Η μόνη νοητικθ εποπτεία…
Ζ
κεςα τισ προάλλεσ το ερϊτθμα ςτον εαυτό μου, ζτςι, κατά το δίδαγμα του μεγάλου ταγειρίτθ –ι ταγιρίτθ κατά μια εςχάτωσ εμφανιςκείςα γραφι-, ‘νόθςισ νοιςεωσ νόθςισ’, για να μθ μζνει αδρανισ ο νουσ πάει να πει και να ψάχνει ςυνεχϊσ τον εαυτό του, να ζχει τροφι, να μθν πεινάει, να ζχει δουλειά, να μθν τεμπελιάηει… ζβαλα λοιπόν το ερϊτθμα, ‘ποια είναι άραγε θ νοθτικι εποπτεία που ζχει να επιδείξει, να εμφανίςει ο μετα-μετα νεωτερικόσ άνκρωποσ;’. Κι αυτό ερμθνεφεται και αναλφεται ςτα μζρθ του, ζχουν οι ςθμερινοί καιροί, οι ‘μοδζρνοι’ κάποια ιςχυρι νοθτικι εποπτεία για να καμαρϊνουν και να παραδϊςουν με περθφάνια ςτισ επόμενεσ γενιζσ; Πάει αυτό να πει, αν κζλει κάποιοσ να μνθμονεφει άλλουσ διδαςκάλουσ, πιο κοντινοφσ μασ, ζχουμε ςιμερα κάποιο αρχζτυπο ανκρϊπου ζςτω καταςκευαςμζνου, ζςτω φιλοτεχνθμζνου ιρωα λογοτεχνικοφ αλλά γεννθμζνου μζςα απ’τθ φκορά και το αιϊνιο μαηί, τθν εργαςία του χρόνου, τθσ ςαρκο-πνευματικισ ηωισ και ηφμωςθσ, τθσ κακόδου ςτο ενκάδε και τθσ φψωςθσ μετά ςτα ςτερεϊματα τθσ ακανάτιςθσ; Ενόσ ανκρϊπου που ζπειτα κα ακολουκιςουν ςτ’ αχνάρια του οι επόμενοι, κα κρίνουν, κα επικρίνουν, κα μελετιςουν, κα υμνολογιςουν, κα αμφιςβθτιςουν, κα παςχίςουν να ξεπεράςουν; Ζχουμε κάποιαν τζτοια νοθτικι εποπτεία λοιπόν ι είμαςτε βυκιςμζνοι ςε ζναν οκνθρϊδθ φπνο και βουλιάηουμε ςε ζναν πνευματικό λαςπϊνα και κουτουλάμε από χαηομάρα ο ζνασ πάνω ςτθν άγνοια του άλλου; Θα πει κάποιοσ, και ποιεσ ιταν οι νοθτικζσ εποπτείεσ των αλλοτινϊν καιρϊν για τισ οποίεσ ανζβαιναν ςτα βράχια οι μακρυμάλλθδεσ αςάνδαλοι προφιτεσ και οφρλιαηαν ςτο ςτερζωμα ι κάκονταν ςτισ ςκιζσ και τραγουδοφςαν οι βάρδοι ι μελαγχολικοί ποιθτζσ με τθν αναιμία ςτα μάγουλα ζγραφαν ςονζτα και ωδζσ; Ποιοι ιταν εκείνοι οι αρχάνκρωποι και πρωτάνκρωποι που ςτοίχειωναν κάποτε τα όνειρά μασ και φοφςκωναν τα ςτικια μασ και ζτρεχε ποταμόσ το δάκρυ όταν οι ποιθτζσ απάγγελναν τισ αράδεσ με τα κατορκϊματά τουσ ςτισ γιορτζσ και ςτισ ςυνάξεισ των ανκρϊπων;
Ήδθ με όςα γράφω ςε όλουσ αναδφονται αμζςωσ οι μορφζσ, τα πρόςωπα, οι ιςτορίεσ, οι νζκυιεσ, οι άκλοι, οι περιπζτειεσ, ςτον πάνω και ςτον κάτω κόςμο. Ο Ηρακλισ, ο Προμθκζασ –κάπου εγϊ τον είπα Προμυκζα και μερικοί ζξυναν τθν κεφαλι τουσ αλλά δεν είναι για τοφτθ τθν ανάρτθςθ- ο Ορφζασ, ο Οδυςςζασ, ο κεοείκελοσ Αχιλλζασ, θ Πθνελόπθ, θ Ωραία Ελζνθ που κάποτε βγικε να περπατιςει ςτα τείχθ τθσ Σροίασ και οι γζροντεσ ζτριβαν τα μοφςια τουσ και τρζχανε τα ςάλια τουσ, ο