Αντωνίου Μυκονιάτη
EΙΔΘΜΖ ΤΖ ΛΔΠΑ, Ξ ΔΘΔΑΣΙΑΚΞΣ ΑΜΤΩΜΘΞΣ με ςξσπ ςοειπ αγαπημέμξσπ ςξσ μαθηςέπ, Οεοικλή, Λάοιξ και Δημήςοη, πληρίαρε κξμςά ρςημ κώμη με ςξ όμξμα Οεοιρςέοι. Σαμ έτςαραμ ρςα ρύμξοα ςηπ πόληπ, δίπλα ρ' έμα ςεοάρςιξ πλαςάμι, ξ Διδάρκαλξπ κξμςξρςάθηκε, ρήκχρε ςη παλάμη ςξσ, είπε ρςξσπ μαθηςέπ: "Σςαθείςε. Δσλξγημέμα ςξύςα ςα υώμαςα πξσ'μαι μα παςήρξσμε αδελτξί. Ξμξμάςιραμ ασςή ςημ πόλη Οεοιρςέοι, πάει μα πει ςξ αγαπημέμξ πςημό ςξσ Οαςέοα''. Ξι μαθηςέπ ακξύγξμςαπ ςα λόγια ασςά δείναμε θασμαρμό μεγάλξ. Ιαι ςόςε ξ Λάοιξπ, ξ πιξ φηλόπ κι πιξ όμξοτξπ από ςξσπ μαθηςέπ πξσ’υε και ςα καθήκξμςα ςξσ Γοαμμαςικξύ ςηπ ρσμςοξτιάπ, πήοε ςξ λόγξ: "Διδάρκαλε, είμαρςε όλξι κξσοαρμέμξι. Απ ρςαμαςήρξσμε ποώςα ρε κάπξια ξικία μα τάμε και μα πιξύμε μα δοξρεοέφει ξ ρςόμαπ μαπ μα ρςεοεώρει ςξ κόκαλό μαπ και αογόςεοα μπαίμξσμε ρςημ χοαία ασςή κώμη". Ιάοτχρε πάμχ ςξσ βλέμμα βλξρσοό ξ Διδάρκαλξπ, ςξσ είπε: "Λόμξ ςη ράοκα ρκέτςεραι λξιπόμ ερύ Λάοιε; Ιαλώπ λξιπόμ ρε είπαμ κάπξιξι Χαμξσοέα. Τη τςημή ρξσ ράοκα πάλι υαμξσοεύεραι και ςώοα πξσ είραι μαζί μξσ όπχπ ποιμ ςη ράοκα ςχμ μξιυαλίδχμ". Ιι εσθύπ χπ άκξσρε ςημ επίπληνη ασςή ξ Λάοιξπ καςέβαρε ςημ κεταλή. Ιαι ςόςε μίληρε ξ Οεοικλήπ, με ςιπ πλάςεπ ςιπ ταοδιέπ, ςα ςοιυχςά ςα ρςήθια πξσ’ υε ςη κξφιά αογάςη και ςη καοδιά αγμή ρα ςξσ μχοξύ: "Σςάζει ξ ιδοώπ απ' ςξ γσμμό κοαμίξ μξσ Διδάρκαλε. Εέρςα πξλύ κάμει ξ Ηεόπ ρήμεοα, λεπ και έυξσμ καεί ςα ρχθικά Τξσ και έπμεσρε κασςή και ςημ αμάρα Τξσ. Απ μείμξσμε λιγάκι εδώ ρςη ρκιά ςξύςξσ ςξσ γεοξπλάςαμξσ μα ναπξρςάρξσμε κι όςαμ μεοέφει ςη κάφα Τξσ ξ Ηεόπ, μπαίμξσμε ρςημ χοαία πόλη" Ιι χπ άκξσρε ςα λόγια ασςά ξ Διδάρκαλξπ, γύοιρε ποξπ ςξμ Οεοικλή και είπε: "Ιι ερύ λξιπόμ κξσοάρςηκεπ Οεοικλή πξσ άλλξςε ρκαοτάλχμεπ ςα υξμςοξπόδαοά ρξσ ρςιπ πλαγιέπ και δε ρε ποότςαιμαμ ξύςε ς’ αγοιξκάςρικα; Οχπ θα αμεβείπ μχοέ ςημ πιξ μεγάλη απ' όλεπ ςιπ πλαγιέπ, κείμη πξσ ξδηγεί ρςημ Αγία Ιαςξικία αμ θέλειπ κάθε ςόρξ ναπξρςήμαςα;" Ιι ακξύγξμςαπ ςα λόγια ασςά ςξσ Διδαρκάλξσ ξ Οεοικλήπ ρκξύπιρε ςξ κοαμίξ ςξσ με ςξ μαμίκι και έμειμε ριχπηλόπ. Λξμάυα ξ Δημήςοιξπ, ςξ ςοστεοξύδι, με ςη φσυή ςξσ πξιηςή και ςη τχμή ςξσ αγγέλξσ, ξ πιξ μικοόπ, ξ αγαπημέμξπ ςξσ Δαρκάλξσ, δεμ έβγαλε μιλιά. "Οάμε λξιπόμ, ακξλξσθάςε με!", τώμανε ξ Διδάρκαλξπ και εσθύπ παςήραμ ς' άγια υώμαςα ςηπ γαλήμιαπ κώμηπ. ***
1
ΟΔΠΟΑΤΖΣΑΜ ΩΠΑ ΟΞΚΚΖ ΑΜΑΛΔΣΑ ςηπ δοόμξσπ και ςα ρξκάκια, ξ Διδάρκαλξπ κι ξι ςοειπ μαθηςέπ κι έτςαραμ ένχ από ρπίςι δίπαςξ, αουξμςικό. «Σςαμαςήρςε!», έκοανε ξ Διδάρκαλξπ κι άκξσρε πίρχ ςξσ αμαρεμιέπ γοήγξοεπ, λαυαμιάρμαςα. «Δώθε, ςξύςη ςημ χοαία θύοα θα υςσπήρξσμε. Οεοικλή αδεοτέ μξσ, ρύοε μα μημύρειπ ρςξσπ καλξύπ μξικξκσοαίξσπ ςξμ εουξμό μαπ». Ιίμηρε αμέρχπ, υςύπηρε ξ Οεοικλήπ με ςημ γοξθιά ςξσ ςη μαμςαλχμέμη πόοςα, ακξύρςηκε απάμςηρη από γσμαίκειξ ρςόμα. «Έουξσμαι, μη βαοάςε ςόρξ δσμαςά βλξημέμξι, πόοςα είμαι θα ρπάρει!». Ιι εσθύπ η θύοα άμξινε και ρςξ έμπα τάμηκε θχοιά γσμαίκαπ ώοιμηπ, αουόμςιρραπ ρςα οξύυα και ςημ όφη, ρςα πέοαςα ςηπ μιόςηπ μα ρςεκξύμεμηπ ακόμα, όμξοτηπ. Τξ βλέμμα ςηπ άγοιξ, ςξ ρςόμα ςηπ πιξ άγοιξ ακόμα: «Οξιξι’ ρςε μχοέ, ςι θέλεςε ρςξ απόγιξμα πξσ ηρσυάζει ξ κόρμξπ;» Τοόμανε ξ Οεοικλήπ, έβγαλε λόγξ ςοστεοό μα ςημ ηρσυάρει «Λημ μαπ μαλώμειπ κσοά. Εήςξσλεπ είμαρςε μα άμθοχπξι καλξί. Ηασμάραμε ςξ χοαίξ αουξμςικό ρξσ, λίγξ φχμί, λίγξ κοαρί και μια καλή κξσβέμςα και δε θα μαπ μαςαδείπ». Ιαλά ςα λόγια ςα’ πε ξ αδελτόπ μα η αουόμςιρρα δεμ γλύκαμε. «Οάςε μχοέ ρςα ςρακίδια. Χξοςάραμε με ραπ ςξσπ κξσοελήδεπ!», έκοανε κι έκαμε μα μαςαρταλίρει ςη πόοςα ςηπ. Ιαι ακξύγξμςαπ ςα λόγια ασςά πληρίαρε ξ Διδάρκαλξπ, μέοιαρε ςξμ αδελτό πιξ κει, έβγαλε γλσκιά τχμή και χοαίξ λόγξ. «Αουόμςιρρα, ρκληοή είμαι η καοδιά ρξσ. Λαλάκχρε, είμαρςε άγιξι άμθοχπξι δε θέλξσμε κακό. Σπξοιάδεπ είμαρςε ςξσ ρπόοξσ ςξσ καλξύ. Δώρε μαπ λίγα από κείμα πξσ ρσ έυειπ πξλλά κι εγώ καςξμςαπλάρια θα ρξσ ςα επιρςοέφχ». Λέοεφε ςξ βλέμμα ςηπ κσοάπ, άμξινε ναμά ςη πόοςα, ςώοα πιξ πξλύ, πληρίαρε ςξμ Διδάρκαλξ, ςξ βλέμμα ςηπ ςξμ ράοχρε από πάμξσ χπ κάςξσ. «Σσ’ ραι μχοέ ή δεμ είραι ςξσ Ληυαμικξύ ξ γιξπ πξσ κίμηρε μα τέοει λέμε ςημ ‘μεςαλλαγή’ κι άλλα ςέςξια μξμαρςηοιώςικα; Ασςόπ δεμ είραι ή γελιέμαι;». «Ασςόπ είμαι καλή αδελτή», είπε ξ Διδάρκαλξπ και άπλχρε ςξ άγιξ υέοι ρςξμ ώμξ ςηπ πσογξδέρπξιμαπ. Τξ ποόρχπό ςηπ ςοαυύ ακόμα, ςα μάςια ςηπ θάλαρρα από τχςιά. «Ιι ήοθεπ ρςξ ρπίςι μξσ μα τέοειπ μέξσπ μπελάδεπ; Τι μα ςημ κάμχ εγώ μχοέ ςημ μεςαλλαγή; Ιαλή’ μαι όπχπ είμαι κι αλλαγέπ δε θέλχ». «Δε διάλενα ςσυαία ςξύςξ ςξ ρπίςι αδέλτια», τώμανε ξ αρκηςήπ κι ύρςεοα γύοιρε πάλι ρςη γσμαίκα, άπλχρε ςξ άγιξ βλέμμα ςξσ ρςξ ποόρχπό ςηπ. "Οόμξ μεγάλξ έυειπ ρςημ φσυή ρξσ αδελτξύλα μξσ και θέλειπ λόγξ άγιξ και αγάπη. Λπξοώ μα ρε κεοάρχ κι απ'ςα δσξ πξλύ γιαςί άλλη είμαι η πηγή πξσ ςα ποξρτέοει κι είμαι αρςέοεσςη". Δσθύπ χπ άκξσρε κείμη ασςά ςα λόγια άλλανε μξμξμιάπ και γλύκαμε υαμόγελξ ρςξ ποόρχπό ςηπ. "Ιξπιάρςε ςξ λξιπόμ. Για λίγξ, έρςχ". Ιαι πέοαραμ ρςξ μεγάλξ αουξμςικό, ποώςξπ ξ Διδάρκαλξπ, ύρςεοα ξ Οεοικλήπ με ςξμ ιδοώςα μα βοέυει ςα πόδια ςξσ, πιξ ύρςεοα ξ Δημήςοιξπ με ςξ ρταλιρςό ςξσ ρςόμα και ρςεομόπ ξ Λάοιξπ πξύ' υε από ώοα και καλόβλεπε ςη γσμαίκα. ***
2
ΙΑΗΘΣΑΜ ΧΑΛΩ, ΣΤΞ ΔΠΞΣΔΠΞ ΤΞ νύλξ, ριμά ρςξ αμξιυςό παοάθσοξ, μποξρςά ξ Διδάρκαλξπ, δενά ςξσ ξ Οεοικλήπ, ζεοβά ςξσ ξι άλλξι δσξ αδελτξί. Ζ κσοά έτεοε φχμί, μεοό κεοάρια κι άλλα τοξύςα δοξρεοά Έκξφε και βλόγηρε ξ Διδάρκαλξπ ςα αγαθά, μξίοαρε ρςξσπ πειμαρμέμξπ αδελτξύπ, άουιραμ ξι μαρέλεπ μα υςσπάμε. Ιάθιρε και η γσμαίκα παοάμεοα και ήρσυα καοςεοξύρε. Σαμ έταγαμ και έμιχραμ ςη ράοκα μα φσυώμεςαι πάλι, άμξινε ξ Διδάρκαλξπ κξσβέμςα με ςημ ξικξδέρπξιμα. "Ιαλή μξσ αδελτή, απ είραι εσλξγημέμη. Τξύςα ςα αγαθά πξσ απλόυεοα μαπ έδχρεπ ςέλεφαμ ςξ ρκξπό ςξσπ. Λεςά ςη ράοκα όμχπ η φσυή, μεςά ςξ ρςόμα ςξσ κξομιξύ ςξ ρςόμα ςξ πμεσμαςικό. Οεπ μξσ λξιπόμ πχπ είμαι ςξ όμξμά ρξσ;" "Λε βάτςιραμ Ιαςεοίμα, αρκηςή" "Eσλξγημέμη απ είραι Αικαςεοίμη. Λα πξσ είμαι ξ κύοηπ ςξσ ρπιςιξύ; Ξύςε παιδιά, ξύςε σπηοέςεπ βλέπχ. Άδειξ ςξ ρπίςι, μια φσυή ςι μα ςξσ κάμει;" Σώφσυξπ αμαρςεμαγμόπ αμέβηκε ρςξ ρςόμα ςηπ κσοάπ. "Mξμάυη μέμχ, κύοη δεμ έυχ πια, ςξμ υώοιρα εγώ με υώοιρε κι εκείμξπ, η γέτσοα πξσ κάπξςε μαπ έμχμε δεμ κοάςηρε, έρπαρε, ρςιπ δσξ όυςεπ μείμαμε, ρςη μια εγώ, ρςημ άλλη εκείμξπ. Ιι όρξ για σπηοέςεπ, ςι μα ςξσπ κάμχ; Δε θέλξσμ σπηοέςεπ ςα μμήμαςα" "Γεμάςξπ θλίφη ξ λόγξπ Ιαςεοίμα", αμςιγύοιρε ςξ λόγξ ξ Διδάρκαλξπ, "μα υχοίπ κύοη ρπιςικό δε μξείςαι. Μέα είραι ακόμα, υχοίπ γόμξ, καλό' μαι μα μημ αρποίρξσμ ςα μαλλιά ρξσ υχοίπ υέοι αμςοικό μα ςα υαψδεύει". "Μέα δεμ είμαι πια γλσκόλξγε αρκηςή κι ξύςε πξσ θέλχ υέοι αμςοικό άλλξ μα μαγαοίρει ςξ κξομί μξσ. Tάυςηκα πέοσρι ρςξμ Άγιξ Οξσθεμά μα μείμει πια ςξ ρςόμα μξσ ατίληςξ, μα μείμει ςξ κξομί αυάιδεσςξ". Ιαι ςόςε ξ Λάοιξπ έρκσφε ρςξ ασςί ςξσ Διδαρκάλξσ και φιθύοιρε. "Ιακό πξσ' μαι μξμάυη η όμξοτη κσοά Διδάρκαλε; Τι λεπ κι ερύ; Ιαι πξιξπ είμαι ξ Άγιξπ Οξσθεμά; Οοώςη μξσ τξοά πξσ ςξμ ακξύχ". "Στάλιρ' ςξ ρςόμα ρξσ, για ρε δξσλεύχ", είπε ξ Διδάρκαλξπ και έκλειρε ςη κξσβέμςα. Έρςοεφε πάλι ςα