1
ររឿងព្ពះនាងសាមាវតី លោក ប៊ ៊ូ - ប៉ ៊ូ លរៀបលរៀង
កាលរពះសាសាា លដច ា អារដ័យនគរលកាដមីព គង់លៅកុ ងលោដ ន ិ តារាម រទង់រពះរារពធលដចកី ា
ាំ ់ មានរពះនាងសាមាវតជារបធាន ាំ សាលប់ និងលដចកីវា នាដននរដ រពមទងញាត ិ ីរារយនាក ី ិរបដ់រពះ នាងមាគនិ យា ទ
រពះនាងមាគនិ យាជារបធាន ទ
"លដចកីម ា នរបមាទជាផ ល នសា ល ប់" ដូលចះ ន ជាលដម ើ ។ ិ ិ ូ វម
រតាដ់រពះធមលម ទដនាលនះដដលមានពាកយលផើម ា ថា
ាំ ប់ដូចតលៅលនះ : នឹងពណ៌នាលដចកីក ដា ា ុ ងលរឿងលនាះតាមល ន
កុ ងអត តកាល មានរពះរាជាពីររពះអងគ គឺរពះាទអលក ក ន ល បបៈ លសាយរាជយកុ ងអល ន ល បបរដឋ ី
ាំ ី ររពះអងលគ នះជា មួយរពះអងគ រពះាទលវដទ ទ ឋ ីបកៈ លសាយរាជយកុ ងលវដ ន ឋ ីបករដម ឋ ួ យរពះអងគ ទងព ាំ ី កុមារមក រទង់ដិកាដិលបៈកុ ងរតក ដមាលញ់នឹងគ្ននតាងព ន ូ លអាចារយជាមួយគ្នន លដាយការកនង ល លៅនន
រពះជនករបដ់រពះអងគ ៗ ានជារពះរាជារទប់រគងលដត ល់ យាជន៍ ៗ ។ វ ឆ័រតកុ ងដដនរបមាណដប ន ាំ ី ររពះអងលគ នាះដតងលដច លដច ា ទងព ា លៅមកជួមគ្ននជាលរឿយ មហាជនលកតន ើ ិ ងសាលប់
ល
ន ថា ើ យរបកាគ្ន ឹ
ៗ
់ ជា លដច ា ឈរគងផ ទាំ មួយគ្នន
ល
ើញ
់ រលោកមន ល្មះថារបដ់ដដលជាប់តាមអក ន លៅកានប ិ
់ ខ្ួ នក ៏រតូវលះបង់លចាលទងអដ ាំ ់ របលយាជន៍អីលដាយ មានលទ លដាយលហាចលៅដូមបដតរាងកាយរបដ ល វ ី រាវារបដ់ពួកលយើង ៗ នឹងបួដ ល
ផួ ដជាឫដ ន ន ីលៅកុ ងរបលទដនរព
់ ់ រជដ ់ រពះឱរដនឹងរពះជាយា រទង់រពះ ជ មបតិដល ត ើ យរទងរបគល
់ ាំ ី រនាក់លះបងលចាលរាជដមបត ងព ន លទៀតថា លយងទ ិ មពានរត បកាគ្ន ឹ ើ ិត
លចញមកបួដ មនដមនម នអាចន ិ ានល ិ ិ ឹ ងចញ្ ិ ឹច មជវី ត កុ ងទ ន ីកដនង ល ជាមួយគ្នន
ាំ ី រគ ក៏មនដប ក ល អីអ វ ព ិ
ដដថ ដរ
ងលៅ ើ យលទើបលចញមកបួដលទ កាលលបលយ ើ ើ
លរពាះដូលចានះលយងន ើ ឹ ងលៅមួយចដាំ ណកមានក់
ាំ្ ឹ ងលៅលលើភលនាំ នះ បុ ដ៉ នដ លោកលៅលលើភលនាំ នាះ ខ្ុ ន ឧ ត ល់កនះ ល ដខ្កុ ងនថ ន ង លាដថនឹងលៅរួមគ្នន ។ ខាង
ាំ ី ររូបនឹងវតក លរកាយមក លោកទងព ក ដូមបយា ា ិ ថា ី ៉ ងលនះ លដចកីរចឡ ូ ករចឡាំ លដាយពួករបដ់លយើង ក៏ ាំ ្ ឹ ងអុជ គង់ដតលៅមានជារាកដ លទើបមូលចត លោកគបបអ ត ន ជាថីថា ម ល ុ កលលើភរនាំ បដ់លោក ខ្ុ ន ិ គ្ន ី ុ ជលភើងទ
់គ្ននតាម លភងទ គ ល់លនាះ ។ លោកលធើរគប វ ិ ឹ អាការដដលមានជវី តលដាយលរគឿងដមា ើល ុកលលើភរនាំ បដ់ខ្ុ ាំ ្ នឹងដង កតកាលនាះល ិត
ើយ ។
ចលាំ ណរមកខាងលរកាយ
លវដទ ឋ ីបកតាបដលធើកាលៈល វ
ាំ ប់លនាះ លុះដល់កនះ ដកិធ ត ាំ ។ លដា ល ដខ្ អលក ល បបតាបដមិនល ដមាលញ់របដ់អញលធកាលៈលៅល ើវ
ើយ
។
ើ យលៅលកើតជាលទវតាជារពះរាជាមាន
ល ក៏ានដឹងចាដ់ថា ើ ញ (ពនឺ )ល លភើង
ាំ ឹងលមលដ ដូមបលទវតាជារពះរាជាដ ឡ ើ ិ រគ ី ឺភាពជាលទវតា ី
2 របដ់ខ្ួ នល ល
លពញបួដល លចញ
ម (របដ់ដដលលធទ ើ យ លទើបពិចារណាលមលកម ើ ើវ ុ ក) ល
(លធ)ើវ
ើ យគិតថា
ចដាំ ណកមាាង ។
់លដើមអព ាំ ី ចាប ល ើ ញករិ យាដដលខ្ ិ ើវ ួ នលធ
អញនឹងលៅដួរដមាលញ់របដ់អញឥឡូវលនះ
ត ពលនាះ ើ យលះបង់អតភា
ល
់ដណា ាំ ជាមនុដសវលងង ក់រពះអលក វ ផូ វលៅកាន ល ល បបតាបដលនាះ
ាំ ះល ដព
ើ យឈរលៅ
ាំ បល់ នាះ រពះអលក ាំ ី ណា ? លដា ល បបតាបដដួរថា អក ន មកអព
ាំ្ មនុដសវលងង ាំ ី ឆ្ងងយណាដ់លោកមាចដ់ ចុះលោកដតមានក់ឯងលទឬ ដដល លទវរាជ- ខ្ុ ជា ព វ ផូ វមកអ ល
លៅកុ ងទ ន ីលនះ ឬ មានមនុដសឯលទៀតខ្ះ ល ដដរលោកមាចដ់ ? រពះតាបដ- មានដមាលញ់របដ់អាតាមមានក់ (ផង) ។ លទវរាជ- ចុះលគលៅទីណា ?
រពះតាបដ- លៅលលើភលនាំ នាះ បុ ដ៉ នត កាលនថឧ ង លាដថមនានអ ុ ជលភង ិ ើល របដ
លមើលលៅ ។
លជាសាលបល់
ើយ
លទវរាជ- យា៉ងលនាះឬ លោកមាចដ់ ។ រពះតាបដ- យា៉ងលនាះល
ាំ ្ លគលនាះឯងល លទវរាជ- ខ្ុ គ ឺ
ន មានអាយុ ។ ើ យ អក ើ យ លោកមាចដ់ ។
រពះតាបដ- អក ន លៅលកតទ ើ ីណា ?
ាំ ុ ងលទវលោក ាំ ្ កលដាយតាងច ាំ ិតថា លទវរាជ- ខ្ុ លាំ ្ ៅលកើតជាលទវរាជមានដកិធ ខ្ុ ម ត ក ន ត នឹងដួរ (ល
លោកមាចដ់ កាលលោកមាចដ់លៅកុ ងទ ន ី លនះ មានអនរា ត យអីវ ៗ ខ្ះ ល ដដរឬលទ ?
ើ ញ)
ាំ កលរពាះអារដ័យដរាំ ី ។ រពះតាបដ- លតើអក ន មានអាយុ អាតាមរតូវលា ់ លោកមាចដ់ ? លទវរាជ- ចុះដរាំ វាលធ វ ដល ី ើអ ីវ
ាំ ចម៍កងឋានជាទ រពះតាបដ- វាជុអា ី លាដ យកលជើងឈូដល ុន
ាំ ក ។ អាតាមជញ្ូ ជ នអាចម័លៅលចាល លកៀរដឲ្ ម ៏លា ី យលដើក
៍ ីលឡើង កាល ើ យកាយអាចមដ
លទវរាជ- ចុះលោករាថានមិនឲ្យពួកវាមក ឬ លទ ? រពះតាបដ- លអើ ! អាវុលសា ។
ាំ្ ឹ ងលធម លទវរាជ- លបដ ួ កវាមក លទវរាជលពាលដូលចះ ន ល ើ ូ លចានះ ខ្ុ ន ើ វ នឲ្យព ិ
ើ យ ានឲ្យពិណនិងមនត
ត ទលនះ ិ ីថា កាលលោកលដញដខ្សលនះរាយ (អាន) មនប ើ យពនយល់វធ
រាំ ម វ ី ិនអាចលដើមបន ី ឹង ូ ងដ
ដដលដរាំ ច ត ល់រពះតាបដ ី ូ លចត ិ ដ ល
កាលឲ្យានបង្ហាញដខ្សពិណបដខ្សឲ្យរពះតាបដលរៀនមន ប ត បទ ី ី
រតឡប់ង្ហកលមល លាលលៅ កាលលោកលដញដខ្សលនះ រាយមនប ត ទលនះ ើ
រាំ ន វ ី ឹ ងរតឡប់ង្ហកលមល ើ ូ ងដ
3 ខាងលរកាយ លាលលៅ កាលលោកលដញដខ្សលនះ រាយមនប ត ទលនះ ដរាំ ជាលមលខា ល ងនឹងបលង្ហោនខ្ង ន ចូល ី មករកដូលចះ ន ល ល
ាំ ះោរពះតាបដ ុ ះ ដព ើ យ លពាលថា លោកលពញចិតដត បបណា គបបលធ ើវ ី ដបបលនាះច
ើ យលចៀដលចញលៅល
ើយ ។
់លចញលៅល រាំ ឲ្យរត វ ី ូ ងដ
ើយ ។
រពះតាបដរាយមនប ត ទដរមាប់បលណាញ
លដញដខ្សពិណដរមាប់បលណាញឲ្យរត់លៅ
ាំ ញា ុ ង
ដម័យលនាះ រពះមាចដ់ដផនដម ត ៈ រគប់រគងនគរលកាដមីព ។ នថម ង ួយ ី ួ យអងរគ ពះនាមថា បរនប
់ ៌គង់លៅលលើនផក ាំ លាំ ៅនថង ។ រពះលទវរទង រពះអងរគ ពមលដាយរពះលទវមានរពះគភ ទ ណា ា លវាល រទង់អាងក ី ី ដណាប់រពះភូសាកមល ព ពណ៌រក ដផនដីល រាជាល
៏ នតនមម មដមា ល ួ យដដន ដដលលៅភូសាដរមាបរ់ ទង់របដ់រពះមាចដ់
ទ នឹងរពះរាជា ើ យគង់រតាដ់ដននា
ូ តរពះទរាំ ង់មានតនមម ល ួ យដដនលចញពីរពះអងុ ល គ ី រពះ
់ ់កុ ងអង ន គ ីរបដ់ខ្ួ ន ល ។ ើ យរទងពាក ុល
ដម័យលនាះ ដតវ
តីល ថ ិ ងលគ
ើ រមកតាមអាកាដល
ា ម នដមាគល់ថាដុ ាំ ី ើ ញរពះលទវលដាយលដចក ីសា
់ ត ាំ បសាលបទងព ាំ ី រលាះពួយចុះមក (ឆ្ងប) ។ រពះរាជារទងដ សាច់ លទើបដឡ ុ ល (រពះ
័ ) លរពាះដូរ ឫទយ
ាំ ង) ាំ លាះពួយរបដ់វា រទង់លរកាកចូលកុ ងរពះរាជន ។ រពះលទវម ន ា លៅ ី នអាចន ិ លវដន៍ (ទីកា ិ ឹ ងលដច លដាយរ
់ ល ចខាលង ័ ដានលរពាះគភ៌ចាដ់ដខ្នឹងរទងខា ាំ ។ លុះដតលវ នាះឆ្ងបានរពះនាងកាាបា ់ នទុក
កុ ងរង ង ន វ ់រកចក ល ល
ើ យល
ាំ រាំ រា ាំ វ ួ កលនាះរទរទង់ (លដើ )ម កមាលងដ ើ រលៅកាន់អាកាដ ។ ន័យថា ដតព ី កាល
ាំ តុលនាះ វានាដត អ វ ីវ ៗ លៅតាមអាកាដល
ាំ ុ ងទ ន ី ដដលចូលចិតច ត ឹកសាច់ដុី ។ ឯ ើ យ (លរចើនដត) ទក
់ ាំ ាំ ី មរណភ័យរទងរពះច រពះលទវលនាះ រតូវវានាលៅ ខាលចអព ម ដលមង ល ី ិនាតថា លបើអញដរដកលឡើង ធមតា ាំ ់ញ័ររបដ់ដតត មនុដសរដមងជាទីតាងននលដចក ញាប វ រចា ល (អញ) ល ីា ិ ឆ ន វាានឮដលមង
ើ យនឹងទមាលក់
៏ ឹ ងដល់ជវី តកស ាំ ុ រតកុ ងគភ ៌ បុ ដ៉ នវា ាំ ុ ង អញលចាល កាលលបើដូលចានះ អញកន ័យ រពមទងប ន ត (បនាទបចុះ) ទក ន ិ ទីណា លរៀបនឹងចកអញដ ុ ី អញនឹងបនឺ ដ ល លាំ ឡងលដញវាឲ្យរត់លៅកុ ងទ ន ី លនាះ រពះនាងរទង់អត់ដងត ក ់ ឹ រពះ
័ ទុកាន លរពាះរពះនាងមានបញ្ញា្លដនវ ។ កុ ងរគ្នលនាះ ឫទយ កុ ងរបលទដនរព ន ន
ាំ ួ យលដើមដុះលឡើងបនិ ចល មាននរជធម ត
ិ មពានត
ាំ ឹគ ើ យរបតិសាឋនលៅលដាយអាការននមណឌប ។ ដតលវ នាះវានារម
់ ម ាំ ជាលដម លនាះលៅទ ន ី ើ លៅដុីរតងលដ ើ នរជលនាះ ជានិចច ដូលចានះវាលទើបនារពះលទវ ីលនាះលទៀត ដាក់ទុកកុ ង ចលនាលះរបគ្នបល
ល ើ យ ង្ហកលមលផ ើ ូ វដដលល
ម របដ់ពួកវា ខ្ណៈលនាះ រពះលទវ ី ើ រមក ។ ន័យថាជាធមតា
់ រទងរពះច នា ិ ត ថា គួរលដញអាដតលវ នះឲ្យវារត់ឥឡូវលនះ ល ដលមង ល ាទរពះ
ដន ា ឹ ងដលមង ល តាមរពះឱដ ឋ (ទះរពះ
ើ យរទង់លលើករពះ
ាំ ី រលឡើង លធើ វ ដទ ា ងព
ាំ រផង) ឲ្យវារត់លៅល ដផ ា ង ដរដកកទ
ើយ
ាំ ី កម)ម កុ ងរពះគភ ៌របដ់រពះនាងកលាំ រប លុះលវោរពះអាទិតយអដង ខ្យល់កមជ ព ា ត គ ម វាត (ខ្យល់លកតអ ន ើ ើ
4 ល
ើ យ មហាលម
ាំ ់ ិ ដ ។ រាជមល តាងលឡ ល ផរគ ោន់រគបទ ើង ដលមង
ាំ ដីអក ដ ន តាងលៅក ន ី ា ុ ខ្ ុ ងលដចក
ាំ ល ចលឡើយរពះលមមាចដ់ មានទុកជា (ដល់រគ្ន) មិនានរតឹមដតពាកយលួងលោមថា កុខា ា ខាងមុខ្ មិនាន ់ ល រទងផ ទាំ ក់លសាះលឡើយ រ
ូ តដល់រពឹកលឡើង កាលរារតភ ី ឺល ពោ
៌របដ់រពះនាងរបដូតិ រពះឱរដកុ ងរពះគភ ន
ាំ ាំ ករាងលៅរពមទ ងអរ ុណរះលឡើង
ានមានកុ ងខ្ណៈដតម ន ួ យជាមួយគ្នន ។ រពះនាងលទើប
់ រទងឲ្យរពះនាមរពះឱរដថា ឧលទន លរពាះរបដូរតជាប់ទក់ទងនឹងរដូវលម ។
ាំ ី ទីលនាះលទ ទីលលាំ ៅរបដ់រពះអលក ល បបតាបដមិនឆ្ងងយអព
។
និងលវោអរុណរះលឡើង
តាមរបរកតីកុ ងនថ លង ភៀល ងធាលក់ ន
លោកមនានច ូ លលៅកាន់នរព លដម ើ បរតូ ិ ី វការដល់ផោផលលទ លរពាះខាលចរតជាក់ លៅកាន់គល់លឈើ លនាះ លរដឆ ងដត ដវ ដលដតដ វ ុ ីសាចល់ ើ ឹោ
ើ យ យកមកដលាំ សាងរ
ុ តរដដូលចានះ ដូមបនថ ី លង នាះ លោកក៏
ាំ ុ ងដតរកឆងលៅគល ់ លឈើ ានឮដឡ ាំ ឹ ងទរក ានលៅកុ ងទ ងយកមក កព ន ី លនាះ លដាយរាថាននឹងលរដឆ ើ ឹោ ឹោ (ដរដក) ខាងលលើ លទើបលងើយលឡើងលមើលល
់ តប ន ជាអី វ កាលរពះលទវរតាដ ី ើ យដួរថា អក
ើ ញរពះលទវលី
់ចងលល ាំ្ មនុដសលទើបដួរតលៅលទៀតថា មកយា៉ងណាាន កាលរពះលទវរទង ថា ខ្ុ ជា ី ុោ ាំ ុ ម ាំ្ ក លទើបលពាលដក ាំ តល គ ខ្ ឹ នាថាអលញ្ ីថ ិងនា ើជ ញចុះមក ។
តុថា ដតវ
ាំ្ ល ចអព ាំ ី ជាតរចឡ ាំ ន ។ រពះលទវ-ី លោកមាចដ់ ខ្ុ ខា ិ ូ ករចឡគ្ន រពះតាបល- ជាជាតិអីវ ? ាំ្ កសរត ។ រពះលទវ-ី ខ្ុ ជា
៏ កសរតដូចគ្នន ។ រពះតាបដ- ដូមបអាតា ម កជា ី
រពះលទវ-ី លបើដូលចានះ ដូមអលញ្ើ ជ ញលពាលមាយាននកសរត ។ លោកានលពាលល
ី ើ បរតាដ់ថា លបើដូលចានះ ដូមលោកលឡើងមកទទួលឱរដ ើ យ ។ រពះលទវលទ
ាំ្ ុ ះលៅផង ។ លោកលធផ តូចរបដ់ខ្ុ ច ល់ ឡើងលៅលដាយខាងមាាង ទទួលរពះរាជឱរដ កាលរពះ ល ើ វ ូ វដរមាប ់ថា កុយ ាំ កនដពាល់រតូវខ្ុ ាំ្ មិនពាល់រតូវរពះនាងលឡើយ នារពះរាជឱរដច ាំ លទវរតាដ ុ ះមកល ី រពះលទវក ា ចុះមកល ី ល៏ ដច
ើ យ ដូមប ី
ាំ ់ រដមបទល អា ល បបតាបដនារពះនាងលៅកាន ើ យដដរ ។ លទើបរពះអលក
ើយ
ាំ មនលធ ដ យដីល) ចញ្ មាំ ក ិ ើវ ីលលភទ (ទោ ិ ឹច មលដាយលដចកអន ីា ុ លរគ្នះ រកទឹក ុ ដមាំ ដលរាដចាកកូន ុ ម ាំ លបះរដូវសាលីដដលលកតឯងយកមកដា បបរឲ្យ ។ កាលលោកចញ្ ើ ិ ឹ ច មលដាយអាការយា៉ងលនះ ខាង
់ ាំ លរកាយរពះនាងរទងរពះច នា នដ នមាន ល ល ឹងលសាះលឡើយ ទងអញម ិ ត ថា : ផូ វដដលមកន ឹ ងផូ វលៅអញម ិ ិ ាំ ទងលដចក ដ ន សា ធ ន លនឹងរពះតាបដលនះផង ីា ិទ ល
ើយ
ក៏លោកលនះនឹងលាះបង់លចាលអញលៅណាាត់
ាំ ី រនាក់ អញនិងរតូវដតសាលប់កុ ងទ ន ី លនះទងព
៉ ងណាមួយល គួរដតអញនឹងលធក ើវ រិ យាយា ិ
ើយ
5 ់លចាលអញមនរ ់ ាំ ទោ យដីលលោកលនះលចញ លធឲ្យលាះបង ួ ងលោម ើវ ិ ួច ។ តមកានរទងរបលោមល
ាំ ់ ដីលវនាដ លោកលដាយដដមង ា រពះរពះភូសាលដៀល កដណាប់ផុត ៗ របូត ៗ ញា ិ ុ ងរពះតាបដឲ្យដល ល
ាំ ព ាំ ី លនាះមក ទងព ាំ ី រនាក់ានលៅដមគដ គ ង្ហវដនឹងគ្ននល ើ យ ។ តាងអ
ើយ ។
ខាងលរកាយនថម ង ួ យ រពះតាបដពិចារណាលមលផ ល ក យនកសរត ល ើ ូ វចរផ្ក
របដ់រពះាទបរនប ត ៈលៅ ល
មងល
ើយ ។
រពះតាបដ-
និយាយយា៉ងលនះ ។
ត ៈកុ ងនគរលកាដម ន ព ិវងត គ ើ យលពាលថា នាងចលរមន ើ រពះាទបរនប ីទ
ាំ ុ ាំនឹងរពះ តុអានជាលោកមា ច ដ់និយាយយា៉ងលនះ លោកមានលដចកីគ ា ន ីវ
រពះលទវ-ី លរពាះល
អងឬ គ ?
មនមានលទនាង ិ
់ រពះនាងរទងរពះកដនសងល
លយងល ើ
ើ ញផ្កកយនកសរតរបដ់រពះអងលគ ៅ
ើ យលួងលោមថា
ើ យមានលដចកសា ី ា ល ប់លទៀងទត់ណាដ់ ។
រពះលទវ-ី ដង ឹ ល
មងានជាលយង ើ
ើ យ ។ ទីលនាះ រពះតាបដដួរថា លម៉ចក៏យ ាំ កាលរពះនាងរាប់
់ ខ្ួ នល អាការដដលរពះរាជាលនាះជារពះសាវមរបដ ល ី ដដលលកតមកល ើ
ើញដួងផ្កកយនកសរតរក
ាំ ថ ាំ ីលវ ឡើយនាង កុយ
ធមតា ម អក ន
ើ យ លោកមាចដ់ ។
រពះតាបដ- លបើដឹងល
៏ ាំ ? តុអីក វ យ
ើយ ល
ាំ្ មគួរដល់រជដ ់ រតកូល លបើកូនលៅកុ ងនគរលនាះ រពះលទវ-ី ឱរដរបដ់ខ្ុ ដ នឹងាន ជ មបតិរបដ ត ន
តរមងលដត លាំ វ ចរឆ ត (ដង ន រពះបិតា) ឥឡូវលនះមានលដចកវីា នាដធ ិ ដូលចះ ន លទលតលោកមា ច ដ់ ។ ើ
ើយ
៎ ន ខ្ុ យ ាំ ្ លាំ រពាះលដចកីលសាក ា
ាំ តលឡ ់ កូនល រពះតាបដ- ឈប់ចុះបុ នក ោ ុគ ជ មបតដល ិ ើយ លបើរាថានរជដ ិត
ដដលានដល់កូន ។
រពះលទវ-ី លបើយា៉ង
ន រពនពល ឹង
រពះតាបដ- លតើយា៉ង
ចូលចត ិ ត ដល់រពះរាជកុមារល
ន ឹ ងល
ើ យ លយងន ើ ឹ ងលធអាការ ើវ
ើ យ លោកមាចដ់ ។
ាំ ប់លនាះ រពះតាបដានឲ្យពិណនិងមនត ដដលដរាំ ី ើ យនាង ។ លដា
់ ាំ ន រតងគល ់ នរជមួយ ។ លទើប នដដនមករបជ ុ គ្ន ើ យ ។ រគ្នលនាះ ដរាំ ជាលរច ី ើ
់មក លៅចូរលឡើងលដម រពះតាបដរាបរ់ ពះរាជកុមារថា កាលលបើដរាំ វាម ើ នរជ កាលលបើ ី នទន ិ ល
ត ទលនះ លដញដខ្សពិណលនាះ ើ យ ចូររាយមនប
ាំ ់ មនអាច ងអដ ដូមបន វ ិ ី ឹ ងដបរង្ហកលមើល នឹង ូ ងវាទ
់ វ ៉ ងលនាះល លាលរត់លៅ កាលលបើដូលចានះ លៅគបបច ី ុ ះមក ។ រពះរាជកុមារលនាះរទងលធើតាមយា រតឡប់មករាបរ់ បរពឹតលត
វ ូ ងវាមក
ា ើ យ លដច
តុលនាះ ។ លុះដល់នថទ ង ី ពីរ រពះតាបដរាប់រពះរាជកុមារថា នថលង នះ លៅ
6 ាំ ់លៅ ។ ក៏ ចូររាយមនប ត ទលនះ លដញដខ្សពិណលនះ ដរាំ ទ ី ងឡាយន ឹ ងដបរង្ហកលមលខាងលរកាយលាលរត ើ រគ្នលនាះ
រពះរាជកុមារានរទង់លធើតាមបង្ហ វ គ ប់
ល
ា រតឡប់មករាបរ់ បរពឹតលត ើ យលដច
ាំ ប់លនាះ រពះតាបដ ានលៅរពះមាតារបដ់រពះរាជកុមារមកល លដា
តុលនាះ
។
់ នាងចូរឲ្យបណា ា ាំ ើ យរាបថា
ាំ ី លនះល ដល់រពះឱរដរបដ់នាង រពះឱរដលៅអព
ើ យ នឹងានជារពះរាជា ។ រពះនាងរតាដ់លៅរពះ
ាំ ាំ ៌ល តល ងឯងលៅក គ មាតាមករពមទ ន ីថ ិងនា ុ ងគភ
ាំ ើម រតាដ់ផ្កាតលៅ ើ យរតាដ់រាប់នាមលដនាបតជាលដ ី
ឱរដ (មក) ល
់ ដនកូន ឯងជារពះឱរដរពះាទបរនប ត ៈកុ ងនគរលកាដម ន ើ យរតាដ់រាបថា ី ព ដតវ
់ ឹ ងរពះទរមង់លរគឿងពាក់របដ់ ាំ ត់កមល លទៀតថា កាលលបើលគមិនលជឿ ឯងគួរបង្ហាញដព ព ដរមាបរ់ ទងន រពះបតាលនះ ល ិ
លធើយា វ ៉ ងណា ។
់ ់នឹងរពះតាបដថា ឥឡូវលនះ ខ្ុ ន ាំ ្ ឹ ងរតូវ ើ យរទង់បញ្ូ ជ នលៅ ។ រពះរាជកុមាររទងរតាដ
រពះតាបដ- អក ន ចូរអងុ យលល គ ើដមកលឈើទប ៗ ល
ត ទលនះ លដញដខ្សពិណលនះ ដរាំ ី ើ យរាយមនប
លមលខាលងនឹងបលង្ហោនខ្ង ន ចូលមករកអក ន អងុ យលល គ ន វា លៅយករជដ ជ មបតិត ។ ើ ខ្ង ល
រគ្នលនាះរពះរាជកុមារលនាះ ថាវយបងរពះមាតាន គាំ ិ ងរពះបិតាល
វ ៉ ងន កាលដរាំ មក ើ យ រទង់លធើយា ី
់ លយងជាឱរដរពះាទបរន ប ន រតាដ់របកាន ត ៈកុ ងនគរលកាដម ន ើ យ គង់លលើខ្ង ឹ ឹ ងវារតងរតលចៀកថា ើ ីព
់ រពះបតាឲ្យដល ់ លយងផង ឯងជួយចាត់ការ យករជដ ។ វាានឮលរឿងលនាះល ជ មបតរបដ ិត ិ ើ
ើ យ លរាទ៍ ជា
់ ៗ រតឡប់លៅវញាន ់ ទងឡាយរតឡប ាំ មង ។ ដរាំ ចាដ ល់ ៅល ា លទៀតថា បណា ា ដរាំ ចាដ ិ ី ី
ើ យ ។ ដរាំ លម ី
ាំ ន ចុះ ។ ដរាំ ទ ាំ ន ជាលរចនពាន ់របជុគ្ន ាំ ់ ។ វាដរដកលរាទរ៍ ាប់ ដលមង ល ដរាំ ថា ុ គ្ន ី ដរាំ លរច ី នពាន ើ ី ងឡាយានរបជ ើ ាំ ាំ ន លខាលងដរដកលរាទរ៍ ាប់មង ង លពលរតឡប់វញាន ។ ដរាំ ទ គ្ន ា លទៀតថា បណា ា ដរាំ លៅលក ម ិ ី ី ងលនាះនា រតឡប់ល
់លចាមលរាមជាលយាធា លដច ាំ នពាន ា ដល់រដុកក៏តាង ើ យ ។ រពះរាជកុមារដដលមានដរាំ ជាលរច ី ើ
លៅជាយដខ្រតដដន (រពះនគរ) ល ដមបតិច ត ូ រមកជាមួយនឹងលយងច ុះ ើ ល
ធ គរល ើ យលទើបលឡាមព័ទន
ន រាថាន ើ យ រទង់របកាដបបួលថា លយើងជាឱរដរពះរាជា អក
ាំ ព ាំ ី រដុកលនាះមក រទង់លធលដចក ា ុ ដសតាងអ ើវ ីលកៀរគរមន
លដច ា ដល់
់ ់ខាតថា រតូវឲ្យការចាាំង ឬ ា ើ យ រទងបញ្ ូ ជ នសាដន៍លៅ លដចកីជាខ្ដាច
់ ខ្ុ ាំ្ (យា៉ងណាមួយ) ។ អក ាំ ាំ រជដ ពួកលយើងខ្ុ លាំ្ ៅមិនទន់ឲ្យានទង ជ មបតិដល ត ន នគរទងឡាយលឆ ល ើយថា ់រពះគភ៌ចាដ់ដខ្របដ់លយងខ្ ាំ្ ងឡាយ ាំ ពីររបការ លរពាះរពះលទវរទង រតូវដតវ ី ើ ុទ
់ ក តល គ បឆកយ ីថ ិងឆ្ង
់ នដង ាំ ្ ឹ ងឲ្យការចាាំង លៅ អងរគ ពះនាងលៅមានរពះជនជ ា ម ព ី ឬ អដ់រពះជនម ក៏មនទប ឹ ពួកលយងខ្ ិ ើ ុន ់ានលទ រ ឬ រជដ ជ មបតិម ត នទន ិ
់ នដឹងរពរពឹតលត ា ូ តលវោដដលមនទន ិ
តុរបដ់រពះនាង ។ ន័យថា
ាំ ប់លនាះ រពះរាជកុមារលទើបរទង់ ការជារពះរាជាតាមដខ្សរពះវងសានមានលឡើងកុ ងរគ្នលនាះ ។ លដា ន ់ ាំ្ ងជាឱរដរបដ់រពះនាង ល រា៉យរា៉បរ់ ាបថា ខ្ុ ឯ
់ ជាលដ ម កាលលបើលគ ើ ើ យរទងលៅនាមននលដនាបត ី
7 ាំ ាំ មនលជឿលដាយវ ធ និងរពះទរមង់ ។ អក ព ់រតក ត មល ព ន នគរទងឡាយចា ិ យា ិ ី ៉ ងលនាះ រទង់បង្ហាញដមត ដមត ័យ ល ព ់រតក ត មល ព និងរពះទរមង់ាន អដ់លដចកីដងស ា កុ ងភាពជារពះរាជាល ន
ើយ ។
ាំ អភិលដករពះរាជកុមារ ើ យលបើកទវរវាង
លនះលដចកីលក ា តលឡ ើ ើងននរពះាទឧលទនមុន ។
ក៏កាលទុពិភកភ ក ា ័យលកតលឡ ន ល បបរដឋ មនុដសរបុដមានក់ល្មះលកាតុ ើ ើងកុ ងអល
លដើមបន ិ ិ ឹច មជីវត ី ឹ ងចញ្
ាំ យាល្ លទើបនាភរ ម ះកាលីមានកូនខ្ី ច ិ
លិកៈ មនអាច ិ
ាំ ត តាងច ត នឹងលៅរកដុីចញ្ ន ិ ុង ិ ថា ិ ឹ ច មជីវតក
់លដបៀងលចញដលាំ ណើរលៅ ។ លោកខ្ះ ាំ ុ ងដតសាលប់ លរពាះ នគរលកាដមដាក ល លពាលថា កាលមហាជនកព ីព អ
ាំ ន លចញរត់លៅក៏មាន ។ លគនាគ្ន ាំ ន លដរើ លៅ លុះអដ់លដបៀងល ិ វាទកលរាគ លគលទើបនាគ្ន
លរដកោលនលបៀតលបៀនល
ាំ ។ ើ យ មនអាចន ិ ឹ ងនាទរកលៅាន
ើ យ គឺលដចកី ា
ាំ បល់ នាះ សាវមីនិងភរយាថា លដា បូ នរដ ោ ិ គង់ដតនឹងានបុរត ីវត ិ ី ចលាំ រន ើ កាលលយងលៅមានជ ើ
លទៀត លយើងលចាលវាលៅចុះ ។ ធមតា ម
័ របដ់មាតាទន់ លរពាះដូលចានះ នាងលទើបលឆើយតបថា ាំ ្ ិនអាចនឹងលចាលបុរត ឫទយ ខ្ុ ម ល
ាំ ់ ានលទ ។ ដដលលៅទងរដ
សាវម-ី លបដ ើ ូ លចានះ នឹងលធយា ើ វ ៉ ងណា ? ាំ ភរយាលយងផ្ក ។ ល ដ់បូ រគ្ន ា ន នាវាលៅ ិ ើ
ល ល
មាតា ដល់វារៈរបដ់ខ្ួ ន ល លលើកបុរតលនាះលឡើងហាក់ដូចជាផួងផ្កកបីឲ្យលដក (ឱបទុម) រតង់រទូង
ក ឲ្យដល់បិតា ើ យពលៅលដាយចលងះ
។
ដូមបលរពាះលដចក ោ ន ី ដដលលគទទួលបុរតដាក់ទុក ីា ល នកុ ងទ ី
ាំ លគលទើបនិយាយនឹងភរយាលនាះល ើ យ ៗ លវទនាលកតលឡ ើ ើងដល់លគជាខាលង ិ
ើ យ ៗ ញយ ៗ ថា នាង
៏ ចលាំ រន ងលៅមានជ វី ត ុ ះ ។ ឯភរយាលនាះក ិ គង់ដតនឹងានបុរតលទៀត ។ លយងលចាលវាលៅច ើ កាលលបលយ ើ ើ ើ ិ
់ លរចនដងលរច ានហាមោតជា នរគ្ន (តមក) នាងលទើបលៅលដៀង ម ។ ទរករតូវលគផ្កលដ់បូ រគ្ន ា ន លៅមក ើ ើ ាំ អដ់កមាលងល លៅខាងមុខ្ ល
ើ យលដកលក់លៅនដបិតា ។ លគដឹងអាការដដលទរកលនាះលដកលកល់ ដាក់បុរតលនាះឲ្យលដកលលើករមាលដឹ កលឈ ល ើ
នល ើ យ ។ មាតាង្ហកមកលមលម ើ ិ
ើញបុរតល
ើ យ ឲ្យមាតាលដើរ
ខាងលរកាមគល់លឈើមួយគុមព លដើរតលៅ
ន បប ើ យ ដួរថា អក ី ា ុ រតខ្ុ លាំ្ ៅណា ?
