9/11
EYEWITNESS Guy van Grinsven
Fotograaf/cameraman
Het laatste uur van het World Trade Center
Guy van Grinsven, een Nederlandse fotograaf, uitgever en tv-producent uit Maastricht, was, samen met drie medereizigers, ooggetuige van de aanslag op de Twin Towers in New York City op 11 september 2001. Een photoshoot voor zijn magazine NIVEAU en het openingshot voor zijn tv-programma waren gepland om 10.00 uur plaatselijke tijd vanaf de 107de verdieping in restaurant ‘Windows On The World’, gelegen in de Noordtoren van het World Trade Center (WTC). De Nederlandse reizigers waren net klaar met hun ontbijt en gereed voor vertrek, toen het eerste vliegtuig zich in de Noordtoren van het WTC boorde. De reportage werd evenzogoed gemaakt, al werd ze heel anders dan ooit de bedoeling was geweest.
11
9/
Opgedragen aan mijn zoon Mick
9/11/2001 Eyewitness
Guy van Grinsven Fotograaf/cameraman
Het laatste uur van het World Trade Center in NYC
05.00 PM
op 10 september 2001
Proloog Op 10 september 2001 landde ik samen met drie andere Limburgers op de luchthaven van Newark, vlak bij Manhattan,
om een aantal foto- en videoshootings te doen voor NIVEAU, een nieuw glossy magazine en een nieuw te ontwikkelen tv-format voor de Limburgse zendgemachtigde L1TV. Een van de reportages zou handelen over het reilen en zeilen van enfant terrible en bekende chef-kok Hub Biro van restaurant Ca’del Biro in Maastricht. We zouden onder andere zijn inspiratiebron, een bekend New Yorks restaurant, gaan bezoeken. Verder waren meegereisd een medewerker/redacteur van StudioPress/NIVEAU, Maurice Hermans (zoon van cabaretier Toon), en reisagent Math Schoenmaeckers. Onderweg naar Manhattan filmde ik vanuit de auto de Twin Towers, niet wetend dat dit een historische opname zou worden.
De volgende ochtend, 11 september 2001 (9/11), zo was gepland, zou tegen 10.00 uur lokale tijd het eerste introfilmpje gedraaid worden vanaf het uitkijkpunt ‘Windows on the World’, het restaurant boven op de Noordtoren van het World Trade Center. Ons gezelschap verzamelde zich rond half negen in de ontbijtruimte van het Warwick Hotel, gelegen aan 65 West 54th street, Midtown, NY 10019 New York. Niemand had van tevoren het scenario van deze dag kunnen uittekenen.
Ansichtkaart gekocht op 9/11
08.45 AM
op 11 september 2001
Ontbijt in het Warwick Hotel 65 W 54th St, New York, NY 10019 De ober in de ontbijtbar Randolph’s Bar & Lounge zegt Amerikaans-vriendelijk: ‘Good morning, sir, how was your day today?’ Geen idee, denk ik bij mezelf, ik ben net op, en de dag moet nog beginnen! De American styled slootwaterkoffie wordt net geserveerd, de tv-schermen achter de bar staan aan en, zoals altijd, afgestemd op CNN. Maar niemand kijkt ernaar.
08.55 AM De mobiele telefoon gaat over. De vrouw van Math Schoenmaeckers belt vanuit Maastricht en slaakt een zucht van verlichting. ‘Gelukkig, jullie staan niet op de Twin Tower die in brand staat!’ Ik heb geen idee waar ze het over heeft. ‘Zet CNN aan!’ roept ze. Ik overleg 10 seconden met mijn medereizigers en ren vervolgens naar mijn kamer om mijn camera’s te pakken. Twee minuten later – ik stap net uit de lift – weer telefoon. Mijn zus Monique, die al sinds 1968 in NYC woont en werkt, aan de telefoon: ‘Guy, nog niet op weg naar het WTC?’ Ze kent me goed, weet hoe ik denk en handel. We hebben voor vanavond een dinerafspraak.