μάςια ρςημ κσοά, καοπξί ξι ρκέφειπ πξσ είυαμ από ώοα γεμμηθεί έποεπε ςώοα μα μπξλιάρξσμ ςημ φσυή ςηπ· "Μχοίςεοα είπεπ πχπ είμαι ςξσ Ληυαμικξύ ξ γιξπ, ρχρςά ςξ είπεπ, με βάτςιραμ Αμςώμιξ, ρςα πλξύρια ρςοώμαςα μεγάλχρα με ςη φεσςιά ςξσ κόρμξσ, ςα υοήμαςα δηλαδή, ςξσ ραςαμά ςξ μόμιρμα μα οέει άτθξμξ ρςξ ρπιςικό μξσ. Ξ παςεοξύληπ μξσ ξ καλόπ με ποξόοιζε για διάδξυξ, κείμξπ μα τεύγει, εγώ μα έουξμαι, έςρι ςξ ήθελε, καλά έκαμε. Λα, ξ διάβξλξπ δεμ κέοδιρε ακόμη έμα σπηοέςη ςξσ μα ρχοεύχ πλξύςη και μα αθληςεύχ ρςιπ ηδξμέπ γιαςί με κάλερε Δκείμξπ πξσ όςαμ υςσπήρει ςη καμπάμα ξ ήυξπ είμαι ςόρξ δσμαςόπ πξσ η καοδιά κξσταίμεςαι ρςξσπ ήυξσπ ςξσ μάςαιξσ κόρμξσ. Ιι είυε για μέμα απξρςξλή, Έογξ ιεοό, δικό Τξσ έογξ, δύρκξλξ μα ρςα δύρκξλα η εσμξοτιά. Ιι από ςόςε, ςξμ κόρμξ γσομάχ γλσκιά κσοία, από υχοιό ρε πόλη, από βξσμό ρε θάλαρρα. Ιείμξπ ςα βήμαςα ξδηγεί, Ιείμξπ μημάει ςξ ποξξοιρμό ςξσ αμθοώπξσ. Ιαι ςξ ποεπξύμεμξ τέομχ ρ' όπξιξμ ξ Οαςέοαπ μξσ με διαςάνει. Ιείμξπ πξσ δίφαρε ήπιε μεοό, κείμξπ πξσ ςξ ρκξςάδι είυε ρύμςοξτξ παμςξςιμό αμάβλεφε, κείμξπ πξσ'υε μάγξσλα κόκκιμα μποξρςά ρςη κόοη, κόοη παμςοεύςηκε κι εστοάμθηκε η φσυή ςξσ. Tξύςη' μαι αμ θεπ με λόγια απλά η μεςαλλαγή πξσ εσαγγελίζξμαι Τσυαίξ
3
δεμ είμαι μα πεοάρχ ςξ καςώτλι ςξύςξ αδελτή. Ιι όπχπ θχοείπ, δεμ είμαι μόμξπ", είπε ξ Διδάρκαλξπ κι έδεινε με ςξ υέοι ςξσπ καλξύπ ρσμςοότξσπ. Άμξινε γέλιξ καοδιακό, κακαοιρςό η γσμαίκα, γέλαραμ όλξι, πιξ πξλύ ξ Λάοιξπ πξσ' υςιζε μέρα ςξσ ελπίδεπ. Ιι όπχπ γελξύρε η κσοά ςοάμςαζε ςξ οιυςό ςηπ, τάμηκαμ μξμξμιάπ ςα άρποα μεοιά ςηπ. Ιξίςανε ξ Οεοικλήπ ςξ Λάοιξ κι εκείμξπ ςξ Δημήςοη κι ύρςεοα όλξι μαζί ςημ ποξικιρμέμη ρε ξμξοτιέπ γσμαίκα. "Λεςαλλαγή μξσ' παμ πχπ διαλαλείπ, ποξνεμηςήπ μξσ ποξέκσφεπ, μα' ραι καλά άγιε αρκηςή, μ' έκαμεπ και άμξινε η καοδιά μξσ. Λα ραμ μα πέοαρε η ώοα βλέπχ και δξσλειέπ πξλλέπ έυει ςξύςξ ςξ θηοίξ", είπε και άλλανε πάλι διάθερη η γσμαίκα. "Λη βιάζεραι, λόγξπ ακόμα ποέπει μα ειπχθεί καλή μξσ Ιαςεοίμα. Μα, ξ αδελτόπ ξ Λάοιξπ από δχ, γλσκξιςάζει ρε από ςημ ποώςη ώοα. Τημ επιρςήμη νέοει ςξσ μόμξσ ςξσ αμθοώπιμξσ, εομημεύει ςιπ Γοατέπ ρχρςά, μα πιάμξσμ και ςα υέοια ςξσ. Λξμάυξπ είμαι, κξομί γσμαίκαπ λαυςαοάει μα και ρσμςοξτιά χπ ςα βαθιά γεοάμαςα. Οάο' ςξμ, δξκίμαρέ ςξμ κι αύοιξ μξσ λεπ ςημ ςελική ρξσ λένη". Σηκώθηκε απάμχ η κσοά, κξίςανε ςξμ Διδάρκαλξ κι ύρςεοα έρσοε ςξ βλέμμα ςηπ ρςξμ Λάοιξ πξσ υςσπξκαοδξύρε. "Χοόμια πξλλά με μαρςιγώμει η μξμανιά, αβάρςαυςε έυει γίμει. Αμ είμαι όπχπ ςα λέει ξ Δάρκαλξπ, δε βλάπςει μα σπξκύφχ. Λια δξκιμή' μαι καλή και μια μσυςιά ίρξμ καμία. Απ μείμει απόφε εδώ ξ μέξπ κι αύοιξ θα νέοειπ αρκηςή ρςα ρίγξσοα ςι'μαι απξταριρμέμη". Όοθιξπ ρςάθηκε ξ Διδάρκαλξπ και η μξοτή ςξσ αγιαρμέμη έλαμπε υαοά. "Τξ καλό ςξσ Ηεξύ μα' οθει ρςξ ρςοώμα ραπ απόφε παιδιά μξσ. Οάμε εμείπ ξι σπόλξιπξι, γσοςάδεπ είμαρςε ρςξμ κόρμξ, απ πάοξσμε πάλι ςα δοξμιά". "Σςαθείςε!", διέκξφε η Ιαςεοίμα. "Μύυςχρε κιόλαπ και θα' ρςε κξσοαρμέμξι. Σαπ ςάιρα, ραπ πόςιρα, δε μξσ' ουεςαι μα ραπ ατήρχ ακοέβαςξσπ ςη μύυςα. Οιξ πέοα είμαι ξ ρςάβλξπ, θα ραπ ρςοώρχ κι αύοιξ έυει ξ Ηεόπ". "Σαπ ςξ' πα μχοέ ή δε ραπ ςό' πα πχπ ςξύςη η κώμη είμαι βλξγημέμη;", τώμανε υαοξύμεμξπ ξ Διδάρκαλξπ κι ακξλξύθηρε ςημ κσοά. Οιξ πίρχ ακξλξσθξύρε ξ Οεοικλήπ και υαρμξσοιόςαμ και ςελεσςαίξπ ξ Δημήςοηπ πξσ ποιμ βγει απ' ςξ ρπίςι πληρίαρε ςξμ Λάοιξ και ςξσ' πε με τχμή ίρα μ' ακξύγεςαι: "Τσυεοέ, κξίςα μα ςξ υαοείπ!" ***
ΝΖΛΔΠΩΣΔ Ξ ΗΔΞΣ ΤΞ ΙΞΣΛΞ κι εύοε ςξσπ μαθηςέπ μαοκχμέμξσπ ρε ύπμξ αμάλατοξ, μασλιρςικό πάμχ ρς' άυεοα ςξσ ρςάβλξσ. Ιι εύοε και ςξμ Διδάρκαλξ μα διαλξγίζεςαι ςα ξοαςά και ς' αόοαςα ςξσ κόρμξσ ςξύςξσ και ςξσ άλλξσ, νσπμόπ από ώοα, καθιρςόπ ρε άβξλη ρςάρη. Λπήκε η κσοά μα τέοει γάλα τοέρκξ και λίγξ φχμί. Σαμ είδε ςξμ αρκηςή ρςη θέρη ασςή ςα ράρςιρε. Τα μάγξσλά ςξσ είυαμ υάρει ςξ αίμα ςξσπ, ςα μάςια ςξσ γσοιρμέμα αμάπξδα. Αρσμήθιρςη ςχμ μξμαυώμ ςη δξύλεφη μα βλέπει, ςαοάυςηκε, είπε μα ςξσ μιλήρει μπαπ και ρσμέλθει. "Λέοα καλή αρκηςή. Κιγάκι γάλα ατήμχ για ρέμα και ςα παλικάοια". Λα εκείμξπ δεμ ςημ άκξσρε. Βαθιά ρσλλξγή είυε, ςανίδεμα αλαογιμό και δεμ έπαιομε εμόυληρη. Ιι 4
ύρςεοα, λεπ κι άμξιναμ ξι πόοςεπ ςξσ κόρμξσ ασςξύ ςξσ ράοκιμξσ και τύρηνε αγέοαπ δοξρεοόπ, ήοθε ρςα ρσγκαλά ςξσ και αμακάθιρε. Οήοε ςξ υοώμα ςξσ λιγάκι μα οξδίζει και υαμξγέλαρε γλσκά ρςημ ποχιμή γσμαίκα. "Ιαλή ρξσ μέοα με εσλξγία αμξιυςξυέοα αουόμςιρρα. Ύπμξ γλσκό μαπ δώοιρεπ ραμ ςα αγαθά ςα υθεριμά. Μα' ραι καλά". Ιι εσθύπ αμέρχπ πήοε ςη κξύπα με ςξ ξλόδοξρξ ςξ γάλα, έβοενε ςα νεοαμέμα υείλια, η καοδιά υςύπηρε τυαοιρςημέμη. "Τα αδέλτια μξσ κξιμξύμςαι ακόμα, γι' ασςό λόγξ δικό ρξσ θέλχ, εμπιρςεσςικό κσοά μξσ. Ήςαμ η μύυςα ρξσ πλαρμέμη καςά ςξ πξθξύμεμξ, ςοειπ θα τύγξσμε από δώ ή πάλι ςέρρεοιπ;" Έγειοε ςξ κετάλι η γσμαίκα, κξίςανε ςα ρώμαςα ςχμ αδελτώμ, άκξσρε οόγυξ, ικαμξπξιήθηκε. "Κίγη η μύυςα, μια ρςαλιά αρκηςή. Σύοςε ρςξσπ δοόμξσπ, κάμε δξσλειά ρξσ, άρςε με μέμα, ακόμα απόταρη δε πήοα. Λα ςξ απόγιξμα μα μξύοθεςε ναμά και ή θα ρςξμ δώκχ πίρχ ςξμ λεβέμςη ή πξσ ρε γάμξ θα ραπ κάμχ ποώςξσπ καλερμέμξσπ". Σμίναμ ςα τούδια ςξσ Άγιξσ. "Άλλη απάμςηρη καοςέοαγα αδελτή μξσ μα, χπ έυει θα σπακξύρχ. Δοόμξσπ θα πάοξσμε, λόγια θα πξύμε όμξοτα ρςα ρπιςικά και ςιπ πλαςείεπ όλξι μ' ακξύρξσμ κι όρξι ςξ θέλξσμ κι όρξι δεμ ςξ θέλξσμ. Ίρα μα γύοει ξ ήλιξπ νεπμεμέμξπ θα'υξσμε γσοίρει". Έβαλε τχμή δσμαςή, "νσπμάςε αδέλτια, ραπ πεοιμέμει ξ Ηεόπ μα αουιμίρει ςη δξσλειά ςξσ!" κι αμέρχπ η γσμαίκα πιρχπάςηρε και έτσγε μα μημ ςημ δξύμε ξι υασμχμέμξι άμςοεπ και μςοαπξύμε. ***
ΟΚΞΥΣΘΞ ΤΞ ΔΔΘΟΜΞ ΔΘΧΔ μποξρςά ςξσπ όλα ςα αγαθά. Ιάθξμςαμ κι έςοχγαμ ξι αδελτξί, μιλιά δεμ είυε βγει απ'ςξ ρςόμα. Λαζί ςξσπ έςοχγε πιξ κει κι η Ιαςεοίμα. Ιι είυε ςξ ποόρχπό ςηπ μια γλύκα διατξοεςική λεπ κι είυε απλώρει ξ έοχςαπ μια αμάρα μιόςηπ ρςξ κξομί ςηπ. Λέοεφαμ λεπ ςα μεύοα ςηπ, ίριχρε η τχμή ςηπ, πιξ θηλσκιά από υςεπ ταιμόςαμ ρ' όλξσπ. Λάζεσε κάθε ςόρξ ςα πεοιρρεσξύμεμα από ςξ τόοεμά ςηπ, ταίμξμςαμ ξι λεσκξί αρςοάγαλξι Ξ χοαίξπ Λάοιξπ πιξ πέοα καθιρμέμξπ, έςοχγε με όοενη ςαύοξσ, για δσξ αδελτξύπ, διπλή, ςοιπλή μεοίδα. Χλξμό ςξμ είδαμ ξι αδελτξί και ρςημ αουή γελξύραμ μεςανύ ςξσπ. Λα ςξσ ποξρώπξσ η αμαιμιά ήςαμ και ρςημ καοδιά, αμίληςξπ, ακξσβέμςιαρςξπ. Δεμ πείοαζε ςξμ Οεοικλή χπ ρσμήθχπ και ρςξμ Δημήςοη είπε μόμξ "γεια ρξσ αδελτέ μξσ". Οξλύ ρςεμάυχοξπ ήςαμ ξ Διδάρκαλξπ, δεμ ήθελε ςη θλίφη ρςη καοδιά ςχμ αδελτώμ. Ιξίςαζε ςημ κσοά, ήνεοε όςι κείμη είυε τέοει ςη ριχπή. Ιι ύρςεοα ραμ μα' θελε μα διώνει ςηπ αμιληριάπ ςξ δαίμξμα, έοινε ςξ δόλχμα πξσ εογαζόςαμ ρς' ασςιά ςηπ ξικξδέρπξιμαπ. "Τοώςε γξογά, μα ρείξμςαι ξι μαρέλεπ. Φεύγξσμε αδέλτια απόφε! Γλσκιά η μσυςιά, καλξκαιοάκι. Ξ μξσρατίοηπ μιαπ μσυςιάπ καλόπ μα όυι πάοα πέοα. Τοώςε λξιπόμ, ςη ράοκα ραπ ρςηοίυςε, έυξσμε δοόμξ μποξρςά μαπ και ρκξςάδια". Δσθύπ χπ ς' άκξσρε ασςά η κσοά αμακάθιρε, άγοια μαςιά έρςειλε ρςξμ Άγιξ, τχμή ρήκχρε. "Δε πάςε πξσθεμά, πξσθεμά ράπ λέχ. Ζ μύυςα έυει ξομήμιεπ άρυημεπ, άλλξ μα ήςαμ μέοα. Οξσ θα πλαγιάρεςε, πξλύ είρςε όλξι κξσοαρμέμξι. Κέχ μα μείμεςε, μαι, μια μύυςα ακόμα".