បតាអញដាក់ឲ្យលដកលរកាមគុមលព ឈម ិ ើ ួ យគុមព ។
ាំ ុ ងខ្ ាំ ុ ឲ្ ាំ ្ យវនាដលឡ ភរយាអក ន បក ិ ិ ីា ុ ញា ើ យ លបើខ្ុ លាំ្ វៀរ (រាដពី) បុរតល
ាំ ុ រតមកឲ្យខ្ុ ាំ្ នាងលពាលដូលចះ ានលទ ចូរលៅនាប ន ល
ើ យគក់រទូងទួញយ ាំ ។
ើ យ មនអាចន ិ ឹ ងរដ់លៅ
ាំ បល់ នាះ សាវមីរតឡប់លៅនាយកប ាំ ៏ នសាលបា ់ ត់បង់កុ ងចលនា លដា ុ តលត នាះមក ។ ឯបុរតកា ន ល ះផូ វល
8 ល
ើ យ ។ នាយលកាតុ
ាំ ប់រតូវលគ លិកបតាលចាលប ដា ុ រតកុ ងទ ន ី មានរបមាណបុ ល៉ ណណះឯង កុ ងភពជាល ន ិ
លចាលដល់ ៧ ដង លរពាះផលននកមលម នាះ ។ ល្មះថាកមដ ម ៏ោមកលនះ មិនគួរលមើលង្ហយថាមាន ាំ ី រនាក់លនាះ លធើដ របមាណតចលទ ។ លគទងព វ លាំ ណើរលៅដល់រតកូលនាយលគ្នាល (អក ន រកាលគ្ន) មួយ ិ កដនង ល ។ ល
ាំ កុ ងនថ លង នាះ នាយលគ្នាលមានបុណយលឆនុមងល (ការមងល ន គ គ ដដលលគលធលរពាះលមលគ្នរកម ុ ជា ើវ
តុ) ។ រពះបលចក ះ បដិគ្ន ច ពុទម ធ ួ យអងឆ្ង គ ន់កុ ងផ ន ទ នាយលគ្នាលជានិចច (ដមាគល់លដចកថា ីា
ាំ របចារតក ូ លទទួលអាហារបិណឌារតទីលនាះរាល់នថលង ៅ) ។ លគនិមនលត ោកឲ្យឆ្ងន់ល មងល ។ លគតាក់ដតងាយាយាដទុកជាលរចន គ ើ ។ នាយលគ្នាលល ាំ ី ណា ដង ាំ ួ ងល ថា មកអព ា ឹ លដចកីរបរព ឹ តលត ៅទងព អនុលរគ្នះកុ ងលគល ន
ក
វ ើ យ ានលធើការ
ាំ ី រលដរើ មក លទើបដួរ ន ទងព ើ ញអក
ត ណិតអាដូរ លធើលដចក វ ើ យ ជាមនុដសមានចត ិ អា ីា
ៗ ាយាយាដរពមលដាយដបបល ម រគ្នន់ ។ ភរយាលទ ើ យ លរបើបលរមឲ្យ ើ ិ ើប ិ ម
ាំ ្ ៏ានល្មះថាលៅរដ់ដដរ អក និយាយនឹងសាវមីថា អក ន បី ា កាលលបើអក ន លៅរដ់ ខ្ុ ក ន មានចលាំ ពាះដាច់ខាត ៏៏ចាកអាហារ) មកយូរ អលញ្ើជ ញពិសាតាមរតូវការចុះ ល
់ កាយាយាដ រពមលដាយដបប ិ ើ យចាបយ
ដាក់ទុកចលាំ ពាះមុខ្លគ ខ្ួ នឯងបរ លភាគដបប សាប ៗ ដតបនិ ចបន ន ល ត ត ុ ល៉ ណាណះ ។ សាវមីបរលភាគលរច ិ ិ ើ ិ ួ ចប ល
់ចណ ាំ ង់កុ ងអាហារាន លរពាះលដចកីខា ន ា ល ចមកអដ់ ៧, ៨ នថង ។ នាយ ើ យ លៅដតមនអាចកាត ិ
លគ្នាលលរបបលរម ឲ្យយកាយាយាដឲ្យលគព ើ ើ ី រនាក់ល លកាតុ
លិកអងុ យលម គ ើលលគ
ល
ើយ
ចាប់លផើម ា បរលភាគខ្ ល ិ ួ នឯង
។
នាយ
ាំ យាយាដឲ្យលមដុនខ្ដដលលដកលៅ ើ ញនាយលគ្នាលពូតដុា
ាំ នឹងកុ ងច លរកាមលជើងតាង ដាំ ណករារតី ន ត ដុនកលនះមានបុណយានលភាជនដបបលនះជានិចច ។ កុ ងច ន ិតថា ាំ លគមនអាចញា ួ យលៅានលធកាលៈល ិ ើវ ុ ងាយាយាដលនាះឲ្យរល
ើយ
លកតក លទ មដុនខ្លនាះ ន ើ ុ ងនផ
។
លុះភរយាលគលធ ការបញ្ ិ ើវ ុ ច ះដពរួចល
ាំ លទ នាះឯង ានអងរក មួយនាឡិដាាយ វ ន ន ើ យ លធើការឈ ួ លលៅក ុ ងនផ
ដល់លៅទដៈរបដ់លោកមាចដ់ ល
ះ ន ទ លនះឯង លោកមាចដ់ លោកមកទី ើ យនឹកថា អញគួរដតលៅកុ ងផ
ល
ក លោកមាចដ់ ដូលផលបុណយចដាំ ណកលនះ នឹង ន ច ពុទលធ ពាលឧទិ ដថា ទ ើ យ ដាក់កុ ងារតរពះបលច
ាំ ិតឲ្ លនះជាប់ជានិចច លទយយធមវម តុ មានឬម ក ថ គាំ ើលវយាវច វ ច រ ញា ត យ ិនមានក៏លដាយ កាលអញថាវយបងលធ ុ ងច រជះថាលរាល់នថង គង់ដតនឹងានទទួលបុណយលរចនដ ូ លចះ ន ល ើ
ះ ន ន ទ ជារាកដ។ ើ យនាងលៅលធការឈ ើវ ួ លក ុ ងផ
លមដុនខ្លនាះឯងដរមាលកូនដុនខ្ល្មះដតមួយគត់ កុ ងនថ ដង ខ្ទី ៦ ឬទី ៧ ។ នាយលគ្នាល ន
ាំ ួ យដល់វា ។ វាចលរមនធ ឲ្យបលរមឲ្យទ លាំ ើ ឹកលដាះរដដ់លមលគ្នរកមុម ើ
ូ រលពក ។ ខាង ើ យអដ់កាលមនយ ិ
ាំ តដ ាំ និចច ។ វាអារដ័យជុភ ាំ តា លរកាយ រពះបលចក ច ពុទឆ្ង ធ ន់ឲ្យជុភ ត ល់វាមួយជុជា ត នលដចកីលដ ា ហា ន កុ ងរពះ ន ាំ ងវាយរតង់គុមលព ឈន បលចក រើ លៅ ានយកដប ច ពុទ ធ (មួយនថព ង ី រដងជាដរាប) ។ ដូមបកាលលគលដ ើ ឹង ី
9 ដផនដីកុ ងសា (ដតសា ន ថ នដដលមានរមគសាហាវ វ ហាវដូចខាល) កុ ងចលនា ន ល ះផូ វល បលញ្ចញដលាំ ឡងលដញថា ឹ ាំ ដុដុ ដូលចះ ន បីដង ឲ្យលពាលរមឹគទងឡាយលគចលចញលៅល
ើ យ ។ ដូមបដ ី ុ នខ្ ក៏ានលៅជាមួយផង
ាំ ដដរ ។ នថម ក លោកមាចដ់ រគ្នណាខ្ុ រាំ ្ កឱកាដ (លៅ) មនាន រគ្នលនាះនឹង ង ួ យ លគផ្ការពះបលច ច ពុទថា ធ ិ ាំ ី លនាះ បញ្ូ ជ នដុនខ្លនះលៅ លោកគបបមកតាមលរគឿងដមា គ ល់ដដលបញ្ូ ជ នវាលនះលៅ ។ ចាប់លដម ើ អព ី
ាំ មក កុ ងនថ រង កឱកាដមនាន ានបញ្ូ ជ នដុនខ្លៅ រាប់ថាកូនលៅនារពះបលច ក ន ច ពុទម ធ កចុះ ។ លដាយ ិ ឮដតពាកយមួយមា៉ត់បុ ល៉ ណាណះ (ធាលប់)
វាដុ ះលាលលៅ ទ
វាយគុមលព ឈើនិងដផនដីរពុះបីដង
លដាយដលាំ ឡងលនាះល ាំ ី រពឹកល រាងកាយអព
់ សា ាំ ា ប់លទៀតលទ) (មនឈប ចា ិ
លុះដល់ទីដដលមាចដ់
ដឹងអាការដដលខ្ួ នលដញពាលរម ល ឹគឲ្យលចៀដលចញលៅ
បត ច ពុទ ធ អក ន ដដលលធការរបត ើ យ លដរើ (លដើរតលៅ) ដល់លលាំ ៅរពះបលចក ើវ ិ ិ ត ជរមះ
គ ើ យ ចូលលៅកាន់បណណសាោអងុ យល
ឲ្យលោកដឹងថាខ្ួ នមកល ល
់ វ របណណសាោ ទ ើ យ រពុះបដងលទៀតរតង ី
ាំ ដាំ ណកមាាង ។ កាលរពះបលចក ាំ តល់ វោដ៏គួរល ច ពុទក ធ ណ ើ យ លដកចាច
ើយ
ាំ លដើរលចញលរៅបណណសាោវារពុះលដើរ នាលៅខាងម ុ ខ្ ៗ ។ រពះបលចក ច ពុទកា ធ លលបងលមើលវាកុ ងចលនា ន លះ
ាំ ៗ ានលដើរដបកលៅផូ វដនទ (ដដលមិនដមនផូ វលៅផ ះ ល ល ទ នាយលគ្នាល) ។ ទីលនាះវាលទើបឈរទទឹងរាងខាង មុខ្លោក រពុះ ជាទីរាប់ថាមនដមនផ ល ល ិ ូ វលនាះលទ
់លៅ ផះ ាំ ់លៅកាន់ផូ វដដលរតង ល ទ ើ យនាលោករតឡប
របដ់ខ្ួ ន លធើជាលដ រើ លៅកាន់ផូ វដនទ ដល់វានឹងឈរ ល ។ ខាងលរកាយ នថម ង ួ យលោក លបងលមលវាលទៀត វ ល ើ ់យកលជើងទត់វា ឲ្យលចៀដលចញ ល ទទឹងមុខ្ហាមោត់ ក៏មនរតឡប ិ ដដលលោកមិនរតឡប់ល
ើ យលដើរតលៅ ។ ដុនខ្ដឹងអាការ
់ ូ វរតូ ាំ វទល់ដតាន ។ វាញា ល ា ហា ន មាន ើ យ ទញលោកលៅកានផ ីលដ ុ ងលដចក
ាំ កមាលងឲ្យលក ក ន ច ពុទលធ នាះលដាយរបការដូលចានះ ើតលឡើងកុ ងរពះបលច ់ ដាច់ដាចល ដម័យរពះបលចក ច ពុទមា ធ នចវរចាដ ី លោក ។
រពះបលចក ច ពុទព ធ នយល់លគថា
អាតាមនឹងលៅកាន់ដបាយល
អាវុលសា
។
ាំ ី លនាះមក អព
កាលដនទលទៀត
ាំ ត់ លដម ់ ើ បលធ ើ យ លទើបនាយលគ្នាលថាវយដព ើវ វរដល ី ី ច ាំ ក ធមតា មន ា ម ចវរលធ ី ើវ ុ ដសដតមានក់ឯងលធានលដាយល ើវ
ាំ ក ន ដនទជួយលធើវ ។ ើ យ ពឹងកមាលងអ
នាយលគ្នាល- និមនលត ោកមាចដ់លធើក វ ុ ងទ ន ី លនះចុះ ។ រពះបលចក នឹងលធើានលទ អាវុលសា ។ ច ពុទ-ធ មនអាច វ ិ
នាយលគ្នាល- លបើដូលចានះ ដូមលោកមាចដ់កុលាំ ៅខាងលរកាយយូរលពករពះករុណា ។ ដុនខ្ានឈរសាាប់ចរចាគ្នននិងគ្នន ។
រពះបលចក ច ពុទលធ ពាលថា លៅចុះ ឧាដក នាយលគ្នាលរតឡបល់
ើ យ អដណារលឡើងកាន់
លវហាដ៍ អាកាដជាទីរករាយននដត សា វ ល បដបរមុខ្ចលាំ ពាះលៅរកភគ នាំ នមា ទ ទន៍លៅល ី
ើ យ ។ ដុនខ្ល
ើញ
10 ាំ ងរង ាំ លោកលៅតាមអាកាដឈររពុះ ទល់ដតលោកកា ង វ ់ចកុ ខ្ ា ួន ល
័ លបកល ទយ ើ
ើយ ។
ាំ ធមតា ចិតគ ម ដតត វ ិរចាឆនលនះ មានអធារដ័យរតង់ឥតលវៀចលវរលទ ចដាំ ណកមនុដសទងឡាយ ត ត ិ
់ ិ យាយលៅយា៉ងដនទ (មិនរតង់គ្ននលសាះ) ។ លៅយា៉ងដនទ មាតន ល
តុលនាះឯង នាយលនដស
តាថលរា
បុរត (បុរតនាយជាង.....) លទើបទូលដលមច ា រពះមានរពះ
ាំ ាំ បពិរតរពះអងដ ភាគថា បពិរតរពះអងដ រាងគឺបណា គ ៏ចលរមន គ ៏ចលរមន ា ដតវ ើ រាងគឺមនុដសលនាះសាញា ើ ចញ្ ិ ឹច មង្ហយ ។
លរពាះទិដលិឋ ទៀងរតង់មិនលវៀចលវរលនាះឯង វា (ដុនខ្) លធើកាលៈល វ
នាងអបសរមួយពាន់លចាមលរាម លសាយមហាដមបតិលត
មាន ន ត ើ យលកើតកុ ងភពតាវត ឹងស
ើ យ ។ លទវបុរត (កលាំ ណើតដុនខ្) លនាះ កាលលបើ
ខ្សបជ ន ណា ១៦ ដលមង ល ឮខ្រទ លៅដល់ដប់ពីរលយាជន៍ ឯដលមង ល និយាយជាធមតា ម ិ គុមរព តលចៀកអក ិ ត ៍ទងអដ ាំ ់ ល ដូចជារគបលទពនគរមានរបមាណមួយមុនលយាជន ឺ លោដកលទវបុរត ។
តុលនាះឯង លោកលទើបមាននាមថា
ដួរថា ចុះលនាះជាផលរបដ់អីវ ?
់ កុ ងរពះបលច លឆយថា ផលរបដ់ការរពុះលរពាះលដចកីរដឡាញ ក ា ន ច ពុទ ធ ។ ើល លោកឋិតលៅកុ ងតាវត ន ត ូ របុ ៉នាមនក៏ចយុត ។ ិងសព ិ ភពលនាះមនយ ិ ាំ រលទវប ុ រតទងឡាយរដមងចយ ី ុ តចាកលទវលោកលដាយល
តុបួនរបការ គឺ ១ អដ់អាយុ ២ អដ់
បុណយ ៣ អដ់អាហារ ៤ លរកាធខ្ឹងដូលចះ ន ។ កុ ងប ន ួ នយា៉ងលនាះ អក ន លធើប វ ុ ញ្ាកមទ ម ុ កលរចើន លកើតកុ ង ន លទវលោកល
ថ ើ យដិ តលៅរ
ូ តដល់អដ់អាយុ (លុះចយុតល
់លលើ ៗ លឡើងលៅយា៉ង ន ើ យ) លកើតកុ ងជាន
លនះ ល្មះថាចយុតលដាយអដ់អាយុ ។ អក ន លធើប វ ុ ណយទុកបនិ ចបន ត ត មានបុណយដូនយអដ់កុ ងចលនា ន លះ ួច ាំ ដូចដាក់រដូវរតមប ួ នរាលៅទ ុ កកុ ងលកាដដា ន ឋ គ្នរ (ជរថុកលួង) លធើកាលៈក វ ន ល ះ (សាលប់កុ ងអាយ ន ុ ឹ ុ ងចលនា
លៅមនគ ួ រសាលប)់ យា៉ងលនះ ល្មះថាចយុតលដាយអដ់បុណយ ។ មួយពួកលទៀតបរលភាគកាមគ ុណ ិ ិ ាំ ាំ កកាយល (រជុលលពកលៅ) មិនានបរលភាគអាហារលដាយលភ ច លា ល សាមរតីនឹក (អដ់កមាលង) ិ
ើ យលធើ វ
់ អក កាលៈ យា៉ងលនះ ល្មះថាចយុតលដាយអដ់អាហារ ។ មួយពួកលទៀត ចង់ាន ដមបតិរបដ ត ន ដនទ ់ ខ្ួ ន កាលលបម ម ិទិរបដ ធ ល ក៏លរកាធខ្ឹងល ើ នអាចន ិ ឹ ងានយកជាកមដ ចយុតលដាយលរកាធខ្ឹង ។
យា៉ងលនះ ល្មះថា ើ យលធកាលៈ ើវ
ឯលោដកលទវបុរតលនះ បរលភាគកាមគ ុ ណរជុលលពកលៅលភច ល សាមរតន ិ ី ឹ ក ចយុតលដាយអត់អាហារ
។ ក៏លុះចយុតល
នា ធ ុ ងនផ ន ទ ងនគរលសាភិនីលនាះ ដួររដីបលរមើថា វារបុដ ឬ រដី កាល ើ យចាប់បដិដនិ ក
់ រដីបលរមរាប ថា របុដអក ន លមមាចដ់ បង្ហគប់ឲ្យលាះលចាលថា យកចុះលមឯង ចូរលលើកលកង ម លនះដាក់ ើ
11 ាំ រដរមាម ។ ដមនពិត នាងនគរលសាភម ាំ ដរចងលាះលចាលរតង់គន ញ្ ិ ីទងឡាយច ិ ឹ ច មដតកូនរដី កូន របុដមិនចិញ្ឹច មលទ លរពាះរបនពណីរបដ់ពួកវា កូនរដីលទើបបនលត ៅាន ។ ដលក ោ ខ្ះ ល ដុនខ្ខ្ះ ល ឈរ លចាមលរាមទរក លរពាះផលននការរពុះ មានលដចកីលដ ក ា ហា ន កុ ងរពះបលច ន ច ពុទជា ធ ល ដតមួយ ក៏មនអាចច ូ លជត ិ ាន ។ ិ ៎ អី វ នុះ
ខ្ណៈលនាះ ដុភាពបុរដមានក់លចញលៅលរៅភូមិ ល ៎ ន លៅទីលនាះល
ើញទរកល
កាន់ផះ ទ ។
តុ ដូមបដក ោ ឬ ដឆក ី ក
ាំ ន ជាពួក នឹកថា ោ និងដុនខ្របជុគ្ន ើ ញដកក
អញានបុរតល ា ហា ន ដូចបុរត គតថា ើ យមានលដចកីលដ ិ
ាំ ុ ងលដរើ លៅកានរា ់ ជរតកូល ជួបបុលរា រគ្នលនាះ លដដីន ឋ គរលកាដមីក ព ព
ាំ ើ យនាលៅ
់ កអព ាំ ី រពះ ិ តលដរើ រតឡបម
៍ ផូ វចរផ្ក រាជនិលវដន៍ លទើបដួរថា លោកអាចារយ នថលង នះលោកពិនិតយលមលត ត ល ក យនកសរតល ើ ិ ករណ ីថ ឬ?
