ZUYD Hogeschool

ZUYD ONTWIKKELT

‘Techniek geeft je de ruimte’

ONTWIKKELT

Alle foto’s in dit boekje zijn interactief. Scan de foto’s met de gratis LAYAR app om het verhaal achter de foto te zien. De app is gratis te downloaden in de app-store of ga naar www.layar.com voor meer informatie.

H

eel veel Limburgse opleidingen en instituten zijn de afgelopen jaren samengevoegd tot Zuyd Hogeschool. Van de HTS en de HEAO tot het Conservatorium en de Hotelschool. Samen vormen ze Zuyd. Tegenwoordig leiden we 15.000 toekomstige professionals op in 50 bachelor- en masterprogramma’s, ontwikkelen we trainingen en opleidingen voor professionals en voeren we onderzoek uit in opdracht van bedrijven en instellingen.

Vanuit Zuyd dragen we bij aan de ontwikkeling van professionals, van professies en van onze regio. Dat is een dynamisch proces. Want net zoals de professies zich blijven ontwikkelen, ontwikkelt ook het onderwijs zich.

We kijken steeds vaker over de muurtjes naar elkaars kennis. We geven steeds meer onderwijs buiten de school en samen met ervaren professionals van buiten.

We investeren zelf in onderzoek naar nieuwe inzichten en zoeken de dialoog met oud-studenten om samen te werken aan nieuwe toepassingen. Daaruit komen weer onderwijsproducten voort voor mensen die in de praktijk met nieuwe kennis aan de slag willen.

Onze focus ligt op vier zwaartepunten: • Transitie naar een duurzame gebouwde omgeving • Innovatieve zorg en technologie • Life Sciences & Materials • Business Intelligence & Smart Services Deze zwaartepunten op het gebied van onderwijs en onderzoek zijn onlosmakelijk verbonden met de behoeften uit de regio. De zwaartepunten zijn erkend binnen Brainport 2020 en Limburg Economic Development (LED). Techniek, ICT en Zorg zijn duidelijk herkenbaar, maar ook alle andere disciplines van Zuyd dragen bij aan de zwaartepunten, waardoor innovatieve en baanbrekende ontwikkelingen ontstaan. We vinden het belangrijk dat meer (jonge) mensen de moderne mogelijkheden van techniek hierbij kunnen ontdekken, en dat meer professionals zich als ambassadeur van de moderne techniek gaan beschouwen. André Kuipers kan de noodzaak van techniek als ‘Ambassadeur van de

Techniek’ onderstrepen. Zonder de techniek had hij nooit zijn jongensdroom kunnen waarmaken. Hij roept het technische werkveld in Limburg op jongeren enthousiast te maken voor techniek. Dat kan door eigen ervaringen te delen, maar ook door middel van dit boekje.

Als hulpmiddel reiken we dit boekje aan met foto’s en interviews per zwaartepunt, opgenomen vanuit het standpunt van studenten, docenten, het werkveld en alumni. Het zijn een paar voorbeelden van veel mooie verhalen uit het verleden en met een blik naar de toekomst. Het zijn verhalen om te delen. We hopen met deze verhalen jongeren te inspireren voor een technisch vakgebied en te laten zien wat Zuyd op het gebied van techniek voor hen kan betekenen.

Elke foto vertelt een verhaal, niet alleen figuurlijk maar ook letterlijk. Oude druktechniek is met nieuwe digitale techniek gecombineerd doordat in elke foto een video verwerkt is. Scan de foto met de smartphone via de app LAYAR en kijk en luister naar het inspirerende verhaal dat de persoon op de foto te vertellen heeft.

Veel plezier!

Karel van Rosmalen Voorzitter College van Bestuur Zuyd Hogeschool

‘Techniek geeft je de ruimte’ NAAM

André Kuipers (1958) BEROEP Ruimtevaarder van de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA), bijzonder hoogleraar Ruimtevaart en Geneeskunde.

LOOPBAAN André Kuipers behaalde in 1977 zijn atheneum-B-diploma en deed in 1987 zijn artsexamen. Tijdens en na zijn opleiding deed hij onderzoek naar ruimteziekte en evenwichtsgevoel. Vanaf 1991 is hij betrokken bij de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA. André Kuipers maakte twee ruimtereizen, in 2004 (11 dagen) en in 2011–2012 (193 dagen).

BIJZONDERHEDEN Als iemand kan zeggen hoe geweldig (studie van) techniek is, dan is dat wel de Amsterdamse ruimtevaarder-arts André Kuipers. En als iemand aanspraak maakt op een titel als ‘ambassadeur van de techniek’, dan is het wel Nederlands beroemdste ruimtevaarder. Aan hem zijn ouderwetse vooroordelen over techniek als zwaar, vies en slecht betaald werk niet besteed. De techniek stelde hem juist in staat zijn jeugddroom waar te maken. Zonder techniek hadden wij nooit de beelden gezien van de goedlachse André die ons uit een raampje in het internationaal ruimtestation ISS laat zien hoe mooi onze planeet is.

Techniek is in de regio Zuid-Limburg al meer dan honderd jaar verankerd – denk aan de mijnbouw en later de chemie – en speelt nu nog steeds een prominente rol – denk aan Brainport 2020 en de Health Campus. Techniek helpt de mensheid vooruit, vindt André Kuipers, en is daardoor maatschappelijk relevant. Dwarsverbanden tussen bedrijfsleven, wetenschappelijke en onderwijsorganisaties zijn van het grootste belang om van elkaar te leren en vooruit te komen – op het gebied van kankeronderzoek, ruimtevaart, ICT, maar ook in de zorg, duurzame bouw... Voor jongeren zal techniek altijd de grootste uitdaging blijven. Techniek geeft je de ruimte.

