Boom in business6 2014

Jaargang 5 nr. 6, 2014

Het andere vakblad voor de boomkwekerij

C O N N EC T I N G GR E E N PR O F E S S I O N AL S

Soortechtheid cultivars in gevaar

Grootgroenplus 2014 • Husqvara en Zinco winnen eerste Green Innovation Award • Varkenscyclus in bomenland • Hotel met balkon op ‘t zuiden! • Column: Snoeien doet groeien • De plataan: de ideale schoonzoon • Papierzaaiproeven te goed om af te serveren, te slecht om breed uit te rollen • Plus grande est plus belle •

WE

T! ES

VE TH R E S Y E L B N O Pioneering the Future

www.haifa-group.com

40

Thierry Browaeys: PLus grande est plus belle

Met een jaarproductie van 3 miljoen jonge planten is Thierry Browaeys van La Fôret in les Sorinières bij Nantes in Bretagne al een van de grotere vermeerderaars van Frankrijk. Maar ook in Frankrijk geldt: big is beautiful, en het bedrijf heeft sinds kort een commerciële samenwerking met pluggenkwekerij Bocage.

3

Colofon Boom in Business wordt 8 keer per jaar in een gemiddelde oplage van 3250 exemplaren verspreid onder boomkwekers en toeleveranciers.

16

Soortechtheid cultivars in gevaar Volgens Boomteeltstudieclub Opheusden, Boomkwekersvereniging Kring

Redactie & commercie NWST NeWSTories bv Postbus 569 Fransestraat 41 6500 AN Nijmegen 6524 HT Nijmegen T 024-3602454 F 024-3602464 Hoofdredacteur: Hein van Iersel (hein@nwst.nl) Vakredactie: Santi Raats (santi@nwst.nl) Vormgeving: Marie Cecile Oosterhout Advertenties: Peter Jansen (peter@nwst.nl) Alberto Palsgraaf (alberto@nwst.nl)

Abonnementen 68,- per jaar. De abonnementsperiode loopt tot en met 31 december van ieder jaar en uw abonnement zal jaarlijks automatisch worden verlengd, tenzij uw schriftelijke wederopzegging uiterlijk 31 oktober voorafgaand aan de nieuwe abonnementsperiode in ons bezit is. Voor opgave van een nieuw abonnement belt u met (024) 360 24 54.

Op alle abonnementen zijn onze leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze vindt u op www.boom-in-business.nl/abonnement ISSN: 2211-9884 Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij Boom in Business c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook.

Boom in Business wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

4

Opheusden en Omgeving en Vereniging Bomen en Plantenbeurs Opheusden komt het steeds vaker voor dat Nederlandse kwekers oculatiehout bij henzelf of bij andere kwekers knippen. Hierdoor lopen ze risico’s, zoals problemen met de rasechtheid en krijg je ‘een vreemde eend’ in de bijt. Naktuinbouw, de partij achter Select Plant, moet zorgdragen voor de soortechtheid, maar de communicatie hierover laat nog veel te wensen over.

24

Hotel met balkon op 't zuiden!

en verder

Voor een duurzame beheersing van

Actueel

allerlei plagen en met oog op het

8 Nieuws

veranderende middelenpakket, is het

14

Husqvarna en Zinco winnen eerste Green

steeds meer van belang om de natuur-

Innovation Award 2014

lijke plaagbeheersing op een perceel te

26

Grootgroenplus 2014

stimuleren. Dit is onder andere mogelijk door schuil- en nestelgelegenheid voor

Column

natuurlijke vijanden te bieden in de

13

omgeving van het perceel. In diverse

46 Hoofdredactioneel

tuinprogramma’s wordt regelmatig aandacht besteed aan een zogeheten ‘insectenhotel’. Kan een dergelijk bouwwerk de plaagonderdrukking op een perceel bevorderen?

Snoeien doet groeien

inhoud 32

De plataan: de ideale schoonzoon

Telers kunnen er gedurende het groeiseizoen voor De plataan groeit snel, biedt maximale schaduw en komt overal voor in zowel stad als landschap: in heel Europa, in het zuidelijk deel van de Balkan, langs de Zwarte Zee tot in Syrië en deels in Irak. Alle grote Europese steden herbergen imposante exemplaren met gigantische kroonprojecties. Ook in Nederland bespeur je de plataan overal, want als hij een mens was geweest, was hij ondanks wortelopdruk hier en daar de ideale schoonzoon.

20

Varkenscyclus in bomenland In Amerika draait de economie weer als vanouds. Voor boomkwekers heeft dat als voordeel dat er een echte ‘verkopersmarkt’ is ontstaan. Kwekers die de afgelopen tijd zijn blijven investeren, kunnen goud verdienen door de enorme tekorten. Niet alle kwekers kunnen daar overigens van profiteren. Vanwege onvoldoende liquiditeiten en slechte bedrijfsresultaten hadden veel kwekers de afgelopen jaren niet de mogelijkheden om de jaarlijkse aanplant op peil te houden. Hoe zit dat in Nederland? Houden kwekers hun investeringen op peil of dreigen er tekorten op het moment dat de markt gaat aantrekken?

38

Papierzaaiproeven: te goed om af te serveren, te slecht om breed uit te rollen Afgelopen 15 april organiseerde Telermaat in Zundert een informatiebijeenkomst rondom de zogenaamde papierzaaimethode.

Deze nieuwe methode werd op 23 september in Zundert geëvalueerd.

5

Boomkwekerij

H. KNOL B.V. Jodendijk 51, 7211 EM Eefde NL. E-mail: b.knol@planet.nl

Hereweg 344a 9651 AT Meeden T: 06-21804886 F: 0598-35 2232 www.boomkwekerijboneschansker.nl

DEN MULDER Boomteelt 5971NL Grubbenvorst T: 077 3662289 F: 077 3662784 www.denmulderboomteelt.com

“Onze kwaliteit is onze toekomst”

Telefoon: +31-575-540279

Telefax: +31-575-540232 Internet: www.knolplant.nl

Vaste plantenkwekerij Eldertstraat 8 Zundert T: 076-5973026 F: 076-5972888 info@marijnissenvasteplanten.nl

leverancier van Buxusstek Sempervirens, Faulkner & Prunus Novita

www.wilbertstek.nl Smidstraat 1 - 6691 ES - Gendt Tel. 0481 - 425543 | Mob. 06 - 54255446 Fax 0481 - 422963 | info@wilbertstek.nl

Boomkwekerij Boomkwekerij

H. KNOL H. B.V. KNOL B.V. Gespecialiseerd in beworteld stek en plantgoed van Azalea japonica.

Leucothoe in soorten, ook gepantenteerd Pieris japonica in soorten. Vaccineum vitis Idaea gepatenteerd.

Voor al uw gewortelde stekken Gommelsestraat 2 5074 NG Biezenmortel T: +31 (0)135113396 F: +31 (0)135114183 M: +31 (0)651222823 www.hecostekcultures.nl info@hecostekcultures.nl

Grotebaan 6, 5428 NH Venhorst M: 06-53141408 mbloemenvof@hetnet.nl

• 1.5 miljoen plantgoed/uitgangsmateriaal.

Kwekerij Meuter Geusert 7a 6093 NR Heythuysen Tel. 0031-0653750573 www.kwekerijmeuter.nl info@kwekerijmeuter.nl Gespecialiseerd in bijzondere coniferen.

Hoofdstraat 74-76 4041 AE Kesteren T: 0488-482450 F: 0488-482858 E: info@bpboomkwekerijen.nl www.bpboomkwekerijen.nl

300 Ha met o.a. Coniferen, Buxus, Prunus, Taxus, Kerstbomen en Rhododendrons.

Zowel volle grond als potgekweekt.

Eperweg 52 8167 L J Oene T: +31(0)578-641422 F: +31(0)578-641404 info@debuurte.nl www.debuurte.nl

6

Vollegronds plantgoed en container, o.a. Prunus laur. cult., Taxus, coniferen, Buxus en div. Ilex var.

BTW nr. NL 8110 04 521 B Inschrijvingsnr. K.v.K. 08073225 Groene Woud 33B Maalbergenstraat 12 Postbank: 94 06 45 Handelsvoorwaarden HBN/ANTHOS ING Bank Deventer: EG kwaliteit 4731 GT Oudenbosch 4884 MT Wernhout rek.nr. 65 79 54 640 EG Plantenpaspoort, NL Swiftcode: ING BNL 2A Naktuinbouwkwaliteitscontrole Tel/Fax 0031(0)165310190 T: 076 5972920 800024 IBAN NL 36 INGB 0657 95 Naktuinbouwnummer 21852 www.vanaartboomkwekerijen.nl F: 076 597zijn 0720 Op al onze offertes en overeenkomsten zijn de HBN voor Nederland van toepassing.

Deze voorwaarden gedeponeerd op 10 juni 1994 ter Griffie www.knolplant.nl Arrondissementsrechtbank te ’s Gravenhage onder nummer 95/1994. Voor het buitenland gelden de ANTHOS voorwaarden. Op verzoek worden deze toegez info@vanaartboomkwekerijen.nl M: 06 221 171 25 Betalingen binnen 45 dagen netto. info@knolplant.nl 361

Slikke rentmeesters

Hoornaar/Ellemeet T 0111 671735 www.vdslikke.nl onteigening  bemiddeling bij aan- en verkoop  schade-expertise aan gewassen  Prijzenregister Boomkwekerij 

Gespecialiseerd in stek, p9,

Laan-, Sier- en Parkbomen Solitair en meerstammigen 100 ha. Volle grond en 4 ha. container

Handveredelingen van loofhout en coniferen

• 1.5 miljoen heesters en rozen als leverbaar product.

zwart

vander

Van Aart Boomkwekerijen

• 10 ha pot- en containerteelt, 6.5 ha recirculatie.

verdelingen en spillen

Engelandstraat 1b 6669 DX Dodewaard T: +31 (0)488 413 097 F: +31 (0)488 411 088 info@batouwe.com www.batouwe.com

Gespecialiseerd in Cornus – Salix – bijzondere heesters De Hege Bouwen 1a 8566 JB Nijemirdum T: 0514-571809/ 06-22144806 F: 0514-593272 Info@eurodogwoods.com www.eurodogwoods.com

Gespecialiseerd in spillen en lichte laanbomen voornamelijk eigen wortel Servennenstraat 5 5066 PS Moergestel T: 013-5131555 / 06-50874190 F: 013-5133819 www.jvanroesselboomkwekerij.nl

Gespecialiseerd in alle gangbare Rhododendrons, van 50 cm tot XL. Europaweg 269 7766 AJ Nieuw Schoonebeek T: 06-10393307 F: 0524-541239 info@kerperien.nl www.kerperien.nl

Gespecialiseerd in teelt van vaste planten in pot Antoniusstraat 32 6011 SE Ell (L) Telefoon: +31 (0)495 555000 Fax: +31 (0)495 555001 E-mail: info@linderskwekerijen.nl www.linderskwekerijen.nl

Zeer uitgebreid assortiment Koepelstraat 3 4884 MV Wernhout T: 076-5974349 M: 06-51519763 F: 076-5976152 domenweijgers@hetnet.nl

Heesters in volle grond Biggelaarstraat 1 4881 JA Zundert T: 076-5975071 M: 06-51426755 F: 076-5976708 E: info@boomkwekerijkwillemsenbv.nl www.boomkwekerijwillemsenbv.nl

makes your world green Handelskwekerij G. Hoogenraad B.V. Rijksweg 30a 6744 WB Ederveen tel. 0318 571665 info@hoogenraadplant.nl www.hoogenraadplant.nl

Akkerstraat 2a 5084 HL Biest-Houtakker T: 0135054084 M: 0622777615 info@vromanskwekerijen.nl www.vromanskwekerijen.nl

Kwekerij 't Plantloon Groot assortiment coniferen, buxus , taxus en prunus lauro in soorten Plantloonseweg 3 5171 RD Kaatsheuvel T: 0416 339996 F: 0416-348516

Nieuws

BOOMBAND/BINDBUIS

"Uw partner voor de beste start"

www.boomkwekerijendemaas.nl T: +31(0)478 531 545 F: +31(0)478 532 040

Geusert 13 6093 NR Heythuysen (NL) T. +31 (0)475 49 86 00 F. +31 (0)475 49 86 09 E. info@bergs.nl I. www.bergs.nl

VOOR ALLE SOORTEN VARENS!

www.vitroplus.nl Tel: 0111-468088

Horstedijk 116 5973 PR Lottum T: 077-366 4080 F: 077-366 4081 E: info@rotjes.com I: www.rotjes.com

terug als

Brabant opgericht

vakgroep

www.boomband.nl

info@boomkwekerijendemaas.nl

Afzetcoöperatie in

voorzitter

Hakvoort Westzaan Telefoon 075-616 59 41 Email info@boomband.nl

Laan- en vruchtbomen Langstraat 19 5863 BG Blitterswijck

Bontekoe treedt

Peter Bontekoe heeft zich volgens een bericht op de LTO-site teruggetrokken als voorzitter van de LTO-vakgroep Bomen en vaste planten. Aan het eind van 2014 zal de bestuursperiode van Bontekoe aflopen.

Hij zal dan niet opnieuw herkiesbaar zijn.

Bontekoe bekleedt de functie van vakgroepvoorzitter sinds 2011. Daarnaast runt hij in Boskoop het bedrijf Salixkwekerij Bontekoe.

Bontekoe geciteerd op de LTO-site: 'Op dit moment is het belangrijk dat ik alle energie steek in de samenwerking met de nieuwe investeerders in het bedrijf. De sterk veranderende bedrijfsomstandigheden maken dat ik daar fulltime mijn aandacht op wil gaan richten.' LTO start een procedure voor het zoeken van een nieuwe vakgroepvoorzitter.

ABCoop is een coöperatieve organisatie die zelfstandige kwekerijbedrijven verbindt met elkaar én met opdrachtgevers door middel van coöperatief ondernemerschap.

ABCoop UA werd op 23 september jl. opgericht. Deze nieuwe afzetcoöperatie van negen Brabantse boomkwekers richt zich volledig op de export. Door deze krachtenbundeling kunnen afnemers een completer pakket planten op één adres kopen.

Daarnaast wordt de logistieke afhandeling een stuk eenvoudiger. Met de oprichting van ABCoop vergroten de deelnemende bedrijven actief hun afzetgebied, met name in Duitsland, Frankrijk en Zwitserland. De leden constateerden dat het aantal exporteurs in de markt afneemt. Daarnaast zijn de oprichters van de kersverse coöperatie allemaal behoorlijk gespecialiseerd. Hierdoor kreeg ieder individueel bedrijf steeds meer moeite om de afnemers optimaal te blijven bedienen. Samengestelde orders worden op één adres geladen. Op deze manier faciliteert ABCoop zowel de leveranciers als de afnemers optimaal. De leden profiteren mee van het aanbod en de activiteiten van andere leden. ABCoop, een afkorting van Arbustum Brabant Coöperatief, voorziet op deze manier in een behoefte die op meerdere bedrijven leeft. Het zorgt voor korte lijnen met afnemers, snelle levering en optimale logistiek. Daarmee krijgt de nieuwe coöperatie een belangrijke rol in het omvormingsproces om nog marktgerichter te gaan werken. ABCoop wordt geleid door Harm Horlings. Hij fungeert als verkoper en aanspreekpunt.

