρση της νεότητας. Πυρετός! Όμως η στάση και η ματιά του Κ. ήταν κάτι άλλο. Με έφερε σε επαφή με τον εσωτερικό μου εαυτό με αμεσότητα, λιτότητα και μαζί σοβαρότητα. Για πρώτη φορά άρχισα να εποπτεύω μηχανισμούς όπως της θλίψης, του θυμού, της μνήμης, της προσκόλλησης σε ασημαντότητες. Η μελέτη της σκέψης του Κ. υπήρξε για μένα μια οδός αληθινής μύησης. Μοναχικής και δύσκολης όμως ουσιαστικής. Εκείνα τα λίγα χρόνια ως την πυρηνική βόμβα που έσκασε στο σπίτι και στη ζωή μας, στάθηκαν αληθινό εργαστήρι και οικοδομή με γερά θεμέλια για να αντέξω τις απανωτές θύελλες που έμελλε να αντιμετωπίσω. Για μένα ουσιαστικά, ο Τζίντου δεν υπήρξε ένας διδάσκαλος στην ατραπό. Δεν ήταν μονάχα αυτό. Υπήρξε ένας αληθινός φίλος. Όμως ένας φίλος που δεν επρόκειτο να με κανακέψει ποτέ, να μου επιτρέψει την ραστώνη της κολακείας ή τη νάρκη της παρηγόριας. Όταν χτύπησαν οι απανωτές θύελλες τη ζωή μου, η μια μετά την άλλη, σε χρόνο ρεκόρ, δεν καταδέχτηκα καμιά παρηγοριά, καμιά μαγκούρα. Ψυχική ή συναισθηματική. Ο Κ. με ωθούσε να στέκομαι όρθιος με εποπτεία των όσων συνέβαιναν μέσα μου. Όχι αναίσθητος αλλά ενσυναίσθητος. Όχι εύθραυστος αλλά ευαίσθητος. Μου δίδαξε την ευλυγισία του ‘έξυπνου’ κορμού που παραμένει όμως ισχυρός, ανθεκτικός, βαθύριζος. Εκείνα τα φοβερά χρόνια και όσα ακολούθησαν, οι πνευματικές μου εκζητήσεις δεν εξαντλήθηκαν βέβαια στον Κ. Ήμουν από τη φύση μου πνευματική ‘κατσίκα’ καθώς 2
θα έλεγε και ο Καζαντζάκης… μασούσα τις σελίδες με τρομακτική απληστία, σχεδόν νευρωσικά. Το πνευματικό πεδίο για μένα ήταν και παραμένει ακόμη το πιο συναρπαστικό του ανθρωπίνου βίου. Μονάχα η σεξουαλική δυναμική μπορεί να το ανταγωνιστεί όμως κι αυτή χωρίς τον αποκλειστικά σαρκικό της στροβιλισμό. Το φρόνημα της σάρκας είναι που σε βυθίζει στην ακηδία, όχι η ύλη αυτή καθεαυτή. Και σήμερα; Σήμερα τι αντιπροσωπεύει ο ευγενής αλλά και δύστροπος και μοναχικός αυτός Ινδός στη ζωή μου; Αυτό που αντιπροσωπεύει το κάθε μείζον σημείο αναφοράς στη ζωή οιουδήποτε. Τα λόγια του, η σκέψη του, οι ‘ατάκες’ του ακόμη και η παράξενη βρετανο-ινδική προφορά του βρίσκονται εντός μου. Τον Κ. τον φιλοξενώ εντός μου. Κάθεται πάντα στην αγαπημένη του θέση και πάντα σιωπηλός. Όλα όσα είχε να πει ενεγράφησαν ανεξίτηλα στο είναι μου. Δεν χρειάζεται να πει τίποτε άλλο πλέον. Τώρα μπορεί να απολαμβάνει ένθρονος και εστεμμένος στο παλάτι της ψυχής μου την ησυχία, την αιωνίωση και τη μακαριότητα όλων των όλβιων αδελφών μου…
***
3