Transitie naar een duurzaam gebouwde omgeving

Met onze woningen en gebouwen staan we de komende decennia voor een enorme uitdaging. Op dit moment is de gebouwde omgeving veruit de grootste energieverbruiker en afvalproducent. De traditionele bouw is verantwoordelijk voor 35 procent van de nationale afvalberg en 40 procent van het energiegebruik en de CO2-uitstoot. Daarbij zijn we hoofdzakelijk afhankelijk van eindige bronnen, zowel voor de energie alsook (nog belangrijker) voor de materialen. Die situatie is niet vol te houden.

Zuyd wil met onderwijs en onderzoek bijdragen aan de transitie naar een duurzaam gebouwde omgeving.

Volhoudbare inzet van energie en materialen is hierbij de basisgedachte. Cirkels moeten gesloten worden. Het uiteindelijk doel is om netto nul energie en nul materialen te gebruiken. Dat noemen we The Concept of Zero, Closing Cycles.

Belangrijke thema’s hierbij zijn nieuwe bouwconcepten met duurzame, biobased bouwmaterialen, grootschalige seriematige renovatie, hoogwaardig hergebruik van gebouwen en materialen, lokaal opwekken van duurzame energie, maximaal en mooi geïntegreerd in de gebouwen, én efficiënt gebruik, slim uitwisselen en opslag van energie. Niet alleen technische thema’s ook sociaaleconomische aspecten, nieuwe woonconcepten, ruimtegebruik en lokale productie van materialen hebben onder andere de aandacht.

Zuyd werkt nauw samen met regionale bedrijven en overheden. Studenten en docenten opereren in teams met professionals aan de concepten, producten en processen die we nu en morgen hard nodig hebben. Daarbij wordt dankbaar gebruik gemaakt van het internationale kennisnetwerk van Zuyd. Op deze manier zijn de studenten goed voorbereid op de arbeidsmarkt van morgen, blijft het onderwijs van Zuyd actueel en worden bedrijven geholpen met productinnovaties.

Helemaal passend bij een regio waar de herstructurering van de gebouwde omgeving hoog op de agenda staat

‘Up-to-date is niet genoeg, liever op de toekomst gericht’ NAAM

Michiel Ritzen (1976) BEROEP Docent en onderzoeker faculteit Bèta Sciences and Technology aan Zuyd Hogeschool en specialist op het gebied van duurzaam bouwen.

LOOPBAAN Michiel Ritzen zat een jaar op de lagere school in de Verenigde Staten, volgde middelbaar onderwijs in Delft en studeerde af aan de Technische Universiteit van Delft in architectuur, met specialisatie technologie in duurzame ontwikkeling.

BIJZONDERHEDEN Alle technieken en materialen waarmee studenten aan Zuyd Hogeschool te maken krijgen, zijn niet alleen up-to-date en state-of-the-art, maar spelen ook in op de toekomstige behoeften en wetgeving. Michiel heeft zich laten fotograferen in de Wijk van Morgen, een miniwijk op het Avantis-terrein in Heerlen met vier gebouwen in een heel duurzame omgeving, die niet alleen voldoet aan de wetgeving van hier en nu, maar ook aan die van over twee, vijf of misschien wel tien jaar. Dit betekent dat er technieken en materialen – zoals bamboe, karton en papier – worden gebruikt die nu nog niet gangbaar zijn maar al wel inspelen op de behoeften in onze maatschappij over een aantal jaren.

Volgens Michiel is techniek veel meer dan alleen maar rekenen en bouwen. Het zijn weliswaar de basisvaardigheden waarover iedereen moet beschikken die in de techniek verder wil, zoals je het alfabet moet kennen om te kunnen lezen en schrijven, maar veel belangrijker vindt Michiel dat je met techniek de problemen in de maatschappij oplost en ertoe bijdraagt dat mensen gezond, fijn en prettig met elkaar kunnen blijven leven in een duurzame maatschappij. Als je voor techniek kiest, kies je voor de toekomst.

‘Geen papieren tijger, maar een papieren kantoor’ NAAM

Ben Stevens (1987) en Ralph Scheepers (1989) BEROEP Ben en Ralph zijn beiden CEO/Product & Building Designer van THINK PAPER LOOPBAAN Ben studeerde Bouwkunde aan Leeuwenborghopleidingen Maastricht. Zijn Bachelor of Built Environment, Architecture and Building Technology haalde hij aan Zuyd Hogeschool en in 2014 start hij aan zijn Master of Architecture, MMA+ aan de Academie van Bouwkunst in Maastricht om zijn architectentitel te behalen. Ralph volgde de basiscursus Duurzaamheid, Milieukunde en Cradle to Cradle van Zuyd Hogeschool en haalde tegelijkertijd zijn Bachelor of Built Environment, Building Technology and Architecture. Ook Ralph wil zijn Master of Architecture, MMA+ aan de Academie van Bouwkunst in Maastricht, halen.

BIJZONDERHEDEN Samen met Ralph heeft Ben als afstudeerproject een papieren gebouw ontworpen. Dat project – ontwerp een 100 procent hernieuwbaar en energie nul gebouw – mondde onder andere uit in de oprichting van THINK PAPER. Dit 100 procent hernieuwbare en energie nul kantoorgebouw zou worden gesitueerd op ‘de Wijk van Morgen’, een wijk voor de toekomst met slimme en energie-efficiënte gebouwen, en is helemaal ontworpen van karton.