Gespecialiseerd in vaste planten in p9.

Tevens kruiden, grassen en varens.

info@plantenkwekerij-veroude.nl

Ongeworteld stek EversGroen Gerrit Achterbergstraat 13 4043 GH Opheusden Tel/Fax: 0488-428095 Mob: 06-21886091 Prijslijst: www.eversgroen.nl

7

Nieuws vormt nauwelijks tot geen vruchten, wat op veel plaatsen een voordeel kan zijn.

De prijs voor de beste groene stand ging naar de gecombineerde stands van Batouwe Boomkwekerijen en Boomkwekerij Van Voorthuijsen. Deze winnende stand haalde op alle zeven jurycriteria de hoogste score. Het thema van de beurs was goed en duidelijk doorgevoerd door de kracht van bomen te benoemen.

De stand was bijzonder uitnodigend en de communicatie was verrassend: deze liep namelijk via de vloer. De kwaliteit van de gebruikte materialen en de planten én het assortiment was super, aldus de jury. De tweede prijs ging naar de stand van B&P Handelskwekerijen BV en de derde prijs was voor R. Verwoert Boomkwekerij & Loonbedrijf. Een eervolle vermelding was er voor

Introductie ‘groene’ Kramer-machines Collé Rental & Sales, officieel importeur van Kramer in Nederland, heeft de ‘groene’ Kramermachines gepresenteerd op zijn beursstand op de ATH 2014 in Biddinghuizen. De groene Kramerproductlijn bestaat uit wielladers, teleladers en verreikers met een hefvermogen tot 5.400 kg, welke zijn ontworpen voor doeleinden in de agrarische en tuin- en parksector. De Kramermachines zijn uitgevoerd in de traditionele groene Kramer-kleur waarmee Kramer voorheen zijn tractoren op de markt bracht. Hiermee wordt de link gelegd naar de agrarische sector, waarin Kramer al eerder succesvol was en waarvoor de machines ontworpen zijn. In bijna ieder agrarisch bedrijf is een wiellader, telelader of een verreiker als multifunctionele machine die dagelijks gebruikt wordt.

Op de stand van Collé staat nog een andere noviteit: de Magni roterende verreiker, die voorzien is van een Gierkink-houtklem met kettingzaagunit.

Hiermee kan de Magni roterende verreiker ingezet worden voor snoei- en rooiwerkzaamheden en kan tijd worden bespaard.

Rabo Innovatieprijs De Rabo Innovatieprijs van Expo TCO is gewonnen door MDE Machinebouw uit Echteld met de Wortelsnoeimachine 2.0. Deze vernieuwde en sterk verbeterde versie is breed toepasbaar en maatschappelijk verantwoord.

Ruim een jaar geleden heeft MDE samen met

8

enkele kwekers een wortelsnoeimachine ontwikkeld; dit om het geestdodende en ook niet geheel ongevaarlijke handknipwerk te mechaniseren. De machine werd met veel enthousiasme ontvangen. Voor veel kwekers bleek de machine en de investering in de praktijk echter te groot.

Versie 2.0 geeft hetzelfde resultaat, maar is veel kleiner, eenvoudiger te bedienen en, wat heel belangrijk is, aanmerkelijk goedkoper. Hierdoor wordt deze machine ook bereikbaar voor de wat kleinere kweker, die vaak grote aantallen kleinere maten kweekt en nu vele uren met de hand staat te knippen. De tweede en derde plaats waren voor de zelfrijdende hoogwerker en het snelwisselsysteem voor messen, beide ingezonden door Damcon.

De Carpinus betulus ‘Rockhampton Red’, ingezonden door Batouwe Boomkwekerijen uit Dodewaard, werd verkozen tot beste groene noviteit van Expo TCO 2014. ‘Rockhampton Red’ is een selectie uit de gewone haagbeuk (Carpinus betulus) met een opvallende oranjerode herfstkleur. De boom is een goede groeier met een mooie egale kroonopbouw en heeft dezelfde eigenschappen als de zaailing. Carpinus betulus ‘Rockhampton Red’ is toepasbaar als laanboom, solitair of als haag. De tweede plaats was voor Ulmus pendula ‘Mauro’, die vooral voor kleine tuinen geschikt lijkt en een mooie toevoeging aan het assortiment is. G&M Boomkwekerijen is de inzender van deze boom. Malus Rinki, ingezonden door boomkwekerij Michels Classens, eindigde op de derde plaats. Deze Malus vormt een mooie boom, is schurft- en meeldauwtolerant en

de stand van Huverba Boomkwekerijen, een mooi ingerichte stand, rustig van opzet en prettig om in te verblijven.

Bij de toeleveranciers werd de stand van de Boomteelt Studieclub verkozen tot beste stand.

Het oordeel van de jury over deze stand was dat deze uitnodigend was, met een goede communicatie, en dat vooral de samenwerking eruit sprong. De tweede prijs was voor Agro De Arend BV, en AOC Oost behaalde de derde prijs.

Ruim 17.000 bezoekers voor Plantarium 2014 Met 303 stands en 350 deelnemers was de 32e editie van de internationale vakbeurs voor de boomkwekerij Plantarium weer succesvol. De 17.180 internationale bezoekers kregen een sfeervolle beurs te zien. De highlights van de beurs waren de 99 nieuwigheden op plantgebied, de inzendingen voor de persprijs, de 20 van Plantarium, het duurzaamheidsplein, de techniekdemonstraties en het Plantarium Experience Centre met de demonstraties van Romeo Sommers en Judith de Frankrijker. De deelnemers uit Nederland en elf andere landen presenteerden een zeer gevarieerd sortiment.

Plantarium 2015 wordt gehouden van 26 t/m 29 augustus 2015.

Op naar een duurzame toekomst Op de eerste dag van GrootGroenPlus hebben de voormalige concurrenten Hens Hinloopen en Adriaan van de Ven van Agricult hun samenwerking, na een oriënterende start, officieel bekrachtigd. Niet toevallig werd hierop het glas geheven in de combistand van CLTV Zundert en Frank Nouws Mechanisatie, omdat ook geproost werd op het nieuwe samenwerkingsverband voor de promotie, verkoop en service van de LVS-techniek (laagvolumestrooitechniek) tussen Cltv Zundert, Nouws Mechanisatie en Agricult. Hens was, zo'n tien jaar nadat hij het bedrijf in ULV onkruidbestrijdingstechniek overnam van Dick Beerepoot, al gestopt met de verkoop ervan. ‘De LVS-techniek van Agricult is driftarm, geschikt voor alle gangbare middelen, capaciteitverhogend en fors middelbesparend. Echt duurzaamheid die loont’, aldus Hens Hinloopen.

heeft een looptijd van 1 juli 2014 t/m 30 juni 2015 en voorziet in een loonsverhoging van 1,5% per 1 januari 2015. De nieuwe cao geldt voor ongeveer 30.000 werknemers in de sectoren boomkwekerij, bollenteelt, fruitteelt, vollegrondstuinbouw en akkerbouw. De betrokken partijen, die in Woerden tot een akkoord kwamen, zijn het ook eens over de nieuwe regeling Piekarbeid.

Deze regeling, die het mogelijk maakt om acht weken premievrij te werken, zal de bestaande regeling Gelegenheidsarbeid gaan vervangen. Dit gebeurt met ingang van 1 januari 2015.

Daarnaast hebben de betrokken cao-partijen afgesproken nog tijdens de looptijd van deze nieuwe cao te komen tot een methode om oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden te voorkomen en het gebruik van (schijn)constructies in de sector tegen te gaan. Doelstelling is het streven naar een duurzame sector met duurzame arbeidsverhoudingen. In dat kader zijn betrokken partijen het erover eens om te blijven investeren in goed werkgeverschap. Er komt een aparte loonschaal voor mensen met een arbeidsbeperking in het kader van de Participatiewet. Voorts wordt een actualisering van de functiebeschrijvingen opgenomen in de cao en zijn inhoudelijke afspraken gemaakt over een private aanvullende WW-verzekering.

Marcel de Jong teeltadviseur bij Plant Health Cure Na de overname van Plant Health Care Nederland door de zittende directie heeft het bedrijf een groei doorgemaakt. Het team van adviseurs is daarom uitgebreid met Marcel de Jong. Met een (kleine) naamswijziging naar Plant Health Cure, de verhuizing naar een groter pand en innovaties in de productrange timmert PHC gestaag aan de weg en blijft het de wereldmarktleider in mycorrhiza-producten. Ook de natuurlijke producten van PHC, die bijdragen aan de duurzaamheid en gezondheid van bodem en teelten, winnen steeds meer terrein. Het team van adviseurs is om die reden uitgebreid met Marcel de Jong.

Marcel heeft een brede agrarische achtergrond, is biologisch expert en heeft ervaring als teler. Hij woont in België en zal vooral actief zijn in ZuidNederland en België.

Opening waterberging De Lansing

Principeakkoord over cao open teelten De vakbonden FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en de werkgeversorganisaties NFO, KAVB, Anthos en LTO Nederland hebben een principeakkoord bereikt voor een nieuwe cao open teelten, waaronder de boomkwekerijsector valt. Dat is te lezen op de website van LTO Nederland. De collectieve arbeidsovereenkomst

Op 29 september jl. vond op het terrein van kwekerij Jos Kolster in Boskoop de opening van waterberging De Lansing plaats. Met het project Versterking Zuidwijk - Duurzame waterbuffer is in samenwerking met betrokken grondeigenaren een watercompensatiegebied gerealiseerd in het gebied De Lansing. Hiermee kunnen te dempen sloten in de Gouwepolder worden gecompenseerd. Het landschap blijft herkenbaar en het gebied wordt ook interessant gemaakt voor recreatie. Dit maakt het voor sierteeltondernemers eenvoudiger om de stap naar schaalvergroting te zetten. Dit past in het streven naar een sterke, duurzame, leefbare en beleefbare greenport. Het project is mogelijk gemaakt met een provinciale subsidie, bijdragen van gemeenten en van Stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop.

Groenkeur presenteert visie Op woensdag 8 oktober presenteerde Stichting Groenkeur haar visie op duurzaam inkopen van groenvoorzieningen anno 2014. Zij deed dit tijdens de Groene Ochtend van de vakbeurs ‘Dag van de Openbare Ruimte’ in Expo Houten.

De recente beoordelingsrichtlijn Duurzame Boomkwekerijproducten is geschikt om produc-

9

Nieuws ten te leveren aan afnemers die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan op nationale en internationale markten. De overheid streeft naar volledig of gedeeltelijk duurzaam inkopen. Deze ambitie en de uitwerking ervan in de praktijk is het onderwerp van de discussie met Michiel van Geelen, campagneleider Landbouw & Voedsel bij Greenpeace, Harm Horlings, voorzitter Duurzame Boomkwekers Nederland en Matthijs Mesken, directeur Stichting Groenkeur.

Boomkwekerijproducten met een Groenkeurcertificaat voldoen aan de eisen uit het criteriadocument van de overheid 'Duurzaam inkopen van groenvoorzieningen'. Zo worden bij de teelt alleen gewasbeschermingsmiddelen gebruikt die het milieu zo weinig mogelijk belasten. Ook worden de stikstof- en fosfaatgebruiksnormen van duurzaam inkopen gehanteerd. Eveneens is de genetische kwaliteit van het plantmateriaal bekend. Bij levering van planten in potten speelt het duurzaam materiaalgebruik van deze pot een rol. Kwekers maken een biodiversiteitsplan en registreren de Groenkeur-producten.

Zo zijn deze traceerbaar tot op het teeltperceel of tot aan de leverancier van de Groenkeurproducten. Bovendien voldoen deze ondernemers van duurzame boomkwekerijproducten aan eisen op het gebied van arbeidsomstandigheden. Naast het productcertificaat Duurzame Boomkwekerijproducten omvat Groenkeur de certificering van bedrijfssystemen voor de vakgebieden groenvoorzieningen, boomverzorging, dak- en gevelbegroening en tuinaanleg & tuinonderhoud. Met de introductie van het productcertificaat doet ketencertificering zijn intrede.

Groenkeur-aannemers kunnen nu ook duurzaam gekweekte boomkwekerijproducten inkopen die onder dit kwaliteitslabel vallen.

Marius Torn Broers naar M. van den Oever Per 1 september is Marius Torn Broers in dienst getreden bij M. van den Oever boomkwekerijen in Haaren. Marius heeft achttien jaar bij Tonsel gewerkt, waarvan elf jaar in de verkoop. Marius Torn Broers is per direct het aanspreekpunt voor aanvragen, offertes en orders. Hij is al een aantal jaren actief in de boomkwekerijbranche, waar hij kennis en ervaring heeft opgedaan. Hij heeft vele projecten mee begeleid en heeft aangetoond ‘passie voor bomen’ te hebben.

10

Vernieuwde gids Plantentop-500 Boomkwekerij Darthuizer brengt per oktober 2014 de vijfde editie van de gids De 500 beste planten voor het functioneel groen uit. De laatste editie verscheen in het najaar van 2011.

De groengids, in handzaam 'binnenzakformaat', bevat 286 pagina's en is samengesteld voor professionals in het groen, maar zeker ook voor gepassioneerde tuiniers. De beknopte basisinformatie met een foto per plant geeft snel en optimaal inzicht in de praktische toepasbaarheid. De eerste editie verscheen in 2005 en sindsdien staat de gids ook bekend als het '500-boekje'. Arnoud Oortwijn van Darthuizer: 'Er is elk jaar veel vraag uit de markt naar dit boekwerk, ook vanuit de groene opleidingswereld. Dit is voor ons het bewijs dat het 500-boekje invulling geeft aan de behoefte naar praktische informatie.'

De vernieuwde groengids is ingedeeld in de rubrieken heesters, klimplanten, rozen, coniferen en vaste planten. Alle 500 planten zijn geselecteerd op onder meer sierwaarde, mate van onderhoud, ziekteresistentie en vorstbestendigheid. In de top-500 van planten voor het openbaar groen zijn diverse nieuwe

planten opgenomen die een betere resistentie, gezondheid of gebruiksgemak hebben dan soortgenoten. Nieuw zijn bijvoorbeeld de lage vlinderstruiken 'Purple Chip' en 'White Chip' en de struikroos 'Sexy Lady'. Daarnaast is er in deze editie extra aandacht voor vaste planten die onderhoudsextensief zijn. In een oogopslag lees je per plant de eigenschappen zoals (bloem)kleur, plantdichtheid, winterhardheid en mate van onderhoud. Daardoor is het boekje een ideale hulp bij een verantwoorde plantkeuze voor openbaar groen. Van de meeste planten wordt ook een richtprijs gegeven en een extra vermelding indien de plant bijvriendelijk en/of geurend is.