09.00 AM Dit was het eerste beeld dat ik zag bij buitenkomst uit het Warwick Hotel.
09.05 AM 5th Avenue-37th St Het hele team in de auto en op weg richting WTC. Onderweg de radio aan met een liveverslag en de onvermijdelijke commercial breaks. Oorlog of niet, business first. We draaien 5th Avenue op en zittend op de bijrijdersstoel film en fotografeer ik alles wat ik zie onderweg. Het verkeer is zoals in elke ochtendspits, druk! In de verte zien we voor het eerst de torens van het WTC branden. Het loopt inmiddels tegen tienen. Hub Biro zegt: ‘Let op, die toren gaat instorten.’ Hij heeft het nog niet gezegd of de Zuidtoren zakt in elkaar. Al rijdend film ik dat moment. Het verkeer loopt vast. Ontsteltenis maakt zich meester van de mensen op straat. Ik stap uit en leg die ontsteltenis vast, zowel op foto als op video. Er is een jongeman die aan dit feit heel veel plezier beleeft. Hij juicht, lacht en danst. Die merkwaardige reactie kan ik niet plaatsen. Ik spring weer in de auto en we vervolgen onze weg verder richting WTC.
09.35 AM
09.59 AM
5th Avenue-27th St
5th Avenue-13th St
Vanaf 16th St lopend verder.
Instorten Zuidtoren
10.15 AM Washington Square De verkeerschaos wordt groter. Ter hoogte van 16th Street loopt alles helemaal vast. Ik pak mijn apparatuur en spring weer uit de auto. Hub Biro volgt, Maurice Hermans blijft zitten. Math Schoenmaeckers is de chauffeur en blijft dus ook zitten. Hub en ik rennen door richting Washington Square met zijn statige triomfboog. Ik film en fotografeer de nog resterende Noordtoren waarop de zendmast staat. Ik realiseer mij dat ik, als dit niet was gebeurd, er op ditzelfde moment bovenop zou hebben staan. Ik zie een kruis in mijn zoeker verschijnen met daarachter de brandende toren. De vlammen slaan naar buiten en er vallen allerlei ‘dingen’ naar beneden. Ik geloof mijn ogen niet. Het zijn mensen die naar beneden springen. Aangeslagen maar vol met adrenaline rennen we door richting de nog brandende Noordtoren via Greenwich Village naar Soho, de kunstenaarswijk in. Opeens zie ik een reusachtige billboard met een foto van een sprankelend fotomodel met een bontjasje over haar schouder gedrapeerd en bevestigd tegen de muur van een gebouw op de hoek van Thompson St en W Houston St. Een surrealistisch tafereel in dit decor; het enorme contrast van die afbeelding tegen die brandende WTC Noordtoren op de achtergrond. Het fascineert me en ik leg het vast op foto en video.
00 AM
10.28.
Thompson St - W.Houston St Precies op dat moment stort de Noordtoren in. In mijn belevenis hoor ik een soort ‘zucht’ , heel merkwaardig! Ik realiseer mij heel goed dat er nu duizenden mensen sterven en ik kan niet meer doen dan toekijken en het vastleggen zowel in foto’s als in videobeeld. Ik weet nog steeds niet hoe mij dat is gelukt die beide dingen tegelijk te doen. Heb het later nog eens geprobeerd, maar het is me nooit meer gelukt! Mensen om mij heen beginnen de huilen en te schreeuwen en zoeken steun bij elkaar. Vaak wildvreemden tot op dat moment. Mooi en raar om te zien hoe verschillend mensen reageren. Soms apathisch, soms ongelovig, emotioneel tot hysterisch én, een enkeling, zelfs ogenschijnlijk New Yorks onverschillig. Dit alles speelt zich af in één doorlopende scène in mijn directe omgeving. Ik leg alles vast. In een roes trekken Hub en ik verder richting onheilsplek. In mijn videoverslag is dat heel goed te zien. Scan de foto hiernaast met de (gratis) LAYAR-app op je mobiel of tablet of kijk op: http://goo.gl/kcBd3W. (EénVandaag-uitzending en scroll naar dit beeld vanaf 3de minuut.)
