JUST ASKING
NL
PETER SEYNAEVE & OSCAR VAN ROMPAY Van en met PETER SEYNAEVE, OSCAR VAN ROMPAY tekst gebaseerd op THE INTERROGATIVE MOOD van PADGETT POWELL dramaturgie ELINE BANKEN lichtontwerp MARK VAN DENESSE geluidsontwerp LIESA VAN DER AA regieassistentie LIESBETH STANDAERT productieleiding ELS JACXSENS technische productieleiding CHRIS VANNESTE 1e inspiciënt SANDER MICHIELS een productie van NTGENT première op 01.10.2020 in NTGENT met de steun van THE BELGIAN TAX SHELTER
HEEFT CLAUDE LÉVI-STRAUSS OOIT GEZEGD ‘THE WISE MAN DOESN’T GIVE THE RIGHT ANSWERS, HE POSES THE RIGHT QUESTIONS’? Eline Banken, dramaturg WAAROM VRAGEN STELLEN? In zijn manifest A More Beautiful Question legt auteur Warren Berger zich toe op de vraag: Bestaat er zoiets als een slechte vraag? Wat is een goede vraag? En waarom is het belangrijk om vragen te stellen? De titel van zijn manifest haalt Berger bij een regel uit een gedicht van E.E. Cummings: ‘always the beautiful answer who asks a more beautiful question’. Want het zijn de vragen en niet de antwoorden die een repliek ontlokken in een gesprek. Het zijn de vragen en niet de antwoorden die de basis vormen van verandering en vooruitgang. Zeker wanneer onze wereld complexer wordt en steeds sneller verandert, zo benadrukt Berger, is het belangrijk om vragen te stellen. Want in een wereld die er morgen helemaal anders uit kan zien, worden antwoorden van de ene dag op de andere onherroepelijk achterhaald. Wanneer de Amerikaanse performance kunstenaar James Lee Byars in 1969 zijn World Question Center opricht, wil hij, door vragen met elkaar in dialoog te laten treden, vat krijgen op een veranderende wereld. Door 100 intellectuelen, politiek denkers en kunstenaars van over de hele wereld te vragen naar hun bezorgdheden, probeerde hij een inzicht te krijgen in de bekommernissen van de mens en de complexe wereldproblematiek. ‘Komt er ooit een einde aan censuur? Kan de
mensheid zich staande houden naast een steeds vernuftigere oorlogvoering? En waarom doet de mens niets aan de gruweldaden die zich overal over de hele wereld voordoen?’ Het lijkt misschien een naïeve zoektocht naar antwoorden, ware het niet dat voor Byars de vraag zelf het antwoord is. Het zijn immers de vragen die inzicht genereren, aangezien een vraag telkens een nieuwe vraag kan opwekken en zo een gesprek stimuleert. Zo zou het World Question Center ook nooit tot echte antwoorden komen, maar een open en eeuwigdurende zoektocht naar vragen blijven. WIL PADGETT POWELL HET GESPREK AANGAAN? Daarnaast stellen we ook vragen om gesprekken aan te gaan. En gesprekken gaan we aan om een gevoel van afstand te overbruggen, om niet langer het gevoel te hebben er alleen voor te staan. Een gesprek is ook wat er ontstaat doorheen de roman The Interrogative Mood (2009) van de Amerikaanse auteur Padgett Powell. Zoals de titel doet vermoeden is het boek volledig in vraagvorm geschreven. ‘Welke verwoeste cultuur draagt jouw voorkeur? Zijn er feestdagen waar jij niet van houdt? Weet jij wat solitair voortplanten betekent?’ Aan de ene kant, ben je aanhoorder van een gedachtegang van een vertwijfelde geest die stilstaat bij dingen waar je in het normale leven niet bij stilstaat, dingen waar je misschien niet mag bij stilstaan. Aan de andere kant neem je onvermijdelijk deel aan die gedachtegang. Zo spreekt het personage van Powell geregeld van een persoonlijk verwantschap: ‘Waarom komt niemand ons helpen? Is het feit dat onze neus en onze oren blijven groeien een bewijs dat de schepper ons goedgezind is?’ Vaak geven de vragen die het personage van Powell zich stelt nooit helemaal hun betekenis bloot en worden ze mede door jou vormgegeven. Op sommige momenten wordt dat benadrukt, wanneer expliciet gevraagd wordt om een bepaalde onafgemaakte gedachtegang aan te vullen: ‘De volgende vraag is iets met rode pluimen en een bemodderd gezicht maar ik weet niet meer juist wat, kan jij me helpen?’ Powell toont ons dat er door open vragen te stellen een intimiteit ontstaat die de afstand tussen personage en lezer doet vervagen. Onderzoek toont aan dat er een interpersoonlijke, magnetische kracht uitgaat van vragen. Ze dwingen ons om persoonlijke, kwetsbare informatie prijs te geven waardoor er zich een vertrouwen kan opbouwen tussen de gesprekspartners.
