‘…να αφεθείς στην αρχέγονη ηρεμία του βιβλίου…’
Κάποτε, λένε, ρώτησε κάποιος έναν σοφό: Τι συμπέρασμα βγάζεις για κάποιον που διαβάζει; Ότι είναι ένας γενναίος άνθρωπος, απάντησε ο σοφός. Ο άλλος δεν πτοήθηκε. Και τι συμπέρασμα βγάζεις για εκείνον που διαβάζει πολύ; Ότι προσπαθεί να κρυφτεί μέσα στους άλλους, είπε πάλι ο σοφός. Ο ερωτών, θρασυνθείς, επέμεινε: Και τι συμπέρασμα θα έβγαζες για κάποιον που δεν διαβάζει καθόλου; Ότι αναζητά έναν σοφό να τού θέτει τα ερωτήματα, είπε τελικώς ο ερωτώμενος και απομακρύνθηκε.
Υ
πήρξε η εποχή που οι άνθρωποι διάβαζαν ‘οριζόντια’… πάει να πει άνοιγαν με τελετουργικές κινήσεις το βιβλίο και ξεκινούσαν ήσυχα να μελετούν κάθε αράδα, την μια μετά την άλλη… θέλεις από αριστερά προς τα δεξιά ή αν θέλεις το αντίστροφο… η κάθε αράδα είχε την αξία της, τη σημασία της, την ομορφιά της… και οι άνθρωποι δεν βιάζονταν… και γι αυτό δεν βίαζαν το νόημα να διατρήσει το κρανίο τους και να ‘εισπηδήσει’ στον εγκέφαλο… Κάπου στις αρχές του προηγούμενου αιώνα παρατηρήθηκε το φαινόμενο της ‘κάθετης’ ανάγνωσης… η οριζόντια απαιτούσε χρόνο, μεράκι, ησυχία… η κάθετη ήταν γρήγορη, ‘περιληπτική’, σχεδόν αγχώδης… οι άνθρωποι άρχισαν να στερούνται χρόνου και ησυχίας, εσωτερικής ηρεμίας και ευταξίας… η μελέτη πήγε περίπατο, επικράτησε η ταχεία ‘ενημέρωση’ επί των βασικών στοιχείων… Πια εποχή διάγουμε σήμερα; Η οριζόντια ανάγνωση είναι μια μοναχική, βασανιστική και δυνατή εμβύθιση στην απεραντοσύνη της κάθε λέξης, της κάθε φράσης… γίνεται σπάνια, όμως όταν γίνεται οι καρποί της είναι σπουδαίοι… το άρωμά τους δεν χάνεται, η γεύση τους μένει, η ομορφιά τους ακατάλυτη… Η κάθετη ανάγνωση έγινε κι αυτή πολυτέλεια… οι εφημερίδες που στην ουσία την επέβαλαν, αποτελούν παρελθόν. Έχουμε εδώ και χρόνια την πολυτέλεια των εξελιγμένων οθονών σε κινητά, ταμπλέτες και υπολογιστές. Σήμερα υπάρχει αυτό που εγώ λέω ‘εικονοληπτική’ ανάγνωση… ο εθισμός από την εικόνα είναι τέτοιος και η οικείωση με την ‘κινηματογραφική’ αφήγηση τόσο βαθύς ώστε το να ξεκινήσεις σοβαρά να μελετάς ‘οριζόντια’ αλλά και ‘κάθετα’ και σε όποιο άξονα προσέγγισης ένα κείμενο, αποτελεί έργο ‘βαρύ’ και ανεπιθύμητο. Ακόμα χειρότερα συμβαίνουν, όταν, ανοικείωτος ων, προσπαθήσεις να εντρυφήσεις στο κείμενο. Εγκυμονούν πονοκέφαλοι, ζαλάδες και θυελλικές υπνηλίες. Παρόλα αυτά, τούτη η ‘αρχέγονη ηρεμία’ του βιβλίου διατηρεί τη γοητεία και την ομορφιά της. Και το βιώνει αυτό κανείς όταν αφεθεί όχι να εισδύσει αυτός στις λέξεις αλλά να επιτρέψει στις λέξεις να εισδύσουν εντός του… Όπως ακριβώς συμβαίνει και στο κάθε ερωτικό γεγονός… Μαρ2019