Boomzorg7 2014 by NWST NeWSTories

Jaargang 6 nr. 7, 2014

Vakblad voor boomverzorging en boombeheer in de openbare ruimte

C O N N EC T I N G GR E E N PR O F E S S I O N AL S

Stobbenfrezen: Voorkom uitloop gerooide bomen

Iepenziektebestrijding • Als een mes door de boter met fijne kettingzaag • Granulaatttest • stobbenfrezen • Professionele stobbenfrees perfect voor particuliere tuin • Geheimtipp • Leilinde • Wijdemeren bouwt aan een iepenarboretum 2.0 • Juridisch: kapvergunning • Schaduw of geen schaduw? • Bestekservice voor gebruiksdaken•

Variatie in sortiment ook goed voor biodiversiteit en waardering groen Gevarieerd bomen kiezen is nu de norm

Carya ovata geeft een goede herfstkleur.

De massale aanplant van eiken heeft ertoe bijgedragen dat de eikenprocessierups zich in twintig jaar over heel Nederland heeft kunnen verspreiden. Met Ulmus en Aesculus hebben we ook massale uitval gezien. En met Fraxinus gebeurt het binnenkort nog eens. Het toepassen van een gevarieerder sortiment bomen spreidt het risico. En handig: de biodiversiteit stijgt en gebruikers van het groen waarderen dat groen meer. Auteur: Jaap Smit De eikenprocessierups heeft zijn opmars mede te danken aan de massale aanplant van Quercus robur. Dankzij de vele lanen waren de beesten in staat zich relatief snel te verplaatsen. Door die lange eikenlanen rijzen de beheerkosten nu de pan uit. Er zijn gemeenten die – mede onder invloed van de hoge kosten voor beheersing van EPR – flink eiken kappen. Kapitaalvernietiging! Er is niets mis met Quercus robur zelf. Eenmaal aangeslagen is het een relatief sterke boom, waarin flink wat bladen houtvretende insecten huizen; handig, want dat is de mode en voedselbron voor vogels. Overigens is de boom voor nectar verzamelende insecten nauwelijks interessant. Omdat iedereen de boom kent, vereikt Nederland. En waar aanplant van de eik zich vroeger vooral concentreerde in het oosten en zuiden van het land en op oude strandwallen, is de boom nu ook te vinden op plaatsen waar populier en wilg horen. Helaas zijn veel beheerders nu bang voor die soorten. Onnodig, want kies je de juiste selecties, dan is er echt

niets aan de hand. Door de komst van EPR en de monocultuur van eiken, is die soort nu een minder voor de hand liggende keus. Net zoals dat door de bloedingsziekte bij kastanjes het geval is. Inmiddels veroorzaakt de essterfte onder essen eenzelfde slachting als bij iep en kastanje. Overigens versnelt de essenprachtkever het verdwijnen van de es binnen enkele jaren naar verwachting flink. Risicospreiding is de enige oplossing, want bestrijden kunnen we de plagen in de openbare ruimte (met uitzondering van de EPR) toch niet. Klimaat noodzaakt andere keuzen Ook het klimaat dwingt ons tot het maken van andere boomsoortenkeuzes. Met naar het noorden opschuivende klimaatgordels, hebben wij nu het klimaat van pakweg Parijs van twintig jaar geleden. En omdat de gordels alleen maar verder schuiven, houdt de opwarming voorlopig niet op, zeggen de klimaatscenario’s van het KNMI. Het betekent dat sommige boomsoorten hier niet

meer aangepast zijn aan het heersende klimaat en langzaam verdwijnen. Fagus is naar verwachting het eerste slachtoffer. Omdat het in de stedelijke omgeving nog warmer is – dat geldt ook voor dorpen – volgen er meer. In het landklimaat dat in de stad heerst, is daarom dan geen plaats meer voor inheemse boomsoorten. Gelukkig zijn er voldoende boomsoorten, vooral uit het landklimaat, die in de stad goed groeien. En meer dan onze inheemse soorten geven die bomen opvallende bloei, herfstkleur, aantrekkelijke stammen. Bewoners valt de grotere variatie aan bomen in de openbare ruimte op: van ’groene brei’ naar ’groen met highlights’. Wie groen waardeert is er zuiniger op en misschien wel bereid er meer voor te betalen. En omdat de bomen nu voor highlights zorgen, zijn plantenbakken en andere dure eyecatchers minder nodig. En weet u wat grappig is? Die andere boomsoorten zijn niet duurder – in aanschaf en onderhoud – dan de nu gebruikelijke soorten. Als u ze slim kiest, is de biodiversiteit ook nog

als vervanger. Helaas zie ik nog weinig Catalpa speciosa de plaats innemen. Deze Catalpa is steviger dan Catalpa bignonioides en past uitstekend in de verharding. Zie de Theresiastraat in Den Haag. Let wel op de soortechtheid, want de kwekers schotelen nog wel eens de verkeerde soort voor… Op steeds meer plekken mag ik meedenken over vervangers voor kastanje. Het terugkrijgen van de allure van een kastanjelaan lukt weer! Nu het planten van Fraxinus flink teruggeschroefd moet, komt de Carya in beeld. Als leverbare boom best te verplanten. Een vaak redelijk smal opgaande boom met een schitterend gele herfst. Op droge plaatsen is Ailanthus geschikt. Plant hier mannelijke exemplaren van: die geven geen zaad en zaaien zich niet hinderlijk uit. Ik kan nog even door gaan. Keuze te over!