បុលរា
ាំ ្ នកិចអ ច ីយា វ ៉ ងដនទលទៀត (មានដតកិចច ិ ត - ាទ លោកមហាលដដីឋ ពួកខ្ុ មា
បុលរា
ិត – ល
លដដីឋ - ចុះរដុកនគរនឹងជាយា៉ងណាខ្ះ ល លោកអាចារយ ? ាំ ុ តកុ ងនគរលនះ បផ ។ ន
តុលនាះ លទើបលោកបញ្ូ ជ នបុរដជារបញាប់លៅកាន់
ផះ ទ រាប់ថា ឯងចូរលៅ ភរយាអញដរមាលក ូ នល ិ
ល
ើ យឬលៅ កាលានឮថាលៅមិនទន់ដរមាលលទ
ាំ ់ លៅរដីបលរមើមានក់ល្មះ កាលីមកល ទ ជារបញាប ើ យ ក៏រតឡប់លៅផះ
រាក់មួយពានល់ រៀលល
ើ យ) ។
តុយា៉ងដនទមនមានលទ ដតលកង លង នះ នឹងានជាលដដរី ឋ បលដើរ ម ដដលលកតក ន ិ ើ ុ ងនថ
៌ ដ់ដខ្ ល រគ្នលនាះ ភរយាលដដ ឋ នភគចា ីមា ិ
គ្នល់រពះរាជារួចល
ន ឹ ងល
ើ យ ឲ្យ
លបើជួបលកង លង នះ ន ម លកតក ន ើ យរាប់ថា ឯងចូរលៅរតួតរតាលមលក ើ ើ ុ ងនថ ុ ងនគរលនះ
ះ ទ លនាះ ល ើ យ ចូរឲ្យរាកល់ គមួយពាន់លរៀលទិញយកមក ។ នាងកាលីលដរើ រតួតរតាលមលលៅផ ើ
លកង ម ល
ើ យដួរគ
ើយ
ើញ
់ បតានី (រដីលមផះ លកតនថ លង នះ ទ ថា) លកង ម លនះលកតព ើ ី កាលណា ? កាលលគរាបថា ើ
ាំ្ ុ ះ ថាទិញតាងព ាំ ី តនមល មួយលរៀលលៅដល់មួយពាន់លរៀល (លទើប លទើបនិយាយដូមថា លកង ម លនះឲ្យខ្ុ ច ់ ួ យពាន់លរៀលល ដាច់លរដច) ឲ្យរាកម
ាំ ង លបើកូនអញ ម មកឲ្យដល់លដដី ឋ ។ លដដីន ឋ ឹ កកុ ងច ន ត ើ យនាលក ិតថា
ដរមាលមកជារដី នឹងឲ្យវាលៅរគប់រគងជាមួយកូនអញ លធើវាឲ្យជាមា វ ច ដ់ដដាំ ណងលដដី ឋ លបើកូនរបដ់ អញដរមាលមកជារបុដ នឹងដមាលបល់ ចាល ល ពីរបីនថង ភរយាដរមាលប ុ រតរបុដល ិ
ើយ ។
ះ ន ទ ។ លុះកនង ល លៅាន ើ យឲ្យមនុដសចញ្ ិ ឹ ច មទុកកុ ងផ
លដដលីឋ ទើបគិតថា កាលលបើមិនមានលកង ម លនះ កូនអញនឹងានដដាំ ណងលដដី ឋ គួរដតដមាលប់វា
លចាលឥឡូវលនះលៅ ល
់ ាំ លៅចុះ លមឯងចូរញា ង ម លនះឲ្យលដកទទឹង ើ យលៅនាងកាលីមករាបថា ុ ងលក
12 ាំ វ ី លរកាល លមលគ្នទងឡាយន ឹ ងជាន់វាឲ្យសាលប់ មួយលទៀត ូ ងលគ្នលចញព
កណា ា លទវរលរកាក កុ ងលវោ ន
ាំ ឯងរតូវដឹងភាវៈននការជាន់ឬលទ រួចចាមក ។ នាងកាលីលនាះ លៅដល់លម ម នាយលគ្នាលលបើកទវរ ាំ លរកាល ញា ង ម លនាះឲ្យលដកតាមបង្ហគប់ល ុ ងលក
ើ យ ។ លគ្នល្មលជាលម
វ កុ ងលវោដនទលចញលរកាយ ន ូង
ាំ ់ កុ ងនថ ាំ ់ ានឈររកុងលកង ាំ ួ ន ។ លម លគទងអដ លង នាះលចញមុនលគទងអដ ន ម ទុកលកង ម ចលនាលះលជង ើ ទងប
ាំ ី រននលគ្នល្មលលចញលៅ ។ ចដាំ ណកនាយលគ្នាលនឹកថា កាលមុន លគ្នជាលរចនរយ ដដុដខាងទងព ើ ាំ ់ ដតនថលង នះដបរជាលចញមុនលគទងអដ ាំ ់ លៅវញ លគ្នល្មលលនះលចញលរកាយលគទងអដ ិ លៅឈរដរជង រតង់ទវរ លនះយា៉ងលម៉ច
៎ន ល
ើ យលដើរលៅលមើលល
ម លដកលៅខាងលរកាមលគ្នលនាះ ានលដចកី ា ើ ញលកង
រដឡាញ់ដូចជាបុរត ដបាយចត ត អញានបុរត ល ិ ថា
ាំ ់ផះ ទ ។ នាងកាលី (រតឡប់) លៅ ើ យនាលៅកាន
វញ លដដីដ លដដីលឋ របលៅ ឲ្យរាកល់ គមួយពាន់លរៀលយកមកវញ នាងឲ្យរាក់ ឋ ួ រ រាបល់ ដចកីលនាះ ា ិ ិ ើ មួយពានល់ រៀលល
ាំ ។ ើ យ ាននាមកឲ្យលទៀត
ាំ បល់ នាះ លដដីប ាំ លដា លរកាកលឡើងលពលជិតភឺ ល ឋ ង្ហគប់នាងថា លមកាលី រលទះរារយក ន ុ ងនគរលនះ
់ លគ្នទងឡាយន ់ដូរ ឯងចូរនាលក ាំ ង ាំ នឹងបរលៅលដើមបលក ម លនះលៅឲ្យលដកកុ ងផ ន ូ វកង ល ឹ ងានជាន់ ឬកង់ ី នឹងានកនវា ឯងដង ា ឹ លដចកីរបរព ិ ឹ តលត ៅរបដ់វា រួចល លដកកុ ងផ ល់ ន ូ វកង ល ល
ាំ ់ ។ នាងកាលីនាលក ាំ ង ម លនាះលៅឲ្យ ើ យចាមករាប
ើ យ រគ្នលនាះ របធាននាយរលទះានបរលៅខាងមុខ្ ។ លុះលគ្នរបដ់លគដល់ទីលនាះ
ើ យ រោដ់នឹមទមាលក់លចាល ដូមបលគលល ើ កនឹមលឡើងទឹមបលណាញលៅល ី
លៅមុខ្ ។ កាលលគពាយាម ចាប់ទឹមនឹងវាយា៉ងលនះ អរុណរះលឡើងល លតើជាយា៉ងលម៉ច ល
ល ើ យពិនិតយលមើលផូ វល
លរតកអរថា អញានបុរតល
ើញទរកល
ាំ ង ម លនាះលៅផះ ទ ល ើ យ នាលក
ើរ ើ យ ញយ ៗ វាក៏មនលដ ិ
វ ើ យ ។ លគនឹកថា អាលគ្នលធើលនះ
ង ់ណាដ់ ើ យគិតថា កមរម បដ់អញធន
៎ន ល
ើយ
លដដី ឋ ទ វញ) ិ ើ យ ។ នាងកាលីរតឡប់លៅ (ផះ
ាំ ដួរ រាប់លដចកីរបរព ល់ គពាន់លរៀលនាយកមកវ ញ (នាង) ានលធើ វ ា ត ី លនាះ លោកលរបលៅឲ្យរាក ិ ឹ តទ ើ ដូលចានះ ។
ាំ តមកលទៀត លដដីប ឋ ង្ហគប់នាងថា រគ្នលនះ ឯងនាវាលៅនរពលខា ម ចរដដ់ ដាក់ឲ្យលដកកុ ងចលនា ន លះ
ាំ ុ ី អដ់ ឬអមនុដសរបហារសាលបល់ ៅកុ ងទ គុមលព ឈើ វានឹងរតូវដុនខ្ជាលដើមខាដ ន ី លនាះ មួយលទៀត ឯងដឹង ភាវៈដដលវាសាលប់ ឬ មនសា ល ប់ រួចល ិ ល
ាំ ង ម លនាះលៅឲ្យលដកលៅកុ ងទ ន ី លនាះ ើ យមករាប់លយង ើ ។ នាងនាលក
ោ ឬ អមនុដសក៏លដាយ មនអាចច ូ លជត ម លនាះ ិ លកង ើ យ ានពួនលៅចដាំ ណកមាាង ។ ដុនខ្ ឬ ដកក ិ
ានលឡើយ ។
ដួរថា ក៏មាតាបិតា (ឬ) អក ន ណា ៗ មានបងរបុដជាលដើម នឹងានល្មះជាអក ន រកាលកង ម លនាះ
ឥតអងឺមា ចុះអីលសាតរកាវា ? គ ន មនដមនឬ វ ិ
13 ់ កុ ងរពះបលច លឆយថា ផលបុណយមារតាថា រពះដ៏របរពឹតលត ៅលដាយលដចកីរដឡាញ ក ា ន ច ពុទ ធ កុ ង ន ើល
រគ្នជាដុនខ្ រកាលកង ម លនាះ ។
រគ្នលនាះ អក ន ចញ្ ិ ឹ ច មពដពមានក់លកៀង
់ ី រកដុី លដញលៅផូ វខាងនរព នដដនលៅកាន ទ វ ល ើ ូ ងពដពលរច
់ លនាលះគុមលព ឈើ ល លខាមច ។ លមពដពមួយដុីដឹកលឈ ជាលដ ម លដរើ ចូលលៅកានច ល ើ ើ
ម ល ើញលកង
លុតជងង ង គ ់ចុះឲ្យលដាះដល់ទរក (លៅ) ។ ដូមបអ ន គង្ហវលពដពលធដលម ល (វធ ិ ីលកៀង) ថាល ើវ ី ក
ៗ
ើ យាន ឺយ ៗ
ាំ ត វាក៏មនលចញ ។ លគលដើរចូលលៅកាន់ចលនាលះគុមលព ឈើតាងច នឹងរបហារវាលដាយជនួ ញលដញលចញ ត ល ិ ិ ថា លៅ ល
់ ទរកបីដូចជាបុរត នឹងថា គ ់ឲ្យលកង ម លៅទឹកលដាះ ក៏ានលដចករដឡាញ ើ ញលមពដពលុតជងង ីា
អញានបុរតល
ទ ។ នាងកាលីល ើ យក៏នា ាំ យកទរកលនាះលៅផះ
ើ ញដូលចានះល
ះ ទ វញ ិ ិ លដដីឋ ើ យវលលៅផ
់ ួ យពានល់ រៀលលៅឲ្យលគ ដួរ រាប់លដចករបរព ីា ឹ តលត ៅលនាះ គ្នត់រាប់នាងកាលីថា ឯងចូរយករាកម លោះយកលកង ម លនាះមកផះ ទ វញ គ ប់ដូលចានះដពវរគប់ ។ ិ នាងកាលីានលធតាមបង្ហ ើវ
ាំ បល់ នាះ លដដីប លដា ឋ ង្ហគប់រដីបលរមើថា ដនកាលីចូរឯងយកលកង ម លនះលឡើងលៅលលើភជា នាំ ទីកដនង ល
ទមាលក់លចារ ល ាំ ូ ច ល ាំ ុ ត ធដ
ាំ ប ់ ឹ ងាតភនាំ ក៏នឹងដាចជា ់ ដុ ាំ ន ទ ន ើ យលាះវាលចាលលៅកុ ងលរជាះជាទ ី ទមាលកល់ ចារ វារតូវខាទងខ្
ាំ លឲ្យដ ង ល ប់លទ រួច ឹ ថា វាសាលប់ ឬ មនសា ើ យធាលក់លលើដផនដីមួយលទៀត ឯងរតូវលៅចាលបលម ើ ិ
ាំ ូ លភលនាំ រតឡប់មកវញច ុ ះ ។ នាងកាលីយកទរកលៅដល់ទីលនាះ ឈររតង់កព ិ
ើ យលាះទរកលៅ ។
ាំ រដ័យាតភលនាំ នាះឯងដុះតាមលដា ាំ ប់ភនាំ ។ មានគុមទ ាំ ងាយជ ាំ គុមឫ ព ដសធ ព ពា ូ រដុះដណនលឡើងរគប ី អា ់ ុ ះលៅលលើគុមទ ាំ ងាយជ ាំ គុមឫ ព ដស ី ។ ទរកលនាះកាលលបើធាលក់លៅ ានធាលកច ព ពា ូ រលនាះហាក់ដូចជាលដក
កុ ងអរងឹ ងដមត ន ព ់ ។ នថលង នាះលមជាងដផងរតូវការឫដស ី លគលៅជាមួយកូនរបុដ របុងលរបៀបនឹងកាប់គុមព ាំ ។ លគនិយាយថា ដូចជាដលមង ឫដសលនាះ ។ កាលលបើគុមឫ ក ព ដសកលរម ម ភ័យក៏ដរដកឮខាលង ល កូន ើ លកង ី ី លកង ម យ ាំ ក៏លឡើងលៅតាមផូ វមា ល ា ងានល
ម លនាះល ើញលកង
ើ យ មានចត ិ លត រតកអរថា អញានបុរតល
ើយ
ក៏យកលកង ម នុះលៅផះ ទ ។ នាងកាលីលៅដល់ផះ ទ លដដី ឋ ៗ ដួរក៏រាប់លរឿងលនាះដពវរគប់ លទើបលដដីឲ្ ឋ យ រាក់មួយពានល់ រៀលលៅលោះយកទរកពីលគមកវញ ិ ទរកមកឲ្យលដដី ឋ ។
កាលលដដលីឋ ធការដមា ល ប់ដូលចះ ន ើវ
ៗ
រ
។
៏ ័យយករាកល់ ៅលោះាន នាងកាលីកភ
័ លាំ ឡើង ូ តដល់ទរកលនាះចលរមនវ ើ យធ
មានល្មះថា
លោដកៈ ដូចជាតលក ក ល ុ រត រាកដដល់លដដប ន ន ។ លដដីម ឋ នអាចលម ីឋ ដ ិ តជាលទវប ើ ី ូ ចជាបនាលចាក់កុ ងដភ ិ ើ ាំ ់ ) លទើបគតរកមលធាាយដមា ាំ ទរករតង់ ៗ ានលទ (លរពាះដប ក់ជាង ោ ់លខ្ើមខា ព ល ងណាដ ល ប់ លៅឯដណា ិ ាំ ញ់របដ់ខ្ួ ន កម ោ ជាដឡា ល ល
់ នឹងដុតកុ ងនថ ន នឹងដុតឡ កាលជាងកម ោ រាបថា ន ង ើ យដួរថា កាលណាអក
ដដក ោ និយាយថា លបើដូលចានះ ចូរយករាក់មួយពាន់លរៀលលនះទុកឲ្យលរដចលៅ ល
ួយ ើ យជួយលធការម ើវ
14 យា៉ងឲ្យខ្ុ ាំ្ ។
ជាងកម ? ោ – ការអីលោក វ
ាំ្ នកូនមានក់ ជាកូនចនរងលថាកទបជាតិ ខ្ុ ន ាំ ្ ឹ ងបញ្ូ ជ នវាមកកាន់ដណា ាំ លដដីឋ - ខ្ុ មា ក់អក ន កាលវា
មកដល់ល
ាំ ូ ច ៗ ល ់ នប ាំ តម ាំ ន គបបឲ្យវាច ូ លលៅកានប ទ ់ យកកាប ុ ត ៗ កាប់ចញ្ចញ្ញ ុត ើ យអក ិ ិ ច វាជាដ ី
ើ យដាក់
ាំ ្ ឹ ងលធបដ ចូលលៅកុ ងពាងដ រាក់មួយពានល់ រៀលលនះទុកជានថឈ ក ន ុ តកុ ងឡ ន ល ួ លអ ន ន ខាងលរកាយខ្ុ ន ិការ ើវ ់ អក កមដម ដលគួរលធដល ន ឲ្យនរកដលងលឡើងលៅលទៀត។ ើវ
ាំ្ ឹ ងដលរមចជូនាន ។ ជាងកម ោ ទទួលពាកយថា សាធុខ្ុ ន
កូន ល
ដល់រពឹកលឡើង លដដីលឋ របមន ុ ដសឲ្យលៅនាយ លោដកៈ មកល ើ នថម ញអាព ង សលម ុ កបង្ហគប់ការង្ហរមួយយា៉ងទុកនឹងជាងកម ោ ិ ិ
ើ យនិយាយលួងលោមថា ដន
ាំ ឯងចូរមកលៅដល់ដណា ក់លគ
់ ៉ ងលនះ ានឮថាលោកចូរចាត់ការង្ហរដដលបតាខ្ ាំ ្ ា លផ ាំ ទ ញឲ្យដលរមច ើ្ ុ កពីមសលម ើ យ ចូររាបយា ិ ិ ិ ុ ផ្ក
ចុះ រាប់រួចលរបើឲ្យលៅ ។ លោដកៈ ទទួលពាកយ លដាយមិនដឹងលរឿងរា៉វអលសាះ ថា ាទ ល ីវ លៅ ។
បុរតលដដមា ក លលងអងញ គ ់ ជាមួយពួកលកង ម ល ីឋ ន កល់ ទៀត បុរតបលងើត
ទីលនាះល
ើ យក៏លចញ
ើញ លោដកៈ លដរើ លៅដល់
ាំ ឹ ងរបដ់បតាលៅឯ ើ យលៅមកដួរថា នឹងលៅណា បង ។ លោដកៈ រាប់ថា បងយកដណ ិ
ាំ ាំ ្ ឹ ងលៅកុ ងទ ាំ ដណា ក់ជាងកម លកង ះ ោ និយាយទទួលធានាថា ខ្ុ ន ន ី លនាះខ្ួ នឯង ល ម ទងលនះវាឈ ន អងញ គ ់ ខ្ុ ាំ ្ លរចើនណាដ់ បងលលងឲ្យឈះ ន យកអងញ គ ់ លនាះមកឲ្យវញ ិ ។ លោដកៈ - បងខាលចបិតា ។
ាំ ឹ ងលនាះលៅ លគឈះ ាំ ល ចអីបង ខ្ុ ន ាំ ្ ឹ ងនាយកដ ាំ ់ បងចូរលលងឲ្យ បូ នរបុ ដ – កុខា ណ ោ ន ខ្ុ លាំ ្ រចនណាដ ើ
ាំ ុ រាំ្ តឡប់មកវញ ឈះ ន លៅ ទរមាខ្ ិ ។ ានឮថា
លោដកៈ្លដនវកុ ងការលលងអង ញ ន គ ់ល
តុលនាះ
បុរតលដដលី ឋ ទើបទទូចអងរវ យា៉ង
ាំ ឹ ងថា លបើដូលចានះឯងចូរលៅរាប់ជាងកម លនះ លទើបលោដកៈរាប់ដណ ោ ដូលចះ ន ានឮថា ពីនថម ង សល ិ ាំ្ ា លផ ាំ ើកា មិញបិតាខ្ុ ផ្ក ្ រង្ហរទុកមួយយា៉ង ដូមលោកលធើការលនាះឲ្យានដលរមចច វ ុ ះ រាបរ់ ួចបញ្ូ ជ នលៅ ាំ ។ លគលៅដល់ដណា ក់ជាងកម ោ លនាះល
ាំ ងដដលលដដផ្ក ាំ ុ កល បុរតលដដីតា ឋ មទន ីឋ ា ទ
ាំ ប់លនាះ ជាងកម ោ លទើបដមាលប់ ើ យ ានរាប់យា៉ងលនាះ ។ លដា ន ើ យលាះចូលលៅកុ ងឡ
លពញមួយនថដ ង ល់លពលរលដៀលលៅឯផះ ទ ។ លដដីលឋ ដដលខ្ួ នម ល ិនានលៅនិងល
។
ចដាំ ណកនាយលោដកៈលលង
ក ើ ញដួរថា មនានលៅលទឬអ ិ ី ូ ន ក៏រាប់ល
់ ូ លចានះល តុដដលបូ នទទ ។ លដដីា ោ ួលខ្ួ នលៅ ល ឋ នសាាបដ
តុ
ើ យ ដរដកដដរមក
ាំ ាំ មាលប់ ហាក់ដូចជាមាន្មកុ ងដរ ាំ ់ ពុះលពារលឡើង ឆង ាំ ឮខាលងថា អក រៈទ ងអដ ន កុដ ន គ លដម ើ នដទួញយថា ី
15 ាំ យខ្ុ វាំ ្ នាដលឡ ាំ យខ្ុ វាំ ្ នាដលឡ ាំ ដនជាងកម អក ក់ជាងកម ោ លអយ ន កុឲ្ ន ឯងកុឲ្ ោ ។ ិ ិ ើ ើយ អក ើ យ ក៏រត់លៅឯដណា ជាងកម ោ ល
ាំ អ ាំ ី កមរម បដ់លោក ីឋ កលដាយអាការយា៉ងលនាះ លទើបលពាលថា លោកមាចដ់កុយ ើញលដដម
ានដលរមចល
ាំ ក់ដូចភរនាំ លដ ាំ ងត ហា ឋ នឮដូលចានះ គឺលដចកលសាកធ ក ់ លសាយលដចកី ា ើ យ ។ លដដីា ីា
លទមនដសមនគ តម ូ លល ិ ិ
តុលដាយមានចត ត លាំ ពាះអក ន មនានរបទ ូដ ត ។ ល ិ រត បទូដច ិ
រពះដ៏មានរពះភាគ លទើបរទង់រតាដ់ទុកថា :
តុលនាះ ដលមច ា
អក ក ន ណារបទូដក ត ុ ងអ ន ន មនមានអាជា ្ មនានរបទ ូ ដលត ដាយអាជា្ អក ន លនាះនឹងឆ្ងប់ដល់ឋានៈ ិ ិ
១០ របការ យា៉ងណាមួយមិនខាន គឺ :
ាំ ល ) ២- លដចកីវា នាដ ១- លវទនាអារកក់ (ខាលងកា (រទពយដមបតិ)ត ៣- រាងកាយដបកធាលយ ៤ិ
ាំ ី រពះរាជា ៧- រតូវលគនិយាយ អាពាធយា៉ងធន ៦- មានឧបដ័គអ ង ់ ៥- ចត ត យមាយ (លៅជាឆួ ត) ក គ ព ិ រា ់ ពួកញាតិ ៩- លភាគៈដបកដខ្ក មួលបង្ហកច់យា៉ងអារកក់ ៨- វនាដអដ ន ្ អដ់លៅ ១០- លភងជារបរកត ិ ើល ី ឹង លឆះផះ ទ លគ ដបកធាលយកាយល
ន មានបណា ា អារកក់នឹងចូលដល់នរក ។ ើ យ លគអក
់ ដូមបយា ន ី ៉ ងលនះ ក៏លៅដតមិនអាចនឹងរកលឡកលមើលនាយលោដកលនាះរតង ៗ (ឲ្យលពញដភក
ាន រតះរ គបបដមា ច ល ប់លដាយឧាយអី វ (លទើបរដួល) គតល ិ ះជាន ិ ិ ចថា ិ ី ាំ ់ ក កាន់ដណា កអ ន ទរដួយកុ ងរដ ន ុ ករយរបដ់អញ ល
ើ ញឧាយថា នឹងបញ្ូ ជ នវាលៅ
ាំ ុ រត ើ យបង្ហគប់ឲ្យដមាលប់លចាល លទើបដរលដរដប
ាំ ុ រតលនះ ជាកូនជាតិលថាកទបរបដ់ខ្ុ ាំ ្ លោកចូរដមាលប់វាលនះល ជាលដចកថា អក ន កាន់ដប ីា លៅកុ ងរលដ ន ា បងន គ ់លៅ
លរកាយ (ដរលដរដូលចះ ន ល រយរបដ់មាន
៉ ងលនះល កាលលធើានយា វ
ើយ
ើ យលចាល
ាំ្ ឹ ងដឹងបដិការកមដ ់ លោកខាង ខ្ុ ន ម ៏គួរលធដល ើវ
់ កូនលោដកៈ នាយដួយកុ ងរដ ន ុក ើ យ លៅនាយលោដកៈមក) រាបថា
ាំ ប ាំ ុ រតលនះលៅឲ្យដល់លគ ឯងចូរនាដ
ល
ាំ ុ រតទុករតង់ជាយដព ាំ ត់នាយ ើ យលវចដប
ាំ ី លវោលៅលកង លោដកៈលនាះ លរពាះលគមនលចះអក រា ដម័យ ។ លរពាះចាបល់ ដម ម មក លដដីលឋ ចះ ដត ើ តាងព ិ លរបើឲ្យមនុដសដមាលបល់ គ បុ ដ៉ នម ត នអាចឲ្យដមា ល ប់ាន លធើលម វ ច ា នឹងឲ្យដិកាអករា ដម័យលកត ិ ើ ។ លគលវច ាំ ុ រតដរមាបដ ់ មាលប់ខ្ួ នទ ាំ ត់ ដប ល ុ កលៅជាយដព ាំ្ ិនទន់មានលទ ។ លដបៀងរបដ់ខ្ុ ម
កាលលចញលដើរលទើបនិយាយថា
បពិរតបិតា
លរគឿង
់ នលទ លដដីជា លដដីឋ - កច មា ឋ ដមាលញ់របដ់អញមានលៅកុ ង ន ិ លច ដាយលដបៀងរបដ់ឯងមនាច ិ
រដុកឯលណាះ ឯងបរលភាគអាហាររព ទ លគ ល ិ ឹ កលៅផះ លគទទួលពាកយថា រដួលល
ើ យលទើបលដរើ តលៅលទៀត ។
ាំ ះោបតារ ួចលចញលដើរលៅដល់រដុកលនាះល ើ យ ដព ិ
ទ ើ យ ដួររកផះ
លដដីលឋ ដើរលៅជួបនឹងភរយាលដដ មកពីកុ ងនគរ ។ ល ន ីឋ កាលលគដួរថា មកពីណា និយាយលឆើយថា ិ ភរយាលដដ ន ណា ។ ីឋ - ជាបុរតអក ិ
16 នាយលោដកៈ - បុរតលដដីជា ឋ ដមាលញ់របដ់លោកនិងលោករដី ។ ភរយាលដដ ីឋ - ឯងល្មះលោដកៈដមនឬលទ ។ ិ នាយលោដកៈ - ាទដមនល
ើ យលោករដី ។
់ កុ ងលគ លដចករដឡាញ ដូចកូនលកតលឡ ន ីា ើ ើ ងដល់នាងល
ើ យ រពមគ្នននឹងការល
ើ ញភាលម ។
ាំ ន ក់ អាយុកព ាំ ុ ងដបកសាច់ ១៥-១៦ ឆ្ងន ាំ មានរូបលឆ្ងមលរោ ដដ់នាមកន ាំ ឯលដដមា ុ មា ូវ ីឋ នបុរតរកម ី
លដចកីរជះថា ា ល
លដើមបការពាររកានាង ី
៏ នដិរលល ឲ្យរដីបលរមើមានក់លៅកុ ងបន ប ន ទ ់ដមា ទ ន់ខ្ដ ព ់នន ី ើ នផជា
រាសាទ ៧ ជាន់ ។ កុ ងខ្ណៈលនាះ បុរតីរកមុលាំ ោកលដដីលឋ របរដ ន ើ ីបលរមើលនាះលៅឯផារ ។ លុះភរយា ិ លដដីលឋ
់ អក ន នាងរកមុលាំ របើ និយាយថា ឯង ើញនាង (លដរើ លៅ) ដួរថា នឹងលៅណា កាលនាងរាបថា
ាំ ់ បុរតអញ ោងលជង មកខាងលនះដិន ការបលរមើបងង ោ ់ដិន ឯងចូររកាលតាងដល ើ ោបលរបង រកាលទី ដលាំ ណកឲ្យល
ាំ ការទទ ។ នាងរដីបលរមើានតាមដូចបង្ហគប់លនាះ ។ លុះ ួ លបលរមជាលរកាយ ើ យចាលៅលធ ើវ ើ
់ ក (ពីផារ) លដាយកាលយូរ ធីតាលដដីគ នាងរតឡបម ឋ ាំ
កកដាំ
ងនាង ។ រគ្នលនាះនាងរាយរាប់រាប់
ាំ ឹងនឹងខ្ុ លាំ ្ ឡើយ លដាយលោដកៈបុរតលោកលដដី ឋ (កុ ងរពះនគរ) ថា លោករដីកុខ្ មក ខ្ុ លាំ ្ ធើការលនះន ន វ ឹង ការលនះរួច លទើបានលៅកុ ងទ ។ ន ី លនាះមកវញ" ិ
់ ានកាត់ដមបុរដដបកជា រគ្ននដ់ តឮនាមថា "លោដកៈលដដប ា ី ឋ ុ រត" បុ ល៉ ណណះ លដចកីរដឡាញ
ាំ ់ កូនរកមុលាំ ដដី ឋ ៗ លដាយនាង (ធាលប)់ ជាគូរលរពង លដើម (លរចៀតដរជកចូលលៅ) ចុចខ្ួរឆង ឹ ោ តាងលៅដល ាំ ដណា ងរបដ់លគកុ ងជាត ន ិមួយ បលចក ច ពុទ ធ
រោកុ មាលិកៈ
លដាយអានុភាពននផលទនលនាះ
ាំ រក មួយនាឡិដល់រពះ ានថាវយាយនាអង
នាងលទើបានលកើតកុ ងរតក ន ូ លលដដលី ឋ នះ
រដឡាញ់កុ ងជាត ន ក ់នាង លដាយរបការដូលចះ ន ។ ល ិមុនលនាះ ចូលរគបដងត ់ ់ទុកថា ៖ រពះមានភាគរទងរតាដ
បុ រពេវ សនធរា ិ រសា សវនតំ នាយរត
រមមំ
៏ ន តុលនាះ ដលមច ា រពះដមា
បច្ចុបបនន ហិរតន តំ ឧបបលំ វ
់ . . . . . . . រលុបអកសរ ។ (***) លដចករដឡាញ ីា
យរោទរក ។
ាំ បល់ នាះ ធតាលោកលដដ លដា លីឋ ទើបដួររដីបលរមលនាះថា លគលៅឯណានាង ។ ី ើ ញ្ចដីបលរម ត ើ - លគលដកលក់លៅលលើទីដលាំ ណក ។
ធីតាលដដីឋ - ចុះរបដ់អីក ះ វ ុ ងនដលគមានខ្ ន ល ដដរឬលទ ។
ាំ ុ រតលវចមួយចាប់នាងជាមាចដ់ ។ រដីបលរមើ - លៅជាយដមត ព ់មានដប
លដចកី ា
17 ៎ ជាដប ាំ ុ រតអី វ នាងនឹកថា នុះ
ចិតលត ៅកុ ងទ ន ីដនទ ល
៎ ន កាលនាយលោដកៈលដកលក់ មាតាបតាម នល ិ ិ
លដើរចុះលៅទីជិតលគល
ាំ ុ រតលនាះលៅចូលកានប ់ នប ទ ់របដ់ខ្ួ ន ល ើ យរសាយយកដប
ាំ ុ រតចប់ល វ រ លបកបង ោ លរពាះនាងចូលចត ត ឺលចះអករា ដម័យ អានដប ើ យបទទ ិ ើ ិ គ ួច
ាំ ុ រតជាលរគឿងសាលបន់ នខ្ួ នរតាច ់លៅាន លបើអញមនល ឱមនុដសលង ង ់ លវចដប ល ិ ជីវតលឡ ិ ើយ ល ល
ត ល ត ើ យនឹកដុ តច ិ ថា
ើ ញលទ លគមុខ្ជាមនមាន ិ
ាំ ុ រតលនាះលចាលលៅ ដរលដរដប ាំ ុ រតថីម ់ កដប ម ួ យលទៀតលដាយជាពាកយដមរបដ ីា
ើ យដ
បុរតរបដ់ខ្ុ លាំ្ នះល្មះលោដកៈ
លដដីថា ឋ
ល ើ ញ លរពាះដុ ង
ាំ ាំ ី រដុករយ លោកចូរឲ្យមនុដសនាលរគឿងបណា ណ ការមកអព
ល (រដុកលរៅ) លនះរួចល វ គ ជាមួយកូនរកមុលាំ ោកលដដីក ឋ ុ ងជនបទ ន ើ យលធើការមង
ទ ពីរជាន់ ើ យ ដង់ផះ
៉ ងម៉ត់ចត់លដាយមានកដាំ ពងជាលរគឿងព័ទ ធ (ឲ្យមួយខ្ង លធការរកាយា ន ) កុ ងកណា ន ា លរដុកដដលខ្ួ នលៅ ល ើវ ាំ ឹ ងដល់ខ្ផ ាំ និងមនុដសចាយាមលាត ចូរលផើដ ្ ណ ុ ាំ្ ងថា របដ់លនះនិងរបដ់លនះខ្ុ លាំ ្ ធើលវ
ើ យ កាលលធាន ើវ
ាំ្ ឹ ងដឹងបដិការដដលគបបលធ ់ លោកឪពុកធជា ាំ ខាងលរកាយ លុះដរលដរដូលចះ យា៉ងលនះ ខ្ុ ន វ ន ល ី ើដល ាំ ត់របដ់លគដដដល ។ លទើបបត់ លដើរចុះយកលៅចងទុករតង់ជាយដព នាយលោដកៈលនាះលដកលក់រ
ូ តដល់នថង