Meerstammig boek

Nieuwe account-

en memoryspel

manager

Meerstammige bomen bieden met hun organische vormen een schitterend contrast in de stedelijke omgeving en worden steeds vaker toegepast in groenprojecten in de openbare ruimte.

Ze geven een unieke sfeer en natuurlijke beleving door hun karakteristieke uiterlijk en de grote diversiteit aan verschijningsvormen. In het nieuwe naslagwerk en inspirerende memoryspel 'Wij zijn Meerstammig' van Boomkwekerij Ebben maken groenprofessionals kennis met een uitgebreid sortiment meerstammige bomen en de toepassing daarvan in de praktijk. In het 120 pagina's tellende boek komen aan de hand van prachtige foto's en beschrijvingen ruim tachtig soorten meerstammigen aan bod. Bij iedere soort zijn de maten en verkrijgbaarheid opgenomen en een zogenaamde seizoensbalk, waarin in één oogopslag de belangrijkste kleuren van de boom gedurende het jaar zichtbaar zijn. Ook geeft het boek voorbeelden van projecten waarin meerstammige bomen zijn toegepast. Naast de ruim tachtig soorten met hun beschrijving is achter in het boek een complete lijst van meerstammigen opgenomen.

boomkwekerij Klasmann-Deilmann uit Rotterdam, leverancier van substraten voor de boomkwekerij en de tuinbouw, heeft onlangs Fons van Nierop in dienst genomen om de groeiende afzet in de boomkwekerijsector te begeleiden en verder uit te bouwen.

Van Nierop is de zoon van een boomkweker uit Hazerswoude, heeft de agrarische hogeschool afgerond en heeft gedurende die periode diverse stages bij verschillende boomkwekerijen gelopen. Het marktaandeel van Klasmann-Deilmann Benelux in de boomkwekerijsector groeit gestaag, vandaar dat het bedrijf Van Nierop heeft aangetrokken om hen bij te staan bij het opvangen van deze groei. Ook de beurs in Zundert wordt een steeds belangrijker middel voor de substraatleverancier uit Rotterdam, die deel uitmaakt van de Klasmann-Deilmann-groep uit Duitsland.

Herfstbomen

pelijk tijdschrift PLOS Biology. De wetenschappers bestudeerden meer dan duizend gefossiliseerde bladeren uit een periode van 2,2 miljoen jaar rond de meteorietinslag. Voor de komst van de meteoriet waren planten die het hele jaar door bloeiden dominant op aarde, zo blijkt uit het onderzoek. De bladeren van deze planten waren relatief dik. Uit de periode na de inslag zijn veel relatief dunne bladeren gevonden. Dat is een teken dat deze bladeren groeiden aan bomen of planten die in bepaalde seizoenen kaal werden.

'Het weer was na de inslag beter geschikt voor planten die snel groeiden en profiteerden van wisselende omstandigheden; bladverliezende bomen dus', verklaart hoofdonderzoeker Benjamin Blonder van de Universiteit van Arizona op nieuwssite ScienceDaily. De vele 'herfstbomen' in moderne bossen zijn waarschijnlijk nog steeds te danken aan de meteorietinslag. 'Als je vandaag de dag om je heen kijkt, zie je maar weinig bossen waarin voornamelijk planten voorkomen die het hele jaar door in bloei staan', aldus Blonder.

'Bijna alle bossen worden nog altijd gedomineerd door bomen die op een bepaald moment hun bladeren verliezen.'

verspreid door meteorietinslag De meteoriet die 66 miljoen jaar geleden de dinosauriërs uitroeide, zorgde waarschijnlijk voor de wereldwijde verspreiding van bomen die hun bladeren verliezen. Dat is te lezen op de website Nu.nl.

Na de meteorietinslag op het Mexicaanse schiereiland Yucatan werd het klimaat op aarde bijzonder wisselvallig. Boom- en plantensoorten die in een bepaald seizoen hun bladeren verliezen, konden beter overleven in die omstandigheden en zijn daarom waarschijnlijk nog steeds erg talrijk. Dat melden onderzoekers in het wetenschap-

p e m nz d o k o raa .co kij or Be vo jes ele ot tu .r ac

w

w

w

Gewortelde stek van Hebe - Rosa - Vinca sier-, en bodembedekkende heesters Horsterdijk 116, 5973 PR Lottum, T 077 366 4080, F 077 366 4081, E info@rotjes.com

6262 LEG adv Henk 92x175_Opmaak 1 26-05-14 21:12 Pagina 1

p e ers r cu Div n pe lle nta

aa

“Onze kwaliteit is onze toekomst”

o.a.:

Taxus med. Hillii Prunus laur. Novita

Buxus micr. Faulkner Thuja occ. Smaragd Buxus micr. Herrenhausen Prunus Lusitanica Angustifolia Buxus Sempervirens Select Taxus med. Hicksii Buxus Sempervirens Thuja occ. Brabant Thuja occ. Danica

Henk Berendsen, verkoper:

Smidstraat 1 | 6691 ES | Gendt, Nederland Tel. +31 481425543 | Mob. +31 654255446 info@wilbertstek.nl | www.wilbertstek.nl

www.adriaaninterntransport.nl

06 54904031 - 0174 270008

3 wiel elektrotrekkers 4 wiel elektrowagens Prins heftrucks

Nederlandse kwaliteit rechtstreeks uit Letland!

Bel 088-0081800 en ik of één van mijn collega's komen graag langs om u alles te vertellen over onze potgronden en substraten.

www.legro.nl

Snoeien doet groeien De meeste lezers van dit stukje zullen waarschijnlijk boomkweker zijn én zelfstandig ondernemer. Specifiek bij hen zou de kreet ‘snoeien doet groeien’ om twee redenen bekend in de oren moeten klinken.

Op de momenten dat het goed gaat, is het belangrijk om alert te blijven en te weten wat er gebeurt in je bedrijf. Wacht niet tot het minder gaat.

Het is menselijk om je hoofd als een struisvogel in het zand te steken, maar dit berooft je wel van kostbare tijd om je bedrijf aan te passen aan nieuwe marktomstandigheden. Het motto is kortweg: laat je bedrijf groeien en bloeien door op tijd te snoeien!

Soms is het niet leuk wat je ziet, maar als je je kop in het zand steekt, wordt het alleen maar erger Een gezonde ondernemer weet daarbij wat de grens is tussen ondernemen en werken. Het is goed om hard te werken, maar vergeet niet om te kijken naar de trends en de verkoopresultaten! Om te ondernemen, dus. Neem tijd om zo nu en dan te kijken wat er gebeurt in je branche, waar je mee bezig bent. Vraag je daarbij af of je onderneming nog steeds succesvol is of dat het tijd is voor verandering. Dat kan financieel of structureel zijn, maar ook het personeelsbestand is af en toe een kijkje met de loep waard. Soms is het niet leuk wat je ziet, maar als je je kop in het zand steekt, wordt het alleen maar erger.

Een gezonde onderneming is net als een boom: soms moet je snoeien, soms kun je doorgroeien; alles op zijn tijd. Als je dat te laat, te vroeg of op de verkeerde manier doet, gaat er iets fout. Alleen een gezond bedrijf geeft tevredenheid en succes op de lange termijn. Het vormt de basis van een succesvolle onderneming.

Schakel bij voorkeur iemand in die je vertrouwt om met je mee te kijken, en luister en handel vervolgens naar de adviezen die je krijgt. Met zijn tweeën ben je veel sterker en creatiever in het vinden van oplossingen of een nieuwe strategie. Dat kenmerkt een goede ondernemer!

Het gezondste bedrijf is er een met de breedste aandacht. Dat biedt alle kansen op een booming business.

Met zijn tweeën ben je veel sterker en

Veel succes!

creatiever in het vinden van oplossingen of

Frida Lieman

een nieuwe strategie

De auteur, Frida Lieman (info@oal-lieman.nl), is coach en bedrijfstrainer in Dreumel. Haar kerngedachte is het goed functioneren van mensen in samenhang met ondersteuning op de werkvloer.

Welke stappen kun je of moet je zetten? Is er wellicht te veel of te weinig personeel, voldoet de locatie nog aan de gestelde eisen, heeft het product nog genoeg afzet, kunnen de kosten omlaag, ben ik tevreden met de resultaten die gehaald worden? Voor het beantwoorden van al die vragen is tijd nodig en de ambitie om strategisch en met visie te ondernemen.

Zorg dat je hier voldoende aandacht aan besteedt; dan kom je niet voor vervelende verrassingen te staan.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4918

13

Husqvarna en Zinco winnen eerste Green Innovation Award 2014 Hoofdrol voor ‘Groen innoveren’ tijdens Boom Innovatie Dag bij Boomkwekerij Udenhout Op donderdag 25 september 2014 zijn tijdens de Boom Innovatie Dag bij Boomkwekerij Udenhout voor de eerste keer de Green Innovation Awards uitgereikt in de categorieën Bomen en Openbaar Groen. Fleet Services van Husqvarna en Nature Line van Zinco zijn de winnaars van de Awards.

Auteur: Peter Jansen

De Boom Innovatie Dag werd donderdag 25 september georganiseerd door de vakbladen Boomzorg, Boom-in-Business en Stad+Groen. Deze praktijkdag vond plaats bij Boomkwekerij Udenhout in Udenhout. Het thema van deze dag was ‘Groen innoveren’.

De afgelopen maanden heeft de redactie van de vakbladen Boomzorg, Stad + Groen, Fieldmanager en Boom-In-Business druk gezocht naar de meest opzienbarende groene innovaties van 2014. Over al deze innovaties zijn artikelen geschreven in de vakbladen. De lezers van de bladen hebben daarna via een online stemformulier de winnaar verkozen. In totaal werd werden meer dan 1500 stemmen uitgebracht. Fleet Services van Husqvarna is tot winnaar verkozen van de Green Innovation Award 2014 in de categorie Bomen. Nature Line van Zinco is tot winnaar verkozen in de categorie Openbaar Groen.

14

Veel van de innovaties zijn natuurlijk gericht op duurzaamheid, zoals Nature Line van Zinco, maar ook zijn veel noviteiten gericht op de digitalisering van de sector Hoofdredacteur Hein van Iersel: ‘De oogst aan groene innovaties was indrukwekkend. Het laat zien dat, hoewel we te maken hebben met een krimpende markt, de sector niet stilzit en druk bezig is met oplossingen voor de uitdagingen van morgen. Veel van de innovaties zijn natuurlijk gericht op duurzaamheid, zoals Nature Line van Zinco, maar ook zijn veel noviteiten gericht op de digitalisering van de sector. Fleet Services is daar-

van een goed voorbeeld.’ Fleet Services van Husqvarna is een nieuwe dienstverlening die professionele gebruikers inzicht geeft in het gebruik van hun machines.

Op de machine wordt een sensor gemonteerd.

Deze sensor doet feitelijk niets meer dan het tellen en timen van het aantal vonken van de bougie. Alle gegevens worden volautomatisch doorgestuurd naar het web. Afhankelijk van de configuratie kan met de urenregistratie ook de identiteit van de gebruiker worden meegestuurd.

Nature Line van Zinco is het eerste dakopbouwsysteem dat volledig gebruikmaakt van zogenaamde bioplastics. Dit is een volgende stap in de complete verduurzaming van groene daken.

Zinco heeft het idee voor een dakopbouwsysteem bestaande uit volledig hernieuwbare materialen uitgewerkt in samenwerking met het Duitse Tecnaro GmbH.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4886

15

Soortechtheid cultivars in gevaar Kraamkamerfunctie van Nederlandse boomkwekerij lijkt in gevaar Volgens Boomteeltstudieclub Opheusden, Boomkwekersvereniging Kring Opheusden en Omgeving en Vereniging Bomen en Plantenbeurs Opheusden komt het steeds vaker voor dat Nederlandse kwekers oculatiehout bij henzelf of bij andere kwekers knippen. Hierdoor lopen ze risico’s, zoals problemen met de rasechtheid en krijg je ‘een vreemde eend’ in de bijt. Naktuinbouw, de partij achter Select Plant, moet zorgdragen voor de soortechtheid, maar de communicatie hierover laat nog veel te wensen over.

Auteurs: Hein van Iersel / Sylvia de Witt Tot in de jaren negentig kende de boomkwekerijsector een verplichte certificering voor bepaalde laan- en sierbomen, maar die verdween met de komst van nieuwe Europese Richtlijnen. Boomteeltstudieclub Opheusden, Boomkwekersvereniging Kring Opheusden en Omgeving en Vereniging Bomen en Plantenbeurs Opheusden roepen laanboomkwekers nu op om goed te letten op de soort- en rasechtheid van oculatiehout. In de praktijk treedt er volgens hen namelijk steeds meer vermenging op. Volgens deze organisaties komt het steeds vaker voor dat kwekers oculatiehout bij henzelf of bij andere kwekers knippen, terwijl het later niet de juiste soort of cultivar blijkt te zijn. Zij adviseren kwekers niet alleen om bij het knippen zeer goed op te letten, maar ook om vaker oculatiehout te bestellen bij Stichting Vermeerderingstuinen Nederland. Deze stichting garandeert namelijk de soort- en rasechtheid van het door hen uitgegeven materiaal.

16

Vermeerderingsmateriaal vroeger veel zuiverder dan nu Jan van den Brandhof is voorzitter van de Boomteeltstudieclub Opheusden en tevens werkzaam bij Naktuinbouw. Hij vertelt dat het vermeerderingsmateriaal vroeger veel zuiverder was dan nu, omdat het toen namelijk nog verplicht was om ent- en oculatiehout van de Stichting Vermeerderingstuinen Nederland af te nemen, die destijds bij de NakB hoorde.

‘Sinds het wegvallen van de binnengrenzen van de EU viel die verplichting weg, waardoor er meer vermenging plaatsvindt. Kwekers knippen bij zichzelf en bij andere kwekers, maar wat er precies wordt geknipt is niet bekend. Dan blijkt er uiteindelijk een heel andere boom te ontstaan dan eerst werd gedacht. Ik zie dit in de praktijk helaas steeds meer voorkomen.’

Van den Brandhof vindt het belangrijk dat boomkwekers ook echt de bestelde boom leveren en niet per ongeluk een andere door vermenging.

