Να νιώθεισ καλά… όχι να είςαι καλός…
The Egalitarians Art Print by Roswitha Schleicher-Schwarz
Είναι οπωςδιποτε δφςκολο να διατυπωκεί, να αρκρωκεί, να αποδοκεί δια των λζξεων και τθσ ςυναρμογισ τουσ ςε ζνα δομθμζνο ςφνολο όμωσ, τελικά, όλα με κάποιον τρόπο αποδίδονται και διατυπϊνονται. Εδϊ με απαςχολεί η επίθεςη που δζχεται η ανθρώπινη προςωπικότητα τισ τελευταίεσ δεκαετίεσ… οι επικζςεισ για τθν ακρίβεια… επικζςεισ που ρθγματϊνουν τθν όποια ςυμπάγειά τθσ, τραυματίηουν τθν ακεραιότθτά τθσ και υποςκάπτουν τθν ίδια τθν υπόςταςι τθσ. Σε δυο άλλεσ αναρτιςεισ μου, λίγο καιρό πριν (‘Ενςυναίςκθςθ και απο-ιεροποίθςθ του προςϊπου’ και «Η ‘χριςθ’ του άλλου» ) κάνω κάποιεσ νφξεισ που ιδιαίτερα αφοροφν τθν προβλθματικι και ςθμαντικι τθσ ςχζςθσ. Πρϊτα ςε δυαδικό μοντζλο, ζπειτα τισ όλεσ ςχζςεισ… τισ ςχζςεισ ςτθν ίδια τουσ τθν προοπτικι, απ’τα κεμζλια ωσ τθν εκδιλωςθ… ςχεδόν ό,τι γράφω, κα πει κάποιοσ που ζχει τθν καλοςφνθ και τθν υπομονι να με διαβάηει, ςτθν ουςία αυτό με απαςχολεί εντονότατα… αυτό που κα απζδιδα ςυμπυκνωτικά με τον όρο ‘αποπροςωποποίηςη’… Κι αυτι είναι θ ςυνιςταμζνθ όλων των επικζςεων που δζχεται ο ‘ςθμερινόσ’ και ςυγκαιρινόσ άνκρωποσ… η επίθεςη ςτο πρόςωπό του. Θα παρακζςω κάποιεσ ςκζψεισ… ζτςι, παρατακτικά αν και ανάκατα… χωρίσ να κουράςω, ελπίηω… Μεταπολεμικά θ ανκρωπότθτα βίωςε τοφτθ τθν ςυντεταγμζνθ επίκεςθ τόςο μαηικά όςο και ατομικά. Ο κακζνασ τθν ζηθςε, τθν ειςζπραξε, τθν ζνιωςε ‘ςτο πετςί’ του, είτε τθν αντιλιφκθκε είτε όχι. Συνικωσ όχι. Ο νζοσ κόςμοσ που
ανζτειλε μετά τθν ρίψθ και τθσ δεφτερθσ ατομικισ βόμβασ ιταν ςτθν ουςία ζνασ κόςμοσ που ευαγγελιηόταν την εξαφάνιςη του προςώπου. Όχι ςαρκικά και ςωματικά. Το ςϊμα ιταν ο πολφτιμοσ φορζασ, το ακριβό ζνδυμα και το ιερό ενδιαίτθμα όχι πια του πνεφματοσ αλλά του… κενοφ. Η εκςτρατεία εναντίον του προςϊπου δεν εννοείται μονάχα ςτθ κεολογικο-πνευματικι τθσ ςυνάφεια. Ασ δει κάποιοσ τθν μεγαλφτερθ εικόνα. Νοείται πρϊτιςτα και μζγιςτα υπαρξιακά, υπαρκτικά. Κι αυτό ςτθν αρχι ‘δεν μασ χάλαςε’ κακόλου κακϊσ οι περιςςότερεσ οικονομίεσ του δυτικοφ ‘προθγμζνου’ κόςμου είχαν αλματϊδθ πρόοδο και θ ευθμερία ςε καταναλωτικά αγακά νάρκωνε ςιγά ςιγά και προοδευτικά όλεσ τισ ςυνειδιςεισ. Τα προβλιματα πζραςαν από το υπαρκτικό ςτο ‘ψ’ πλαίςιο (ψυχολογικό, ψυχιατρικό, ψυχοκεραπευτικό κλπ). Ο άνκρωποσ δεν είχε πλζον προβλιματα… αποτελοφςε ο ίδιοσ πρόβλημα. Και γι’αυτό θ επικζντρωςθ των κεραπειϊν δεν ιταν τα προβλιματα αλλά… ο ίδιοσ. Ο ίδιοσ και το ςυναίςκθμά του. Ο ίδιοσ και θ πραγματικότθτά του. Ο ίδιοσ και οι αντιλιψεισ του. Οι μεγάλεσ αφθγιςεισ κατζρρεαν και τα ερείπια ζκαβαν τθν ταυτότθτα, τθν ιδιοπροςωπία, τθν ιδιοςυγκραςία, τθν αυτονομία, τθν αυκορμθςία, τθν πνευματικι αυτό-εξζλιξθ, το ‘αυτοζν’ για να δανειςτϊ ζναν Παλαμικό όρο των Ηςυχαςτϊν που αναφζρεται μεν ςτον Θεό αλλά εδϊ μεταγράφεται με ειναιικοφσ όρουσ. Το ‘αυτοζν’ του ανκρϊπου ζπαψε πλζον να υφίςταται ωσ όροσ, ςιμανςθ, ςφμβολο ι