nós* - eagrán 11

nós* iris ghaeilge don nua-aois

spiorad na héIREANN

Moladh uaillmhianach fuinnimh

FÉASTA SCANNÁN

Féile Idirnáisiúnta Guth Gafa

CORRAÍL & CONSPÓID SA CHÓIRÉ

Aighneas leanúnach na Cóiré Thuaidh

meitheamh 09 eag. 11

!

Réidh le RACÁenIL im Albam úr White D

www.nosmag.com

&3.90 £3.50

2  www.nosmag.com

* * * * * *** * ** fáilte

* **

Buzz an tsamhraidh

Molann muidne anseo ag nós* do gach duine a phíosa a dhéanamh ar son na timpeallachta ach, ag an am céanna, tuigeann muid nach bhfuil sé chomh héasca sin bheith ag gearán faoi théamh domhanda nuair atá an ghrian an scoilteadh na gcloch.

Agus le teacht na gréine sin, tagann an spraoi, agus is amhlaidh atá sé an samhradh seo. Tá dordán dóchais an tséasúir le mothú ar chrainn agus i bpáirceanna, i bpubanna agus ar shráideanna, agus tá cuid den mhothúchán le fáil anseo chomh maith ar leathanaigh nós* - tá súil againn! Ó ghigeanna agus féilte go giuirléidí agus Kim Jong II, tá rud éigin ann do chách arís in eagrán na míosa seo.

Ionas gur féidir linn leanúint ar aghaidh, ag soláthar sár-irise daoibh gach mí, beidh orainn feachtas mór díolacháin a dhéanamh sna míonna beaga amach romhainn. Chun am a thabhairt don fheachtas, agus as siocair nach bhfuil ach dornán ag obair (go deonach!) ar an iris, beidh orainn eagrán speisialta amháin a dhéanamh do mhí Iúil agus Lúnasa. Tá súil againn go dtabharfaidh sé seo deis dúinn tuilleadh airgid - atá de dhíth ;-) - a mhealladh i dtreo nós* agus cur leis na rudaí iontacha a chuireann muid ar fáil anseo agus ar líne.

Go dtí an chéad uair eile...

Tomaí Ó Conghaile Eagarthóir nós* www.nosmag.com 3

fáilte

glac síntiús! do your bit for your lingo’s newest, coolest mag

Ar fáil i gcló gach mí, mar aon le hábhar iontach ar líne, tá nós* ar na forbairtí is suntasaí sna meáin Ghaeilge, riamh.

Má thaitníonn an iris leat, cabhraigh linn todhchaí nós* a chinntiú agus faigh síntiús duit féin, nó do do chara, inniu.

Má tá cónaí ort in Éirinn níl ach ¤40/£36 ar shíntius bliana - margadh iontach dar linn féin.

Is féidir íoc tríd an bpost nó ar líne - breis eolais ar leathanach 66 agus ar www.nosmag.com

foireann nós* PO BOX 188 An tIúr BT35 5BA eolas@nosmag.com www.nosmag.com

4 www.nosmag.com

EAGARTHÓIR Tomaí Ó Conghaile FÓGRAÍOCHT Seanán Ó Coistín RANNPHÁIRTITHE Félim Borland, Diarmuid Ó Muirgheasa, Micheál Johnny Ó Meachair, Seoirse Mac Giolla an

Chloig, An Seanduine Liath, Cillian de Búrca, Scott de Buitléir, Ben Ó Faoláin, Claire Heylin, Anthony Kenny, An Cailín sa Chathair, Buachaill an Bhruachbhaile GRIANGHRAIF Kiritia Images - www.kiritia.com

istigh

33 CEOL 7 Léirmheasanna albaim: Neil Young, White Denim 10 Comórtas Nòs Ùr 12 Féile Trans 16 Gig-Ghraif: The Script, Des Bishop

18

SCÁILEÁN 23 The Hangover 24 Féile Guth Gafa 28 Transformers

TEICNEOLAÍOCHT 33 Spiorad na hÉireann 36 Córas Oibriúcháin: Android 37 Teic-Nuacht 38 Lancer Evo X

CLÓ 41 Féile John McGahern

BEATHA

AR TAISPEÁINT

43 The Token 44 Sean-nós* 46 Cailín sa Chathair 47 Buachaill an Bhruachbhaile

57 Ealaín adhmaid: Donncha Ó Broin 58 Pool Table: Freshwood

LÉARGAS

FAISEÁN 51 Stíl Cannes

61 Corraíl sa Chóiré Thuaidh

TAISTEAL

LIOSTA IMEACHTAÍ

54 Camino: Cuid 2

51

65 Gael-Imeachtaí www.nosmag.com 5

ceol

FOCAIl ANTHONY KENNY

NEIL YOUNG

2.5/5

Fork in the Road

I

ontas na n-iontas, ceirnín úr nua eile ón Cheanadach Neil Young, in áit, ar ndóigh, a chuid “archives” atá geallta le cúpla bliain anuas.

Fork in the Road atá air, deich de rianta ina bhfuil muid ag bualadh an bhóthair arís ar thuras eile timpeall na Stát Aontaithe lenár sean-Uncail Neil.

Beagán den chúlra ar dtús báire, muna miste libh.

Tá Young gafa go mór

lena chuid gluaisteán, mar is eol dúinn (caith súil tapaigh ar leagan amach a shuímh idirlín, má tá cruthúnas uait) agus tá sé ag obair anois le tamall ag athrú a 1959 Lincoln Continental, ionas go mbeidh sé in ann rith ar fhuinneamh malartach amháin.

LincVolt a thugann sé air, agus déanfar clár faisnéise as an chéad turas a dhéanfaidh sé leis, go dtí Washington D.C., chun caint leis na boic mhóra

ansin.

Sin scéal an albaim, agus is é an sprioc atá taobh thiar de ná spreagadh a thabhairt don chéad ghlúin eile chun rud éigin mar seo a dhéanamh, ar mhaithe leis an dtimpeallacht.

Cuireann Young deich n-amhrán inár láthair, racrianta don chuid is mó, le fuaim atá callánach agus beagán salach uaireanta (an sórt stuif a chuirfeadh a shean-cheirnín Tonight’s The

Tonight i gcuimhne duit).

Shamhlófá nár cuireadh an iomarca ama isteach san albam, agus is dóigh gur chum agus gur thaifead sé gach amhrán go tapaigh leis an mbanna atá ar chamchuairt leis faoi láthair. Ó thaobh na liricí de, tá siad an-díreach, lom agus simplí go leor - úsáideann sé gach rian chun trácht a dhéanamh ar chúrsaí na tíre, agus an domhain araon.

o

www.nosmag.com 7

ceol

Déanann sé nasc soiléir idir na deacrachtaí a thugann sé faoi deara agus an gá modhanna nua níos glaine a chruthú.

Is léir go bhfuil seisean den tuairim go bhfuil sé thar am rud a dhéanamh faoin ábhar seo, agus is é sin an dúshlán a chuireann sé romhainn.

Tá sé sách soiléir ón tús gurb í an teachtaireacht an ní is tábhachtaí an babhta seo, agus tagann an ceol isteach sa dara háit.

Tá an giotár leictreach amuigh aige ar gach rian seachas ceann amháin, ag tosú le When Worlds Collide agus Fuel Line, agus ag leanúint ar aghaidh go dtí an rian aithnidiúil Just Singing a Song, ceann atá á chasadh go beo aige le tamall.

Cloistear téama an albaim go soiléir i gcurfá an amhráin

8 www.nosmag.com

seo (“Just singing this song won’t change the world”), an sean-idéalaí féin ag admháil nach leor an ceol amháin chun cúrsaí an tsaoil a fheabhsú.

Tá na smaointí agus an dúil cheart ag an chuid is mó againn, ach ní leor é seo.

Caithfimid rud a dhéanamh leo. Beart de réir briathar.

Ach tá dearcadh dearfach agus dóchasach ag baint leis fós, agus Young ag léiriú go bhfuil muinín aige asainn go léir, é féin san áireamh.

San amhrán Johnny Magic, cloisimid rac-cheol díreach agus dearfach arís, le Young ag canadh faoin LincVolt agus a thuras go príomhchathair na tíre.

Tá nimh ina chuid focal anois is arís gan dabht, agus é ag tabhairt íde béil do na polaiteoirí faoin phraiseach atá déanta acu de chúrsaí

airgid an domhain.

Fanann an géarchéim eacnamaíochta mar chúlra tríd an cheirnín ar fad.

Cé go bhfuil fearg air, is léir go bhfuil Young sách sásta dul i ngleic le fadhbanna an domhain, agus go bhfuil sé ag baint suilt nach beag as a chuid iarrachtaí féin.

Ar Cough Up the Bucks, amhrán leictreach eile, canann Young focail an teidil arís agus arís, sula dtosaíonn sé ag ceistiú “Where did all the money go?”

Trácht shóisialta atá ann arís, ar rud atá fós ina ábhar imní do chách.

Amhrán níos moille agus ciúine é Off the Road, le curfá álainn ina mbaintear úsáid dheas as armóiní.

Ceann séimh atá ann, ina dtugtar sos dúinn ó thromchúis an ábhair, agus is féidir sult a bhaint as na híomhánna a chuireann sé i láthair sna liricí.

Buailtear an bóthar arís le Hit the Road, ceann eile ina bpléann sé an gá le fuinneamh ceart a úsáid.

Piocann Young suas an giotár fuaimiúil don chéad uair ar Light a Candle, bailéad ciúin i stíl seanaimseartha Young, le blas an cheoil tuaithe.

Seasann an ceann seo ar an leibhéal céanna le haon cheann de na sean-amhráin atá aige sa stíl seo, mar shampla rudaí ar Harvest Moon nó Harvest.

Tá dearfacht sna focail arís, agus é ag rá nár leor dúinn

“Ach tá dearcadh dearfach agus dóchasach ag baint leis fós, agus Young ag léiriú go bhfuil muinín aige asainn go léir.” a bheith ag gearán faoi rudaí, ach caithfimid rud dearfach a dhéanamh.

Críochnaíonn sé le Fork in the Road, rac-amhrán eile ina bhfilleann Young ar an ionsaí ar dhrochrudaí an lae – an géarchéim airgeadais (“There’s a bailout coming but it’s not for me”), na baincéirí agus an cogadh.

Tá réalachas le cloisteáil arís (“I got hope, but you can’t eat hope”), teachtaireacht a thosaigh thiar ar Just Singing a Song.

Ar an iomlán, is iomaí rud atá bainte amach ag Young thar na blianta, ach is léir nach bhfuil sé den bharúil go bhfuil rud ar bith le cruthú aige.

Má tá locht le fáil ann, mar thoradh, níl an ceol ró-chasta nó ró-trialach ar chor ar bith. Tá sé simplí agus taitneamhach, ach beagán leadránach.

Faigheann an teachtaireacht an ceann is fearr ar an gceol, gan dabht, ach tuigtear dúinn nach bhfuil ar an gceol amháin atá intinn Young dírithe.

Seans maith nach rachaidh Fork in the Road go mór i gcion ar na gcriticí. An dóigh leat go mbeidh sé buartha faoi?

*

FOCAIl BEN Ó FAOLÁIN

WHITE DENIM

4.5/5

Fits (Full Time Hobby)

“Rock ‘n’ roll is a fixation, that bom bom bom bom bom – mama’s heartbeat. I don’t like hypnotics.

I’m doing a nonhypnotic music to break up the catatonic state.”

Captain Beefheart

T

á tuairim is caoga bliain ann ó bunaíodh an rud a dtugaimid rac-cheol air (le heisiúint ‘The Fat Man Blues’ Fats Domino in 1950, meastar).

Cá bhfuil ár dtriall anois?

In ainneoin na bhforbairtí do-áirithe atá tarlaithe sa cheol san achar sin ama, is deacair diúltiú don dtuairim gur féin-scigaithris náireach é rac-cheol na linne seo (ach go háirithe agus buachaillí críonna mar Jagger agus Bono fós ag stabháil thart ar stáitsí na cruinne).

Is féidir cás a dhéanamh d’amhráin mhóra epiciúla leithéidí Arcade Fire agus Doves, b’fhéidir, ach is mothúcháin éadóchais, aiféala, agus imní bunús le formhór a gcuid amhrán, in ionad na dúile dainséaraí sponcaí a bhí mar bhun-thré rac-cheoil ar an gcéad lá.