Met THINK PAPER willen Ben en Ralph in de Nederlandse bebouwde omgeving een compleet nieuwe weg inslaan. ‘Er staan ontzettend veel gebouwen leeg, en die willen wij met onze producten opnieuw inrichten.’ Papier is hun favoriete materiaal: het is licht, 100 procent hernieuwbaar en recyclebaar, in alle denkbare vormen te prefabriceren, erg flexibel en ook nog ontzettend goedkoop!

Techniek en de schoonheid van de eenvoud NAAM

Bas Ziekenheiner (1942) BEROEP Civiel ingenieur, docent/ontwikkelaar civieltechnische toepassingen, directielid HTS/sector Techniek Hogeschool Limburg.

LOOPBAAN Bas Ziekenheiner deed onderzoek naar stromingsmodellen van de Maas en werkte met een kleine groep enthousiaste docenten aan de introductie van eigen computeronderwijs met behulp van de toen net uitgekomen personal computer.

Van 1985 tot 1994 was hij lid van de directie van de HTS, sector techniek, van Hogeschool Heerlen c.q. Hogeschool Limburg.

Verder was hij de bedenker en uitvoerder van de ‘Jeugdprogramma’s techniek’, en nam onder andere deel aan de Landelijke Techniekweek. Na zijn pensionering was hij nog negen jaar op projectbasis actief als docent, onderzoeker, ontwikkelaar voor de faculteit Bèta Sciences and Technology.

BIJZONDERHEDEN Bas Ziekenheiner heeft lesgeven aan jonge mensen altijd plezierig en inspirerend gevonden. Daarnaast vindt hij het begeleiden van studenten en het aantrekken en uitvoeren van projecten heel bijzonder. Hij werkte mee met Johann van den Noort aan het ontwikkelen van de tsunami barrier, die hij samen met studenten verder hielp realiseren. Hij prijst de vinding, die de kust moet beschermen tegen tsunamigolven, omdat er, vooral in de Aziatische landen, grote behoefte aan bescherming is. Daarnaast is de barrier een geweldig staaltje techniek, door zijn eenvoud, bedrijfszekerheid en makkelijk onderhoud. Hij ziet het als hét voorbeeld van een project waaruit blijkt hoe leuk en nuttig techniek kan zijn én hoe studenten van Zuyd Hogeschool de theorie in praktijk brengen en meewerken aan oplossingen voor maatschappelijke problemen. Bovendien is in de techniek nog altijd goede werkgelegenheid. Nu, maar zeker ook in de toekomst.

‘Creatieve uitvinding tegen tsunamigolven’ NAAM

Johann H.R. van den Noort (1940) BEROEP Directeur /eigenaar Van den Noort Innovations BV research and development civil technical products LOOPBAAN Johann van den Noort begon in 1966 op 26-jarige leeftijd een eigen autobedrijf in Kampen, dat hij dertig jaar leidde. In 1996 verkocht hij dat bedrijf om verder te gaan als beeldend kunstenaar, maar elf jaar eerder had hij Van den Noort Innovations BV, een bureau in research and development van civil technical products, opgericht. Van den Noort heeft diverse uitvindingen en octrooien op zijn naam staan.

BIJZONDERHEDEN Tijdens een lezing aan Zuyd Hogeschool bleek dat daar veel belangstelling was voor een door Johann van den Noort bedacht systeem om tsunamigolven te elimineren voordat die de kust bereiken. De school wilde ook deze uitvinding graag als studieproject oppakken. Zuyd beschikt over een stroomgoot, waarin tsunamigolven worden nagebootst – een reden voor Van den Noort om met Zuyd in zee te gaan. De Twin Wing Tsunami Barrier is ontwikkeld samen met een achttal studenten en docenten van de van Zuyd Hogeschool onder leiding van Bas Ziekenheiner, die er ongeveer vier jaar aan hebben gewerkt in het kader van hun afstudeerproject.

Ten slotte heeft Van de Noort in Engeland een marketingbedrijf opgezet, Global Flood Defence Systems LTD, dat evenals de Self Closing Flood Barrier ook de Twin Wing Tsunami Barrier gaat vermarkten. Beide innovaties vormen een mooi voorbeeld van een praktijkcase waar studenten tijdens hun studie aan hebben kunnen werken.

Life Sciences & Materials

Chemie is niet weg te denken uit ons leven. Wat je ook ziet, proeft of voelt, het heeft altijd wel iets met chemie te maken. Kunststoffen voor onze draagtasjes, iPads, auto’s en bouwmaterialen, kunstmest voor ons voedsel, het voedsel zelf en materialen voor onze kleding. Ook met betrekking tot onze gezondheid is chemie niet meer weg te denken, denk aan medicijnen om de gezondheid te herstellen, voedingsstoffen en vitamines om onze gezondheid te verbeteren. Zonder chemie geen leven. Althans, not as we know it.

De chemie is sterk in ontwikkeling. De chemische sector is afhankelijk van schaarse en in prijs stijgende, eindige grondstoffen en fossiele brandstoffen. Nieuwe productieprocessen en het gebruik van biobased grondstoffen hebben dan ook de volle aandacht. Daarnaast hebben nieuwe ontwikkelingen in bijvoorbeeld de nanotechnologie, innovatieve synthese en microreactoren een ongekende potentie: materialen voor hoog efficiĂŤnte of ultra goedkope zonnepanelen, medicijnen en middelen voor persoonlijke diagnose en therapie in kankerbestrijding, ontwikkeling van zogenaamde biobased building blocks die de huidige kunststoffen gaan vervangen. En dat zijn maar een paar voorbeelden.