5
Γέλαρε από μέρα ςξσ ξ Διδάρκαλξπ πξλύ εσυαοιρςημέμξπ. Έπερεπ ρςη παγίδα ςξ λξιπόμ, ρκέτςηκε μα δεμ έβγαλε μιλιά. Γύοιρε ποξπ ςη γσμαίκα λόγξ αλλιώςικξ. "Ξι γοίτξι δε μ' αοέρξσμε κσοά μξσ. Δίπεπ απόταρη πχπ πήοεπ και ρχρςό δεμ είμαι ςξ λόγξ μα μημ ςξμ κοαςάπ άμα ςξμ δερμεσςείπ. Έυε ςα θάοοηςα και πεπ μαπ ςημ όπξια απόταρη μα δξύμε και μα ποάνξσμε". Αμαρεμιά ποξηγήθηκε και ύρςεοα ξ λόγξπ ςηπ. Έοινε βλέμμα υαμηλό ρςξμ Λάοιξ, ςξμ είδε μα μημ ςημ ελέγυει, πήοε ςξ θάοοξπ, μίληρε. "Γλσκέ αρκηςή, καλά ςξ είπεπ όπξιξπ ςξμ λόγξ πάοει μα ςξμε κοαςά. Λα, ρσγυώοα με, ακόμα είμαι μπεοδεμέμη. Τι ςξ' θελεπ ρε πειοαρμό μα βάλειπ έμα κξομί ςαγμέμξ ρςξμ Άγιξ Οξσθεμά; Ιαλά μα πάθειπ. Οξλλά είμαι ςα υοόμια πξσ' υε υέοι αμςοικό μα με αγγίνει, ράρςιρα, ξι λξγιρμξί μξσ ακόμα ρε κξσβάοι. Ηέλχ λξιπόμ μα πχ, αδξκίμαρςξπ θα μείμει ξ μξοτξμιόπ ξ Λάοιξπ, με ςξ ρςαοάςξ δέομα αμ μείμει μόμη ςξσ η μσοχδιά ρςξ ρςοώμα μξσ. Ιι αμ πειπ για ςέυμη εοχςική, πξλύ εμχοίπ μα πχ άλλα ακόμα. Λα, θα' θελα ξ ταλακοόπ με ςξ βξψδίριξ βλέμμα, ςα υξμςοά πξδάοια, ςημ εσγεμική μιλιά, απόφε μα με ρσμςοξτέφει. Οιξ ρςέοεα γμώμη μα έυχ χπ αύοιξ ρυημαςίρει. Σσμπάθα με αρκηςή, γσμαίκα είμαι, υώμα, πηλόπ, μη κοίμειπ από ρέμα" Άμξινε ξ Οεοικλήπ ςξ ρςόμα ςξσ, ςξσ ςξ' κλειρε ξ Δημήςοηπ μημ έμπξσμ μύγεπ μέρα. Σμίναμ ςα τούδια ςξσ Λάοιξσ μα δεμ έβγαλε κξσβέμςα. Τξ βλέμμα ςξσ Δάρκαλξσ ρα μέοα βοξυεοή. Τα μάςια ςξσ δσξ κάοβξσμα αμαμμέμα. "Τέςξια πξσ λεπ δεμ ήθελα μ’ ακξύρχ Ιαςεοίμα. Τι είμαι ξ άμςοαπ λξιπόμ, μα μπει ρε παλαίρςοα εοχςική κι αμ βγει μικηςήπ έπαθλξ παίομει ερέμα; Οξλύ με ρύγυσρεπ μα απόταρη εγώ δεμ παίομχ. Ιοιςήπ ρε άλλξσ ςξ κξομί, ςη ρκέφη, εγώ δεμ κιμδσμεύχ. Μα ξι αδελτξί, μα και ξι λξγιρμξί ςξσπ". Ξ Λάοιξπ κξίςανε ςξμ Οεοικλή κι εκείμξπ νεοξκαςάπιε. Δίπε μα πει κξσβέμςεπ μα δεμ έβγαιμαμ από ςξ ρςόμα. Τι μπέοδεμα, ςι οξύτξσλαπ, μα κι απ'ςημ άλλη ρκετςόςαμ ςα λεσκά ρτσοά ςηπ Ιαςεοίμαπ ρςξ όμξοτό ςηπ ρςοώμα και αγλειτόςαμ. "Τι γμώμη έυειπ αδελτέ;", Πώςηρε ςξμ Λάοιξ. "Ιάμε ό,ςι θέλειπ, εμπόδιξ δεμ ρξσ γίμξμαι. Ξ Δάρκαλξπ για μαπ, εκείμξμ οώςα". Άλλξ δεμ μίληρε, ξ Δάρκαλξπ ριχπξύρε. Ιξίςανε και ςημ Ιαςεοίμα. Τι είυαμ ςα μάςια ςηπ ςξ βοάδσ ασςό και δεμ μπξοξύρε μα καθαοίρει ξ μξσπ; Τι' υε ςξ δέομα ςηπ, πιξ λεσκό κι απ' ςη ζύμη, πιξ λαυςαοιρςό κι απ' ςξ ζερςό φχμάκι ςξσ Ηεξύ; Αυ, Ιύοιε, έπλαρεπ ςξμ άμςοα έπλαρεπ ςξμ Οαοάδειρξ μα ραμ έπλαρεπ ςημ γσμαίκα ριμά ρςξμ Οαοάδειρξ ρςήθηκε η Ιόλαρη. "Έουξμαι κσοά μξσ, αδελτέ μξσ, ρσγυώοα με", είπε και ρηκώθηκε όοθιξπ. "Οάμε αδέλτια, εμείπ ρςξ ρςάβλξ καςξικξύμε, ςξ μάθαμε πια", είπε ξ Διδάρκαλξπ και ατήκαμ ςξσπ δσξ εοαρςέπ ρςηπ μύυςαπ ςα ρκιεοά παιγμίδια. ***
ΔΘΧΔ ΙΑΗΘΣΔΘ Ξ ΥΟΜΞΣ ΣΤΑ βλέταοα ςξσ Δημήςοη, πιξ μικοόπ, πιξ εσαίρθηςξπ από ςξσπ αδελτξύπ, κξιμήθηκε αμέρχπ. Λα ξ Λάοιξπ είυε βαοιά αμάρα, βξγκηςό, αδύμαςξμ μα βοει ηρσυία. Δίδε ςξ Δάρκαλξ ρςξ ρςοώμα ςξσ μα εςξιμάζεςαι άρκηρη 6
μα κάμει, πήοε ςξ θάοοξπ, ςξμ πληρίαρε. "Διδάρκαλε, ρσμπάθα με πξσ ρ' εμξυλώ μα ξ ύπμξπ δεμ έουεςαι απόφε". Γύοιρε ςξ βλέμμα γλσκό και ςξ λόγξ γλσκύςεοξ ξ αρκηςήπ ρςξ μαθηςή ςξσ. "Τξ νέοχ αδελτέ μξσ. Σε πεοίμεμα μα' οθειπ μα μξσ μιλήρειπ. Έυει η καοδιά ρξσ τόοςχρη, έλα λξιπόμ, μη λξγαοιάζειπ ςημ κξύοαρή μξσ, δώρε μξσ ςξ βάοξπ, αμςέυχ". Ιι εσθύπ ξ Λάοιξπ νέρπαρε ρε κλάμα γξεοό, άμξιναμ ξι κοξσμξί ρςαμαςημό δεμ είυε. Λξύρκεφε ξ ώμξπ ςξσ Άγιξσ, πέοαρε ώοα μέυοι μα ρσμέλθει. "Σσγυώοα με Άγιε αρκηςή, αμάνιξπ, αμάνιξπ τάμηκα! Σε μςοόπιαρα, ρσγυώοα με", έλεγε και ναμάλεγε μεπ ρς' αματιληςό ςξσ. "Έλα, ρςξμ άμςοα ςξ κλάμα με ςξ μέςοξ Λάοιε", ςξμ μάλχρε ξ Δάρκαλξπ για μα ςξμ ρσμετέοει. Οόμαγε η καοδιά η δική ςξσ πιξ πξλύ μα δεμ έποεπε μα ςξσ ςξ ταμεοώρει. "Οεπ μξσ ςι έτεοε η μύυςα η υθεριμή ρςξ ρςοώμα ςηπ γσμαίκαπ. Οεπ μξσ πξύ ρςάθηκεπ πξλύπ και πξύθε λίγξπ, όλα ς' ακξύει ξ Δάρκαλξπ, έλα, άρε και λίγα δάκοσα γι' άλλη τξοά" Ιαι ςόςε, ρτξύγγιρε ςα δάκοσα απ’ ςα κόκκιμα μάςια ξ Λάοιξπ και άτηρε υείμαοοξ ςιπ λένειπ δίυχπ μπόδεμα μα αλατοώρει η καοδιά. "Λέγαιοα ασςή η γσμαίκα Άγιε, Ηεέ μξσ ρσγυώοερέ με! Λέγαιοα, λάμια εοχςική, μεδξύλι δε μξσ ατήκε! Χίλιξι δαιμόμξι καςξικξύμ ρςξ χοαίξ ςηπ κξομί, ξ Οξμηοόπ ξ ίδιξπ! Ιι αμάμερα ρςα μακοξπόδαοά ςηπ, είδα ςη Ιόλαρη και ςξμ Οαοάδειρξ μαζί! Ιι άγγελξπ μα' ραι θα λσγίρειπ ρςη τχςιά ςηπ, κι άγιξπ μα' ραι θα ποξρκσμήρειπ ςα καποίςρια ςηπ. Σάλεφε ξ μξσπ μξσ Δάρκαλε, ςα λξγικά μξσ είυα υάρει ώρπξσ μα τένει. Τξ κξομί μξσ νεμεδξσλιαρμέμξ δεμ κοάςαγε άλλξ κι εκείμη ζήςαγε μα ςηπ ρβήρχ ςημ άρβερςη ακόμα πύοα! Οξσ μα ςη βοώ ςη δύμαμη Άγιε, άμθοχπξπ είμαι, ρςάυςη, αγέοαπ. Σαμ έτενε ξ ήλιξπ μ' άτηρε μα υαοώ ςξ ρςοώμα, ξ ύπμξπ ξ αδελτόπ μα με κξσομιάρει. Λέυοι ςξ μερημέοι κξιμήθηκα κι ύρςεοα με ςάιρε ςα αγιξβόςαμα ςα δσμαμχςικά κι άουιρε πάλι μα υξοεύει ρα ςη Σαλώμη ρςξ κξομί μξσ. Λέυοιπ μα' οθείςε παοά λίγξ μα απξκάμχ κι εκείμη ακόμα οξύταγε από ςξ μέλι αυόοςαγα! Ξ ίδιξπ ξ Δχρτόοξπ ςημ καςέυει ρξσ λέχ Διδάρκαλε, Δσμάμειπ ρυχοάςε με!" Ιξύμαγε ςξ κετάλι ξ Δάρκαλξπ, υάιδεσε ρςξογικά ςξμ πξμεμέμξ αδελτό, πξλλά πεομξύραμ απ' ςξ λξγιρμό ςξσ μα κοάςαγε ςξ λξγαοιαρμό. Ιι αογόςεοα, βλόγηρε ςξμ καλό αδελτό, ςξμ έβαλε για ύπμξ, μα' οθεί ξ ρκόςξπ μα ςξμ ρσμςοξτέφει, μέυοι ςημ ασγή μα' υει αγαλλιάρει η ςαοαυή. Έμιχρε κξύοαρη κι ασςόπ, γξμάςιρε, έφαλλε έμαμ ύμμξ, είπε δσξ λόγια ακαςάληπςα, δικά ςξσ, έγειοε ρςξ ςαπειμό αυσοόρςοχμα και κξιμήθηκε. ***
ΑΠΑΕΔ Ζ ΙΥΠΑ ΤΑ ΩΠΑΘΑ ΟΞΔΑΠΘΑ ςηπ ρςξ κεμςηςό ςηπ ρςοώμα και έπαιομε οώγεπ ςξ ρςατύλι, δοόριζε ξ ρςόμαπ ςηπ, τοαιμόςαμ η φσυή ςηπ. Οξσ' ςαμ ςα μεύοα, ξι τχμέπ, ξι απειλέπ ςηπ ποώςηπ μέοαπ; Τανίδι είυαμ τύγει, καμείπ δεμ ςα' υε ναμαδεί. Έςοχγε ξ Διδάρκαλξπ ρκστςόπ, αμόοευςξπ, μαρξύλαγε και καμιά ςοίυα απ' ςξ δαρό ραγόμι ςξσ, ήνεοε ςι λόγια θα' βγαιμαμ από ςηπ μηςοξμάμαπ ςα ρχθικά. Τξσπ λξγιρμξύπ γσμαίκαπ δεμ μπξοείπ μα νέοειπ, εμέογεια διαβόλξσ, ρκξςειμή. Λα κείμξπ
7
ήνεοε ςι ςξσ' μελε μα ακξύρει ςώοα, ρε λίγξ και άτημε καμά μξσγκοηςό μα ςξσ νετύγει, μα αλατοαίμει. Έςοχγε ξ Λάοιξπ, ήρσυξπ κι ασςόπ μξμάυα ακόμα θλιμμέμξπ. Λαζί ςξσ, ρσμςοξτιά ρςεμή ξ Δημήςοηπ πξσ' οιυμε καμιά μαςιά δειλή ρςα ςοξταμςά καπξύλια ςηπ γσμαίκαπ. Ιι ξ Οεοικλήπ, πξσ' υε ρςη πλάςη ςξσ μια μύυςα ξλόκληοη κι έμα ποχιμό ρςξ ρςοώμα ςηπ κσοάπ είυε αοπάνει ςξ αομάκι απ'ςξ ρβέοκξ και' μξιαζε με λιμάοη πξύ' υει μα δει ταί μήμεπ ξλάκεοξσπ. Αοπάζαμ ςα παυξσλά ςξσ δάυςσλα, ρυίζαμ ςξ κοέαπ, έπιαμαμ ρειοά ξι μαρέλεπ ύρςεοα ξ ρςόμαυξπ. Ιξίςαζε πξσ και πξσ η γσμαίκα ςξμ καοατλό εοαρςή ςηπ, γέλαγε τυαοιρςημέμη. Ιι ύρςεοα βαοιέρςηρε ςημ αμιληριά και είπε μα ςηπ δώρει μια με ςη τχμή ςηπ μα ςημ υαλάρει. "Μα' ραι καλά αρκηςή πξσ' οθεπ ρςξ ρπιςικό μξσ. Αμ άμεμξπ ρ' έτεοε μα μξσ ςξ θσμηθείπ μα φέλμχ ςξσπ αμέμξσπ. Αμ ρ' έτεοε η λιακάδα μα γίμει ξ ήλιξπ για μέμαμε θεόπ μα ςξμε ποξρκσμάχ. Αμ πάλι ρ' έτεοαμ ξι θξλξί ρξσ, αρκηςάοικξι λξγιρμξί πξσ εμείπ ξι άμθοχπξι ςηπ μέοιμμαπ αδύμαςξμ μα ενηγήρξσμε, κάμε ςξσπ μια ποξρεσυή και πεπ μξσ ςη μα ςημ έυχ ποξρκέταλξ ςξ κάθε βοάδσ. Λε λόγια απλά, γσμαικεία, μα