លរកាកលឡើងបរលភាគអាហាររ ួ ចល ិ
ើយ
ើ យលដើរតលៅ
ាំ ី រពហាម ជួបនឹងនាយដួយកព ាំ ុ ងលធើក លទៀត ។ នថរង ពឹកលឡើង ដល់រដុកលនាះអព វ ច ច ុ ងរដ ន ុ កតាមការគួរ ិ ក ។ នាយដួយលនាះល
ើញលគល
ើ យ ដួរថា មកមានលរឿងអក ីវ ូ ន ។
ាំ ុ រតមកឲ្យដល់លោក ។ នាយលោដកៈ - បតាខ្ ្ ប ិ ុ លាំ្ ផើដ នាយដួយ
លដចកីដព ា វរគបល់
–
ាំ ុ រតលដើមបអ ដប វ ូន ី ីក
ាំ ាំ ុ រតអាន នាយកមកលម ន ទទួលដប ើលនិយាយដូលចះ
(ដឹង
ើ យ) មានចិតលត រតកអរ រាប់របកាដថា លមើលចុះ ពួកលយើង នាយរបដ់លយើងមាន
់ លយង ាំ ាំ លដចកីរដឡាញ ចូរជួយលធការមង ល ា គ ដល់បុរតអក ន ធរាំ បដ់ខ្ុ ាំ្ អក ន ទងឡាយច ូ រនាយកឧដជា ើ ើវ លដម ើ មកឲ្យឆ្ងប់ ៗ ល លពាលល
់ ួ កអក ន មាចដ់ផះ ទ (តលៅលទៀត) លទើបឲ្យជាងដង់ផះ ទ មានរបការដូច ើ យរាបព
់ ាំ ាំ ី រដុករយ នាប ាំ ុ រតរកម ា លរដុក ឲ្យមនុដសចាត់ដចងនាលរគឿងបណា ណ ការមកអព ុ ាំ ើ យរតងកណា ី
លោកលដដក ល ល ន វ គ ីឋ ុ ងជនបទមកលធ ើការមង លនះនិងរបដ់លនះខ្ុ លាំ ្ ធើលរដចល វ
ើយ ។
ាំ ឹ ងលនាះល ់ ណ លដដា ីឋ នសាាបដ
របដ់ណា
ាំ ឹ ងលៅដល់លដដី ឋ (បិតានាយលោដកៈ) របដ់ ្ ណ ើ យលផើដ
តលឡ ា ើ យ មានលដចកីលទមនដសលក ើ ើ ងធនាំ រកដលងថា អញឲ្យលធើ វ
របដ់លនាះមនានដលរមចផលលសាះ ិ
របដ់ណាមនានឲ្យលធ ិ ើវ
របដ់លនាះរតឡប់ជា
់ បុរត (ដដលសាលប់លៅ) រួមចូលជាមួយគ្នន ដលរមចលៅវញ ។ លដចកីលសាកលនាះរពមលដាយលសាកដល ា ិ លធើលដចក ឲ្ វ ា ា រកហាយកុ ងនផ ន ទ យលកើតល ីលៅ
ាំ ឲ្យលកើតល ោ ើ យ ញា ិសារៈ (លរាគកួ ត្ម) ុ ងលរាគអត
ើយ ។
ាំ ី ដណា ាំ ចដាំ ណកធតាលដដ បង្ហគប់ពួកជនទូកថា លបើអក ក់ ន ណាមួយមកអព ីឋ (ភរយានាយលោដកៈ) ី ិ
18 លដដីឋ (បតាសា វ មខ្ ិ ី ុ លាំ្
ាំ ់ នរាបល់ ដចកីដល ់ ខ្ុ លាំ្ ទ កុរាំ ាបដ ់ ល់លដដីប នទន ា ន ទងឡាយម ា ឋ ុ រត ើ យ) អក ិ
ាំ មុន ។ ឯលដដន ចលនាះ ឲ្យជាមាចដ់ននរទពយដមបតិអញលទ វ ុ រតកណា ត ីឋ ឹ កថា ឥឡូវលនះ អញមិនលធើប ល
ខ្ុ រាំ ្ តូវការល ម ើ យរាបល់ ដៀម នមានក់ជាកួ យ
មក ។ នាយលដៀម នទទួលថា ានល
ាំ ិ តមានក់ឲ្យលៅលៅបុរតខ្ាំ ្ ន ចូរលរបមន ុ ដសជន ើ ញបុរតខ្ុ ាំ ្ អក ើ ុ
ាំ ុ រតមួយចាបល់ របើឲ្យបុរដមានក់យកលៅ ។ ចដាំ ណក ើ យដរលដរដប
ធតាលដដ ីឋ ានសាាប់អាការដដលបុរដលនាះមកឈរលៅទវរល ី កូន ។
ើ យ លរបើមនុដសឲ្យលៅលគមកដួរថា អី វ
ាំ ាំ ្ យមកលៅបុរតលដើមបលី លគដណា លអាការថា លដដីឈ ឋ ឺ លរបើខ្ុ ឲ្ ាំ ឬ អដ់កមាលងល ាំ ភរយានាយលោដកៈ - លដដលីឋ ៅមនកមាលង ិ
ើ ញ លោករដី ។
ើ យកូន ។
ាំ លៅពិសាអាហារានលៅលឡើយនាងមាចដ់ ។ បុរដលនាះលឆយ ើ ល – លៅមានកមាលង លនាះល
នាងមនឲ្យលដដ ប ីឋ ុ រតដឹងលរឿងលនាះលឡើយ ិ
លរបើមនុដសឲ្យចាត់ដចងទីកដនង ល និងលដបៀងឲ្យបុរដ
់ អក ាំ្ ញ្ូ ជ នលៅ ចូរលៅដិនចុះ ។ ន នឹងលៅានកុ ងលវោដដលខ្ ន ើ យ រាបថា ុប
មហាលដដា ីឋ ននិយាយនឹងនាយលដៀម នលទៀតថា
ាំ ាំ្ លទ ។ ដណា ក់បុរតខ្ុ ឬ
នាយលដៀម ន – បញ្ូ ជ នលៅល
កួ យអ ក ម ន មិនានបញ្ូ ជ នមនុដសលៅកាន់
់វលមកវ ញ ត ក ន ដដលលៅមនទន ិ ិ ៕ ើ យ លោកមាចដ់ បុ ដ៉ នអ ិ
លដដីឋ - លបដ ើ ូ លចានះ ចូរបញ្ូ ជ នមានក់ថលីម ៅលទៀត ។ លគបញ្ូ ជ នលៅល
ឋ ីតារបតិបតិក ត ុ ងប ន ុ រដលនាះយា៉ងលនាះដូចគ្នន ។ ខាងលរកាយ លរាគ ើ យ ។ លដដីធ
ាំ ភាជនៈមួយចូល ភាជនៈមួយលចញ ។ លដដីលឋ ទើបដួរនាយលដៀម នលទៀតថា លកើតដល់លដដមា ីឋ នកមាលង ាំ ់ ុ រតខ្ុ លាំ ្ ទឬ ។ កួ យម នានបញ្ កប ម ិ ូ ជ នមនុដសលៅកាន់ដណា នាយលដៀម ន – បញ្ូ ជ នលៅល
់វលមកវ ញ ត ក ន ដដលលៅមនទន ិ ិ ។ ើ យ លោកមាចដ់ បុ ដ៉ នអ ិ
លដដីឋ - លបដ ើ ូ លចានះ បញ្ូ ជ នមានក់ថីលម ៅលទៀត ។ លគបញ្ូ ជ នលៅល
ឋ ីតាដួរលដចកីរបរព ា ន លនាះដដលមកកុ ងវារៈទ ន ើ យ ។ លដដីធ ឹ តលត ៅនឹងអក ី បីល
់ ការថា លោករដី លដដីឈ ់ ខាងមុខ្ល ។ លគរាបអា ឋ ធ ង ់ ដាច់អាហារមានលដចកីសា ា ល បជា ឺ ន
ើយ
ើ យ ភាជនៈ
មួយលចញ ភាជនៈមួយចូល ។ លដដីធ តថា ឥឡូវលនះជាលវោគួរនឹងលៅ លទើបរាប់ដល់លដដី ឋ ឋ តាគ ី ិ ាំ ឹ ងបតាលោកឈ បុរតថាានដណ ោ ិ យាយអី វ រាប់ថា សាវមី បិតាលោក ិ ឺ កាលលគនិយាយដួរថា បូ នន មនលដចក ។ ា ិ ីដបាយលទ
នាយលោដកៈ - ឥឡូវលនះ គួរលធើដ វ ូ ចលមច ា ។
ាំ ី រដុករយលៅលមល ភរយា - លោកសាវមី លយងន ិ ើ ឹ ងយកលរគឿងបណាណការដដលលកតលឡ ើ ើ ងអព ើ
19 លោក ។ លគទទួលថា លលោ
ាំ កមាលងល
ាំ ណ ការមកលទើបនិយាយនឹងលគថា បិតាលោកអដ់ ើ យ ឲ្យមនុដសនាលរគឿងបណា
ងយកលរគឿងបណា ណ ការលៅដល់បុ ល៉ ណណះនឹងជាការយតយ ូរ ើ យកាលលបលយ ើ ើ ឺ
រតឡប់លៅវញច ុះ ិ
ល
ាំ ់ លៅកាន់ផះ ទ រតកូលរបដ់ខ្ួ នល ល ើ យបញ្ូ ជ នរបដ់លនាះទងអដ
ឲ្យបណាណការ
ើ យរាបល់ គលទៀត
់ចុងលជើងបតារបដ ់ លោក ខ្ុ ន ាំ ្ ឹ ងឈរខាងកាលដលាំ ណក កាលកព ាំ ុ ងលដើរ ថាសាវមី លោកគបបឈររតង ិ ី
់ នុដសរបដ់ខ្ួ នថា ាំ ាំ ុ ខ្ផះ ចូលផះ ឯងទងឡាយច ទ ានរាបម ល ូ រកាន់យកអារកាារកាការពារទងម ទ និង ខាងលរកាយផះ ទ ។ ក៏កុ ងលវោច ន ូ លលៅដល់ល
ឋ ុ រតានឈររតង់ចុងលជើងបិតា លដដីធ ឋ ីតាឈរ ើ យ លដដីប
ខាងកាលដលាំ ណក ។ ខ្ណៈលនាះ លដដីលឋ ដកផ្កង ។ ឯនាយលដៀម នលូករចាច់លជង ើ របដ់លដដី ឋ ៗ (ល
ាំ ី រនាក់ល ើញទងព
់ បុរតរបដ់លោកមកល ើ យ) លទើបរាបថា
លដដដ ីឋ ួ រថា លគលៅ ឯណា ។
ើ យ មាចដ់ ។
នាយលដៀម ន – ឈរលៅជិតលជើង ។ កាលលដដលីឋ
ើញលគល
ាំ ) មកដួរថា កុ ងផ ះ ន ទ ខ្ុ ាំ ្ ើ យ លទើបលរបើឲ្យមនុដសលៅលដៀម ន (នាយោលង
៉ ម ន រទពយមាង ៉ មាន ៤០ លកាដិ លោកមាចដ់ ចដាំ ណករបដ់ជាលរគឿងឧបលភាគនឹងលរគឿង មានរទពយបុ នា ាំ បរលភាគ រពមទងរដ ុ កដរដ ដតលវ ជង ើ ពីរ ដតលវ ជង ើ បួន យានពា ិ ់ ូ លចះ លុះលគលរៀបរាបដ ន ល
ើយ
លដដីរឋ តូវការនឹងនិយាយថា
ាំ ៉ បុ ល៉ ណណះ ៗ នៈមានកណ ត់មាង
ាំ ្ នឲ្យរទពយច ាំ ួ នបុ ល៉ ណណះ ខ្ុ ម ន ិ
ាំ ្ យ (លៅវញ) លោដកៈបុរតខ្ុ លាំ្ ទ (បុ ដ៉ នរត តឡប់ជា) និយាយថា ខ្ុ ឲ្ លដដីធ ឋ ីតាានឮដូលចានះល ិ
ដល់នាយ
ើ យ គិតថា
កាលលដដីលឋ នះលៅនិយាយានលទៀត គបបន វ ូ ចជាលរាលរាល ី ិ យាយអី វ ៗ យា៉ងដនទខ្ុដលៅ លទើបលធើដ
ាំ ់ទួញយភា ាំ ល មលពាលថា បពិរតបតា លរពាះលដចកលសាក រសាយដក លោកលពាលពាកយដូចលមច ា ពាកយ ីា ិ ាំ្ នឮ ពួកខ្ុ ម ាំ្ នមានប របដ់លោកលនះ ពួកខ្ុ ា ុ ណយលទ ិ លដដីឋ
លដាយមនឲ្យអាចន ិ ិ យាយតលៅលទៀតាន
មរណកាលកុ ងខ្ណៈលនាះឯង ។ ន
៎ន ល
ា លរទូង ើ យយកកាលលាករតង់កណា
ដដមង ា អាការទួញយ ាំ
លគលៅរកាបទូលដល់រពះាទឧលទនថា លដដីដ ឋ ល់អនិចក ច មលម
បញ្ុ ច ះដពលដដរីឋ ួចល
។
ឯលដដីក ឋ ៏ានលធើ វ
ើ យ រពះរាជាបង្ហគប់ឲ្យចាត់ការ
ះ ឋ នបុរតឬធតាខ្ ល ដដរ ។ ើ យរតាដ់ដួរថា ចុះលដដីមា ី
ាំ លដវកាមាតយ – ដមរពះលតជះ លោកមានបុរតាមានក់ដដរ ល្មះនាយលោដកៈ រពមទង
ាំ ់ ដល់លគល លោកានរបគល់រទពយដមបតទ ិត ងអដ
ើ យលទើបសាលប់ រពះអងគ ។
កុ ងកាលតមក រពះរាជាបង្ហគប់ឲ្យលហាលដដីប លង នាះ លភៀល ងធាលក់ ទឹក ន ឋ ុ រតចូលលៅគ្នល់ ។ ក៏កុ ងនថ ន
ាំ ត ដក់លៅកុ ងរពះោនកដន ង ន ល លនាះ ។ លដដីប ឋ ុ រតលៅលដាយតាងច ត ឹ ងគ្នល់រពះរាជា ។ រពះរាជារទង់ ិ ន
20 លបករពះលៅវតារទតលគលដ ើរមក ើ ថាវយបងលគាំ
រទង់ល
ាំ ន ើ ញលដើរលោតរលងទ ឹ កមកកុ ងរពះោន
កាលលគមកដល់
ើ យ រតាដ់ដួរថា ឯងល្មះលោដកៈដមនឬកូន កាលលគទូលទទួលរពះរាជឱង្ហករល
ាំ លាំ សាកលឡើយ ថាបតាអញសា រតាដ់លួងលោមលគថា ឯងកុយ ល ប់លៅល ិ ់ ឯង ល របដ់បតាដល ិ
ើយ
ើ យ លយងន ើ ឹ ងឲ្យតដាំ ណងលដដី ឋ
់ ាំ ទតលម លលគលដ រើ លៅវញ ុ ះ កូន ។ ឯរពះអងរគ ទងឈរចា ិ ិ ។ ើ យរតាដ់ថា លៅវញច ើ
ាំ ទឹករតង់កដនង ល លោតរលងល
ាំ លគមនលោតរ លងលឡ ន ើ យកុ ងលវោមក ិ ើ យ លដើរលុយទឹកលៅដនសម ឹ ៗ។
ាំ ប់លនាះ រពះអងា ាំ ាំ លដា លលគលដ ។ លគមនលោតលផ្ក គ នឈរចាទតលម ល ះរលងទ ិ ើរលៅវញ ើ ិ ឹ កដដលាន ាំ លោតរលងល
ាំ ប់លនាះ រពះរាជាបង្ហគបឲ្ ់ យ ។ ានចុះលុយទឹកលតាដនសម ន ើ យកុ ងរគ្នមកលទ ឹ ៗ ។ លដា
ាំ ី ទីលនាះវញ លៅលគមកអព រតាដ់ដួរថា ដូចលមច ា ិ
៎ ន កូន កាលឯងលដរើ មកដណា ាំ ក់លយង ានជា ើ
លោតលផ្កលះមក កាលលដរើ លៅវញឥឡ ម ិ ឹ ឹ ៗ។ ូ វលនះ ានជាចុះលុយតកលៅដនស
លគរកាបទូលថា បពិរតរពះអងគ ដូមរពះលតជះ កុ ងខ្ណៈលនាះរពះបង ជាខ្ ន គាំ ម តូច នុ៎ះ ុ លាំ្ ៅជាលកង
់ រតាងជាអ ាំ ធមតា ឲ្ ក ម ជាលវោលលង បុ ៉ដនត ឥឡូវលនះ ទូលរពះបងជាខ្ គាំ គ យសាាបកា ន ធ ាំ លរពាះ ឺ ុ ាំ្ គរពះអង ដូលចានះរតាចល់ ៅដូចមុនមិនានលទ ដនសម ។ ន ឹ ៗ រតាច់លៅលទើបដមគួរកុ ងលវោលនះ រពះរាជារទង់រពះដណា ា ប់ពាកយរកាបទូលលនាះល
អញនឹងឲ្យឋាននរត ដល់លគឥឡូវលនះដតមង ា ល
ើ យានរពះរាជទនតដាំ ណងលដដីឋ
ដូលចះ ន ល
ើយ
រទង់រពះតរមះថាប ុ រដលនះមានបញ្ញា ិ
លភាគ ើ យរពះរាជទនលភាគៈដដលបតាលគបរ ិ ិ
រពមលដាយរបដ់រគប់មុខ្មួយរយ
។
លគានឈរលលើរថលធើ វ
របទកសណរពះនគរ ។ ទីដដលលគរកលឡកលមើល ៗ ញាប់ញ័រ ។ ចដាំ ណកលដដីធ អងុ យ ឋ ីតា (ភរយា) គ ិ ិ ់ បុ ៉លណាណះដលរមចដល់បុរតអក ដននា ទ ជាមួយនាងកាលីរដីបលរមើនិយាយថា នាងកាលីដមបតិដល ត ន ក៏ លរពាះដតអារដ័យខ្ុ ាំ្ ។
នាងកាលី - លរពាះល
ពួកខ្ុ លាំ្ ល
តុអីវ នាង ។
ាំ ាំ ុ រតជាលរគឿងដមាលប់ខ្ួ ន ាំ ត់មកដល់ផះ នាងដណា លលរឿង – ក៏លោកលនះលវចដប ល លៅជាយដព ទ ើ យ កាលលបើដូលចានះ ខ្ុ ដាំ ្
ាំ ុ រតលនាះលចាលដរលដរដប ាំ ុ រតថី ម លដើមបរតូ កដប គ ជាមួយខ្ុ ាំ ្ ី វការមងល
វ ា ការរកាកុ ងទ ន ី លនាះអដ់បុ ៉លណណះ ។ ើ យលធើអារកា ាំ នាងកាលីដណា លដថមលទៀត
នាងមាចដ់ល
ុ ល៉ ណណះ ើ ញដតរតមប ឹ
ក៏លដដរី ឋ ាថាននឹងដមាលប់លគ
ាំ ព ាំ ី លវោលៅជាលកង លនះ មកតាងអ ម តូច បុ ដ៉ នម ត នអាចន ិ ឹ ងដមាលប់ាន លរពាះអារដ័យលគលនះឯង រទពយ ់។ អដ់លៅជាយ៉ងលរចនណាដ ើ
់ណាដ់ ភរយា - នាង លដដីលឋ ធើអារកក វ ិ
៎ន ។
21 ទ ើ យចូលលៅកាន់ផះ
កាលលដដីប ណរពះនគររ ឋ ុ រតលធរបទកស ួចល ើវ ិ
នាងល
ើ ញល
ើយ
ានញញឹម
់ បុ ៉លណណះលនះដលរមចលរពាះអារដ័យអញ ។ កាលលដដីប លដាយលដចកីលពញច ដមបតិដល ា ត ត ឋ ុ រត ិតថា ល
ើញអាការរបដ់នាងលនាះល
ើ យលទើបដួរថា ញញឹមលដាយល
ភរយា - អារដ័យល ិ
តុមួយ ។
់ នាងមនរពមរាប ិ
។
លោដកលដដី ឋ - ចូលរាបល់
តុលនាះ ។
លទើបលគ
ូ តដាវលចញកដាំ
តុអីវ ។
ងថា
ាំ លដាយចដាំ ណកពីរ គឺកាប់ឲ្យដាច់ជាពីរកណា ត់ ។ នាងរាបល់ ាំ្ នជាញញឹមល លរពាះដតអារដ័យខ្ុ ា
ើយ ។
់លទអញកាប់ឯងលចាល លបើមនរាប ិ
ាំ្ តុ -ខ្ុ ថា លោកានដមបតិប ត ុ ៉លណណះ
់ ដមបតិរបដ ់លោកឲ្យដល់លយងល លោដកលដដី ឋ - លបើបិតាលយងរបគល ត ើ ើ
អក ។ ន ីវ ុ ងលរឿងលនះ នាង ។ ល
ន័យថាលគមិនដឹងលរឿងអីរវ
ូ តអដ់កាលរបមាណបុ ល៉ ណណះ ល
ើ យ ឯងមានចដាំ ណក
តុដូលចានះលទើបមិនលជឿពាកយរបដ់
ាំ ាំ ួ ងថាបតារបដ ់លោកឲ្យដប ាំ ុ រតជាលរគឿងដមាលប់លោក ទីលនាះ នាងលទើបដណា លលរឿងរា៉វទងព ិ
់ លនះ នឹងរបដ់លនះរកាលោកទុក ។ វ ើ យបញ្ូ ជ នលៅ ខ្ុ លាំ ្ ធើរបដ
ាំ ដ់ថា ឯងនិយាយមនព ាំ លគមនលជឿ លពាលជទ ួ រដម៉កាលី ល ិ ិ ិ តលទ គឺថាចាអញដ
(នឹងនាងកាលី) ថា ានឮថា ថាយា៉ងលនាះដមនឬលទ ដម៉ ។
ើ យនិយាយ
នាងកាលី - លអើកូន លោកលដដីរឋ ាថាននឹងដមាលប់លោក បុ ៉ដនម ត ិនអាចដមាលប់ាន អារដ័យ
លោកអដ់រទពយលៅល
ន ថន ៧ ល ើ យជាលរចន ើ លោកផុតចាកលដចកសា ីា ល ប់កុ ងសា
រដុកដួយដល់តដាំ ណងលដដីរឋ ពមលដាយរបដ់រគប់មុខ្ ល
កមរម បដ់អញអារកក់ណាដ់ ើ យ គតថា ិ
មួយមុខ្រយល
ើយ
លោដកៈលដដីដ ឋ ូ លចះ ន ។ លវោលនាះ
លោដកលដដីឋ
។
កុ ងភទ វទ តីនគរ ន
និងអក ន ករាំ ពាជាលដើមរាល់នថង
។
មានលដដីមា ឋ ន ក់ល្មះភទវទ តយ ិ
ាំ ឹ ងដមបតិ ត លោដកលដដីា ឋ នឮដណ
ាំ ដណា ក់ពួកពាណិជ
លគានសាាប់ដូលចានះ
៎ ន ក៏កាលលបអញផ ុ តចាកលដចកសា ន ល ើ ីា ល ប់ដូលចះ
រគប់រគងជីវតលៅលដាយលដចក ា ិ ីរបមាទម ិនគួរលទ គួរដតអញមិនរបមាទ ល ចាប់លផើម ា ឲ្យទនដល់អក ន ដលាំ ណើរ
។
ើ យ ឥឡូវលនះមកពី ើ យ នឹង
់ ួ យពាន់ ើ យលះបងរទពយម
កុដុមីក ព ៍ល្មះអមិតៈត
នន
លៅអទិដប ឋ ុ លពវដហាយរបដ់
័ ់ភទវទ តយលដដ និងវយរបលទដរបដ ីឋ ី
កុ ង ន
ាំ ី ភទវទ តីនគរជ័យរាថានជាដឡា ាំ ញ់ និងភទវទ តីលដដីលឋ នាះ លទើប ដដលមកអព
បញ្ូ ជ នលរគឿងបណាណការលៅ
។
ាំ ឹ ងដមបតិ ត ដូមបវទ ឋ នឮដណ ីា ិ ី វទ តយលដដ
័ ់ និងវយរបលទដរបដ
22 ាំ ាំ ី នគរលកាដមលីព លោដកលដដីក ណា ក់ពួកពាណិជដដលមកអព ឋ ុ ងដ ន ាំ ឹ ងលរគឿងបណាណការលៅល លោដកលដដីលឋ នាះានបញ្ូ ជ នដណ នឹងគ្ននលដាយអាការយា៉ងលនះ ។ ខាងលរកាយ លរាគអ វាធាលក់ចុះល
ាំ ញ់នឹង រាថានជាដឡា
ើយ
ឋ ុ ពវដហាយននគ្នន ើ យ ។ លគានអទិដប
ះ ន ទ ននភទវទ តយលដដ ី ឋ ។ នាកាល ិ វាតធាលក់ចុះកុ ងផ ិ
ើ យរុយសាលប់មុន បនាទប់ពីលនាះ កណ ូ ា ប កណ ុ ា រ មាន់ រជូក ដឆក ឆ្ងម លគ្ន ខ្ុ រាំ្ ដី ខ្ុ រាំ ្ បុដ សាលប់
ាំ ប់ពិត មនុដសកុ ងផ ់ ងលរកាយបផ ាំ ុ ត ។ បណា បនគ្ន ះ ះ ត ន លដាយលដា ន ទ សាលបខា ា មនុដសដដលលៅកុ ងផ ន ទ ពួក
ាំ ាំ ះ ាំ ណាទោ យជញ្ញ លដដីន ង ជ ងផ ទ រត់លៅ ពួកលនាះរដមងានជីវត ន ឋ ិ ងភរយារពមទ ិ ។ ដូមបក ិ ី ុ ងរគ្នលនាះ ាំ នរត់លៅយា៉ងលនាះ រាថានល បុរតរកមុា
ើញលោដកលដដីឋ លទើបលដើរលៅកាន់រពះនគរលកាដមី ព ។ លគ
ាំ ់លដបៀងកណា ាំ កល ទងឡាយអដ ា លផូ វល មានរាងកាយលា
ើ យលដាយខ្យល់នឹងកលាំ ៅនថង នឹងលដចកី ា
ាំ ក ងូតទឹកកុ ងទ លរដកោលន ដល់រពះនគរលកាដមានលដាយល ា លដាយទឹក ន ី មានលដចកដបាយ ីព ីា ល
ន រតង់ទវរពះនគរ ើ យចូលលៅកាន់សាោមួយខ្ង
ាំ ងលនះ នាងលអើយមនុដសដដលមកលដាយទន
។
លដដីន ឋ ិ យាយនឹងភរយាក ន ិ ុ ងសាោលនាះថា
មិនជាទីលពញចិតដ ក ត ូ មបននមាតាអ ន ដរមាល ី
(មាាយ
ាំ ញ់លយើងចណា ាំ បលងើត យរទពយមួយពាន់ឲ្យមនុដសឲ្យទនដល់អក ក ) ានដឹងថា ដឡា ន ដលាំ ណើរ នឹងអក ន ករាំ ពាជាលដម ន ី លនាះ ល ើ រាល់នថង លយងបញ្ ើ ី ូ ជ នធតាលៅក ុ ងទ ទីលនះដិន រតមម ួ យនថឬ ង ពីរនថលង ឹ ភរយា - របនពល ិ
ាំ ើ យចាលៅល
ើ យ សាវមី ។
ាំ ាំ ុ កបរមុងរាងកាយកុ ង ន ន ើ យឲ្យនាអាហារមកទ
ាំ ញ់ ។ ើ ញដឡា
ាំ ន លៅកុ ងសាោលនាះឯង លគនាគ្ន ។ នថរង ពឹកលឡើង កាលលគរបកាដលវោ (ទទួលអាហារ) ល ន
ើយ
ាំ ន លដើរលៅលដើមបរតូ ពួកអក ន ករាំ ពានិងអក ន ដលាំ ណើរជាលដើមនាគ្ន ុ ាំ ី ី វការអាហារ មាតាបិតាលទើបបញ្ូ ជ នបុរតរកម ាំ នាងចូរលៅនាអាហារមកលដ ាំ ាំ លៅផ្កាថា ម ងឡាយ ។ ធតាននរតក ូ លដដលមានលភាគលរចន ើ បលយ ើ ី ើ អដ់ ី ងទ ់លដចកីលអៀនខា លដចកីលអៀនខា ា ម ដពិតលរពាះការវបត ត ា ម ដលចញាន ិ ិកាត
ល
ើ យកាន់ថាដលដរើ លៅជា
៏ ួ រនាងថា នឹងទទួលបុ នា ៉ ម នចដាំ ណក លឆយថា មួយអក មត បីចដាំ ណក ។ ន ករាំ ពាលដើមបអាហារ ត ុ ដុមក ិ ក ីព ៍កដ ើល ី ាំ លត ៅល លទើបលគឲ្យបច ី ដាំ ណកដល់នាង ។ កាលនាងនាភត
ាំ នាក ់លទើបអងុ យលដ គ ើមបបរ ើ យ លគទងប ី ិ ី លភាគ
ាំ ប់លនាះមាតានិងបុរតរកមុលាំ ពាលនឹងលដដថា ជាមួយគ្នន ។ លដា បពិរតមាចដ់ធមតា ម លដចកីវា បត ត ិ ិរដមង ីឋ
់ មហារតកូលទងឡាយ ាំ លកតលឡ អលញ្ើ ជ ញពិសាចុះមិនរតូវរមលលម លព ួ កខ្ុ លាំ្ ទ ដូម ើ ើងាន ដូមបដល ិ ើ ី ាំ តលឡ ាំ ន អងរវ លដដលីឋ ដាយរបការលផសង ៗ ដូលចះ លោកកុគ ន ឲ្យបរលភាគល ិ ើយ ។ នាគ្ន ិ
ឋ រលភាគ ើ យ ។ លដដីប ិ
ាំ រួចមនអាចញា ួ យលៅាន កាលអរុណរះលឡើង ានលធមរណកាលល ិ ើវ ុ ងអាហារឲ្យរល បុរតីទួញយលាំ រៀបរាប់លដាយរបការលផសង អាហារ មត ត ុ មីក ព ៍ល ិ ក
ើញនាងល
ៗ
ើ យ ។ មាតានិង
ាំ ប ាំ លណើ ា រលដើរលៅលដើមបរតូ នថរង ពឹកលឡើងកូនរកមុយ ី វការ
៉ ម នចដាំ ណក លឆយថា ពីរចដាំ ណក ។ ើ យដួរថា នាងនឹងទទួលយកបុ នា ើល
23 លគានឲ្យពីរចដាំ ណកល ល
ាំ ាំ ងរវ បរលភាគរ រវ មាតាឲ្យបរលភាគមាតារតូ វកូនរកមុអ ួច ើ យ ។ នាងនាមកអង ិ ិ
ាំ លង នាះ ។ នាងកុមារកាលៅ ួ យលៅាន ានលធើមរណកាលក វ ន ើ យមិនអាចញា ិ ុ ងអាហារឲ្យរល ុ ងនថ
់ ងគត់ ទួញយលាំ រៀបរាប់ មានលដចកីទ ដល់ដតមានកឯ ា ុ កន ា ិ ងលដចកីោ ា ល នលកតលឡ ើ ើង ដល់ទុកលា នាះ
នថរង ពឹកលឡើង
ួ ដរបមាណ លរពាះ
ាំ លណើ ា រលដរើ លៅជាមួយពួកយាចកលដម ទួញយប ើ បរតូ ី វការអាហារកាល
៉ ម នចដាំ ណក លឆយតបថា មត មួយចដាំ ណក ។ ត ុ ដុមក ិ ក ីព ៍ដួរថា នាងនឹងទទួលយកបុ នា ើល ាំ មត ត ុ ដុមក ួ លយកភតអ ត ដ់បនថ ង ន ល ិ ក ីព ៍ចានាងដដលទទ ី ា
តុដូលចានះ លគលទើបលជរនាងថា វនាដ ិ
លៅចុះ រដីចនរង ឯងដឹងរបមាណលពាះរបដ់ឯងកុ ងនថ លង នះពិត ។ ន កុលធតាអ ក ន ដមបូណ៌លដាយ ី
លគចាក់លដាយលដាំ ពងរតង់រទូង ដូចលមច ា លោកមាចដ់ ។
់ រុដវាចាលនាះល ត បៈ (ានសាាបផ ិ រន ិ ិ ងឱតប
ើ យ) ហាក់ដូចជារតូវ
់ លាំ ៅ និងដូចជារតូវលគលរសាចលដាយទឹកផាររតងដ
លទើបលពាលថា
មិតក ត ុ ដុមីក ព ៍ - នថម ង ុ នឯងទទួលយកដល់បីចដាំ ណក នថម ង សលម ិញពីរចដាំ ណក នថលង នះទទួលមួយ ិ
ចដាំ ណក ឯងគបបដ លង នះ ។ ល ុ ងនថ ន ី ឹងរបមាណលពាះរបដ់ខ្ួ នក
ាំ គ្ន ាំ ល់ខ្ុ ថា ាំ្ ទទួលលដើមបខ្ កុមារកា ល ន ក់បុ ល៉ ណាណះ ។ ិ - លោកមាចដ់ កុដ ី ួ នដតមា មត ត ុ ដុមីព - កាលលបដ ិ ក ើ ូ លចានះ ល
តុអក ី វ ៏ទទួលដល់បច ី ដាំ ណកនាង ។
់ នថម ាំ ្ ន ក់ កុមារកា ញព ង ុ នមានលៅជាមួយគ្ននដល់បនាក ង សលម ិ - នថម ី ិ ី រនាក់ នថលង នះលៅដល់ដតខ្ុ មា ិ
បុ ល៉ ណាណះ ។