In een gebied waar chemie de afgelopen decennia een grote rol in de economische ontwikkeling heeft gespeeld, zet Zuyd sterk in op deze innovatieve kant van de chemie en zoekt nieuwe oplossingen via nieuwe verbindingen. Op de Chemelot Campus in Sittard-Geleen is Zuyd partner in CHILL (Chemelot Innovation and Learning Labs). Hier werken studenten van Zuyd samen met het bedrijfsleven, met studenten van de Universiteit Maastricht en de regionale ROC’s en in een internationaal kennisnetwerk aan de producten en processen van morgen. Niet alleen aan de technologie maar ook aan het ontwikkelen en vermarkten van deze producten en processen. Op deze manier doen onze studenten een schat aan professionele ervaring op in een voor de regio belangrijke sector. Bovendien blijven de curricula van Zuyd actueel en worden bedrijven geholpen met hun innovaties. Samen werken aan de sterktes van de regio.

‘Het verschil maken en mensen helpen’ NAAM

Martijn Vervoort (1992) BEROEP Derdejaars student Biologisch en Medisch Laboratoriumonderzoek aan Zuyd Hogeschool.

LOOPBAAN Martijn heeft HAVO profiel NG gedaan aan het Porta Mosana College in Maastricht en volgde naast zijn studie workshops door Roche Diagnostics over kwantificeren, genotyperen en high resolution melting.

BIJZONDERHEDEN Martijn heeft de biologische kant van het laboratoriumwerk gekozen. Dit wil zeggen dat hij na zijn afstuderen biologisch onderzoek kan gaan doen naar nieuwe medicijnen en onderzoek naar het voorkomen en genezen van kanker. Naast theorielessen volgt Martijn ook praktijklessen op CHILL (Chemelot Innovation and Learning Labs), het laboratorium op het Chemelot-terrein in Geleen. Daar doet hij tijdens zijn studie al onderzoek naar een zogenaamde marker voor darmkanker, een stuk in het DNA waarmee vroegtijdig kan worden aangetoond of iemand darmkanker zal gaan ontwikkelen of niet.

Martijn ziet zijn toekomstig werk niet als geïsoleerd werken in een witte jas in een steriel laboratorium, maar vooral als een mogelijkheid om zelf een verschil te kunnen maken, een steentje te kunnen bijdragen aan de toekomst van zieke mensen. Deel te nemen aan de internationale gemeenschap van onderzoekers die hun best doen om kanker te helpen genezen en te voorkomen.

Uiteraard wil Martijn daarom op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen in zijn vakgebied door samen met vakbroeders te gaan brainstormen over nieuwe ideeën en voor problemen oplossingen te vinden. Martijns motivatie: ‘Mensen helpen door ziektes vroegtijdig op te sporen.’ Saai? Mwah.

‘Kiezen voor techniek is kiezen voor een goede toekomst’ NAAM

Chantal Ramaekers (1979) BEROEP Docent-onderzoeker faculteit Bèta Sciences and Technology bij Zuyd Hogeschool.

LOOPBAAN Chantal Ramaekers studeerde zelf aan Zuyd Hogeschool, werkte daarna een aantal jaren als analist en deed toen een promotieonderzoek aan de Universiteit van Maastricht en in Toronto aan het Ontario Cancer Institute. Na terugkeer in Nederland vond ze een baan als docent en onderzoeker aan Zuyd Hogeschool.

BIJZONDERHEDEN Chantals nieuwsgierigheid komt goed van pas bij het doen van onderzoek. Onderzoeksprojecten bij Zuyd zijn gebaseerd op vragen vanuit het werkveld, zoals een epigenetica-project in samenwerking met de Universiteit Maastricht. Studenten werken aan het opzetten van deze diagnostische assays om uiteindelijk te kunnen aantonen welke patiënten een verhoogde kans hebben op de terugkeer van colonkanker. Ook al is Chantal nog jong, zij weet maar al te goed dat de technieken die zij tijdens haar opleiding leerde, inmiddels al weer ingehaald zijn door nieuwe. Door het volgen van internationale congressen en symposia blijft ze geïnformeerd over de laatste stand van zaken in haar vakgebied, maar ook dankzij onderzoekers uit het werkveld, die een vraagstuk bij Zuyd leggen, waardoor ze haar studenten opdrachten kan geven die gerelateerd zijn aan de nieuwste technieken. Daardoor blijven zowel docenten als studenten op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.

Kiezen voor techniek is kiezen voor een goede toekomst, vindt Chantal. Zelf liet ze haar keuze bepalen door haar nieuwsgierigheid om dingen te onderzoeken. En die nieuwsgierigheid kon ze in de techniek mooi kwijt.

‘Niet meer met een kanonskogel op een mug schieten’ NAAM

Birgit E.J. Teunissen (1977) BEROEP Docent-onderzoeker bij de faculteit Bèta Sciences and Technology van Zuyd Hogeschool en bij Chemelot Innovation and Learning Labs (CHILL).

LOOPBAAN Birgit Teunissen studeerde en werkte aan de universiteiten van Maastricht, Genève en Utrecht. Als moleculair bioloog, iemand die zich bezighoudt met processen in cellen op microniveau, doet ze onderzoek en leidt ze studenten op voor een baan in een biologisch of medisch onderzoekslaboratorium. Ze koos voor het vak van moleculair bioloog omdat ze het ontzettend boeiend vindt onderzoek te doen aan DNA en cellen, en dat heeft voor haar, gelet bijvoorbeeld op onderzoek naar kankercellen, ook een grote maatschappelijke relevantie.