ςα λέχ, μα υαίοξμαι. Οχπ υθεπ και ρήμεοα δεύςεοξ άμςοα είδε ςξ ρςοώμα μξσ, θάμα για μέμα, Άγιε, ρσγυώοα μξσ ςηπ ράοκαπ ςημ αμάγκη. Φςαίει άοαγε ξ καοπόπ ή ςξ δέμςοξ πξσ ςξμ υςίζει; Ιαι ρήμεοα πιξ διάταμη είμαι η καοδιά μξσ, πιξ ρςέοεη, πιξ κξμςιμή η απόταρή μξσ". Έπαφαμ όλξι ςξ ταΐ κι άκξσγαμ ςα λόγια ςηπ γσμαίκαπ. Ξ Δάρκαλξπ έςοιβε ςξ παυύ ςξ μξύρι ςξσ απάμχ ρςξ πιάςξ ςξσ και είυε ςημ λένη ρςξμ ρςόμα. "Ωοαία μαπ ςα' πεπ Ιαςεοίμα, γάογαοα ςοέυξσμ ξι λένειπ ςηπ εσγμχμξρύμηπ από κει πξσ ποιμ δσξ μέοεπ βγήκαμ απειλέπ κι ήθελεπ μα μαπ διώνειπ. Σςα ποώςα ξ όμξοτξπ αδελτόπ Λάοιξπ ρ' αμάρςηρε, γσμαίκα ρξσ θύμιρε όςι είραι κι όυι μξμαυή, ρ' έτεοε ρςα καλά ρξσ. Ιαι ξ αδελτόπ ξ Οεοικλήπ, με ςξ ρεμμό ςξ ρςόμα, ςξ αμςοίκειξ ρώμα ρξσ' δχρε ςξ πεοίρρεσμα, και ρε θχοώ ρήμεοα αουόμςιρρα πιξ καλά κι από βαρίλιρρα. Οεπ μαπ λξιπόμ, ρςξ δξκιμαρςάοι ςξσπ έβαλεπ, δικαρςήπ ρςξσ έοχςα ςη ςέυμη ςξσπ έρςηρεπ μποξρςά ρξσ, πξια απόταρη καςέληνεπ, μα τύγξσμε ξι άλλξι, γιαςί έυει κι άλλεπ πξλιςείεπ ξ Ηεόπ θέλξσμ κι ασςέπ ραμ ςη βοξυή, ςξ λόγξ ςηπ 'μεςαλλαγήπ' μα ςξσπ δοξρίρει. Ξ αρκηςήπ πξσ ςεμπέλεφε και θοέτει ςξ κξομί ρςξμ ίδιξ ςόπξ, είμαι υαμέμξπ, ραπίζει ξ μξσπ ςξσ, ξι ποξρεσυέπ αοαιώμξσμ, αουίζει η ράοκα και ςξσ λέει ςι και πώπ. Ζ άρκηρη η μόμη ςξσ ςοξτόπ, γσμαίκα, τίλη και αδελτή η ςαλαιπχοιά και η ρκόμη ςξσ αγέοα". Γύομαγε βλέμμα ξ Οεοικλήπ πόςε ρςξ Δάρκαλξ και πόςε ρςη κσοά, η απόταρή ςηπ αγχμία μεγάλη γι' ασςόμ. Ιι ξ Λάοιξπ είυε ρςσλώρει ςξ μάςι ςξσ ρςημ Ιαςεοίμα, ρςξυαζόςαμ ςιπ ώοεπ πξσ ςξμ μάλανε ρςξ ρςοώμα ςηπ, καοςέοαγε ςημ ςελική ςηπ γμώμη. Λόμξ ξ Δημήςοηπ είυε κοστςεί παοάμεοα και όπχπ ςξ ρσμήθιζε, κξσβέμςα δεμ έκαμε μα πει. "Λ' αοέρει μα ρ' ακξύχ Άγιε, καλά ςξ λέμε όςι νέοειπ ςιπ λένειπ μα διαςάζειπ. Ηα'οθχ και ρςημ απόταρή μξσ μα όυι απόφε και μη μξσ θσμώρειπ. Τι ςξ' θελεπ μα'υειπ μαζί ρξσ ςοειπ και όυι δύξ μαθηςάδεπ; Δε λέχ, όμξοτξπ ξ ποώςξπ, ξ φηλόπ με ςξσ Άδχμη ςξ ρώμα, πιξ βάοβαοξπ ξ δεύςεοξπ, πιξ αφύπ, ραμ αγοξςάοηπ, ραμ βξρκόπ, ςξ θέλει κι ασςό η γσμαίκα. Λα από ςημ ποώςη μέοα εμςύπχρη μξσ έκαμαμ ςξύςξσ ςξσ μέξσ, ςξσ ςοίςξσ ρςημ παοέα ραπ ςα πλαμεμέμα μάςια, μιλιά δεμ έβγαλε, κξσβέμςα ακόμα μα ακξύρχ από ςα υείλη ςξσ, μα ποόρενα, γσμαίκειξ μάςι βλέπειπ έυχ, όλα ςα κόβει ρςη ρςιγμή, πχπ κξίςαζε ρσμέυεια ςιπ γάμπεπ μξσ και μξσ άοερε αμ θέλειπ ςημ αλήθεια. Δώρ’ μξσ ςξμ Δάρκαλε καλέ, μια μέοα ςξσ Ηεξύ είμαι ακόμα ξ κόπξπ ρξσ υαμέμξπ δεμ θα πάει Αύοιξ ςέςξια ώοα ρξσ ςξ σπόρυξμαι και ρε κξιςάχ ρςα μάςια, ςη γμώμη ςημ 8
ξοιρςική θα έυειπ, μα ςξ νέοειπ, ςέςαοςξ μα μξσ ποξνεμέφειπ δεμ έυειπ, ςι τξβάραι;" Οεςάυςηκε όοθιξπ ξ Δημήςοηπ, αλάτιαρε, η καοδιά ςξσ λεπ κι ήθελε μα ρκίρει ςξ κξομί μα' βγει απόνχ. Άγλειφε ςα νεοαμέμα υείλη ςξσ, η αμάρα ςξσ έγιμε ρα ζώξσ ρεομικξύ. Γξσολώραμ ςα μάςια ςξσ, κξκκίμιρε η μξύοη ςξσ, ξι αδελτξί δεμ ςξμ είυαμ μαςαδεί έςρι. Τξμ έπιαρε απ' ςξμ ώμξ ξ Δάρκαλξπ, δσμαςό ςξ υέοι ςξσ ραμ ήθελε, ςοόμανε ξ Δημήςοηπ, έκαςρε πάλι κάςχ, μα ήοθε ριμά ρςξμ Άγιξ, μα παίομει δύμαμη, μα είμαι αρταλήπ. Οήοε τχμή ασρςηοή ξ αρκηςήπ, ρκύφαμ κετάλια ξι άλλξι. "Άκξσ κσοά μξσ, ςα αγαθά πξσ έδχρεπ ξ Ηεόπ θα ρςα πλεοώρει, γι' ασςά ρε τυαοιρςξύμε. Ήοθαμε ςηπ Ηείαπ Mεςαλλαγήπ ρπξοιάδεπ μακοιμξί, τςχυξί και κξσοελήδεπ, ρςάυςη απ' ςη ρςάυςη ςξσ Ηεξύ, έςρι κάμξσμε μήμξσπ, υοόμια, δεμ κξσοαρςήκαμε, πάλι ρςάυςη θα γίμξσμε, ρε άλλξσπ ςόπξσπ, ποόβαςα και θα μαπ ξδηγήρει ξ Ιαλόπ Οξιμέμαπ. Σε γμώοιρα απ' ςημ καλή δσξ μέοεπ ςώοα, ξ διάβξλξπ, με ρσγυχοείπ, μ' ακξύρειπ ςημ αλήθεια, ταίμεςαι κσβεομάει ςξ λξγιρμό και ςξ λεσκό κξομί ρξσ. Άρυημξπ ρύμβξσλξπ, καςακςηςήπ μασλιρςικόπ, κι εγώ ςξμ πξλεμάχ με όρα ξ Οαςέοαπ μξσ όπλα μξύ έυει δώρει. Ξ πόλεμξπ από ςξσ Ιάιμ ςη τλέβα έυει πξσ κοαςάει, δε ρε καςηγξοώ ξύςε γι' ασςό, γσμαίκα είραι. Σ' άκξσρα υςεπ, είπεπ απόταρη θα πάοειπ, μαπ γέλαρεπ. Σ' άκξσρα ρήμεοα, πάλι ςα ίδια. Μα σπξςάρρεςαι ξ άμθοχπξπ ρςξσ Ηεξύ ςα βίςρια, είμαι γοαμμέμξπ, αλλιώςικα δεμ μπξοεί μα κάμει. Μα σπξςάρρεςαι άμςοαπ ρςηπ γσμαικόπ ςξ άρςαςξ βξύλεσμα, μξιάζει με καοάβι ρε θύελλα δίυχπ καπεςάμιξ. Αμεπίςοεπςξ, δεμ πεοπαςάει ξ κόρμξπ έςρι. Λέρα μξσ κι άλλξπ πόλεμξπ ςώοα, καθώπ εςξύςξπ ξ μεαοόπ παοθέμξπ είμαι, άλλξ απ' ςηπ μάμαπ ςξσ δεμ έυει δει βσζί, άλλξ απ' ςηπ μήςοαπ πξσ ςξμ γέμμηρε δεμ έυει ζήρει θέομη. Σαμ μπει ρςξ κάρςοξ ςξ δικό ρξσ κι ύρςεοα ςξμ διώνειπ, κακό αρύλληπςξ θα κάμειπ, για πάμςα θα ρε μμημξμεύει, ξ θεόπ ςξσ ερύ θα γίμειπ, πάει ξ αληθιμόπ Ηεόπ, νότληρε για κείμξμ. Ιι όπξσ μακοιά κι αμ ςξμε ρύοχ, ρέμα θα ςοαγξσδάει κάθε ημέοα, κάθε μσυςιά, ρε κάθε βήμα ςξσ ςξ έμα πξδάοι θα γσομάει ρςξ ςόπξ ρξσ. Λεγάλη εσθύμη μα ρςξμ μπιρςεσςώ, είμαι ξ Βεμιαμίμ ςξσ αδελτάςξσ μξσ, ξ πιξ γλσκόπ μξσ αδεοτόπ, ρυεδόμ για γιό ςξμ έυχ'. Ακξύγαμ όλξι ριχπηλξί, η κάθε λένη ςξσ Δαρκάλξσ υάοαζε ρςξ μσαλό ςξσπ. Σκστςόπ ξ Λάοιξπ, ακξσβέμςιαρςξπ, ςξ ίδιξ ξ Οεοικλήπ ρκσμμέμξπ ήςαμ κι η καοάτλα ςξσ γσάλιζε ρςξσ υςύπξσπ ςημ λσκότχςη αυςίδα. Λα ξ Δημήςοηπ έμιχθε ςώοα ξ εκλεκςόπ, δεμ ήθελε μα μείμει ασςόπ απ' ένχ. Τα κάλλη ςξσ έοχςα 'θελε μα γεσςεί κι ασςόπ, γσμαίκειξ υάδια ρςα μεοιά ςξσ, ρςα ρςήθια ςξσ μα' οθει επιςέλξσπ η υαοά, μα λέει αογόςεοα εοχςικά ςοαγξύδια μαζί με ποξρεσυέπ. Έρκσφε ποξπ ςξ Δάρκαλξ πξσ νετύραγε μασοιρμέμξπ απ' ςιπ ρκέφειπ κι όρα είυε πει και ςξσ είπε με δύμαμη πξσ δεμ πίρςεσε όςι είυε. "Αγαπημέμε Δάρκαλε, ςξ νέοειπ, ςη ζχή μξσ για ρέμα όπξςε θεπ μπξοώ μα δώρχ. Όςαμ με κάλερεπ δεμ ρκέτςηκα ρςιγμή μα ακξλξσθήρχ. Ησμάμαι πάμςξςε και κλαίχ κείμη ςη μέοα πξσ ρσμαμςηθήκαμε, εγώ ρε ςόπξ ατιλόνεμξ, μξμάυξπ, πιξ μξμαυόπ κι απ’ςξ ρκξςάδι, ριγαλά μα ςοαγξσδώ, η μόμη παοηγόοια μξσ, τχμή μα βγαίμει απ’ςη φσυή αμςί μα βγει μαυαίοι μα ρςοατεί ρςξμ εασςό μξσ πξσ έμιχθα κιόλαπ βάοξπ αρήκχςξ. Ιι ήςαμ εκείμξ ςξ ςοαγξύδι μξσ μια ποξρεσυή, ξ Ιύοιξπ μα κάμει έμα θάμα, μα ρχθώ κι εγώ ξ πεμςάοταμξπ, μα μη υαθώ. Ιι ερύ εμταμίρςηκεπ, ρςαλμέμξπ από Ιείμξμ, ςξ δίυχπ άλλξ, έγιμε ςξ θάμα, ςξ υέοι ρξσ μξσ άπλχρεπ, ςξ’ ρτινα ρςξ δικό μξσ, λένη δεμ είπεπ, δε υοειαζόςαμ κξμςά ρξσ ήοθα γξογά, ξύςε λεπςό δεμ άτηρα υαμέμξ. Ιι από ςη μέοα εκείμη πξσ ναμαγεμμήθηκα, ς’ άγια υέοια ρξσ ραμ με ακξσμπάμ μξμίζχ είμαι ξ κεοασμόπ και ρύγκξομξπ οιγώ, ςξμ άγιξ λόγξ ρξσ όςαμ ακξύχ, ςοαγξύδι ςηπ μσυςιάπ
9
