Kunstmatige Intelligentie robothond spot

INNOVATIE <

Kunstmatige Intelligentie robothond spot

Veelbelovend voor innovatie, onderhoud en inspectie. Robots zijn in veel bedrijfstakken geen nieuwe verschijningen meer; je vindt ze in vele vormen en maten. De nieuwste versies van Boston Dynamics’ robuuste, industriële robothond Spot, waarvan het eerste prototype verscheen in 2015, zijn van vrij recente datum. Spot is, onder meer, uitermate geschikt bij onderhoud en inspectie binnen Asset Management. Dennis Jansen, Adviesgroepmanager Asset Management en Mark van Esterik, Change Manager Innovatie, beiden van ingenieurs- en adviesbureau Antea Group, over hun ervaringen met deze ‘digitale medewerker’.

Robothond Spot Foto: Antea Group

Mark van Esterik Foto: Antea Group

Samen innoveren

Jansen en Van Esterik zijn zeer te spreken over de samenwerking met de verschillende partijen. Jansen; “Boston Dynamics staat open voor zaken die wij aandragen en is bereid mee te denken over bijvoorbeeld aanvullingen op de software. Ook de samenwerking met de hogescholen Windesheim en Saxion, die ook een robothond hebben, verloopt prima”. En Van Esterik; “We weten dat een aantal overheidsinstanties (politie, defensie en EOD) robothonden heeft. Voor ons heel andere vakgebieden, maar wel interessant om ervaringen te delen. Een probleem bij ons, of bij een van onze klanten, kan elders al opgelost zijn. We zijn het delen van kennis en ervaring met die andere partijen aan het opzetten”.

Dennis Jansen richt zich binnen Antea Group specifiek op strategisch, tactisch en operationeel advies rondom kunstwerken. Mark van Esterik trekt op dit gebied de kar op het vlak van innovatie, waarbinnen Spot zijn rol vervult. Antea Group ontwikkelde in februari 2020 een strategisch plan, het zogeheten 1001-dagen plan, met focus op 4 thema’s: zichtbaarheid, duurzaamheid, human capital en innovatie. Met als innovatiedoelstellingen onder meer: kunstmatige intelligentie, digitalisering en robotisering. Als uitvloeisel van dit plan is ook Spot op het netvlies gekomen.

> Waarom Spot? Van Esterik; “Eind vorig jaar kregen we contact met Boston Dynamics, de leverancier van de robothond. Vanuit onze collega’s was er interesse om Spot te gebruiken in de dienstverlening, voor inspectiewerkzaamheden. Uit een inventarisatie breder binnen onze organisatie, bleek snel dat er veel animo was. We lieten Spot overkomen uit Amerika en zijn met hem gaan experimenteren”.

Jansen; “Als Trotse Ingenieur (zie kader) zijn we in dit geval ook trots op onze innovatiemanager, die het initiatief nam om Spot naar Nederland te halen. We zetten geen ellenlange studies op, maar kijken gelijk naar praktijktoepassingen en praten met klanten om te zien of we Spot het vak kunnen leren. We zetten hem direct heel actief in om na te gaan hoe hij werkt, waar hij meerwaarde biedt en of hij zicht geeft op mooie toekomstperspectieven. Uiteraard met de hoogst mogelijke veiligheidsvoorschriften en op locaties waar het goed te doen is. Dan kom je erachter in hoeverre een innovatie werkt, waar die toepasbaar is en hoe we die kunnen bijschaven”.

> Wat doet Spot? “Voor ons is de meerwaarde van Spot dat van alles op zijn rug te monteren is. Voor thermische inspecties, voor 360 graden foto’s met een zeer geavanceerde camera waarmee we heel ver kunnen inzoomen. Maar we kunnen hem ook voorzien van LiDAR-technologie waarmee hij heel zijn omgeving in 3D kan inscannen. Ook kan hij ruimtes inspecteren waar mogelijk hoge concentraties giftige dampen hangen”, zegt Van Esterik.