ាំ ់ ប់តាងព ាំ ី តុអី វ ានសាាប់របរពឹតលត ៅរគប់របការ ដដលនាងដណា លរាបចា
លគដួរថា លដាយល
លដម ើ មកល
ើយ
មនអាចន ក ់ទឹកដភក ន ាន ិ ឹ ងអត់ដងត
មានពលវៈលទមនដសលកតលឡ ើ ើ ងរពមល
ើយ
ាំ តលឡ លពាលថា នាងលអយ កាលលបដ វទ តយលដដ ី ឋ ចាប់លដើមពីលវោ ើ ើ ូ លចានះ កុគ ិ ើ យ ឯងជាធតាលោកភទ ី ិ ់ ខ្ុ ដាំ្ តមង លនះលៅ ចូរាននាមថា ជាធតារបដ ា ល ី ាំ ក ននបុរតីរកមុអ ន ធរាំ បដ់ខ្ួ ន ល ។
់ ាំ នាលៅផ ះ ទ ល ើ យជនរតងកាល
ាំ ុ កកុ ងឋាន ន ើ យតាងទ
នាងានឮដលាំ ឡងលហា៊កលញ្ចញ្ជៀវកុ ងលរាងទន លទើបនិយាយថា បពិរតបិតា ល ន
លធើជនន វ ុ ៎ះឲ្យាត់ដលមង ល ល
ើ យឲ្យទន ។
តុអីានជាម វ ិន
មត នាង ។ ត ុ ដុមីព - មនអាចន ិ ក ិ ឹ ងលធានលទ ើវ កុមារកា បតា វ ិ - អាចលធើាន ិ ។
មិតក ត ុ ដុមីព - លធើដ វ ូ ចលមច ា នាង ។ បុរតច ី ញ្ ិ ឹច ម
–
បពិរតបតា ិ
ចូរព័នព ធ ័ទឲ្ ធ យលរាងទនឲ្យជត ិ ល
ើ យលធទ ើវ វ រទុកពីរខាង
លដាយ
24 របមាណរតមច ូ លលៅានដតមានក់បុ ល៉ ណាណះល ឹ
់ ាំ អក ន ទងឡាយច ូ រមកតាមទវរមួយ លចញ ើ យរាបថា
់ លមង លៅវញតាមទ វ រមួយលធើយា វ ៉ ងលនះនឹងាតដ ល ទទួលាន ។ ិ លគានសាាប់ដូលចានះល
ាំ ិ ត) ថា ឧាយលដោ មននាង ល ើ យ និយាយដរលដើរ (គន
ើ យានបង្ហគប់
ាំ ឲ្យលធើដ (បទា ងលរាងទនឲ្យទនឲ្យ វ ូ លចានះ ។ ក៏កាលពីមុន នាងល្មះសាមា បុ ដ៉ នត លរពាះឲ្យលធើរបង វ ិ ាំ ី លនាះមក លដចកីលកាោ ជិត) លទើបមាននាម (ដថមលឡើងលទៀត) ថា សាមាវតី ។ ចាប់លដើមអព ា ់ ូ នយល លរាងទនដាចដ
លកុ ង ន
ដលមង ឋ នឮដលមង ល លនាះ លរតកអររករាយថា ល ើ យ ។ កាលពីមុនលោដកលដដីា ី
់ អញ កាលលបើមិនានឮដលមង ់ទីបលាំ រខ្ កុ ងលរាងទនរបដ ន ល ពីរបីនថលង ទើបដួរមិតក ត ុ ដុមីដដលមកកាន ព ល ើ ួ នថា អក ន លៅឲ្យទនដល់អក ន ករាំ ពានឹងអក ន ដលាំ ណើរជាលដម ើ ដដរឬលទ ។ មត ត ុ ដុមីព - ាទ លោកមាចដ់ ។ ិ ក លោដកលដដី ឋ - លបើដូលចានះ ល ល
តុអព ីវ ី របីនថង ល
ង ល ។ ើ យ លទើបមនានឮដលម ិ
ាំ ន ទទួលលដៀង មសាងត់ដលមង ាំ ្ នលធើឧាយយា ៉ ងលនាះ មិតក ត ុ ដុមីព - លគនឹងនាគ្ន ល ានយា៉ងណា ខ្ុ ា វ
ើយ ។
លោដកលដដី ឋ - លបើដូលចានះ ល
តុអានជាលធ ព ីវ ើវ ី កាលមុន ។
មត ង ត ុ ដុមីព - លរពាះលដចកម ឹ លោកមាចដ់ ។ ិ ក ី ា នដ ិ
លោដកលដដី ឋ - ឥឡូវលនះ ដូចលមច ា ានជាអក ន ដឹង ។ មិតក ត ុ ដុមីព - បុរតីរកមុរាំ បដ់ខ្ុ រាំ្ ាប់ លោកមាចដ់ ។
ាំ្ ិនសាគល់ មានដដរឬ ? លោដកលដដី ឋ - ល្មះបុរតរកម ុ រាំ បដ់អក ន ដដលខ្ុ ម ី អ
ាំ លគដណា លលដចកីរបរព ា ីរឋ គប់របការ ឹ តលត ៅរបដ់ភវទវទ តយលដដ ិ
ិ វាតលរាគមកល
ើ យរាប់អាការ
ាំ ី លកត ចាប់លដម ើ តាងព ើ
ាំ ុ រតរកម ាំ ទវទ តយលដដ ាំ ដដលានតាងប តាជាធ ុភ ឋ ុ កកុ ងឋានននធ ន ីទ ី ិ ី
ាំ ប់លនាះលោកលដដីលឋ ទើបនិយាយនឹងលគថា កាលលបដ របដ់ខ្ួ ន ល ។ លដា ើ ូ លចានះ ល ាំ ញ់ខ្ុ ាំ ្ កា ៏ នល្មះថាជាធីតារបដ់ខ្ុ ដាំ្ ដរ ល រាប់ខ្ុ ាំ្ ធីតារបដ់ដឡា ថា នាងជាធីតាននលដដដីឋ មនឬ ។
សាមាវតី - ចា៎ បពិរតបតា ិ ។
ុ ដសឲ្យលៅនាងមកដួរ ើ យលរបមន ើ
ាំ តលឡ ់ ខ្ុ ច ាំ ្ ុ ះ ។ ល លោដកលដដី ឋ - លបើដូលចានះ កុគ ិ ើ យ នាងជាធតារបដ ី
ាំ ់ ល់នាងលដើមបជាបរ រដីរារយនាក ដ វារ ិ ល ី
តុអានជាអ ក ន មន ីវ ិ
ើ យជននាងរតង់កាល ឲ្យ
ាំ ាំ ច ាំ បងរបដ់ខ្ួ ន ុ កកុ ងឋានៈជាប ន ុ រតរកម ុធ ល ។ ើ យតាងនាងទ ី
ខាងលរកាយនថម លគា៉វគងរបកាដរាប់ (ការលលង) នកត ង ួ យ កុ ងរពះនគរលនាះ ន ា ឫ ត កស ។ ដូមប ី
បុរតីរកមុរាំ តកូលដដលមិនានលចញលៅខាងលរៅ
់ លរពាះនកត ា ឫ ត កសលនាះានរពមលដាយបរវាររបដ ិ
25 ាំ ន លដើរលៅកាតដ ់ ឹងល ខ្ួ ននា គ្ន ល ទ
ើ យងូតជរមះកាយ
លរពាះដូលចានះ
កុ ងនថ លង នាះដូមបនាងសាមាវត ន ី ី
ាំ ់ ានលៅលដើមបអ លចាមលរាមលដាយរដីរារយនាក ល ុ ខ្រពះោន ី ុ តទឹកជរមះកាយតាមផូ វម ឯរពះាទឧលទនរទង់ឈររតង់ដី (លោាន) របដ់អក ន ណា ។
បញ្ជរទតលៅល
ើ ញនាងល
ើ យរតាដ់ដួរថា
ល ូ ចគ្នន ។ ួ ងដ
ពួកលនះជារដីរា ាំ
ាំ ់ អក លដវកាមាតយ – ដូមរពះលតជះ មនដមនរដ ន ឯណាលទរពះអងគ ។ ិ ីរារបដ ់ អក រពះាទឧលទន – លបដ ន ណា ។ ើ ូ លចានះ ជាធតារបដ ី
លដវកាមាតយ – ដូមរពះលតជះ ធីតាលោកលោដកលដដី ឋ នាងលនះល្មះសាមាវតី ។ រពះអងរគ គ្នន់ដតរទងល់
ត លម ើញភញ្ចកភា
ល
័ លដហា ន លកតលឡ ើ យមានរពះទយ ើ ើង
ាំ កដល់លយង រាជសាដនល៍ ៅដល់លដដីឋ លដចកីថា ា ចូលលោកលដដប ុម ី ឋ ញ្ូ ជ នបុរតរកម ី ើ ។
រទង់បញ្ូ ជ នរពះ
លដដីឋ - បញ្ូ ជ នលៅថាវយមនានលទ រពះអងគ ។ ិ
ាំ ន ។ រពះរាជា - លោកកុលាំ ធើដ វ ូ លចានះលឡើយ អលញ្ើ ជ ញបញ្ូ ជ នមកចុះកុខា ាំ លដដីឋ - ខ្ុ រាំ្ ពះអងទ គ ងឡាយល្ ម ះថា ជាគ
រាជទណឌវាយដលាំ បៀតលបៀននាងកុមារកា ិ រពះអងគ ។ រពះរាជារទង់រពះពិលរាធ
ាំ ី ការចុះរពះ បតីថាវយមិនានលទ លរពាះខាលចអព
បង្ហគប់ឲ្យរបថាប់រតាបទផ ះ ទ ល ិ
់ របដ់លគ រតងនដទញលចញលៅលរៅភ ូ មិល
ើ យបង្ហគប់ឲ្យចាបល់ ដដី ឋ
ួចល ើ យ ។ នាងសាមាវតជរមះរាងកាយរ ី
វញ ទ របញាប់ដួរលរឿងរា៉វថា លនះជាលរឿងអី វ បិតា ។ ិ មិនានឱកាដនឹងចូលផះ
៍ កដល់លរពាះល លដដីឋ - ដនកូន រពះរាជារទង់រពះបញ្ូ ជ នរពះរាជសាដនម
ាំ ដ់រពះរាជឱង្ហករ លទើបបង្ហគប់ឲ្យរបថាប់រតាបទផ ពួកលយងទ ះ ូលជទ ទ ល ើ ិ មកខាងលរៅ ។
និងភរយា ិ
ើ យរតឡប់មក
តុដតកូនឯង កាល
ើ យឲ្យទញនដពួកលយងលចញ ើ
ាំ នាងសាមាវតី - បពិរតបតា បតាលធ កម ធ ម ន ង ់ណាដ់ ធមតា ម កាលលបរពះរាជាបញ្ ិ ិ ើវ ើ ូ ជ នដណឹងមក
ាំ ដ់រពះរាជឱង្ហករលទ គួរទូលថា លបើរពះអងរគ ទង់ទទួលធីតារបដ់ខ្រាំ្ ពះអងរគ ពម ដល់ មិនគួរទូលជទ ុ ាំ ទងបរ វារល ិ ដូលចះ ន ល ានល
អគម គ ល
៎ បិតា ។ គ ូ មទូលថាវយដូលចះ ន ណា ើ យ ខ្ុ រាំ ្ ពះងដ
លដដីឋ - របនពល
លពញច ត ើ យនាង កាលលបឯងមានលដចក ើ ីា ិ ត បតាន ិ ឹ ងលធយា ើវ ៉ ងលនាះ ។ លពាល
់ ួ លរពះនាមថា ើ យ បញ្ូ ជ នសាដន៍លៅទូលដល់រពះរាជាដូចយា៉ងលនាះ ។ រពះរាជារទងទទ
ើយ
់ នាងមករពមលដាយបរ ាំ រទងនា វារ ិ
រទង់អភលដកល ិ
ើយ
ាំ ុ កកុ ងដ រទង់តាងទ ដាំ ណងរពះ ន
់ រពះនាងតាមលដើម ។ លនះលរឿងរពះនាងសាមាវតី ។ ដី ។ រដីពួកលនាះានជាបរវាររបដ ិ
ក៏រពះាទឧលទនលៅរពះរាជលទវម ី ួ យរពះអងលគ ទៀតរពះនាមថា
វាដុលទតាត
ជារពះរាជធតា ី
26 រពះាទចណឌបបលជាជត ។
់ នឹងលពាលលដាយពិសាារថា កុ ងរពះនគរឧលជ ន ចណឌបបលជាជត ។ ន ជ ី មានរពះរាជារទងរពះនាមថា
ាំ ី រពះរាជឧទាន ទតលមលដមបត ់ រពះអងលគ នថម របដ ង ួ យ រពះអងលគ ដច ា មកអព ើ ិត
ន ើ យរតាដ់ដួរថា អក
់ បុ ល៉ ណណះ មានដដរឬលទ កាលលដវកាមាតយទូលថា លនះនឹងាន ណាដូមបមន ិត ី ុ ដសដនទមានដមបតដល ់រពះាទឧលទនកុ ងរពះនគរលកាដម ល្មះថាជា ដមបតិអ ននរកដលងជាងលនះលៅ ត ី វ ដមបតិរបដ ត ន ព ីលរច ើ ់ លោកលនាះ ។ លទៀត រតាដ់ថា លបើដូលចានះ លយងន ត ើ ឹ ងយកដមបតិរបដ លដវកាមាតយ – មិនអាចយកានលទរពះអងគ ។ រពះរាជា - លរពាះល
៎ន ។
តុអីវ
់ លដវកាមាតយ – លរពាះរពះាទឧលទនលនាះរទងលចះដ ិ លបៈល្មះ
មនលត ដញពិណ ពា
តកន ៈត រពះអងរគ ទង់រាយ ីថ
់លៅក៏ាន ចាប់យកក៏ាន អក តកន ៈត បលណាញដរាំ ឲ្យរត ន ដដលដមបូណ៌លដាយ ីថ ី
នៈនឹងលដើ ដ ម ូ ចជារពះអងម គ ិនមានលទ ។
តី ថ
៏ ដ់លដចកីអាចលដ រពះរាជា - លបើដូលចានះ លយើងកអ ា ើមបន ី ឹ ងចាបល់ គាន ។
មួយល
័ លនះលដាយចដាំ ណក ឫទយ
លដវកាមាតយ – ដូមរពះលតជៈ លបើរពះអងមា គ នលដចកដលរមចរពះ ីា
គ ង្ហគប់ឲ្យលធដ ើ យ យា៉ងលនាះ ដូមរពះអងប ើវ រាំ ដលរមចលដាយលឈ ី ើ បញ្ូ ជ នលៅកាន់របលទដជាទី
់ ាំ ឹ ង លៅរបដ់លោកចុះ លរពាះលោកានរទងរពះដណា ា ប់ដណ
តីពា ថ
នៈ ឬ អដសពា
់ ច រទងលដ ា លៅដូមបឆ្ង ា មកទីលនាះាន ។ ី ង យ ៗ អាចនឹងចាប់លោកដដលលដច រពះរាជារតាដ់ដួរថា
ឧាយលនះគួរានការដមន
ាំ កណា ត់ពាដបទខាងលរៅ ិ
ល
ល
នៈល
វ រាំ យន ត ើ យរទង់បង្ហគប់ឲ្យលធើដ ី
ើយ
យក
ាំ ូ របង្ហគប់ឲ្យពដនង ល រតង់លឆរន រដះមួយទីជត ិ ដដនននរពះាទ ើ យគូរគន
ឧលទនលនាះ ។ កុ ងលពាះដ រាំ មានប ន ុ រដ ៦០ នាកល់ ដរើ លៅមក លគរកអាចម៍ដរាំ មកលាះលចាលទ ុ កកុ ង ន ី ី ទីលនាះ ៗ ។ នាយពលនចរមានកល់
ើញដរាំ លី
ាំ ងឡាយ ល ើ យនឹកថា ដមគួរដល់រពះរាជាននលយងទ ើ
រកាបទូលដល់រពះាទឧលទនថា ដូមរពះលតជៈ ខ្ុ រាំ្ ពះអងលគ
ើយ
ើ ញដរាំ របលដ ី ើ រលទលមួយដដុទ ធ មាន
ាំ ូ លភននាំ កោដដមគួរដល់រពះអងណា ចដាំ ណកលរបៀបលដាយកព ដ់ ។ រពះាទឧលទន រទង់ចាត់ឲ្យលគ គ លធើជាមគ ពារលដ ច វ គ ដ ទ ក៍ លដច ា លឡើងកាន់ដរាំ រពមលដាយរាជបរ ា លចញលៅល ី ិ ុ លទ ល
ើ យក៏លៅរកាបទូលដល់រពះាទចណឌបបលជាជត
។
ឹ ការ ើ យ ។ ចារបុរដដង
់ លដច ា រទងបង្ហ គ ប់ពលនិកាយទុកដងខាងផូ វល
់ ់ ទុលឲ្យវាលរតងកណា រជាបការលដ ច ា ល ។ រពះាទឧលទនមនរទង ា មកននរពះាទចណឌបបលជាជតលនាះ ិ ់ មដរាំ លៅល លដច ា លដញជាបតា ី រ
ាំ រាំ រត រាំ ី របញាប់នាដ ន ើ យ ។ មនុដសដដលលៅខាងកុ ងលពាះដ ី ់លៅលដាយ
័ ដ ។ ដរាំ លឈ ី ើ កាលរពះរាជារាយមនលត ដញពិណ លគចរត់លៅមួយចដាំ ណក ដូចជាមនានឮ ិ
27 ់ រាំ ាន ដលមង លទើងរទង់លឡើងលដះជាប់តាមលៅ ។ កាលរពះអងគ ល ពិណ ។ រពះរាជាមនអាចន ិ ឹ ងទនដ ី លដច ា ជាប់តាមលដាយរ
័ ដ ពលនិកាយលៅខាងលរកាយ (តាមលដច ា មិនទន់) ដល់ដតរពះរាជាមួយ
រពះអងប គ ុ ល៉ ណាណះ ។ រគ្នលនាះ ពួកបុរដរបដ់រពះាទចណឌបបលជាជតដដលបងប ក ់ទុកកុ ងដងខាងផ ន ូ វល ាំ ឹ ងថារពះ លទើបចាបរ់ ពះអងថា គ វ យដល់រពះរាជារបដ់ខ្ួ ន ល ។ កាលពួកពលរបដ់លដច ា ឧលទន ដង ឹ ដណ ាំ រាជារបដ់ខ្ួ នធា ចដរតូវល ល ល កល់ ៅកាន់អណា កុ ងផ ះ ន ទ
ាំ ទ យលៅខាងលរៅ ។ ើ យ តាងបនា
រទង់ដាក់រពះាទឧលទន
ាំ ់ ក៏រពះាទចណឌបបលជាជតបង្ហគប់ឲ្យចាប់រពះាទឧលទនានទងរដ
ទ ន អដ់បីនថង ។ កុ ងនថ ន ង ី ៣ រពះ ើ យបង្ហគប់ឲ្យបិទទវរ រទង់លសាយទឹកជ័យជមះ
ុ លាំ ចារមួយខ្ង ន ល
ាទឧលទនរតាដ់ដួរអក ន រកា (អក ន អក ន
ាំ ង ាំ ទូលថា ុោ
បចាចមរតទ ុក ។ ិ
រពះាទឧលទន
ដរតូវានល
ជ័យជមះ ន ។
–
ាំ ង ាំ ) ថា រពះរាជារបដ់ពួកឯងលៅណា ។ ុោ
រពះអងលគ សាយទឹកជ័យជមះ ន លដាយដមាគល់រពះ
័ ថា ឫទយ
់ លយងចាប ើ
់ដូចជារដីដដលចាបរ់ ពះរាជា កិរយាមា ច ដ់ដផនដីរបដ់ពួកឯងលធើអ វ ហាក ិ ីវ
ល លៅឬដមាលប់លចាល លទើបនឹងគួរមិនដមនឬឲ្យលយើងអងុ យជាទ គ ុ កា ខ្ួ នផ ល ឹកទឹក ើ យពដនង
ាំ ់ រពះរាជ ។ រពះអងលគ ដច អក ន ទងលនាះលៅរកាបទ ូលលដចកលនាះដល ា លៅរតាដ់ដួរថា លគថា ីា
រពះអងលគ ពាលយា៉ងលនះដមនឬលទ ។ ឧ. - លអើមហារាជ ។ ច. - លលោ
ាំ្ នឬលទ ។ ដល់ខ្ុ ា
ាំ្ ឹ ងពដនង ល រពះអងគ ានដឹងថា រពះអងមា គ នមនដ ត ូ លចះ ន រពះអងន គ ឹ ងឲ្យមនលត នាះ ើ យ ខ្ុ ន
ាំ្ ឹ ងឲ្យាន បុ ដ៉ នត លវោលរៀនរតូវដព ាំ ះខ្ុ លាំ្ ឧ. - ខ្ុ ន
ាំ ះខ្ុ ឬ ាំ្ លទ ។ ដព
គ ឹង ើ យលទើបលរៀនមនលត នាះាន ក៏រពះអងន
ាំ ះរពះអងលគ ធើអ ច. - នឹងដព វ ីវ ។
ាំ ះឬ ។ ឧ. - រពះអងន គ ឹ ងមិនដព ាំ ះលទ ។ ច. - មនដ ព ិ
ាំ ្ ៏នឹងមនឲ្យដដរ ឧ. - ចដាំ ណកខ្ុ ក ។ ិ
ច. - កាលលបើដូលចានះ លយងន ើ ឹ ងចុះរាជអាជា្ដល់រពះអងគ ។
ាំ ល់រាងកាយខ្ុ ាំ ្ បុ ដ៉ នម ាំ ល់ចិតលត ទ ។ រពះរាជារទង់ ឧ. - អលញ្ើជ ញលធើច វ ុ ះ រពះអងជា គ ធដ ត ិនានជាធដ
រពះដណា ា បល់
អញនឹងលរៀនមនា ត នដូចលមច ា ើ យរទង់រពះតរមះថា ិ
ន ល
ើ យរទង់គតតលៅលទៀតថា ិ
28 អញមនអាចន ន ដនទលចះមនលត នះានលទ ិ ឹ ងឲ្យអក លនះអក ន លនះល
់ អញលរៀនកុ ងដមា អញនឹងឲ្យរពះធតារបដ ន ន ករ់ បដ់ ី
ត ុ ងដមា ន ន ក់របដ់នាង ។ រគ្នលនាះ រពះអងលគ ទើបរតាដ់នឹងរពះាទ ើ យ (អញ) លរៀនបនក
ាំ ះល ឧលទនថា កាលលបើអក ន ដនទដព
ាំ ្ ឹ ងឲ្យ ។ ឧ. - លអើ មហារាជខ្ុ ន
គ ឹ ងឲ្យឬលទ ។ ើ យលរៀន រពះអងន
ាំ ច.- លបើដូលចានះ កុ ងផ ះ ងនន រពះអងគ ន ទ របដ់លយងមាននាងគមមា ន ក់ កាលនាងអងុ យខាងក គ ន ើ ុ ងវា
ាំ ី ខាងលរៅវាងនន ាំ លៅអព រាប់មនច ត ុះ ។ ឧ. - របនពល
ាំ ះ ខ្ុ ន ាំ ្ ឹ ងឲ្យ ។ ល៏ ដាយ កាលលបើដព វ ើ យ មហារាជ នាងគមកល៏ ដាយ ខ្ិ នក
់ ាំ បល់ នាះ រពះរាជាលដច លដា រទងរពះនាមថា វាដុទតាតថា មានល ា លៅរតាដ់រាបរ់ ពះរាជធតា ី
នាង បុរដលកត ើ
ាំ ាំ ះលគល នាងចូរអងុ យខាងក ងននដ ព លង់មានក់លចះមនកា ត ត់នថម ល នាន គ ន ិ ុ ងវា
ើ យលទើប
ាំ ់ ង បតាន ាំ ី ដមានក់ឯង ។ លដច លរៀនមនត លគលៅខាងលរៅវាងននន ត ព ា រតាដ់រាប់ ឹ ងរាបឯ ិ ឹ ងលរៀនបនអ ាំ ី រនាក់រាប់ដកង ដល់លគទងព ល យករពះរាជធីតា ជារដីគម យករពះាទឧលទនជាអក ន លកើត ់ ល ចលធន រទងខា ន ន ធ ូ វគ្នននឹងគ្នន ើវ ូ វការជិតដិទ
។
លង់ លរពាះ
ាំ ះខាងកុ ង កាលរពះរាជធីតាវាដុទតាតលនាះអងុ យដ ព គ ន
់ ាំ ាំ ី ខាងលរៅវាងននរតាដ ាំ ់ មនលត វាងនន រពះាទឧលទនគងលៅអ ព
ើយ ។
់ រាបរ់ ពះនាងល ខាងលរកាយមក នថម ង ួ យ ដូមបរពះាទឧលទនរតាដ ី
ើ យញយៗ រពះនាងក៏លៅ
ដតមនអាចន ត ន លដច ា លទើបលជរថា មីគមចនរង មាត់ដងងមានបបូររងន ិ ឹ ងថាបទននមនា ឹ ឹ ងរកាដ់ណាដ់
ចូរថាលៅជាយា៉ងលនះ ។ នាងខ្ឹងលជរថា អាគមង ល ់ចនរង ឯងថាអីវ មនុដសរដីដូចអញឬល្មះថាជារដី គម ល
ាំ ាំ ្ ធីតា ើ យលដើយជាយវាងននលឡ ើង កាលរពះាទឧលទនរតាដ់ដួរថា នាងជាអី វ រាប់ថា ខ្ុ ជា
របដ់រពះរាជាល្មះថា វាដុលទតាត ។
់ នាង កាលរាបនា ់ ងដល់ខ្ុ ាំ ្ រាប់ថាជារដីគម ។ ឧ. - រពះបតារបដ ិ
់ដល់ខ្ុ ាំ ្ (ក៏ដូចគ្ននដដរ) រាប់ថារពះអងជា វាដុទតាត - ដូមបកាលរាប គ បុរដមានលរាគ ី ាំ ី រនាកល់ នាះ យល់ល ទងព
ាំ ី រនាក់ល ននលយើងទងព
លង់ ។
វថ ៈ វ ើញឧាយរតូវថា ដដលរពះរាជារតាដ់ដូលចានះ លរពាះខាលចលធើដន
ាំ ាំ ី លនាះមក ការ វថ ៈគ្ននខាងកុ ងវា ងននលនាះឯង ។ ចាប់លដើមអព វ ន ើ យានលធើដន
លរៀនដិលបៈក៏ជាការចប់ ។ ចដាំ ណក រពះរាជាលចះដតរតាដ់ដួររពះរាជធតាជាន លៅលរៀនដិលបៈ ច ី ិ ចថា លៅលឡើយឬ ។ នាងរកាបទូលថា បពិរតរពះបតា ត ុ លាំ ្ ៅលរៀន ។ ិ មនខ្
៏ លរមនរបដ ់ សាវមម លុះដល់នថម ច លធ ង ួ យ រពះាទឧលទនរតាដ់នឹងនាងថា ដនបូ នដ ោ ើ ី នគបប ិ ី ើ វ មាតា
ាំ ី ភរយាជាទ បិតាបងរបុដបូ នរបុ ដបងរដីបូ នរដ (លរៅអព ោ ោ វ ោ ី មិនអាចនឹងលធើានលទ ិ ីរដឡាញ់) លបើបូ នឲ្យ ់ បង បងនឹងឲ្យរដីរារយនាក ាំ ់ ជាបរវារដល ់ បូ នល ជវី តដល ោ ិ ិ
គ ល ើ យឲ្យតដាំ ណងអគម
ដីផង ។
29 ាំ ាំ ្ ច ដ់នឹងថាវយជីវតដល ់ រពះអងគ ។ វាដុ. - លបរពះអង អា ខ្ុ មា គ ចនឹងតាងលៅក ន ិ ើ ុ ងពាកយលនះាន ឧ. - អាចថាវយដមនឬ បូ ន ោ ។ នាងទូលលបជា ា ្ ថា របនពល
ើ យ រពះរាជសាវមី ល
វ យបងលគាំ ើ យលៅកាន់ដមានករ់ ពះបតាថា ិ
ាំ ប់លនាះ លដច ានឈរលៅចដាំ ណកមាាង ។ លដា ា លទើបរតាដ់ដួរនាងថា លរៀនដិលបៈដលរមចល លៅលឡើយ នាង ។
ើយ
ើ យឬ
វា. - បពិរតរពះបតា ។ ិ មនានដលរមចលទ ិ រពះបិតា - ដូចលមច ា នាង ។
ាំ ្ ច ដ់ានទវរនិងពា វា - បពិរតរពះបតា ិ ខ្ុ មា រពះបតា ា នាង ។ ិ - លនះដូចលមច
់ ះ នៈដរមាបជ ិ មួយលទើបគួរ ។
់យកលដើមបរបលយាជន ៍ រពះរាជធតា - បពិរតរពះបតា លគថា ឱដថមួយមុខ្ដដលនឹងគបបកាន ី ិ ី ី
់មាន លរពាះដូលចានះ ពួកខ្ុ មា ាំ្ ច ដ់លចញលៅកុ ងលវោក ឧបចារដល់មនលត ដាយដញ្ញាផ្កកយ កុ ងលវោយប ន ន ីា មិនដមនលវោកីានទ ា វ រនិងពា
់ ិះមួយលទើបគួរ ។ នៈដរមាបជ
រពះរាជារទង់យល់រពមតាមលដចករាថា នល ីា
ើយ ។
់ កទវរមួយ ដដលលពញចត រពះាទឧលទននឹងរពះរាជា (ដមាងត)់ របដ់រពះអងរគ បកានយ ត ុក ិ ទ
កុ ងកណា ន ា បន់ ដខ្ួ នល ល ក៏រាជពា
ើយ ។
ាំ លមដ នៈរបដ់រពះរាជា (ដដលរាប់ជាចមបងឬជាឯក) មានរាគ រាំ ម ឺ ី ួ យល្មះភទវទ តី
កុ ងម ន ួ យនថលង ដើរានចមាងយ ៦០ លយាជន៍ អដសមហាឡិកជាអក ន បលរមើមានក់ល្មះនាយកៈ លដើរាន ចមាងយ ៦០ លយាជន៍ អដសពា
នៈពីរល្មះលវលងស ី ១ មុញ្ជលកដី ១ លដរើ ានចមាងយ ១០០ លយាជន៍
ដរាំ ល្ ម លមួយល្មះនាឡាគរិ ី លដរើ ានចមាងយ ១២០ លយាជន៍ ។ ី
់លកតលឡ ដូចានឮមក រពះរាជាលនាះ កាលរពះពុទលធ ៅមនទន ក ន ឧបដាឋក ិ ើ ើ ង ានលកតជាអ ើ
របដ់ឥដសរជនមានក់ ។ រគ្ននថម ង ួ យ កាលលោកឥដសរជនលនាះលៅខាងលរៅរពះនគរងូតទឹករួច ល
ើយ
ាំ យមិនានដូមបដត ់ កវញ លដើររតឡបម រពះបលចក ច ពុទម ធ ួ យរពះអងគ ចូលលៅកាន់រពះនគរលដើមបដ ិ ី ុា ី ់ ភកា វ អក ន នគរ មានារតទលទនិមនលត ចញលៅ ។ រគ្នកុ ងលវោលោកដល ន ិ ា មួយដវក លរពាះមារចូលបងិល ទវររពះនគរ មារដកង ល លភទជាមនុដសដដលអក ន ណាមនសា គ ល់ ចូលលៅរកលោកល ិ មាចដ់ លោកានអី វ ៗ ខ្ះ ល ដដរឬលទ ។
៏ ងលធើអាការម រពះបលចក ច ពុទ ធ – កឯ វ ិនានដល់លយើងឬ ។
់ ូ លលៅវញរគ្នលនាះ ាំ ្ ឹ ងមនលធ មារ – លបដ ខ្ុ ន លទ ិ ើ ូ លចានះ និមនលត ោករតឡបច ិ ើវ ។
ើ យដួរថា លោក
30 រពះបលចក ល់ ៅវញលទ ។ ច ពុទ ធ – លយងន ិ ើ ឹ ងមនរតឡប ិ
់ (ចូលវញ) ់ អក ក៏លបលោករតឡប វាចូលកុ ងរាងកាយរបដ ន ន នគរដនទលទៀត ល ិ ើ
វ ើ យគបបលធ ី ើការ
ាំ ក កាលរពះបលចក ់ (ចូលលៅវញ) ទះនដលដើចចអ មារក៏ាតល់ ៅកុ ងទ ច ពុទម ធ នរតឡប ន ី លនាះឯង ។ លោក ិ ិ ឥដសរជនលនាះល
នមានចង្ហ ច ពុទន ធ ិ មនរត តឡប់មកវញារតទលទម ា ន់ លទើបដួរថា លោក ិ ើញរពះបលចក ិ
មាចដ់ លោកានអី វ ៗខ្ះ ល ដដរឬលទ ។
រពះបលចក ច ពុទ ធ – អាតាមរតាច់លៅល
ើ យ រតឡប់លចញមកល
មនរាប រ់ បដ់ដដលអញដួររាបល់ ៅយា៉ងដនទវញ ិ ិ ារតរបដ់លោកល
ើញារតទលទ ល
របដ
ើ យលោក ។ លគនឹកថា លោកមាចដ់
លជាមិនានអីៗលទ វ