05 AM
10.28.
De instorting van de Noordtoren
57 AM
10.27.
Thompson St - W.Houston St
05 AM
10.28.
Thompson St - W.Houston St
15 AM
10.28.
Thompson St - W.Houston St
00 AM
10.28.
05 AM
10.28.
10.40 AM Thompson St - Canal St Hub en ik zetten onze tocht voort. Even verderop zit een kunstenares op een krukje een pentekening van de nog brandende Noordtoren te maken die net is ingestort. In trance zit ze te werken. Ze kijkt richting toren (die er niet meer is!) en tekent verder. Ze moet uit haar geheugen tekenen, maar dat is niet te merken. Telkens als ze opkijkt, lijkt ze een beeld dat er niet meer is, in zich op te nemen en tekent ze verder. Ik maak haar attent op het feit dat de toren er niet meer staat. Pas dan komt ze uit haar trance. Ik vraag haar of ik de tekening kan kopen. ‘Never never ever,’ antwoordt ze. ‘This is my last work. I’ll never be able to draw this again.’ Ik denk bij mijzelf: Gelijk heb je, maar ik moet en zal die tekening hebben. Ik vraag haar naam en haar mobiel telefoonnummer. ‘I don’t have one,’ laat ze weten. Haar naam krijg ik wel: ‘Usawa, just like that’. Alle telefoonnetwerken zijn nu overbelast of uitgevallen, dus dat ze me haar nummer niet wil geven, is niet zo erg. We moeten verder. Ik probeer het misschien straks nog een keer, denk ik bij mezelf.
10.40 AM Kunstenares Usawa
Still/videoshot
11.15 AM W Broadway - Leonard St We trekken verder het rampgebied in. Het is één grote chaos: dikke rook- en stofwolken hangen in de straten en alles ligt onder een flinke laag grijze stof. Ambulances en brandweerwagen komen in eindeloze colonnes aangestormd, stuk voor stuk met loeiende sirenes. Een oorverdovende ervaring die ik tot de dag van vandaag nog steeds hoor: WHOOP_WHOOP-WHOOP-WHOOP… Eindeloos. Het zonlicht schept een spookachtig beeld van Broadway, al is het deze keer geen theaterstuk, maar een harde realiteit. Iedereen zit onder het stof en mensen worden op brancards aangevoerd en in de ambulances ingeladen. Dan weer: WHOOP_WHOOP-WHOOP-WHOOP… Alle straten liggen bezaaid met papieren, sommige verbrand. Ik film ze, raap er een paar op en stop ze achteloos in mijn achterzak.
11.21 AM W Broadway - Leonard St
11.37 AM W Broadway - Chambers St
11.43 AM W Broadway - Chambers St
11.48 AM W Broadway - Chambers St
00.15 PM West St - Harrison St Het stof en de brandlucht maken gewoon ademen steeds moeilijker. We trekken verder, nu naar de buitenkant van Manhattan, richting Hudson River, en komen uit via Harrison St op West St, de weg langs het water, daar waar vroeger de grote zeeschepen aanmeerden. Dit is nu de opvangbasis voor de uitgeputte brandweermannen. Ze liggen verslagen en ontredderd op straat, helemaal onder het stof en volledig gesloopt. Zij hebben het wel overleefd. Twee mannen zitten naast elkaar op de grond. De een huilt, de ander lacht. Waarschijnlijk omdat de een een vriend heeft verloren en de ander omdat hij zijn ‘buddy’ heeft teruggevonden. De omvang van de ramp is hier zichtbaar en voelbaar. Inmiddels werkt er niets meer - geen sms - en er rijdt geen gewone auto meer door het gebied; uitsluitend WHOOP-WHOOP-WHOOP-ambulances en aanstormende brandweerauto’s met gillende sirenes en aanrukkende TV satellietverbindingsauto’s natuurlijk!
