nós* - eagrán 15

nós* iris ghaeilge don nua-aois

SCRÍOBH FAOI GHRÁ

Albam nua Belle & Sebastian

AG PULPÁIL AMACH NA LEABHAR Léargas ar gharrfhicsean na hIndia

FAISEAn an fhómhair

Spléachadh ar stíl na bhfear an séasúr seo

deireadh fómhair 10 eag. 15

Mary & Max

Cré-bheochan den scoth

www.nosmag.com

É MAltaCleHgaelM TÓonGadA scéal h speisia forlí

!

bunaithe 2008

* * * * * **** * ** *

* * * *

* *

fáilte

Ar aghaidh linn arís ‘Ná bris nós agus ná déan nós’ a deir an seanfhocal. Seans go bhfuil críonnacht éigin ag baint leis sin ach mar phobal Gaeilge sa lá atá inniu ann tá barraíocht dúshlán romhainn le suí siar agus cloí leis an status quo. Na rudaí a dhéanann muid nach bhfuil ag obair, ba chóir iad a bhriseadh. Ba cheart dúinn chomh maith greim a fháil ar ár dtodhchaí agus, más gá, tús a chur le cleachtais nua. Tá muinín an phobail á hathmhúscailt de réir a chéile ach tá tuilleadh beart de dhíth i rith an ama. Agus níl aon bheart ró-mhór ná ró-bheag.

Beart beag é ar bhealach an forlíonadh seo a léamh, nó Gaelscéal a cheannach gach seachtain, nó cuairt rialta a thabhairt ar Nuacht24, nó éisteacht le Rónán ‘Beo @ 3’ Mac Aodha Bhuí le linn na seachtaine, nó tiúineáil isteach ar chláracha TG4, ach is beart é a dhéanann difear mar sin féin. Ní tógáil lucht féachana ná lucht éisteachta ná lucht léitheoireachta amháin atá i gceist leis na meáin Ghaeilge, ach tógáil an phobail. Seirbhís don phobal é, agus ag an am céanna is áis ag an phobal é chun muid féin a neartú, a nascadh le chéile ar bhealach dearfach sultmhar agus chun gné eile den saol a chaitheamh inár rogha teanga.

Agus sna leathanaigh amach romhat tá réimse de chraic agus de spraoi an lae inniu curtha ar fáil duit i do rogha teanga. Albaim úra, scannán beochana den scoth, ficsean ón India, faisean na bhfear, rún an binary craiceáilte agus eile. Tá moladh ann fiú plé bheith againn faoi fheiciúlacht na nGael, faoi smaoineamh taobh amuigh den bhocsa agus b’fhéidir nós úr a dhéanamh.

Isteach libh mar sin, agus go dtí an chéad uair eile, bígí ag léamh, bígí maith, bígí muiníneach agus déanaigí beart.

Tomaí Ó Conghaile Eagarthóir nós*

nós EAGARTHÓIR Tomaí Ó Conghaile RANNPHÁIRTITHE Ben Ó Faoláin, Micheál Johnny Ó Meachair, Colin Ryan, Scott de Buitléir

2 www.nosmag.com

TEAGMHÁIL www.nosmag.com eolas@nosmag.com

FÓGRA Is é nós* atá freagrach as gach ábhar san fhorlíonadh seo.

ceol

Belle & Sebastian Write About Love (Rough Trade)

C

é nach dócha go dtiocfaidh grúpa riamh ar an saol a chuirfidh stádas The Smiths mar an grúpa indie is gaire de chroí na bhfochéimithe ollscoile i mbaol, b’iarracht inchreidte é céad albam Belle And Sebastian, Tigermilk (1996), chun an bhearna a d’fhág imeacht The Smiths naoi mbliana ní ba luaithe a líonadh.

Popcheol liteartha, searbh-mhilis, greannmhar a bhí ann, ceol ar maos in oidhreacht folk-pop The Mamas And The Papas agus Donovan na seascaidí chomh mór le art-rock The Velvet Underground agus fuaim synth New Order.

Mhéadódh Tigermilk do mhisneach fiú

F

é mar a deir fógra úd Ronseal, tá an táirge cruinn díreach mar a ghealann an lipéad i gcás Wave Funk.

Baineann an “wave” leis an rud a bhíonn Ed DMX Londan ag taifeadadh ar threalamh analógach amháin; na saghasanna céanna synths a bhí in úsáid ag Kraftwerk, Depeche Mode agus Model 500 siar sna hochtóidí - trealamh a thugann smacht don léiritheoir ar

4/5

is tú ag iarraidh tráchtas 20,000 focal a scríobh i mionárasán tais gan teas i lár an gheimhridh.