BIJZONDERHEDEN Binnen CHILL werkt Birgit Teunissen samen met studenten aan specifieke onderzoeksopdrachten. Een paar jaar geleden begon ze aan een onderzoekslijn Moleculaire Diagnostiek, samen met ziekenhuizen, universiteit en bedrijfsleven. In het bijzonder wordt het DNA van tumoren nauwkeurig onderzocht om te kunnen bepalen wat voor specifieke afwijkingen een tumor bevat. Hoe nauwkeuriger die afwijking wordt vastgesteld, des te gerichter kan de behandeling ervan zijn, zodat je niet meer, zoals nu nog vaak gebeurt met chemotherapie, ‘met een kanonskogel op een mug’ hoeft te schieten.

Samen met studenten van Zuyd Hogeschool worden bij CHILL innovatieve moleculaire testen ontwikkeld waarmee de afwijkingen in een tumor nauwgezet kunnen worden onderzocht. Op dit gebied zijn er de laatste twintig jaar heel veel nieuwe technische mogelijkheden bijgekomen om onderzoek te doen aan ons DNA.

‘Veel meer dan alleen maar buisjes schuiven’ NAAM

Joop ten Kate (1952) BEROEP Klinisch chemicus werkzaam in Orbis Medisch Centrum in Sittard. Hij is verantwoordelijk voor de analyses in bloed, liquor, faeces en urine, nodig voor de diagnose en de follow-up bij ziekte.

LOOPBAAN Joop ten Kate studeerde in Hoogeveen en Groningen chemische techniek (HTS), scheikunde en biochemie. In 1985 werd hij universitair docent bij de vakgroep Pathologie aan de Rijksuniversiteit Limburg. Behalve in Maastricht werkte hij daarna ook in Heerlen en Philadelphia.

BIJZONDERHEDEN Joop ten Kate werkt samen met Zuyd Hogeschool omdat Orbis de analisten die bij Zuyd worden opgeleid, nodig heeft voor het uitvoeren van experimenten. Hij begeleidt stagiaires, zit in examencommissies, heeft bij Zuyd colleges gegeven en werkt in een commissie die het onderwijs afstemt op de vraag uit het beroepenveld. Een van de projecten waar onlangs aan gewerkt is, had te maken met multiple sclerose, een ziekte waarbij zenuwen worden afgebroken. Zuyd Hogeschool ontwikkelde daarbij bolletjes waarmee onderzocht wordt of de activiteit en de diagnose van de ziekte beter dan voorheen kan worden vastgesteld.

Joop ten Kate ziet het als groot misverstand dat nog steeds veel mensen denken dat binnen een klinisch chemisch laboratorium alleen mensen werken die met buisjes schuiven en dat het een vak is waar weinig kennis voor nodig is. Maar (klinische) chemie is juist een bijzonder dynamisch vakgebied.

Op weinig terreinen zijn de ontwikkelingen en innovaties de afgelopen jaren zo stormachtig geweest. Het vakgebied is daardoor uitdagend en maatschappelijk alleszins relevant.

Joop ten Kate raadt iedereen aan om in de (klinische)chemie te komen werken.

Business Intelligence & Smart Services

Toen de docenten van nu hun opleiding volgden, stond ICT nog in haar kinderschoenen. Inmiddels is ICT niet meer weg te denken in onze samenleving. Denk aan alle data die dag in dag uit worden verzameld, opgeroepen, verwerkt en samengevoegd. Ze bepalen voor een groot deel ons leven – beroepsmatig (hoeveel mensen werken dagelijks met een computer), maar ook recreatief (Facebook) en in bijvoorbeeld de zorg, de bouw, de industrie, administratieve dienstverlening, grafische en industriële vormgeving en het bestuur. Zonder ICT is een moderne samenleving niet meer voorstelbaar. De hoeveelheid beschikbare data groeit explosief; steeds meer apparaten worden aangesloten op het netwerk zoals apparatuur om bloedsuikerspiegels te meten, beveiligingscamera’s en sensoren op pompen in de procesindustrie.

Door het combineren van data uit diverse soorten bronnen ontstaan nieuwe inzichten over bijvoorbeeld de aanpak van bestaande en nieuwe problemen in organisaties en/of het aansturen of verbeteren van productieprocessen in bedrijven.

Met deze inzichten kunnen organisaties nieuwe vormen van dienstverlening ontwikkelen of bestaande vormen verbeteren.

ICT bevindt zich op het grensvlak van techniek en economie en daar ligt ook het zwaartepunt BISS (Business Intelligence & Smart Services). De economische en ICT-faculteiten van de Universiteit Maastricht, de Open Universiteit en Zuyd Hogeschool hebben een gezamenlijk expertisecentrum in oprichting met als doel dat binnen vijf jaar te laten uitgroeien tot Europees niveau. In dit centrum zijn ICT en business gelijkwaardige partijen.

BISS is niet alleen puur technologie maar bovenal het verbinden van informatie- en communicatietechnologie met processen en mensen. En die twee laatste componenten maken het ICT-domein des te aantrekkelijker.

Als voorbeeld kan dienen een interactief, persoonlijk financieel dashboard voor bankcliënten met gegevens over hun verzekeringen, pensioen en salaris, maar ook over fiscale wetgeving en economische ontwikkelingen, waarbij klanten verschillende scenario’s van hun toekomstige financiële situaties kunnen doorlopen.

‘Nog geen dag spijt van de keuze voor techniek’ NAAM

Maikel Andelbeek (1990) BEROEP Vierdejaars student ICT LOOPBAAN Maikels belangstelling voor met name ICT komt voort uit een project op de basisschool: met een groepje moest hij het computerspel Jazz Jackrabbit aan de praat krijgen via een netwerk, zodat hij het met meerdere mensen tegelijk kon spelen.