00.25 PM West St - Harrison St
00.35 PM West St - Harrison St
01.10 PM - 06.15 PM West St- via Soho-Greenwich Village-Midtown-Times Square-54Tth st De tv-ploegen doen live verslag. Ramp of niet, de visagiste is er toch bij om de anchorman van WCBC-TV te schminken. Ik hoor zijn verhaal en film even - ‘over shoulder’ - een stukje van zijn verslag. Mijn videotape is vol, de geheugenkaarten van mijn fotocamera’s zijn dat ook. Nieuwe kopen is onmogelijk nu. Terug naar het hotel en mijn laptop is de enige optie. Ik denk weer aan de kunstenares Usawa van de tekening en besluit terug te gaan naar de plek waar ik haar het laatst heb gezien. Daar aangekomen zie ik dat ze er niet meer zit en besluit naar haar op zoek te gaan. Na een uurtje heb ik haar, zittend in een portiek, gevonden. Ze heeft de tekening nog bij zich. Ik vraag haar of ze mij alsnog de tekening wilt verkopen. maar ze weigert pertinent. ‘Shit!’ Ik blijf in haar buurt rondhangen en vraag of ze wellicht iets wil eten of drinken. Nou, dat wil ze wel, want ze heeft honger en geen geld bij zich. We eten samen een paar bagels en drinken een coke. Ik zeg dat ik niet zal opgeven of weggaan zonder die tekening. Uiteindelijk gaat ze overstag. Ze verkoopt me de tekening maar dan wel tegen de hoofdprijs. Business is business! Ze zet de boodschap voor mijn zoon Mick erop en signeert met ‘Usawa’ 9/11/2002. Kennelijk is ze nog steeds in de war, het is immers 9/11/2001. Vanaf de rampplek tot 54th Street is een ferme wandeling, maar ik loop toch nog even langs de triomfboog op Washington Square. Een heel ander plaatje nu! Het is al tegen zessen als ik voor het eerste weer mijn gsm in mijn broekzak voel trillen. Een sms’je van zoon Mick via de gsm van zijn moeder Marij, mijn partner. Het berichtje begint zo: ‘Jou kennende zal je zal wel weer met je neus vooraan hebben gestaan…’ Uitgeput komen we terug in het hotel en lopen de bar in, op zoek naar Math en Maurice. De ober van vanochtend is er nog steeds. ‘Good evening sir, how was your day today?’ Voor hem was die dag in ieder geval ‘as usual’, zo te horen. Voor mij is het een dag die mijn kijk op de wereld en mijn eigen leven voorgoed zal veranderen.
01.15 PM
01.55 PM
John Slattery WCBS-TV New York
Av. of the Americans
Still/videoshot
03.15 PM Soho De tekening eindelijk in mijn bezit.
11.48 AM
04.00 PM
Washington Square
Washington Square
9/17
17 september 2001 Newark Airport - New Jersey De rookwolken hangen nog steeds boven NYC.
Dear Photography Het principe: een oude foto integreren in een nieuwe foto, op te nemen op precies dezelfde locatie. Met een afdruk van een foto van de reportage van 9/11/2001 in de hand een nieuwe foto maken op precies dezelfde plek en op hetzelfde tijdstip als 10 jaar geleden. De gevels van gebouwen en andere zaken in beeld lopen zo veel mogelijk naadloos in elkaar over. Het zijn echte foto’s en er is dus geen gebruikgemaakt van digitale manipulatietechnieken.
9/11 10 jaar later Deze trip naar NYC heb ik gemaakt samen met eindredacteur van mijn EuregioMagazine NIVEAU Frans Stoks en met cameraman Frenk Felix van NIVEAU TV magazine voor L1TV Zie ook videoverslag op: https://goo.gl/PGjw3B of scan de foto op de volgende pagina met de (gratis te downloaden) LAYAR App met uw smartPhone of tablet.
9/11/2011 Bij Ground Zero De lijst van alle slachtoffers van de aanslagen op het WTC. Gelukkig sta ik er niet t煤ssen maar v贸贸r!
9/11/2011 5th Avenue-13th St
9/11/2011 Washington Square
9/11/2011 5th Avenue-13th St
9/11/2011 The rise of the new WTC Star and Stripes halfstok vandaag.