Chruthaigh a ndara halbam nach aon bhuille áidh a bhí ann, agus faoin am a bhí albam uimhir a trí, The Boy With The Arab Strap (1998), eisithe bhí an oiread forbartha déanta ag ceannaire an ghrúpa, Stuart Murdoch, ar a bhunfhís cheoil nach mbeadh aon locht agat ar an bhfear muna mbeadh nóta eile taifeadta ag Belle And Sebastian ó shin.

Cé go bhfuil albam stiúideo uimhir a hocht i gceist le Write About Love, de réir mar a mhéadaigh lucht éisteachta Belle And Sebastian thar na blianta, is tapúla anois iad na

mhinicíocht na bhfuaimthonnta atá mar bhunús leis na nótaí ceoil a chloiseann cluas an duine.

Tagann an func as an imeartas speisialta sin a bhíonn ag an dord agus na drumaí ar a chéile, rud a chruthaíonn groove sa cheol a chuireann fonn te ort rince... bíodh sé go go hingearach nó go cothrománach!

Ní hamháin go bhfuil an seacht gceann déag seo de rianta damánta

criticeoirí chun iad a cháineadh mar gheall ar gach casadh stíle a ghlacann siad.

Nuair a chloítear le cóiriú simplí, cuireann eilimintí dá n-éisteoirí i leith an ghrúpa go bhfuil scigaithris phlámásach ar a luaththaifeadaí ar bun acu.

Nuair a mhealltar léiritheoir mór le rá mar Trevor Horn chun an stiúideo isteach, cáintear iad as ró-iarracht á dhéanamh na stáisiúin raidió FM a shásamh.

Is ón dara ceann den dá ghearán sin a bheidh ar Belle And Sebastian iad féin a chosaint i gcás Write About Love. Ón uair a chanann Sarah Martin céad líne an albaim, “Make me dance, I want to surrender” ar I Didn’t See It Coming milltear thú le indie-pop lonrach beoga agus liricí den gcéad scoth.

Tá orgán-líne iontach guairneánach le clos ar an Come On Sister luascach agus blas de

DMX Krew Wave Funk (Rephlex) funky ach tá Wave Funk ag cur thar maoil le foinn lúbacha agus smaointe cliste curtha i gcrích go deaslámhach.

Tá Cherry Ripe mar a shamhlófa léamh Orbital ar an saghas caoldioscó leictreonach a chleachtann

Sgt. Pepper’s The Beatles ar I’m Not Living In The Real World.

Tá fuaim mhór mhilis ag baint leis an albam agus ta an cóiriú ceoil millteanach maith tríd is tríd. Éiríonn fiú le cameo an aisteora Carey Mulligan ar an amhrán Write About Love.

An t-aon uair a scaoiltear don gcaighdeán sleamhnú ná i gcás díséad Murdoch agus Norah Jones - Little Lou, Ugly Jack, Prophet John - iarracht gan splanc ar bhailéad ceol tíre i stíl Isobel Campbell agus Mark Lanegan.

“Pop music is a young person’s game,” a dúirt Stuart Murdoch in agallamh le déanaí.

“The moment I realize my pop songs aren’t as good as the ones kids are writing, I’ll quite happily leave it aside”.

Bíodh sé gan bhuairt go fóill.

FOCAIl BEN Ó FAOLÁIN

4.5/5

Metro Area.

Tá Mr Blue ar nós róbat ag iarraidh sainmhíniú i bhfoirm ceoil a thabhairt ar ré Headhunters Herbie Hancock.

Ach tá I Can’t Control The Feeling mall machnamhach ar

an ngaisce is mó a bhfuil bainte amach ag DMX; ceol dorcha, casta, gnéasach.

Ceann d’albaim leictreonacha na bliana, gan fiú caint ar an ocht rian déag atá le clos ar an diosca breise!

www.nosmag.com 3

ceol

FOCAIl BEN Ó FAOLÁIN

SQUAREPUSHER Shobaleader One: d’Demonstrator (Warp)

N

í féidir ach méid áirithe ama a chaitheamh i d’aonar i stiúideo ceoil ag lúbadh is ag meascadh eilimintí snagcheoil, techno agus jungle isteach i gcruthanna nua sula n-imeoidh tú as radharc suas do thóin féin.

Shroich Tom Jenkinson, Squarepusher, buaicphointe ealaíne leis an scoth-albam

4/5

Ultravisitor (2004), agus is beag atá eisithe aige le blianta beaga anuas a chuireadh an dallachar céanna ort lena luath-cheol.

Ach nuair a bhí an chuma ar an scéal go mb’fhéidir go raibh a phort deireanach seinnte ag Squarepusher, ta tógra nua aige - banna ceoil beo i bhfoirm Shobaleader One.

