Ο ‘καραντίνιος’ άνθρωπος…
menunggu Godot Firman Hananda Boedihardjo
Υ
πήρχαμε και πριν τον κορονοϊό… Σε λίγο μπορεί να μην το… θυμόμαστε αλλά υπήρχαμε και πριν το νετ και τα κινητά… ναι, ακόμα και πριν από τα κινητά γενικώς, όχι τα σούπερ πανέξυπνα που έχουμε σήμερα και τα έχουμε συνηθίσει κιόλας. Υπήρξε κάποτε η εποχή που η τηλεφωνική συσκευή σε ένα σπίτι ήταν γεγονός… η ημέρα της σύνδεσης με τον ΟΤΕ σχεδόν εορταζόταν ως a day to remember… Υπήρξε επίσης εποχή όπου η έγχρωμη τηλεόραση δεν ήταν καθόλου δεδομένη και αποτελούσε κεντρικό θέμα συζήτησης. Ήταν θηριώδης, πανάκριβη και έμπαινε σε δεσπόζουσα θέση στο σαλόνι για να προκαλεί δέος. Μαζί με το βίντεο τεσσάρων κεφαλών από κάτω… για να σοκάρεται ο επισκέπτης και να κουνάει τη κεφαλή του… Επίσης υπήρξε εποχή που οι διακοπές ή τα ταξίδια δεν ήταν καθόλου εύκολα. Όποιος μπορούσε να ταξιδεύει στα Παρίσια και στα Λονδίνα ήταν δακτυλοδεικτούμενος και παρεο-συζητούμενος… Πηγαίνω σιγά σιγά πίσω αλλά λέω να κάνω τώρα την αντίστροφη πορεία. Γιατί αυτό δεν έχει τέλος. Κάποια στιγμή θα φτάσω και στον Αδάμ, την Εύα και τον Παράδεισο. Το θέμα μου άλλωστε δεν είναι… ταξιδιωτικό… αλλά το παραδέχομαι, μου αρέσει αυτή η περιαγωγή στις εποχές, τις ιστορικές φάσεις, τους άλλους κόσμους που βίωσε η ανθρωπότητα… κι ας μην τους βίωσα κι εγώ… [με βάση κάποιες θεωρίες πάντως, τους βίωσα κιόλας… αν και ήμουν κάποιος άλλος ή κάποια άλλη… έστω…] Ας επιχειρήσουμε λοιπόν, μια σύντομη περιδιάβαση στις τελευταίες δεκαετίες μονάχα... ας πούμε μετά το τέλος του Β΄Π.Π... γιατί διαλέγουμε αυτές; Γιατί αυτές είναι καθοριστικές... κάνουμε μια υπόθεση εργασίας και θέλουμε να εξετάσουμε αν ευσταθεί ή έχουμε χάσει εντελώς κάθε ψήγμα συμπαγούς αριστοτελικής αποδεικτικής που θεωρητικά, κουβαλάμε όλοι μας ή περίπου όλοι στα κύτταρά μας... λέμε τώρα... Ποια είναι η υπόθεση; Θα τη δούμε να αναδύεται μαζί με την απάντηση... υπομονή... Ο Δεύτερος Μεγάλος Πόλεμος, στην καρδιά της περίφημης ‘μετα-νεωτερικής’ εποχής τελειώνει αφήνοντας πίσω του ένα μεγάλο τραύμα... πολύ μεγάλο όμως... σαν θεόρατη τρύπα στο σύμπαν... από αυτές τις ‘τρύπες του Χόκινγκ’ που περνάς απ’έξω αμέριμνος και ξαφνικά σε ρουφάει μια τεράστια δίνη και σε στέλνει... κανείς δεν ξέρει που... γιατί κανείς δεν γύρισε για να μας τα διηγηθεί...