1/6/2014 6 januari 2014
Driekoningen, mijn 65e verjaardag op Ground Zero met Vera Pepels en mijn zus Monique van Grinsven.
Epiloog
Maastricht 22 Maastricht, 11maart september 2016 2016 De Deaanslag aanslagop ophet hetWTC WTCwas waszo’n zo’nzeldzaam zeldzaammoment momentdat datiedereen iedereennog nogweet weetwat watdie diedeed deeden enwaar waardie diewas wastoen toendie dieaanslag aanslagwerd werdgegepleegd. De wereld is daarna nooit meer dezelfde geweest. Veel van de huidige ellende in de wereld is nog steeds een direct of indirect gevolg van wat er op 9/11 in New York City is gebeurd, dezelfs gebeurtenissen van vandaag, de laffe terreuraanslagen in 2016 Brussel gebeurd. zo Datook geldt voor de de laffe terreuraanslagen in Brussel in maart met met slachtoffers diepech toevallig de ‘pech’ op die terreurlocaties aanwezig o.a. twee van mijn jonge vele vele slachtoffers die de hadden op dathadden ogenblikopopdat dieogenblik terreurlocaties aanwezig zijn, zoals tweezijn, vanzoals mijn jonge stadsgenoten, Alexander en Sascha Pinczowski. Nu had ik het toevallige ‘geluk’ net op het moment van de aanslagen op het WTC in NYC te zijn. ‘Geluk’ omdat je als fotojournalist er nu eenmaal van droomt ooit zo dicht boven op het wereldnieuws te zitten. De adrenaline giert meteen door je aderen als je zoiets hoort en je wilt er zo snel mogelijk naar toe. Later denk je wel eens: Goh, als de aanslag een uurtje later was gepland had ik dit verhaal niet kunnen schrijven. Maar het is zoiets als met de weg oversteken; je kan altijd onverwacht van de sokken worden gereden door iemand die de macht over het stuur verliest. Zoiets kun je ook niet van tevoren zien aankomen. Het was niet spannend of gevaarlijk. Per slot van rekening is net dát gebeuren vastleggen mijn professie. Ik deed slechts fotografisch en filmisch verslag van iets wat er die dag gebeurde en wat in de geschiedenisboeken inmiddels staat vermeld onder het jaartal 2001 Aanslag WTC NYC. NYC, net zoals bij het jaartal 1600 staat Slag bij Nieuwpoort. Toch heeft er één specifieke gebeurtenis van pakweg 15 seconden op deze dag een heel grote invloed gehad op mijn latere persoonlijke doen en laten. Het was op het moment dat de Noordtoren instortte. Ik fotografeerde en filmde tegelijkertijd en weet daarbij nog twee dingen heel precies: één wat ik dácht, en twéé wat ik hoorde. één wat ik dácht, en twéé wat ik hoorde. Eén, over wat ik dacht – dat ik getuige was van de dood van duizenden mensen die die ochtend nietsvermoedend thuis hun vrouw of Eén, over wat ik dacht dat ik getuige van de dood duizenden mensen dievervolgens die ochtend vrolijk thuis hun vrouw of manMensen en man en kinderen gedag–hadden gezegdwas en naar hun werkvan waren vertrokken en die nooit meer zouden thuiskomen. kinderen gedag hadden gezegd en hun werk warenwas. vertrokken en die vervolgens meer15 zouden thuiskomen. Mensen met met plannen voor een toekomst dienaar er ineens niet meer Ik realiseerde mij toen, in nooit die luttele seconden, dat ik tot dan veel te veel plannen voor eenaan toekomst die er ineens niet meer was. Ik realiseerde mij toen, die luttele 15 ik seconden, dat iktetot danmaken. veel te veel tijd tijd had verspild zaken, dingen en mensen die er eigenlijk niet toe doen. Ter in plekke besloot schoon schip gaan Dat heb had verspild aan dingen dieop er met eigenlijk niet om toe wie doen. Ter plekke ik schoon te gaan maken.dingen Dat heb ik ook gedaan, enzaken, sindsdien trekenik mensen alleen nog mensen ik geef en metbesloot wie ik wat heb. Ikschip doe nog uitsluitend dieikik ook gedaan, en sindsdien trek ik die alleen nog op mensen om wie ik Ik geef metpersoonlijk wie ik wat leven heb. Ikdus doebehoorlijk nog uitsluitend dingen zie zitten en werk voor bedrijven ik mooi en met de moeite waard vind. hebenmijn opgeruimd en die beniker zie zitten envan werk voor bedrijven ik mooiElke en de moeite vind. heb mijn persoonlijk gelukkiger geworden dan ooitdie tevoren. dag genietwaard ik weer nógIkmeer van het leven. leven dus behoorlijk opgeruimd en ben er gelukkiger van geworden dan ooit tevoren. Elke dag geniet ik weer nóg meer van het leven.