‘Dat geeft achteraf veel gezeur en het kan ook heel veel kosten met zich meebrengen. Stel dat je als kweker dikke bomen levert aan een gemeente, bijvoorbeeld 20-25 of 25-30, en deze bomen blijken later een vermenging te zijn, dan moeten al die geplante bomen er weer uitgehaald worden. Dat kost handenvol geld.’

Als elke kweker elk jaar oculatiehout van een deel van zijn sortiment van de Stichting Vermeerderingstuinen Nederland afneemt, dan heeft hij op den duur een groot deel van zijn sortiment vernieuwd.’

Communicatie Nederland staat internationaal bekend om de hoge kwaliteit van bomen en uitgangsmateriaal.

Om dit meer voor het voetlicht te krijgen, heeft Naktuinbouw samen met ondernemers in de boomteelt het keurmerk Select Plant Laan- en Sierbomen ontwikkeld. Met dit keurmerk zou naast de kwaliteit en identiteit ook de herkomst

met zijn broer Michael runt, bij is aangesloten.

Hij heeft nog steeds het idee dat niemand weet hoe zaken precies georganiseerd zijn, inclusief de keurmeesters van Naktuinbouw. Ook de hele voorlichting rondom Select Plant is allesbehalve gelukkig, volgens De Bie. Een vergadering plannen midden in het seizoen is daar een voorbeeld van. ‘De grotere kwekers en het personeel van Naktuinbouw hebben dan misschien tijd, maar voor de kleinere kwekers is dat onhaalbaar en juist deze kwekers zijn essentieel voor het slagen van het systeem.’ De gedachte dat aangesloten kwekers voortaan hun eigen etiketten met een eigen log kunnen printen, vindt hij eveneens waardeloos. ‘Ik wil gewoon weer terug naar de ouderwetse plombes, dat iedereen gewoon dezelfde plombe heeft.’

Bij de Nak ligt kritiek op het Select Plant-concept gevoelig. Alleen na veel aandringen wil woordvoerder Alfred Klaver commentaar leveren op dit artikel.

Klaver: ‘Het gaat om een vrijwillig keuringssysteem dat op verzoek van het bedrijfsleven en samen met de deelnemende bedrijven is opgezet. De rolverdeling tussen Naktuinbouw en de deelnemende bedrijven is onderling duidelijk afgesproken: bedrijven dragen “hun” Select

Herman Mauritz

van de bomen gewaarborgd zijn. Het materiaal wordt in dit systeem gevolgd vanaf geregistreerde herkomsten. Zo wordt tot op cultivar-niveau gegarandeerd dat de benaming klopt.

‘Select Plant is nog vrij nieuw en niet verplicht.

Maar als kwekers hiermee zouden gaan werken, hebben ze in ieder geval de garantie op soortechtheid, meer waar voor hun geld en meer zekerheid’, luidt de professionele mening van Van den Brandhof.

Naktuinbouw is dé centrale organisatie die de problemen met de rasechtheid van cultivars zou moeten tackelen en de invoering van Select Plant in 2013 was hiertoe een eerste stap.

Er is echter één groot ‘maar’. Er wordt tot op heden, een jaar na de introductie van het keurmerk Select Plant Laan- en Sierbomen, nog steeds weinig tot niets aan promotie gedaan door Naktuinbouw. Navraag bij verscheidene beheerders en afnemers leert dat dit keurmerk voor hen weliswaar belangrijk is, maar dat de communicatie hierover vanuit Naktuinbouw nogal wat te wensen overlaat. De meeste beheerders geven zelfs aan het certificaat helemaal niet te kennen.

Ook Henk de Bie van kwekerij Richard de Bie uit Zundert is weinig positief over de huidige praktijk van Select Plant, waar het bedrijf, dat hij samen

Henk de Bie

17

Plant-systeem uit en Naktuinbouw ondersteunt hierin. Op onze website staat bijvoorbeeld een flyer over Select Plant Laan- en Sierbomen, die de deelnemers ook kunnen gebruiken voor hun afnemers. Vorig jaar zijn er voor GrootGroenPlus speciale borden gemaakt, zodat duidelijk was wie deelnemer is aan Select Plant.’ Daarnaast geeft Klaver aan dat het gaat om een systeem van en voor de deelnemende bedrijven. ‘Zij zijn in the lead; zij bepalen uiteindelijk de norm, de promotionele uitingen, de wijze van etikettering en hoe vaak er wordt vergaderd.’

Groene genen Herman Mauritz van Mabo Boomkwekerijen uit Randwijk is lid van zowel Boomteeltstudieclub Opheusden en Boomkwekersvereniging Kring Opheusden en Omgeving als van Vereniging Bomen en Plantenbeurs Opheusden. Hij was in feite degene die de verenigingen aanzwengelde om een mailtje rond te sturen naar kwekers met de mededeling: ‘Jongens, let eens op jullie oculeerhout.’

‘Een goede zaak als de soortechtheid van een boom gewaarborgd is’ Mauritz is van mening dat kwekers zelf moeten snappen dat het in hun eigen belang is dat ze gezond en raszuiver materiaal blijven kweken. Of ze moeten ervan overtuigd zijn dat ze zelf goed materiaal hebben, want daar zijn ze kweker voor.

‘Maar als ze daar toch niet helemaal gerust op zijn, dan moeten ze begrijpen dat ze het vermeerderingsmateriaal ergens anders vandaan moeten halen, bijvoorbeeld van de Stichting Vermeerderingstuinen Nederland. Het gaat er gewoon om dat ze raszuiver en ziektevrij oculeerhout hebben. Als er steeds geknipt wordt, komen er continu volgelingen; logisch. Als je knipt van een moederboom, krijg je steeds opnieuw hetzelfde materiaal. Als je echter maar knipt ‘van knip van knip’ van verschillende bomen en daar komen bijvoorbeeld wat groene genen in, dan komen er in een rij straks ineens tien te staan die half groen zijn.’

Gezond materiaal Er zijn volgens Mauritz soorten waaraan het gemakkelijk te zien is; dan is er weinig aan de hand. ‘Als je een Prunus cerasifera ‘Nigra’ neemt, kan het eigenlijk niet misgaan. Maar de cultivars

18

Jan van den Brandhof

van Acer platanoides lijken soms verdacht veel op de wilde variant. Als er dan geknipt wordt, knip je feitelijk een foute boom die daar alleen sterk op lijkt. Je krijgt dan als kweker geen homogene partij. Bij een Prunus avium ‘Plena’ is dat ook het geval. Als je als kweker zo’n boom opzet, dan zal er toch een boom tussen zitten die uiteindelijk niet helemaal honderd procent avium ‘Plena’ is.

Dat is dan de vreemde eend in de bijt. Sommige kwekers denken goed bezig te zijn met het knippen, maar eigenlijk zijn ze fout aan de gang.

Maar zolang ze dit zelf niet inzien, gebeurt er niks.’

Iedere kweker en gemeentelijke beheerder weet wat dit in de praktijk betekent. Je koopt bijvoorbeeld een aantal haagbeuken Frans Fontaine, en dan blijkt in de praktijk dat ze heel verschillend uitgroeien of een verschillende gevoeligheid hebben voor vorstscheuren.

‘Er is altijd een kosten-batenanalyse’, vindt Mauritz. ‘Je moet ergens naartoe, je moet het personeel laten knippen, je bent een half uur aan het zoeken voordat je wat bij elkaar hebt; kortom: je moet dat allemaal in betaalde uren doen.

Dan weet ik niet of dit nu zo veel goedkoper is dan direct materiaal halen bij bijvoorbeeld de Vermeerderingstuinen. Elke kweker zou gewoon raszuiver, gezond materiaal moeten willen heb-

ben. En bij twijfel moet hij zeker oculeerhout bij de Vermeerderingstuinen halen. Daar hebben ze bijvoorbeeld moerbomen. De genen van die bomen zijn al zestig jaar hetzelfde. Nou, dan weet je wat je krijgt!’

‘Als je fout knipt heb je geen homogene partij’ Kwestie van vertrouwen Bert van Gils is accountmanager Nederland en Duitsland bij M. van den Oever Boomkwekerijen uit Haaren, een kweker die aangesloten is bij Select Plant. Hij vindt het een goede zaak als de soortechtheid van een boom gewaarborgd is.

‘Select Plant is een soort verlenging van het vroegere NakB-certificeringssysteem. Als een kweker hier vermeerderingsmateriaal komt halen, dan is dat van jonge planten die in principe afkomstig zijn van de vroegere NakB-vermeerderingstuinen.

Dit was een nationaal gebeuren, dus puur gericht op Nederland. Als een Duitser bij mij koopt, weet hij uiteraard niet wat die NakB-soorten zijn. Hij gaat er vanuit dat hij soortechte bomen koopt.

Maar misschien zal de Nederlandse overheid in de toekomst wel zeggen: “Wij willen plantmateriaal, maar dat moet wel vallen onder het

‘Daar lopen in ieder geval mensen rond die continu bezig zijn met sortiment, die veel vakkennis hebben en daardoor weten dat iets ook daadwerkelijk de juiste soort is. Ze hebben correcte etiketteringen en dergelijke, dus ik ben daar wel een voorstander van. Aan de andere kant wil ik de Vermeerderingstuinen geen monopoliepositie toekennen. Je moet het zien als een soort neutrale genenbank.

‘Ik heb nog steeds het idee dat niemand weet hoe zaken precies georganiseerd zijn’ Je kunt beter iets meer uitgeven en vermeerderingsmateriaal nemen uit een betrouwbare bron, dan een paar honderd euro bezuinigen en vijf jaar later met boompjes op de markt komen die niet soortecht blijken te zijn. Maar ik wil niet zeggen dat het vermeerderingsmateriaal uit eigen kwekerij of van een collega-kweker per definitie minder is. Want die herkomsten zijn vaak wel bekend door de voormalige NakB-veldinspecties.

Wij exporteren naar Noord-Frankrijk, Scandinavië, Luxemburg, Duitstalige landen en Engeland.

Als de afnemers uit die landen een bepaalde boomsoort bij ons bestellen, vertrouwen ze erop dat die soortecht is. Het zou het mooiste zijn als Select Plant internationaal zou worden. In principe is Nederland toch de kraamkamer van Europa.

Als een Italiaanse collega hier in Nederland jonge boompjes koopt, dan is het fijn om te weten dat ze ook gegarandeerd die ene bepaalde soort zijn.

Als wij die dan tien jaar later bij die Italiaan zouden terugkopen om ze vervolgens in projecten te zetten, dan is het fijn dat er een trajectcontrole is geweest naar de herkomst van die soort.’

Bert van Gils

waarborgmerk Select Plant.” Een afnemer krijgt altijd bomen aangeleverd op een moment dat er geen blad, bloem of vrucht aan zit, dus het is een kwestie van vertrouwen. Daarom is het fijn dat daar een soort certificering achter zit, die garant staat voor de soortechtheid van het materiaal.’

Dus Van Gils zou het niet erg vinden als dit verplicht zou worden voor iedere kweker?

‘Nee, eigenlijk zou ik dat prima vinden. Dan voorkom je ook dat mensen zomaar op lucratieve wijze ergens vermeerderingsmateriaal gaan knippen en achteraf blijkt dat ze dat per ongeluk net

van een verkeerde rij bomen hebben geknipt. Je voorkomt er in ieder geval een hoop misstanden en misinvesteringen mee, zowel voor de kweker als voor de afnemer.’

Neutrale genenbank Dat volgens de eerder genoemde organisaties elke kweker het oculatiehout van een deel van zijn sortiment jaarlijks bij de Vermeerderingstuinen zou moeten bestellen, vindt Van Gils positief.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4919

19

Varkenscyclus in bomenland In Amerika zijn de prijzen voor plantgoed historisch hoog. Wat zijn de paralellen met de Europese markt In Amerika draait de economie weer als vanouds. Voor boomkwekers heeft dat als voordeel dat er een echte ‘verkopersmarkt’ is ontstaan.

Kwekers die de afgelopen tijd zijn blijven investeren, kunnen goud verdienen door de enorme tekorten. Niet alle kwekers kunnen daar overigens van profiteren. Vanwege onvoldoende liquiditeiten en slechte bedrijfsresultaten hadden veel kwekers de afgelopen jaren niet de mogelijkheden om de jaarlijkse aanplant op peil te houden. Hoe zit dat in Nederland? Houden kwekers hun investeringen op peil of dreigen er tekorten op het moment dat de markt gaat aantrekken?

Auteur: Joke Heikens Boomkwekers roepen om het hardst dat er niets aan de hand is, dat bij hen alles ‘normaal’ gaat.

Dat is ook logisch; wie wil toegeven dat het bij zijn bedrijf slecht gaat? Bij landschapsarchitecten zou dat duidelijker moeten zijn. Maar een rondje langs diverse bureaus door heel Nederland levert alleen maar positieve verhalen op. Nike van der Keulen van MTD Landschapsarchitecten heeft daar een verklaring voor: ‘Wij werken altijd omgekeerd. Voordat we een beplantingsplan maken, kijken we eerst bij de kweker welke boomsoorten er in de gewenste maten verkrijgbaar zijn. Op die manier lopen wij nooit tegen tekorten aan. Het is me ook niet opgevallen dat er minder maten beschikbaar zouden zijn.

Alleen de iep is een probleem. Allereerst door de iepenziekte, maar nu gaan alle iepen die beschikbaar zijn ook nog naar een groot project in Amsterdam. Dus zitten we nog steeds zonder iepen.’

De tip die Van der Keulen van MTD geeft, is exact de strategie die ook Amerikaanse land-

20

schapsarchitecten hanteren. Maak niet per se je eigen keuze, maar ga voor bijzondere bomen in gesprek met de kweker en bepaal het beplantingsplan in overleg met de accountmanager van deze bedrijven. Toch dreigen er, zeker op niet al te lange termijn, wel degelijke tekorten. Veel kwekers hebben het lastig en moesten de afgelopen jaren zelfs mensen ontslaan. Wat is er dan makkelijker dan te snijden in de jaarlijkse aanplant? Daarnaast hoorde dit vakblad van verschillende inkopers van de grotere kwekerijen dat het dit jaar aanmerkelijk lastiger is om met name de bijzondere soorten in te kopen. Ook dat laatste duidt op terughoudendheid bij nieuwe aanplant.

Huizenmarkt = bomenmarkt?