Is céim loighciúil é do chumadóir atá aitheanta ag Flea na Red Hot Chili Peppers mar an ceoltóir dord-ghiotáir is fearr ar domhan (cuardaigh ‘squarepusher live bass show’ ar Youtube go bhfeicfidh tú!).

Go dtí seo bhí obair cheathrair á déanamh ag Jenkinson ina aonar ar stáitse, le Shobaleader One ta cúigear ar fad ina theannta ar stáitse ag tabhairt léamh “space pop” (téarma Jenkinson féin) ar cheol a chum sé go speisialta don ardán.

De réir cosúlachta tá cúlra ceoltóirí eile Shobaleader One i gceol miotail ach táid go

kort Invariable Heartache (City Slang)

I

s beirt amhránaí iad Kurt Wagner (Lambchop) agus Cortney Tidwell atá tar éis slí bheatha éigin a dhéanamh ag soláthar léamh neamhghnách, os-nuaaimseartha fiú, ar fhuaim cheoil tíre a mbaile dúchais, Nashville.

Cé go ndúirt Wagner leis scríbhneoir seo blianta ó shin go raibh fonn air albam a thaifeadadh le Tidwell uair éigin, is íorónta an rud é, agus an beart sin déanta, go bhfuil albam de dhíséid country sa tsean-stíl mar thoradh ar a

4 www.nosmag.com

hiomlán faoi dhraíocht ag ceol glioscarnach R&B, rud a mhíníonn fuaim shainiúil iomlán an ghrúpa. Go pointe. Tá teannas rithimiúil R&B ann, agus riffs déine miotail, le próiseáil fuaime funk leictreonach Jenkinson ag rith tríd an albam ar fad.

Do shamhlófá an ceol seo leis an gcúigear android is drúisiúla an taobh seo de Pluto!

Ní minic gur féidir a rá na laethannta seo ach ní bheidh aon rud díreach cosúil leis seo cloiste cheanna agat, agus is cinnte go mbeidh seó beo millteanach i gceist nuair a théann Shobaleader One ar chamchuairt in 2012.

3.5/5

gcomhoibriú.

Tá gach amhrán seachas ceann amháin bainte ó chartlann cheirníní Chart, sean-lipéad country a bhí faoi stiúir sheanathair Tidwell, Slim Williamson (bhí máthair Tidwell, Connie Eaton, i measc na n-amhránaithe a rinne ceol a thaifeadadh don lipéad).

Níl aon amhras ach go bhfuil an ghéin country i Tidwell, agus glór aingil chun é a chur i láthair leis.

Tá srian ar ghlór Wagner, cinnte, ach is leor a ghean agus a ómós don gceol atá á tharraingt as an olc aige féin agus ag Tidwell le cinntiú go bhfuil an áilleacht shimplí a bhaineann le ceol tíre is é canta díreach ón gcroí amach, go bhfuil sé le brath ón dtaifead.

Ach is ar Tidwell a bheidh aghaidh na ndaoine i gcás an páirtíochta seo; is aoibhinn mar a lúbann a glór milis timpeall an tionlacain sleamhain-ghiotáir ar A Special Day agus is féidir a sinsir a shamhlú ag féachaint anuas uirthi agus í ag canadh Who’s Gonna Love Me Now, amhrán a rinne a máthair, a fuair bás go hóg, a thaifeadadh an chéad uair.

MARY AND MAX

4/5

Adam Elliot

Ba iad scannáin shultmhara Wallace & Gromit ba mhó a tharraingt aird an phobail ar an chré-bheochan agus, cé gur ainmhí eile ar fad é Mary and Max, níl aon amhras ann go meallfaidh an scannán gleoite seo níos mó breathnóirí i dtreo na cré-ealaíne.

Scéal as an ghnáth é scéal na beirte i dteideal an scannáin.

Is cailín óg uaigneach as an Astráil í Mary Daisy Dinkle, nach bhfuil aon chairde aici, sa bhaile ná ar scoil, agus socraíonn sí lá amháin ainm duine randamach a phiocadh amach as an leabhar gutháin agus litir a sheoladh chucu.

An t-ainm a roghnaíonn sí ná Max Jerry Horovitz, fear de bhunadh NuaEabhrac a chaitheann a chuid ama ag piocadh suas bruscair agus ag freastal ar chruinnithe de chuid Overeaters Anonymous, sin nuair nach bhfuil sé ag caitheamh siar brocairí seacláide.

Cuireann litir Mary tús le cairdeas tras-ilchríochach, cairdeas atá ag teastáil go géar ón bheirt acu agus atá ag croí na dtéamaí ar fad sa scannán.