៊ ននឹងទទួលារតាន លរពាះមនដ ង ឹ នូវអាការននភតត ើ យមនហា ិ ិ
(ដដលលគចាត់ដចងទុកាន) លដើមបខ្ ះ ល ុ ងផ ន ទ ដលរមចល ី ួ នក ាំ ិ ចដ ចាបន ត ិនចុះ ភតលត ដើមបលយ ី ើ (ចាត់ដចង)លរដចល
ត ប់ ើ យឬលៅលឡើយ ។ លទើបលពាលថា និមនឈ
់ ដលរមចល ើ យឬលៅលឡើយ កាលលគរាបថា
ាំ លទើបនិយាយនឹងឧបដាឋកលនាះថា កូន អក ន ដនទដដលនឹងមានកមាលងរ ឯងចូររបញាបរ់ បញាល់លៅដល់លោកលនាះល ារតមកលដាយរ
លទើបពិនិតយលមល ើ
័ ដរ
ួ នដមបូរជាងឯង គ្នមនលទ
ើ យ រាប់ថា ដូមលោកឲ្យារតចុះ ល
ើ យទទួលយក
័ ដ ។ លគរត់លៅលដាយពាកយដតមួយមា៉ត់បុ ល៉ ណាណះ ទទួលារតនាមកល ាំ
់ារតលពញ ល លោកឥដសរជនលយាលភាជនរបដ់ខ្ួ នដាក ល
ើយ
ើយ ។ ឯ
់ ឯងលៅថាវយារតមានលភាជន ើ យរាបថា
ាំ ី ទនលនះដល់ឯង ។ លគទទួលារតលនាះលៅ លនះដល់លោកមាចដ់ឲ្យឆ្ងប់ ។ អញឲ្យចដាំ ណកបុណយអព ាំ ល ងកា ាំ ល ថាវយារតដល់រពះបលចក លដាយកមាលងខា ច ពុទលធ រាថានថា
លោកមាចដ់
លវោចួនដល់ល
់ ខ្ុ លាំ្ នះ ដូមពា លដាយផលននដនុ ះរបដ ទ
ើយ
ាំ ះលដាយបញ្ចងរគ បតិសាឋន លពាលលដចកី ា ើ យ ដព
ាំ ខ្ុ លាំ ្ ដរើ លៅនឹងមកលដាយកមាលងរ
័ ដនរកដលងណាដ់
ាំ នៈរាដដលអាចលៅាន ៥០, ៦០, ១០០, ១២០ លយាជន៍
ាំ ្ ួ យលទៀត កាលខ្ុ លាំ ្ ដើរលៅនឹងលដើរលៅរាងកាយលៅាលរាលរាលលដាយដដងរពះដុរយា ចូលបលងើត ក ដល់ខ្ុ ម ិ លដាយផលននកមរម បដ់ខ្ុ ាំ ្ ដូមអាជា្ដូចលតជៈននរពះអាទិតយ លកើតល
ើយ
ាំ្ ុ ងទ ចូលមានដល់ខ្ុ ក ន ីដដលលកើតល
ឯមាចដ់ទនឲ្យចដាំ ណកបុណយកុ ងប ន ិណឌារតលនះដល់ខ្ុ លាំ្
ាំ្ នចដាំ ណកននធម៌ដដលលោកជាមាចដ់ល បុណយលនាះ ដូមខ្ុ មា រពះបលចក ច ពុទលធ ពាលរបដិទី ថា ធ
អនុលមាទនាដូលចះ ន
ឥច្ឆិតំ បដ្ឋិតំ តុ យហំ
សរពេ ប៊ូររនតិ សង កបា
ើ ញល
ើយ
ើយ ។
លដាយវាកននច ដាំ ណក ិ
ចូរលកតមានដដលអ ក ន រាថានយា៉ងលនាះ ើ
ខិបបរមវ
សមិជ្ជតុ
ច្រនាោ បណ្ណររសា យថា
ើយ
ល
ើ យានលធើ វ
31 ឥច្ឆិតំ បដ្ឋិតំ តុ យហំ
សរពេ ប៊ូររនតុ សង ករបា របដ់ដដលអក ន រាថានល
ខិបបរមវ
មណ្ិរោ
ាំ ុ កល ើ យ តាងទ
សមិជ្ឈតុ តិររសា
យថា ។
ន ឆ្ងប់ជារាកដចុះ ដូមលដចកី ា ើ យ ចូរដលរមច ដល់អក
់ ពវរបការ ចូរលពារលពញ ដូចរពះចនមា រតះរ ដ ទ នកុ ងថ ន ង ១៥ លកត ន រាថានល ិ ះរគប ិ ើ របដ់អក ល
ាំ ុ ក ើ យ តាងទ
ន ឆ្ងប់ជារាកដចុះ ដូមលដចកីរត ា ះរ វរគប់របការ ចូរលពញលពារដូច ើ យដូចដលរមច ដល់អក ិ ះដព ិ
ដកវមណី ដដលមានលដចកីរា ុងលរឿងជារដ ។
ដូចានឮមក ណីគ្នថាអមាលលនះឯង ល្មះថាជាគ្នថា អនុលមាទនារបដ់រពះបលចក ច ពុទ ធ
ាំ ទងឡាយ ។
់មុខ្ កុ ងគ្នថាលនាះ ដកវមណីដដលឲ្យកាមវតុ រគប លោកលៅមណីលជាតរដ ។ លនះជាបុពវចត ថ ន ិ ិ ត
របដ់លគ ។ ពា
ខាងលរកាយមក កុ ងកាលឥឡ លម នាះ ន ិ ូ វលនះ ានជារពះាទចណឌបបលជាជត ។ លដាយវាកននកម
ាំ ងលនះលទ ាំ នៈរាទ ក ល ើ បបលងើត
ើយ ។
់ ខាងលរកាយមក នថម រកសាលរពះរាជឧទាន ។ ង ួ យ រពះរាជាលដច ា លចញចាកនគរ លដម ើ បរទង ី
រពះាទឧលទនរតាដ់នឹងរពះជាយាថា ាំ តដដបកធ ាំ ៗ លពញល កុ ងដ ពា ន ល
ល
់ ិ ងមាដរចក ើ យរទង់យករាកន
ាំ ន លមដរាំ ី រទង់នារពះជាយាវាដ ុ ទតាត លដច ា រត់លៅ ើ យដាក់ទុកលលើខ្ង
់កុ ង ន រការពះបុរជាន ន ល ើ យ ។ អក ី
ដល់រពះរាជាល
គួរដតរត់លៅកុ ងនថ លង នះ ន
ា រត់លចញលៅល ើញរពះាទឧលទនលដច
ាំ ន លៅរកាបទូល ើ យ នាគ្ន
ាំ ់ ។ រពះ ើ យ ។ រពះរាជារទង់បញ្ូ ជ នពលលៅតាម រាប់ថា ឯងទងឡាយលៅឲ្យឆ្ងប
់ ាទឧលទនរទងរជាបលដចក (លដនា) តាមលៅល ា ីដដលពល
ាំ តមាដចាក់ចុះ កាលពួក ើ យ រសាយដពា
ើ យ កាលពួកពលនិកាយរបដ់រពះអងគ ល
ាំ ន លចាមលរាមឲ្យ ា មក ក៏នាគ្ន ើ ញរពះអងលគ ដច
ាំ ាំ លដនាទងលនាះមកយ តយ លដច ូ រ លដាយលដចកលោភក ន ា ដល់បនាទយរបដ់រពះអងគ ដដលតាង ឺ ីា ុ ងរទពយ លៅខាងលរៅល
លដច ា ចូលកានរ់ ពះនគរ ។ រពះអងលគ ដច ា ដល់ល ទុកកុ ងត ដាំ ណងរពះអគម ន គ ល
ើ យអភិលដករពះជាយាវាដុទតាត ល
ដី ។ លរឿងរពះនាងវាដុទតាតដូលចះ ន ។
ក៏នាងមានក់លទៀតល្មះមាគនិ យា ានតដាំ ណងអគម ទ គ ល ដូចានឮមក នាងជាកូនរកមុរាំ ពា
ក ់ ើ យរទង់តមល
ាំ ី ដមានករ់ ពះរាជា (ឧលទន) ។ ដី អព
់ នាងកល៏ ្មះថា មណ៍មាគនិ យៈក ទ ន ុ រុរដឋ ដូមបមាតារបដ ី ុ ងក
មាគនិ យាដ ទ ូ ចគ្ននដដរ ។ លទះបីឪពុកមារបដ់នាងក៏ល្មះមាគនិ យៈដ ទ ូ ចគ្នន នាងមានរូបរាងលរោ ដដ់
លរបៀបដូចនាងលទពអបសរ ។ ក៏បិតារបដ់នាងកាលដដង វ រកសាវមដដលគ ួ រឲ្យដមនឹងគ្ននមិនាន ដូមប ី ី ាំ មហារតកូលទងឡាយ
ដូមដីដណ ា ល គរមាមបញ្ូ ជ នរតឡបល់ ៅវញថា ិ ឹា ងក៏បលញ្ចញដលមង
ាំ អក ន ទង
32 ឡាយមនដមគ ។ ួ រនឹងកូនរកមុលាំ យងលទ ិ ើ ខាងលរកាយមក
់ ិ ចារណាលមើលពួកដតក ័យជិតភឺល រពះសាសាារទងព វ ុ ងដម ន
នថម ង ួយ
ឧបនិដស ័យននរពះអនាគ្នមិផលរបដ់មាគនិ យរពា ទ
ណ ម ៍ រពមលដាយរបជាបតី
់ រពះអងលគ ដច ់ លគល ារតនិងចវររបដ ា លៅកាន់សាថនទីបូជាលភងរបដ ី ើល អតភា ត ពរបដ់រពះតថាគត
ើយ
ដដលមានចដាំ ណកលរោ ដដ់លដាយរពះរូបល
ល
។
ើញ
ើ យានរទង់កាន់
លគរកលឡកល
ើ យនឹកថា
ល
ើ ញរពះ
ល្មះថាបុរដ
ដនទ លដើ លដាយរបុ ដលនះរាកដជាមនមានលទក បុរដលនះគួរដមនឹងកូនរកមុរាំ បដ់អញ ម ន ិ ុ ងលោកលនះ អញនឹងឲ្យកូនរកមុរាំ បដ់អញដល់បុរដលនះ លដើមបានច ិញ្ឹ ច មគ្នន ល ី ាំ្ នមានក់ ខ្ុ ម ាំ ្ នដដលល របដ់ខ្ុ មា ិ ល
ើញ) លោកល
ាំ្ នសាវមី ធតាខ្ ី ុា
ើ យលមលល ើ គួរដមល
ើ យលពាលថា ដមណៈ កូនរកមុ ាំ
ើញរបុដគួរដមនឹងនាងលសាះអដ់កាលបុ ល៉ ណណះ (លទើបដតនថលង នះមក
៏ ួ រដមនឹងលោកដដរ លោកានភរយា ឯ ើញដមគួរនឹងនាង ឯនាងកគ ិ
ើយ
ាំ ្ ឹ ងឲ្យធតាដល ់ លោក ខ្ុ ន ី
ាំ ាំ ុ ន ាំ ្ ឹ ងលៅ ដូមលោកឈប់ចាទរមា ខ្
់ ុ ណី ា ភាព ។ រពា រតឡប់មកវញ) ។ រពះសាសាាមិនរតាដ់ថាអីវ ៗលសាះ រទងត ិ រាប់រពា
័ដ
់ដតងកាយកូនរកមុលាំ ដាយរបញាប់របញាល់ថា នាងលអើយ នាងលអើយ មណ៍ជាភរយាឲ្យតាក ិ
របុដដដលជាគូគួរនឹងកូនរកមុលាំ យង ើ អញល លរៀបរយល
មណ៍លៅផះ ទ លដាយរ
(រួច
ើ ញល
ាំ ូ នរកមុរាំ ពមលដាយនាងរពា ើ យ) នាក
អដ់គ្ននភា្ក់លផើល ោ ថា រពា
ើ យ ដតងកាយកូនឲ្យឆ្ងប់ ៗលឡើង (លុះដតងលរដច
ាំ មណីលដរើ លៅកាន់ដមានក់រពះសាសាា ។ អក ន នគរទង
ាំ ល់អក មណ៍លនះមនឲ្យក ូ នរកមុដ ន ណា ៗលទអាងល ិ
តុថា មនជាគ ូ គួរដម ិ
ាំ ឹ ងថា គ្នត់និយាយថា នថង លនះជួបអក ៉ ឹ ណង ដណ ដល់ធីតាអញអដ់កាលរតឹមបុ ណ ន ដដលជាគូគួរដមនិង ធីតាអញអក ន លនាះនឹងដូចលមច ា លៅ
៎ ន លយើងនឹងលៅលមើលលគ ។ កាលលគកព ាំ ុ ងនាធ ាំ ីតាមករពះសាសាា
់លៅកងទ ់ ាំ មនគង រទងដដម ង ា សានមរពះាទទុកកុ ងទ ន ី លនាះល ិ ុ ន ីដដលលគផ្កាលនាះលទ លៅកុ ងទ ន ីដនទ ។
ា លៅគង់ ើ យានលដច
់ ាំ ដមនពិត សានមរពះាទរបដ់រពះពុទទ រដមងរាកដកុ ងទ ដា ធ ងឡាយ ន ី ដដលរទងអធ ិ ឋ នជាន់ទុក
់ ៉ លទៀតរទងអធ ៍ដល់ពួកជនណា ពួក បុ ល៉ ណាណះ មិនរាកដកុ ងទ ន ី ដនទលទ មាង ិដាឋនទុកលដើមបរបលយាជន ី ជនលនាះដតមួយពួកានល ់ ត់អី វ ខ្យល់ពយុះបកផ្ក លឡើយ ។
ៗ
ាំ បល់ នាះ រពា លដា រពា
ល
ាំ ល ក់លរសាច ៀល ងធធា ល ើមជាន់ឈីឬលភ ើញសានមរពះាទលនាះ លទះបី លបើដរាំ ជាលដ ី
់សានមរពះាទលនាះលដម ាំ ូ កលនាះល ក៏មនអាចលប ព វ នឲ្យជនច ើ បលធ ិ ិ ី ើម មណ៍និយាយនឹងរពា
មណីថា លៅឯណារបុដលនាះ ។
មណ៍ - អញរាប់លគថា ចូរលៅទីលនះ លគលៅឯណាលៅ លពាលដូលចានះល
ើញសានមរពះាទ ល
់ លនះសានមលជង ថា ោ ើ របដ់លគ ។ ើ យចងុ លរាប
ើ ញាន
ើ យ គន់រកលមើល
33 នាងរពា
ាំ ី រពមទងមន ាំ ៈ លរពាះលវទទងប ទ ៈ មណី រាយមនដ ត រមាប់ទយលកណ ា ត យលកណ ា
ាំ ញពិនិតយលមើលលកណ ាំ ់ ទ ជនា នាងលចះចាសា ៈរពះាទរួចនិយាយថា ា សានមលជង ន នីលដពបញ្ចកាមគុណលទ ល ើ របដ់អក រតតសស
ទុ ដ្ឋសស ឋ ស ម៊ូឡសស ហ
ហិ
រោតិ
ើ យលពាលគ្នថាលនះថា ឧកកុដ្ក ិ ំ
សហសា
រោតិ
វវជ្ច្ឆ ទសស ឥទមីទិសំ ិ
រពា
បទំ
ភរវ
នុ បី
ឡត ិ ំ
អវក ឌ្បត ិ ំ បទំ បទំ
មណ៍លអើយ
លនះមិនដមន
។
ាំ 1 លដចកថា សានមលជង ខ្ូងឬរបលហាងកណា ន មានរាគចរត ា ល គដ ើ របដ់អក ិ រមាមលជង ើ ខាលង ីា ិ ឺ ត
2 ាំ សានមលជង សានមលជើងរបដ់ ន មានលទដចរត ក ់ចុះតាមគ្នន គដ ើ របដ់អក ិ ដកងខាលងជាងរមាម ិ ដកងដងត ឺ ត
អក ន មានលមា ទីលនាះ រពា
3 ចរត ក ់ចុះរាបលដើ គ្ន ម ន សានមលជើងដូលចះ ន លនះ ជារបដ់អក ន អដ់កលលដល ិ ដងត ិ
នាងលអើយ ឯងល មណ៍និយាយនឹងភរយាថា ិ
កណា ា លផះ ទ លដៀង មលៅចុះ ។ នាងរពា
ណ រពា ម ី លឆយថា ើល
ត ូ ចរកលពើកុ ងពាងទ ន ើ ញមនដ ឹ ក ដូចលចារលៅ
់ ិ យាយដូចលមច ណ ក៏និយាយដូលចានះលៅចុះ លនះ ម ៍ អក ន ចងន ា
មនដមនជាសា ន មលជង ន លដពបញ្ចកាមគុណលទ ។ ើ របដ់អក ិ រពា
លនាះ ល
4 ើយ ។
មណ៍គន់រកខាងលនះខ្ះ ល ខាងលនាះខ្ះ ល ល
ើ ញរពះសាសាាល
លនះគប ើ យរាប់ភរយាថា ិ ឺ ុ រដ
ាំ ្ យធីតា ដល់លោកលដើមបឲ្យច ើ យលៅលពាលថា ដមណៈ ខ្ុ ឲ្ ិញ្ឹ ច មរកាគ្នន ។ ី
រពះសាសាាមិនានរតាដ់ថា តថាគតមានលដចកីរតូ ា វការលដាយធីតារបដ់អក ន ឬថាមិនរតូវការ
លឡើយ រតាដ់ថា រពា
មណ៍ តថាគតនឹងរាបល់
តុមួយដល់អក ន កាលលគទូលថា រាប់ចុះ ដមណៈ
់ ការៈ ដដលមារជាប់តាមរពះអងចា ាំ ី លចញរទង់រពះផួ ដ ក៏រតាដ់រាបអា លដម គ ប់លដម ន ើ អព ើ បមហាទ ិ គុណ ី រ
ូ តដល់គល់លដើមនរជដ៏ជាទីដមានក់អារដ័យ ននអក ន គង្ហវលពដព និងពិធការដដលព ួ កមារធតាមក ី ី
់ មារលនាះ អក លដើមបរមា ឥឡូវលនះ ដិធាថ៌នឹងកនង ន លរាលរាលលដាយលដចកីថា ា ល ីា ី ង ប់លដចកលសាករបដ វដ ិ ័យអញលៅល
ាំ ចននលភទនាងកុមារត ើ យ លួងលោមរពះអងលគ ដាយអណា ី ូ ចៗជាលដើម ល
រពះគ្នថាលនះ មានលដចកីថា ា : 1
អាការដ ើរចុចដរកាម មិនឲ្យបាតដ ើងប៉ះ ល់ ី ដ ើមបីដ្វើខ្ួនឲ្យខ្ព ល ស់ដ
ើងឬឲ្យស្រាល គឺដ ើរចំដ ើត ាាម ិតខាងរាមខាលំង
ជាងកែងដៅាាមដ ើង្ងន់មុខ្ឬចុចមុខ្ ។
2 3 4
អាការដ ើរសងកត់កែងឲ្យ្ងន់ជាងរាម ាាមកែង ិតខាលំងជាងរាម ដៅថា្ងន់កែង ។ អាការដ ើរដាែ់ បាតដ ើងរាបដសមើ មិន្ងន់មុខ្ឬដរកាយ ាាម ិតដសមើគ្នា ។ ដន៉ះជាាាមររ៉ះបាទរបស់ររ៉ះសាមសមពុទធ ។
ើ យរតាដ់
34 លរពាះល
ត ា នាងអរតី និងនាងរាគ្ន លដចកីលពញច ា ត ុ ងលមថ ន ុ ន លៅដតមនាន ើញនាងតណា ិ ក ិ
មានដល់តថាគតបនិ ចលសាះ លធើលម ត វ ច ា នឹងមានលរពាះល
ាំ ក ន លនះ ដដលលពញលៅលដាយមូរត ើ ញកូនរកមុអ
់យកលៅប៉ះពាល់ផង ។ ៏ នចង និងករដនាងលនះ ដូមបដតលជ ង ើ តថាគតកម ី ិ ី ់គ្នថា រពា កុ ងលវោចប ន
មណ៍នឹងរពា
ាំ ផល ល មណីតាងលៅក ន ិ ុ ងអនាគ្នម
ើយ ។
ចដាំ ណកនាងមាគនិ យាក ទ ូ នរកមុ ាំ នឹកចង់អាោត (របទូដរា ត ៉ យ ) កុ ងរពះសាសា ន ា ថា លបើរពះ
ដមណៈលនះមនមានលដចក វការ បុ ដ៉ នត លនះលោកមក ា វការលដាយអញ ក៏គួរដតរាបល់ ដចកីម ា នរតូ ិ ីរតូ ិ
ាំ ថាអញដល់ឲ្យលៅជាមនុដសលពញលៅលដាយមូរតនិងករដ (ដូចសាកដព ) លណើា យចុះមិនអលទចា ី ី ័ ានភសាាដូលចានះ អញអារដ័យលដចកបរ ត ីា ប ិ ូ ណ៌លដាយជាតិ រតកូល របលទដលភាគដមបតិយដន ិ ងវយ ល
់ ដមណៈលគ្នតម (ទល់ដតាន មនឈប ់លទ ) ។ វ ឹ របដ់ដដលនឹងគបបលធ ើ យ និងដង ិ ី ើដល
ាំ ួ រថា ចុះរពះសាសាារទង់រជាបការលកតលឡ ់ នាងកុ ងរពះអង មានដណ ា ន គ ើ ើ ងននលដចកីអាោតរបដ
ដដរឬលទ ។
មានចលមើយថា រទង់រជាបពិតរាកដណាដ់ ។ ល ់ ាំ ួ រ – កាលលបើរទងរជាបល ដន ចលមយ ើល
–
ើយ ល
់រពះគ្នថាលនាះ ។ តុអីានជារតាដ វ
ាំ ៉ រពះអងរគ តាដ់លដាយអណា ចពីរនាក់បរបពន ធ (ដតមាង ីា
)
។
ធមតា ម រពះពុទ ធ
់រវល់លអលព ាំ ាំ ុ លាំ ទ រដមងរទង់ដដមង ាំ ទងឡាយម នរទង ច ា ធម៌ លដាយអណា ិ ើ ើ និងការអាោតពាាទជាធដ ៉ បុ ល៉ ណាណះ ។ ននអក ន គួរដលរមចមគន គ ិ ងផល ដតមាង
ាំ ់ ឲ្យបូ នរបុ មាតាបិតានានាងមាគន ដល្មះ មាគនិ យ : ជាឪពុកមាររបដ់ ទ ោ ទ ិ យាលនាះលៅរបគល
ាំ ី រនាក់ានដលរមចរពះអរ នាង រួចលៅកាន់ដមានក់រពះសាសាាបួដទងព
តលត
ើ យ ។ ចដាំ ណកនាយ
ាំ ឹ ងគតថាប ាំ ញមនគ មាគនិ យ : រព ទ ុ រតរកម ុអ ួ រដមដល់អក ន លថាកទបលទ ជាគូគួរដមដតដល់រពះរាជា ិ ី ិ មួយអងប គ ុ ល៉ ណាណះ ល
ល
ាំ ់នគរលកាដមីព ើ យនានាងលៅកាន
ាំ ួ ងរួច តាក់ដតងលដាយលរគឿងអាភរណៈទងព
ោ ើ យ ានថាវយដល់រពះាទឧលទន រកាបទូលថា ដូមរពះលតជៈ រពះអងគ ដកវគឺរដីដមគួរដល់លង
ធូលីរពះាទ (ខ្ុ រាំ ្ ពះអងដ គ ូ មថាវយចលាំ ពាះរពះអងគ ) ។ រពះរាជាទតល លកតល ើ
ន ើ ញនាងមានរពះពលវលដហា
់ ់រដីរារយឲ្យជាបរ ាំ ់ នាងល ចាត វាររបដ ើ យ រពះរាជទនអភលដករទង ិ ិ
តដាំ ណងរពះអគម គ ល
ដី ។ លនះលរឿងរា៉វរពះនាងមាគនិ យា ។ ទ
រពះាទឧលទនលនាះ មានរពះអគម គ ល
មានវតុ ន ថ ិ ទនដូចពណ៌នាមកលនះ ។
ដីបអង គ ី
ក ់ ទុកកុ ង ន ើ យ រទង់តមល
ាំ ួ យពាន់រារយនាក ាំ ់ជាបរវារ មាននាងរាម ិ
័យលនាះឯង កុ ងរពះនគរលកាដម ក៏កុ ងដម ន ន ព ឋ ួ យ កុកុ ដ ក ី ឋ ៣ នាក់ គឺ លោដកលដដីម ីមានលដដ
35 ាំ លដដីម ឋ ួ យ ាវារកលដដ ឋ ួ យ ។ លោកលដដីទ ឋ ងលនាះល ីម ិ
ាំ ាំ ី នរព ព ើ ញរពះតាបដរារយមកអ
ន ិ មវនត កុ ង
កាលនថជ ង ិតដល់វដសូបនាយិកា រតាច់លៅលដើមបភ ន ល និមនឲ្ ត យគង៉ ឲ្យបរលភាគល ិ ី ិកាាកុ ងរពះនគររជះថា ់ ដ់បួនដខ្ល កាន់យកលបជា ា ្ និមនឲ្ ត យឈប់លៅកុ ងដមា ន ន កអ រគ្នរដូវលភៀល ងបញ្ូ ជ នលៅល ល
ើយ
កុ ង ា ្ លដម ន ើ បមកលទៀត ើ យ ឲ្យពួកលោកលបជា ី
ាំ ព ាំ ី លនាះមក ដូមបព ន ើ យ ។ តាងអ ី ួ ករពះតាបដលៅកុ ងនរព
ត ដ់ ៨ ដខ្ ិ មវនអ
ាំ ័យជាចដាំ ណកដនទលទៀត រពះតាបដ ន ន ក់លដដទ ួ នដខ្ ។ កុ ងដម ន ីឋ ងលនាះប ើ យ ានលៅកុ ងដមា
ាំ ាំ ី នរព ទងលនាះមកអ ព
ិ មវនលត
ាំ ួ យលដើមកុ ងដងនរព ន ើញលដើមនរជធម
ល
ាំ ន អងុ យឈប ់ដរមាក គ ើ យនាគ្ន
រតង់គល់លឈលនាះ ។ រពះតាបដដដលជារបធានកុ ងព លទវតាដដលដិ តក ន ួ កលនាះ នឹកកុ ងច ន ត ថ ុង ន ើ ិតថា គបបជាការល ណា ដ់ ោ ី
លដម ើ លឈើលនះ
ន
លបលទវតាលនះឲ្យទ ើ ឹ កឆ្ងន់ល
ើយ
។
រពះតាបដនឹករកទឹក
់ ាំ ី លនាះលោកនឹកចងានលភាជន ។ ើ យ ។ អព
ដរមាប់ងូត ។ ដូមបទ ី ឹ កដរមាប់ងូត លទវតាក៏ានថាវយល
ាំ ឹ ងថា លទវតាលនះឲ្យរបដ់ដដលពួកលយងន លទវតាក៏យកមកថាវយ ។ លទើបរពះតាបដនឹករព ើ ឹ ក ៗ រគប់ យា៉ង លធើលម វ ច ា បង្ហាញខ្ួ នល ល មក
ាំ លន យើងទងឡាយគបប លី
ា ើញលទវតា ។ លទវតាលនាះទមាលយលដើមលឈើលចញមកដដមង
់ អក ាំ នង ត ន ធក ល លធើអ វ ីទ វ ុក ើ យ ទីលនាះពួកតាបដលទើបានដួរលទវតាថា លទវរាជដមបតិរបដ
។ ន លទើបានដមបតលនះ ិត
ាំ ួ រលឡើយ លោកមាចដ់ ។ លទវតាលឆយ ើល – កុដ
ពួកតាបដអងរវ – រាប់ផងចុះ លទវរាជ ។ លទវតាលអៀនខាមដលរពាះកមដម ដលខ្ួ នលធ ល វ ុ កដតបនិ ច ត ើទ
់ បនួ ចលសាះម លបើ ត ត លលបើរតូវពួកតាបដជជីកដួរញយៗលពក លទើបរាបថា ិនអាចរាប់ាន បុ ដ៉ នកា ាំ ា បច ់ ុះ ល ដូលចានះចាសា
ាំ ៏ ណា ់។ លលរឿងរបដ់ខ្ួ នរាប ល ើ យកដ
់ ុ គ៌តមានក់ដដង ដូចានឮមក លទវតាលនាះ (ជាតិមុន ) ជាមនុដសកមសតទ វ រកការឈួ លក ន ន ន ក់ ុ ងដមា
លោកអនាថបណ ិ ិឌ កលដដីឋ ល
ង លាដថ ិ ។ តមក កាលដល់នថឧ ើ យអារដ័យការង្ហរលនាះចញ្ ិ ឹ ច មជវី ត
ាំ ី វហារល មួយ អនាថបណ ិ ិ ិឌ កមកអព ល
ើ យឬលៅ ។
់ ល់អក ង លាដថ អក ន ណារាបដ ន ដុីឈួ ល ន ើ យ ដួរថា នថលង នះជានថឧ
មនុដសកុ ងផ ះ ន ទ មិនានរាប់លទ លោកមាចដ់ ។
ាំ លដដីឋ - លបដ ។ ង ចទុកលដម ើ បលគផង ើ ូ លចានះចូរដាាយោ ី
ាំ បល់ នាះ ពួកអក ាំ ាំ ងនដ ) ទុកលដម លដា រក មួយបតៈថ (មួយកប ន រគួលទើបដាាយរបមាណអង ើ បលគ ី ។នថង
លនាះ លគ (លៅ ) លធើការក រតឡប់មកដល់លវោោងច កាលលគដួដាយឲ្យល វ ន ុ ងនរព ាំ ល់ថាអញមិនទន់ោលនលទនឹកថា បរលភាគលដាយដ គ្ន ិ
កុ ងនថ ដ ន ង នទៗ
់ ើ យ មនទន ិ
កុ ងផ ះ ន ទ មានលដចកីលកា ា
លដាយដូរដលមង ល រារដ័យគ្ននថា ចូរឲ្យាយ ចូរឲ្យដមរល ចូរឲ្យអនក ល ់ (បុ ដ៉ នលត
លធ ាំ
តុអី វ ) នថលង នះសាងត់
36 ដលមង លដករគប់គ្នន ដួដអាហារទុក លដើមបអញមា ល ន ក់ឯងបុ ល៉ ណាណះ លនះដូលមច ា លអះ ល ី មនុដសលរៅពីលនាះបរលភាគរ ួចល ិ
ើ យឬលៅ ។
ើ យដួរថា
់ ន អក មនុដសកុ ងផ ះ លភាគរគប គ្ន ន ទ - លគមនបរ ន ។ ិ ិ កូនឈួ ល ន – លដាយល
តុអីណាះ ។ វ
ាំ ួ ននថឧ ាំ មនុដសកុ ងផ ះ ន ះ ាយោ ន ទ - កុ ងច ន ង លាដថ កុ ងផ ន ទ លនះ លគមនដា ង ចលទ លគរកាឧលាដថ ិ
រគប់គ្នន ល
ាំ ុ តដូមបដតក លដាយទីបផ ូ នលកង ម លៅលៅលាះ ី
៏ ត់ឲ្យខ្ុ រមាត ់លចញដដរ លោកមហាលដដីក ឋ ចា ព
់ ឲ្យលធើឧលាដថល ន វ ើ យឲ្យលគដាក់ចតុមធុរដចូលកុ ងមាត
ល ើង ើ យ កាលរបទីបលរបងរកអូបលឆះភឺលឡ
ាំ ូ លទីដលាំ ណកសាវធាយទត ់ ល់អក លកង (អាការៈ ៣២ ) ពួកលយងលភ ច ម តូចលកង ម ធច វ សាការៈ ល រាបដ ន នូវ ឹត ើ ាំ តុលនាះ ានជាដាាយទ ុ កលដម ន ដតមានក់ឯង អលញ្ើ ជ ញ ើ បអ ី ក
ភាវៈនននថលង នះ ជានថឧ ង លាដថលរពាះល បរលភាគច ុះ ។ ិ
ាំ ្ ៏គបបរកាដដរ កូនឈួ ល ខ្ុ ក ។ ន – លបើខ្ុ រាំ ្ កាឧលាដថកុ ងលពលលនះាន ន ី អក ះ ន កុ ងផ ន ទ - ការរកាានឬមិនានលនះ លោកលដដីដ ឋ ឹង ។
ាំ កូនឈួ ល ន – លបដ ន ទងឡាយអាណ ើ ូ លចានះ អក ិ តដួរលោកលមល ើ ។ ាំ ន ដួរលោកលដដលីឋ លគនាគ្ន
់លចញល បរលភាគលទ ឲ្យខ្ុ រមាត ព ិ កូនឈួ លានសា ន ា ប់ល
ោលន (ល
ើយ
។
លោករាបល់ ដចកយា ីា ៉ ងលនះឥឡូវលនះ
់ា ន លគមនទន ិ
់ ណា គ លាដថ នឹងានឧលាដថកមពា ម កក ា ល។ ើ យអធដា ិ ឋ នអងឧ
តុផលលនាះល
។ កាលលគលធើការលពញម វ ួ យនថលង ៅ ើ យ ានលធតាមលនាះ ើវ
ន ើ យរកាឧលាដថអត់អាហារដូលចានះ លទើបខ្យល់កុ ងរាងកាយកលរម ើក ។ លគយកដខ្សចងរត ឹ