Toen dat gelukt was, was hij voor de ICT verkocht.

BIJZONDERHEDEN Information Management, één van de gebieden binnen ICT, wordt vaak de ‘linking pin’ genoemd tussen business en ICT. ‘Van zowel ICT als business moet je verstand hebben’, aldus Maikel, zodat je bedrijven nieuwe en betere oplossingen en toepassingen kunt aanbieden. Als voorbeeld noemt Maikel een vereniging die haar informatie niet goed bij haar leden kreeg. Als oplossing stelden Maikel en zijn onderzoekscollega’s voor het inzetten van specifieke aspecten van social media, met behoud van de traditionele manier van informatieverspreiding, zoals het versturen van een nieuwsbrief per post.

Maikel vindt het geweldig op het snijvlak van business en ICT te opereren en zich in beide kennisgebieden te bekwamen.

Daarbij realiseert hij zich dat een probleem bij een organisatie zelden een zuiver ICT-probleem is. Je moet ook altijd financiële en wettelijke componenten meenemen bij je keuzes en beslissingen. Er moet dus ook gepraat worden met andere betrokkenen bij een veranderingsproces, ‘en soms neem je zelf de leidende rol op je in een projectgroep’, zegt Maikel met enige trots. Hij heeft nog geen dag spijt van zijn keuze gehad.

‘ICT is zo boeiend omdat je midden in de maatschappij staat’ NAAM

Pascal Slaats (1970) BEROEP Docent bij de faculteit ICT van Zuyd Hogeschool.

LOOPBAAN Pascal Slaats volgde het Grafisch Lyceum, rondde een opleiding aan de Rijkshogeschool Maastricht af (Information Resource Management) en studeert aan de Open Universiteit Heerlen de master Business Proces Management en IT. Voor zijn docentschap was hij medeoprichter en conceptontwikkelaar van een bedrijf gespecialiseerd in het opzetten van virtual communities. Als docent-onderzoeker heeft hij zich jarenlang beziggehouden met digitale identiteit.

BIJZONDERHEDEN Belangrijke technieken in zijn vakgebied zijn het combineren van gegevens en documenten, en samenwerking tussen verschillende organisaties met open data. Door onder andere met externe partners, zoals commerciële bedrijven, samen te werken op het gebied van onderzoek blijven Pascal Slaats en zijn collega’s op de hoogte van de laatste stand van zaken in hun vakgebied. Voor externen worden ook opdrachten samen met studenten uitgevoerd.

‘Het vak is zo boeiend omdat je midden in de maatschappij staat’, zegt Pascal Slaats. Het effectief beheersen van informatie(stromen) is niet meer weg te denken uit sectoren als zorg en de industrie. Spannend aan ICT is bovendien dat je de hele dag aan het puzzelen bent om problemen op te lossen.

En bij de oplossingen daarvan hebben andere mensen weer baat.

‘Het is hartstikke leuk om voor techniek te kiezen’, zegt Pascal Slaats, ‘ook voor vrouwen.’ In de ICT ben je evenzeer met organisaties en mensen bezig als met het verbeteren van processen. Het gaat niet alleen om apparaten en kille machines.

Bovendien heb je prachtige toekomstkansen, ook in de regio Zuid-Limburg.

‘Techniek: leuk, interessant en uitdagend’ NAAM

Rob Damoiseaux (1960) BEROEP Directeur Business en Project Development bij Cofely Zuid-Nederland GDF-SUEZ, verantwoordelijk voor business en projectontwikkeling op het gebied van (duurzame) energie en automation.

LOOPBAAN Rob Damoiseaux was werkzaam als ICT- en projectmanager bij DSM en bekleedde diverse directie- en managementfuncties bij KPN, na een opleiding Technische Bedrijfskunde (HTS) in Eindhoven en een MBA met als afstudeerrichting strategisch management.

BIJZONDERHEDEN Rob Damoiseaux houdt zich vooral bezig met het spotten van nieuwe ontwikkelingen en het vertalen van die ontwikkelingen naar nieuwe proposities die Cofely, een bedrijf dat zich profileert op het gebied van duurzame energie, aan zijn klanten kan aanbieden. Toen Rob zelf studeerde, stond ICT nog in de kinderschoenen, nu wordt de wereld, en dus ook het werkveld van bedrijven als Cofely, gedomineerd door ICT. De energiebehoeften van klanten is sterk toegenomen maar ook veranderd. Er is niet alleen maar meer behoefte aan fossiele energie, maar ook aan duurzame. Op Zuyd Hogeschool wordt al langer intensief onderzoek gedaan naar huidige en toekomstige energiebehoeften. Samen met Zuyd Hogeschool wordt nu onderzocht hoe die energiebehoeften het best bevredigd kunnen worden. Omdat Cofely veel internationale contacten heeft, is dat weer interessant voor Zuyd Hogeschool. ‘Techniek is en blijft een dominante factor in de Nederlandse economie’, zegt Rob. Ook hij is ervan overtuigd dat er de komende jaren veel leuk, interessant en uitdagend werk te vinden is in de techniek. ‘Kortom: techniek heeft de toekomst.’