Is cuma na hiarrachtaí déanta ag grúpaí art-rock mar Deerhoof, Animal Collective agus Battles chun rac-cheol a stiúradh go huiscí nua, is annamh a gcuid ceoil chomh tarraingteach leis na smaointí

ardnósacha atá mar bhunús leis.

Is fearr é an rac-cheol agus é a chleachtadh ag ceoltóirí faoi bhun triocha bliain d’aois, a bhfuil smacht éigin ar a n-úirlisí ceol acu (mo leathscéal leis an dream punk!), agus, thar aon rud eile, a bhfuil teaspach te agus fonn racáil orthu - an Jerry Lee Lewis óg, Black Sabbath in ’70, Led Zeppelin in ’71, Guns N’Roses in ‘87 ,The Pixies in ’89 agus White Denim in 2009.

Agus ambaiste ach go bhfuil fonn racála ar an dtríreád seo as Austin, Texas, ar a ndara halbam, Fits (Full Time Hobby).

Fonn chomh láidir sin go n-éiriónn leo dhá nó trí phasáistí ceoil a bhrú isteach i bhformhór na rianta ar an albam.

Más fíor é nach bhfuil aon rud ‘nua’ le clos anseo, tá fiúntas ar leith ag baint leis an tslí a n-éiríonn le White Denim aon-chorp a dheanamh d’eilimintí hardrock na seachtóidí, art-rock Can agus Captain Beefheart, ceol tropicalia na Braisíle agus indie-rock na linne seo.

Is buíochas mór le drumadóireacht chruinn, spleodrach, ilmhianach Josh Block go n-éiríonn leis an ngrúpa amlaidh a dhéanamh ar bhealach chomh slachtmhar.

Tuairgneáil mhearlámhach atá sa cheád chúig amhrán, ach is ionsaí é a bhfuil ciall leis mar shraith cheoil agus i gcómhthéacs an tsaothair ina iomlán.

As sin amach tagann miolliú ar chursaí, White Denim ag díriú níos mó ar ghnáth-amhráin seachas

diúracáin cheoil, iad ag deanamh mórtheaspántais dá n-aclaíocht agus dá ngliceas mar rockers óga, ar nós coileach péacóige faoi éastras.

Tá an ceart ar fad acu.

Sibhse atá réidh chun racáil, seo dhaoibh White Denim! www.fulltimehobby.co.uk Má thaithin sé seo leat, bain triail as: Jane’s Addiction

– ‘Ritual De Lo Habitual’ (Warner Bros) nó Queens Of The Stone Age – ‘Songs For The Deaf’ (Interscope)

*

Bí cinnte go dtugann tú cuairt ar nosmag.com don nuacht is déanaí ó shaol an cheoil

www.nosmag.com 9

ceol

nòs ùr ar ais

10 www.nosmag.com

FOCAIl TOMAÍ Ó CONGHAILE

I

s é an t-am sin den bhliain arís nuair a bheas ceoltóirí as Éirinn, Alba, Cymru, Corn na Breataine agus an Bhriotáin ag bailiú le chéile in Inbhir Nis chun páirt a ghlacadh i mbabhta ceannais an chomórtais cheoil, Nòs Ùr.

Comórtas d’amhráin nua-chumtha sna teangacha Ceilteacha - chomh maith leis an Albainis agus Albainis Uladh - atá i gceist le Nòs Ùr atá á reáchtáil don dara bliain as a chéile anois agus óna rachaidh an buaiteoir iomlán ar aghaidh chuig Liet, babhta ceannais na mionteangacha Eorpacha, san Ísiltír i mí Dheireadh Fómhair.

Ag déanamh ionadaíochta ar son Ghaeil na hÉireann sa chraobh cheannais - a bheas ar siúl 20 Meitheamh - tá Fiach leis an amhrán iontach ‘Sea Táim’ agus Enda Reilly le ‘Mol an Aimsir’, amhrán a bhuaigh comórtas ar RTÉ Raidió na Gaeltachta cheana féin i mbliana.

Tá an ceoltóir as contae Aontroma, Malachy Duffin, a bhfuil neart amhrán Gaeilge déanta aige féin, ag canadh in Albainis Uladh an babhta seo chomh maith.

Bidh Sunrise Not Secular, Mary Ann Kennedy agus Na Gathan - còmhlan a bheil sgrìobhadair nós*, Tim Armstrong, ann - a’ gabhail òran ann an Gàidhlig.

I measc roghanna na coitiantachta tá an rapaire óg Briotánach Iwan B agus na Breatnaigh Masters in France.

“Bhí líon agus éagsúlacht na n-iarratas iontach ar fad,” arsa Brian Ó hEadhra, eagraí Nòs Ùr.

“Fuair muid amhráin i nGaeilge na hAlban agus na hÉireann, Albainis, Albainis Uladh, Breatnais, Coirnis agus Briotáinis.

“Síleann daoine go minic go gcaithfidh amhráin sna teangacha seo bheith traidisiúnta ach tugann an comórtas seo dúshlán an dearcaidh sin.

Tá gach cineál stíl cheoil sa bhabhta ceannais - rac, pop, rap agus fuaimiúil - ó cheoltóirí agus bannaí as gach cuid de na réigiúin Cheilteacha agus Albanacha.

“Duine ar bith a bheas ann ar an oíche, rachaidh an ceol agus gairmiúlacht na gceoltóirí go mór i bhfeidhm orthu - is cinnte go bhfuil sé chomh maith céanna leis an Eurovision nó an X Factor!”

Beidh an chraobh cheannais ar siúl san Eden Court in Inbhir Nis agus is iad saineolaithe ceoil agus an pobal féin a dhéanfaidh an vótáil ar an oíche.

An oíche roimh ré, 19 Meitheamh, beidh imeacht nua darb ainm Nòs Òg ann ina mbeidh trí bhanna déagóirí i mbun ceoil - Fionnar as a’ Ghàidhealtachd, The Stilletoes as tuaisceart na Breataine Bige agus The Temporary as Éirinn.

Más in Alba atá sibh, ná caill é!

iomaitheóirí nòs ùr 09 Àdhamh MacLeòid - Jist The Grain Fiach - Sea Táim Iwan B - Fulenn Malachy Duffin - Dinnay Gie a Hoot Mary Ann Kennedy - Mise Fhuair Na Gathan - Claigeann Damien Hirst Phile Innes & Josie Boucharde Kernewek Ov Vy Sunrise Not Secular Lasair An t-Oidhche Masters in France - Y Rhai Gwyllt Enda Reilly - Mol an Aimsir

RAC ‘S RAP: Ar clé, an ceoltóir óg rap as Breizh Iwan B, agus thuas, an banna Albanach Na Gathan i mbun aicsin le déanaí.

Grianghraif Delfik Prod agus OGE

www.nosmag.com 11

ceol

12 www.nosmag.com

féile trans

E

alaín aerasóil, saor-rith, DJáil, beochan 3D, grianghrafadóireacht, scannánaíocht fhaisnéise… seo díreach cuid de na healaíona atá bainteach le cultúr uirbeach na linne ach is minic a bhíonn deacair go leor traenáil a fháil sna foirmeacha seo.

Déanann ranganna ealaíne lárshrutha neamhaird ar an taobh seo dár gcultúr nua ach is togra é an Urban Arts Academy a dhéanann iarracht an bhearna sin a líonadh.

Ar siúl i mí Iúil mar chuid den fhéile Trans i mBéal Feirste – ina mbíonn gigeanna agus imeachtaí éagsúla faoi na teicneolaíochtaí agus treochtaí

is úire dá bhfuil ann – cuireann an tAcadamh Uirbeach ceardlanna agus traenáil ar fáil i réimse foirmeacha ealaín; grianghrafadóireacht cheoil, iriseoireacht, dearadh faisin, léiriú raidió, bainistiú imeachtaí, DJáil, drámaíocht sráide, seó grinn ar do bhoinn, graifítí, saor-rith agus go leor eile.

Oscáilte do dhuine ar bith os cionn 15 bliana d’aois, leanann sé ar aghaidh ó 4-31 Iúil agus is fiú go mór breathnú ar na roghanna atá ar fáil.

Creidtear go mbeidh féilte agus tograí mar seo ag éirí níos coitianta amach anseo agus cá bhfios nach mbeidh a leithéid ann dírithe go príomh ar

chainteoirí Gaeilge chomh maith.

I measc na ngigeanna a bheas ar siúl ag Trans féin tá Daddy G de chuid Massive Attack, Simian Mobile Disco, an poncóir leictreach Ebony Bones, Lucy Wainwright Roche, Dananananaykroyd agus go leor bannaí áitiúla mar And So I Watch You From Afar, Moon Unit agus Panama Kings.

Breis eolais le fáil ag www. transbelfast.com

SPRAOI IS FOGHLAIM: Lucht ceoil ag gig de chuid Trans agus DJ Koncept ar na deiceanna.

Grianghraif KIRI BARKER

www.nosmag.com 13

ceol

DEISEAL ÓN CHLÉ: Cuid den slua ag ceiliúradh ag gig Fighting With Wire ag Trans na bliana seo caite; Cahir O’Doherty ó FWW; graifítí a rinneadh san Urban Arts Academy; DJ Koncept i mbun ceardlanna agus Simian Mobile Disco, a bheas ag an fhéile i mí Iúil.

Grianghraif KIRI BARKER & SigurDur Astgeirsson

14 www.nosmag.com

www.nosmag.com  15

THE SCRIPT Tá an banna Duibhlinneach The Script tar éis dul chun cinn mór a dhéanamh ó tháinig a gcéad albam amach i mí Lúnasa na bliana seo caite agus aithnítear iad anois ar an ardán idirnáisiúnta. Bhuaigh siad an duais don bhanna Éireannach is fearr ag na Gradaim Meteor i mbliana agus tá siad le bheith ag bualadh amach a gcuid amhrán ag féile Oxegen 2009 ag Baile Fuinse, Cill Dara, i mí Iúil. Roimhe sin, beidh The Script i bPáirc an Chrócaigh ag tabhairt tacaíochta do Take That ar 13 Meitheamh agus cúpla lá ina dhiaidh sin eiseofar a gcéad singil eile, Before The Worst.

Bhí grianghrafadóir nós* ag gig dá gcuid i mBaile Átha Cliath le déanaí agus seo cúpla pic ón oíche: ar chlé Danny O’Donoghue agus thíos Mark Sheehan.

Grianghraif KIRI BARKER

ceol DES BISHOP Bhí Mac an Easpaig é féin, Des Bishop, i mBéal Feirste le déanaí áit a ndearna sé gig speisialta sa Droichead, an lárionad cultúir agus Gaeilge i ndeisceart na cathrach. Cé gur fear grinn é go príomha, shocraigh muid an ócáid seo a chlúdach sa rannóg cheoil mar roimh dheireadh na hoíche bhí an slua mór a bhí i láthair ag preabadh ar an urlár leis an tiúin cháiliúil Léim Thart.

Rinne Des cuid dá ábhar nua, scéaltaí faoina thuras chun na hAstráile san áireamh, agus léirigh sé an-tuiscint ar chúrsaí an tuaiscirt, ag meascadh an ghrinn isteach go héasca le cur síos ar mheon agus eachtraí na sé chontae.

Ar 3 Iúil, le críoch a chur lena thuras Unbearlable, beidh sé sa Marquee i gCorcaigh agus beidh sé ag an Carlsberg Comedy Carnival ag deireadh na míosa.

Grianghraif KIRI BARKER

18 www.nosmag.com

www.nosmag.com  19

ceol agat? fógra nós*

Tá nós* ag iarraidh cloisteáil ó bhannaí 7 ceoltóirí a cheolann - nó atá in ann ceol - as Gaeilge la Pop, rac, hip hop, gormacha, snagcheol nó trad - is cuma cén sórt ceoi il chruthaíonn tú, má tá sé maith agus má tá Gaeilge agat, déan teagmhá linn anois ar eolas@nosmag.com Ní hamháin go dtabharfar ardán do bhannaí agus ceoltóirí anseo ar nós* ach beidh na traiceanna is fearr le cloisteáil ar na haerthonnta chomh maith!