Τούτο το τραύμα είχε δυο επίπεδα... το ένα αφορούσε την ανθρωπότητα... το άλλο αφορούσε τον άνθρωπο... κι αυτά τα δυο δεν είναι ίδια... ποτέ δεν ήταν... είναι όμως οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος... Το ‘μεγάλο τραύμα’, περιέργως ήταν και το ευκολότερο να ‘επουλωθεί’... δεν επουλώθηκε ποτέ αλλά το λέμε αυτό για να πάμε παρακάτω... γιατί μας ενδιαφέρει το άλλο, το ‘κρυφό’, το ‘εσωτερικό’, το ‘αθέατο’... ας είναι... το πρώτο λοιπόν, το μεγάλο σαν το στόμα του δράκου, ήταν πιο εύκολο να επουλωθεί... πάει να πει αυτό, ταΐζεις το δράκο και τον ρίχνεις ξερό για ύπνο... έπειτα τον προσπερνάς και πας παραπέρα... αν δεν μπορείς να τον νικήσεις -καλύτερα, αν δεν θέλεις να ασχοληθείς με το αν μπορείς να τον νικήσεις- μπορείς να τον… ξεγελάσεις... προσωρινά πάντα… Έχεις την παγκόσμια πείνα, ας πούμε και το ρημαδιό που άφησε ο πόλεμος σε ένα κάρο χώρες... αυτό είναι το χάλι του ‘μετά’... του μετά από κάθε πόλεμο… έχεις λοιπόν την παγκόσμια πείνα... πείνα, ανασφάλεια, ακαταστασία, εγκληματικότητα, φόβος, κόπωση μετά από τόσα χρόνια να μακελεύουμε ο ένας τον άλλο... τι κάνεις; ρίχνεις χρήμα στις αγορές... ρίχνεις χρήμα, κάνεις έργα, απασχολείς τον κόσμο, μεθοκοπάς τον κόσμο, κάνεις ό,τι μπορείς ώστε ο κόσμος, η ανθρωπότητα δηλαδή, να ‘ξεχάσει’... τι να ξεχάσει; Ότι αυτοί που ξεκίνησαν τον πόλεμο, άλλον ένα δηλαδή, αυτοί θα φέρουν την ‘παγκόσμια ειρήνη’... σου δίνουν να φας, να ντυθείς, ένα ‘κεραμίδι’ να μην σε περονιάζει το κρύο, ηλεκτρικό ψυγείο, τηλεόραση, αυτοκίνητο... αρχίζεις και ξεχνάς... ή μάλλον καλύτερα, αρχίζεις και ξεχνιέσαι... γιατί έχουν διαφορά αυτά τα δυο... Και το έχεις μεγάλη ανάγκη να ξεχνιέσαι... έτσι κι αλλιώς από τη ζωή δεν πρόκειται να... επιβιώσει κανείς... δεν ξέρω αν μπορεί να νικηθεί κάποια μέρα ο θάνατος... η ζωή πάντως είναι ανίκητη και κάποια ημέρα των ημερών αποφασίζει το ίδιο ξαφνικά όπως ήλθε να... φύγει... έτσι απλά... Να ξεχαστείς λοιπόν... να ξεχαστείς κι άλλο... Γιατί από την ανθρωπότητα πάμε στον άνθρωπο πλέον... εδώ είναι τα ζόρια... τα ζόρια δεν είναι τα υπερ-σύνολα, τα ‘κοινωνικά υποκείμενα’, είναι οι μονάδες, οι ‘πράκτες’, οι άνθρωποι... Τι θέλεις για να ξεχαστείς; Απλά πράγματα... αρχικά έστω... Μουσική, χαβαλέ, ψώνια στα μαγαζιά, ποδόσφαιρο, φλερτ, διασκέδαση, πάει να πει να μπεκρουλιάζεις ως το πρωί, ενίοτε και ναρκωτικά, τα πάντα... Να ξεχαστείς... αλλά για λίγο... Να είσαι χορτάτος, να είσαι ‘συνεργάσιμος’, να είσαι ‘λειτουργικός’... να είσαι οικογενειάρχης [όχι από επιθυμία αλλά από κοινωνική υπακοή]... πάει να πει, να είσαι ακίνδυνος. Ως πότε; Ως την επόμενη φορά που θα στα πάρουμε πάλι όλα και θα σε στείλουμε σε κάποιο πεδίο