μξμίζχ είμαι και απξκξιμιέμαι ρςα ξσοάμια ρύμμετα. Τη θέληρή ρξσ εκςελώ με μια μαςιά ρξσ, υχοίπ λόγξ μα βγάλειπ, θέλχ μξμάυα ερέ μα εσυαοιρςώ. Οξςέ μξσ υάοη δε ρξσ ζήςηρα καμία. Λξμάυα ςώοα θέλχ ασςή ςη υάοη μα μημ ςημ αομηθείπ ρ' ασςόμ πξσ λεπ όςι είμαι γιξπ ρξσ. Οαίομχ ςα θάοοηςα και ρςξ ζηςώ, θέλχ με ςημ κσοά κι εγώ μα κξιμηθώ, ποώςη τξοά μα μάθχ πχπ φέλμξσμ ςξμ έοχςα ξι αμθοώπξι, άμθοχπξπ κι εγώ Δάρκαλε, υώμα κι εγώ, ράοκα κι ασςή ζηςάει ασςά πξσ έυει ρςεοηθεί. Οοώςη τξοά πξσ έςρι ρξσ μιλώ, ρσγυώοα με, άλλξ δεμ θα πχ, ρςη ριχπή ςημ όπξια απόταρή ρξσ θα σπακξύρχ". Όοθιξπ ρςάθηκε ξ αρκηςήπ, μέτη ρκεπάζαμ ςξ χοαίξ ςξσ ποόρχπξ, ςα λόγια ςξσ μικοξύ ςξσ μαθηςή ραμ βέλη είυαμ μαςώρει ςη καοδιά ςξσ. Σήκχρε η ράοκα ςξσ τχμή, ςξμ κσοίεφε ξ πόθξπ, δεμ έτςαιγε. Λόμξ πξσ άλλα είυε ρκετςεί για κείμξμ, άλλα ςξσ εςξίμαζε πξσ μόμξ ςξ άρπιλξ, ατίληςξ κξομί μπξοεί μα κάμει. Λα, δεμ μπξοξύρε μα αομηθεί. Ιαςαοαμέμη ςι ώοα πξσ' υε ασςή ςη πόοςα βοξμςήνει, καςαοαμέμη η ρςιγμή πξσ' θελε ςξμ ποξνεμηςή μα κάμει, ασςόπ'υε ςξ ρτάλμα όυι ξι αδελτξί. Οοόβαςα σπάκξσα εκείμξι, κείμξπ ςξσπ έμπαρε ρςξσ λύκξσ ςη τχλιά. Ιξίςανε ςημ γσμαίκα ξλόιρια ρςα μάςια, ςξμ κξίςανε κι εκείμη μια ρςιγμή, μεςά καςέβαρε ςξ βλέμμα, ύρςεοα ςξμ Δημήςοη πξσ κάθξμςαμ ρκστςόπ και κάςι μόμξπ ςξσ μξσομξύοαγε. Ιαι ςόςε έβγαλε ςημ κοίρη ςξσ, κι ξ Ηεόπ βξηθόπ. "Τα ποώςα βήμαςα, γσμαίκα, ςξσ αμθοώπξσ ρςη ζχή εσαίρθηςα, ραμ ςξ κλαοάκι ρςξσ αμέμξσ ςημ υαλάρςοα διάθερη. Ιοαςάει ξ παςέοαπ ςξ κξομί μη πέρει, ρςεοιώμει ςα λιγμά καλάμια μα' μαι ςξ βήμα όπχπ ποέπει, έςρι κι ξ Ξσοάμιξπ Οαςέοαπ ςα όμξια κοαςάει ςη φσυή μη πέρει ραμ ςξ δοόμξ Τξσ θελήρει μα πξοέφει, νέοχ εγώ καλύςεοα απ' ασςά, ρξσ μιλάχ αληθιμά. Δκείμξπ κοίμει, Οάμρξτξπ, Ιείμξπ μημάει, εμείπ ςα όογαμα, παίζξσμε ςξ ρκξπό. Ηέλει ξ γλσκόπ μξσ γιξπ μα ρε ακξλξσθήρει ρςξσ έοχςα ςξ δοόμξ, πάο'ςξμ. Λξμάυα έμα ρξσ λέχ, άκξσρέ ςξ Ιαςεοίμα. Λημ ςξμ ατήρειπ αύοιξ πιξ μόμξ από ρήμεοα. Τα βήμαςά ςξσ αμάθεσςα, ποώςα και αρίγξσοα, κξμςά ςξσ μα' ραι, δσμαςά ςα μποάςρα ρξσ, ξ έοχςαπ μ' αμθίρει εσγεμικά δίπλα ρςξ δικό ρξσ δέμςοξ ςξ έμπειοξ. Όπξια η απόταρή ρξσ, δε ρε δερμεύχ, μα μημ ςξμ ρπάρειπ κι ύρςεοα δεμ μπξοώ μα ςξμ κξλλήρχ. Έουεςαι μέρα ρξσ κείμξ πξσ θέλχ μα ρξσ πχ;" Σήκχρε ςξ βλέμμα ςι γσμαίκα, ςι τχμή ςηπ ριγαλή, ρεμμή, ρςοχμέμη. "Σςξ σπόρυξμαι αρκηςή. Σσγκλξμιρμέμη είμαι απ' όρα ακξύχ, μα νέοειπ, καλύςεοη με ατήμειπ αύοιξ ό,ςι κι αμ γίμει απ' ό,ςι με εύοεπ. Άρε μξσ ςξμ παοθέμξ μέξ ρε με, καλύςεοη από μέμα ποχςξβγάλςοα δεμ ήςαμ μα ςξσ ςύυει, πίρςεφέ με. Ιι ό,ςι κι αμ αύοιξ νημεοώρει ξ Ηεόπ, πιξ ακέοαιξ από ρήμεοα θα ρξσ ςξμ ρςείλχ πίρχ.". Λέοεφε ςι μξοτή ςξσ Δάρκαλξσ, ςα υείλη υαμξγέλαραμ, ςι τχμή ςξσ έπερε μια ξκςάβα. "Οάμε λξιπόμ εμείπ ξι σπόλξιπξι αδέλτια. Ξ ρςάβλξπ ρπίςι μαπ κι απόφε". Ιαι ρμίγξμςαπ με ςξμ Δημήςοη πξύ υε ςξ ποόρχπό ςξσ λάμφη διατξοεςική, απίθχρε ςξ άγιξ υέοι ρςξμ λιγμό ςξσ ώμξ και με τχμή απαλή μα μημ ακξύρει άλλξπ, δσξ κξσβέμςεπ ςξσ άτηρε κληοξμξμιά για ςημ μεγάλη μύυςα. ***
10
ΔΘΧΔ ΑΟΞ ΚΘΓΖ ΩΠΑ ΟΞΥ Ξ ΔΑΣΙΑΚΞΣ είυε μακούμει και ρςξ έμπα ςξσ αυεοώμα, καθιρςόπ διαλξγιζόςαμ ςα παλιά, ςα ςχοιμά και ςα μελλξύμεμα ςξσ κόρμξσ. Ξι δσξ αδελτξί, περμέμξι δίπλα δίπλα ρςα μαλακά ςα άυεοα, ύπμξ δεμ είυαμ. Ιξιςξύραμ ςα δξκάοια ρςξ ςαβάμι λεπ κι ήςαμ ς' άρςοα ςξσ Ξσοαμξύ. Σςέμαζε πόςε πόςε ξ Οεοικλήπ, ρςέμαζε εσθύπ αμέρχπ και ξ Λάοιξπ. Σε λίγξ δεμ άμςευε, βάοσμε η ριχπή, πλάμςανε η φσυή ςξσ Οεοικλή, λιγόλξγξπ ήςαμ πάμςα μα απόφε δεμ κοαςιόςαμ. Ήθελε άμθοχπξ μα μξιοαρςεί μια δσξ κξσβέμςεπ, άλλξπ δεμ σπήουε, μόμξ ξ Λάοιξπ, ξύςε ήθελε άλλξ καμέμα. Γύοιρε ςξ ρώμα ςξσ ρςξμ καλό αδελτό ςξσ, ρκιέπ γέμιρε ςξ άςοιυξ κετάλι. "Ιξιμάραι αδελτέ; Τξ νέοχ, δεμ κξιμάραι. Ξύς’ εγώ. Σιγά μιλάχ, ξ Δάρκαλξπ δεμ ποέπει μα εμξυλείςαι. Έυχ πξλλά τξοςώμαςα απόφε αδελτέ μξσ. Κεπ κι άλλανε η ζχή μξσ ρε μια μέοα, έςρι μιώθχ". Άκξσρε ξ Λάοιξπ ςξμ λόγξ ςξσ αδελτξύ, γύοιρε κι ασςόπ μα είμαι πιξ ριμά ςξσ. "Ιι εγώ, αλήθεια ρξσ μιλάχ αδελτέ, ςα ίδια μιώθχ. Μςοέπξμαι μα ςα ρκέτςξμαι μα ξ μξσπ μιλάει και η καοδιά υχοίπ μα με σπξλξγίζει. Ηέλχ ςξμ ύπμξ μα έλθει μα δεμ με ακξύει, μξμάυξπ, νσπμηςόπ μξσ ταίμεςαι θα μείμχ μα ρσλλξγάμαι ςημ όμξοτη κσοά". "Ιι εγώ ασςήμε ρκέτςξμαι αδεοτέ μξσ. Οαοθέμξπ δεμ ήμξσμα ποξςξύ μα ςημ γμχοίρχ αλλά ραμ αειπάοθεμξ μ' έκαμε μα μξιάζχ ραμ άουιρε μα μξσ ρςξοεί ςξμ έοχςα, όυι ςξ ρςόμα, ςξ κξομί ςηπ πάμχ ρςξ ςοιυχςό δικό μξσ. Δσξ ςοειπ τξοέπ ρς'άγξσοα μιάςα μξσ είυα πλαγιάρει με θηλσκό μα ασςή είμαι πλαρμέμη λεπ απ' όλα ςα θηλσκά ςξσ κόρμξσ. Σσμπάθα με πξσ ρςα νξμξλξγξύμαι όλα ςξύςα αδελτέ μα αμ δεμ μιλήρχ απόφε θα ρυιρςώ, θα ρκάρχ, ξ λξγιρμόπ, ςξ ρώμα, η φσυή γιξμάςα όλα από κείμη". Σςέμανε ξ Οεοικλήπ, ρςέμανε ξ Λάοιξπ, μςξσέςξ ςξ πήγαμ. "Αυ, κι εμέμα αδεοτέ μξσ, ςι ςα θεπ, κι εμέμα! Σκέτςξμαι και ςξμ αμόλεσςξ μικοό μαπ αδεοτό πξσ υαίοεςαι ςώοα όρα εγώ ποξυςέπ κι ερύ ευθέπ ρςα άρποα ςηπ ρεμςόμια. Από ςη μια, δεμ μςοέπξμαι, ςξ λέχ, ςι ζήλεια, ςξύςη η άοοχρςη ρκιά ρκεπάζει ςη καοδιά μξσ μα απ' ςημ άλλη υαίοξμαι πξσ ξ αδεοτόπ μπαίμει ποξρκσμηςήπ μεότσςξπ ρςξσ έοχςα ςξ δώμα". "Ιι εγώ καλέ μξσ Λάοιε, έςρι όπχπ ςξ' πεπ, ςη μια η ξογή, παοάπξμξ, πξσ μ'άτηρε υχοίπ μα με διαλένει κι από ςημ άλλη ρκέτςξμαι ςα λόγια ςξσ Δαρκάλξσ, βάλραμξ αλλά πια, αλίμξμξ, ςόρξ ποξρχοιμό!". "Σώπαρε αδεοτέ, μημ ρκιάζεραι. Ό,ςι κι αμ γίμει αύοιξ, εμείπ θα ρεβαρςξύμε. Έςρι όπχπ ποέπει. Λπήκαμε ρςξ αλώμι ςηπ και δείναμε ςξ δικό μαπ. Όπξιξμ διαλένει, σπακξή αμίληςη θα δείνξσμε. Δίμαρςε αδέλτια Οεοικλή, για μια γσμαίκα δεμ θα βγάλξσμε μαυαίοια". "Μα' ραι καλά αδελτέ μξσ, ςα πιξ χοαία λόγια άκξσρα απόφε, ενόμ απ'ςξσ Δαρκάλξσ ςιπ ξσοάμιεπ λένειπ. Μαι, για μια γσμαίκα, όυι, πξςέ δεμ θα γιμξύμε από αδελτξί ευςοξί. Ιι αμ νημεοώρει άρυημα για μέμα, καλά θα' μαι για ρέμα, άοα για όλξσπ μαπ. Ασςό θα πει αγάπη. Ιι αμ θέλει ςξ μικοό μαπ για άμςοα ςηπ η Ιαςεοίμα, υάοιρμά ςηπ, ρςξ γάμξ ςξσπ ποώςξπ θα ρύοχ ςξ υξοό. Μα' ραι καλά, μέοεφεπ ςη φσυή μξσ Λάοιε, καλέ, ακοιβέ αδελτέ μξσ". "Ιαλή ρξσ μύυςα, Οεοικλή, κι έςρι όπχπ είπεπ ρήμεοα κι εγώ ρξσ είπα επίρηπ, όμξια κι
11
αύοιξ με ςξ καλό μα ποάνξσμε". Γύοαμ κι ξι δσξ ρςα ρςοώμαςα και πέραμ αλατοξί. Ιι ξ ύπμξπ πξσ ποιμ αομιόςαμ, ςώοα ςξσπ αγκάλιαρε γλσκόπ και άδειαρε ςξμ λξγιρμό μα πάοει ςη θέρη ςξσ μέυοι μα υαοάνει. Οέοαρε ώοα, ρηκώθηκε ξ Διδάρκαλξπ από ςα υάμχ, έμιχρε κξύοαρη, πληρίαρε μα πέρει κι ασςόπ. Δεμ ςξσ άοερε η μέοα πξσ νημέοχμε, ςξ’ μιχθε όςι κάςι άρυημξ εουόςαμ. Έρκσφε, ποξρεσυήθηκε, έλιχρε ςη διάμξιά ςξσ ρςξσ Οαςέοα ςη τχςιά, δεμ αμακξστίρςηκε. Ασςή η γσμαίκα είυε δύμαμη πιξ μεγάλη κι απ' ςξμ Ηεό ςξμ ίδιξ! "Οοέπει μα βοχ ςξ δοόμξ μα' οθξσμ πίρχ ςα καλά μξσ ποόβαςα", φιθύοιζε και ςξμ Ηεό καλξύρε μα τχςίρει. "Δείνε μξσ Δρύ ςξ πχπ και ασςό θα γίμει. Δείνε μξσ Ηέ μξσ". Ιαι μέυοι μα ρταλίρει ξ ύπμξπ ςα άγια μάςια, η φσυή ςξ ίδιξ έφελμε. ***