Jansen; “We staan in Nederland aan de vooravond van een enorme vervangingsopgave in onze openbare infrastructuur, die een waarde van ruim 300 miljard euro vertegenwoordigt. Uit recente TNO-rapporten blijkt dat we maar liefst 50 miljard euro méér nodig hebben dan eerdere prognoses aangaven. Serieus geld en een groot economisch belang. De impact van die studie is groot. Dat wil je goed in de vingers houden. Je wilt weten ‘hoe is de kwaliteit?’, ‘hoe lang gaat iets nog mee?’. Dat vraagt om actieve monitoring. Zoals Mark al zei, is Spot uitgerust met sensoren en biedt hij ons mooie monitoringsmogelijkheden. Kansen om moeilijk bereikbare objecten, beter bereikbaar te maken. Om met verschillende sensoren

‘‘Een inspecteur kan met een laptop op kantoor zitten, terwijl ’ hij de robothond ergens op de wereld aanstuurt’

Kunstmatige Intelligentie robothond Spot Foto: Antea Group

>

verschillende dingen te meten, waardoor wij bijvoorbeeld in staat zijn een goede en betere restlevensduurvoorspelling te doen. Als we 1 procent kunnen besparen van die 50 miljard, dan worden wij binnen Asset Management heel enthousiast. Uiteindelijk gaat het wel om gemeenschapsgeld, om leefbaarheid en veiligheid en om het in stand houden van onze infrastructuur”. > Is Spot er in meerdere types? Van Esterik; “Er zijn 3 ver-

sies. Een voor het experimenteren bij onderwijsinstellingen. Een wat completere versie die al beschikt over een aantal sensoren. En een wat ‘kalere’ waarvoor je zelf modules kunt kopen, zoals een robotarm of eerder genoemde 360 graden-camera. Wij kozen voor die laatste versie omdat we met hogescholen en universiteiten, maar

‘‘Door toepassing van een totaalpakket aan sensoren en aan meet- en monitoringstechnieken ’ kunnen we nu al veel beter de restlevensduur benaderen’

ook met Boston Dynamics, willen samenwerken om te kijken wat we naast de standaardmodules nog zelf kunnen bedenken. Boston Dynamics staat daar ook open voor en het is ook heel leuk voor studenten om met zo’n innovatie te kunnen experimenteren. We kijken ook of we met mede-eigenaren van Spots op mondiaal of Europees niveau regelmatig kennis kunnen delen. Wij kochten overigens wel onlangs een modem waardoor we Spot via 5G kunnen besturen. Een inspecteur kan met een laptop op kantoor zitten, terwijl hij de robothond ergens op de wereld aanstuurt. We hebben nu trouwens één Spot, maar als hij goed blijft bevallen, dan bestaat de kans dat er meer Spots zullen volgen”.

> Hoe ‘intelligent’ is Spot? “Hij beschikt over veel kunstmatige intelligentie. We hebben een test gedaan met een opdrachtgever die normaliter in verband met veiligheid zijn hele terrein moet sluiten als een mens dat betreedt. Met Spot hoeft dat niet”, zegt Van Esterik. “Als we met Spot een keer zo’n route lopen dan scant hij zijn omgeving en weet hij hoe hij de volgende keer moet lopen. Verder kan hij op basis van beeldherkenning afwijkingen constateren. We programmeren zelf algoritmes hiervoor”. Jansen; “Dat komt ons ook goed uit. Bij infrastructuur willen we weten ‘hoe is de situatie nu?’ en ‘wat is de kwaliteitsafname of -verbetering?’. Als je dat kan bepalen op basis van beeldherkenning, kun je met een degradatiecurve zien hoe snel een object afneemt in kwaliteit zodat je op tijd de juiste maatregelen kan nemen. Beeldherkenning en machine learning, want daar gaat het hier over, maken ons werk interessanter omdat we daarmee de juiste analyses kunnen maken en een goed onderhoudsadvies kunnen geven.

Het is voor ons overigens wel een combinatie van mens en techniek. De combinatie van Spot met reguliere, visuele inspecties door onze inspecteurs levert een totaalbeeld van de betreffende infrastructuur. Daardoor kunnen we er het juiste onderhoudsconcept op loslaten om alles tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten zo goed mogelijk in stand te houden. Spot zal de mens nooit vervangen, al zijn er wel vlakken waarop hij ‘mensenwerk’ zal kunnen overnemen. Een mooi voorbeeld is betoninspectie. Visueel beoordeel je het oppervlak en doe je nader onderzoek door het zogenoemde ‘afkloppen’. Op basis van geluid of loskomende delen vindt de inspectie plaats. Mark en ik kijken nu of we Spot zo kunnen uitrusten dat hij dat afkloppen ook kan doen. Hij heeft, mechanische, poten die druk kunnen geven. In combinatie met een geluidssensor kunnen we dan die techniek toepassen. Dat is het innovatieproces waar we nu in zitten”.

Antea Group

Zeventig jaar geleden begonnen in Friesland als tweemansbedrijfje biedt het ingenieurs- en adviesbureau inmiddels werk aan 1.500 mensen. Met als slogan ‘Thuis van Trotse Ingenieurs’. Antea Group beschikt over de allerbeste vakspecialisten van Nederland. Maar ook mensen die complexe projecten verder weten te brengen, met een ‘no-nonsense mentaliteit’. “Wij zeggen wat wij doen én doen wat wij zeggen. Een partner die onafhankelijk en deskundig is en altijd werkt met respect voor mens en omgeving”.