‘Combinatie van mensen, processen en techniek’ NAAM

Ludo de Vrede (1963) BEROEP Business Unit Manager Management Consulting & Business Intelligence bij QNH Consulting Zuid LOOPBAAN Ludo de Vrede studeerde in 1988 af aan de HEAO, richting bedrijfskundige informatica. Hij werkte onder andere bij de Nederlandse Onderneming voor Energie en Milieu (Novem), als Field en People Manager bij Ordina en als Hoofd Capaciteitsgroep ICT Servicecentrum voor de Open Universiteit Nederland. Sinds 2011 werkt hij voor QNH. BIJZONDERHEDEN QNH helpt organisaties in het verbeteren en bijsturen van hun bedrijfsprocessen en bedrijfsvoering met behulp van ICT. Al meer dan tien jaar onderhoudt QNH goede contacten met Zuyd Hogeschool over afstuderen, stagiaires en samenwerken. ‘Als wij een topper tussen de afstudeerders spotten’, zegt Ludo, ‘dan trekken we alle registers open om die binnen te krijgen en binnen te houden.’ Een student of stagiair kan bij QNH leren samenwerken met vakgenoten en bedrijven en ervaring opdoen met de manier waarop je ICT, processen en mensen met elkaar kunt verbinden.

‘Een opleiding bij Zuyd Hogeschool is alleszins aan te raden’, zegt Ludo, ‘omdat de opleiding zeer breed en praktijkgericht is en aansluit op wat het bedrijfsleven nodig heeft.’

En tot slot: ‘Het mooie aan techniek is dat je echt dingen kunt maken, bouwen en in elkaar kunt knutselen. Maar nog mooier is als je dat voor mensen en organisaties kunt doen die jij daarmee verder helpt.’

Innovatieve Zorg en Technologie

Vrijwel dagelijks is de zorg in het nieuws: ze is niet meer te betalen, we hebben de mensen er niet meer voor, we vinden de kwaliteit soms onvoldoende en we hebben er weinig vertrouwen in. De zorgsector staat hiermee voor grote uitdagingen met innovatieve oplossingen. De regio ZuidLimburg bezit alle elementen om een belangrijke bijdrage te leveren aan de uitdagingen in de zorg en het onderwijs.

Het Expertisecentrum voor Innovatieve Zorg en Technologie (EIZT) brengt onderwijs en onderzoek op de gebieden zorg en technologie samen. Zorgorganisaties, hogeschool, MBOonderwijs, bedrijven en overheden werken samen aan de ontwikkeling en uitvoering van innovatieve zorgconcepten en tegelijk aan profilering en verdieping van het onderwijs, onder andere door het doen van onderzoek. Samen willen we eraan bijdragen dat Limburg zich ontwikkelt tot dé ‘care-tech regio’ van Nederland.

We willen bijdragen aan duurzame, toekomstbestendige zorg. Daarvoor is een grote transitie nodig van wat nu nog vaak ‘reparatie’ is, naar zorg die gericht is op het zo lang mogelijk behouden van eigen regie, zelfmanagement en zelfstandigheid. Zorgprofessionals en zorginstellingen moeten zo lang mogelijk op afstand blijven en zullen dus ook beter moeten leren samenwerken.

Technologie kan een grote rol spelen bij deze transitie. Een bekend voorbeeld is zorg op afstand door een videoverbinding.

Minder bekende voorbeelden zijn het inzetten van technologie om mensen in zorginstellingen, maar ook ouderen thuis, meer aan het bewegen te krijgen, en het inzetten van robots in de zorg. De eerste toepassingen daarvan hebben de zorgpraktijk al bereikt. Het mooie van dit soort projecten is dat ze veel verschillende kennis vereisen: verpleegkunde, techniek, psychologie, ergotherapie, economie, ICT, allemaal kennisgebieden om zorginnovatie met technologie succesvol te maken. Daarmee worden alle hoeken en gaten van Zuyd, maar ook heel verschillende bedrijven en zorginstellingen aangesproken.

‘Nieuwe technologie in de zorg is altijd nodig’ NAAM

Dick van Aggel (1969) BEROEP Directeur en eigenaar Medicura B.V. LOOPBAAN Dick van Aggel studeerde marketing en volgde de HTS Bedrijfskunde in Eindhoven, voordat hij directeur divisie Groothandel en Thuiszorg bij Bosman Medische Hulpmiddelen werd. Tegenwoordig is hij directeur en eigenaar van Medicura B.V., een toonaangevende aanbieder van medische hulpmiddelen voor zorggebruikers en zorginstellingen om een zelfstandig en veilig leven van de zorggebruiker te verbeteren.

BIJZONDERHEDEN Er zijn tegenwoordig ‘minder handjes aan het bed’, maar zonder de ontwikkelingen in de techniek zou de zorg niet meer te betalen en te leveren zijn. Steeds meer mensen willen langer zelfstandig blijven wonen, en de techniek biedt daarbij geweldige oplossingen. Samen met Zuyd Hogeschool heeft Medicura gekeken naar de ontwikkeling van nieuwe producten en verbeteringen. ‘Omdat medewerkers van Zuyd Hogeschool ook op andere gebieden actief zijn, zien zij andere mogelijkheden en kansen in de zorg dan wij als zorgaanbieders’, zegt Dick van Aggel. ‘Wij vroegen aan Zuyd Hogeschool of ze een bed konden ontwerpen waardoor mensen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen (denk aan hoogteverstelling).

Dat heeft tot een prima resultaat geleid. Techniek is echt heel belangrijk,’ vindt Dick van Aggel, ‘omdat ook medische producten en hulpmiddelen steeds meer omgeven worden met techniek. Het is belangrijk dat energieke jongens en meisjes kiezen voor techniek en daardoor kunnen bijdragen aan nieuwe ontwikkelingen en producten die relevant zijn in de zorg.

Heel belangrijk en heel maatschappelijk verantwoord op dit moment’, aldus de directeur van Medicura. ‘Bovendien, als je voor techniek kiest, kies je voor een zekere toekomst!’