Εμπεδοκλισ, ο ςκοτεινόσ Ηράκλειτοσ, ο ωκράτθσ ο κακομοφτςουνοσ που δεν άφθνε κανζναν ςτθν θςυχία του, θ Διοτίμα, το άλτερ ζγκο του, ο Διογζνθσ ο Κυνικόσ με το πικάρι του, ο Αλζξανδροσ ο δικζρατοσ, θ φοβερι εκείνθ γυναίκα θ μάνα του θ Ολυμπιάδα, ο Επίκουροσ, ο ςακατεμζνοσ ο Επίκτθτοσ που από δοφλοσ ζγινε πρίγκιπασ των ςτοχαςμϊν… λαχάνιαςα και δεν ζγραψα παρά ελάχιςτουσ και είναι μακρφσ ο δρόμοσ… κάνω ζνα άλμα να μθν βαρεκεί κανείσ… ο Πλωτίνοσ, θ Τπατία, μου ζρχεται ςτο νου ο Κων/νοσ Παλαιολόγοσ πάνω ςτα τείχθ να βλζπει τα μιλιοφνια των Οκωμανϊν και των Βαςιβουηοφκων να ζχουν ςκυλιάςει και να ουρλιάηουν από κάτω κι εκείνοσ να παρακαλάει κάποιον να του πάρει το κεφάλι, ο Δον Κιχϊτθσ με τθ Δουλτςινζα του, ο αναποφάςιςτοσ Αμλζτοσ, ο Οκζλλοσ με τθν καρδιά που άχνιηε από το πάκοσ… κι ζρχομαι ςτα πιο οικεία μασ, τα κοντινά μασ… ο λόρδοσ Βφρων που ηιλεψε τα βαλτοτόπια του Μεςολογγιοφ κι ιρκε να χάςει τθν ευγενικι ψυχι του για τον αγϊνα του ανκρϊπου απζναντι ςτθν τυραννία και το παράλογο, ο Κολοκοτρϊνθσ, ο Καραϊςκάκθσ, ο Ανδροφτςοσ, ο κάκε επϊνυμοσ και ‘ανϊνυμοσ’ ιρωασ και θρωίδα του πιο ωραίου Αγϊνα που ακανατίηει τα κόκαλα, τισ μνιμεσ, τα πρόςωπα, τισ πράξεισ, τα χαμόγελα και γίνονται τραγοφδια και ζρωτεσ και θ ψυχι αναρριπίηεται και ξεςθκϊνεται και κζλει να ξεκορμίςει θ καρδιά, να ςπάςει τα φράγματα, να βροντοχυπάει ςτον αζρα, πιο πζρα ακόμα, ςτο άπειρο! Είπα λοιπόν τουσ λίγουσ, τουσ ολίγιςτουσ… πρόςωπα και εποπτείεσ… άνκρωποι που γεννικθκαν με ςάρκα και οςτά, ζηθςαν και πρόκοψαν ι ιταν γεννιματα μυαλϊν και φανταςίασ αλλά επιδράςαν ςτουσ αιϊνεσ μζςα, μπικαν ςτα μυαλά και ςτα ςπίτια των ανκρϊπων, γίνανε λογοτεχνία, φιλοςοφία, παραμφκια τθσ γιαγιάσ ι μφκοι που δεν τελειϊνουνε ποτζ και πάντα αρχίηουν… γιατί ο μφκοσ που κάποτε τελειϊνει παφει να είναι μφκοσ και γίνεται ιςτορία ι αφιγθςθ και δεν με βαςανίηει πια αλλά με τζρπει και με χαλαρϊνει, να πζςω να κοιμθκϊ. Είπα τουσ λίγουσ, μια χοφφτα και από το δικό μασ ςφμπαν… δεν είπα τόςουσ και τόςεσ όλθσ τθσ ανκρωπότθτασ… πόςουσ κυμάμαι, δεν τολμϊ να αναφζρω, όλοι τουσ ξζρουμε, κάκε τόςο τουσ βλζπουμε ςε ταινίεσ, τουσ ακοφμε, τουσ διαβάηουμε, ταξιδεφουμε μαηί τουσ, χαιρόμαςτε και λυπόμαςτε για τα όςα ζπακαν. Και ςιμερα; ιμερα μελαγχολϊ και που το γράφω αλλά αντί για ιρωεσ και ιππότεσ και ποιθτζσ και βάρδουσ και φιλοςόφουσ και αςκθτζσ και ουρανοδρόμουσ, τθ μόνθ νοθτικι εποπτεία που βρίςκω να ζχουμε ςκαρϊςει και τθν καμαρϊνουμε είναι… το ζόμπι!