En daarom is het belangrijk om vragen te blijven stellen en moeten we misschien zuiniger omspringen met antwoorden, aangezien we zo ontelbare kansen op waardevolle gesprekken en verbinding mislopen. HOE ZAL IK HET ZEGGEN? Kinderen van vier jaar stellen wel 300 vragen per dag: één vraag per twee minuten. ‘Heeft mijn goudvis een hart? Waar kom ik vandaan? Waarom is de lucht blauw?’ Het is slechts een glimp van het vragenvuur waarmee ze niet alleen hun directe leefomgeving ontleden, maar de hele wereld in vraag stellen. ‘Ik weet één ding en dat is dat ik niets weet.’ Hoewel één van de bekendste uitspraken uit de filosofie, lijken we Socrates’ bekentenis toch te vergeten naarmate we ouder worden en we het afleren om alles in vraag te stellen. Want eens we volwassen zijn, willen we antwoorden hebben. We willen overtuigd zijn van onze mening en trouw blijven aan onze visie. Waarom? Waarom pretenderen we alles te weten? Hebben we het te druk om stil te staan bij de dingen? Verliezen
we onze interesse? Of zijn we bang dat een ander ons dom of oppervlakkig vindt? Niet weten is onzeker zijn, zo stelt Berger. Niet weten vraagt om je kwetsbaar op te stellen. Niet weten vergt moed. En misschien is dat wel de reden waarom we ophouden met vragen te stellen naarmate we ouder worden en we ons bewust worden van de kwetsbaarheid die de vraag met zich meebrengt. Maar in een wereld die steeds sneller verandert en complexer wordt, waarin het haast onmogelijk wordt een correct antwoord te formuleren, is het claimen van de waarheid dan niet net zoals liegen?
En in een wereld die de waarheid niet prioritair vindt, moeten we ons niet meer toeleggen op het voeren van gesprekken? Het doet mij denken aan die andere vertwijfelde geest, Samuel Beckett (Wachten op Godot). Wanneer hij 83 jaar is en kampt met gezondheidsproblemen verhuist hij naar een verzorgingstehuis in Parijs. Na een gezegend auteursleven, was er nog steeds één vraag die hem bezighield. ‘Hoe zal ik het zeggen?’ Zijn laatste gedicht, dat enkele dagen voor zijn dood gepubliceerd werd, droeg de titel what is the word (Comment dire), waarmee hij wilde zeggen dat ondanks alle werken die hij geschreven had en nog had kunnen schrijven, hij moest toegeven dat hij nooit de juiste woorden had kunnen vinden. Één van de vragen die Byars zichzelf stelt in zijn World Question Center is: ‘Is all speech interrogative?’ Ik wil daar graag op inpikken. Shouldn’t all speech be interrogative? Zou het niet beter zijn om alle communicatie in vraagvorm te zetten? Zou dat ons geen betere luisteraars maken? Zou dat ons geen betere gesprekspartners maken? Zouden vragen ons dan nog steeds zoveel angst inboezemen? Of zou kwetsbaarheid een nieuwe geestesgesteldheid kunnen worden? Want bij gebrek aan fysiek contact, is de integriteit van het gesprek dan niet de meest intieme ervaring? En kan het voeren van een gesprek die afstand of dat gebrek aan fysieke nabijheid gedeeltelijk compenseren? Heeft Claude Lévi-Strauss ooit gezegd ‘The wise man doesn’t give the right answers, he poses the right questions’? Of was dat Byars? Of Powell? Of Beckett? Zijn we niet allemaal op zoek naar antwoorden? Maar is het niet belangrijker om eerst de juiste vragen te stellen?
Ik weet het niet zeker. Wat denk jij?
BINNENKORT BIJ NTGENT
HET UUR VAN DE WAARHEID LUK PERCEVAL
KILLJOY QUIZ
đ&#x;“? NTGent Minnemeers
LUANDA CASELLA
ZA 07.11 | ZO 08.11
đ&#x;“? NTGent Minnemeers  ďż˝ nl, en  ďż˝ nl, en  ďż˝ WO 28.10 | DO 29.10 | VR 30.10 | ZA 31.10 | WO 25.11 | DO 26.11 nl  Een spelbreker. Iemand die opzettelijk het plezier van anderen vergalt. In Killjoy Quiz maakt de gezellige voorspelbaarheid van een televisiequiz plaats voor een veel pittigere denkoefening. Na haar bekroonde monoloog Short of Lying, komt Luanda Casella naar NTGent.
nl  Tijdens deze masterclass werken tien deelnemers (acteurs, performers, dansers‌) voor twee weken aan een solo van ongeveer een uur. Je kans om aanstormend talent aan het werk te zien op een ongewone plek in de schouwburg.
tickets & info
NTGENT.BE  TICKETS@NTGENT.BE  +32 (0)9 255 01 01