Cé gur beochan áibhéalta é, tá Mary and Max bunaithe go pointe ar fhíorscéal agus bhí cara pinn ag stiúrthóir an scannáin, Adam Elliot, ar feadh 20 bliain le duine as an Úll Mór a raibh, cosúil le Max féin, siondróm Asperger orthu.

Is cuid lárnach den scéal é an uair a bhfaigheann Max amach faoina

scáileán

fháthmheas, agus spreagann sé sin Mary tabhairt faoina saol féin a shocrú.

Téann na blianta isteach, cora an tsaoil ag dul i bhfeidhm ar an dís phríomhcharachtair, ach leanann an ceangal eatarthu agus cruthaítear an nasc idir iad féin agus an lucht féachana mar an gcéanna.

Shílfeá go dtiocfadh cuma choiméideach na gcarachtar salach ar an ábhar atá cineál tromchúiseach in amanna ach ní thagann agus éiríonn le hElliot pictiúr mothúchánach a tharraingt de shaol na beirte.

Pléann sé go hionraic le dúlagar agus meascann sé gnéithe dorcha le greann maith.

Tá foireann shuntasach curtha le chéile aige chomh maith chun na guthanna a dhéanamh, le Toni Collette, Philip Seymour Hoffman agus Eric Bana uilig le cloisteáil, mar aon le Barry Humphries mar reachtaire an scéil.

Chaith Elliot breis agus bliain i mbun oibre ar a shaothar agus b’fhiú go mór an t-am a chaith sé leis.

Scannán searbh-mhilis é a bhfuil atmaisféar uaigneach le mothú ann ach tá dóchas le brath chomh maith sa mhéid is go léiríonn cairdeas Mary agus Max cumhacht na daonnachta, rud nach féidir ach tionchar a imirt ar chách a n-amharcann air.

Tá Mary and Max ar eisiúint theoranta ón tseachtain seo.

AN COGADH LE hAGHAIDH MIDDLE EARTH Tá scamall dorcha thar an MeánDomhan, le haighneas agus neamhchinnteacht ag scaipeadh tríd an tír.

Ní tagairt é sin d’eachtraí i leabhair chlúiteacha JRR Tolkien ach cur síos ar a bhfuil ag tarlú faoi láthair sa Nua-Shéalainn, áit a bhfuil cogadh ar siúl chun cinntiú go ndéanfar The Hobbit a scannánú sa tír.

Is é an déantóir scannáin Peter Jackson - a bhí taobh thiar den athchóiriú scáileáin ar an tríológ iontach The Lord of the Rings - atá i gceannas arís don scannánú ar

chéad úrscéal seo Tolkien, a leanann scéal Bilbo Baggins (ar dheis) roimh eachtraíocht Thiarna na bhFáinní.

Bhí gliondar ar lucht leanúna na tríolóige nuair a d’fhógair Warner Bros. go mbeadh siad ag tabhairt faoin Hobad chomh maith ach cuireadh smál áirithe ar na pleananna sin mar gheall ar agóidí ceardchumainn faoi choinníollacha oibre na foirne a bheadh ag obair ar na scannáin (tá sé i gceist ag Jackson an scéal a roinnt ina dhá chuid).

Cé go bhfuil réiteach ar an aighneas sin anois, tá ceist ann go

fóill faoi cá háit a scannánófar The Hobbit, le muintir na Nua-Shéalainne ag déanamh a ndíchill a chinntiú go bhfanfaidh an Meán-Domhan i dtír s’acu féin.

Tá sé ráite ag Times Warner áfach go bhfuil siad ag amharc ar áiteanna eile taobh amuigh de Aotearoa chun an scannánú a dhéanamh - Éire ina measc - agus tá imní nach beag ar an earnáil sa Nua-Shéalainn go gcaillfidh siad amach ar an bhuiséad $500 milliún atá beartaithe do na scannáin.

Agus ionadaithe Warner ar cuairt sa Nua-Shéalainn an tseachtain

seo chun bualadh le hionadaithe scannáin, eagraíodh agóidí, ina raibh roinnt mhaith daoine gléasta mar hobaid agus carachtair eile de chuid an leabhair, chun tionchar a imirt ar an chinneadh deiridh.

In ainneoin na neamhchinnteachta, tá dóchas fós ar Jackson go mbeidh Bilbo agus a chairde ag fanacht ina thír dhúchais, é ag rá le déanaí, “Seo an áit ar rugadh an Meán-Domhan, agus seo an áit ina bhfanfaidh sé”.

FOCAIl tomaí Ó Conghaile

www.nosmag.com 5

Pulp na hIndia

cló

N

íl easpa scríbhneoirí nua-aoiseacha nótálta ar theangacha dúchais na hIndia.