Bígí ag ceol, bígí i dteagmháil!

Ar fáil i mBaile Átha Cliath ar 106.4fm agus ar líne ag www.raidionalife.com

Ceol Comhaimseartha Caint Chomhaimseartha Cuisle na Cathrach

Siopa idirlín le haghaidh t-léinte & éadaí Ghaeilge Réimse leathan d’earraí tarraingteacha ar fáil

www.gaelshirt.com

scรกileรกn

FOCAIl scott de buitléir

THE HANGOVER Todd Philips , 16 Scéal grinn atá in The Hangover, arna stiúiriú ag Todd Phillips agus scríofa ag Jon Lucas is Scott Moore.

Is é an príomhscéal leis an scannán seo ná go dtéann ceathrar leaids go Las Vegas chun oíche chraiceailte a bheith acu, roimh bhainis dhuine acu.

Is é sin go díreach an méid atá déanta acu, ach éiríonn sé soiléir go ndeachaigh siad thar fóir nuair a fheiceann siad gur chaill siad an fear atá chun pósadh ar an lá dár gcionn!

Is í an t-aon fhadhb, áfach, ná nach gcuimhin leo go léir an méid a tharla

3.5/5 an mhaidin i ndiaidh mar gheall ar bharraíocht alcóil...

Is iad na príomhcharachtair sa scannán ná Phil (Bradley Cooper ó Yes Man agus ón tsraith teilifíse Alias) agus Stu (Ed Helms ón leagan Meiriceánach de The Office), a dhéanann sár-iarracht chun dul timpeall Las Vegas chun a gcara Doug (Justin Bartha) a aimsiú.

Buaileann siad le tíogar i leithreas (jóc ar bith!), drongadóir Síneach aerach, bean chéile nua Stu (Heather Graham, atá ar fheabhas) agus Mike Tyson.

Is aisteach agus craiceáiltean scannán

é, ach oibríonn sé go han-mhaith.

Le macalla de Dude, Where’s My Car? le feiceáil ann, is scannán do na leaids é seo, ach gan a bheith lodartha.

Tá i bhfad níos mó béime ar na jócanna ná ar an scéal féin. É sin ráite, is annamh nach ndéanann an scéal aon chiall, agus téann an scéal ar aghaidh ar an luas ceart tríd i gcónaí.

Tá aisteoireacht na bpríomhdhaoine anseo sár-mhaith, agus tá an ghuthaíl (delivery) ghrinn acu ar fheabhas.

Pointe maith eile faoi The Hangover ná an fuaimrian - ó rap go R’n’B agus raccheol, bainfidh chuile duine sult as.

Is cinnte go molaim é seo do na leaids ar oíche amuigh, ach bainfidh na cailíní sult as seo chomh maith, dár ndóigh.

www.nosmag.com 23

scáileán

féasta scannán san iarthuaisceart B hí saol na scannánaíochta in Éirinn dírithe ar Ghaeltacht Dhún na nGall idir 12-14 Meitheamh nuair a bhí Féile Idirnáisiúnta Scannáin Fhaisnéise Guth Gafa ar siúl i nGort a’Choirce.

Seo an ceathrú bliain don fhéile a bhfuil sé de sprioc aici scannáin fhaisnéise ar ardchaighdeán a thabhairt go Tír Chonaill agus stiúrthóirí a bhfuil clú agus cáil idirnáisiúnta orthu a mhealladh chun na hÉireann agus iad a chur in aithne do lucht féachana náisiúnta agus áitiúil.

Bíonn béim ar oideachas agus ar thraenáil le ceardlanna agus díospóireachtaí éagsúla ag cothú deachleachtais idirnáisiúnta agus bíonn an Ghaeilge lárnach san fhéile chomh maith, le scannáin Ghaeilge taobh le saothar as

24 www.nosmag.com

gach cearn den domhan.

I measc na scannán Éireannach a taispeánadh le linn Guth Gafa i mbliana bhí cúig cinn i nGaeilge: Peadairín na Stoirme, a thugann léargas úr ar shaol agus ar shaothair Pheadair Uí Dhomhnaill, scríbhneoir, gríosóir, radacach agus seanóir an tsóisialachais Éireannaigh arbh as an Chlochán Liath ó dhúchas dó.

MacGill: Tachrán gan Todchaí, clár drámatúil faisnéise faoin náibhí-fhile, úrscéalaí, drámadóir agus scríbhneoir scripte Patrick MacGill (le Stephen Rea sa ról) a d’éirigh ón bhochtanas géar le bheith mar cheann de na húdair is mó cáil in Éirinn.

An Mhuc Dhubh, faoi stiúir Gráinne

McGuinness, a thugann spléachadh séimh ar sheaniarnród Dhún na nGall a chuaigh tríd Bhaile na Finne ach a druideadh le linn na 1940í.

Teamhair, le Colum Stapleton, turas éicléiteach trí stair 5,000 bliain Chnoc na Teamhrach, agus Frederick Douglass agus na Negroes Bána, le John Doherty agus Dermot Nevin, faoin iar-sclábhaí agus cealaitheoir, Frederick Douglass, agus an dóigh ar éalaigh sé ón sclábhaíocht le teacht chun na hÉireann ag buaic an Ghorta Mhóir.

Chomh maith leis na scannáin Ghaeilge seo - ar fiú go mór iad a fheiceáil mar sin coinnigh súil amach faoina gcoinne - thaispeáin Guth Gafa an chéad taibhiú domhanda den scannán

Éireannach Stolen Child a dhíríonn ar ógphríosúnaithe Palaistíneacha, gafa - ar feadh na mblianta, uaireanta - ag na Iosraelaigh as ‘coireanna’ ar nós caitheamh cloch.

Bhí sé seo le feiceáil ar an scáileán mar chuid d’eagrán dúbailte i gcuideachta Blanketmen, a leanann meanma na bpríosúnach Poblachtánach le linn thréimhse na n-agóidí H-Bhloic, agus chuaigh an dá scannán go mór i bhfeidhm ar an lucht féachana.

Scannáin eile de chuid na hÉireann iad Today is Better Than Two Tomorrows - faoi bheirt bhuachaillí aon bhliain déag d’aois a fhágann a mbaile tuaithe le bheith ina manaigh i Laos - agus Identities, stiúrtha ag Vittoria Colonna, a phléann leis an bpobal ilchultúrtha trans-inscne in Éirinn.

Mar aon leis na scannáin fhaisnéise Éireannacha, bhí clár de 21 scannán idirnáisiúnta a bhfuil an iliomad gradam bainte acu agus tá lucht Guth Gafa ag obair cheana féin ar chlár na bliana seo chugainn.

I measc bhuaiceanna eile na féile i mbliana, agus scannáin ar chuir nós* spéis iontu, bhí:

No More Smoke Signals Scannán é seo faoi Raidió Kili, ‘Glór Náisiún Lakota’, agus na dúshláin a bhíonn roimh bhundúchasaigh Mheiriceá agus iad ag iarraidh a gcultúr, a dtraidisiúin agus a saoirse a

chosaint. Ó theach beag adhmaid atá suite ar chnoc iargúlta in Dakota Theas, craolann an stáisiún a gcuid scéalta trasna

tíre atá ollmhór fairsing le meascán álainn den ghreann agus den ghruaim.

Le hip hop dúchais agus gaothscáthanna briste,

cuidíonn Kili - a chiallaíonn ‘iontach’ i dteanga na Lakota leis an phobal a chuid misnigh agus dóchais a fháil ar ais agus tabhairt faoina gcuid dúshlán.

o

www.nosmag.com 25

scáileán

BORIS RYZHY Duine dathúil éirimiúil ab ea an file Rúiseach Boris Ryzhy agus bhí cáil nach beag bainte amach aige mar gheall ar a chuid scríbhneoireachta.

Cén fáth, mar sin, ar chuir sé lámh ina bhás féin ag aois 26 bliain?

Chun theacht ar an bhfírinne, téann an scannánóir Aliona van der Horst - a bhí i láthair ag Guth Gafa le labhairt ar a saothar - chuig comharsanacht chontúirteach sa chathair fhuar thionsclaíoch Yekaterinenburg, áit ar fhás Boris aníos.

Trí chomhráite le comharsana, teaghlaigh agus cairde, cruthaíonn sí pictiúr de shaol paiseanta casta an fhile.

Is é a thagann chun cinn ná dlúthphortráid de ghlúin ‘Perestroika’ na Rúise, daoine a chaill an uile-chinnteacht, agus atá tar éis éirí ina nglúin de choirpigh agus de ghardaí cosanta.

D’ainneoin é seo uilig, áfach, b’ansa le Ryshy an domhan míshona seo, a raibh leath den daonra ina bpríosúnaigh agus an chuid eile ina ngardaí acu.

D’úsáid sé na coinníollacha ina raibh sé agus rinne sé iarracht an ghránnacht

a chlaochlú in ór an fhealsaimh, prosóid fhileata.

RiP: A Remix Manifesto Sa saothar seo scagann an gníomhaí idirlín agus scannánóir, Brett Gaylor, ceisteanna cóipchirt in aois seo na faisnéise agus tírdhreach na meán sa 20ú céad, ina bhfuil an balla idir úsáideoirí agus déantóirí á scriosadh de réir a chéile.

‘Girl Talk’ is ainm do phríomhphearsa an scannáin, ceoltóir brúitín ar bharr na gcairteanna lena chuid amhrán samplabhunaithe.

Ach an sampla de chumhacht na ndaoine é Girl Talk nó Píobaire Breac na píoráideachta?

Tagann bunaitheoir Creative Commons, Lawrence Lessig, Aire Cultúir na Brasaíle, Gilberto Gil, agus an critic cultúir choitinn Cory Doctorow isteach ar an ábhar chomh maith.

Is turgnamh rannpháirteach cumarsáide ón tús é mar roinneann Brett a bhunphíosaí scannánaíochta ag opensourcecinema.org, áit ar féidir le haon duine athmheascadh a dhéanamh orthu.

Ligeann an chur chuige ‘scannánmar-bhrúitín’ seo na hathmheascaithe bheith mar bhunchuid den scannán.

Le RiP: A Remix Manifesto, déanann Gaylor agus Girl Talk forógra práinneach faoi chúrsaí cóipchirt na linne seo agus leagtar síos an dúshlán.

THE RED RACE Taifeadta i stíl bhreathnaitheach, léiríonn an scannán seo contrárthachtaí na Síne comhaimseartha ar bhealach álainn: teaghlaigh bhochta plódaithe i seanárasáin sheanchaite agus soilse, ilstóraigh spéire agus rathúnas le feiceáil i gcéin.

Tá an chuma ar an scéal go gcuireann Scoil Ghleacaíochta Óige Limistéar Lu Wan níos mó béime ar spórt iomaíoch ná léamh ná scríobh dá chuid páistí.

Is iomaí páiste a thagann ó chúigí tuaithe agus bíonn siad ina gcónaí le seantuismitheoirí nó feighleoirí ionaid.

Tá súil ag a gcuid tuismitheoirí deiseanna a chur ar fáil dóibh nach bhfuil ann faoin tuath.

Tá dóchas ag cuid de na páistí go mbuafaidh siad boinn óir náisiúnta lá éigin, agus go mbeadh siad in ann tithe a thógáil ar son a gcuid teaghlach a mhaireann faoi bhochtanas.

Ní aistear furasta é áfach agus is minic a ‘mhúineann’ na múinteoirí trí náiriú agus trí phionóis.

Seo iad na cúinsí a gcaitheann na páistí óga seo aghaidh a thabhairt orthu, amhail leis na tuismitheoirí a sheolann iad agus fios acu gur caol a gcuid seansanna agus dian an turas rompu - ach is eol dóibh fosta gur fearr é ná fanacht sa bhaile.

GRIANGHRAIF GUTH GAFA: Ar clé agus ar dheis, íomhánna ón scannán RIP; ar lch 26 saighdiúirí Rúiseacha in Boris Ryzhy agus ar lch 27, bundúchsaigh Lakota agus lucht Raidió Kili.