ΙΑΗΘΣΛΔΜΞΘ ΣΤΖΣ ΟΚΑΤΔΘΑΣ ςα απόμεοα ρκιεοά είμαι ξ Διδάρκαλξπ και ξι δύξ μαθηςάδεπ. Ξ ήλιξπ έκαιγε όλη μέοα, ρκξύοημαμ ςα δέομαςα, οίγιαραμ ςα ποόρχπα, δίφαρε ςξ ρώμα. Ιάςραμ κι ήπιαμ απ' ςη πηγή, δοξρέοεφαμ λιγάκι. Ήςαμ κι ξι ςοειπ ςξσπ ρκετςικξί, λίγεπ κξσβέμςεπ, ςσπικέπ. Οξσ ήςαμ η υαοά πξσ κάπξςε κξύομιαζε αμάμερά ςξσπ κι ήςαμ λσυμάοι ακόμα και ρςημ πιξ ρκξςαδιρμέμη μύυςα; Τώοα ξ λξγιρμόπ, ξ κόρμξπ ξλάκεοξπ κείμξ ςξ αουξμςικό, η φσυή κείμξ ςξ μπξλιαρμέμξ μ' έοχςα ρςοώμα, ξ πόθξπ μα ςημ δξσμ ναμά. Οεομξύραμ γύοα ξι διαβάςεπ, ρκιέπ μξμάυα, δίυχπ ράοκα. Ξ Δάρκαλξπ ςα'νεοε, δε μιλξύρε όλη μέοα. Λα ςώοα, είυε έοθει η ρςιγμή μα πει εκείμα πξσ'ποεπε ποιμ πάμε πίρχ ρςξ αοχμαςιρμέμξ από κξομιά κι ιδοώςεπ ρπίςι. "Ακξύρςε με αδέλτια, πάμςα μ' ακξύςε, παοάπξμξ δεμ έυχ. Οοιμ υοόμια από ςξ ρπίςι ςξ ζερςό ραπ πήοα, ραμ ςξμ φαοά ραπ ςοάβηνα απ' ςη καλή τχλιά ραπ. Δρύ καλέ μξσ Λάοιε, πξσ εομήμεσεπ ςα Μξμικά, ςα πεοίπλξκα, ςα μπεοδεμέμα και πληοχμόρξσμ από εμόυξσπ και αθώξσπ για μα ςξσπ έυειπ ςημ ελπίδα ζχμςαμή, είυεπ μπατιάρει, η φσυή ρξσ ήςαμ πια κλειρςή, μόλιπ ρξσ έμεσρα όλα ςα παοάςηρεπ και ηύοεπ ρςη Λεςαλλαγή ςξ μόημα ςηπ ύπαονηπ. Ιι ερύ καλέ μξσ Οεοικλή, μάρςξοηπ ήρξσμ άοιρςξπ, υςιρςάοηπ, ξικξδόμξπ, ςα υέοια ρξσ έπιαμαμ ςξ άφσυξ και ςξσ’διμαμ φσυή, ςξ νύλξ ή ςξ ρίδεοξ ή ςη πέςοα ακόμη. Λα εσςσυιρμέμξπ δεμ ήρξσμα, ήοεμξπ, αλατοξπάςηπ και ραμ με είδεπ ςξ’ μιχρεπ, η μεςαλλαγή μίληρε ρςη καοδιά ρξσ, όλα ςα ατήκεπ για ςξ δοόμξ Δκείμξσ πξσ’ γιμε και ξ δικόπ ρξσ δοόμξπ. Ιι ύρςεοα, ξ μικοόπ μαπ, ξ Βεμιαμίμ, ξ Δημηςοάκηπ μαπ, με ςη φσυή ςξσ Ξοτέα, ςη γλσκιά τχμή, ξ μςοξπαλόπ μαπ ξ αδεοτόπ πξσ ςξμ μπιρςεύςηκε η Δύμαμη ρε μέμα μα ςξμ πεοπαςήρχ ρςα μξμξπάςια ςξσ Ξσοαμξύ. Ξοταμεμέμξ ςξμ εβοήκα μα ςοαγξσδάει μελαγυξλικά έμα βοάδσ ρε κάπξιξ άθλιξ ίδοσμα για ςημ ρκληοή ςξσ μξίοα και μξσ ρυίρςηκε η καοδιά. Ζ θλίφη ςηπ τχμήπ, ςα λόγια ςηπ καοδιάπ ςξσ, η θεία τχμή εμόπ αγγέλξσ. Λόλιπ ςα βλέμμαςά μαπ ρςασοχθήκαμ, μαςώραμ κι ξι φσυέπ μαπ και ςα δάκοσα πξςάμι. Οαςέοα με είπε ποιμ ακόμη με αγγίνει και είμαι, είμαρςε γι’ ασςόμ, μα νέοεςε, ξ κόρμξπ όλξπ. Οαοάπξμξ δεμ έυει ξ Ιύοιξπ για ςξμ εογξλάβξ Τξσ. Οοόθσμα ήοθαςε, κι ξι ςοειπ, μαζί μξσ μα γμχοίρεςε Δκείμξμ ςξμ Αγμώοιρςξ, ςξμ Αόοαςξ, ςξμ Κόγξ ςξμ κοσμμέμξ. Ιαι πξσ δεμ 12
πήγαμε μαζί, και πξσ δεμ έβγαλε η πεοπαςηριά μαπ. Λέοη πξλλά γμχοίραμε, αμθοώπξσπ μαύοξσπ, άρποξσπ, καλξύπ και άγοιξσπ, ευθοξύπ και τίλξσπ κάμαμε, πάει καλά χπ εδώ. Τξύςξπ ξ δοόμξπ, ξ δικόπ μξσ, ραπ ςξ' υα πει, αμήτξοξπ και υαλικξρςοχμέμξπ. Οληγιάζει η παςξύρα ρςξ αμέβαρμα, η φσυή αλατοαίμει κι άμςε πάλι απ'ςημ αουή. Από ςα πξσ’ οθαμε ρςξ χοαίξ Οεοιρςέοι και αοάναμε ρςξ ρπίςι ςηπ κσοάπ, πξλλά έυξσμ αλλάνει αδελτξί, κι ερείπ κι εγώ ςξ νέοξσμε, ςξ μα κοστςξύμε δεμ μπξοξύμε πίρχ από ςξ δάυςσλό μαπ. Οήοε ξ Ηεόπ πξσ κοίμει ςιπ φσυέπ γσμαίκαπ μάςια, ποόρχπξ και ρώμα και μαπ κοίμει ςοία μεοόμσυςα ςώοα. Ιίμδσμξπ, κίμδσμξπ μεγάλξπ αδελτξί! Έυεςε ςη φσυή ρς' ασςιά ραπ ςώοα δα πξσ ραπ μιλάχ;" Έγμεφαμ ρσμτχμώμςαπ και ξι δσξ, ρσμέυιρε ξ Άγιξπ. "Απόφε ςξ απόγεσμα ξ κίμδσμξπ αδέοτια, παοατσλάει πίρχ απ' ςη πόοςα ασςήπ ςηπ βλξγημέμηπ. Δγώ ραπ έοινα ρςξσ λύκξσ ςη τχλιά, ασςή ραπ δάγκαρε με δόμςια πξσ δεμ μιώθει ςξ ραοκί, μξμάυα η φσυή πξμάει. Λείμαςε κι ξι δσξ από έμα βοάδσ και μια μέοα και μξμξμιάπ ςη θέλεςε κι ξι δσξ ραπ για γσμαίκα. Ιαι ρήμεοα, αυ, θεέ μξσ, πιόςεοξ αμηρσυώ για ςξ μικοό αδελτάκι μαπ, ςξμ ακοιβό μαπ ςξμ Δημήςοη, πξσ' μαι αμάθεσςξπ, αγμόπ και θα ςξμ νεμσαλίρει. Αμ άμςοεπ πιξ μερςξί ςημ πάςηραμ ραμ μαθηςξύδια, κείμξπ θα θέλει πια μα μ' αομηθεί ξλόςελα και μα μςσθεί γαμποόπ, όυι με μύτη ςη φσυή όπχπ κοστά πξθξύρα αλλά με ςημ κσοά ασςή πξσ θα ςξμ έυει ρκλάβξ. Λα ςώοα άλλξ με καίει αδεοτξί, άλλξ με ριγξφήμει και αμξίνςε κι άλλξ ςη φσυή, τάςε ςξ, καςαπιείςε ςξ ραμ ποξρεσυή". "Τι είμαι ασςό Διδάρκαλε; Οξλύ αμηρσυξύμε", είπαμ κι ξι δσξ και έγιμε η ςαοαυή μάρκα ρςξ ποόρχπό ςξσπ. "Έμαπ μξμάυα γίμεςαι γαμποόπ καλά μξσ αδέλτια, ξύςε δσξ, ξύςε ςοειπ. Έμαπ μξμάυα ρςηπ γσμαίκαπ ςξ ρςοώμα άουξμςαπ, έμαπ ξ κύοηπ. Ζ απόοοιφη ςχμ άλλχμ δσξ, μα ςι με αογξφήμει από ςα υθεπ πξσ πέραμε για ύπμξ. Έφαλλα ρςξμ Οαςέοα μξσ μα δείνει ςξμ δοόμξ ςηπ λεσςεοιάπ. Τξμ ςοόπξ ςξ καλό μα μείμξσμ ξι άλλξι δσξ αδελτξί αγαπημέμξι με ςξμ ςοίςξ, ςξμ εκλεκςό ςηπ υάοηπ ςηπ. Μα μείμει η αγάπη πξσ χπ ςα ρήμεοα άμθιζε ρςη φσυή μαπ κι αύοιξ και μεθαύοιξ και πάμςα. Μα ξοκιρςείςε δεμ ραπ ςξ ζηςώ, αμόριξ μα ξοκίζεραι, για ςξσπ σπξκοιςέπ μξμάυα, ραπ ςξ δίδανα μχοίπ ασςό. Λα δώρςε μξσ λόγξ αμςοίκειξ ποώςα κι ύρςεοα αδεοτικό μα μείμεςε όπχπ είρςε αμ είρςε, όπχπ κι η καοδιά ςηπ Ιαςεοίμαπ γύοει ρςξμ έμαμ ή ρςξμ άλλξ ή ρςξμ ςοίςξ. Υπξρυεθείςε μξσ, γλσκά αδέοτια μα μημ βγξσμ ςηπ ζήλιαπ και ςξσ τθόμξσ ςα μαυαίοια απ' ςα θηκάοια και υύρξσμε αίμα αδεοτικό. Δμποόπ, ελάςε μα δέρξσμε ςα υέοια, σπόρυερη από καοδιάπ μα δώρξσμε ρηκχθείςε!" Δσθύπ πεςάυςηκαμ ξι μαθηςέπ, δέραμ ρε κύκλξ ιεοό ςα υέοια με ςξμ Άγιξ, σπόρυερη δώραμ μέρα απ' όλη ςη καοδιά ςξσπ. Δόνα ξ Ιύοιξπ, εουόςαμ πάλι ρςα ποχςιμά ςξσ ξ κόρμξπ! ***
ΔΙΚΔΘΜΔ ΣΘΓΑ ΣΘΓΑ ΤΑ ΙΞΥΠΑΣΛΔΜΑ βλέταοά ςξσ ξ ήλιξπ, δειλξπαςώμςαπ πληρίαζε η μύυςα δοξρεοή, μα πάοει ςη ρκσςάλη, αιώμιξ έογξ. Όμξοτεπ, καλξκαιοίριεπ μσοχδιέπ έμπαιμαμ απ'ς’ ξλάμξιυςξ ςξ παοαθύοι ςξσ αουξμςικξύ ρςη ράλα ςη μεγάλη πξσ είυαμ καθίρει πάλι, απξταγχμέμξι, ξι ςέρρεοιπ.
13
Σςξ' μα πλεσοό ξ Διδάρκαλξπ με ςξσπ αγαπημέμξσπ αδεοτξύπ, απέμαμςι, η γσμαίκα, ρε κεμςηςέπ χοαίεπ μανιλάοεπ ναπλχμέμη, ραμ ςη Σευοαζάς, γσάλιζε από σγεία και ξμξοτάδα η μαςιά ςηπ, λεσκόςεοξ από πξςέ ςξ δέομα ςηπ, ρςοατςάλιζε ρςιπ θαμπεοέπ αυςίδεπ. Δειλά βλετάοιαζε ξ Λάοιξπ, κοάςαγε ςη καοδιά ςξσ ρςημ ιεοή σπόρυερη. Ακόμα πιξ δειλά κξμςξκξίςαγε ξ Οεοικλήπ, έρκσβε ςξ κετάλι, πξλέμαγε μα ηοεμήρει ςξμ υςύπξ ςηπ καοδιάπ ςξσ. Ιαι ξ Δημήςοηπ; Τξύςξπ έμξιαζε μεοαψδξπαομέμξπ, υαμέμξπ, ρκιά ςξσ καλξύ αδελτξύ πξσ' νεοαμ όλξι. Λα είυε γλσκάμει κι η δικιά ςξσ όφη, είυε ξμξοτύμει λεπ ρε μια βοαδιά, είυε πεοάρει μέρα ςξσ ςξ ηδξμικό ςξ μέλι. Ξ Δάρκαλξπ ςξσπ κξίςαζε ασρςηοά, ςξ βλέμμα ςξσ ρπαθί ςξσπ έκξβε ςημ όοενη. Υπόρυερη ιεοή είυε δξθεί, απαοαβίαρςη, αμ θέλαμ απ ςημε νευμξύραμ. Έβλεπε και ςξμ Δημήςοη, ςξμ αγαπημέμξ ςξσ και μόοταζε ρςεμάζξμςαπ. Οάει η παοθεμιά ρξσ, ςώοα ξ κόρμξπ πξσ ρε γέμμηρε ρε έυει ναμά δικό ςξσ. Σςοάτηκε ςέλξπ ρςη κσοά, δεμ έπαιομε άλλη αμαβξλή ςξύςη η ςαλαιπχοία. Λα ποιμ ποξλάβει ξ ρςόμαπ μα ατήκει ςη ποώςη ρσλλαβή, ςξ δχμάςιξ πλημμύοιρε έμα ςοαγξύδι σπέοξυξ, μια αγγελική τχμή, απ’ςξμ Δημήςοη πξσ είυε καιοό μ’ακξύρει κι ασςόπ κι ξι μαθηςέπ και ξ κόρμξπ όλξπ. Σαμ ςξ οσάκι πξσ ραμ ποξρένειπ μα ςξ ακξύρειπ μξιάζει με έμα παοαπξμεμέμξ απ’ςιπ Μεοάιδεπ, ρκξπό, έςρι ρκξοπίρςηκε ρςξ υώοξ έμαπ ρκξπόπ θλιμμέμξπ, όμξοτξπ, ςοστεοόπ, με λόγια πξσ ήςαμ ραμ μαυαίοια μα και ραμ βάλραμξ για ςη φσυή ςξσ αμθοώπξσ. Ηείεπ υξοδέπ δξμήθηκαμ, τςιάναμ ςξ ξσοάμιξ έογξ, κάλερμα εοχςικό πξσ ρξύ’πιαμε ςη φσυή, ρςημ έρτιγγε, ρςημ έκαμε κξμμάςια. «Μικοή μξσ καοδιά πώπ αγάπηρεπ; πωπ ατέθηκεπ; όςαμ ρε άγγινε εκείμη πώπ οίγηρεπ; ραμ κοίμξπ έμα μαγιάςικξ ποωιμό για ςξμ κόρμξ ςηπ αθαμαρίαπ κίμηρεπ μα ςώοα, αμ ποέπει μα υαθείπ μη τξβάραι και μέρα από ςξ θάμαςό ρξσ, μα νέοειπ αθάμαςη θε μα’ραι…» Τοαγξύδαγε ξ μικοόπ και ήοθαμ μα κλαίμε χπ και ςξσ ρπιςιξύ ς’άφσυα αγκχμάοια. Ήςαμε η τχμή ςξύςη ρα μα’ βγαιμε από μσθική ρπηλιά, κάπξιξσ αλλξπαομέμξσ ταύμξσ, κάπξιξσ ςοελαμέμξσ Σιλημξύ, κάπξιξσ ραψςεμέμξσ κύκμξσ πξσ αογξπεθαίμει και ςξ μεοό πεμθεί και όλη η μαγεμέμη Φύρη. Ιαι ραμ ρςαμάςηρε μα ςοαγξσδά, η ριχπή κξβόςαμε με ςξ μαυαίοι. Ξι υςύπξι ακξσγόμςαμε απ’ςιπ καοδιέπ ραμ ςξσμπεολέκι, ξλάκεοξ ςξ Σύμπαμ έμα υςσπξκάοδι, μια αμάρα, μια τλέβα πξσ βοξμςξύρε. Δίδε ςα ρκξύοα ξ αρκηςήπ, είπε μα διαλύρει ςη μαγεία, μα’ οθει ςξ αίμα ρςα μάγξσλα, μα νεκιμήρει ξ κόρμξπ πάλι ςη ςοξυιά ςξσ. Γύοιρε, κάοτχρε ςη κσοά, κείμη ρσμάμςηρε ςξ βλέμμα ςξσ, έτςιαρε ςξ πξδόγσοό ςηπ, μάζεφε ςα μαλλιά ςηπ, εσποεπίρςηκε, εςξιμάρςηκε μα ςξμ ακξύρει. "Ισοά μξσ, δεμ ςξ πεοίμεμα, καμείπ από δχ μέρα, πχπ θ’ άκξσγα ςξμ αδελτό μξσ μα ςοαγξσδάει ναμά, με αιτμιδίαρε και μ’ έυει ρσγκλξμίρει. Σπάμια ςξμ απξλαμβάμαμε, 14