Dennis Jansen Foto: Antea Group

> Gaat Spot ook dingen doen, die een mens nooit zal

kunnen? Van Esterik; “Ja, maar dan gaat het meer over de sensorenhoek. Vanuit Antea Group zijn we bezig met akoestische sensoren, die kunnen scheuren detecteren die het menselijk oog niet kan waarnemen. De techniek zorgt er dan voor dat je problemen eerder ontdekt en brengt nog beter voorspellend en preventief onderhoud binnen bereik”.

> Resultaten tot nu toe? Jansen; “Vanuit onze innovatiestrategie hebben we op een aantal locaties de toepasbaarheid van Spot onderzocht. De resultaten zijn positief. Goed beeldmateriaal, heldere opnamen. De technieken (zoals LiDAR) werken heel goed. Levensduurvoorspelling is essentieel om te kijken hoe we op de lange termijn verantwoord omgaan met ons geld en met onze assets, in dit geval onze infrastructuur. Door toepassing van een totaalpakket aan sensoren en aan meet- en monitoringstechnieken kunnen we nu al veel beter de restlevensduur benaderen en zullen we die ook kunnen gaan verlengen. Met alle daaraan verbonden financiële, economische en technische gevolgen. Daar doen we het allemaal voor. Goed zorgen voor dat wat ons allen waardevol is, dat is goed asset management. Als we de infrastructuur langer in stand kunnen houden met dezelfde kwaliteit en dezelfde functie, dan is onze missie geslaagd”. <

WET- EN REGELGEVING <

Foto: NVDO

Waarom moeten we het gebruik van AI-technologie reguleren?

In het licht van de snelle technologische ontwikkeling van AI moet de EU stappen zetten om die kansen te benutten. Hoewel de meeste AI-systemen weinig tot geen risico opleveren, moeten de risico’s van sommige AI-systemen worden aangepakt om ongewenste resultaten te voorkomen. Zo kan de ondoorzichtigheid van veel algoritmen tot onzekerheid leiden en een obstakel vormen voor de effectieve handhaving van de bestaande wetgeving inzake veiligheid en grondrechten.

Om die uitdagingen aan te pakken is wetgeving nodig, die de goede werking van de AI-markt waarborgt middels een adequate aanpak van zowel de baten als de risico’s. Het gaat om toepassingen zoals biometrische identificatiesystemen of beslissingen door AI over belangrijke persoonlijke belangen op het gebied van bijvoorbeeld aanwerving, onderwijs, gezondheidszorg of rechtshandhaving. Het voorstel van de Commissie voor een regelgevingskader inzake AI heeft tot doel de grondrechten en de veiligheid van de gebruiker te beschermen en vertrouwen in de ontwikkeling en het gebruik van AI tot stand te brengen.

> Risicogebaseerde aanpak voor met vier risiconiveaus:

Onaanvaardbaar risico: Een zeer beperkt aantal bijzonder schadelijke toepassingen van Kunstmatige Intelligentie die in strijd zijn met de EU-waarden omdat ze de grondrechten schenden (bv. sociale scoring door overheden, uitbuiting van kwetsbaarheden van kinderen, gebruik van subliminale technieken en (gekoppeld aan strikte beperkingen) systemen voor biometrische identificatie op afstand in openbaar toegankelijke ruimten die voor rechtshandhavingsdoeleinden worden gebruikt) zullen worden verboden Hoog risico: Een beperkt aantal AI-systemen die in het voorstel wordt gedefinieerd en die de veiligheid van mensen of hun grondrechten schaden (zoals beschermd door het Handvest van de grondrechten van de EU), worden als risicovol beschouwd. Het voorstel gaat vergezeld van een lijst van risicovolle AI-systemen, die kan worden herzien op basis van de ontwikkeling van AI-toepassingen in de praktijk (toekomstbestendig). Het gaat ook om veiligheidscomponenten van producten die onder sectorale wetgeving van de Unie vallen. Zij vormen per definitie een hoog risico als zij in het kader van de sectorale wetgeving aan een conformiteitsbeoordeling door derden moeten worden onderworpen Beperkt risico: Voor specifieke AI-systemen wordt een aantal transparantieverplichtingen opgelegd, bijvoorbeeld wanneer er een duidelijk risico op manipulatie bestaat (bv. door het gebruik van chatbots). Gebruikers moeten zich ervan bewust zijn dat zij met een machine te maken hebben Minimaal risico: Alle andere AI-systemen kunnen zonder bijkomende wettelijke verplichtingen conform de bestaande wetgeving worden ontwikkeld en gebruikt. De grote meerderheid van de AI-systemen die op dit moment in de EU worden gebruikt, behoren tot deze categorie