26 www.nosmag.com

scáileán

28 www.nosmag.com

RÉAMH-RADHAIRC Tagann an dara scannán sa tsraith Transformers amach an mhí seo le cogadh ollmhór idir na róbait mhóra. Anseo tá radhaic de na Transformers Optimus Prime agus Bumblebee (thíos) chomh maith leis an aisteoir Megan Fox i ról Mikaela Banes. Is fir iad na róbait mar sin cheap muid go mbeadh muid cothrom agus pic de bhean a chur isteach... sin an t-aon fháth, dáiríre...

www.nosmag.com 29

get in the gaeilge groove advertise anseo fogra@nosmag.com

Buail isteach chuig

Cultúrlann McAdam Ó Fiaich beidh fáilte ghaelach romhat i gcónaí

Tá fairsinge ar thrí urlár na Cultúrlainne do léiriú ealaíonta agus amharclainne, caifé, oifig eolais turasóireachta, raidió pobail agus an siopa leabhar agus féiríní is mó sa tuaisceart atá tiomnaithe do theanga agus do mheán na Gaeilge.

Is í an Chultúrlann an tseoid i gcoróin Cheathrú éiritheach Ghaeltachta Bhéal Feirste.

Seisiúin bheo cheoil thraidisiúnta agus chomhaimseartha, léamha filíochta,

céilithe, ceolchoirmeacha, ceardlanna agus clár ealaíon na bpáistí, níl iontu ach cuid de na cúiseanna a n-aithnítear an Chultúrlann mar Eispéireas Gaeilge Bhéal Feirste. Buanaíonn An Chultúrlann traidisiúin chultúrtha agus forbraíonn tuilleadh iad trí ranganna, cheardlanna agus léiriú.

Cultúrlann McAdam Ó Fiaich, 216 Br. na bhFál, Béal Feirste, BT12 6AH 028 90964180 www.culturlann.ie

Ag teacht chugat gan mhoill... suíomh idirlín nua na Cultúrlainne!

teicneolaĂ­ocht

FOCAIl DIARMUID Ó Muirgheasa

An bhfuil an spriorad againn?

“Tá cúpla dosaen B gleann nó níos hí an t-ádh orm bheith i láthair ag léacht de chuid an ollaimh Igor Shvets cúpla mí ó shin, agus é ag labhairt faoin bplean a bhí aige neamhspleáchas cumhachta a bhronnadh ar mhuintir na hÉireann. D’fhágas an léacht agus mé iontach dearfach faoina raibh ráite aige ach, ag an am céanna, diúltach ó tharla go rabhas beagnach cinnte de nach dtarlódh sé.

Ní raibh mórán eile ar mhalairt tuairime.

Cad a deir sé faoin tír atá againn i láthair na huaire go bhfuil an chéad fhreagra ar phlean den chineál seo ná “ní fhaighfidh siad tacaíocht rialtais”? Bhuel, dhá rud.

Uimhir a haon, tá an chéad chuid den phlean á chur chun cinn ag Shvets agus a chomhghleacaithe gan aon chabhair á lorg acu ón rialtas.

Uimhir a dó, tá tacaíocht acu, ní hamháin ón rialtas ach ó nach mór gach mac máthar sa Dáil.

De réir na dtuairiscí, chuir an tUasal Lenihan glaoch ar an Taoiseach díreach i ndiaidh dó cloisteáil faoin bplean a bhí curtha chun tosaigh acu.

Thaithin sé le Cowen, agus ní hamháin sin ach d’fhógair Eamon Ryan, an tAire um Chumarsáid, Fuinneamh agus Acmhainní Nádúrtha, go raibh seisean go mór ina fhábhar chomh maith.

Agus, in ainneoin cé chomh hait is a fhuaimníonn sé, tá Fine Gael agus Páirtí an Lucht Oibre ag tabhairt tacaíochta chomh maith. Conas is féidir leis teipeadh?

Bhuel, mar a chonaiceamar i gcás Shell agus muintir na Coiribe, is féidir le pobal áitiúil an-chuid deacrachtaí a chothú d’aon ghrúpa ar mian leo infrastructúr mór a thógáil ar leac an dorais.

Sin is cúis leis an suíomh

mó in iarthar na tíre a d’fhéadfaí a úsáid mar thaiscumair agus uisce a phumpáil suas chucu chun fuinneamh a stóráil. Tá an cruth-U atá ar ár ngleannta foirfe don saghas seo togra.”

spiritofireland.org – chun eolas a thabhairt agus tuairimí a mhealladh ó dhaoine mórthimpeall na tíre agus mórthimpeall an domhain.

An teoiric ná go mbeidh daoine i bhfad níos sásta glacadh le plean ollmhór dá leithéid seo más féidir leo páirt a ghlacadh sa phróisea deartha.

Teicneolaíocht ghlas So cad é go díreach an teic taobh thiar de seo uilig?

Meascán d’fhuinneamh na gaoithe agus córas hidrileictreach atá ann, agus slí iontach cliste ag an ollamh Shvets chun an dá cheann a nascadh le chéile.

An fhadhb atá ann leis an ngaoth mar fhoinse fuinnimh ná nach bhfuil aon chaoi

againn smacht a choimeád air.

Má stopann an ghaoth ag séideadh tá deireadh leis an soláthar leictreachais.

Tá cúpla slí ann chun leictreachas a stóráil, ach don chuid is mó is slíte iontach costasacha atá i gceist.

Ní hamhlaidh anseo, áfach.

Is cosúil go bhfuil cúpla dosaen gleann nó níos mó in iarthar na tíre a d’fhéadfaí a úsáid mar thaiscumair agus uisce a phumpáil suas chucu chun fuinneamh a stóráil.

Nuair a theipeann ar an ngaoth, scaoiltear an t-uisce arís agus tá soláthar leictreachais ann go fóill.

Costéifeachtach Agus an fhíor-chlisteacht taobh thiar de seo ná an costas.

I gcodarsnacht le háiteanna eile ar fud an domhain a bhfuil córais dá leithéid in úsáid, tá formhór na dtaiscumar againn cheana féin, agus gan gá ach balla amháin a chur leo.

Tá an cruth-U atá ar ár ngleannta foirfe don saghas seo togra. Ní hamháin sin ach de ghnáth tá an dara taiscumar ag taisteáil. Ní hamhlaidh anseo, ó tharla go bhfuil an tAtlantach díreach in aice láimhe.

Mar sin nuair a shéideann an ghaoth pumpáiltear uisce suas 100 méadar nó mar sin, ón Atlantach chuig na taiscumar,

o

www.nosmag.com 33

teic agus nuair a theipeann ar an ngaoth scaoiltear arís é agus athraítear an fuinneamh atá stóráilte go leictreachas.

Ceisteanna á gcur Tá daoine ann atá ag ceistiú an méid atá ráite, áfach.

Agus mé ag obair ar an gcéad dréacht den alt seo bhí ollamh in Ollscoil na Gaillimhe ag scríobh san Irish Times nach bhfuil go leor fuinnimh sna taiscumair mhollta ach i gcomhair 11 uair an chloig d’úsáid, agus sin i lár an tsamhraidh.

Dá dteipfeadh ar an gcóras i lár an gheimhridh ní bheadh ann ach 5 uair nó mar sin go dtiocfadh deireadh leis an soláthar.

N’fheadar cár aimsigh sé a fhigiúirí, ach bhí lucht Spiorad na hÉireann iontach sciobtha tagairt a dhéanamh dó ar an suíomh, agus gan drogall ar bith orthu dul i ngleic leis an gcriticeas.

Deiseanna móra Don té atá oscail-aigeanta, is léir láithreach cad atá ar fáil dúinn anseo.

Fostaíocht, agus fostaíocht den

34 www.nosmag.com

tsórt atá ag teastáil go géar uainn, idir innealtóirí, tógálaithe, eolaithe agus mórán ar a bharr sin uilig.

Freisin airgead, ó go bhfuil na céadta milliúin, nó billiúin fiú, á gcaitheamh chuile bhliain ar ola agus gás, airgead atá á chailleadh ón ngeilleagar.

Dá n-éireodh leis an bplean seo, ní hamháin nach mbeadh airgead mar sin á chailleadh ach bheadh an deis leictreachas a onnmhairiú chuig margadh na Breataine agus fiú, amach anseo, margadh mhór-roinn na hEorpa.

Níos mó ná sin uilig áfach, tá an iontaofacht soláthair nach bhfuil ar fáil ó aon fhoinse eile, fiú cumhacht núicléach.

Agus ar a bharr sin ar fad tá sé de chumas ag an gcóras fás chun, mar shampla, gluaisteáin leictreacha na tíre a sholáthar le cumhacht i gceann deich mbliana.

Muna raibh neart ráite faoi bhuntáistí na scéime go fóill, ceann des na rudaí is mó a thaithneoidh le daoine faoin scéim ná go bhfuil sé i gceist go soláthrófar mórán den fhuinneamh ó fheirmeacha gaoithe, agus úinéireacht

na bhfeirmeacha úda ag fanacht sna comhphobail áitiúla, ach go háirithe leis na feirmeoirí.

Sa chaoi sin tá deis á tabhairt d’fheirmeoirí na tíre foinse ioncaim sa bhreis a bhaint amach, agus muid i ndiaidh cloisteáil faoin umar ina bhfuileadar le cúpla bliain anuas, agus gan an oiread sin seiceanna ón AE chun iad a choimeád ar an bhfód i bhfad eile.

ACHOIMRE So, na buntáistí sin arís: Leictreachas glan, saor agus soláthar iontaofa don todhchaí.

Poist, agus mórán dóibh.

Airgead, i bhfoirm an airgid ar fad nach bhfuil á chaitheamh ag an tír ar ola agus gás, agus airgead do na feirmeoirí a chuireann muillte gaoithe ar a dtalamh.

Agus b’fhéidir an rud is mó, bród againn go bhfuil spiorad na hÉireann fós beo i ndiaidh bhás ár dtíogair álainn.

Muna bhfuil sceitimíní ort agus an plean seo á shamhlú agat, ní bheadh aon dochar seiceáil a dhéanamh ar do chuisle.

*

“Agus ar a bharr sin ar fad tá sé de chumas ag an gcóras fás chun, mar shampla, gluaisteáin leictreacha na tíre a sholáthar le cumhacht i gceann deich mbliana.”

teic android Córas Oibriúcháin Cad é, agus cad chuige??

Córas oibriúcháin atá ann, ach i gcomhair fón so-ghluaiste.

Cosúil le Windows Mobile, Symbian, nó an leagan de OS X atá in úsáid ar an iPhone, ach á eisiúint ag Google saor-inaisce do dhéantóirí fóin.

Ba chóir go dtiocfaidh fóin níos saoire agus níos in-úsáidte as Android.

Agus arís – cad chuige, agus cén fáth ar cuma liom?

Is annamh a théann Google suas i gcoinne na gcomhlachtaí móra eile sa domhan teic agus gan rud mór réidh chun troda acu.

Smaoinigh ar cé chomh críochnúil ‘s

36 www.nosmag.com

a bhí Google Chrome, agus gan é ach sa leagan Beta, agus an rud céanna le Gmail.

Má tá córás oibriúcháin réidh le dul chun an mhargaidh acu, gach seans go bhfuil maitheas leis.

Agus cén fáth ar cuma liom faoin “Android” seo?

Tá an Android chun gach rud a athrú ó thaobh guthán so-ghluaiste de - fóin níos saoire, níos in-úsáidte agus níos deise i ngach mór gach slí.

Más féidir leo bog-earraí ar chomhchaighdeán le Apple a chur ar fáil do chuile déantóir saor-in-aisce, ní mó ná sásta a bheidh Apple, ó tharla an rogha ollmhór a bheidh againn.

Fan soicind anois – nach raibh caint aIr seo bliain ó shin, nach mór? CAD A THARLA ANSIN?

Tá an ceart ar fad agat, bhí caint air tamaillín ó shin, agus eisíodh fón amháin le Android air darbh ainm an G1. Faraor ní raibh mórán maitheasa leis an bhfón, agus ar aon nós níor eisíodh ar an taobh seo den Atlantach é.

Anois tá muid ar tí an chéad réimse ceart d’fhóin a fheiscint, le suas le 20 ceann réidh taobh istigh de chúpla mí, ó dhéantóirí dá leithéid Motorola, SonyEricsson, Samsung agus mórán eile chomh maith.

Agus cathain a fheicimid na fóin sin so?

Iontach luath, tá súil againn. Faoin am a léann tú seo, fiú, tá an seans ann go mbeidh an I7500 de chuid Samsung ar fáil.