Twéé, over watwat ík hoorde in die 15 15 seconden. DatDat waswas éénéén grote lange zucht. Niks geen geschreeuw of gekrijs of anderzijds, neenee Nu twéé, over ík hoorde in die seconden. grote lange zucht. Niks geen geschreeuw of gekrijs of anderzijds, gewoon een zucht. Het was alsof ik de laatste levenszucht hoorde van al die mensen die op dat moment stierven in de Noordtoren. De werkelijkheid was natuurlijk anders; dat geluid hoorde ik later pas toen ik mijn eigen videobeelden terugkeek. Ik heb voor deze ‘waarneming’ nooit een verklaring kunnen vinden. Zal ook wel een soort trance zijn geweest. Niets is wat wathet hetlijkt. lijkt.Alleen Alleendáár dáárhadden haddendedemensen menseninindedeTwin TwinTowers, Towers,dedeverongelukte verongeluktebrandweerlieden brandweerliedenenenhulpverleners hulpverlenersgeen geenboodNiets is boodschap aan.11de Die 11de september ’s ochtends een mooie, zonovergoten te worden, het werd eeneen met schap meer meer aan. Die september 2001 2001 leek ’sleek ochtends een mooie, zonovergoten dag tedag worden, maar maar het werd er eenermet een lange pikzwarte schaduw. schaduw die nog zelden de wereld gevallen enhelaas die helaas niet is heel heel lange pikzwarte schaduw. Een Een schaduw zoalszoals die nog zelden overover de wereld was was gevallen en die nog nog langlang niet is opgetrokopgetrokken. Het bewijs is daarvan is vandaag weer geleverd! ken. Het bewijs daarvan vandaag weer geleverd! Wat dat betreft had ik liever dat ‘geluk’ “geluk’ niet niet gehad gehad die die 11de 11de september september 2001. 2001. Guy van Grinsven
Colofon Publisher: Guy van Grinsven / StudiopPress Foto-& Videoproducties BV Molensingel 73 NL-6229 PC Maastricht T. +31 (0) 43 361.82.82 M. + 31 (0) 6 5316.1333 E. guyvangrinsven@studiopress.nl www.niveaumagazine.nl www.studiopress.nl
Photography Š Guy van Grinsven Interesting links to videos: http://goo.gl/kcBd3W https://goo.gl/PGjw3B https://goo.gl/XVH8U3
ISBN/EAN: 978-90-819882-2-3 All rights reserved. NO part of this book may be reproduced in any manner in any media,or transmitted by any means whatsoever, electronic or mechanical (including photocopy, film or video recording, Internet posting, or any other information storage and retrieval system), without the prior written permission of the publisher. For more information and conditions about prints, digital versions, projections or any other use, please contact publisher.
9/11WTC-Version 2016/001
Guy van Grinsven, fotograaf, uitgever en tv producent Het scheelde niet meer dan één uurtje, dan had ik op 11 september 2001 met mijn medereizigers Maurice Hermans, chef-kok Hub Biro en touroperator Math Schoenmaeckers boven op het WTC gestaan om de eerste beelden te schieten voor mijn glossy magazine en bijpassend tv-programma NIVEAU. De dag verliep anders dan gepland en veranderde niet alleen in één klap de hele wereld, maar ook mijn kijk op míjn eigen wereld.