Premshand, Ugra, Nirala - iad féin agus mórán eile, cé gur beag duine acu a rinne a shaibhreas.

Ar an dóigh chéanna, easpa airgid a chuir deireadh lena lán irisí dearscnaitheacha.

Is mó an t-aitheantas agus an brabach atá ag roinnt leis an mBéarla sa saol mór, rud a fhágann gur beag aithne atá againn ar údair eile na hIndia Is féidir le foilsitheoirí an dá thrá a fhreastal, mar a dhéanann Orient Paperbacks, comhlacht a fhoilsíonn leabhair i Hiondúis agus i mBéarla – ‘Fiction and Literature, Health, Mind and Body, Self Development, Puzzles, Religion and Culture, New Age and Esoteric, and Humour’.

Ar na hionphriontaí a bhaineann leis tá Rajpal & Sons, dream a chuireann leabhair amach i Hiondúis amháin.

Tá an margadh ann, agus tá Penguin India féin ag smaoineamh ar bhreis leabhar a fhoilsiú i dteangacha dúchais.

Ach más iad na teangacha dúchais atá i gceist, is fada ráchairt ar litríocht de shórt eile – an garrfhicsean (pulp fiction).

6 www.nosmag.com

FOCAIl COLIN RYAN

Bhí (agus tá fós) a leithéid le fáil i Hiondúis agus i dTamailis ag stáisiúin, ag busárais agus ag stallaí tae. Ó na fichidí amach foilsíodh na mílte acu, agus spréigh clú na n-údar go forleathan.

Iad ag soláthar vaimpírí, scéinséirí osnádúrtha, bleachtairí, asarlaithe, eolaithe drochintinneacha agus leannáin chráite.

Anois tá a lán acu á n-athfhoilsiú i mBéarla ag Blaft Publications in Chennai (The Blaft Anthology of Tamil Pulp Fiction), agus ceannach mór orthu.

Tá borradh faoin meánaicme agus tóir ag cuid acu ar ábhar léitheoireachta i mBéarla.

A rian sin ar na siopaí féin.

Cheannaíodh daoine a gcuid leabhar i gclúideacha margaidh nó ó mhangairí sráide; anois tá neart siopaí aerchóirithe ann.

Is beag costas a bhaineann leis an bhfoilsitheoireacht san India, a bhuíochas sin ar phá íseal agus ar pháipéar athchúrsáilte.

Níl teacht ar an Idirlíon go forleathan fós, agus ní dhíoltar leabhair ar líne nó i bhfoirm dhigiteach.

Tá méadú 60% tagtha ar an margadh le cúig bliana anuas, agus deirtear go bhfuil

luach $2 bhilliún ar an margadh sin.

Tá léamh ag suas le 70% den phobal, agus is dócha go gcuirfidh reachtaíocht nua oideachais leis an gcéatadán sin.

Bhí garririsí ann chomh maith le leabhair - Manohar Kahaniyan, Maya, Apradh Katha, Satykatha – agus an-tóir orthu sna seascaidí agus sna seachtóidí.

Rinne foilsitheoir de chuid Allabahad speisialtacht díobh, ach bhí dímheas ag na hintleachtóirí orthu (tá ollscoil in Allahabad).

Bhí dlúthbhaint ag na hirisí seo le garrfhicsean i bhfoirm leabhar; d’fhreagair siad dá chéile.

Tháinig ráchairt orthu i measc na meánaicme nua agus chuaigh na húdair i mbéal an phobail - Ibn-e-Safi, Akram Ellahabadi, Ranu agus eile.

Mar a deir Mrinal Pande, iriseoir, d’eascair an chuid is mó den mheánaicme úd ó uasaicme a d’aistrigh ó na sráidbhailte go dtí na bailte beaga, dúil acu sa rud nua ach lé acu leis na sean-nósanna fós.

Iad ina gcónaí i gceantair phlódaithe, buachaillí agus cailíní scoite amach óna chéile, agus na seandaoine i mbun cleamhnais a dhéanamh.

Bhain daoine sólás agus sult as an ngarrfhicsean sa saol cúng sin, agus thabharfadh sé faoiseamh dóibh ar thuras tuirsiúil deannachúil i dtraein nó i mbus.

Sna hochtóidí féin bhí na mílte leabhar á ndíol gan fógraíocht ar bith.

Níor lú an soláthar ná an t-éileamh.

Cuimhnímis ar Rajesh Kumar, údar a scríobhadh cúig úrscéal sa mhí sna hochtóidí agus 100,000 cóip de gach teideal á ndíol.