Coimeád súil ar nós*, agus ar nosmag. com, don scéal is déanaí.

FOCAIl DIARMUID Ó Muirgheasa Zune nua Cé gur bheag den Zune a chonaiceamar ar an taobh seo den Atlantach go dtí seo, tá Microsoft anois ullamh chun an tríú leagan dá seinnteoir ceoil a eisiúint.

Ag déanamh iarrachta dul in iomaíocht leis an iPod Touch, beidh scáileán tadhail OLED 3.3” ar an Zune nua, chomh maith le WiFi le brabhsálaí idirlín agus raidió.

Feicfear sna Stáit Aontaithe roimh an Nollaig é, ach n’fheadar an bhfuil sé réidh do mhargadh na hEorpa go fóill?

Ar a laghad is féidir a rá go bhfuil seinnteoir acu ar deireadh atá ag teastáil uainn.

Físeáin ar an X-bhosca Beidh muid ag labhairt sna leathanaigh seo go luath faoi conas “téatar-baile” a chur le chéile, agus leis an ráiteas a rinne Microsoft le déanaí tá an X-bhosca 360 á bhrú féin isteach san iomaíocht.

Cheana féin tá físeáin ar fáil le híoslódáil, agus go luath beidh físeáin HD ar fáil trí phairtnéireacht le Sky. Coinnigh súil anseo, tá an X-bhosca 360 ar deireadh ag déanamh rud éigin suimiúil...

AMD ar ais arís?

Tá mórán daoine nár chuala riamh faoi AMD, ach le blianta anuas tá an iomaíocht is géire sa domhan teic ar siúl acu le Intel.

Bhí dhá bua ag AMD le cúpla seachtain anuas, ag tosú le cinneadh Choimisiún na hEorpa fíneáil $1.45 billiún a chur ar Intel.

Ansin d’eisíodar dhá tháirge nua, an Phenom II X2 550 agus an Athlon X2 250, atá dírithe ar lár an mhargaidh, an áit ina bhfuil an t-airgead uilig.

Níl aon dabht ach go bhfuil Intel buartha faoin dá táirge seo, ó tharla go bhfuil siad i ndiaidh iomaíocht Intel a scriosadh i dtástálacha neamhspleácha, ach n’fheadar an freagra a bheidh acu air.

Cuma cén freagra a bhíonn ann, má tá ríomhaire nua á lorg agat coimeád súil amach don dá pháirt seo agus ní rachaidh tú ró-fhada ar strae.

Leanann an cogadh ar aghaidh.

nuacht

X-chumhacht Bhí an t-ádh ar Mhicheál Johnny Ó Meachair deis tiomána a fháil i Lancer nua Mitsubishi, an Evo X. Seo a thuairim...

M

inato i gceartlár chuan Thóiceo, sa tSeapáin. Áit a bhfuil cónaí ar 217,335 duine, nó 10,865 duine ina aghaidh na gciliméadar cearnach.

Is anseo atá príomhoifigí leithéidí Sony, NEC, Toshiba agus Honda agus is ann atá conaí ar 48 ambasadóir.

Ach is í an chúis domsa a bheith ag scríobh mar gheall ar Minato ná gurb ón gcuid seo de Thóiceo an Mitsubishi Lancer, ach go háirithe an Evo X nua atá os mo chomhair amach. Ón taobh amuigh, is gluaisteán tarraingteach é, a bhfuil cuma fhiachmhar, spórtúil air. Thuigfeadh aon duine láithreach go raibh an gluaisteán seo á úsáid ag lucht railí ón ngreille mór a théann ón mboinéad go bun an ghluaisteáin chun an méid is mó aer agus ir féidir a shlogadh isteach chun an t-inneall a choimeád fuar.

Dá bhrí seo, ón taobh amuigh, caithfidh mé a admháil gur maith liom an Evo X nua atá soláthraithe ag Mitsubishi Motors dom don lá!

Agus tú suite sa ghluaisteán tagann ísle brí láithreach ort, áfach.

Is cosúil gur dhear cuntasóir agus seinteoir doird gach rud laistigh den ghluaisteán, áit a raibh Hannibal Lecter agus Roy Keane ag dearadh an taobh amuigh de.

Ní féidir focal ar bith a thabhairt ar an deais seachas lom.

Is ceart an cur síos air a fhágáil lom freisin chun go dtuigfidh sibh i gceart é.

Anuas air seo is cosúil gur úsáideadar MS Dos don ríomhaire turais, seachas an dath oráiste ar an téacs shílfeá go raibh na hochtóidí buailte

linn arís.

Glaotar ríomhaire turais ar na sonraí atá ar fáil duit ón deais, ach sa chás seo, b’fhearr abacas a ghlaoch air toisc nach bhfuil ach fad do thurais deireanaigh agus líon an pheitril sa ghluaisteán ar fáil duit sa ghnáthLancer.

Níos measa fós, níl ach an trí rogha san Evo X, agus córas rialaithe tarraingthe mar an rogha sa bhreis.

Agus ní raibh sé ní b’fhearr agus mé ag tiomáint chuig an miondíoltóir peitril thíos an bóthar ach oiread.

An t-aon bhealach go bhféadfainn cur síos a dhéanamh ar an ngluaisteán seo agus mé á thiomáint i gceantar uirbeach - dá bhrí sin thart ar 50 ciliméadar san uair agus idir 2000 agus 4000 reibh - ná go bhfuil sé cosúil le bheith i do shuí i gcanna Dutch Gold le ceithre roth air.

Tá an fothram ón ineall uafásach géar, agus mar a luaigh mé níl aon rud compórdach, galánta nó deas fiú faoin taobh istigh den ghluaisteán. Ón méid atá ráite agam is cosúil nár chóir idir €21,823 agus €24,314 a íoc ar an ngnáth-Lancer, nó nár chóir cinnte €67,633 a íoc ar an Evo X, agus gurb fhearr duit d’airgead a chaitheamh ar Ford Focus, Honda Civic, nó Subaru Impreza.

Caithfidh go bhfuil an Lancer go maith i slí éigin, ach conas?

Deir Mitsubishi go bhfuil an-chuid torc tiomána ag an Lancer.

Céard is brí leis seo?

Is féidir leis an gcumhacht uilig atá san inneall aige a úsáid toisc leagan amach cliste an ghluaisteáin ó thaobh an mheáchain de.

Ní hamháin gur féidir leis an Lancer é seo a dhéanamh

“An t-aon bhealach chun cur síos ar an ngluaisteán seo agus mé á thiomáint i gceantar uirbeach ná go bhfuil sé cosúil le bheith i do shuí i gcanna Dutch Gold le ceithre roth air.” agus tú ag tiomáint i líne dhíreach, ach mar gheall ar an gcrochadh atá ar an ngluaisteán ní chailleann tú an greim seo ar an mbóthar agus tú, mar shampla, ag tiomáint timpeall ar thimpeallán beagáinín ró-scioptha. Ó thaobh tiomána tapa de, agus tú ag tiomáint ar an mótarbhealach, d’fhéadfá 170 ciliméadar san uair a bhaint amach go héasca sa cheathrú giar de bharr na cumhachta seo san inneall, ach dár ndóigh, ní dhearna mé é seo a fhiosrú!

Ní hé an luas an rud is fearr faoin ngluaisteán seo, ach an luas atá aige agus tú ag casadh cúinne.

Go bunúsach tá sé roéasca tiomáint go scioptha timpeall ar chúinní.

Is d’aon ghnó a luaigh mé Hannibal Lecter ní ba luaithe, toisc go n-íosfar d’inchinn ag Lecter sula gcaillfidh an

Mitsubishi an greim daingean sin ar an mbóthar.

Luaigh mé cé chomh dona agus atá an fothram ón inneall ní ba luaithe freisin agus tú ag tiomáint go mall ach i ndiaidh tiomáint tapa, is leor a rá go dtuigtear cén luas is fearr ó thaobh fhothram an innill de.

Anuas air seo uilig, cé go bhfuil cuma lom ar an deais, agus gach rud laistigh den ghluaisteán seo, is cosúil go raibh seift ag Mitsubishi go mbeadh an Lancer níos éadroime sa chaoi go mbeadh sé níos scioptha, agus d’éirigh leo!

Maidir leis na sonraí teicniúla.

Slogfaidh an Lancer 65.5 lítear peitril agus is féidir thart ar 850 ciliméadar a thiomáint agus d’umar lán.

Braitheann sé seo ar an luas ag a dtiomáineann tú dár ndóigh.

Tá cumhacht 165ec (ec = each-chumhacht) ag an ngnáth-Legacy agus rogha idir 300ec agus 350ec agat leis an Evo X. Chun coimriú a dhéanamh ar an Lancer Evo X nua, tá cuma ghalánta air ón taobh amuigh, agus beidh tú ag tiomáint chomh scioptha sin nach dtabharfaidh tú an taobh istigh faoi dheara.

Níl sé ró-chostasach don spraoi a mbainfidh tú as ach oiread, bhuel tá, ach is féidir leat an ceann leis an inneall 1.5 lítear, atá níos lú, a cheannach más rud é go bhfuil tú buartha faoin timpeallacht agus do sparán.

Daoibhse a cheannaíonn SUV mór chun bhur bpáistí a chosaint i gcás timpiste in D4, mholfainn Lancer a cheannach sa chaoi go mbeidh sibh in ann an timpiste a sheachaint. Ár mbuíochas do mhuintir na Seapáine as an mbréagán iontach seo…

*

www.nosmag.com 39

i gcl贸

Údar Béarla á cheiliúradh i Liatroim B

eidh Seimineár Idirnáisiúnta John McGahern ag dul ar aghaidh idir 23 agus 25 Iúil i mbliana agus tá sraith léachtaí agus ceardlanna beartaithe chun ceiliúradh a dhéanamh ar obair agus ar shaothar liteartha an údair cháiliúil atá ar dhuine de na scríbhneoirí comhaimseartha Éireannacha is mó a bhfuil meas idirnáisiúnta air.

Le himeachtaí ar siúl in áiteanna éagsúla i gcontae Liatroma, is é an tOllamh Kevin Whelan as Ollscoil Notre Dame a thabharfaidh céad léacht an tSeimineáir agus, chomh maith le cainteanna eile, beidh turais threoraithe ar fáil chuig áit chónaithe John McGahern in Achadh an Mhuilin, Béal an Átha Móir agus Maothail, Co. Liatroma agus Uachtar Tíre, Co. Ros Comáin.

Ar ndóigh, cuirfidh daoine a dtaitníonn saothar McGahern leo suim sa Seimineár Idirnáisiúnta, ach chomh maith leo sin, cuirfidh taighdeoirí litríochta agus clubanna leabhar an-suim ann chomh maith le daoine a léann ficsean comhaimseartha is nuascríbhneoireacht agus mic léinn náisiúnta is idirnáisiúnta a bhfuil suim acu i litríocht agus i gcultúr an hÉireann.

Seolfar an dara himleabhar de The John McGahern Yearbook ag an Seimineár agus beidh cur síos sa Yearbook ar imeachtaí Sheimineár

2008 chomh maith le hailt nua le scríbhneoirí agus léirmheastóirí.

Ag seoladh an tSeimineáir, dúirt an Dr James J. Browne, Uachtarán Ollscoil na hÉireann Gaillimh: “In OÉ Gaillimh, is mian linn scoláireacht litríochta a mhéadú agus cartlann McGahern a roinnt leis an lucht léitheoireachta is fairsinge trí Sheimineár Idirnáisiúnta agus Scoil Samhraidh John McGahern.

“Agus an chartlann luachmhar seo á coimeád in Iarthar na hÉireann, tá an Ollscoil ag coimeád taisce don scoláireacht litríochta; don tír agus, go speisialta, don réigiún seo a bhfuil an Ollscoil seo ag freastal air le breis agus 160 bliain.

“Guím gach rath ar Scoil Samhraidh agus Seimineár Idirnáisiúnta McGahern 2009 agus fáiltím roimh chomhpháirtíocht Chomhairle Contae Liatroma sa tionscnamh tábhachtach cultúir seo”.

Tá saothar John McGahern aistrithe go teangacha éagsúla ar fud an domhain.