Amerikaanse kwekers zagen de vraag naar bomen achteruitgaan, waardoor zij ook minder gingen aanplanten. Van sommige soorten werd dertig procent minder geplant, van andere wel tot tachtig procent. Nu de Amerikaanse vastgoedmarkt weer aantrekt, zie je hetzelfde bij

de bomenmarkt gebeuren. Het lastige is echter dat bomen niet even in één seizoen volgroeid raken; daar gaan jaren overheen. Wat eerder niet geplant is, daar heb je vijf tot soms tien jaar later nog last van. Nancy Buley, directeur communicatie van J. Frank Schmidt & Son Co in Portland, Oregon, een van de grootste kwekerijen van Amerika: ‘Sommige kwekers plantten bepaalde soorten twee of drie jaar lang helemaal niet. Nu de vraag weer stijgt, kunnen veel kwekers de vraag niet meer aan. Er wordt druk geïmporteerd; Canada is een dankbaar slachtoffer. Wij krijgen vijf aanvragen per dag sinds begin vorig jaar, terwijl dat in de voorgaande jaren een paar per week waren. Er komt een groot tekort aan bomen in de maten 4,4 tot 6,4 cm, vooral in de minder gangbare maten en soorten.’

In 2019 (???) interviewde dit blad vader en dochter Michael en Chloe Sallin van boomkwekerij Cherry Lake Farm uit Florida. Op dat moment was de economische crisis in Amerika nog volop merkbaar, maar directeur Sallin voorspelde toen

al wat er nu gebeurt. In 2011 werd iedere boom met verlies verkocht; toch bleven vader en dochter Sallin naar eigen zeggen driftig investeren in nieuwe aanplant. Dat laatste in het heilige vertrouwen dat de economie eens weer zou verbeteren en de vraag naar beplantingsmaterialen weer zou aantrekken.

Spillenkwekers voelen de crisis; de plantafstand wordt vergroot en het aantal laanboomspillen neemt af Omvallen In een artikel in het Amerikaanse Landscape Architecture Magazine uit juni 2013 meldt Nancy Buley, directeur communicatie van ’s werelds grootste boomkwekerij, J. Frank Schmidt, dat de aanplant van spillen op het hoogtepunt van de crisis wel met 50 procent gedaald zou zijn in de complete markt. Individuele kwekers hielden de

hand op de knip, maar daarnaast gingen ook honderden kwekers failliet.

Grote kwekerijen hielden de productie vaak nog wel vol, maar bij de kleinere kwam er veel druk op de ketel te staan, vooral nadat ze grote partijen bomen weg moesten gooien of tegen afbraakprijzen op de markt moesten dumpen in de jaren direct na het begin van de economische crisis, die in Amerika natuurlijk nog meer dan bij ons een vastgoedcrisis was. Grofweg een kwart van alle kwekers heeft de crisis in Amerika niet overleefd, samen met veertig procent van alle landschapsarchitecten. Ook tuincentra kregen een flinke klap. Ongeveer een kwart daarvan haalde het einde van de crisis niet. De kwekers die voorraad hebben, zijn de koning te rijk. In 2011 was de prijsdaling voor laanbomen in Amerika voorbij; de prijzen stegen weer, maar de opbrengsten nog niet. Een kweker in Georgia zag de prijzen van zijn jonge bomen van drie jaar oud stijgen met 24 procent: ‘Wij hadden het geluk dat we vlak voor de crisis begon ons hele aanbod verkocht hadden. We bleven daardoor niet met een voorraad zitten. Ik heb een tijdlang

kleinere bomen verkocht: 14-16 cm in plaats van de normale 20-25 cm. Ook plantten we minder bomen dan mogelijk was op onze velden. Nu is het gelukkig weer zover dat we ons plantmateriaal niet meer voortijdig hoeven te verkopen; we laten de planten nu doorgroeien tot 20-25 cm.’

Spillenkweker Kees Sukkel heeft een spillenkwekerij van 11 hectare in Kesteren. Als spillenkweker staat hij aan het begin van de boom. Spillenkwekers bepalen in grote mate de toekomstige beschikbaarheid van boomsoorten en boommaten. Wat niet als spil wordt opgekweekt, is gedurende een periode van drie tot vijf niet verkrijgbaar als soort of maat. Spillenkwekers voelen de crisis; de plantafstand wordt vergroot en het aantal laanboomspillen neemt af. ‘We bestaan nog steeds. We zijn kleine kwekers. We stammen uit een tijdperk waarin de afname van spillen geen probleem was. Dat is de laatste jaren wel een stuk minder geworden. We hebben nu het hele seizoen nodig om onze producten te verkopen. De handel is verschoven naar de lente. We beginnen wel te

21

De groene standaard:

Klasmann GreenFibre Klasmann GreenFibre is een substraatgrondstof die wordt verkregen door het vervezelen van Naaldhoutchips. Tijdens het productieproces ontstaan door hoge druk temperaturen tot 125 °C, waardoor de Klasmann GreenFibre gehygiëniseerd en fysisch stabiel wordt.

Klasmann GreenFibre wordt zonder verdere toevoegingen geproduceerd en is PEFC gecertificeerd.

zonder Klasmann GreenFibre Luchtcapaciteit (pF 1,0) 13 Vol. %

20 % Klasmann GreenFibre Luchtcapaciteit (pF 1,0) 22 Vol. %

35 % Klasmann GreenFibre Luchtcapaciteit (pF 1,0) 30 Vol. %

info.benelux@klasmann-deilmann.com www.klasmann-deilmann.nl

KD12.121_Anz_NL_190x135_RZ.indd 1

31.07.12 14:57

Het Land- en Tuinbouw seminar dat u niet mag missen op

Maandag 10 November 2014 in Hotel van der Valk in Leusden.

Georganiseerd door de Nederlandse Kamer van Koophandel in Slowakije met als Professionele Sponsor: Lugera – The People Republic Unieke onderwerpen die direct geld in het laatje brengen of kosten besparen: 1. U ontvangt volledige adreslijsten van afnemers in Oost Europa (importeurs, groothandels, retailers etc.).

U kunt gegarandeerd een veelvoud aan nieuwe afzetkanalen aanboren.

2. A1 Payrolling. Alles over hoe u veel geld kunt besparen met A1 verloning van uw uitzendkrachten.

3. Uitbesteden van uw werkzaamheden. Vaste, transparante en lagere productie kosten.

4. Klanten van Lugera kunnen gratis deelnemen.

Meld u aan op www.CeeTheOpportunity.EU (ook voor meer informatie) of bij Ludmila.Sjoerdsma@lugera.com

Kees Sukkel

merken dat de vraag naar laanbomen afneemt en dat de markt meer verschuift in de richting van sierbomen. De eerste tekenen van herstel zijn aanwezig, maar nu doen fruitbomen en vormbomen het beter en er is veel vraag naar alles wat bol is. Het is een kwestie van vraag en aanbod, en we hopen natuurlijk op een schreeuwend tekort aan spillen die wij op voorraad hebben.’

Chloe en Michael Sallin.

Pieter van den Berk

‘Dertig procent mag omvallen’ In Nederland lijken er geen tekorten, maar is dat werkelijk zo? De toekomst moet dat uitwijzen.

Boomoloog Jan P. Mauritz ziet eerder problemen bij de grote hoeveelheid bomen die op voorraad zijn, dan dat er een tekort zou ontstaan: ‘Daar is in Nederland geen enkele sprake van.

Nu kun je de Nederlandse markt ook niet met de

Amerikaanse vergelijken; die markten zijn totaal anders. Je kunt Amerika niet gebruiken om voorspellingen voor Nederland te doen. De productie van bomen stijgt hier nog steeds ieder jaar, crisis of geen crisis. Voor de bomensector in Nederland zou het goed zijn als een derde van de boombedrijven failliet zou gaan. Als gewoon dertig procent zou omvallen, maakt dat onze markt veel gezonder. Daar zou de hele sector van opknappen. Dan zouden de prijzen van de bomen weer wat kunnen stijgen. De kwaliteit van veel bomen laat te wensen over; ook dat kan ondervangen worden door de verkleining van de markt. Maar ik zie geen problemen rond de levering van alle boomsoorten. Er zijn ruim voldoende op voorraad. Daardoor gaan de prijzen omlaag en dat komt de kwaliteit niet altijd ten goede. Niet iedereen kiest voor kwaliteit; consumenten kijken steeds vaker naar de prijs. De sector moet hard werken voor lagere prijzen.’

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4792

23

Voor een duurzame beheersing van allerlei plagen en met oog op het veranderende middelenpakket, is het steeds meer van belang om de natuurlijke plaagbeheersing op een perceel te stimuleren.

Dit is onder andere mogelijk door schuilen nestelgelegenheid voor natuurlijke vijanden te bieden in de omgeving van het perceel. In diverse tuinprogramma’s wordt regelmatig aandacht besteed aan een zogeheten ‘insectenhotel’. Kan een dergelijk bouwwerk de plaagonderdrukking op een perceel bevorderen?

Auteur: Chiel van der Voort

Hotel met balkon op ’t zuiden!

Een groot aantal kwekers heeft de afgelopen jaren in de nabijheid van het perceel insectenhotels geplaatst Insectenhotels bestaan er in allerlei vormen, maten en samenstellingen. De constructie bevat verschillende natuurlijke materialen, zodat aan meerdere soorten insecten onderdak geboden wordt. Bij de samenstelling van een insectenhotel is het belangrijk om te kijken welke insecten nuttig zijn als natuurlijke vijand van voorkomende plaaginsecten in de teelt en welke voorkeur deze predatoren hebben met betrekking tot hun nestel- en/of schuilplaats.

Bij een aantal kwekers zijn in 2013 – 2014 in de nabijheid van het perceel insectenhotels geplaatst. Deze zijn vervaardigd uit blokken hout, kalksteen, leem, riet en gedroogde bladeren. Het leem is erin verwerkt zodat metselbijen dit kunnen gebruiken bij het beschermen van hun eieren, door deze af te sluiten met een ‘metsellaagje’. In de blokken hout en in het gesteente zijn gaten geboord van uiteenlopende grootte. Niet

24

elk insect is even groot; daarom is het belangrijk veel variatie aan schuilgelegenheid te bieden.

Plaats een insectenhotel met de openingen naar het zuiden gericht. Hier komt ’s morgens de zon op, waardoor de insecten zich al vroeg op de dag kunnen opwarmen en actief kunnen worden.

Vanaf september 2013 is periodiek waargenomen welke insecten gebruikmaken van het insectenhotel. Op één locatie is de combinatie van een bloemenmengsel met een dergelijk hotel onderzocht.

In de praktijk blijken verschillende nuttige insecten gebruik te maken van de geplaatste schuil- en nestelgelegenheden. Tijdens de eerste wintermaanden werden nog geen insecten waargenomen; waarschijnlijk maakten zij al gebruik van andere schuilgelegenheden in de omgeving.

De eerste activiteit werd waargenomen toen de

temperatuur begon te stijgen, vanaf maart-april.

In de daaropvolgende zomermaanden was er volop activiteit.

Vooral sluipwespen en solitaire bijen (metselbijen) zijn duidelijk aanwezig. Bij sluipwespen leggen de vrouwtjes eitjes in hun gastheer, bijvoorbeeld bladluizen. De larve vreet zich vervolgens van binnenuit een weg naar buiten, waardoor de luis gemummificeerd wordt. Solitaire bijen dragen weinig bij aan de natuurlijke bestrijding van plagen, maar hebben wel grote invloed op de bestuiving van diverse gewassen. Daarnaast heeft de bescherming van bijen ook nog een belangrijk maatschappelijk aspect. Naast bovengenoemde insecten is ook nog een aantal andere insecten in kleinere aantallen waargenomen. Spinnen maken graag gebruik van de schuilgelegenheid door zich in de houtblokken te verstoppen. Zij hebben dezelfde voorkeur wat betreft schuilplaats

als solitaire bijen. Spinnen kunnen in zeer grote dichtheden voorkomen en vangen relatief veel plaaginsecten, bijvoorbeeld bladluizen. Voor webbouwende spinnen is vegetatie van groot belang, omdat hierin het web wordt gebouwd. Jagende spinnen hebben meer baat bij een strooisellaag of kleine landschapselementen.

Kortschildkevers bevonden zich vooral tussen het riet en gesteente. Zij voeden zich met name met schadelijke insecten zoals bladwespen en wantsen.

Niet elk insect is even groot; daarom is het belangrijk veel variatie aan schuilgelegenheid te bieden Om te kijken naar het gebruik van een insectenhotel in combinatie met een bloemenstrook, is op een perceel een bloemrijk mengsel gezaaid in de directe nabijheid van het insectenhotel. Om de natuurlijke vijanden te voorzien van een gevarieerd voedselpakket dat gedurende het gehele seizoen beschikbaar is, is het van belang dat het bloemenmengsel uit veel verschillende (bloeiende) gewassen bestaat.

Ook in dit geval wordt het insectenhotel tot dusver vooral bezocht door solitaire bijen en sluipwespen. Dit terwijl zich in de bloemenrand een grotere variatie aan natuurlijke vijanden voordoet.

Naast solitaire bijen en sluipwespen worden hier ook gaasvliegen, zweefvliegen en lieveheersbeestjes waargenomen. Waarschijnlijk gaat de voorkeur van deze insecten dus uit naar een schuilplaats waarbij het voedsel direct beschikbaar is. In het insectenhotel is dit niet het geval; de insecten zullen hier hun schuilplaats moeten verlaten om aan voedsel te komen.

Ook de komende wintermaanden zal bekeken worden welke insecten zich in het hotel bevinden. Wellicht wordt het bouwwerk door veel insecten vooral gebruikt ter overwintering in plaats van als schuilgelegenheid tijdens de zomerperiode.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4920

25

Grootgroenplus 2014 Belangrijkste Nederlandse boomkwekerijbeurs laat veel nieuws zien

Van 2 t/m 4 oktober was het weer zover Grootgroenplus in Zundert. Het standaard commentaar van een beursbezoeker luidt natuurlijk 'was dit alles?'. Bezoekers die goed rondkeken op de beurs konden heel wat nieuwtjes ontdekken. Boom in Business maakte een selectie.

Auteur: Santi Raats

Snoeilijn met vlindermessen De volautomatische snoeilijn is geschikt voor het snoeien van onder andere potplanten, Buxus, lavendel, Ilex en andere planten met of zonder stam.

Door het gebruik van vlindermessen worden de planten zeer strak en met hoge snelheid gesnoeid.

26

Leverancier: Lommers Tuinbouwmachines Contactgegevens: www.lommerstuinbouwmachines.com Mede-ontwikkelaar: Toine Lommers

3D-egaliseren en -grondwerk Traycon infra meting B.V. kan met een 3D Robotic Total Station met machinebesturing werkzaamheden uitvoeren volgens een 3D-model. Het egaliseren van een oppervlak gaat met een uitzetrobot nóg sneller en nauwkeuriger. Het kan voor allerlei oppervlakten worden gebruikt, zoals pleinen en parken. Naast egaliseren is Traycon infra meting ook ingesteld om 3D-modellen te maken voor diverse grondwerken, zoals een waterbassin of dijk.