λζξθ. Περάςαμε από ‘το εγϊ ςτο εμείσ’ κατά τθν λεγόμενθ του ςυρμοφ κεϊρθςθ. Πόςο φπουλεσ είναι τελικά οι ‘καλζσ προθζςεισ’… Ωσ και ο εκελοντιςμόσ ζγινε ‘ιδεολόγθμα’, περίπου κεςμόσ και αυταξία. Ωσ και θ αλλθλεγγφθ πιρε χαρακτθριςτικά μιασ ιμπεριαλιςτικισ φιλανκρωπίασ που προβάλλεται, φωτίηεται, διαφθμίηεται και κριαμβεφει. Ταυτόχρονα, θ υπόςκαψθ τθσ αλθκινισ αυταξίασ, τθσ μόνθσ που το ελλθνορωμαϊκό κατθγόρθμα κλθροδότθςε αυκεντικά ςτουσ επιγόνουσ, ςυκοφαντικθκε, αλλοτριϊκθκε, καταδολιεφτθκε. Γιατί το ελλθνορωμαϊκό κοςμοείδωλο με υπερζχουςα τθν ελλθνικι κεϊρθςθ, ξεκινά επαγωγικά από τθ μονάδα, τον ολοκλθρωμζνο άνκρωπο, τον φιλόςοφο, τον αρμονικό και ευτυχι φφλακα τθσ Φφςθσ και Κτίςθσ και περνά ςτθν πόλθ και ςε όλον τον κόςμο. Τοφτθ τθ κεϊρθςθ ανζπτυξαν παραγωγικά ακόμθ και οι χριςτιανοί πατζρεσ, όλων των ςχολϊν (Καππαδόκεσ, Αντιοχειανοί, κ.α.), ακόμα και τθσ δυτικισ ‘νομιναλιςτικισ’ και ςχολαςτικισ κατεφκυνςθσ. Ο άνθρωποσ, το ανθρώπινο πρόςωπο είναι όροσ απαράβατοσ τησ όποιασ εξζλιξησ, τησ όποιασ δράςησ, τησ όποιασ ςωτηρίασ. Και οι ςυνάξεισ, θ εκκλθςία δεν είναι μετοχι απρόςωπων ανκρϊπων, άδειων κουφαριϊν ςε τελετζσ μαγικοκρθςκευτικισ
τάξθσ αλλά ενςυνείδητων όντων που προχποκζτουν βοφλθςθ, ελευκερία και επιλογι. Όλα τοφτα, παρατθρεί κανείσ πωσ πλζον αποτελοφν λζξεισ χωρίσ νόθμα μζςα ςε ζναν χυλό από ‘κζλω’, ‘απαιτϊ’ και ‘νιϊκω’. Από τθ μετοχι ςτο ‘κοινό άκλθμα’ μιασ κοινοτικισ ι κοινωνικισ ανζλιξθσ περάςαμε ςτον φετιχιςμό του βιώματοσ. Το μόνο που ζχει ςθμαςία is to make money and have fun… κατά τθ δθμοφιλι και κυνικι αμερικανικι παγκόςμια νεο-κεολογία του νοιματοσ του ηθν… Να ζχεισ λεφτά και να περνάσ καλά… Να νιϊκεισ καλά… Να νιώθεισ καλά… όχι να είςαι καλός… Βλζπετε… το επίκετο ζγινε …επίρρθμα Ωσ και ο μζγιςτοσ Νίτςε κα ςυμφωνοφςε εδϊ με τθν ταπεινότθτά μου όταν φϊναηε πωσ τα όρια του πολιτιςμοφ τα κζτει θ γραμματικι του… Και ςτο επίπεδο αυτό θ επίκεςθ επζτυχε το ςκοπό τθσ… Ο ςφγχρονοσ άνκρωποσ μπορεί να μθν ζχει να φάει, να μθν ζχει πολλά χριματα ζχει όμωσ πολλά… προφίλ… δεν χρειάηεται τθν μία προςωπικότθτά του που αγνοεί… ζχει πλθκϊρα ‘εαυτϊν’ προσ χριςιν και όταν κάποιεσ επιτελζςουν το ςκοπό τουσ, εγκαταλείπονται για να οικοδομθκοφν άλλεσ… Ο προςωπομονιςμόσ του αλλοτινοφ προφιλμονιςμό…
ανθρώπου μεταλλάχθηκε ςε
Σε μια ςυηιτθςθ με ζναν φίλο μου δικθγόρο, του ζκεςα το εξισ ηιτθμα. Αν κάποια από τισ περςόνεσ μου ςτα ςόςιαλ κατθγορθκεί για κάποιο κακοφργθμα, εγϊ γιατί κα πρζπει να εμφανιςτϊ ςτο δικαςτιριο; Για ποιο λόγο; Δεν ζκανα εγώ τίποτε κακό. Ασ δικάςουν και καταδικάςουν το ςυγκεκριμζνο προφίλ. Κι αν ζχω εκατό προφίλ, ζχω εκατό διαφορετικζσ ςυμπεριφορικζσ ςυναφειακζσ δράςεισ, εκατό διαφορετικά ςφμπαντα. Εγώ όμωσ, που ζχω διαλυθεί ‘πλωτινικά’ ςε αυτόν τον υπερ-εαυτικό ωκεανό δεν είμαι πουθενά. Γιατί με εγκαλείτε ωσ ‘πρόςωπο’ να λογοδοτιςω; Ο φίλοσ μου ζξυνε το κεφάλι του και αρχίςαμε να γελάμε πικρά και οι δυο… Και ζχουμε μζλλον μπροςτά μασ…