Is iad na leabhair is cáiliúla a scríobh sé The Dark, Amongst Women, That They May Face the Rising Sun agus Memoir.

I rith Sheimineár 2008, dúirt Gerardo Gambolini, file agus aistritheoir ón Airgintín: “Feicim John McGahern mar shárscríbhneoir, ní mar shárscríbhneoir Éireannach.“

www.nosmag.com 41

beatha

english

The Token

THE page of the english language community in ireland AN TAOBH EILE Dating, and digging, a Gael

Faint, dense stars A

white dwarf, also called a degenerate dwarf, is a small star composed mostly of electron-degenerate matter.

Because a white dwarf’s mass is comparable to that of the Sun and its volume is comparable to that of the Earth, it is very dense.

Its faint luminosity comes from the emission of stored thermal energy.

White dwarfs comprise roughly 6% of all known stars in the solar neighborhood.

The unusual faintness of white dwarfs was first recognized in 1910 by Henry Norris Russell, Edward Charles Pickering, and Williamina Fleming;

the name white dwarf was coined by Willem Luyten in 1922.

White dwarfs are thought to be the final evolutionary state of all stars whose mass is not too high—over 97% of the stars in our galaxy.

After the hydrogenfusing lifetime of a main-sequence star of low or medium mass ends, it will expand to a red giant which fuses helium to carbon and oxygen in its core by the triple-alpha process. If a red giant has insufficient mass to generate the core temperatures required to fuse carbon, an inert mass of carbon and oxygen will

build up at its center.

After shedding its outer layers to form a planetary nebula, it will leave behind this core, which forms the remnant white dwarf.

Usually, therefore, white dwarfs are composed of carbon and oxygen. It is also possible that core temperatures suffice to fuse carbon but not neon, in which case an oxygenneon-magnesium white dwarf may be formed.

Also, some helium white dwarfs appear to have been formed by mass loss in binary systems.

Tá leagan iomlán den alt iontach seo ar Wikipedia

I knew before we even met, but I told myself it didn’t matter.

I’d passed Leaving Cert.

Ordinary Level Irish a mere seven years ago and I fancied I could still sprechen sie oul Gaeilge pretty bhuel.

Besides, in this day and age she’d probably make some sort of concession to the language of my people. They tend to be good that way, the Gaeilgeoirí.

We meet in a low-lit room.

“Conas tá tú?” she greets me.

Testing my mettle from the off, eh? I think to myself. But I know I’m ready. I was born ready.

“Tá mé go maith. Pronnsias Ní Shúilleabháin is ainm dom.

Tá mé i mo chónaí i gContae Chill Mhantáin avec ma chlann.

J’ai une máthair agus beirt athair. Tá mé seacht mbliana is fiche d’aois. Is maith liom popcheol ach is fuath liom beoir neamh-mheisciúil. Agus tú féin, mo chuisle?”

She’s grinning like a Cheshire Cat. Or a Conamara one. Either way, I’m totally in.

“Tá ocras orm” she says, rubbing her tummy, as if I needed that phrase spelled out for me.

I’ve never dated a pregnant bird before but it’s cool with me.

“You’ll not be showing for a while yet so we’ve heaps of time for shits and giggles. We can still have “the craic” as you people say.”

She looks at me confusedly.

“An dtuigeann tú?” she asks.

“I dig you too, banphrionsa, I dig you too”.

www.nosmag.com 43

sean-nós*

beatha

leis an seanduine liath

B

uíochas le Dia, níor chaith mise ach an t-aon lá amháin ar scoil, agus is beag a d’fhoghlaim mé san achar gearr sin.

Fuair mé amach gur Jams O’Donell an t-ainm a bhí orm, dar leis an Stát, ach blúire eile eolais ní bhfuair mé ón mhúinteoir.

Seachas, b’fhéidir, go raibh dlúthbhaint ag an phionós chorpartha leis an oideachas, dar leis an Stát céanna.

Mar sin, ní dheachaigh mé ar ais chuig teach na scoile agus, dá thairbhe, d’fhág mé an áit agus mo chuid Gaeilge chomh slán is a bhí sí nuair a chéadleag mé cos ann – ní ionann agus an múinteoir, caithfidh mé a rá, ar dheacair dom focal dá chuid Gaeilge a thusicint ar chor ar bith.

B’fhéidir gur Gaeilge Bhéal Feirste a bhí ag an seanfhear céanna.

Mo nuar, nach orm a bhí an t-ádh gur chinn mé go bhfaighinn cibé oideachas a bhí de dhíth orm ón saol?

Ar a laghad, ní bhíodh Bráithre Críostái le feiceáil go minic amuigh sa saol mór, má choinnigh tú ar shiúl ó Pháirc an Chrócaigh agus ó raonta rásaí áirithe.

Ach má d’éalaigh mise ó thrócaire fhrithir na n-ord neamhrialta, níorbh amhlaidh do chuid mhór d’aos óg na hÉireann, mar a léirigh an tuairisc uafásach sin le déanaí.

Tá go leor ráite agus scríofa faoin tuairisc sin agus

44 www.nosmag.com

faoin mhí-úsáid a rinne na hoird rialta agus an Stát ar mhuintir óga na hÉireann.

Ach níor thrácht duine ar bith, go bhfios dom, ar an tsuim mhór a bhí ag na hoird rialta san íoróin.

Níl le déanamh ach amharc ar ainm na n-ord chun a mbá leis an íoróin a fheiceáil: Na Bráithre Críostaí, Siúracha na Trócaire – is beag trócaire ná Críostaíocht a léirigh baill áirithe na n-ord sin.

Lean an bhá leis an íoróin sa chéad ráiteas a d’eisigh The Conference of Religious of Ireland (CORI) i ndiaidh fhoisiú Thuairisc Ryan.

Ag caint di ar Raidió RTÉ, 26 Bealtaine, duírt an tSiúr Marianne O’Connor, Stiúrthóir Ginearálta CORI, go raibh na hoird “tiomanta a ndualgais a chomlíonadh. Ba mhaith leo déileáil go díreach leis na hiarchónaitheoirí.

Ba mhaith leo dóigheanna nua cruthaitheacha le sin a dhéanamh a fhiosrú.”

Go hiomlán dochreidte!

Léigí na focail sin arís: “…déileáil go díreach leis na hiarchónaitheoirí… dóigheanna nua cruthaitheacha…”

Ní dóigh liom é, a Shiúr (nach cuí atá fuaimeanna na Gaeilge, amanna?).

Oibriú go díreach le duine ar bith, sin rud nach gceadófar choíche do na hoird sin.

Agus maidir le dóigheanna cruthaitheacha le déileáil le daoine, tá deireadh

“San áit a bhfuil dealbh don Mhaighdean Mhuire ar imeall cuid mhór de shráidbhailte na hÉireann, ba cheart ball de na hoird rialta a chur ina sheasamh, luaithreach á chaitheamh aige, go dtí go dtiocfaidh deireadh leis.” ráite ag Tuairisc Ryan ar a gcruthaitheacht dhiabhalta sin.

Tá caint ann faoi láthair ar leacht éigin a thógáil in aitheantas do na híospartaigh, ach tá mo mholadh féin agam maidir leis sin.

San áit a bhfuil dealbh don

Mhaighdean Mhuire ar imeall cuid mhór de shráidbhailte na hÉireann, ba cheart ball de na hoird rialta a chur ina sheasamh, saicéadach agus luaithreach á gcaitheamh aige, go dtí go dtiocfaidh deireadh leis, agus leis na hoird mhallaithe uilig.

Ná bíodh caint feasta ar Oileán na Naomh agus na Scolardach.

Seans go raibh scolardaigh againn, mar thír, ach ná bímis rómhortásach astu ar eagla go nochtfaí fírinne shearbh fúthu fosta.

Agus ná bímis róchinnte faoinár neamhchiontacht féin maidir leis an cheist.

An bhfuil an mhí-úsáid chéanna ag dul ar aghaidh sa teaghlach béal dorais? I do theaghlach féin?

Má tá, cad é atá tusa ag dul a dhéanamh faoi?

Fadhb iontach trómchúiseach agus iontach forleathan don tír uilig í an mhí-úsáid páistí, agus teist ionracais a bheidh ann sa dóigh a dtugaimid faoin fhadhb a réiteach.

Fadhb dár ndéantus féin atá ann fosta, agus is féidir go bhfuil solas agus dóchas éigin le fáil san aibíocht a bheidh de dhíth orainn, mar dhaoine agus mar thír, freagracht a ghlacadh as an fhadhb a chruthú agus as an réiteach a aimsiú.

Ní féidir an locht a chur ar na Sasanaigh as an cheann seo.

*

FOCAIl Claire Heylin

Ní hionann i gcónaí...

L

e tamall anuas tá an uile dhuine in Éirinn, sa Bhreatain agus sna Stáit Aointaithe ag caint faoi bhean áirithe.

Cén bhean a bhfuilim ag trácht uirthi? Cé eile ach Susan Boyle.

Is í an réalta ‘réalfíse’ nua a chuir iontas ar mholtóirí an chláir ‘Britain’s Got Talent’ nuair a chan sí an t-amhrán I Dreamed a Dream le déanaí.

Ní raibh éinne ag súil leis an nguth iontach sin ach an cheist atá agam ná, cén fáth?

Cén fáth nár cheap Simon Cowell & co. go mbeadh sí go maith agus í ag canadh?

Cé nach bhfuil áilleacht fhisiciúil aici, ní chiallaíonn sé sin nach bhfuil aon bhua eile aici.

Táimid go léir gafa le cuma daoine sa lá atá inniu ann.

Sular chuala an lucht féachana a glór álainn, is amhlaidh a bhíothas ag gáire fúithi.

Bhraithfí trua di sular thosaigh sí ag canadh - ní raibh aon ghá leis an ionsaí pearsanta.

Is gnáthbhean dhífhostaithe í agus níl sí cosúil le haon duine eile sna popchairteanna faoi láthair.

Tá cuid mhór againn bréan de na daoine taibhseacha seo atá i gceannas ar na cairteanna agus ní féidir a shéanadh go bhfuil rud níos speisiúla faoi Susan Boyle.

Is gnáthréalta í, tá bá ag daoine léi, tá sí difriúil agus sin an fáth ar maith linn í.

Ach cén fáth nár thugamar seans di agus í ar tí tosú ag

canadh?

B’fhéidir go ndearnamar dearmad, ar feadh tamaill, go bhfuilimid féin inár ngnáthdaoine freisin.

Bhíomar ró-thapaidh chun breithiúnas a thabhairt uirthi de bharr a cuma agus tá ceacht luachmhar le foghlaim as.

Mar is eol dúinn go léir, bhain sí áit sa bhabhta ceannais amach agus ba bheag nár thóg sí an comórtas ar fad léi.

Bhí brú mór uithi agus de bharr gur gnáthbhean í seans nach raibh sí in ann déileáil leis mar atá na réaltaí móra ach tuigtear go bhfuil sí ag teacht i dtaithí air anois de réir a chéile.

Tá an-éileamh uirthi timpeall an domhain – beidh sí ag ceol don Uachtarán Obama go luath – agus tá Demi Moore agus Madonna i measc a lucht leanúna.

Tá ré na réalfíse linn le tamall anois ach fós bíonn ionadh orainn nuair a fheicimid réalt rúnda cosúil le Ms. Boyle.

Is í a gairm anois bheith ag cur siamsaíochta ar fáil dúinn amach anseo.

Tá sé ráite cheana go ndeanfaí scannán agus leabhar faoina saol agus, leis an gcur chuige ceart, is cosúil go bhfuil todhchaí iontach i ndán di.

An chéad uair eile, déanaimis iarracht dearcadh níos dearfaí a bheith againn agus muid ag féachaint ar ghnáthdhaoine cosúil linn féin atá ag iarradh a saol a athrú.

*

www.nosmag.com 45

beatha

An grá agus... sciortaí craptha G

abh mo leithscéal as an deifir atá faoi mo chomhfhreagras an mhí seo, a chairde, ach tá chuile short bun os cionn i saol an Chailín faoi láthair.

An cuimhin libh an stumpa breá d’fhear a luaigh mé i gcolún na míosa

seo caite?

Bhuel, tá rudaí ag dul go maith dúinn go fóill.

Sorry.

Agus ag tús na seachtaine seo caite, bhogamar isteach lena chéile.