‘‘Technologische, economische en beleidscontext inzake KI is ’ aanzienlijk veranderd’

> Aan welke verplichtingen moeten aanbieders van risicovolle AI-systemen voldoen? Alvorens een AI-systeem

met een hoog risico in de EU in de handel te brengen of anderszins in gebruik te nemen, moet de aanbieder dat systeem aan een conformiteitsbeoordeling onderwerpen. Zo kunnen zij aantonen dat hun systeem voldoet aan de bindende eisen voor betrouwbare AI (bv. gegevenskwaliteit, documentatie en traceerbaarheid, transparantie, menselijk toezicht, nauwkeurig-heid en robuustheid).

> Wat is het verband tussen de machineverordening en

AI?. De machineverordening zorgt ervoor dat de nieuwe generatie machineproducten de veiligheid van gebruikers en consumenten waarborgt en innovatie stimuleert. Machineproducten omvatten een breed scala aan producten voor consumenten en professionals, gaande van robots (schoonmaakrobots, robots voor persoonlijke verzorging, collaboratieve robots, industriële robots) tot grasmaaiers, 3D-printers, bouwmachines, industriële productielijnen. De AI-verordening pakt de veiligheidsrisico’s aan van AI-systemen die veiligheidsfuncties in machines waarborgen, terwijl de machineverordening zal zorgen voor de veilige integratie van het AI-systeem in de machine, zodat de veiligheid van de machine als geheel wordt gewaarborgd.

In de machineverordening worden enkele bepalingen in verband met het toepassingsgebied, de definities en de veiligheidseisen aangepast om meer juridische duidelijkheid te scheppen en rekening te houden met de nieuwe kenmerken van machineproducten. Daarnaast hebben andere elementen tot doel een hoog veiligheidsniveau te waarborgen door classificatieregels vast te stellen voor machines met een hoog risico en door de invoering van een conformiteitsbeoordeling voor machineproducten die ingrijpend zijn gewijzigd. > Compliance. Naar verwachting kan de AI-wet een vergelijkbaar effect hebben als de AVG. Waar de AVG wereldwijd het privacybewustzijn heeft aangewakkerd, zal dit nieuwe wettelijke kader wereldwijd de bewustwording van de risico’s van het gebruik van AI en de bijbehorende compliance-eisen vergroten. Het kan een nieuwe standaard bieden voor hoe je omgaat met hoog risico AI. Door de gedetailleerde eisen aan data governance ligt er tevens nog meer nadruk op alles wat te maken heeft met datakwaliteit. Dit wordt ook nog eens versterkt door andere wetgevingsvoorstellen van de EU die dit jaar worden verwacht, zoals de nieuwe Data Act en Data Governance Act.

> Uitdagingen. Hoger bewustzijn over de risico’s van het gebruik van AI leidt ook tot beter inzicht in de connectie tussen mensen, data, processen en technologie. Wat kunnen de mogelijke gevolgen zijn van de inzet van technologie? En hoe voorkomen we dat die gevolgen zich gaan voordoen? Want hoewel er een groot verschil bestaat tussen hoe overheidsorganisaties met AI omgaan, werken ze toch te weinig vanuit een strategie of visie. Te vaak is opportunisme de drijfveer achter initiatieven. Het gevolg is dat er makkelijk allerlei puntoplossingen ontstaan en het AI-landschap fragmenteert. Dit leidt tot uitdagingen en risico’s op het gebied van data, autorisatie en privacy. <

Foto: NVDO

Wat is het Europees comité voor kunstmatige intelligentie?

Het comité voor kunstmatige intelligentie zal bestaan uit hooggeplaatste vertegenwoordigers van de bevoegde nationale toezichthoudende autoriteiten, de Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming en de Commissie. Het comité krijgt de opdracht de soepele, doeltreffende en geharmoniseerde invoering van de nieuwe AI-verordening te faciliteren. Het comité zal aanbevelingen doen en adviezen uitbrengen aan de Commissie met betrekking tot risicovolle AI-systemen en over andere aspecten die relevant zijn voor de doeltreffende en uniforme toepassing van de nieuwe regels. Het zal ook helpen bij het opbouwen van deskundigheid als competentie-centrum voor de nationale autoriteiten. Tot slot zal het comité ook de normalisatiewerkzaamheden op dit gebied ondersteunen.