2
Δεκαετίεσ τϊρα το μόνο ιρωα που κάναμε αςτζρι φωτεινό ςτο ςκοτεινό μασ ουρανό είναι το δυςτυχιςμζνο αυτό πλάςμα που αρνείται να πεκάνει και περπατάει ςαν ςπαςμζνθ κοφκλα και τρϊει μυαλά και μασ κυνθγάει ςτον φπνο και ςτον ξφπνιο μασ. Σο ηόμπι.. πλθκυντικόσ τα ηόμπια… Αναρίκμθτεσ ταινίεσ, όςο κυμάμαι τον εαυτό μου… και μια ολόκλθρθ εξελικτικι ηομπολογία και ηομπο-κεολογία και ηομπο-ανκρωπολογία ζχει αναπτυχκεί που ο Δαρβίνοσ κα ζςκαγε απ’τθ ηιλια του. Σαινίεσ, βιβλία, τθλεοπτικζσ ςειρζσ, φιλοςοφιματα, ιςτοριςεισ, εκατομμφρια δολάρια για να ςτερεωκεί και διαιωνιςτεί το αρχζτυπο του… απζκαντου και αρνθςικάνατου… του αείνεκρου και νεκροηϊντανου… τθσ προςβολισ τθσ Δθμιουργίασ… τθσ βλαςφθμίασ των Γραφϊν… ςε κάποια ταινία ο Ιθςοφσ αναςταίνεται μεν αλλά ωσ ηόμπι και αρχίηει να τρϊει τουσ Ρωμαίουσ… όλθ θ Ιερουςαλιμ ηομποπλθμμυρίηει… μια πρωτότυπθ νζο-αποκαλυπτικι εςχατολογικι απόδοςθ τθσ Ογδόθσ Ημζρασ που κα ζκανε τουσ Πατζρεσ να τρζχουν και να μθ φτάνουν… Σόςο ζχουν εκιςτεί από τισ ‘αποκαλυπτικζσ’ ταινίεσ οι παγκόςμιοι κεατζσ που ςχεδόν περιμζνουν τθν θμζρα που κα ξυπνιςουν και κα υπάρχουν ειδιςεισ για ζναν ιό που μεταδίδεται ταχφτατα με το δάγκωμα και μετατρζπει τουσ ανκρϊπουσ ςε ηόμπι… προφυλαχτείτε, πάρτε τα μζτρα ςασ, κλειδωκείτε ςτα ςπίτια ςασ, μθν βγαίνετε ςτουσ δρόμουσ… κι αν ςυναντιςετε κανζνα από δαφτα μπροςτά ςασ, πάρτε του το κεφάλι… αλλζωσ δεν πεκαίνει το βδζλυγμα του ςατανά! Αυτι είναι θ μόνθ νοθτικι εποπτεία που αξιωκικαμε ςαν μοδζρνοσ πολιτιςμόσ να ακεραιϊςουμε και αρτιϊςουμε και παραδϊςουμε ςτα παιδιά μασ. Αν δεν ζχουν γίνει… ιδθ ηόμπι και βλζπουν το ζνα το άλλο με παράξενο, μαφρο βλζμμα και αβυςςαλζα πείνα…
3