Tá éileamh ar a shaothar fós sna gnátháiteanna, agus fiú na n-údar a d’iompaigh ar mheán eile tá cuid acu ag cur úrscéalta díobh fós.

Ní fir amháin atá i mbun na hoibre: tá neart scéalta rómánsacha scríofa ag Ramani Chandran, agus tháinig neart scéalta reilgiúnda ó pheann Indira Soundara Rajan.

Ach is beag údar nua atá ag teacht ar an bhfód, rud a fhágann go bhfuil na seanleabhair á n-athfhoilsiú.

Ní féidir garrfhicsean a chur amach gan chlúdach gáifeach mealltach, agus is é Shelle (Mustajab Ahmed Siddiqui) an dearthóir is mó clú.

Chum sé os cionn 3,000 clúdach: laochra agus bithiúnaigh, maighdeana cráite agus raiteoga, agus iad cruinnithe timpeall íomhá ghunna.

Tá deireadh ag teacht anois le ré a leithéidí, ach tá oidhreacht scléipiúil fágtha acu ina ndiaidh.

Tá saothar Shelle le fáil i leabhar anois (Heroes, Gundas, Vamps and Good Girls), agus é i bhfoirm postchártaí is féidir leat a chur chun do chairde.

Is í an teilifís is mó a lagaigh an garrfhicsean.

Faoi dheireadh na nóchaidí bhí cláir le fáil ar an teilifís chábla a fáisceadh díreach as an bhficsean clóite, agus ba ghearr gur tháinig na seónna réalachais.

Ach má lagaigh, níor mharaigh.

Mar a deir an blagaire Anditi Sen (a raibh dúil aici riamh sa gharrfhicsean), is cuid den saol é, cuid den chultúr dúchais, agus dímheas uirthi dá bharr mar rud ‘suarach’.

Nuair a bhí sí ar scoil dhéanfadh scoláirí eile tagairt mhaslach do ‘vernac’ (ó vernacular speaker) – aon chailín nach raibh Béarla ar a toil aici agus a raibh dúil aici i litríocht i dteanga Indiach, nó a chaitheadh ornáidí traidisiúnta.

Anois tá bun á dhéanamh arís ag an vernacular - é ag cur craicinn de, é ina neart go fóill.

*

fómhar na bhfear

beatha

L

(get it?!)

e séasúr faisin an Fhómhair/ Gheimhridh linn, is cosúil go bhfuil trí mhór-thionchar ann le faisean na bhfear; olann, fir adhmaid agus raccheol indie (fós!).

Cén fáth indie? Níl a fhios agam, mar tá sé uafásach i mo thuairim féin.

Le brístí gearra tanaí (nó jíons tana í), caithfear a bheith cúramach.

Más maith leat stíl indie, lean ort, ach is minic a chaitheann fir iad agus cum a an-bheanúil orthu toisc nár smaoini gh siad faoin chulaith iomlán.

Is é an tslí is éasca chun cuma na jíon s tanaí a dhéanamh ná léine liath le carb hat tanaí dubh.

Is fearr triail a bhaint as an scáthán sa seomra feistithe sula gceannaíonn tú rud ar bith.

Ná déan dearmad ar an riail órga: mun a bhfuil tú iomlán cinnte, ná híoc as.

“Mar thír idir an Bhreatain agus SAM, ní fheictear stíl na mór-roinne in Éirinn go minic, ach tá tionchar ag na Lochlannaigh orainn go fóill...”

Bheadh an chuma FOCAIl SCOTT DE BUITLÉIR Íoslannach éasca - agus saor go leor - le cur le chéile, buíochas le H&M, Dunnes Stores agus Penneys.

Más féidir leat cúpla Euro/punt sa bhreis a chaitheamh, is fiú bualadh isteach chuig Zara nó Jack & Jones.