Bhí cónaí orm le nach mór ceithre bliana anuas ar Lána na Suiríoch i mBaile Átha Cliath (an íoróin!) ach táim i ndiaidh mo chairde ann a thréigean ar mhaithe leis an ngrá.

Awww.

“Love is a lot like terrorism” a dúirt Dylan Moran.

“You spend the first few weeks terrorising each other. ‘I LOVE YOU SO MUCH! I WANT TO RIP YOUR SPINE OUT SO I CAN MOVE IN!” Níl aon dochar déanta againn do dhromlaigh a chéile (go fóillín) ach tuigim éard a bhí i gceist ag Moran mar níl tada beo eile déanta againn ach oiread.

Ró-ghafa leis an neadú agus le comhluadar a chéile.

Tá fáilte roimh chuairteoirí, ar ndóigh, ach níl a dhóthain suíochán againn go fóill. Nó cupáin. Nó málaí tae, fiú.

Tá an seinnteoir ceirníní sa seomra leapa, mar is ann a chaitheann muid an chuid is fearr dár gcuid ama.

Mothaíonn sé cosúil le bheith ar laethanta saoire.

Níl osclóir stáin againn.

Níl rochtain idirlín againn.

Níl teilifís againn.

Níl nóisean againn cad is ceart a dhéanamh leis an mbruscar.

Chas mé le duine de na

cailín sa

m chathair

comharsana ar maidin.

Bhí mé ag spaisteoireacht liom chun na hoibre, meangadh mór gáire orm agus gruaig chatach in aimhréidh i ndiaidh bricféasta leisciúil sa leaba le mo leannán.

“Hello!” a deir sí. Bhí sé thar a bheith cairdiúil.

D’inis sí dom go bhfaca sí mé ag fágáil an tí.

“Thanks!” a d’fhreagair mé, ciall in amhréidh chomh maith leis an mBarnet Fair.

“Um” a dúirt sí de chogar “adjust your skirt”.

Sciorta álainn craptha aníos i mo knickers agam, mo thóin le gaoth agus radharc breá ag an trácht ag dul thar bráid.

Mar sin, impím oraibh bheith foighneach liom, a chairde.

Táim chomh scaipthe faoi láthair nach bhfuil sé ar mo chumas cruth ná caoi a chur orm féin.

Comh luath agus a bhainim bliss baile amach, cloisfidh sibh uaim arís.

An Prionsa a tháinig C

uireadh ceist orm colún a scríobh faoi chúrsaí grá, gnéis agus rómánsaíochta ó shúile an fhir aeraigh.

Iontach, mar sin, ach lig dom tús a chur leis agus insint daoibh, mo chuid fans nua, conas ar bhuail mé leis an bPrionsa Fiorfe.

Bhuail mé le cara charad liom ar oíche mheiscúil amuigh i lár Átha Cliath.

Phóg sé mé, agus d’inis sé dom (gan aon cheist!) go raibh muid chun dul amach le haghaidh dinnéir ar an oíche dár gcionn.

Lean mé leis, agus mé fós ar meisce, ach cheap mise go raibh an smaoineamh go maith.

Drochsmaoineamh a bhí ann, amach is amach.

Ba é an t-aon ábhar a raibh sé in ann labhairt faoi ná é féin, agus an t-am a bhí aige san Astráil, agus na cairde a rinne sé san Astráil, agus gur mhaith leis dul ar ais chuig an Astráil chomh tapaidh agus is

féidir... ar nós céirníne briste.

Ba í an t-aon cheist a bhí aige domsa ar feadh na hoíche ná “an maith leat do bhéile?”

Mar a shílfeá, d’éirigh mé an-bhraon dá chuid comhrá go han-tapaidh.

Bhí dinnéar agus deoch amháin againn, agus ina dhiaidh sin d’fhág mise slán aige.

Thuig muid beirt nach raibh spéis dá laghad againn ina chéile, agus go raibh an locht ar an alcól.

Chuaigh mise ar aghaidh go beár amháin ina raibh cara liom ag cur seó drag i láthair, mar bhí a fhios agam go mbeadh an chraic agam leis agus é críochnaithe leis an seó, agus go mbeadh duine eile de mo chairde ann.

Bhuail mé leis an gcara nach raibh i ndrag, agus d’inis mé an drochscéal dó, cé go raibh muid beirt ag gáire faoi.

Dúirt mo chara ansin; “Ná bí buartha faoi.

Buailfaidh tú le roinnt mhaith

le Buachaill an Bhruachbhaile

froganna sula mbuaileann tú le do phrionsa.”

D’fhan na focail sin liom, mar moladh maith a bhí ann.

Ansin, críochnaíodh an seó drag, agus tháinig mo chara eile chugam – é fós gléasta suas cosúil le Gwen Stefani. “Ó haidhe, tá tú anseo,” a dúirt sé liom, “lig dom mo chol ceathrar a chur in aithne duit.”

D’imigh sé ar feadh soicind, agus tháinig sé ar ais le fear iomlán foirfe.

Chun focail Mháire Mhic an tSaoi a úsáid, ‘straipaire óg, sé throigh in áirde’ a bhí sé (6’2”, mar a tharlaíonn sé), le geansaí dubh V-mhuineál air, léine dhubh agus carbhat corcra. Gruaig dhubh, súile gorma.

Ba é an t-aon rud a bhí ar siúl i m’intinn ná ‘Dia dhuit, a Shoilse!!’

Labhair muid ar feadh leathuaire, ach bhí orm imeacht chun an bus deireanach abhaile a fháil go luath.

D’fhág mé slán leis an triúr,

gan uimhir an fhir fhoirfe a fháil – mar ní rabhas cinnte an raibh sé aerach nó an raibh sé díreach ach sa bheár aerach chun tacaíocht a thabhairt dá chol ceathrar!

Ar an mbus, áfach, sheol mé téacs chuig a chol ceathrar; “Inis dom LE DO THOIL go bhfuil do chol ceathrar aerach agus singil!!”

D’fhán mé ar feadh uaire go dtí go bhfuair mé freagra uaidh; “Tá, mar a tharlaíonn sé!

Céard a cheap tú faoi?”

“An-ghleoite!”

“Sin go maith,” a scríobh sé ar ais, “mar is maith leis thusa freisin!”

D’inis mé dó m’uimhir a thabhairt dó, agus is stair é an chuid eile.

Ní chiallaíonn sé sin nach n-inseoidh mé daoibh aon chuid eile den stair sin, ach caithfidh sibh fanacht go dtí an chéad eagrán eile!

Bí go maith, nó bí slán ar a laghad!

www.nosmag.com 47

beatha

ERICSSON CHUN TOSAIGH Bhí na longa seoltóireachta is fearr ar domhan i nGaillimh ar na mallaibh agus iad ag glacadh páirte i Rás Aigéin Volvo. D’éirigh go maith leis an bhád Éireannach, Green Dragon, ach ba é long Ericsson a bhí chun cinn agus iad ag tarraingt ar Ghaillimh, le tinte lasta ar an chósta le fáilte a chur rompu.

48 www.nosmag.com

GRIANGHRAIF Oskar Kihlborg

www.nosmag.com 49

faisean agus scĂŠimh

stíl cannes Bhí lucht faisin an domhain amuigh in Cannes le déanaí le linn don Fhéile Scannán bheith ar siúl sa bhaile Francach agus bhí na dearaí úra ar fad le feiceáil ar an gcairpéad dearg. Thíos, deiseal, tá an t-aisteoir Iodálach Asia Argento, Sophie Marceau ag an premiere de ‘Don’t Look Back’ agus an t-aisteoir Jana Pallaske ag caitheamh gúna de chuid Paul Ka ag ceann de mhórócáidí Cannes na bliana seo.

www.nosmag.com 51

taisteal

Ag dul ar laethanta saoire?

Abair linn faoi! tú ag dul ar Cuireann nós* fáilte roimh scríbhneoirí úra i gcónaí mar sin má tá han, abair laethanta saoire an samhradh seo, in Éirinn nó aon áit eile ar dom nár thaitin linn faoi conas a d’éirigh leat! Cá raibh tú? Cad a thaitin leat? Cad háil linn leat? An rachfá ar ais? Má tá fonn ort alt taistil a scríobh, déan teagm ar eolas@nosmag.com

taisteal

Faigheann Seoirse Mac Giolla an Chloig agus a chairde amach cé chomh crua is atá an Camino... agus níl ach lá amháin siúlta acu!

D

’éirigh gach duine go luath an mhaidin dár gionn.

Oibrím uaireanta malla i mo phost, agus dá bharr sin, ní mhothaím ciontach as éirí ar thart faoina deich a chlog ar maidin. Ó mo thaobhsa de, is ionann éirí luath agus a naoi a chlog.

Baineadh siar asam, mar sin, nuair a thoasaigh daoine a dh’éirí ar leath i ndiaidh a cúig ar maidin le gabháil i mbun an lae.

Fuair mé amach ina dhiaidh sin gurbh é ba chionsiocair don luathéirí baoth seo ná an ganntanas lóistín – má bhí duine ag éirí a dhéanamh cinnte de go mbeadh áit luí aige sa chéad albergue eile síos an bóthar, bhí air bheith ar a bhonnaí roimh scairt an choiligh agus tréansiúl mórfhonnmhar a dhéanamh go dtí an chéad áit eile.

Níorbh amhlaidh a bhí sé don triúr againne, óir bhí muid i ndiaidh cinneadh a ghlacadh gan doras albergue a dhalladh arís ina dhiaidh sin.

Mar sin féin, bhí muid sásta na céadlonga a bhriseadh san albergue inar chaith muid an oíche chorr chointinneach roimhe sin.

Amach linn ina dhiaidh sin ó Hospital d’Orbigo ar thart faoin a hocht a chlog,

agus bhí muid ag gabháil ar aghaidh go breá ar feadh cúpla uair, go dtí gur thosaigh an ghrian ag dul i dtréine.

Is ansin a bhí muid san fhaopach.

Thosaigh na cosa ag at go mór, bhí an teas fiánta, agus tobar an fhuinnimh beagnach caite roimh an mheánlae.

Streachail muid ar aghaidh go dícheallach go dtí gur bhain muid Astorga amach.

Cúig chiliméadar déag a bhí siúlta againn, agus bhí sé beartaithe againn ocht gciliméadar eile a chur isteach an lá sin. Ba léir, afach, nach raibh sin ag dul a tharlú.

Fuair muid lón de jamon (muiceoil) agus arán, d’ól muid cupán caifé (an duine), agus mheabhraigh muid ar a bhí romhainn don chuid eile den lá.

Is ansin a chuaigh na Francaigh (a raibh muid ag caint leo an oíche roimhe) thar bhráid ar an tsráid taobh amuigh den bhialann.

Chinn muid go cróga nach bhfaigheadh na péacóga sin an ceann ab fhearr orainn.

Theann muid linn, amach ar an doras de léim, gur thosaigh muid a dhéanamh talaimh ar na Francaigh....

Cúig bhomaite ina dhiaidh sin, shocraigh muid ar bus a ghlacadh go dtí an chéad bhaile eile ar an camino.

Tiúineáil isteach ar an mhí seo chugainn le haghaidh tuilleadh ó thuras Sheoirse ar an Camino de Santiago.

www.nosmag.com 55

ar taispeรกint

Lyakuza reddish studio Mar a deir na dearthóirí féin, ní chaithfidh tatú dul ar an gcraiceann amháin.

Leis an mbord seo, yakuza, caitear leis an adhmad mar neach beo agus tugann an stíl tatú féiniúlacht dá chuid féin don tábla.

Bíonn gach tatú éagsúil óna chéile, rud a chuireann le huathúlacht na mbord.

Bhuaigh an dearadh seo gradam nuálaíochta intí in Köln na Gearmáine in 2006. www. reddishstudio.com

DONNCHA Ó BROIN EALAÍONTÓIR Is de bhunadh Deilginis i gContae Átha Cliath é Donncha Ó Broin, a chuaigh chun cónaí i mBaile an Chaistil, Contae Aontroma.

Spéis aige san Ealaín Fhíortha, tá sé ag triall píosaí ag athmhíniú na SeanEalaíne Gaelaí.