Bedrijf: Traycon infra meting B.V. Contactgegevens: www.traycon.nl Contactpersoon: Pascal Machielsen Mede-ontwikkelaar: Antoon Vissers

Tree&stamrack en Climberrack Tree&stamrack (zie foto) is een mobiel draadrek dat bomen en stamgewassen in pot, ongeacht de potmaat en –afstand, op hoogte aan de stam vast houdt en zorgt voor een optimale presentatie.

ClimberRack is een draadrek met in hoogte verplaatsbare steun-armen om Hedera’s aan stok van laag naar groot optimaal te presenteren, zonder dat ze omvallen.

Leverancier: Floor van Schaik Rack Solutions Contactgegevens: www.floorvanschaik.com

Krattensubstraat zorgt voor voeding en een gezond bodemleven over langere periode Substrado krattensubstraat (sandwich-grond) is een fijn afgezeefd voedingrijk substraat dat in kratten ingeveegd wordt bij de aanleg van systemen met boomkratten.

De boomkratten zorgen voor de juiste drukverdeling onder de bestrating. De grond wordt opgebouwd uit lagen, het zogenoemde ‘sandwich-systeem’, waarbij de substraatlaag in de kratten moet zorgen voor voeding en een gezond bodemleven over langere periode. Meer dan 60% van Substrado Krattensubstraat bestaat uit stabiele organische producten zoals tuinturf, kokos en goed uitgerijpte RHP-compost. Het minerale deel bevat een groot aandeel perliet wat vocht en voedingsstoffen kan bufferen. Het substraat blijft over jaren voedingstoffen leveren. Toepassing voor bomen naast verharding en voor het vullen van kratten.

Leverancier: Den Ouden Groenrecycling BV Contactgegevens: www.denoudengroep.com Contactpersoon: Jarno van Veelen Mede-ontwikkelaar: Greenleaf (krattenleverancier)

27

Telermaat: Expositie ‘Bijzondere Bomen’ Telermaat beschikt over een expositie over ‘Bijzondere Bomen’, zoals op GrootGroenPlus te bekijken was. Een aantal mensen uit het vak heeft een verhaal verteld over een voor hun bijzondere boom of aspect uit de kwekerij. Dit is vervolgens vastgelegd op de gevoelige plaat en op papier.

Leverancier: Telermaat Contactgegevens: www.telermaat.nl

Aeroplas Swing, Inspirerend Nieuwe pot van Aeroplas. Leverbaar in vele kleuren en met verschillende etiketsleuven.

Leverancier: Agrocultuur BV Contactgegevens: www.agrocultuur.nl Mede-ontwikkelaar: Aeroplas

28

Caryopteris clandonensis Blue Empire ‘Elst 033’ Stevige robuust groeiende varieteit, met grote capriblauwe bloemen. Bloeitijd augustus-september.

Leverancier: Boomkwekerij Elst-van Bergen Mts. Contactgegevens: www.boomkwekerijelst.nl

FotoCCar: Monteerbare fotostudio voor op universele CC-kar Monteerbare fotostudio voor op universele CC-kar. Verkrijgbaar in verschillende types en kleuren. Voor kleine planten van 100 centimeter en middelgrote planten van 175 centimeter tot grote planten van 200 centimeter.

Leverancier: FotoCCar, member Inter-arbo bvba Contactgegevens: www.fotoccar.eu Mede-ontwikkelaar: Pierre Demesmaeker

29

Kleurrijk plantmateriaal voor de winter Berberis thunb ‘Inspiration’. Een compacte bloeiwijze, met bladkleuren in een mix van rood, roze en wit. Winterhard en groeit op elke grondsoort.

Betula ‘Golden Treasure’. Deze bijzondere geelbladige dwerg Betula (berk) heeft een compacte, bolvormige groeiwijze, die zowel als struik als op stam een opvallende verschijning is, en is speciaal geschikt voor de aanplant op het terras, rotspartijen of in de tuin. Deze soort is vooral goed toepasbaar in kleinere tuinen.

Leverancier: Leendert Plants Contactgegevens: www.leendersplants.nl

30

Picea pungens Super Blue Seedling Picea pungens glauca uit zaad met een zeer uniforme compacte groei. De kleur is zo blauw als een veredelde Picea pungens. Hij is tevens perfect voor de kerstbomenteelt.

Leverancier: De Douglas Boomkwekerijprodukten BV Contactgegevens: www.douglasboomkwekerij.nl Mede-ontwikkelaar: Polplant Spzoo – Milicz (Pl)

Vierkante pot voorzien van vier etikethouders De pot heeft een afmeting van 14,2 x 14,2 cm bij 21,5 cm en heeft een ontwaterende bodem. Daarnaast is hij voorzien van een rand die geschikt is voor de uitzetvork. De rand is voorzien van vier etikethouders. De pot is uitermate geschikt voor de teelt van rozen en klein fruit, maar door de strakkere presentatie ten opzichte van een ronde pot zullen ook grassen en vaste planten zeker niet misstaan in deze pot. De bijpassende zesgaats tray is gemaakt uit PET-materiaal en zorgt ervoor dat er 36 potten op een Deense laag passen. PET heeft als belangrijke eigenschap dat het taaier is en minder snel scheurt of breekt (ook al gaan er zes zware producten in).

Leverancier: Van Krimpen BV Contactgegevens: www.krimpen.nl

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4921

31

De plataan groeit snel, biedt maximale schaduw en komt overal voor in zowel stad als landschap: in heel Europa, in het zuidelijk deel van de Balkan, langs de Zwarte Zee tot in Syrië en deels in Irak.

Alle grote Europese steden herbergen imposante exemplaren met gigantische kroonprojecties. Ook in Nederland bespeur je de plataan overal, want als hij een mens was geweest, was hij ondanks wortelopdruk hier en daar de ideale schoonzoon.

Auteur: Jan P. Mauritz (VRT)

De plataan: de ideale schoonzoon Het geslacht Platanus Geen vragende vakredacteur, geen rammelende telefoon. Niets van dat alles, maar in alle rust, een keuze gemaakt om aan u voor te stellen: de plataan, “Wie kent hem niet ”. De plataan is een klein geslacht met een beperkt aantal soorten, hybriden en variëteiten. Hij is echt overal in Europa te bewonderen en heeft zijn stempel gedrukt op de samenleving.

Naast de meer bekende soorten die in dit feuilleton de revue zullen passeren, met de mijns inziens meest interessante en toepasbare cv’s, bestaat er nog een aantal andere soorten die uitsluitend in bijzondere arboreta staan en geen toegevoegde waarde hebben voor gebruik in Nederland en dus verder niet voor het voetlicht zullen treden.

De natuurlijke verspreiding van het geslacht Platanus ligt in de gematigde en de subtropische klimaatzone van het noordelijk halfrond, van Noord-Amerika via Zuid-Europa tot in Klein-Azië en één afwijkende, bladhoudende soort

32

(Platanus kerrii), die voorkomt in het tropische Indochina (Vietnam, Laos en Cambodja).

Kenmerken Platanen zijn, op bovenstaande uitzondering na, allemaal bladverliezende, grote en hoge bomen, 35 tot 40 meter hoog, en sommige soorten in hun natuurlijke verspreidingsgebied nog hoger.

Het zijn enorme bomen met een koninklijke uitstraling. Met name de soorten sec bestaan uit zeer imposante bomen met enorme stammen en heel grote kronen, afhankelijk van de soort, al dan niet met een doorgaande stam en met heel grote en zware gesteltakken die laag in de kroon vrijwel horizontaal afstaand en boven in de kroon meer opgaand de habitus van de boom vormen.

De cv’s van plataan zijn in z’n algemeenheid bescheidener van formaat en hebben een meer specifieke kroonvorm en/of bladvorm.

Het belangrijkste kenmerk van platanen is wel de meer of minder, afhankelijk van de soort, afbladderende of afschilferende schors waardoor

de geelgroene, nieuwe bast zichtbaar wordt die schitterend contrasteert met de grijzig groenbruine, oudere schors. Ook de grootte van de afschilferende schorsplaten is afhankelijk van de soort. De dikke, stevige twijgen zijn ietwat zigzaggend met op elke knoop een rongvormig litteken rond de twijg van de afgevallen kleine steunbladeren. De meeste platanen dragen deze zogenaamde steunblaadjes, een soort bladrozet bij de bladvoet rondom de twijg, groen en later bruin verkleurend, die groter of kleiner kunnen zijn en afhankelijk van de soort langer of korter aan de boom blijven. De jonge twijgen zijn kortdurend stervormig behaard en later kaal en glad met rond groen merg. De knoppen zijn groen en meer of minder rood aanlopend en kegelvormig met één mutsvormige knopschub die soms iets gewimperd is. Het blad van platanen is groot, enkelvoudig en meestal handvormig gelobd. De grootte en vorm van het blad is zeer variabel en soortafhankelijk met drie tot zeven bladlobben met meer of minder diepe insnijdingen tussen

kruising tussen de Westerse plataan: Platanus occidentalis, en de Oosterse plataan: Platanus orientalis. Er zijn verschillende versies van waar en wanneer deze kruising ontstaan is, waarvan ik de oudste versie de meest aannemelijke vind, namelijk dat de boom zo rond 1640 ontstaan is in Spanje, waar de P. orientalis reeds lang voorkwam en de P. occidentalis, die vanuit NoordAmerika via Engeland ook veel op het vasteland van Europa aangeplant werd en dus ook in Spanje. De soortomschrijving x hispanica verwijst hier ook naar.

Een andere versie luidt dat in het midden van de achttiende eeuw in Londen grote aantallen volkomen winterharde platanen werden geplant. Dit zijn afstammelingen van de in de botanische tuin van Oxford aanwezige moederboom, de zogenaamde London Plane Tree. De eerste beschrijving van de boom dateert van omstreeks 1670.

“Welke versie nu de enige echte is? Ik weet het niet; u mag zelf kiezen. En dat privilege gun ik u toch niet echt vaak, dus…”

Platanus x hispanica, volwassen boom.

Binnen de systematische indeling van het Regnum vegetabile - het Plantenrijk behoort het geslacht Platanus tot de orde van de Rosales en daarbinnen tot de familie van de Platanaceae: de platanen. De geslachtsnaam is afgeleid van het Griekse woord ‘platanos’: de door de Grieken nog altijd gebruikte, inheemse benaming voor de Platanus orientalis. De familie is zogenaamd monotypisch en bestaat daarom uitsluitend uit species van het geslacht Plantanus, met acht tot tien soorten.

De bekendste plataan is de hybridesoort (= kruising) Platanus x hispanica, met zijn bijbehorende cv’s. De meesten onder ons kennen deze boom onder zijn oude naam: Platanus x acerifolia. Deze hybride is ontstaan uit een kruising tussen de Westerse plataan: Platanus occidentalis, en de Oosterse plataan: Platanus orientalis. De boom droeg heel vroeger de naam P. x hispanica. Later werd dat P. x acerifolia, met als synoniem: P. x hybrida, en, volgens de internationale ENA-regelgeving waarbij de eerste naamgeving de enig juiste is, nu dus weer: Platanus x hispanica.

Platanus x hispanica 'Tremonia'.

de lobben. De bladrand is scherp getand en de bladtop scherp toegespitst. De lengte van de bladsteel is, afhankelijk van de soort, korter of langer met een sterk verbrede, holle bladvoet die als een kraag om de twijgen ligt. De bladmerken zijn hoefijzervormig met veel sporen rondom de knoppen. De boom loopt laat in mei uit. Ook dit is weer afhankelijk van de soort, maar een kniesoor die daar op let. De herfstkleur van de meeste platanen is geel tot bruingeel en op warme zandgronden meer licht goudgeel en vervolgens bruin.

Het leerachtige blad verteert slecht.

De bloeiwijze van de boom is éénhuizig met éénslachtige bloemen (“behoeft geen verdere uitleg, toch?”) in dichte, bolvormige hoofdjes, hangend aan een lange steel. Met name de vrouwelijke hoofdjes vallen op door de rode kleur, veroorzaakt door de talrijke stempeltjes. De harde, stekelige dopvruchtjes zijn verenigd in de bekende bolletjes. Afhankelijk van de soort is het één enkele bol, of zijn het paren van twee, drie of vier en soms vijf of meer bollen aan één lange steel. De vruchten blijven tot ver in de winter hangen en vallen dan uit elkaar.

Het sortiment Platanus x hispanica: de gewone plataan Zoals al aangegeven is Platanus x hispanica een

Wel een hard feit is dat de plataan een snelgroeiende tot wel 35 meter hoge boom wordt met een grote, ronde kroon op een zware stam die, boven het midden van de kroon, vaak sterk vergaffelt in zware gesteltakken. De onderste takken staan vrijwel horizontaal af van de stam waardoor de uiteinden enigszins doorhangen. De zware stam loopt bij oude bomen vaak uit in een dikke, brede voet, een zogenaamde olifantspoot, met knoestige structuren en kleine, dikke, afbrokkelende schorsplaatjes. Het grote blad is handlobbig met drie tot vijf bladlobben, sterk variabel, ook aan één boom, 12 tot 24 cm lang en vrijwel even breed als lang met tot maximaal het midden ingesneden lobben. De middenlob is doorgaans even breed als lang. Het blad is glanzend, diepgroen van kleur en aan de onderzijde lichter groen en aanvankelijk dicht bezet met bruiniggrijze sterharen en later kaal. De lange bladsteel is viltig behaard. Bloei en vruchtwijze zoals bij de kenmerken beschreven, met meestal twee vruchtbollen bijeen.

Er is een aantal interessante cv’s van de gewone plataan en dan begin ik met: Platanus x hispanica ‘Alphen’s Globe’ Deze Nederlandse selectie is in 1992 door de heer J. Van Alphen uit Voorschoten geselecteerd.

Het is een bossige, struikvormige plataan met een bolvormige kroon die op een onderstam veredeld wordt, waardoor er een zeer gebruiksvriendelijke

33

Platanus occidentalis.

boom ontstaat die in kleine profielen past, zoals kleine pleintjes. Wel elke drie tot vier jaar als een knotplataan terugsnoeien. Bijzonder is dat het St. Janslot anders is dan het voorjaarsblad dat sterk lijkt op de soort. Het zomerblad is veel kleiner en meer langwerpig, met smallere, scherp getande lobben. De twijgen zijn groenbruin van kleur. Het is een goed gezonde boom die sterke snoei goed verdraagt.

Platanus x hispanica ‘Bloodgood’ Een Amerikaanse selectie die een hoge resistentie tegen plataankanker bezit. Het is een grote boom, tot 25 meter hoog, met een lange, rechte stam en een koepelvormige tot later ronde kroon. De afschilferende stam begint al in de jeugdfase en geeft een bijzonder fraai beeld met de olijfgroene, jonge bast en de loslatende, donkergrijsgroene schorsplaten. Het leerachtige blad is meestal drielobbig, soms met vijf spits getande lobben, is fris donkergroen en verkleurt naar geelbruin in de herfst. De boom verdraagt, zoals alle platanen, uitstekend hitte, droogte en een plek in de verhardingen, maar oppervlakkige wortels drukken bij te kleine plantlocaties al snel de verhardingen omhoog. “Daar kan de boom niets aan doen, u wel!”