‘Techniek is de basis van nieuwe ontwikkelingen in de maatschappij’ NAAM

Youri Nabben (1993) BEROEP Vierdejaars student opleiding Werktuigbouwkunde, Zuyd Hogeschool LOOPBAAN De keuze voor Zuyd Hogeschool had Youri snel gemaakt, omdat hij hier een heel breed pakket van praktische én theoretische vakken – van automatisering tot constructietechniek – krijgt aangeboden.

BIJZONDERHEDEN Op dit moment werkt Youri met vier andere studiegenoten aan een opdracht van Medicura, een service-organisatie voor het lenen, huren of kopen van medische hulpmiddelen aan particulieren en zorginstellingen. Hij werkt aan de ontwikkeling van een hoog-laagbed voor mensen die bijvoorbeeld niet meer de trap op kunnen in hun woning en dan via de thuiszorg een speciaal bed in de woonkamer krijgen. Dat ontwerp moet voldoen aan alle eisen van de praktijk: praktisch instelbare hoogtes, goed te transporteren en te hanteren voor partners en thuiszorgers, begrijpelijk in elkaar zitten voor onderhoudsmonteurs enzovoort.

Volgens Youri zal er altijd behoefte zijn aan technici die oplossingen proberen te vinden voor dagelijkse problemen die zich aandienen. ‘Wie in de toekomst op de hoogte wil blijven van nieuwe technieken, kan het beste aansluiten bij de netwerken van onderwijs en het aangesloten bedrijfsleven. Zuyd Hogeschool past het lespakket aan op de vraag uit de praktijk, en het bedrijfsleven krijgt een goede inhoudelijke indruk van de lesstof. Op die manier krijg je afgestudeerden die in de maatschappij ook echt nodig zijn’, aldus Youri. ‘En techniek zal altijd de basis blijven vormen van nieuwe ontwikkelingen in de maatschappij.’

‘Productontwikkeling is mooiste tak van sport’ NAAM

Jan Hoofs (1954) BEROEP Docent faculteit Bèta Sciences and Technology bij Zuyd Hogeschool.

LOOPBAAN Jan Hoofs studeerde HTS werktuigbouw en studeerde in 1979 af met als specialisatie constructieleer. Tot 1988 werkte hij als constructeur/productontwikkelaar in dienst van Instituut voor Revalidatie Vraagstukken te Hoensbroek. Sinds 1988 doceert hij aan Zuyd Hogeschool.

BIJZONDERHEDEN Voor Jan is ‘productontwikkeling de mooiste tak van sport’.

In dat creatieve proces komt alles bij elkaar: vakkennis, kennis van materialen, productieprocessen... Je begint met een programma van eisen, en als het goed is, eindig je met een product dat gefabriceerd kan worden. Uit alle mogelijke oplossingen moeten keuzes worden gemaakt en daarbij moet je als ontwerper goed kunnen luisteren naar de wensen en eisen van de klant.

Jan Hoofs en zijn studenten houden zich onder andere bezig met het ontwikkelingen van nieuwe toepassingen en producten voor de zorg. Zoals een state-of-the-art verpleegbed. ‘Bij dat soort producten heb je niet alleen te maken met de gebruiker (meestal patiënt of gehandicapte), maar ook met de verstrekker (vaak de betale de instantie), de partner, de onderhoudsmonteur, de verpleger, de transporteur... Je moet door de bril van al die mensen kijken. En als je dan met een goed eindproduct komt, dan is straks het ontwerpen van een keukenmachine voor onze studenten een fluitje van een cent,’ zegt Jan. ‘En wat is nu leuker dan iets te ontwikkelen waar andere mensen plezier aan beleven!’

‘Met ICT aan de frontlinie van maatschappelijke ontwikkelingen’ NAAM

Roger Bemelmans (1972) BEROEP Docent bij de faculteit ICT van Zuyd Hogeschool en onderzoeker bij de kenniskring Technologie in de Zorg.

LOOPBAAN Na een opleiding Hogere Informatica aan de HTS Heerlen studeerde Roger Knowledge Engineering (BSc) en Operations Research (MSc) aan de Universiteit Maastricht. Zijn aandachtsgebieden zijn software engineering, kunstmatige intelligentie en robotica. Na een baan bij het ABP als systeemontwerper werkt hij sinds 1998 bij Zuyd Hogeschool als docent ICT bij de Faculteit ICT. BIJZONDERHEDEN Op dit moment doet Roger promotieonderzoek naar het gebruik van robotica in de zorg, zoals het effect van knuffelzeehond Paro, een therapeutische robot die is ontwikkeld met als doel een kalmerend en/of prikkelend effect te hebben op mensen met dementie. Daarnaast doet Roger ook onderzoek naar een service-robot die in het huishouden dienst kan doen als een soort butler en mensen helpt bij alledaagse klusjes zoals de deur openen, een flesje water uit de koelkast pakken of mensen eraan herinneren dat ze pillen moeten innemen.

Roger is ervan overtuigd dat techniek niet meer is weg te denken in onze huidige samenleving. ‘Sterker, techniek zal steeds sterker deel gaan uitmaken van ons dagelijks leven.

Dus heeft techniek toekomstperspectief! En als je dan opereert op ICT-gebied, sta je aan de frontlinie van maatschappelijke ontwikkelingen. Wat wil je nog meer?!’

colofon Fotografie, algehele productie en regie Guy van Grinsven/StudioPress BV-Maastricht Video / scenario en organisatie Vera Pepels Teksten en eindredactie Frans T. Stoks, InterPunt Opmaak Rob Simons, Ontwerpburo RS www.ontwerpburors.nl Druk Drukkerij Hendrix, Peer www.drukkerijhendrix.be Met speciale dank aan AndrĂŠ Kuipers