Bíodh maith nó olc é, tá macallaí de na 70dí agus na 80dí le breathnú i bhfaisean na bhfear le déanaí (go pearsanta, sílim gur Mar Éireannaigh, is meascán é ár tragóid atá ann). bhfaisean ón méid atá ag tarlúint san Eoraip Más maith leat a leithéid de (Londain ach go háirithe) agus Mei riceá. retro chic mar a thugtar air, tá srait h Mar thír idir an Bhreatain agus na Stái t éadach nua de chuid River Island in Aontaithe, ní minic a fheictear stíl na ann do shuim a shásamh ach beidh ort Mór-Roinne ar shráideanna na hÉir eann, buiséad cuíosach maith (thart ar €70) ach tá na Lochlannaigh in a bheith réidh agat chun fiúntas a fháil ann tionchar a bheith acu as. orainn go fóill, mar a bhí Fógraithe go hoifigiúil ag banna fadó. iontach nua Hurts, tá trend nua le Tá geansaithe feiceáil i measc na bhfear. olla (sea, na cinn a Tugtar Grindstone air, é ina mhacalla chaitheann tú amach d’fhaisean na gcaogaidí le geansaith e sa bhruscar gach olla (ar nós na nÍoslannach, ach gan Nollag!) ag teacht bheith ildaite), léinte agus cultacha ar ais i mbliana, leathfhoirmiúla, agus scairfeanna go háirithe le dúghorma. mórshiopa na Más maith leat a leithéid, ach níl tú Sualainne, H&M. cinnte conas tosnú, féach ar fhíseán Seans maith Wonderful Life le Hurts ar YouTub e! nach mbeifeá Agus ar deireadh, cé nach bhfuil sé róthógtha leo, ag tosú i siopaí na hardsráide go fóill ín, tá ach is féidir cuma Dolce & Gabbana ag cur na stíle foirmiúla thuaisceartach/ chun cinn i mbliana le seaicéid chul aith Nordach a chur dhubha a mheascadh le hoodies, agus le chéile le léine bán & carbhat dubh a mheasca dh le geansaí olla brístí bhoga. bán/gorm, jíons Smaoinigh faoi ar nós preppy in agha idh dubha agus síc (chic) an choláiste! bróga bána ar Bígí ag fáil réidh. nós Converse nó a leithéid.

*

SIOMBAIL NUA DE DHÍTH DON GHAEILGE?

Ó

tharla cúrsaí stíl agus beatha bheith faoi chaibidil i bhforlíonadh na míosa seo, cheap muidne ar fhoireann nós* gur fiú aird a dhíriú ar rud atá an-ghar dár gcroíthe uilig - faisean na nGael.

Ní ar éadaí chainteoirí Gaeilge atá muid ag trácht go díreach, ach ar na comharthaí sin a chuireann in iúl go bhfuil an chéad teanga náisiúnta ar ár

dtoil againn.

Le fada an lá, ba é an Fáinne an t-aon bhealach le tabhairt le fios go raibh Gaeilge agat ach le déanaí tá an iliomad suaitheantas agus eile tar éis theacht ar an saol agus iad anois ar taispeáint ag Gaeil áirithe i gcéin agus i gcóngar.

Ní hionann agus roinn pobal teanga eile san Eoraip, áfach, ní nós an-choitianta é anseo

comhartha a úsáid le cur in iúl gur cainteoir Gaeilge tú, agus tá gach siombail nó suaitheantas atá againn éagsúil óna chéile gan aon ghné choitianta acu.

An bhfuil sé in am dúinn mar sin siombail úr a aimsiú don Ghaeilge, comhartha a bheadh in úsáid againn ar fad ar bhealach amháin nó eile?

D’fhéadfadh siombail láidir nua ár bpobal a neartú agus a

dhéanamh níos feiceálaí.

D’fhéadfaí é a úsáid ar t-léinte, greamáin, suaitheantais, bratacha, fógraí, siopaí, bialanna, agus fios láithreach ag cách gur cainteoir Gaeilge tú nó go bhfuil Gaeilge á labhairt in áit ar leith.

B’fhéidir gur leagan úr den Fháinne é (le G don Ghaeilge b’fhéidir?)... cá bhfios, ach cuirimis tús leis an bplé!

g www.nosmag.com 7

teic

o100010100000101 1010100dénárthán00 0110101010011101010 1001cad010é?0101100 0101000101100000101 insíonn micheál johnny Ó Meachair dúinn cad atá i gceist le dénárthán, nó binary, agus faoin bhaint atá aige le hoireachtas na samhna!

N

í ag caint faoi chúrsaí réalteolaíochta agus réaltóga atáim, ach cúrsaí ríomhaireachta agus fealsúnachta.

Is dócha go bhfuil trácht cloiste againn uilig ar ‘binary’ faoin am seo, ach cad é?

Cén bhaint atá aige linne?

An tslí is fearr smaoineamh faoi dhénárthán ná 1 agus 0, an dá luach ar ghá bheith agat le rud ar bith a chur in iúl agus an ‘dé-’ ag déanamh tagartha don dhá luach lárnach sin.

Conas is féidir ‘rud ar bith’ a chur in iúl le dhá uimhir?

Samhlaigh go seasann an 0 do ‘múchta’ agus an 1 do ‘lasta’.

Dá mbeadh seacht n-uimhir againn cosúil leis seo; 0000100, dá ndéarfainn leat gur féilire seachtaine é seo, ní dheacair a thuiscint gurb é an Aoine inniu é agus an cúigiú ceann den seacht n-uimhir seo lasta.