Platanus x hispanica ‘Columbia’ Een in Nederland vrijwel onbekende, maar zeer fraaie plataan. In 1989 geselecteerd door het U.S. National Arboretum vanwege de hoge resistentie tegen plataankanker. Het is een opgaande boom

34

Platanus occidentalis stam en kroon.

met bijzonder fraai heldergroen blad, diep ingesneden zoals bij P. orientalis. De boom wordt in de Verenigde Staten sterk aanbevolen als straaten laanboom in brede profielen en op boulevards en avenues.

Platanus x hispanica ‘Malburg’ Deze boom is door de Naktuinbouw in 1981 geselecteerd uit een circa veertig jaar oude platanenopstand in Huissen. Ook de selectie ‘Huissen’ komt uit dezelfde laanbeplanting, maar is vanwege de geringe afwijkingen ten opzichte van de selectie ‘Malburg’ minder in cultuur.

De cv ‘Malburg’ is een goed groeiende, opgaande boom met een mooie, doorgaande spil, frisgroen blad en een fraai afschilferende stam. Een prima straatboom met een breed ovale, redelijk smalle groeiwijze die hoger wordt dan breed en die ook prima in de verhardingen gedijt.

Platanus x hispanica ‘Mr. X’ De boom is in 1992 op de boomkwekerij Van den Berk in St. Oedenrode geselecteerd vanwege de mooi recht doorgaande stam, de mooie afschilferende schors en de zeer uniforme groeiwijze. Opvallend aan de boom zijn de jonge twijgen met een paarsrode kleur die later verkleuren naar bruin met licht gekleurde lenticellen. De boom krijgt uiteindelijk een ronde kroon en heeft de verdere morfologische eigenschappen als de soort, maar is beter resistent tegen de bladvlekkenziekte (Gnomonia). De uniforme groei is een uitstekend uitgangspunt bij het gebruik als straat-

en laanbeplanting. De boom is kwekersrechtelijk beschermd, wat te zien is aan de toevoeging van het symbool PBR in de namenlijst.

Platanus x hispanica ‘Tremonia’ Tremonia is de Latijnse naam voor de stad Dortmund en stamt uit de Romeinse tijd, toen in de omgeving van Dortmund een Romeins legerkamp gebouwd was met die naam.

De boom is in de botanische tuin in Dortmund geselecteerd en in cultuur gebracht. Het is een zeer snel groeiende cultivar met een smal piramidale vorm. De boom is qua kroon smaller dan de oudere cv Platanus ‘Pyramidalis’ waar de selectie uit voortgekomen is. De rechte, doorgaande stam vormt de spil voor deze fraaie boom die als groot nadeel heeft dat de boom slecht te vermeerderen is. Een slagingspercentage van stek rond de 30 procent is al een goed resultaat! Het is een schitterende boom tot circa 20 meter hoog en prima toepasbaar in wat smallere straatprofielen of bredere groenstroken.

Platanus occidentalis: de Westerse plataan Een van de ouders van de bovenstaande species. Deze boom komt van nature voor in de gemengde loofhoutbossen in de oostelijke en zuidelijke staten van Noord-Amerika, van New England tegen Canada aan tot aan Noord-Florida en in westelijke richting tot aan de Great Plains.

Het is een boom die voornamelijk in de lage gebieden langs de rivieren, stroompjes en langs de oevers van de meren voorkomt. De boom

Platanus occidentalis stam.

Platanus orientalis var. cuneata, blad en vruuchten.

is omstreeks 1634 vanuit de staat Virginia in Engeland geïntroduceerd en vandaar in Europa in cultuur gebracht. Het is een grote boom tot wel 35 à 40 meter hoog met een brede, ronde open kroon. De grillige stam komt zelden tot in de top van de kroon. De boom valt meer op door zijn licht- tot zilvergrijze uiterlijk en de zeer noestige stam dan de meer gelig groenbruine verschijning van de Oosterse plataan De onderste takken zijn horizontaal afstaand en hoger in de kroon meer opwaarts groeiend. De kleinere takken in de kroon nemen een wat hangende stand aan, waardoor er een warrig kroonbeeld ontstaat.

De schors bladdert in kleine, ruwe, lichtgrijze schorsplaatjes af. Het blad is meestal drielobbig, met een grof getande bladrand, breder dan lang en 10 tot 24 cm breed, met grote steunblaadjes.

Jonge bomen zijn vorstgevoelig en de boom is in Nederland weinig in cultuur. Het zijn fraaie park-

Plataan op Houtplein in Haarlem.

bomen voor op een vruchtbare, vochthoudende bodem, die vanwege hun bijzondere uiterlijk wel direct opvallen.

Platanus occidentalis var. glabrata Van de Westerse plataan bestaat één var.: een door de natuur zelf georganiseerde aanpassing binnen de soort en in dit geval zijn dit aanpassingen in verband met de geografische ligging.

De var. glabrata is een door Charles Spraque Sargent, de grondlegger en eerste directeur van het beroemde Arnold Arboretum benaamde species die voorkomt in het zuidelijke deel van het verspreidingsgebied. De boom heeft kleinere bladeren dan de soort, meer leerachtig en dieper gelobd, tot wel een derde van de bladbreedte.

Het blad is vaak gaafrandig of spaarzaam grof getand. Hij is een uiterst zeldzame verschijning, zelfs in botanische tuinen.

Platanus orientalis: de Oosterse plataan. De andere ouder van de 3-clan.

Deze boom komt van nature voor in het oostelijk deel van Zuid-Europa: in Zuid-Italië, het zuidelijk deel van de Balkan, Griekenland, de kuststrook van Turkije, langs de Zwarte Zee tot in Syrië en deels in Irak. De boom komt ook voor op Sicilië, Kreta en Cyprus. De soortnaam ‘orientalis’ of de Nederlandse naam ‘Oosterse plataan’ is volgens mij wel wat verwarrend en slaat op het verspreidingsgebied in het Nabije Oosten en niet in het Verre Oosten zoals China en Japan waar de naamgeving orientalis veelvuldig naar verwijst.

Het zij zo!

Het zijn imposante, grote bomen tot 40 meter hoog met een doorgaande spil tot in de top van de breed ovale tot ronde, open kroon met breed afstaande takken onder in de kroon die op latere

35

Het Boomzagertje in Leidsebosje in Amsterdam, door een anonieme kunstenaar geplaatst in 1989 op de vooravond van de verjaardag van koningin Beatrix.

leeftijd overhangend worden. De grijze schors schilfert in grotere en deels kleine, onregelmatige schorsplaten af. De bast is geel en daardoor ontstaat een schitterend gevlekte stam. De stamvoet is veel meer ruw en noestig van opbouw dan die van de westerse makker en dan die van het product van de kruising: de P. x hispanica species.

Ook het glanzend groene blad is afwijkend met vijf tot zeven diep ingesneden lobben met scherp getande bladranden en, heel herkenbaar, de middelste lob van het blad is langer dan breed.

Door deze diepe bladinsnijdingen toont de boom transparanter dan de andere species van de plataan. De bolvormige vruchten zijn eerst groen en kleuren naar bruin, zitten in groepen van drie tot zes bijeen aan lange stelen. Er is een drietal geografische variëteiten (vars.) en er zijn vier cv’s van de Oosterse plataan, waarvan ik er vier aan u voorstel.

Platanus orientalis var. cuneata Deze prachtige boom komt van nature voor in een deel van het verspreidingsgebied van de Oosterse plataan, in Griekenland en Klein-Azië, waar deze boom vaak struikachtig, of zoals tegenwoordig: ‘meerstammig’, opgroeit. De boom blijft in alles beduidend kleiner dan de soort, tot maximaal 25 meter hoog, heeft kleinere bladeren, kortere bladstelen, etc. Het blad heeft drie tot vijf ingesneden, naar voren gerichte lobben met ook weer naar voren gerichte tanden.

De drie middelste lobben zijn toegespitst en zijn langer dan breed. Cuneata betekent ‘wigvormig’

36

Platanus orientalis.

en slaat op dit blad en met name de bladvoet.

Het is een prachtige boom, die in de jeugdfase licht vorstgevoelig is, maar daarna goed toepasbaar in alle vormen van groen.

Platanus orientalis var. insularis Deze schitterende boom is gevonden op Kreta en Cyprus. De var.-benaming insularis betekent ‘op een eiland groeiend’. De boom heeft, naast de afschilferende stamschors, als schitterende bijzonderheid het zeer grote vijf- tot zevenlobbig blad dat tot diep onder het midden van de smalle, lange lobben ingesneden is. De lancetvormige lobben zijn nog smaller en nog dieper ingesneden dan bij de Platanus orientalis ‘Digitata’. “Niet om te zieken hoor, maar toch zijn er weer een aantal taxonomen die twijfelen…” In het Arboretum Trompenburg in Rotterdam staat volgens mij de enige species van deze fraaie boom in Nederland, geplant in 1952 en in de botanische tuin in de Armeense hoofdstad Jerevan staan hele grote exemplaren met keurig de naambordjes erbij.

Helaas is deze boom in Europa niet of nauwelijks in cultuur; de oude spreuk ‘onbekend is onbemind’ is hier ook weer van toepassing.

Platanus orientalis ‘Digitata’ Deze species van de Oosterse plataan groeit in de jeugdfase smal piramidaal tot kegelvormig. De sterk opgaande takken zakken op latere leeftijd door waardoor een breed ovale tot bijna ronde kroon ontstaat. De boom wordt hier in Nederland circa 16 tot 18 meter hoog. Het blad is drie- tot

vijflobbig, tot wel 20 cm lang en diep ingesneden waardoor vingerachtige lobben met scherpe tanden ontstaan die veel groter zijn dan bij de soort. Het is van de bekende platanen wellicht de mooiste variant.

Platanus orientalis ‘Mirkovec’ Een vrij onbekende cultivar die door wijlen Robert de Belder in 1955 in het Arboretum Kalmthout geselecteerd is. De boom groeit traag en is eigenlijk een soort dwergvorm met een bolvormige kroon en kan daarom ook prima als dakplataan opgekweekt worden. Bijzonder is dat het blad groen uitloopt en vervolgens opvallend wijnrood kleurt. Een bijzonder fraaie verschijning die ook in de kleinere particuliere tuin een plek kan krijgen.

Platanus orientalis ‘Minaret’ Deze Nederlandse selectie uit P. orientalis ‘Digitata’ is in 1997 door boomkwekerij Leenderheim in cultuur gebracht. Het is een compacte, zuilvormige boom met een zeer dichte vertakking. De boom wordt ongeveer 12 meter hoog en groeit langzamer dan de soort. Het blad is, à la ‘Digitata’, diep ingesneden maar beduidend kleiner: 8 tot 10 cm lang.

Platanus orientalis ‘Schalks Favourite’ Deze cultivar is geselecteerd door Gerrit Schalk uit Lienden, de sortimentspecialist en keurmeester van de Naktuinbouw die vorig jaar (2010) met pensioen gegaan is. De boom is geselecteerd op zijn smalle, op ‘Tremonia’ gelijkende groeiwijze.

Deze cv van P. x hispanica is, zoals reeds vermeld, wel slecht te vermeerderen. ‘Schalks Favourite’ is redelijk goed te vermeerderen, vandaar. De smallere kroonvorm dan die van de soort biedt meer mogelijkheden in het gebruik van de bomen in de openbare ruimte en als straat- en laanboom in bredere profielen. Ook deze boom bladdert mooi bij de schors van de stam en bij takken en het blad is fraai ingesneden en mooi middelgroen van kleur.

Platanus orientalis 'Digitata'.

Dakplatanen.

Gebruik Platanen worden al eeuwenlang toegepast en door de mens voor allerlei doeleinden gebruikt.

Het zijn snelgroeiende bomen die ook uitermate geschikt zijn voor het stedelijk gebied.

Kijk maar eens in de grote steden van Europa, zoals Londen, Parijs, Barcelona en Rome. Overal vind je platanen, in enorme hoeveelheden en gesnoeid. Overal in het stedelijk gebied worden de bomen in enerlei vorm gesnoeid, geknipt of geschoren. In de stad Lyon staan langs de Boulevard des Brotteaux meer dan tweeduizend platanen, dwars door de stad, in brede trottoirs en allemaal gesnoeid. Daarbij komt dat de boom ook vrijwel overal kan groeien. In Zuid-Europa staan ze tot aan de stam in de verharding, zelfs in het asfalt en de boom groeit maar door.

Schitterende, door snoei gevormde bomen, als knotbomen, dakvormen, als meerarmige kandelaars opgebouwde bomen langs promenades in Zwitserland, Italië en noem maar op. Keizer Napoleon liet platanen langs de wegen planten zodat zijn legioenen zich in de schaduw van de bomen konden verplaatsen, want dat ging in die tijd te voet en niet met de snelle TGV van Parijs naar Marseille. De schaduw van de bomen en de verkoeling zorgden ervoor dat er meer kilometers per dag afgelegd konden worden en dat was van strategisch groot belang; dus werden er bomen aangeplant langs die belangrijke routes. Daar staan er nog altijd enorme aantallen van. Een punt van zorg en aandacht zijn de in platanen heersende ziekten die met name de laatste jaren de kop opgestoken hebben. Tijdens de onlangs gehouden, zeer succesvolle Ziekten & Plagen Dag van dit vakblad Boomzorg is daar de nodige aandacht aan besteed, zodat ik er in deze editie niet verder op inga dan het probleem te benoemen en uw aandacht ervoor te vragen. Ik ga u niet vertellen waar heel grote makkers van deze bijzondere bomen staan. Overal in Nederland staan grote exemplaren, en verder in Europa monumentale kanjers met enorme afmetingen, imposante stammen en gigantische kroonprojec-

ties van meer dan 35 meter. Je kunt er met twee busladingen mensen makkelijk onder staan. Echt waar, je wordt er stil van! Kijk maar eens in het boek Monumentale bomen in Europa van Jeroen Pater of op de site Monumentale bomen ( www. monumentaltrees.com) en je weet waar je deze reuzen kunt vinden.

“Ah, JP, doe er eentje dan?” “Oké, maar dan zijn het er eigenlijk meteen weer twee”. De bomen op het Leidsebosje, twee exemplaren van Platanus x hispanica, midden in Amsterdam.

De bomen, respectievelijk in 1874 en in 1876 geplant, zijn inmiddels ruim 20 meter hoog en hebben een stamomtrek van 6,70 meter.

Schitterende bomen; eigenlijk zijn het imposante ‘stadsbewoners’ die een bezoek meer dan waard zijn. “Ga zelf maar kijken, dan weet je wat ik bedoel, en doe de groeten aan het Boomzagertje”.