αλήθεια, ξι αδελτξί κι εγώ κι όςαμ ςξ έκαμε ήςαμ μόμξ για ςξμ Ιύοιξ μα Τξμ δξνξλξγάει. Ιαι απόφε, ςξύςα ςα λόγια… μα, απ ςξ ατήρχ ςώοα, πάει, πέοαρε, ρςξ θέμα μαπ. Έτςαρε ςξ λξιπόμ η ώοα. Οξλλξύπ ποξλόγξσπ μα απξτύγξσμε, τλσαοίεπ αμόηςεπ δεμ παίομει η ρςιγμή. Ιαοδιέπ κοεμώμςαι από' μα λόγξ απόφε, ςξ μέλλξμ κάπξιξσ αδελτξύ αλλάζει από αύοιξ με μιαπ! Οεπ μαπ λξιπόμ, έυξσμε 'ςξιμαρςεί και θα ρ' ακξύρξσμε". Ιι εσθύπ χπ νερςόμιρε ςξύςα ςα λόγια, ποξρεσυή έοινε μα είμαι η απάμςηρή ρςξμ δοόμξ πξσ ζήςηρε μα ςξσ τχςίρει ξ Ηεόπ. Αμακάθιρε ςι κσοά ρςα μανιλάοια, έρσοε ςξ βλέμμα μια γύοα απ' όλξσπ, ρςέμανε ελατοά, είπε μα μιλήρει. "Άγιε αρκηςή, ρσμπάθα με, από ςξ ρςόμα ςξύςξσ ςξσ παιδιξύ ποιμ λίγξ ακξύρςηκε ξ Ηεόπ μα ςοαγξσδάει, κόμςεφε η καοδιά μξσ μα ρχπάρει, μα ρσμέουξμαι ήδη, καλώπ ςξ είπεπ, άλλξσπ ποξλόγξσπ αμάγκη δεμ έυξσμε. Αληθιμά ρςξ λέχ, άογηρα, πάλεφα πξλύ, όλη ςη μέοα ώρπξσ μα κξπιάρεςε ασςόπ είμαι ξ λξγιρμόπ μξσ. Απόταρη πήοα ςξ λξιπόμ και θα ρςημ πχ εσθύπ". Εχήοεφαμ ςα βλέμμαςα, ίριχραμ ςα κξομιά, ξι υςύπξι ςηπ καοδιάπ ακξύρςηκαμ ραμ γδξύπξπ ρςξ γλσκξρξύοξσπξ. "Λξμάυα πξσ έυχ μια υάοη μα ζηςήρχ ςελεσςαία, για καλό αρκηςή". "Τι είμαι πάλι Ιαςεοίμα, μιράτι πια! Οεπ ςξ μα μα' μαι όμςχπ για καλό!", έκοανε ξ Δάρκαλξπ αγαμακςιρμέμξπ. Νεοξκαςάπιε μαλχμέμη ςι Ιαςεοίμα, βγήκε με δσρκξλία ξ λόγξπ ςηπ· "Σε ρέμα θέλχ ποιμ απ' όλξσπ ςημ απόταρη μα πχ αρκηςή μξσ. Απ μείμξσμ παοά ένχ ξι καλξί αδελτξί, αογόςεοα ερύ ςα μέα θα ςξσπ πειπ με ςξμ ρχρςό ςξμ ςοόπξ, όπχπ ςα νέοειπ". Σκξςείμιαρε ςξ βλέμμα ξ Άγιξπ, ρςξυαρμόπ ςξσ’ οθε. "Τι μαγειοεύει πάλι ασςή η Σαλώμη; Ηεέ μξσ, μα σπακξύρχ, ίρχπ μα είμαι πάλι για καλό, εμςάνει, θα σπακξύρχ". Ιι έρσοε ςη τχμή ςξσ δσμαςή. "Οηγαίμςε καλά μξσ αδέλτια έχπ ςξ ρςάβλξ κι χπ πξσ μα ακξύρεςε μα ςοέυει η μύυςα μια ρςαλιά θα ραπ ποξλάβχ ςα μαμςάςα". Σςέμαναμ δσρτξοία ξι αδελτξί μα σπάκξσραμ. Έμαπ μεςά ςξμ άλλξ πέοαραμ ςξ καςώτλι ςηπ κσοάπ, υάθηκαμ ρςξ ρκξςάδι. "Όλα ρξσ ςα καποίςρια κάμξσμε γσμαίκα, ςξ βλέπειπ. Δύυξμαι μξμάυα μα έυξσμε ςέλξπ καλό, μα ημεοέφχ κι εγώ πξσ αιρθάμξμαι βαού ςξ βλέμμα ςξσ Ηεξύ ρςξ ρβέοκξ μξσ. Κέγε ςξ λξιπόμ, ςι έυειπ πάοει απόταρη;" Σηκώθηκε η κσοά, άτηρε ζερςέπ ςιπ μανιλάοεπ, ήοθε ριμά ρςξμ Δάρκαλξ, κάθιρε πάλι. Γσμαίκεια, θηλσκιά μσοχδιά μπήκε ρςα πμεμόμια ςξσ αρκηςή, δσρτόοηρε με ςξ μαγαοιρμό, ρύοθηκε παοά πέοα. "Γλσκέ αρκηςή, γιαςί μξύ τεύγειπ; Γσμαίκα είμαι, όυι τίδι, δεμ δαγκάμχ. Λη γμξιάζεραι και δεμ ρε μαγαοίζχ. Ολάρμα ςξσ Ηεξύ κι εγώ, μη τέοεραι μ' ασςό ςξ ςοόπξ". Ήοθε ρςξ μξσ ςξσ Άγιξσ ρςξυαρμόπ ςοξμακςικόπ, μα δεμ ςόλμηρε μα ςξμ νερςξμίρει. "Ύπαγε ξπίρχ μξσ Σαςαμά", είπε και ναμάπε ρςξμ εασςό ςξσ, ρςάθηκε ρε απόρςαρη μα μημ ςημ ακξσμπάει. Έοινε βλέμμα πξμηοό η κσοά ρςξμ αρκηςή, άμξινε ξ ρςόμαπ ςηπ και ςι τχμή βγήκε γλσκιά, μασλιρςική. "Τοειπ μύυςεπ και ςοία ποχιμά ξι καλξί αδελτξί μξύ ζέρςαμαμ ςξ ρςοώμα. Οοώςξπ ξ
15
Λάοιξπ, ξ καλξκαμχμέμξπ, ξ φηλόπ, όμξιξπ κσπαοίρρι, ζηλεσςόπ για κάθε μια κξπέλα. Λε μςελικάςα δάυςσλα άγγινε ςξ κξομάκι μξσ, έγιαμε ςι φσυή μξσ πξσ'υε εοημέφει ςόρα υοόμια μξμαυή. Ζ ράοκα μξσ λιμπίρςηκε ςξμ έοχςα, έπερε με ςα μξύςοα. Λα είδα πχπ είμαι λεπςξλόγξπ, μσγιάγγιυςξπ, γκοιμιάοηπ. Τξ κάθε ςι ςξ ενηγεί, ζηςάει μα ςξ διαλύρει και ραμ ρςξμ έοχςα μιλάπ υάμεςαι ςι ξμξοτάδα. Τέςξια γσμαίκα δεμ κάμχ εγώ γι' ασςόμ. Ύρςεοα ήοθε ξ Οεοικλήπ, με ςα υξμςοά ςα μποάςρα, ςημ καλή καοδιά και ςημ πλαςιά ταλάκοα. Έβγαλε μύυςα, δεμ μπξοώ μα πχ, υσμξύπ πξλλξύπ κούβει ςξύςξ ςξ αμςοίκειξ ρώμα. Λα, είμ' ρςεγμόπ, λιγόλξγξπ κι εγώ γσμαίκα πξσ ζηςάει και ςξμ γλσκό ςξμ λόγξ, ςξμ μσυςεοιμό. Χςεπ νάπλχρε δίπλα μξσ ξ μεόςεοξπ, ξ μαθηςήπ ξ ςοίςξπ, ξ Δημήςοηπ. Οαοθέμξπ είπεπ, μαι, αλήθεια και ακόμα παοαπάμχ. Ιαμάςα εσκξλξοάγιρςη ξ γιξπ ρξσ ασςόπ, με κξύοαρε αρκηςή μξσ. Λέυοι μα βοχ ςα υξύγια ςξσ, μα αμξίνχ ςξ πξοςί ςξσ, ίδοχρα και δεμ είμαι για μα ςξμ μςαμςεύχ κάθε βοάδσ. Λα υάοηκα ςξμ έοχςά ςξσ καθώπ ραμ ςη τχμή ςξσ είμαι μαγικόπ και από άλλξ κόρμξ. Έςρι λξιπόμ, ςξσπ υσμξύπ ςξσπ γλέμςηρα και ςχμ ςοιώμ, κάθε έμαπ κάςι άλλξ, ςξύςεπ ξι μέοεπ ξι πιξ χοαίεπ ςηπ ζχήπ μξσ Άγιε μξσ, μα' ραι καλά μα καμείπ ςξσπ δεμ θα με κάμει δίπλα ςξσ γσμαίκα μόμιμη, με γόμξσπ, κύοηπ ρ' ασςό ςξ ρπίςι δεμ θα γίμει". "Δόνα ρξι ξ Ηεόπ, ασςόπ λξιπόμ ήςαμ ξ δοόμξπ, πχπ δεμ ςξ ρκέτςηκα, Δρύ ςα νέοειπ όλα!", έφαλλε ξ Δάρκαλξπ και γέλαρε πλαςιά, αμακξστίρςηκε ςξ είμαι ςξσ, πλύθηκε η φσυή ςξσ απ' ςημ βοχμιά πξσ πίρςεσε όςι έυει μαζέφει. "Μα' ραι καλά γσμαίκα, ςξύςη η απόταρη η πιξ δίκαιη, η πιξ ρχρςή, μα' ραι καλά, εσλξγημέμξ ασςό ςξ ρπίςι!" "Λια ρςιγμή όμχπ Δάρκαλε!", αμέβαρε τχμή η κσοά, αγοίεφε η μαςιά ςηπ. "Σξύ'πα γι' ασςξύπ ςξσπ ςοειπ απόταρη πχπ πήοα μα δεμ ςελείχρα, βιάρςηκεπ κι άουιρεπ ςξσπ φαλμξύπ ρξσ. Οάοε ςξ Λάοιξ, ςξ Οεοικλή, ςξ Δημηςοάκη, υάοιρμά ρξσ! Λα εγώ άμςοα ζηςάχ πια, έμαθε ςξ κξομί μξσ, άμςοα λξιπόμ θα πάοχ και ρήμεοα ςξμ θέλχ, ατξύ ρςξμ πειοαρμό με έβαλεπ κι αομήθηκα ςξμ Άγιξ Οξσθεμά, μεγάλη η υάοη ςξσ!", έκοανε η γσμαίκα, ρηκώθηκε ςξμ πληρίαρε, άγλειφε ςα υείλη ςηπ, γσάλιρε ςξ βλέμμα ςηπ, έκαμε μα οίνει από πάμχ ςηπ ςξ οξύυξ! Τοόμανε ξ Άγιξπ, ρηκώθηκε, γξύολχραμ ςα μάςια ςξσ ραμ καςάλαβε ςα λόγια ςηπ γσμαίκαπ. Οιρχπάςηρε. "Οάγαιμε πίρχ, μη πληριάζειπ! Δε μαγαοίζξμαι εγώ, απ' ςξ μξσ ρξσ μα με βγάλειπ, Ηεέ μξσ ρσγυώοερέ ςημ, ςι κάμει δεμ γμχοίζει, ίδιξ με ς' άλλα αορεμικά μ’ έυει και μέμα, πίρχ ραςαμά, μημ έουεραι πιξ δώθε, πίρχ ρξσ λέχ, ΟΘΣΩ! ". ***
ΣΔ ΑΜΑΛΛΔΜΑ ΙΑΠΒΞΥΜΑ ΞΘ ΙΑΚΞΘ αδελτξί πξλλή ώοα ςώοα καοςέοαγαμ κι η σπξμξμή ρχμόςαμ. Απάμχ κάςχ απ' ςη μια μεοιά ςξσ ρςάβλξσ χπ ςημ άλλη, ρς' άυεοα πεοπάςαγε ξ Λάοιξπ, ρκστςόπ ρςξ βλέμμα, τσρώμςαπ νετσρώμςαπ, πεοιμέμξμςαπ ςξμ Δάρκαλξ μα τέοει ςξ μαμςάςξ. "Απ είμαι εγώ", μξμξλξγξύρε, "απ είμαι εγώ κι άλλξ απ' ςη ζχή δε θέλχ!". Οιξ πέοα ξ Οεοικλήπ, ρςημ πόοςα είυε ςη μξύοη ςξσ κξλλήρει και ρημάδεσε ςξ βλέμμα ςξσ ςημ πόοςα ςηπ κσοάπ. Ιξύμαγε απ' ςα μεύοα πόδια, υέοια, ίδοχμε η καοάτλα ςξσ, μξμξλξγξύρε κι ασςόπ. "Δγώ θα είμαι,
16