Tá an sampla sin sách simplí toisc go bhfuil sean-taithí againn ar laethanta na seachtaine, ach leis an teoiric chéanna tá an cumas againn rud ar bith a chur in iúl.

Is cinnte go mbeidh sé fadálach dúinne, ach mura bhfuil rud ar bith eile le déanamh agat ach smaoineamh faoi seo, lasta, múchta, múchta, lasta, agus na comharthaí lasta agus múchta a chuardach, is é an tslí is éasca bheith 100% cinnte de pé ‘rud ar bith’ atá idir lámha againn.

Agus toisc nach mbeidh ríomhairí an domhain ag taisteal chuig Oireachtas na Samhna, is dócha go mbeidh acu fanacht sa mbaile agus na haonanna agus náideanna a chuardach dúinn.

Ag caint faoi Oireachtas na Samhna dom, is féidir dáta an Oireachtais a chur in iúl trí dhénárthán a chur in ord ar leith.

Beidh an tOireachtas ag tosnú ar an 27 Deireadh Fómhair, i gCill Áirne.

Leis an leagan amach céanna seo is féidir an t-am a chur in iúl chomh maith dá mba mhian leat, agus an coibhneas ceart ag na huimhreacha.

Féadann tú litreacha na Gaeilge fiú a chur

8 www.nosmag.com

leis an taobh clé agus focal ar bith a litriú, dá mba mhian leat.

Tá córais ceaptha ag daoine le litriú focal i bhfoirm dénártháin ach cén fheidhm eile atá ag córas cosúil leis seo dúinn mar Ghaeilgeoirí?

N’fheadar cén fheidhm atá aige ach bheith ina chóras tagartha d’fhoghlaimeoirí na Gaeilge nó ina chóras gramadaí do dhuine éigin ach ar nós crosfhocail, nó sudoku.

Bronnaim mar dhúshlán ar mhuintir an Oireachtais é teacht ar locht leis an gcóras seo ar dheis ar a dtugaim, Coibhneas Dénártha na nAthruithe (de réir an chaighdeáin), agus aige bheith canúnach dá mba mhian leat.

Mar is léir, féadfaidh tú é seo a leathnú amach agus iolra na n-ainmfhocal a thógaint san áireamh chomh maith ach tuilleadh colún a chur leis.

Agus na huimhreacha curtha le sraith againn don ainmfhocal ‘dénárthán’, is féidir athruithe uilig an ainmfhocail sa gcomhthéacs seo a thuiscint ó 0110011000011000.

Níl ach tús anseo le luach theoiric dénártháin agus é againn chun dul i ngleic ceisteanna móra an tsaoil leis.

Más ionann 1 agus maith, caithfidh luach bheith ag 0 le go mbeidh loighic, ciall agus críoch leis an abairt mhatamaiticiúil, sa gcomhthéacs seo, is ionann 0 agus olc.

Dá bhrí seo, ní féidir maith bheith ann gan olc, agus a mhalairt.

Ní féidir radharc na súl bheith ann gan daille na súl, nó titim gan seasamh, cé go mbeidh moill ar sheasamh duine nó beirt i gCill Áirne an deireadh seachtaine seo.

Braithimse dénárthán bheith ina údar dóchais do gheilleagar na tíre agus sinn ag leanúint na teoirice seo agus dóibhsean gann ar fhostaíocht i láthair na huaire.

Más ann don ying, is ann don yang, más searbh an fhírinne, is milis an salachar, más bun os cionn an saol, is os cionn an bhuin na flaithis, más duairc, bhí agus beidh suairc. do-, so-, ea-, in-, níl thuas gan thíos agus suas gan síos.

*

dénárthán laethanta na seachtaine

Lá

Mí

8 4 2 1

0 0 1 0

0 1 1 1

2

7

0 0 0 0 0 0 1 0 1

Bliain

0 0 1 0

0 0 0 0

0 0 0 1

0 0 0 0

0

2

0

1

0

coibhneas dénártha na n-athruithe

Consan séimhithe ‘t’ roimh S ‘h’ roimh ghuta ‘t-’ roimh ghuta

Ainmneach Firinscneach Baininscneach 0 0 0 1

1 1 0 0

Ginideach Firinscneach

1 1 0 0

Baininscneach 0 0 1 0

101011001010111000011 010101010110100110101 011011100110101010010 1 0 1 0 0 1 0 1 Más ann don ying, is ann don yang, más searbh an fhírinne, is milis an salachar, más bun os cionn an saol, is os cionn an bhuin na flaithis 1 0 00011010101010110100 110101011011100111001 01011100001101010100 11101100010101101010 10101011010101010100