Groet

DGA Mauritz Adviseurs & Taxateurs BV

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4922

37

Papierzaaiproeven: te goed om af te serveren, te slecht om breed uit te rollen Bijeenkomst rondom de methode van onkruid onderdrukken bij het zaaien van gewassen Afgelopen 15 april organiseerde Telermaat in Zundert een informatiebijeenkomst rondom de zogenaamde papierzaaimethode. Deze nieuwe methode werd op 23 september in Zundert geëvalueerd.

Auteur: Peter Jansen

Het idee achter deze methode is het onderdrukken van onkruid bij het zaaien van gewassen. En dit weer naar aanleiding van het verdwijnen van de middelen Monam en Basamid. Het zaad wordt tussen twee banen papier gelijmd en onderdrukt daarmee het onkruidzaad dat op het zaadbed aanwezig is. Deze methode is oorspronkelijk Engels, maar is in de praktijk ontwikkeld door het Deense bedrijf Yding Grønt. De proeven zijn geïnitieerd en begeleid door Yvonne Leenaerts van Telermaat die een zestal kwekers aanzocht, bij wie in totaal tien soorten boomzaden werden beproefd. Van de tien soorten kwamen er twee totaal niet uit: sering en hammamelis.

Naaldgewassen scoren het best De resultaten ontlokten directeur Peter van Dongen de mening: 'De methode is te goed om af te serveren, maar duidelijk nog te slecht om breed uit te rollen.' De andere acht soorten kwamen wel op, maar vaak veel later en vertoonden daarbij minder groei. Naaldgewassen scoorden over het algemeen het beste. De oorzaken daarvan zijn op dit moment niet duidelijk aan te wijzen. Een van de aspecten is dat de methode dit voorjaar rijkelijk laat beschikbaar kwam, voor veel

38

Andy Doomen legt uit.

Onvoldoende planten per vierkant. Dit kan ook het gevolg zijn van de instelling van de machines in Denemarken.

Peter van Dongen van Telermaat.

teelten zelfs te laat. Een ander belangrijk probleem is dat boomkwekers werken met extreem gevoelig gestratificeerd zaad. Het transport van dit zaad naar Denemarken en terug is niet bevorderlijk. Verder is naar aanleiding van vergelijkbare proeven in Duitsland ook geopperd dat het papier als het ware vocht uit het gestratificeerde zaad trekt en daarmee de opkomst vertraagt en de vitaliteit vermindert.

Onkruid redelijk succesvol afgestopt Het aanvankelijke doel van de proef werd wel gehaald. Onkruid werd redelijk succesvol afgestopt. Bepaalde grassen, zoals hanepoot, zijn echter in staat door het papier heen te groeien.

Telermaat zal de komende tijd met de kwekers overleggen om de proef opnieuw op te zetten, eventueel in samenwerking met zaadbedrijven als Tenax van Niels Dictus. Een andere optie die werd geopperd, is om het zaad niet meer tussen twee banen papier te lijmen, maar op het papier.

Probleem daarbij is dat de Deense leverancier de methode niet wil aanbieden als papier alleen.

Tijdens de evaluatie werd besloten om ook deze optie te verkennen.

Berk was het traagste van opkomst, maar heeft zich inmiddels goed hersteld.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4923

39

Plus grande est plus belle La Fôret en Bocage Plants in Frankrijk vormen samen JP CO Met een jaarproductie van 3 miljoen jonge planten is Thierry Browaeys van La Fôret in les Sorinières bij Nantes in Bretagne al een van de grotere vermeerderaars van Frankrijk. Maar ook in Frankrijk geldt: big is beautiful, en het bedrijf heeft sinds kort een commerciële samenwerking met pluggenkwekerij Bocage.

Auteur: Hein van Iersel De samenwerking is zeker geen fusie, maar veel meer een intensieve samenwerking die met name gericht is op het optimaliseren van de afzet en marketing. Echt fuseren zou trouwens ook niet zo makkelijk zijn. Kwekerijen liggen in Frankrijk niet als in Haren, Zundert of Boskoop bij elkaar om de hoek, maar liggen vaak ver van elkaar verwijderd. De afstand van Bocage Jeunes Plants naar La Fôret is minimaal honderd kilometer.

Iets te ver dus om op dagelijkse basis samen te werken.

Het idee is dan ook veel meer om gezamenlijk op te trekken op het gebied van verkoop, marketing en sortiment. Op de website van La Fôret staat nog de oude eigen catalogus, maar op beurzen verspreidt het bedrijf al een gezamenlijk, onge-

40

veer 100 pagina’s dik boekwerk met daarin1500 verschillende soorten en variëteiten. Opmerkelijk is dat het bedrijf wel een gezamenlijke catalogus heeft voor op beurzen, maar op dit moment nog geen gezamenlijke website. Als ik ter voorbereiding van mijn interview met Browaeys door de catalogus blader, kan ik daar aanvankelijk weinig lijn in ontdekken. Van Nederlandse kwekers ben je wat meer specialisatie gewend. Maar La Fôret, en ook Bocage Jeunes Plants, kweekt eigenlijk alles: vaste planten, grassen, uitgangsmateriaal voor laanboomkwekers, sierheesters. Alles wat een boomkweker zou kunnen kweken, is wel te vinden op de vier kweeklocaties van de beide bedrijven. Alleen al Thierry Browaeys zelf heeft voor het bedrijf bij Nantes drie locaties: de hoofd-

vestiging, met de kantoren en de containervelden, één locatie waar het stekken plaatsvindt en op de derde locatie staan de kassen.

Franse slag Wie op een Frans bedrijf rondloopt, verwacht dat het er wat rommeliger is dan op de meeste Nederlandse bedrijven. Voor La Fôret geldt dat niet. Het is in onze ogen misschien geen voorbeeldbedrijf, maar lijkt opgeruimd en goed georganiseerd. Dat zou ook niet anders kunnen; daarvoor is het bedrijf te groot.

De massa van de planten op het containerbedrijf wordt gekweekt in P9, maar daarnaast heeft La Fôret een onwaarschijnlijk groot aantal potmaten in gebruik, van pluggen tot grote maten:

Thierry Browaeys met Abelia ‘Radiance’.

Het idee is dan ook veel meer om gezamenlijk op te trekken op het gebied van verkoop, marketing en sortiment P104, P77, P40, P28, GT9, P11, P9, P11 en P14.

Browaeys hierover: ‘Wij geloven heel erg in de juiste maat voor de juiste toepassing.’

Die grote verscheidenheid aan potmaten heeft waarschijnlijk ook te maken met de grote verscheidenheid aan klanten. Afzet aan eindklanten zoals tuincentra en hoveniers is er weinig.

De typische JP CO-klant is de collega-kweker.

Browaeys is het bedrijf 20 jaar geleden ook met

41

olgens Browaeys op dit moment slecht. Dat heeft met een aantal zaken te maken. Het btw-tarief waaronder planten en tuingoed vallen, is de laatste jaren sterk verhoogd, van ongeveer 5 procent in twee stappen naar meer dan 10 procent.

Ook de tuincentra, die als klant weliswaar niet direct belangrijk zijn maar indirect wel de klanten van klanten zijn, maken dat op dit moment niet goed. Marketing en logistiek zouden bij deze grote tuincentra volgens Browaeys hopeloos ouderwets zijn. Als gevolg daarvan worden extreem hoge prijzen gevraagd en is de afzet via dit kanaal zeer beperkt. Niet alleen over de markt is Browaeys niet al te positief; dat geldt ook voor de politiek. Lasten en loonkosten voor ondernemers stijgen, en dat terwijl medewerkers netto zeker niet meer overhouden.

Photinia x fraseri ‘Carré Rouge’ (r), volgens Thierry Browaeys een superaanwinst wat betreft kleur en habitus.

Thierry Browaeys met Mertensia maritima of oesterblad.

42

Nieuw Bij een sortimentskweker als La Fôret hoort een sterke nadruk op nieuwe variëteiten. De belangrijkste nieuwigheden voor het komende seizoen laat Browaeys mij vol trots zien. Allereerst Abelia ‘Radiance’, een compact groeiende Abelia, die gevonden is door de Californische breeder Planthaven. ‘Radiance’ is een soort van Abelia ‘Kaleidoscope’ en zou volgens La Fôret zo goed zijn door de krachtige groei, maar ook doordat de bonte kleur goed overeind blijft. Abelia ‘Radiance’ is in Amerika al enige jaren op de markt. La Fôret heeft sinds kort de exclusieve rechten voor Europa. Er wordt voor het komende seizoen veel verwacht van deze bonte Abelia.

Hierdoor heeft de plant zelfs een plek veroverd in de catalogus van het bedrijf. Ook op de cover van de catalogus staat Photinia x fraseri ‘Carré Rouge’. Rode Photinia’s zijn er natuurlijk legio, maar op het kweekbed is duidelijk te zien wat de meerwaarde van Photinia x fraseri ‘Carré Rouge’ is: ‘Carré Rouge’ houdt zijn kleur veel beter dan zijn belangrijkste tegenstrever ‘Red Robin’. Van Photinia x fraseri ‘Carré Rouge’ heeft La Fôret alleen de rechten voor Frankrijk.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4924

Al het water op de containervelden wordt opgevangen en in de recirculatievijver bewaard en hergebruikt.

Beetje spuitschade op magnolia.

Installatie om spuitvloeistof af te breken.

Eenvoudige tunnelkassen, maar wel allemaal in goede conditie.

Renovatie van een tunnelkas. Plastic en draad worden vervangen.

Levering van producten gaat het hele jaar door.

43

Bundeling van

Kracht

AGRO ADVIES

Verzendhal

In iedere tunnelkas hangt een inventarislijst.

Het laboratorium. Hier worden meststoffen (hoofdzakelijk Everris) klaargemaakt.

Ook biologie is belangrijk in Frankrijk, zoals hier een insect-trap. La F么ret klaagt over Italiaanse en Spaanse kwekers, die op dit gebied vals concurreren.

Opslag van jiffy substraten.

Water geven kwekerij.

45

80/20

De klacht is natuurlijk al oud en heeft een baard zo lang als Sinterklaas, maar ik zag verdacht weinig planten Pas geleden eens rondgelopen op de winkelvloer van een groot landelijk tuincentrum. Werd daar niet vrolijk van. De klacht is natuurlijk al oud en heeft een baard zo lang als Sinterklaas, maar ik zag verdacht weinig planten. Zou de Nederlandse burger geen planten meer willen, of wil de Nederlandse burger geen planten meer omdat het Nederlandse tuincentrum geen planten meer verkoopt? Had daar later nog een discussie over met een retailkenner. Volgens hem lijden de Nederlandse tuincentra onder het 80/20-syndroom.

Juist ja, heel makkelijk: je neemt afscheid van de tachtig procent en gaat voor de optimalisatie van de resterende twintig Al jaren geleden kwamen tuinretailers erachter dat ze met twintig procent van de planten tachtig procent van hun omzet en dus rendement halen.

Wat doe je dus? Juist ja, heel makkelijk: je neemt afscheid van de tachtig procent en gaat voor de optimalisatie van de resterende twintig. Op zich is dat een goede en slimme stap. De tuincentra die ik mij uit de jaren tachtig en negentig herinner, hadden tafel na tafel vol met vaste planten. Dat soort tafels zag er vaak beroerd uit en werd door de impulskoper in ieder geval hardnekkig genegeerd. Logisch dus dat er gesnoeid werd in dat sortiment.

Het nadeel van die oude 80/20-regel is dat die ook weer opgaat voor de resterende twintig procent. U begrijpt het al! Als je de redenering een paar rondjes doorzet, bestaat het hele vasteplantenschap van A tot Z uiteindelijk alleen nog uit asters en vinca’s. (Een sales-topper met een Z kan ik zo gauw niet verzinnen.)

46

Dezelfde retailspecialist verweet de Nederlandse centra dat ze bedrijfseconomisch gezien misschien wel de juiste keuze hebben gemaakt, maar wel een keuze zonder visie op de toekomst van het eigen bedrijf en het verkopen van planten. Inmiddels verkeren veel tuincentra in zwaar weer en ga je als liefhebber eigenlijk niet meer naar de Intratuinen, Groenrijken, Tuinwerelden van deze wereld, maar naar een plantencentrum of direct naar de gespecialiseerde kweker. In Duitsland zouden er inmiddels retailers zijn die dat antwoord wel in huis hebben.

De oplossing zou hem liggen in het non-stop bombarderen van de consument met visueel aantrekkelijke planten die steeds slechts korte tijd beschikbaar zijn. Je hebt dan niet het klassieke tuincentrumprobleem dat je planten voor een langere periode aantrekkelijk moet houden voor de consument, en je hoeft je evenmin de heisa op de hals te halen van vele tientallen soorten. Het kernwoord is in ieder geval: het verleiden van de consument.

Misschien moeten de kwekers dat de tuinretailers weer leren.

Hein van Iersel hein@nwst.nl Hoofdredacteur

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4925

At the Foundation of Growth Bas van Buuren B.V. Coldenhovelaan 10 2678 PS De Lier | NL T +31 (0) 174 53 54 55

Bij BVB Substrates zijn we er vast van overtuigd dat alleen een optimale basis garant staat voor een gezonde groei. Elke dag zorgen wij dan ook voor de productie en levering van die optimale basis: het substraat.

F +31 (0) 174 53 54 50

Euroveen B.V. Californischeweg 10-B 5971 NV Grubbenvorst | NL T +31 (0) 77 366 93 90 F +31 (0) 77 366 13 13

Met onze kennis, ervaring en moderne productiefaciliteiten zijn wij een betrouwbare leverancier voor kwekers in binnen- en buitenland. Bent u benieuwd wat BVB Substrates voor u kan betekenen? Kom dan gerust eens langs of bel ons voor een vrijblijvend gesprek.

www.bvb-substrates.nl

At the Foundation of Growth

A1 Payrolling Ervaren Roemeense en Slowaakse uitzendkrachten voor de Land- en Tuinbouw via A1 verloning. In dienst in Roemenië en/of Slowakije en bij u aan het werk. U bespaart ten opzichte van een Nederlands uitzendbureau zo’n € 1,50 per uur.

Dat is een besparing op jaarbasis met 5 uitzendkrachten van € 15.000.

Meer weten over A1 verloning?

Bel of e-mail naar Ludmila.Sjoerdsma@lugera.com (0622323545) en meldt u aan voor een van onze gratis ontbijtseminars bij u in de buurt. Wilt u dat wij langskomen om u alles uit te leggen?

Roderick.Veer@lugera.com (0651007749).

Alle informatie kunt u makkelijk downloaden op www.lugera.nl.

Wij zijn Lugera – The People Republic Homeland of Talent