ρίγξσοξ είμαι, πξιξπ άλλξπ, Τξ είδα πχπ με κξίςαγε, ςξ βλέμμα ςηπ δε λάθεφα, για μέμα ήςαμ. Λα γιαςί ξ Δάρκαλξπ αογεί ςόρξ πξλύ; Ιαλό για κακό μα ςξ'ομημέφχ;". Λξμάυξπ καθιρςόπ ξ Δημήςοηπ, ξ μικοόπ, ακόμα ζξύρε ςα όρα είυαμ γίμει υςεπ, ξ μξσπ ςξσ ρςξ ρςοώμα απάμχ ήςαμ ακόμα ναπλχςόπ και δίπλα ςξ ξοθξκάπξσλξ, ρτιυςό λεσκό ςηπ Ιαςεοίμαπ ρώμα μα ςξμ υαψδξλξγάει, μα ςοέμει ασςόπ, μα ςοέμει όλξ ςξ ρπίςι! "Ηεέ μξσ, μια γσμαίκα μξσ'τεοε ςξμ έοχςα ρςα ρςήθη και από ςα υςεπ ρςα πόδια μξσ πόλεμξπ και δεμ ρβήμει. Απ είμαι ασςή η γσμαίκα ςηπ ζχήπ μξσ, κάθε μσυςιά μα λιώμξμαι για κείμη! Έλα Διδάρκαλε, μη ςξ αογείπ μα μξσ ςξ ταμεοώρειπ, άλλξ δε βαρςάει η καοδιά!". Ιι έρσοε νατμικά τχμή ξ Οεοικλήπ και ρβήραμ ξι ρσλλξγιρμξί ξλξμώμ. "Μα'ςξπ, ασςόπ είμαι κι έουεςαι .. μα, όυι, λάθεφε ςξ μάςι μξσ μεπ ρςη θαμπάδα ςηπ βοαδιάπ, γσμαίκαπ βήμα είμαι, μα… ςι μα ρσμβαίμει ςώοα;" Τοέναμ ξι αδελτξί ρςξ έμπα για μα δξσμ και ασςό πξσ ςα μάςια είδαμ πλάκχρε ςη φσυή. Λξμάυη η Ιαςεοίμα εουόςαμ ρςξ ρςαβλί και ξ Δάρκαλξπ άταμςξπ. Ξ Λάοιξπ ρκσθοώπιαρε, υλχμά, ςοέμαμ ςα λόγια ςξσ, ρα μα μιλξύραμ όλξι. "Τι ρκέοςρα είμ'ςξύςα πάλι, ξ μξσπ μξσ δεμ μπξοεί μα νεδιαλύμει. Άλλξπ θα' ουόςαμ κι έουεςαι η κσοά. Αδέλτια, μπείςε μέρα μη μάπ δει και μαπ υαοακςηοίρει τάλςρα". Λπήκε η κσοά ρςξ ρςάβλξ κι είδε ςοία κξομιά κξσβάοι, ρα μα μιλξύραμ δήθεμ αδιάτξοα, ρα μα μημ ήνεοαμ, καςάλαβε, γέλαρε πξμηοά. Σςημ αγκαλιά ςηπ είυε καλάθι, ςοότιμα γεμάςξ, ς' άτηρε υάμχ, έπιαρε τχμή. "Γεια ραπ λεβέμςεπ. Λη ςαοάζερςε, ηρσυάρςε, ξ Δάρκαλξπ απόφε δε θα κξιμηθεί εδώ". Οεςάυςηκε ξ Οεοικλήπ, πληρίαρε ςη γσμαίκα, ρήκχρε αμάρςημα. "Τι είπεπ γσμαίκα; Οξσ είμαι ξ Άγιξπ, πξσ ςξμ έυειπ; Οξςέ ςξσ δεμ μαπ εγκαςέλειφε, πάμςα κξμςά μαπ, πξσ'μαι ςώοα;" Ήοθε από πίρχ ξ Λάοιξπ, πήοε ρκσςάλη. "Τι λόγια είμαι ασςά Ιαςεοίμα; Λπαπ κι έπαθε η σγεία ςξσ; Ιαιοόπ είμαι ςώοα πξσ ςξμ βλέπχ μα υλξμαίμει, η αρκηςξρύμη οίυμει ςξ ρώμα, μπαπ κι είμαι άοοχρςξπ μα ςοένξσμε;" Σύοθηκε ρςεομόπ ξ Βεμιαμίμ και είπε κι ασςόπ ςα δσξ ςξσ λόγια. "Αλήθεια λέμε ξι αδελτξί μξσ κσοά. Οξςέ ξ Άγιξπ δεμ μαπ άτηρε μξμάυξσπ. Ίδιξπ ξ Ιύοιξπ, όπξσ εμείπ κι ασςόπ, όπξσ ασςόπ κι εμείπ. Τι ρξσ' πε όμχπ, πεπ μαπ μα νέοξσμε ςι θα μαπ βοει ςη μύυςα;" Οήοε ςξ θάοοξπ και άπλχρε ςόςε η γσμαίκα ςξμ λόγξ ςξμ ςοξμεοό και ξ Ηεόπ βξηθόπ! "'Ξ Δάρκαλόπ ραπ πιξ πξλύ κι απ' ςη ζχή ςξσ εράπ αγάπηρε. Δρείπ καλύςεοα από μέμα ςξ νέοεςε, μάθημα δε ραπ κάμχ. Οξλλά ραπ έμαθε για ςη ζχή, ςξ χοαίξ μα γεύερςε, ςξ κακό μακοιά. Απ' ςη ςοξτή ςξσ ρε ραπ όςαμ υοειαζόςαμ έδιμε, απ' ςξ μεοό ςξσ μα νεδιφάρεςε ποώςα ερείπ ύρςεο' ασςόπ. Τξμ λόγξ ςξμ καλό ραμ βάλραμξ όπξςε ξι έγμξιεπ ραπ βαοαίμαμ. Τημ εσλξγία ςξσ, ςημ ποξρεσυή ςξσ πάμςα ρςη φσυή ραπ. Λα όρα ρσμβήκαμ ςιπ ρςεομέπ ημέοεπ πξλύ ςξμ ρςεμαυώοηραμ. Ηέληρε εράπ, ςα αγαπημέμα αδέλτια ςξσ μα δξκιμάρει, είρςε πιρςξί για αμέρχπ με ςημ ποώςη ςηπ ράοκαπ ςη τχμή άλλξ δοξμί θα πάοει η καοδιά ραπ; Μα ςξ γιαςί ρςξ ρπίςι μξσ ήοθε, ςσυαία δήθεμ και ποώςα ερέμα Λάοιε έρςειλε ρςξ κοεβάςι μξσ. Λε ςξ πξσ δέυθηκεπ πληγή μεγάλη ρςη καοδιά ςξσ, με ςξ πξσ παοακάλαγεπ μα είραι ξ άμςοαπ μξσ, νευμώμςαπ ςξμ Διδάρκαλξ, ακόμα πιξ βαθιά υώθηκε η μαυαιοιά. Ύρςεοα έρςειλε ερέμα Οεοικλή. Δεμ άογηρεπ καθόλξσ μα σπξκύφειπ, ράοκα κι ερύ αλλά η αγάπη ρξσ μικοή ρςξμ Άγιξ. Τα ίδια κι ερύ Δημήςοη μξσ, ποώημ παοθέμε πξσ εοχςεύςηκεπ ςημ ποώςη υιλιξτίληςη γσμαίκα
17
πξσ ρξσ είπε ςα λόγια ςξσ κξομιξύ. Ιαι νέυαρεπ κι ερύ ςα λόγια ςα θεψκά, ςα λόγια ςηπ φσυήπ πξσ ρξσ μπιρςεύςηκε υιλιάδεπ μύυςεπ ξ καλόπ πξιμέμαπ ρξσ. Τι ρκύφαςε ςιπ κεταλέπ; Μξμίραςε πχπ είμαι κσοά, αουόμςιρρα, ήοθε η καλξπέοαρη, ραπ υάιδεφε ςα ρκέλια και απαομηθήκαςε ςξμ Δάρκαλό ραπ. Μαι, κξιμή γσμαίκα είμαι, πληοώμξμαι και ηδξμή ποξρτέοχ. Λα έυχ κι άλλα μα ραπ πχ, κξσοάγιξ" Δίςε μεκοξύπ είυεπ μποξρςά ρξσ είςε αδελτξύπ, ήςαμ ςξ ίδιξ. Λιλιά δεμ έβγαιμε από ςα ξοθάμξιυςα ρςόμαςα, λεπ κι έπερε ξ κεοασμόπ και ςξσπ καοβξύμιαρε όλξσπ, λόγξπ δεμ έβγαιμε, αδύμαςξμ μα βοξύμε ςξ κξσοάγιξ. Βοήκε εσκαιοία η κσοά, ρσμέυιρε ςξ μαρςίγιξ μα οίυμει ρςιπ φσυέπ ςξσπ. "Τξμ πόμερα ςξμ κύοη ραπ και είπα μα αλλάνχ, μα ζήρχ ςη ζχή ςξσ κόρμξσ, ηθική, τοόμιμη, ρχρςή, μαζί ςξσ. Ιι εσθύπ ποξρτέοθηκε κι ασςόπ δίπλα μξσ μα ρςαθεί. Μαι, μημ απξοείςε. Ύρςεοα από ςημ ποξδξρία ραπ, άλλανε η καοδιά ςξσ. Δίπε μα αλλάνει ςξ ρκξπό, βαοιέρςηρε μα αρκηςεύει, μα γσοίζει, μα πληγιάζξσμ ςα πόδια ςξσ. Καυςάοηρε, άμθοχπξπ κι ασςόπ, ζερςό ταΐ, ρςέγη και υάδι γσμαικείξ, ρώμει πια ςξ καλξγεοιλίκι! Λξσ' πε ςξ λξιπόμ μα ραπ ςξ μεςατέοχ, άμςοαπ δικόπ μξσ είμαι μα γεμεί, κύοηπ θα πει ρςξ ρπίςι μξσ και άουξμςαπ ρςημ καοδιά μξσ. Λα έυχ κι άλλα μα ραπ πχ Εηςάει λξιπόμ απόφε μα ραπ ρςοώρχ εδώ κι απ' αύοιξ, υαίοεςαι, κι αμςέρςε ρςξ καλό, γσομάςε ρπίςια ραπ, Μέξι’ ρςε όλξι, δεμ υάμερςε. Ιείμξμ ςώοα νευάρςε ςξμ, δεμ έυει άλλξ, ρςέοεφε η πηγή πξσ πίμαςε δχοεάμ, καιοόπ μα γλσκαθεί κι ασςόπ λιγάκι ρςη ζχή ςξσ. Ασςά' υα μα ραπ πχ καλόπαιδα. Φαγί μα τάςε έτεοα, μεοάκι δοξρεοό, ςίπξςα δε θα λείφει. Ιι απ' αύοιξ κάθε καςεογάοηπ ρςξμ πάγκξ ςξσ!". Ιαμείπ δεμ ποόλαβε ςξ ςίπξςα μα πει, γύοιρε πλάςη η κσοά και υάθηκε ατήμξμςάπ ςξσπ μόμξσπ. Οιξ μόμξσπ από πξςέ, υαμέμξσπ, υαμέμξσπ πάλι ςίπξςα δε λέει, αταμιρμέμξσπ! Δίυε ήδη πέρει ρς' άυεοξ ξ Λάοιξπ κι έκλαιγε γξεοά μα ςξμ ακξύρξσμ ς' άλξγα πιξ κει μα ςξμε ρσγυχοέρξσμ. Ξ Οεοικλήπ καοτώθηκε ρςη πόοςα, όοθιξ πςώμα και δεμ έβγαζε μιλιά. Ιαι ξ Δημηςοάκηπ άμξινε ςη ρςαβλόπξοςα νατμικά και ςό' βαλε ρςα πόδια. ***
ΑΙΞΥΓΔ ΤΞ ΑΜΤΠΘΙΔΘΞ ΛΞΥΓΙΠΖΤΞ, ρημαρία δεμ έδχρε, καμέμαπ ρε απόρςαρη δεκάδχμ μέςοχμ απ 'ςξ χοαίξ 'αουξμςικό' ςηπ. Οελάςεπ για κάμπξρξ καιοό είυε μημύρει πόδι μα μημ παςήρξσμ. Αογόςεοα ςα μέα θα μαθαίμξμςαμ, μπαγιάςικα, καμείπ δε θα ςξλμξύρε ςημ ηρσυία ςηπ μα εμξυλήρει. Ήςαμε μόμξι ςξ λξιπόμ, μόμξ ςξμ είυε ςώοα πξσ μια υαοά με ςξσπ υαζξύπ ςξσπ μαθηςέπ ςα είυε καςατέοει. Σςξ παοαμύθι ποώςη, ρκαοτίρςηκε ρςξ τςεοό ςημ πιρςεσςή ιρςξοία. Λα ςξ' λεγε η μάμα ςηπ: "'0 Βελζεβξύληπ ξ ίδιξπ θα' ςοεμε μποξρςά ρξσ, ένχ από δχ!" και πλάμςαζε ρςξ γέλιξ. Ιαι ςώοα μόμξπ ήςαμ ξ χοαίξπ ςηπ καοδιάπ ςηπ, ρςξ καθαοό ρεμςόμι ςηπ, δεμέμξπ υεοξπόδαοα, με ρςόμα ρταλιρμέμξ μα μημ ακξύγξμςαι ξι κοασγέπ. Χοειάρςηκε μα ςξμ υςσπήρει βέβαια, ςύφειπ όμχπ δεμ είυε, πξιξπ ςξ' υε πει, «ξ ρκξπόπ αγιάζει και ςα μέρα';» Έςρι, μα’ μαι καλά όπξιξπ κι αμ ςξ' πε. Ιι ύρςεοα ςξμ ρήκχρε ριγά ριγά και δσμαςά όπχπ ήςαμ, ςξμ μεςέτεοε ρςξ δώμα ςηπ για ςα πεοαιςέοχ. Τώοα ρςξ μπάμιξ ςηπ, λξσςοό ςηπ Ατοξδίςηπ ςξ' υε, έοιυμε λάδια ρςξ κξομί ςηπ, ακοιβά καλλσμςικά, δώοα ςχμ πλξύριχμ ςανιδιάοηδχμ, ςημ σγειά ςξσπ μα’ υξσμε κι ασςξί,
18
έπιαραμ ςόπξ ςα υξσβαομςαλίκια ςξσπ. Έλξσρε ςη πλενξύδα ςηπ, άπλχρε υύμα ςα χοαία μαλλιά μα είμαι πιξ όμξοτη από πξςέ για ςξμ μξμαδικό ςηπ. Άκξσρε πάλι μξσγκοηςά, δεμ πείοαζε, είυε ςξμ ςοόπξ εκείμη μα μεοεύει κι άγιξσπ. Λπήκε ναμά ρςη κάμαοη, γσμμή, λξσρμέμη, μσοχδάςη. Ιείμξπ υςσπιόςαμ ρςξ ρςοώμα, τώμαζε καμείπ δεμ μπξοξύρε μα ςξμ ακξύρει. Λόλιπ ςημ κξίςανε, ρτάλιρ'ςα μάςια ςξσ, γύοιρε από κει ςημ κεταλή μα μημ βλέπει ςξμ ραοκχμέμξ διάβξλξ και μαγαοίζεςαι η φσυή ςξσ. Δκείμη ςξμ πληρίαρε, ςξμ άγγινε ςοστεοά ρςα γσμμχμέμα ρςήθια ςξσ, ςξ άγγιγμά ςηπ λεσςέοχρε κι άλλα μξσγκοηςά. "Λε ςξμ καιοό, με ςξμ καιοό όλα διξοθώμξμςαι καλέ μξσ", ςξσ φιθύοιρε ριγά ρς'ασςί. "Σύμςξμα θα' ραι δικόπ μξσ, ξλόδικόπ μξσ αρκηςή και μέυοι ςόςε τσλακιρμέμξπ ρςξ μικοό μξσ δώμα, ςη υαοά έςρι κι αλλιώπ θα μξσ ςη δίμειπ. Ιι αμ δεμ μξσ δίμειπ θα ςημ παίομχ μξμαυή μξσ!". Ιι ύρςεοα νάπλχρε δίπλα ςξσ ςξ πλξύριξ κξομί ςηπ κι άουιρε κείμξ ςξ έογξ πξσ'νεοε καλύςεοα κείμη απ' όλξσπ.
***
Καλξκαίοι 1997 – Φεβοξσάοιξπ 2006 – Οκςώβοιξπ 2019
Αντώνης Μυκονιάτης anmikon@gmail.com antonio-nimertis.webnode.gr
19