លពាះ កាត់ចុងដខ្សទុកបរមះនលនៀល ។ លោកលដដីរឋ ជាបល ឲ្យមនុដសយកចតុមធុរដមកកាន់ដមានក់លគល
តុលនាះល
វ ូន ។ ើ យ ដួរថា ឈអ ឺ ីក
ន កាន់គបល់ ភងលរប ើ យ មានអក ើល ើ
់ ខ្ុ ាំ្ លោកមាចដ់ ។ កូនឈួ ល ន – ខ្យល់កលរមកដល ើ
ាំ រដុីថានលនះ ាំ លដដីឋ - លបើដូលចានះ ឯងចូរលរកាកលឡើងទពា ។ កូនឈួ ល ន – លោកមាចដ់ ចុះលោកពីសាល
ើ យឬលទ ។
់ ខ្ុ លាំ្ ទ ឯងចូរទពា ាំ រដុីចុះ ។ លដដីឋ - លដចកម នានមានដល ីា នដបាយម ិ ិ
កូនឈួ ល – លោកមាចដ់ កាលខ្ុ លាំ ្ ធើឧលាដថ លៅមនអាចន ន វ ិ ឹ ងលធឲ្យលពញទ ើវ ីាន ដូមបដត ី
់ ណា ាំ នវកលខ្ ាំ រដុី ឧលាដកមពា ះ ម កក ា លរបដ់ខ្ុ ាំ ្ កុា វ ខាតលឡើយ និយាយដូលចះ ន មនរាថា ន (លដើមបទ ិ ិ ី ពា ាំ ថានលសាះ )។
លបទ ឋ ិ យាយអងរវ ថា ើ ុកជាលោកលដដីន
អក ន ឯងកុលាំ ធយា ើវ ៉ ង
ន ឹង
លគកល៏ ៅដតមនរាថា ន ិ
កាល
37 អរុណរះលឡើងលធើមរណកាលល វ លឈើលនាះ ។ ល
ើយ
បដ វ ូ លចានះ ី ូ ចផ្កកដដលដិ តរដលពានលៅដ
ាំ ់ល តុដូលចានះ លទវតាលនាះដណា លលដចកីលនះចប ា
លកតជាលទវតាក ន ើម ើ ុ ងលដ
ើ យ និយាយតលៅលទៀតថា លោកលដដី ឋ
៌ ជារបដ់អញ រាប់អានរពះដងឃថាជារបដ់ លនះរាប់អានរពះពុទថា ធ ជារបដ់អញ រាប់អានរពះធមថា
ាំ្ នដមបតលនាះ អញ ខ្ុ ា លដាយផលននឧលាដថកមពា ម ក់កណា ា ល ដដលានអារដ័យលោកលដដី ឋ ិត លនាះលធលើ វ
ើ យជារាកដ ។
ាំ ់ កយថា រពះតាបដរារយសា ា បពា
រពះពុទប ធ ុ ៉លណាណះ
លរកាកលឡើងរបណមយអញ្ជលីដល់លទវតា
លពាលអងរវ ថា ដូមអក ន លពាលថា រពះពុទអ ធ លញ្ើជ ញឲ្យលទវតាលបជា ា ្ ថា ខ្ុ លាំ ្ ពាលថា រពះពុទ ធ ដូលចះ ន បដង ី ល
ដូមបដលម ង ល ល ល របកាដលនះឯងរកានរកកុ ងលោក ន ើ យ បនឺ ឧទនថា ី
ើ យលពាលថា បពិរតលទវតា
ាំ្ ា បដ ់ លមង ់ ុ ងដដន អក ននកបបមនត ចលឡ ន ឲ្យពួកខ្ុ សា ល ដដលមនធា ល ប់សាាបក ន ិ ិ ិ ើយ ។
ាំ បល់ នាះ អលនវា លដា ត ដិកតាបដានលពាលពាកយលនះ នឹងអាចារយថា លបើដូលចានះបួកលយើងលៅ
កាន់ដមានករ់ ពះសាសាាចុះ ។
ាំ ់ នឧបការដល់ពួកលយងជាលរច តាបដអាចារយ – កូនទងឡាយ លដដប ន ោ លយង ី ឋ ីនាកមា ើ ើ នថដង ដក ើ
ាំ ឹ ងដល់លគរួចចាលៅ ាំ ាំ ទទួលភកា បងង ។ ទ លគ រាប់ដណ ោ ់ដិនចុះកូនទងឡាយ ិ ា លៅផះ ពួកតាបដឈប់លៅល
រកាលអាដនៈទុកដឹងថា
ឋ ត់ដចងបបរនិងភតទ ត ុក ឲ្យមនុដស ើ យ ។ នថរង ពឹកលឡើង ពួកលដដីចា
នថលង នះ
ាំ ់ ជានថព ង ួ កលោកជាមាចដ់ននលយើងទងឡាយមកដល
ាំ ួ កលោកលៅកាន់ផះ ទទួលនាព ទ ឲ្យគង់ ល
ើ យានរបលគនភិកាាល
លពាលថា លោកមហាលដដីឋ ពួកអាតាមនឹងលៅ ។
ល
ើ យការ
ក វ ត ិចរច ួច ល ើ យ ពួកតាបដលធើភត
ើយ
៏ លរមនទ ាំ ាំ ្ ុ កកុ ងប លដដីឋ - បពិរតលោកដច ងឡាយ លោកទទួលលបជា ា ្ របដ់ពួកខ្ុ ទ ន ួ នដខ្ មានកុ ង ន ើ
រដូវលភៀល ងដមនឬលទ នឹងលៅឯណាកុ ងឥឡ ន ូ វលនះ ។
ាំ ឹ ងថា រពះពុទ ធ រពះធម៌ រពះដងឃ លកើតលឡើងល តាបដ – ានឮដណ
ដូលចានះ ពួកអាតាមនឹងលៅកាន់ដមានក់រពះសាសាា ។
លរពាះ ន ើ យកុ ងលោក
់ មានក់រពះសាសាាអងលគ នាះ គួរដល់លោកទងឡាយដតប ាំ លដដីឋ - ចុះការលៅកានដ ុ ល៉ ណាណះលទឬ។ តាបដ – ដូមបមន ល់ ទ លោក ។ ិ ី ុ ដសពួកដនទក៏លៅាន មនហាមោត
ដដរ ។
់ បន ាំ ិ ចដ លដដីឋ - លបើដូលចានះ ដូមបងង លាំ រដចល ោ ចា ត ិ ន រពះករុណាពួកខ្ុ លាំ្ ធការលរៀបច ើវ
ើ យ នឹងលៅ
ាំ ដលាំ ណើរយតយ ាំ តាបដ – កាលពួកលោកលធការលរៀបច ពួក ូ រនឹងមានដល់អាតាមទងឡាយ ើវ ឺ
38 អាតាមនឹងលៅមុន ល
ាំ លោកទងឡាយតាមមកខាងលរកាយ
ព លធ ើញរពះដមាមដមុ ទ
ាំ ើ យលពាលដរលដើរ ថាវយបងលគ
លពាលដូលចានះល
ដាំ ណកមាាង ។ ន ើ យគង់កុ ងច
់ ់អនុបុពីវកថា ដដមង ៌ ល់ពួកតាបដល លទើបរពះសាសាារទងរតាដ ា ធមដ
ាំ ់ ានដលរមចរពះអរ លទដនា តាបដទងអដ
ាំ ភក ក ន ទងឡាយជាភ ា ុ ះ ដូលចះ ន ដតមង ា ។ ិ លា វា អក ិ ុ មកច
ល
ាំ ុ តរពះ ន ីបផ ើ យ ។ កុ ងទ
ាំ យករលទះរារយៗ
ាំ ប់ននរពះតរមាដ់ថា កុ ងល ដា ន
ឯថ
ាំ ត់លរគឿងលដៀល ក មានក់ផុ កទន ទ ុ បករណ៍មានដព
ដណាប់ ដបប ិ ទឹក ុ មាំ និងទឹកអលាំ ៅជាលដម ើ លៅដល់រពះនគរសាវតី ថ ល ថាវយបងរពះសាសា គាំ ាល
ពួកតាបដលៅមុន
់ តត រពមលដាយបដដ ូ លដូមបពវជាជ រទរទងារត ិ មទទ ិភ
៏ដលរមចលដាយឫទីប និងចវរដ ធ ដ ី ី ូ ចជារពះលថរៈមានវដាមួយរយ ាំ ីនាក់លនាះឯង លដដទ ីឋ ងប
ើយ
ើ យចូលលៅកាន់រពះលជតពន់
់កថា តាអលៅក ាំ ផល ម ថា កុ ងលវោចប ន ន ើ យ សាាប់រពះធមក ិត ុ ងរពះលសាតាបត
ះ ល ដខ្លៅកុ ងដមា ន ន ក់រពះសាសាា ល ើ យឲ្យទនរបមាណរតមកន ឹ
ើ យចូលអារាធនារពះសាសាា លដើមប ី
់ លដច ជា ា លៅកានរ់ ពះនគរលកាដមី ព កាលរពះសាសាារទងរបទនលប ា ្ រតាដ់ថា មានលគ
ាំ បតីទងឡាយ
បណា ះ ា រពះតថាគត លរតកអរដរកដលងកុ ងផ ន ទ វាលទលទរកាបទូលថា ពួកខ្ុ រាំ ្ ពះអងគ ដូមរពះអងលគ ដច ា ាំ ឹ ងដដលពួកខ្រាំ្ ពះអងប លៅតាមដណ គ ញ្ូ ជ នមកថាវយគួរ ល ុ បកដន ង ល គឺ ី
លោដកលដដីសា ឋ ងលោដិតារាម
ាវារការាម ល ិ
ិ ើ យលៅឯរពះនគរលកាដមីព សាងមហាវហារ
កុកដ ក លដដី ឋ
សាងកុកដា ក រាម
ាវារកលដដ ឋ ង ីសា ិ
ាំ ឹ ងលៅរកាបទូល លដើមបរបលយាជន ៍ ល់រពះសាសាា លដច ដ ា មក ។ រពះ ើ យបញ្ូ ជ នដណ ី
់ ាំ ឹ ងរបដ់លគល សាសាារទងរពះដណា ា ប់ដណ
ើយ
ានលដច ា លៅកុ ងរពះនគរលនាះ ន
ទទួលអលញ្ើ ជ ញលដច ា រពះសាសាា ឲ្យចូលកុ ងវ ន ហារល ិ
។
ាំ លគទងឡាយ
ើ យរបគល់ថាវយលដាយពាកយថា លយើងខ្ុ រាំ ្ ពះអងគ
់ ភក ាំ ី ទិដបួន មានរពះពុទជា ដូមថាវយវហារលនះដល ព ា ធ របធាន ដូលចះ ន បដងល ិ ិ ុ ដងឃមកអ ី
ើ យ ផ្កលដ់លវន
់ ងវ ់ អក គ្ននរបតបត ន ហារម ួ យៗ មួយនថង លដច ា គងក ន ណា ិ ិ ិ ិត ។ រពះសាសាារាល់នថង គង់លៅកុ ងវ ុ ន ហាររបដ រដមងលដច ា រតាចល់ ៅលដើមបប ទ ននអក ន លនាះឯង ។ ិ ឌ ាតរតង់ទវរផះ ី ណ
ក៏លដដប ន រកងករមងផ្កកល្មះ ដុមានៈជាអក ន បលរមើ ីឋ ីនាក់លនាះ មាននាយមាោការ គឺជាងអក
ាំ ៉ ងលនះ ខ្ុ លាំ ្ ធើឧបការដល ់ លោកអដ់កាលដ៏យូរ ខ្ុ ច ាំ ្ ង់នឹងញា ាំ ។ លគនឹងលោកលដដីទ ឋ ងលនាះយា វ ុ ងរពះ ់ ាំ ្ ួ យនថច សាសាាឲ្យរទងលសាយ លោកចូរឲ្យរពះសាសាាដល់ខ្ុ ម ង ុះ ។
លដដីឋ - លបដ ង ុះ ។ ើ ូ លចានះ មានលនាយ ចូរឲ្យរទង់លសាយមួយនថច ដុមនៈ របនពល
ដកាករៈ ។
ើ យ លោក លគលពាលដូលចានះល
ើ យ និមនរត ពះសាសាាល
ើ យ ចាត់ដចងការ
ាំ ី រគ្នលនាះ រពះរាជា (ឧលទន ) រពះរាជទនតនមក ល រមងផ្កកដល់រពះនាងសាមាវតី មួយនថរង ាប
39 កហាបណៈ ។
់ រពះនាងល្មះ ខ្ុជុ ត ់ យដុមនមាោការ (ទិញ ) យក រដីអក ន បលរមរបដ ជ រា ត លៅកាន់ដមានកនា ើ
ករមងផ្កកជានិចច
។
រពះសាសាាទុកនថលង នះ
កាលនថលង នាះ
សាាប់ធម៌ល
ល
ជាងករមងផ្កកលទើបនិយាយថា
ើ យយកករមងផ្កលដដលលៅដល់លៅចុះ ។
ាំ ្ ិ មនត ខ្ុ ន
នាងចូរបងង ោ ់បនិ ចដ ត ិន
ា ុ ទជា ធ របធានរួចល ើ យ ។ នាយដុមនៈអង្ហគដភក ិ ុ ដងឃមានរពះព
ារតលដើមបរតូ វ ុ លមាទនា ី វការដល់ការលធើអន ល
ើយ
នឹងបូជារពះសាសាាលដាយករមងផ្កកដ៏របលដើរ
ដមាលញ់គ្ននកុ ងការអង្ហ ន គ ដ អលញ្ើជ ញថា របនពល
នាងមកដល់ល
ជា
នាងទទួលពាកយ
ើ យ ានទទួល
់ រពះសាសាារទងរារព ធរពះធម៌លទដនា
អនុលមាទនា
ាំ ផល ជ រា ត សាាប់ធមក ម ថារបដ់រពះសាសាាដមនពិត តាងលៅក ន ើ យ ។ ឯនាង ខ្ុជុ ត ិត ុ ងរពះលសាតាបត ដ ន ង នទៗ នាងយកកហាបណៈទុកលដម ល ួ នកហាបណៈ (ទិញ ) យកករមងផ្កក ើ បខ្ ើ យ ។ កុ ងនថ ី ួ នប
់ ងរា ាំ ាំ លៅ លដាយកហាបណៈបួនលៅ កុ ងនថ លង នាះ (ទិញ ) យកករមងផ្កកលដាយកហាបណៈរគបទ ប ។ ន ី រគ្នលនាះនាងសាមាវតីថា :
់ មានលនាង រពះរាជារទងរពះរាជទន តនមក ល រមងផ្កក ដល់លយើងលទគ វ ុ ណឬអី វ ។ ខ្ុជុ ត រពះនាងមាចដ់ ។ ជ រា ត - មនដមនលទ ិ
រពះនាង – លបើដូលចានះ លធើលម វ ច ា ករមងផ្កកលទើបលរចន ើ ។ ខ្ុជុ ត ជ រា ត
កុ ងនថ ដ ន ង នទៗ
(ទិញ ) ករមងផ្កកមក ។
រពះនាង – នថលង នះល
ាំ្ ច ដ់យកទុកលដើមបខ្ ខ្ុ មា ល ួ នកហាបណៈ ី ួ នប
តុអីានជាម វ ិនយកទុកលទៀត ។
ាំ្ ច ដ់សាាប់ធមក ខ្ុជុ ត ជ រា ត - លរពាះខ្ុ មា ម ថារបដ់រពះដមាមដមុ ទ ព លធ ាំ បល់ នាះរពះនាង មិនានគ ាំ លដា
កកដាំ
យកបួនកហាបណៈលទៀត
ើ យ ដលរមចធម៌ល
ើយ ។
ងនាងថា មីទដីចនរង មងច ូ រឲ្យកហាបណៈ ដដល ឹ
់ អញវញលទ ាំ្ ឹកអរមត មងយកទ ដបរជារាប់ថា មានលនាងឯង ចូរឲ្យខ្ុ ផ ុក អដ់កាលរតមលនះដល ិ ឹ ឹ ឹ ដដលឯងផឹកល
ល ផង កាលនាងខ្ជុ ត ជ ត ទូលថា លបើដូលចានះ ដូមរពះនាងជាមាចដ់លមតាតលរាដឲ្យខ្ុ ាំ ្ ើ យខ្ះ
មាចដ់ងូតទឹក (ជាមុនដិន ) រទង់យកកម ោ ទឹករកអូប ៦០ កម ោ ឲ្យនាងងូតរួចល ាំ ត់សាដកសាចលិតម ៉ត់ពីរ ដព ោ អាដនៈ
នាងខ្ុជត ជ រា ត លនាះ
ឲ្យយកផត គ ិល មួយមកអងុ យលល ើអាដនៈ
លដៀល កមួយដណាប់មួយ
កាន់ផត ិ រត ិល ដ៏វច ិ
ើ យ បង្ហគប់ឲ្យរបទន
ល
់ យរកាល ើ យរាបឲ្
ាំ ់មកល លៅរដីរារយនាក
់ ាំ នដដលរពះសាសាារទងដដម ដដមង សាមាវតីជារបមុខ្ លដាយលអា ង ា ធម៌ដល់ញ្ចដី មានរពះនាង ត ា ល ពិតរាកដ ។
ាំ នាងរគប់គ្ននរពមទងរពះនាងសាមាវត ី
សាាប់ធមក ម ថារបដ់នាងល
ើយ
ើយ ើយ
ាំ តាងលៅក ន ុង
40 ាំ ាំ ះនាងខ្ុជុ ត ព ា នាងទងលនាះដ ជ រា ត ល ើ យ ។ បណា
រពះលសាតាបតផលល ិត
ាំ ី នថលង នះលៅ កុលាំ ធើការង្ហរដ អព ល៏ ៅ វ ់ មានក់ ខ្ុ លាំ្ ៅកានដ
ើ យលពាលថា នាងចាប់លដើម
ាំ ននមាតានិងអាចារយរបដ់ពួក មងលឡើយ នាងចូរតាងលៅក ន ុ ងឋានៈ
់ ់ ម៌ដដលរពះសាសាារទងដដម រពះសាសាាសាាបធ ង ា ល
់ ាំ ទងឡាយ ។ នាងលធើដ ដកល វ ូ លចានះ ខាងលរកាយមករទរទងរពះនរតប ិ លលើកនាងកុ ងឯតទគ ដា ន គ ឋ នលដាយរពះតរមាដ់ថា
ាំ ភក ា ងឡាយ ិ ុទ
ចូរលពាលដល់ខ្ុ ាំ ្
ើយ
ើ យ ។ រគ្នលនាះ រពះសាសាារទង់
រូបលនះគឺខ្ុជុ ត ជ រា ត
ាំ ូ លនន ជាកព
ាំ ាំ ់ទងលនាះឯង ាំ ឧាដិកាសាវកាននតថាគតអ ក រយនាក ានលពាល ន ធមក ម ថិកា ។ ចដាំ ណករដីទងរា ិ ាំ ្ ង់ល នឹងនាងយា៉ងលនះថា នាងពួកខ្ុ ច
ាំ ្ ឹ ង ា រពះសាសាាដល់ពួកខ្ុ ាំ ្ ខ្ុ ន ើញរពះសាសាា ដូមនាងដដមង
បូជារពះអងលគ ដាយលរគឿងរកអូបនិងករមងផ្កកជាលដម ើ ។
ាំ ាំ នាងខ្ុជុ ត ជ រា ត - នាងមាចដ់ ធមតា ម រាជរតកូលជាការរក មនអាចន ច ដ់ទងឡាយលៅ ិ ឹ ងនានាងមា
ខាងលរៅានលទ ។
ាំ យពួកខ្ុ វាំ្ នាដលឡ ាំ្ យខាងដតាន ។ ពួកនាង – នាងកុឲ្ ា រពះសាសាាដល់ពួកខ្ុ ឲ្ ិ ើ យ លមតាតដដមង
់ ាំ ាំ នាងខ្ុជុ ត - លបើដូលចានះ ចូរលធើរបលហាងរតង ជញ្ញ ង ជ រា ត វ ជ ងកដន ល លៅ របដ់នាងមាចដ់ទងឡាយ
របមាណរគ្ននដ់ តអាចលមលល ើ
ើញរពះសាសាាានល
ាំ ូ ប នឹងករមងផ្កក ើ យ ឲ្យមនុដសនាយកលរគឿងរកអ
់ វ រផះ ាំ នាក ់ ឈរលៅកុ ងទ ជាលដម ា យាងលៅកានទ ទ លដដីទ ឋ ងប ន ី លនាះ ៗ ើ មក កាលដដលរពះសាសាា លដច ី លមល គាំ ិ ងបូជាចុះ ។ ើ លលើកនដ ថាវយបងន ពួកនាងលធើយា វ ៉ ងលនាះល
បងន គាំ ិ ងបូជាល
ើយ ។
ាំ ឹ ងលមើលរពះសាសាា ដដលកព ាំ ុ ងលដច ា យាងលៅនឹងមក ថាវយ ើ យ ដឡ
ាំ ់ ណា តមកនថម ច ក់របដ់ ង ួ យ រពះនាងមាគនិ យាលដ ទ ា ចាកលចញនផរទ ាសាទរបដ់ខ្ួ ន ល លៅកានដ
រពះនាងសាមាវតី
់ រពះនាងល និងពួកបរពាររបដ ិ
ាំ ប ន ទ ់ទងឡាយល ើ ញរបលហាងកុ ងបន
ើ យដួរថា
លនះជាអីវ ពួកបរពារមានរពះនាងសាមាវត ជារបធាន មនដ ា ូ ដរា ត យ ដដលរពះនាងលនាះ ឹងលដចកីរបទ ិ ី ិ ចងទុកកុ ងរពះសាសា ន ា
លពាលតបថា
ថាវយបងន គាំ ិ ងបូជារពះសាសាា
រពះសាសាាលដច ា យាងមកនគរលនះ
ពួកខ្ុ លាំ ្ ៅកុ ងបន ប ន ទ ល់ នះ
នាងគិតថារពះដមណលគ្នតមមកដល់នគរលនះល
ើយ
អញនឹងដឹង
់ រពះអងក ាំ ៏ ឧបដាឋការរបដ់រពះអងគ នឹងរតូវ របដ់ដដលគបបលធ ជា គ ុ ងឥឡ ន ើវ ី ដល ី ី ទងលនះក ូ វលនះ ដូមបរដ ់ រដីពួកលនះផង ដង វ ូ មបដល ឹ របដ់ដដលនឹងគបបលធ ី ើដ ី បពិរតរពះមហារាជ
ល
់ រពះរាជាជា ើ យលៅរកាបទូលលដចកដល ីា
ាំ ់រួមទងរពះនាងសាមាវត ាំ រដីរារយនាក ន កុ ង ន ខាងលរៅ ីផង មានលដចករាថា ីា
(កបត់ ) រពះជនជ ម ីពរបដ់រពះអងន គ ឹ ងមិនមាន លដាយពីរបីនថដង មនពិត ។ ់ រពះរាជាមនរទង លជឿលដាយទ ុ ករពះ ិ
័ ថា ឫទយ
ពួកនាងនឹងមនលធ ដបបលនះលទ ិ ើវ
ទុកជាកាល
41 ់ នាងទូលលទៀត រពះអងក លជឿដដរ ។ គ ៏មនរទង ិ
ខាងលរកាយមក កាលរពះនាងរកាបទូលយា៉ងលនះដល់បីដងល
់ លទើប គ ិនរទងលជឿ ើ យ រពះអងម
់លជឿខ្មា រកាបទូលថា លបើរពះអងម គ នរទង ា យាងលៅទីលលាំ ៅរបដ់នាង រទង់ពិនិតយ ិ ុ ាំ ្ ច ដ់លទ អលញ្ើ ជ ញលដច លមលច ុ ះមហារាជ ។ ើ
រពះរាជាលដច ា យាងលៅទតល
កាលពួកនាងរកាបទូលលដចកីលនាះល ា បង្ហគប់ឲ្យបិទរបលហាងល
ាំ ប ន ទ ់ទងឡាយល ើញរបលហាង កុ ងបន
ើ យ រតាដ់ដួរថា លនះជាអី វ
់អៗលសាះលឡ ្ ល់ដល់ពួកនាងលទ មនរតាដ ើ យ មនានខា ិ ិ ីវ ើយ
ាំ ់រគប់បនប វ ួ ចរបលហាងត ោ ូ ចៗទងអដ ទ ់ ។ ន័យថាបងួ ចរបលហាង ោ ើ យ ឲ្យលធើបង
តូចៗលកតលឡ ។ ន ើ ើងកុ ងរគ្នលនាះ
រពះនាងមាគនិ យាម នអាចន ទ ិ ឹ ងលធអ ើវ ៗ ីវ ដល់រពះនាងសាមាវតីនឹងពួកបរពារានល ិ
់ ដដលគួរលធើដល ់ រពះដមណលគ្នតមឲ្យាន ល អញ នឹងលធរបដ វ ើវ
ើ យ គតថា ិ
់ ពួកអក ល ួ លដល ន ន នគរ ើ យឲ្យនថឈ
់លៅ អក ាំ ាំ ួ កខ្ុ ាំ ្ រាប់ថា កាលដដលរពះដមណលគ្នតម ងព ា ចូលលៅខាងកុ ងនគររតាច ន ន ទងឡាយរពមទ ័យ ជាប់តាម របុដ នឹងកមក ម រចូរលជររបលទចឲ្យរត់លៅ ។ ពួកអក ន មិចាឆទិដម ន ិ ឋ ិនរជះថាលកុ ងរពះរតនរត រពះសាសាាលដច លជររបលទចលដាយអលកាកដ ា ចូលខាងកុ ងរពះនគរ ន
១
់របការ ដូលចះ វតុ ដប ថ ន អាលចារ
អាពាល អាវលងង វ អាឱដឋ អាលតា អាោ អាដតន វ រក អាដតត វ រចា ម នលទ មង ិ ឆ ន ដុគតិរបដ់មងគ្ន ឹ ឹ ៉ បុ ល៉ ណាណះ ។ រាថានទុគត ង គ ដតមា ិ
៏ នអាយុឮពាកយ លជររបលទចលនាះល រពះអាននដ ទ មា
ើ យ ានទូលពាកយលនះនឹងរពះសាសាាថា
ាំ បពិរតរពះអងគ អក ន នគរទងលនះលជររបលទចព ួ កលយើងៗ លៅទីដនទចាកនគរលនះចុះ ។ រពះសាសាា - លៅទីណា អាននទ ។
រពះអាននទ – លៅនគរដនទ រពះអងគ ។
រពះសាសាា - លបើពួកមនុដសកុ ងនគរលនាះលជរលទៀត ពួកលយងន ន ើ ឹ ងលៅទីណាលទៀត អាននទ ។ ាំ ី នគរលនះរពះអងគ ។ រពះអាននទ – លៅនគរដនទ អព
រពះសាសាា - កាលពួកមនុដសកុ ងនគរលនាះលជរ ពួកលយើងនឹងលៅទីណា ។ ន ាំ ី នគរលនាះរពះអងគ ។ រពះអាននទ – លៅនគរដនទ អព ល
១
រពះសាសាា - លធើយា វ ៉ ងលនះ មនគ ួ រលទអាននទ អធិករណ៍លកតលឡ ន ី ណា កាលលបើវារមាងប់លៅ ិ ើ ើ ងកុ ងទ
ាំ ពួកណាលជរ អាននទ ។ ន ីលនាះ នឹងលៅកុ ងទ ន ី ដនទលទើបគួរ ក៏អក ន ទងលនាះ ើ យកុ ងទ
ពាកយតមៈតះលដៀល, របមាទលមលង្ហយ បនាទបបលនាថក ។ ិ ើ
42 ាំ ់ ជាន់ទដៈ និង កមក រពះអាននទ – រពះអងគ វាលជរទងអដ ម រ។
រពះសាសាា - អាននទ តថាគតដូចជាដរាំ ច ី ូ លកាន់ដញ្ចង្ហគម ក៏ការអត់ធន់ចលាំ ពាះកូនដរដដលមក
ាំ ី ទិដទងប ាំ ួ ន ជាភារៈ (នាទី ) របដ់ដរាំ អ អព ន ចូលដញ្ចង្ហគម ធមតា ម ការអត់ធន់ ចលាំ ពាះពាកយដមដដល ី ក ីា មនុដសរទុដដ ត ីលលពាល
ជាភារៈរបដ់តថាគតដូចគ្ននពិត
រពះអងដ កុ ងនាគវគ ថា គ ដមង ា ធម៌ ានរតាដ់បរពះគ្នថាលនះ ន គ : ី
រតាដ់ដូលចះ ន ល
ើយ
កាលរទង់រារពធ
អហំ នារោវ សង្គគរម ោោរោ បតិតំ សរ ំ
អតិវាកយ ំ តិតិកិ ខ សស ំ ទុ សសរី ោ ហិ ពហុ ជ្ជរនា ។ ទនតំ នយនតិ សមត ៊ូ តិ ិ ឹ ទនតំ រាោភរិ ហ
ទរនាត រសរឋឋ មនុ រសសសុ រោតវា ិ កយ ំ តត ិ ក ិ ខ តិ ។ វរមសសតរា ទនាត អាោរនយា ច្ សន ធ ិ ុ វា
កុ ញ្ជរា ច្ មោនាោ អតតទនាត តរោ វរ ំ ។
ាំ ង់កុ ង លដចកថា តថាគតនឹងអត់ធន់ពាកយលលើ ដ ដូចជាដរាំ អត ម ន ីា ី ់ធន់កូនដរ ដដលធាលក់ចាកបព
ាំ ាំ ដញ្ចង្ហគម លរពាះជនដល៏ រចនជាអ ក យកពា ន រទុដដ ត ីល ជនទងឡាយរដមងនា ើ ់ លៅកាន់ទីរបជុ ាំ រពះរាជាដតងរទងរាជពា ល
នៈ ដដលបង្ហាត់ល
ើយ
នៈ ដដលបង្ហាត់ល
ើយ
កុ ងព ន ួ កមនុដសអក ន ានបង្ហាត់
ជាអក និងដរាំ ធ ម ន របលដើរ លដះអដសតរ លដះអាជាលនយយ លដះដិនព ធ ើ យ អត់ធន់ពាកយលលើដាន ី ាំ
កុញ្ជរជាតិដដលបង្ហាត់ (ានបទ ) ល លទៀត ។
វ ោ មនុដសមានខ្ួ នទ ល ូ នាមនល ើ យជាដតល
ាំ ន ល ធមក ម ថាានមានរបលយាជន៍ ដល់មហាជនអក ន របជុគ្ន
យា៉ងលនះ ចប់ល
ា ធម៌ ើ យ ។ រពះសាសាារទង់ដដមង
ាំ តលឡ ាំ ៧ នថង បុ ល៉ ណាណះលទ ន ទងលនាះន ើ យរតាដ់ថា អាននទ កុគ ិ ើ យ អក ឹ ងលជររតមដត ឹ
កុ ងនថ ទ ន ង ី ៨ នឹងលដៀង មសាងត់ល ៧ នថលង ឡើយ ។
ោ ងដតលវ នាះលៅ ើ យ លជា
រពះនាងមាគនិ យា ទ
ាំ មនយ ធ ងឡាយ ូរ ើ យ លរពាះអធិករណ៍ដ៏លកតលឡ ើ ើ ងដល់រពះពុទទ ិ
ជួលមនុដសឲ្យលជររពះសាសាា
គតថា អញនឹងលធយា ិ ើ វ ៉ ងណាលទៀត ល
ល
ួដ
ើ យមិនអាចនឹងឲ្យរពះអងរគ តល់ ៅាន
ាំ នាងសាមាវតីជាលដម ជាអក ន ឧបតម ថ ក ភ ៏ ើ ទងលនះ ើ យគតតលៅថា ិ
់ ពួកវា នថម រពះដមណលគ្នតមលនាះ នឹងលធលដចក លៅក ង ួ យ លធើការបលរម វ ន ថ នទីលសាយ ិ ើវ ីវា នាដដល ើ ុ ងសា
ទឹកច័ណឌ (រសា ) របដ់រពះរាជា បញ្ូ ជ នសាដន៍លៅដល់មា (នាយមាគនិ យៈ ) លដចកីថា ខ្ុ រាំ ្ តូវការ ទ ា ់ ល ប់ ៨ មាន់រដ់ ៨ មក កាលមកដល់ល មាន់ មាចូរយកមានសា
ើ យ ចូរឈររតង់លជើងជលណើ ា រ រាប់
់ រពះរាជា ដូមបកាលរពះអង មនុដសឲ្យរកាបទូលអាការ ដដលខ្ួ នមកដល ល គ បង្ហគប់ថាចូរចូលលៅ ក៏កុ ាំ ី
43 ាំ ចូលលៅ បញ្ូ ជ នមាន់រដ់ ៨ លៅមុខ្ ខាងលរកាយចាបញ្ ូ ជ នមាន់សាលបល់ ៅ ក៏រពះនាងានរបទន ាំ ូ កដល់រាជងរគ កស រាប់ថា អក ់ខ្ុ ាំ្ ។ ដណ ន គបបលធ វ ី ើតាមពាកយរបដ ់ល នាយមាគនិ យៈមកដល ទ
ើយ
រាប់ឲ្យមនុដសរកាបទូលដល់រពះរាជា
កាលរពះអងរគ តាដ់