μάχης για νέες ηρωικές πράξεις... Η ανθρωπότητα θα ισορροπεί, εσύ θα είσαι πάντα ανισόρροπος... αυτό είναι ένα από τα κλειδιά... Και θα εξελίξουμε νέους κλάδους των περίφημων ‘Ψ’ επιστημών ώστε να ‘θεραπεύονται’ πια όλες οι ανισορροπίες... Η επιστήμη είναι το μεγάλο όπλο του μετα-μετα-μετανεωτερικού ανθρώπου... ο παλαιός άνθρωπος είχε τη θρησκεία... τώρα έχουμε την επιστήμη... μια θρησκεία είναι κι αυτή... βγαίνει ο ‘επιστήμων ιερέας’ από τηλεοράσεως και σου λέει τι είναι καλό, τι είναι κακό, τι πρέπει να κάνεις για είναι καλό παιδί και υπάκουο... σου λέει όχι μονάχα ‘πώς’ θα ζήσεις αλλά ακόμα και το ‘γιατί’ πρέπει να ζήσεις… όχι μονάχα τι ‘δεν πρέπει’ να κάνεις αλλά και το ‘τι παρέλειψες’ να κάνεις… εδώ ο επιστήμων – ιερέας υπερέχει του παραδοσιακού ρασοφόρου… διότι έχει στα χέρια του ‘μετρήσεις’, ‘έρευνες’ κι εσύ είσαι ένας αδαής που σκύβεις τη κεφαλή και υπακούς… Ιατρική Θεολογία... αυτός είναι ο κλάδος... και τα πάει μια χαρά, δεκαετίες τώρα... ξεκίνησε δειλά δειλά στη δεκαετία του 1950, γιγαντώθηκε στις επόμενες και όταν μπήκε ο νέος αιώνας ήταν πλέον κοινός τόπος. Κανείς δεν τολμά να συγκρίνει πλέον τους δυο κόσμους. Εκκλησία και Επιστήμη. Πίστη και Επιστήμη. Φάνηκε άλλωστε ξεκάθαρα και στην εποχή της καραντίνας. Οι ναοί έκλεισαν, η Εκκλησία έσκυψε το κεφάλι ηττημένη, η Επιστήμη πέρασε με περισσή αλαζονεία από δίπλα και την 2
κοίταξε με οίκτο. Φαντάζεστε στην μεγίστη ακμή του Βυζαντίου, στη Μακεδονική Δυναστεία λ.χ., να ενέσκηπτε ιός και να έβγαζε ο αυτοκράτωρ διαταγή να κλείσουν οι ναοί και να μην τελείται το Μυστήριο των Μυστηρίων, η Θεία Ευχαριστία; Αδιανόητα πράγματα… Τι μας δίδαξε λοιπόν ο ‘καραντίνιος’ άνθρωπος; Ότι δεν πιστεύει, ότι έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στις ‘έρευνες’ και ότι είναι πλέον γνήσιο τέκνο των διδασκάλων της ψηλάφησης και της εμπειρίας… και όχι των Πατέρων της πίστης και της έκστασης… αυτή ήταν η υπόθεση εργασίας… ότι η καραντίνα θα αποδείξει περίτρανα πως η περίφημη ‘αυτονόμηση’ του νεωτερικού ανθρώπου έχει περάσει στην πλήρη ναρκισσική αυτάρκεια και με τις ευλογίες του επιστήμονα – ιερέα… Μπορείς και μόνος σου… αυτό είναι το σύνθημα… ένας υπέροχος σωματο-πνευματικός αυνανισμός… μια εαυτική μεγα-προβολή που θα καλύπτει τον ζωτικό χώρο που κάποτε διεκδικούσαν ‘οι άλλοι’… Μπορείς και μόνος σου… μάθε να είσαι ευτυχής μόνος σου… Άλλωστε, έτσι ή αλλιώς, θα αργήσουμε πολύ να φιλήσουμε, να αγκαλιάσουμε και να χαϊδέψουμε ακόμα αγαπημένους φίλους, δικούς μας ανθρώπους… μπορούμε ελευθέρως όμως να αγκαλιάζουμε εαυτούς… πλήρης ‘αυτονόμηση’… ο αμιγής και αυτόκρατος άνθρωπος σε όλο του το μεγαλείο… και σε όλη την… αυτοκρατορική μοναξιά του…
3