Tá suíomh idirlín aige abhus.com, ar ciclipéid ealaíne ar-líne é a phléann le gach gné de na Míndána Anseo ar dheis tá samplaí dá chuid snoíodóireachta - tá cúpla saothar den sórt seo idir lámha aige faoi láthair agus tá sé ag obair i dtreo taispeántais a chur ar fáil go luath.

www.nosmag.com 57

taispeáint POOL TABLE FRESHWOOD Is dearthóirí iad Marcus Beck agus Simon Macro atá lonnaithe sa Bhreatain Bheag agus a bhfuil clú bainte amach acu le blianta beaga anuas as an dearadh glic nua-aoiseach a chuireann siad ar fáil faoin ainm Freshwood.

Sampla maith é ‘Pool Table’, ar bord úsáideach é ar bhealach amháin ach a bhfuil imeartas focal ag croí na hoibre chomh maith.

Seans nach mbeadh sé oiriúnach i dteach gach duine ach is saothar speisialta é ina shlí féin.

Breis eolais le fáil ag www. freshwest.co.uk

58 www.nosmag.com

www.nosmag.com  59

lĂŠargas

Corraíl sa Chóiré

Amharcann Cillian de Búrca ar an aighneas atá ag dul in olcas idir an Chóiré Thuaidh agus cumhachtaí móra an domhain.

www.nosmag.com 61

léargas

“Ní hí seo an chéad uair don stát beag cumannach taispeántas a dhéanamh dá chuid cumhachta míleata - 3 bliana ó shin rinneadh teist núicléach eile, agus níos luaithe i mbliana scaoileadh roicéad fadtréimhseach.”

A

g deireadh na míosa seo cáite, d’fhógair an Chóiré Thuaidh go raibh sí rathúil i dtriall núicléach le pléascadh buama faoi thalamh, ag mealladh aird an domhain arís eile, agus cáineadh leis, ar an tír bheag rúnda.

Bhí na Stáit Aontaithe agus an tSín in éineacht leis an Rúis i measc na náisiún a cháin an eachtra, ag rá go raibh sé ina bhagairt do shíocháin idirnáisiúnta.

Ach sheas Pyongyang an fód, ag

62 www.nosmag.com

argóint go raibh sé ceart agus cóir airm núicléacha a bheith ina seilbh acu “mar chosaint na tíre agus an tsóisialachais”.

Ní hí seo an chéad uair don stát beag cumannach, a roinneann teorainn leis an tSín, taispeántas a dhéanamh dá chuid cumhachta míleata - 3 bliana ó shin rinneadh teist núicléach eile, agus níos luaithe sa bhliain seo scaoileadh roicéad fadtréimhseach.

Taobh istigh den tír Áiseach féin, is

deacair a rá ar athraigh a dhath ó am an Chogaidh Fhuaire - is casta agus stairiúil scéal ‘Daonphoblacht Dhaonlathach na Cóiré’.

‘An Ceannaire Iontach’ Ar feadh breis agus 40 bliain tá An Chóiré Thuaidh druidte ón saol taobh amuigh.

Go dtí seo tá sé go fóill ar cheann de na tíortha is rúnda ar domhan, a cuid staire ar fad dírithe ar a ‘Ceannaire

Ionúin’, Kim Il-Sung, a bhunaigh an tír le cuidiú ón USSR sna 40í, agus a d’fhán i gcumhacht go dtí a bhás.

Ghlac a mhac, Kim Jong-Il, cumhacht in 1994, ach feictear é go fóill mar dhia beag na ndaoine sa Chóiré Thuaidh.

Is lá saoire náisiúnta é a lá bréithe – leoga, tá sé fóill mar ‘Uachtarán Síoraí na Poblachta’ d’aineoinn go bhfuil sé marbh le 15 bliain anuas.

Tá Kim Jong-Il ar an dóigh chéanna ar ndóigh, fógraíonn teilifís agus raidió an stáit go mbíonn stoirmeacha nuair a scairteann sé, agus chualathas éin ag canadh le guthanna daonna nuair a rugadh é.

Is deacair a chreidbheáil go gcreideann gnáth-dhaoine na tíre an bholscaireacht seo. Léiríonn sé, ní amháin an chumhacht atá ag an stát ar bharúlacha na ndaoine, ach ar gach aon ghné ina saoil.

I ngach baile sa tír tá dealbh den ‘Ceannaire Iontach’ seo, stumpa beag d’fhear a chaitheann bróga móra agus stíl gruaige chun cuma níos airde a chur air féin.

Tá portráid dó féin agus dá athair le feiceáil (de réir an dlí) in gach aon bhialann, áit oibre agus seomra ostáin fiú.

Cuireann daoine a d’éalaigh ón stát síos air mar fhear paranóideach a bhfuil grá aige don deoch, Cognac, agus scannáin ón iarthar.

Chuaigh sé a fhad, tráth, le stiúrthóir cáiliúil ón Chóiré Theas a fhuadach agus ‘Godzilla’ a athdhéanamh ar stíl sóisialach fiú.

Tá an tábhacht a chuireann an Cathaoirleach ann féin chomh haisteach go bhfuil sé chor a bheith greannmhar.

Bheadh sé éasca, mar sin, dearmad a dhéanamh ar fhulaingt na ndaoine atá go forleathan ann - fuair tuairim is 3 milliún bás den ocras nuair a bhuail gorta mór an réigiún sna 90í agus go dtí seo tá tromlach na tíre ag brath ar chúnamh ón UN do bhia.

Glactar oibrithe chun na bpáirceanna i leoraithe an airm gach maidin; níl an t-airgead ag gnáth-dhaoine chun gluaisteáin a cheannach, agus déantar an

AN STUMPA BEAG: Kim Jong-Il

obair de láimh, is cinnte nach féidir leo trealamh feirmeoireachta a fháil.

Ní ghlactar le heasaontas sa Chóiré Thuaidh, cuirtear duine ar bith atá ciontach as eachtraí ‘frithréabhlóideacha’ i bpríosún nó i gcampa oibre; go minic cuirtear teaglach an duine ann fosta.

Creidtear go bhfuil breis agus 200,000 príosúnaigh pholaitiúla faoi ghlas ag an stát sa lá atá inniu ann - ní mór an t-iontas é mar sin go ndéanann na céadta, b’fhéidir mílte, iarracht a éalú trasna an teorann chun saol níos fearr a bhaint amach sa tSín.

Eagla Réigiúnach Tá sé de nós ag an Chóiré Thuaidh a bheith amhrasach faoi náisiúin eile mar gheall ar choimhlint san am atá thart.

Ar feadh blianta bhí caidrimh idir an Tuaisceart agus Deisceart na Cóiré go fíor-olc; bhí tréimhse amháin nuair a dúirt rialtas Kim Jong-Il go ndéanfadh sé “luaithrí” de Seoul, príomhchathair an deiscirt.

Ceapadh go raibh athrú ag teacht ar an scéal in 2000 áfach, nuair a bhuail Kim le hUachtarán na Cóiré Theas le haghaidh cainteanna, agus bhí geallta ón tuaisceart go gcuirfeadh sé stad le hobair ar

chumhacht núicléach.

Ach, níor éirigh leis an idirbheartaíocht sin agus anois in 2009 atá an Chóiré Thuaidh ar ais inár nuachtáin agus ar ár scáileáin, ag bagairt go gcuirfidh sé tús úr leis an chogadh eatarthu féin agus an deisceart.

Tá sé deacair a rá an bhfuil Pyongyang dáiríre faoina chuid bagairtí, nó an mbeadh an misneach nó an easpa céille aige dul chun gnímh in éadan domhain ina bhfuil comhghuaillithe gann ar an talamh aige.

Agus é ráite ag an Chóriré Thuaidh áfach go bhfuil siad réidh ‘armú’ a dhéanamh ar an phlútóiniam s’acu agus go bhfuil sé i gceist acu roicéad eile a scaoileadh, is cinnte nach mbeidh aon réiteach éasca ná luath ar an scéal seo.

*

www.nosmag.com 63

liosta imeachtaí

TR A U LN O CE LE EI IN Á N N A SC D A R FT CEOLNUA STUIF

Tá nós* ag cur le chéile liosta nua de na himeachtaí is fearr atá ar siúl sa saol Gaelach in Éirinn agus thar lear.

Cuir d’imeacht féin sa liosta!

Seol rphost chuig liosta@nosmag.com

R

STUIFF TRAD Club Chronáin Ranganna Seite 7 Sean-Nós Gach Aoine, 8.00in-10in Ceol, Rince & Amhránaíocht Gach Aoine, 9.30in, €4 eolas@araschronain.com Glór na Móna Oíche Ghaelach le ceol traidisiúnta, amhráin Ghaeilge agus tráth na gceist Cumann Ghort na Móna, gach dara Déardaoin sa mhí Gaeil Óga Oirialla Oíche Ghaelach le craic agus ceol sa The Real McCoy, An Mullach Bán, Ard Mhacha Theas Aoine dheireannach den mhí Blasta Ceol beo agus craic den scoth, Tigh Madden, Béal Feirste, le Casadh agus eile. Féach nosmag.com le haghaidh tuilleadh eolais.

CEOL NUA Rasta Ruaidh Córas Fuaime Rasta Ruaidh Reggae Gaelach ar an chéad Satharn de gach mí, Cultúrlann McAdam Ó Fiaich, Béal Feirste Club Dhaonphoblacht Féach www. peoplesrepublicofcork.com le haghaidh an eolais is déanaí ó Chontae na gCeannairceach.

Eagraítear an club go rialta i lár na cathrach.

Sonas Ó tharla an méid spéis a léiríodh i Sonas an tSamhraidh beartaíodh Club Sonas amháin eile a chur ar siúl Dé hAoine 19 Meitheamh.

Beidh an oíche ar siúl thíos staighre i mBreak for the Border atá ar Shráid Stiofáin Íochtarach, in aice le hAmharclann an Gaiety, BÁC 8.00in, cead isteach €7. (€5 micléinn) Ceol ó ghrúpa tí Sonas agus

Danny Cassidy, banna cheoil rock/pop ceol ina bhfuil gnéithe de cheol claiseaceach, ceol tradisiúnta agus stíleanna eile le cloisteáil.

Tá eolas breise faoi na haíonna chomh maith le fís agus griangraif ó oícheanta eile de chuid SONAS le feiceáil ar www.clubsonas.com

EILE Club Chonradh na Gaeilge Spraoi Gaelach ag Oíche na Mac Léinn, gach oíche Mháirt ag Club an Chonartha, Sráid Fhearchair, BÁC. Na Cnocadóirí Siúlóidí rialta Gaeilge i sléibhte Bhaile Átha Cliath 7 Chill Mhantáin. Fáilte roimh bhaill nua i gcónaí www.cnocadoiri.com An Droichead Imeachtaí rialta ceoil agus eile i lárionad Gaeilge Bhéal Feirste Theas.

Breis eolais ag androichead.com

An Gael Irisleabhar Idirnáisiúnta na Gaeilge Tá Cumann Carad na Gaeilge ag tosú as an nua chun cairdeas a chothú idir Gaeilgeoirí ar fud na cruinne. Tá tús nua ann don iris a chéadfhoilsíodh i Meiriceá sa bhliain 1881.

I gcló agus ar fáil anois! Scéalta, dánta, seanchas agus níos mó!

Gach eolas ag www.angaelmagazine.com www.nosmag.com 65

glac síntiús linn LE SÍNTIÚS BLIANA: • Faigheann tú gach eagrán sa phost gach mí • Sábhálann tú airgead ar phraghas clúdaigh na hirise • Coinnítear ar an eolas tú faoi imeachtaí speisialta nós*

subscribe now and put nós* in your hands!

ÍOC: • Ar líne le cárta creidmheasa trí PAYPAL ag www.nosmag.com • Le seic/ordú poist. Díreach roghnaigh an costas ceart (féach bocsa) agus seol an íocaíocht agus an fhoirm thíos go: nós* PO BOX 188 An tIúr/Newry BT35 5BA

Éire ¤40 / £36 Sasana, Alba, Cymru £40 An Eoraip ¤70 Cuid eile den Domhan ¤80

ainm / name: ........................................................................ seoladh / address: ................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

RPHOST / EMAIL: ..................................................................

66 www.nosmag.com

www.nosmag.com  67

* 68  www.nosmag.com