ាំ ្ ឹ ងមនច រាប់ថា ចូរចូលលៅនិយាយ (នឹងអក ន ទទួលរពះតរមាដ់លៅ ) ថា ខ្ុ ន ូ លលៅកាន់អាានភូមិ ិ ់ អក (ទីលសាយទឹកច័ណឌ ) របដ់រពះរាជាលទ ។ រពះនាងមាគនិ យាលរប រាជង រគ កសលៅរាបថា ទ ន ចូរលៅកាន់ ើ ាំ ់រដ់ ៨ ដដលនាយមាគនិ យៈឲ្យមក ដមានក់មាររបដ់ខ្ុ ាំ ្ ។ លគលៅនាយកមាន ទូលរពះរាជាថា ទ រពះលតជៈ លោកបុលរា
្ ណាណការមក (ថាវយ ) ។ ិ តលផើប
រពះរាជា - របនពល
ល
ើយ
ន ណាគបបដ ល ន។ ើ យ លតើអក ី ា
ដូម
ន ដមលល ្មះឧតរត ភង ល រ ី ឬ កកូរ ) លកតលឡ ិ ៈគ (គឺដមកា ើ ើ ងដល់លយង ើ
ាំ មាគនិ យា - រពះមហារាជ រដីរារយមានរពះនាង សាមាវតីជារបធាន មនមានការង្ហរ (អីលទ ទ វ ិ
) លដើរលលង ដូមរពះអងប គ ញ្ូ ជ នលៅឲ្យពួកលគចុះ ពួកលគដលល រដចល
ាំ វ យ។ ើ យ នឹងនាមកថា
ាំ ាំ យ រពះរាជារទង់បញ្ូ ជ នលៅលដាយរពះរាជបញ្ញ កុឲ្ ជ ថា ន័យថា ឯងលៅឲ្យដល់ពួករដីទងលនាះ
់ អក កុ ងនដរបដ ង ន ន ដនទ រតូវដមាលប់ដខ្ ល ួ នឯងដតម ល ា ។ រាជងរគ កសទូលដង ន រពះរាជបញ្ញ ជ ថា របនពល
ើ យ (យកមាន់ ) លៅរាប់
ម លទពល ើ យ រពះដមត ិ
ាំ ្ នលធ តាមរពះរាជឱង្ហករលនាះ ឯរដីមានរពះនាងសាមាវតីជារបធានរបដកកថា ពួកខ្ុ ម ាណាត ាត ិ ើវ ិ ់ រពះរាជា ។ រពះនាងមាគនិ យា លទ រតឡប់មកទូលលដចកីលនាះដល លទើបរកាបទូលថា រពះអងលគ ា ទ ល
ើ យឬ
នាងពួកលនាះលធើាណាត វ ិាតឬលទ
រពះដមណលគ្នតម ចុះរពះអងគ ។
រពះរាជារទង់បង្ហគប់ដូលចានះបញ្ូ ជ នលៅល
់ រពះអងច គ ូ ររទងបង្ហ គ ប់ថា
បុលរា
ិ តដមានកល់ ៅ
ដលល ៅថាវយដល់
ើ យ ។ រាជងរគ កសទទួលរពះរាជឱង្ហករល
ាំ ាំ ់ដូចជាលៅឯដណា ទងលនាះលធ ហាក ក់រពះនាងសាមាវតី កុ ងខ្ណៈលនាះ ល ន ើវ ាំ ់ បុលរា ឲ្យមាន់ទងលនាះដល
ិ តល
ើយ
ើញ
ើ យលដើរ
ើ យ យួរមាន់
ួ ដលៅផូ វដដល ល
ាំ ់ដណា ាំ យកមាន់សាលប់នាលៅកាន ក់ញ្ចដី ត
់ មរកដដតរមាដ់ថា នាងមាចដ់ ចូរដមា ាំ មានរពះនាងសាមាវតជារបធាន រាបតា ល ន់ទងលនះបញ្ ី ូ ជ នលៅ
ាំ កាន់ដមានករ់ ពះសាសាា ។ នាងទងឡាយលរកាកលៅទទ ួ លភាលម លពាលថា យកមកចុះអក ន លនះជាកច ិ ច របដ់ពួកលយង ើ
។
់ មានក់រពះរាជាល លគមកកានដ
ើយ
រពះអងរគ តាដ់ដួរថា
ដូចលមច ា លៅ
កូន
់ រកាបទូលថា ដូមរពះលតជៈរគ្នន់ដតខ្ុ រាំ្ ពះអងរគ ាបថា (បង្ហគប់ថា ) នាងមាចដ់ចូរដប ល ញ្ូ ជ នលៅដល់ រពះដមណលគ្នតម ា
ក៏ដុ ះមកទទ ទ ួ លយកមាន់លៅភាលម
រពះអងគ
។
រពះនាងមាគនិ យាលទ ទ ើបទូល
់ ាំ ៏ ន កាលខ្ុ មា ាំ ្ ច ដ់ទូល ញុះញងថា លមលច នលធ ុ ះ រពះមហារាជនាងទងលនាះម វ វ យដល់រពះអងក គ ា ើ ិ ើថា
44 ់លជឿ ។ រពះរាជាដូមបរទងរពះដណា ់ ៏ នរទង ថា លគមានលដចករាថា ន ខាងលរៅ (កបត់ ) រពះអងក គ ម ា ប់ ីា ិ ី ់ ់ដងត ដូលចានះ ក៏រទងអត ក ់រពះ
័ លដៀង មឈឹង ។ រពះនាងមាគនិ យាគ ឫទយ ទ ា ិតថា អញនឹងលធដ ើវ ូ ចលមច
រដួលលអះ លទើបនឹងានដលរមចផល ។
់ ល ដ់បរគង ់លៅយូរលដាយលវនអដ់មួយដាា ក៏កុ ងរគ្នលនាះ រពះរាជារទងផ្ក ន ូា
៍ ៗ កុ ងនផ រទ ាសាទ ន
ាំ ៣ លនះ គឺរពះនាងសាមាវតី រពះនាងវាដុលទតាត រពះនាងមាគនិ យា របដ់រពះនាងទង តមក ទ
់រជាបថា ដដក រពះនាងមាគនិ យារទង ទ ោ ឬខានដដក ោ នឹងលដច ា យាងលៅកានរ់ ាសាទរពះនាងសាមាវតី ាំ ឹ ងលៅដល់មា (នាយមាគនិ យៈ លទើបបញ្ូ ជ នដណ ) ថា ខ្ុ រាំ ្ តូវការលដាយពដ់ ដដលមានពិដដ៏កាច (បុ ៉ដនត ទ ) ចូរដកចងូ មលចញលផ លើ ្ ៅឲ្យមួយ ។ ក
ើ យលផើល្ ៅ ។ រពះរាជារទង់យកពិណ
លគលធដ ើ វ ូ លចានះល
់ ីរពះអងគ លដច តកន លត ៅកានទ ា លៅផង ីថ
់ ឲ្យចូលលៅលដាយ ដូចគ្នន ។ កុ ងដ ន ន ទ ិ ណលនាះមានរបលហាងមួយ ។ រពះនាងមាគនិ យាដលងពដ ូ កព របលហាងលនាះ ល
់ ក ។ ពដ់លៅខាងកុ ងព ន ន ង ើ យបិទរបលហាងលដាយាចផ្ក ិ ណអដ់ពីរបីនថង ។ កុ ងនថ
រពះរាជាលដច ា លៅរពះនាងមាគនិ យាទ ទ ូ លដួរថា បពិរតរពះអងដ គ ៏របលដើរ នថលង នះ រពះអងន គ ឹ ងលដច ា
យាងលៅកានរ់ ាសាទរពះនាងអងណា កាលរពះអងរគ តាដ់រាប់ថា រាសាទនាងសាមាវតី ទូលជា គ ាំ ័យលដាយមុសាវាទថា បពិរតរពះមហារាជ នថលង នះខ្ុ មា ាំ្ ច ដ់ល ទីបភ លសាះ រពះអងម ច គ នអាចលដ ា លៅកុ ងទ ន ី លនាះានលទ រពះអងគ ។ ិ
ៈ ជាលរគឿងចងរត ឹ រាកដ (ចាដ់ ) ដូចជារូបគួរមនុដសពាលមានឧបធិជា
លោកមានលមា
លរគឿងចង គលដចក តលចាមលរាមល ា ឺ ីងងឹ អក ន ល
ត នជាទ ើ ញដុបន ិ និមត ិ ម ិ ី លពញចត ិ ត
ើញ ។
ក៏លុះរពះអងរគ តាដ់យា៉ងលនះល
ល ា វ ់ មិនមានដល់ ើ យរាកដដូចជាលៅជាប់មិនដាច់ លដចកីកង
៌ ូ លចះ ាំ ! ធមតា ា ធមដ ន ថា ភក ា ងឡាយ ម ពួកដតវ ើ យ រទង់ដដមង ិ ុទ
់ កាលជានិចច រដមងលធាបកម លៅរតាច់លៅកុ ងវដ ដម ដរ លរពាះល ន ា : ដដលមនរបមាទអដ ិ ើវ រតាច់លៅកុ ងវដ ន ា លទើបលសាយដុខ្ខ្ះ ល ទុកខ្ ា ះ ល ។
តុលនាះ កាល
់ ាំ ឹ ងថា << លភើងលឆះដ ាំ រពះរាជាកាលរទងរពះដណា ណា ក់រពះនាងសាមាវតី >> លទះបី ា ប់ដណ ល
លដច ា យាងមកលដាយរ លឆះផះ ទ
័ ដ ក៏លៅដតមនទន ់ ល, លុះលដច កា ា ដល់ល ិ
ាំ រទង់រពះលទមនដសយា៉ងខាលង
រពះនាងសាមាវតី
រទង់រពះតរមះថា ិ
រពះវចារណបញ្ញ ា ថា << របដ ិ << លបអញដម ល ល ចល ើ ុ តឲ្យខា
់លភងដដល ើ យរតាដ់លរបឲ្យរលត ើ ើល
រទង់មានពួកអាមាតយលចាមលរាម
<<
កមលម នះរបដ់អក ន ណាលអះ
ាំ ឹ ងគតដល ់ គុណ គង់រព ិ
?>>
លជានាងមាគនិ យាឲ្យអ ក ទ ន ណាលធើវ រាកដ >> ល
់ ៏រជាបលដាយ រទងក
ើ យរទង់រពះចិនាាថា
ល់ ដចកីព ា ិ តលទ អញនឹងសាកដួរលដាយ ើ យសាកដួរ នាងមុខ្ជាមនរាប ិ
45 ឧាយថានក់ថម ន ចុះ >>, ល
់ ់នឹងពួកអាមាតយថា << លោកទងឡាយម ាំ ាំ ី លពលលនះ ខ្ុ ាំ្ ុ នអព ើ យរទងរតាដ
ាំ ឲ្យដតលរកាកលឡើងកល៏ ចះដតរលងៀក ដលៅជុវាំ ញ លរពាះសាមាវតីចាដតដដ ង វ រកឱកាដលធើរបទ វ ូ ដរា៉យដល់ខ្ុ ាំ ្ ិ ៉ នាងលធមរណៈលៅ ាំ្ នលដចកីដបាយច ជានិចច ដតមាង ខ្ុ មា ត ា ើវ ិ ត នឹងានលៅលដាយលដចកដ ីា ុ ខ្ ។ ពួកអាមាតយ – ដូមរពះលតជៈ កមលម នះ អក ន ណាលធើវ រពះរាជា - របដ
ន ?។
់ លរពាះលយើងលធើវ ។ លជាអក ន ណា ដដលមានលដចករដឡាញ ីា
់ កុ ងទ រពះនាងមាគនិ យាលៅគ្នល ទ ន ីជិត ានឮដូលចានះល
រកាបទូលថា
អក ន ណាដនទមុខ្ជាមិនអាចលធើានលទ វ
អាមាតយឲ្យលធើ វ ។
ាំ ិ តកុ ងរពះរាលជាាយ ) ក៏ ត ន ន ើ យ (ភ័នគ
ាំ ្ ច ដ់លធើណារពះអង ខ្ុ មា វ គ
ាំ្ ច ដ់លរបើលោក ខ្ុ មា
!
់ កុ ងលយ រពះរាជា - លលើកដតនាងលចញ អក ងម នមានលទ, លយង ន ដនទដដលមានលដចករដឡាញ ន ីា ើ ិ ើ
់ នាងៗ លរបឲ្យមន ់ ួ កញាតរបដ ់ ខ្ួ នមកច រជះថាល, លទវ ី ! លយងឲ្យពរដល ុ ដសរាបព ល ុះ ។ ើ ើ ិ ។
ាំ ឹ ងលៅដល់ពួកញាតិថា រពះរាជារទង់រជះថាលឲ្យពរដល់ខ្ាំ ្ ចូរមកជារបញាប់ចុះ រពះនាងលផើដ ្ ណ ុ រពះរាជារទង់បង្ហគប់ឲ្យលធដកា ក រៈដល់ពួកអក ន ដដលមកដល់ល ើវ
ញាតិរបដ់រពះនាងលសាះ ល
ើ ញដូលចានះឧដា
ន ដដលមន ើ យ ។ ដូមបអ ិ ដមនជា ី ក
៍ ឲ្យដណ ាំ ូ កមកជាមួយនឹងលគ រាប់ថា <<ពួកខ្ុ ជា ាំ ្
់ ួ កលនាះរទង់អដ់ល ញាតិរពះនាងមាគនិ យា >> ។ រពះរាជារទង់បង្ហគប់ឲ្យចាបព ទ រលដ ា កុ ងរពះោនល ន ួង រលដ ត ល
ាំ ជលរៅរបមាណរតឹមផិត ច ឲ្យយកអក ន លទដទងលនាះ
ើ យ បង្ហគប់ឲ្យយកអាចម៍ដីលុប ខាងលលើឲ្យលរាយរាយចលាំ បើង ល
ាំ ់ដដបកល លវោលភងលឆះរ ោត ើល
ើយ
ើ យ បង្ហគប់ឲ្យជីក
លៅឲ្យអងុ យក គ ន ី ុ ងទ
ល កុ ង ន ើ យបង្ហគប់ឲ្យដុតលភើង
ាំ ដ ាំ ូ ចចលរមៀកធច ាំ ុ ត ាំ លរមៀកតូច បង្ហគប់ឲ្យយកនង័លដដកភ គ ជ ុធ ួ រឲ្យជាដ
ាំ ល ាំ តយា ៉ ងមុត អារពនះ ់ ព ាំ ី រាងកាយនាងមាគនិ យា បង្ហគប់ឲ្យយកកាប ជាដុៗ ល សាចអ ទ ិ
ើ យបង្ហគប់ឲ្យយក
ាំ សាច់ទងលនាះលឡ ដ ើងកាន់លជើងរកាន ចមនលដាយលរបងប ិោ ី ូ ចជានាំ រួចឲ្យនាងលនាះឯងដុី ។ កាលនថម ង ួយ
ពួកភិកុ ដន នា ដ ា ទ គ្ននកុ ងធម ន ម ភាថា
<<
លដចកីសា ា ល ប់ដបបរបដ់ឧាដិកាអក ន
ដមបូណ៌លដាយដទធដូលចះ ន មិនដមគួរលសាះ ។ រពះសាសាា លដច ា មកល ាំ ទងឡាយ
ាំ ន លដាយដមិអ ពួកអក ន អងុ យរបជ គ ុ គ្ន ា ីវ
ន
?
ើ យរតាដ់ដួរថា << មានលភិកុ ា
>>កាលពួកភក ា ូ លឲ្យរទង់រជាបល ិ ុ រកាបទ
ាំ រតាដ់ថា << ភក នុះមនគ ា ងឡាយ ួ រដល់ពួករដីមានរពះនាងសាមាវតីជារបធានពិតល ិ ុទ ិ ណាដ់ដល់កមដម ដលខ្ួ នលធ ទ ល ន ុន ើ វ ុ កមកកុ ងលពលម
លទើបពួកនាងានល
ើយ
>>
ើយ
ត ួរ ើ យ បុ ដ៉ នគ
ាំ ភក ា ងលនាះទ ូល ិ ុទ
៏ លរមើនពួករពះនាងលធើទ អារាធនាថា បពិរតរពះអងដ ដូមរពះអងរគ តាដ់រាប់ដល់ខ្ុ ាំ ្ គ ច វ ុ កមកដូចលមច ា ាំ ាំ តន រពះទងឡាយ លទើបរទង់នាអត ី ិ ទនមកដូចតលៅលនះ
46 កុ ងអត តកាល រពះាទ រព ន ី
មទតលត សាយរាជយលៅកុ ងនគរពារាណដ ន ី
រពះបលចក ច ពុទ ធ ៨ អងគ
ាំ ាំ ់បលរមើលោក ។ កុ ង ដតងលៅឆ្ងន់ (អាហារភតត ) កុ ងរពះដ ណា ក់លួងជានិចច ។ រដីរារយនាក ន ន រពះបលចក ច ពុទ ធ ៨ អងលគ នាះ ៧ អងលគ ៅនរព
ត ួ យអងគ គ ង់ចូល្ន លៅកុ ងនរពដាតម ន ួយ ិ មពានម
ាំ កដនង ល ជត ទ ។ រគ្ននថម ង ួ យ រពះរាជា កាលរពះបលចក ច ពុទទ ធ ងឡាយលៅល ិ លឆរន ដឹង
ាំ ី ត ើ យ លទើបរទង់នាញ្ចដ
ាំ ាំ ទងលនាះលៅរកសាលទ ន ទ ។ ញ្ចដីទ ត ងលនាះលលងទ ន ទ ួ យនថង លឡើងមកវញ ិ ឹ កកុ ងដ ឹង ឹ កកុ ងដ ឹ ងលនាះលពញម
ាំ ឹ កចង់អាងលភ ាំ ាំ រតូវរង្ហលបៀតលបៀនខាលងន ង ក៏លដើរលៅមកៗលដាយលពាលថា អក លម ន ទងឡាយគបប ើល ើ ី ី លទ ាំ ដរមាប់បង្ហកតល់ ភើង (អាង ) របដ់ពួកលយើង ល ល ាំ រលៅម ល ដមាគល់ថា គន
ើ ញនរពដាតលនាះល
ើ យ ឈរលចាមលរាមលដាយ
ម លឆះដុះអដ់លៅល ើ យដុតលភងលឡ ើល ើង ។ កាលលបលៅ ើ
ចរចាគ្ននថា ពួកលយងវ ិ ើ នាដល
ច ពុទ ធ លទើប ើ ញរពះបលចក
រពះរាជារទង់រជាបមុខ្ជា ច ពុទរធ បដ់រពះរាជាលភងលឆះ ើ យៗ រពះបលចក ើល
ឲ្យពួកលយងវ វលធើលោកឲ្យលឆះល ុ ាំខាន លយងរតូ វ ោ គឺឲ្យលឆះដុះអដ់លៅលជា ោ ង រគប់គ្ននក៏ជួយ ិ ើ នាដព ើ លរដឧដមកព ើ ី ខាងលនះពីខាងលនាះ ល ណាដ់
។ លុះពួកនាងដុតលោកល
ាំ រលលើរពះបលចក ាំ រឧដធ ាំ ច ពុទលធ នាះដថមលទៀត ។ គន ើ យគរជាគន ៏ លចញគ្ន ាំ ន លៅលដាយដមាគល់ថា លោកនឹងលឆះដុះកុ ង ន ើ យកនា
ឥឡូវលនះ ។ ពីមុនពួកនាងគ្នមនលចតនាដកង ល ដុតលទ លរកាយមកលទើបមានលចតនាកមដ ម មាលប់ ។ ដតលបទ ើ ុក
ាំ ជាជនទងឡាយ ជញ្ូ ជ នយកឧដមួយពាន់រលទះមកដុតរពះបលចក ច ពុទ ធ ខាងកុ ងដមាបត ន ត ូ លចះ ន ដូមប ី ិដ ាំ យកលៅាក៏មនអាចលធ រតមដតអាការគ ាន លរពាះល ឹ ីចហា ិ ើវ
តុលនាះកុ ងនថ ទ ន ង ី ៧ រពះបលចក ច ពុទលធ នាះ លទើប
ាំ ់ ដដនឆ្ងនជាលរច ាំ លរកាកលៅតាមលដចកីដបាយ ។ ញ្ចដី ទ លឆះកុ ងនរកអដ លម នាះ, ា ត ងលនាះ ន វ ើនលរពាះលធើកម
ាំ ងលនះអដ់រយអតភា ់ នកមម កាលលភើងលឆះផ ះ ល ទ លឆះលៅជាមួយដដរ ដូចទន ត ព លដាយវាកនដលដដដល ិ លនាះឯង ។ លនះជាបុពវកមរម បដ់រដីមាននាងសាមាវតីជារបធាន ។ កាលរពះសាសាា
រតាដ់អតតន ី ិ ទនយា៉ងលនះល
ើយ
ាំ ភក ា ងឡាយទ ូ លដួររពះសាសាាតលៅ ិ ុទ
លទៀតថា បពិរតរពះអងដ អ គ ៏ចលរមន ជ រា ត គមលដាយកមអ ម ីវ មានបញ្ញាលរចនលដាយកម ម ីវ ដលរមច ើ នាងខ្ុជត ើ រពះលសាតាបតផលលដាយកម អ ម ីវ ? ជាអក ន បលរមើរបដ់អក ន ដនទលដាយកមអ ម ីវ ? ។ ិត រពះសាសាា
-
ាំ ភិកុ ទ ា ងឡាយ
កុ ងរជ កា ន ជ ល
រពះរាជាអងលគ នាះឯង
(រពះាទរព
មទតត
)
រពះបលចក ច ពុទម ធ ួ យអងគ (អងដគ ដលរតូវលភងលឆះក ន ុ ខ្ ) ដូចគ្នន លលៀោ ងខាងគមរបន ត ។ លទើបរដី ើល ីព ិច ុ ងលរឿងម ាំ ត់កមល ឧបដាឋយកាមា ន ក់ដណាប់ដព ព ល ិ
) ខ្ង ន គមដដមង ា ឹត មាដ (លធដ ើ យកាន់ផល ើវ ូ ចលោកបារត ី
់ ) លពាលថា រពះបលចក ាំ អាការរតាចល់ ៅននរពះបលចក ងឡាយ ច ពុទលធ នាះ (លធើរតាប វ ច ពុទរធ បដ់លយងទ ើ រតាច់លៅយា៉ងលនះនិងយា៉ងលនាះ ។ នាងគមលដាយផលននកមលម នាះ ។
់កងរពះដ ាំ ូ ង រពះរាជា និមនឲ្ ាំ ាំ ក៏កុ ងនថ ជា ណា ក់ ល ន ង ដប ត យរពះបលចក ច ពុទទ ធ ងលនាះគង ុន
ើ យបង្ហគប់
47 ឲ្យរាប់ារត ឲ្យដាក់ាយាយាដលពញារតល
ើ យថាវយ ។ កាលារតលពញលដាយាយាយាដ
ាំ លៅា រពះបលចក លចះដតផ្កលដ់បូ រា (នដ ) កាន់ ។ រដីលនាះល ច ពុទទ ធ ងឡាយ ថាវយរលងល វ ភុ ក ល ៨ របដ់ខ្ួ ន ល ល ល
ាំ ដាក់ារតលលើរលងល វ លនះ ើ យលពាលថា និមនលត ោកមាចដ់ទងឡាយ
ាំ លធើដ ច ពុទទ ធ ងលនាះ វ ូ លចានះល ើ យកាន់លៅចុះ ។ រពះបលចក
រាថានរបដ់ពួកលោកល
វ ូ លចានះ លទើប ើ ញលោកលធើដ
លនាង ។ នាងដង ឹ លដចកី ា ើ យដមងលម ឹល ើ
ាំ ់ ពួកខ្ុ លាំ ្ ទ, នមានដល ា វការលដាយរលងល វ ទងលនះម ើ យ ក៏លពាលថា លដចកីរតូ ិ
ាំ ាំ្ ះបង់ដល់រពះករុណាមាចដ់ទងឡាយដតម ាំ រពះករុណា ! រលងល ង វ ទងលនះខ្ ា និមនយ ត កលៅចុះ ។ ុល ាំ រពះបលចក ច ពុទទ ធ ងលនាះានទទ ួ លយកនិមនត ល
នាំ នម ទ ូ លកៈ ។ ើ យលៅកាន់ញកភន
ដូមបដព វនថលង នះ ី
់ ាំ រលងល ល៏ ៅមានដដដល (ឥតាត់បង់ឬខ្ូចលទ ) ។ នាងមានបញ្ញាលរចនរទរទង រពះនរតប ដក វ ទងលនាះក ើ ិ ទុកាន លដាយផលននកមលម នាះ ។
នាងានដលរមចលសាតាបតផល ិត
លដាយវាកនន ិ
់ រពះបលចក ការឧបដាឋកដដលខ្ួ នលធ ដល ល ច ពុទ ធ ើវ
ាំ ទងឡាយ ។ លនះជាបុពវកមរម បដ់នាង កុ ងចលនា ន ល ះរពះពុទ ធ (មិនមានរពះពុទលធ កើតលឡើង ) ។ ក៏កុ ងកាល ន ់ ននរពះដមាមដមុ ទ កដសប ធីតាលដដី ឋ នគរពារាណដីមានក់ កុ ងលវោមានរដលមាល ព ធ រទងរពះនាមថា ន
់ ងុ យដតងខ្ ាំ ប់លនាះ ភក ដ៏ចលរមន ក៏កាន់កញ្ចកអ គ ល ។ លដា ា ី ខ្ីណារដពមួយរូប ដដលដិ ទ ន សា ធ នល ើ ិ ុន ួន របដ់នាង ានលៅលដើមបលី លដើមបលី
ាំ ់ អាដវៈល ា ី ទងឡាយដ ូ មបអដ ើញនាង ។ ដមនពិត ភក ិ ុន ី
ន ើញរតកូលឧបដាឋកកុ ងលវោរលដៀល
។
កុ ងខ្ណៈលនាះ ន
ើ យ ក៏រាថាន
រដីបលរមណាមា ន ក់ ើ
៏ ិនមាន ។ លទើបនាងនិយាយនឹងភិកុ ន ាំ ្ ព ាំ ះរពះនាងមាចដ់ ដូម លដដីធ ឋ ីតាកម ា ី លនាះថា ខ្ុ ដ
កុ ងទ ន ី ជិត ុ ចដរចង
់ ុ ះឲ្យដល់ខ្ុ ម ាំ ្ ួ យរលពច ាំ លរគឿងរបដាបន ។ រពះលថរន ន ត លបើអញមិនយកដរចងលនះឲ្យដល់នាងៗ ី ឹ កកុ ងច ិតថា ក៏នឹកចងអាោតកុ ងអញល ន របដ់អក ន ដនទ
លបើយកឲ្យនាង, នឹងរតូវលៅលកតជាអ ក ន ន បលរមើ ើ យ នឹងលៅលកតក ើ ុ ងនរក ើ
់ អក បុ ដ៉ នកា ត រជាអក ន បលរមរបដ ន ដនទ ើ
លជា ោ ងការលឆះលៅាកុ ងនរក ន
។
រពះលថរលនាះ ី
់ អក អារដ័យលដចកអាណ ជ រា ត ជាអក ន បលាំ ររបដ ន ីា ិ តអាដូរ ក៏ានយកដរចងលនាះឲ្យដល់នាង ។ នាងខ្ុជត ើ ដនទ លដាយផលននកមលម នាះ ។
ាំ ៌ ាំ នថម ដននា ថា ញ្ចដី រា ង ួ យលទៀត ភិកុ ទ ា ងឡាយ ទ គ្ននកុ ងលរាងធម ន ត រយមានរពះនាងសាមាវត ីជា
របធាន ល
ាំ រតូវលភងដ ណា ក់ ន ើល ុ តលឆះកុ ងដ
ពួកញាតនាងមាគន វងណា លាំ បងលឆះព ទ ា តលភងច ិ ិ យារតូ ើល ើ ី លលើ
័លដដក, ាំ ច់នាងមាគនិ យា ដុសា រតូវចមនន ជ គ ទ ើ យរតូវភួ រលដាយនង ិ ោ ឹ ងលរបងដ៏ពុះលខាជល ពួកណា
ល្មះថារដ់លៅកុ ងលោកលនះ ពួកណាល្មះថាសាលប់ល ន រពះសាសាាលដច ា មកដល់ល
ើ យដួរថា
ើយ ។
ាំ ភិកុ ទ ា ងឡាយ
កាលពួកភក ា ូ លថា លដាយដមល្ ម ះលនះល ិ ុ រកាបទ ីា
ាំ ន លដាយដមីអ ពួកអក ន អងុ យរបជ គ ុ គ្ន ា ីវ
ន
ន
ាំ មនុដសពួកណាមួយ ា ងឡាយ ើ យរតាដ់ថា ភក ិ ុទ
48 របលភទ ល
់ អដ់រយឆ្ងន ាំ ក៏ល្មះថាសាលបល់ ើ យមនុដសពួកលនាះ ដូមបលៅរដ ី
ណាមិនរបមាទ មនុដសពួកលនាះដូមបសា ី ល ប់ល លៅរដ់កីា សាលបល់
របធានដូមបសា ី ល បល់
ើ យកី ា ក៏ល្មះថាសាលប់ល
ាំ ់ មនុដសពួក ើ យទងអដ
ទ ើ យកល៏ ្មះថាលៅរដ់ពិត លរពាះដូលចានះ នាងមាគនិ យា ាំ ់ ើ យទងអដ
ាំ ់ ននាងសាមាវតី ជា រដីរារយនាក មា
ន មនរបមាទល្ ម ះថាមនសា ល ប់ ើ យ ក៏ល្មះថាលៅរដ់ពិត លរពាះថាអក ិ ិ
ាំ ានរតាដ់គ្នថាទងលនះថា :
ល
ើយ
អបបមារោ អមតំ បទំ បមារោ មច្ចុរនា បទំ
អបបមោត ន មីយនតិ រយ បមោត យថា មោ ។ ឯតំ វរសសរោ ញោេ អបបមាទមហិ បណ្ឌិោ ិ អបបមារទ បរមាទនតិ អរោនំ រោច្ររ រោ ិ
រត ឈាយិរនា សាតតោ នច្ មា ិ ិ ចំ ទឡបរកក ហ ផុ សនតិ ធីរា និព្វេនំ រោករកខ មំ អនុ តតរ ំ។
១ លដចកម ល ា ិនសាលប់ ីា ិនរបមាទ ជាផូ វននលដចក ីម
ាំ ទងឡាយ ដដលមនរបមាទល ិ ជាមនុដសសាលបល់ ៅល
២
លដចកីរបមាទ ជាផូ វននលដចក ា ល ា ល ប់, ជន ីសា
ាំ ល ប់ ជនទងឡាយដដលរបមាទល ើ យល្មះថាមនសា ិ
ើ យ (១) ទុកដូច
ល គ្នន (លទើបឋិតលៅ ) កុ ង ន ើ យ ។ ពួកបណិឌ ត ានរជាបនូវដលាំ ណើរលនះលដាយបដនក
ាំ ៌ជាលគ្នចរ លដចកីម រករាយក បណិ ឌ តទងលនាះ ជាអក ា នរបមាទ ន ា នរបមាទ, ន លរតកអរកុ ងធម ន ិ ី ីម ិ ុ ងលដចក (២)
ននអរយ ិ
ាំ បុគល គ ទងឡាយ
ាំ ួ នជានិចច របឹងដរបងមាម
មានការពិនិតយជារបរកតី
ជាអក ន មានរាជា្
ាំ ុ ត ។ ដដលជាគុណជាតដរ៏ បលដើរបផ
មានពាយាមជាប់តគ្នន
ដតងពាល់រតូវនូវរពះនិពាវនជាទីលកសមកានចា ត កលយាគ
(លៅមានត) របដ របដ
ដាត់ របយ័តគ ន ង់ គឺថា
ាំ ់រទពយធន ដនាឲ្យាត
់ នរម បលទដជាតិ ាត់ជព ី ាតជ ់ នបង ់ខាត របយ័តលន ទើបគងម ិ
១
ានដល់ ការរបុងរបយ័ តន ពាកយលនះជាល្មះសាមរតីដដលានតា ាំងរបុងជានិចច ។
២
មានលដចកី ា
ពាកយថាមនសា មនមានសា ល ប់ លនះជាល្មះរពះនិពាវនលរពាះមនមានចាដ់ ល ប់ ។ ិ ិ ិ
49 អក ន មានមារយាទរតូវរបយ័តន ផល – ទិត
******************* ដក
Open Institute: www.open.org.kh
ក
**********************************
ច ប ម (***)
ក
ក
ក
២
១
ដ
ដក
(
ង
៤៣
វ .
យ
យ។
កដ
ង
វ
ដ
ក
វ ២៥១៥
ង
យ
.
វ ៗ ង
១៩៧១ យ
ង
វ
៩
៤៣
វ
ង
ង
៩វ
ង
។
ម www.saloeurm.com
ង
ង
វ
វ
ង
។ ង
ង
ង
ៗ ង
ង វ
ងៗ
ង
វ ង
ង៩ ។
វ
.
។
យ
ង
២៥១៥
យវ យ វ
យ
.
ង
យ វ
១២
ង
យ
។
១
ង ង
កដ
វ
៣
យវ
យ ង ង
១
៤១)
ង
៤
១៩៧១
ក
២ ង
១៦
! ង
វ ៗ
ង!