Carya ovata blijft ook op latere leeftijd relatief smal.

Catalpa’s in de verharding van de Theresiastraat in Den Haag.

eens flink geholpen: met name bomen die na de langste dag bloeien blijken een belangrijke rol te vervullen als energiebron (nectar) voor insecten. Want als vaste planten en kruiden in de zomer ophouden met het produceren met nectar, gaan bomen en struiken die dieper water gebruiken, daar gewoon mee door. Voldoende keuze Oei, dan wordt de keuze wel klein, hoor ik zeggen. Nee! In tegendeel. Voor alle ’probleembomen’, zoals es en paardenkastanje is een vervanger. Wat te denken van de Aesculus indica: een witte kastanje die helaas wat later bloeit. De Pseudomonas-bacterie komt er wel op voor, maar lijkt er geen vat op te hebben. Natuurlijk is uit dezelfde plantenfamilie de linde een goede keus

Experimenteer Bij het planten van andere boomsoorten heerst wat koudwatervrees. En eigenlijk ben ik daar blij mee. Want het is altijd raadzaam eerst te experimenteren met een paar exemplaren van nieuw toe te passen soorten. Gaat het onverhoopt toch mis, dan is dat geen ramp. Laat u eens inspireren op een boomkwekerij. Tot mijn schrik zijn er inmiddels boombeheerders en toezichthouders die nog nooit een kwekerij hebben gezien… Kwekerijsafari? Ja, doe maar! Plant die nieuwe soorten gerust in een laan. Waar afwisseling in het sortiment inmiddels normaler wordt, vinden landschappers het nog niet altijd oké ook in de lanen te variëren. En toch moeten we daar naartoe. Zeker ook omdat het in verband met de emotie die aan bomen kleeft, steeds lastiger is een noodzakelijke vervanging van een laan ineens uit te voeren. Maak dus groepen of kies van kruising tot kruising een andere soort of selectie. Gevarieerd kiezen. Misschien best lastig, maar uiteindelijk biedt het alleen maar voordelen. Bovendien vraagt het ouderwets vakmanschap en serieus nadenken van de betrokkenen. En dat is leuk! Gevarieerd kiezen kent alleen maar voordelen.

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-4966

Jaap Smit is teamleider en dendroloog bij Cobra boomadviseurs bv. Cobra is sinds 2000 actief in het groene domein van de openbare ruimte. Voor vragen over boomonderzoek en gevarieerde boomsoortenkeuze kunt u contact opnemen met Jaap Smit. Hij is bereikbaar op nummer (06) 30394483, per mail: jaap.smit@CobraBoomadviseurs.nl en via @dendroloog

Bedrijf: Cobra boomadviseurs bv Naam: Jaap smit Functie: Dendroloog Plaats: Pijnacker Omvang: 25 medewerkers Geschreven onder verantwoordelijkheid van Jaap Smit.

TREE INDUSTRY PERSONALITY

Voor al uw rooien snoeiwerkzaamheden Kortenhoef Tel: 06-21225226 www.robvandenhoek.nl

“Onze kwaliteit is onze toekomst” leverancier van Buxusstek Sempervirens, Faulkner & Prunus Novita

www.wilbertstek.nl Smidstraat 1 - 6691 ES - Gendt Tel. 0481 - 425543 | Mob. 06 - 54255446 Fax 0481 - 422963 | info@wilbertstek.nl

VERTROUWD MET BOMEN! Broeksteeg 2 6732 GS Harskamp T 0318 - 654855 F 0318 - 479844 info@flierboomverzorging.nl www.flierboomverzorging.nl

Markelo: 0547-750 900 Dedemsvaart: 0523-611 176 info@boomspecialist.nl www.boomspecialist.nl

Snoeien, rooien, verplanten VTA controle, advies Treeworker, Tree Technician Bomen & beplanting T: 0172-631 720 info@cyber-adviseurs.nl www.cyber-adviseurs.nl

T: 0525-653695 M: 06-51061686 info@boomentuintechniek.nl www.boomentuintechniek.nl

T: 030-656 3016 M: 06-54942530 info@vanaschgroenvoorziening.nl www.vanaschgroenvoorziening.nl

Boomadviesdiensten Heusden Boomtechnisch onderzoek, VTA, Boomeffectanalyse, (Picus-) geluidstomografie T: 06-12330613 info@boomkarwei.nl

Boomverzorging en Groenvoorziening

Adviseurs voor: Bomen, Grootgroen, Flora&Fauna

Boom- en landschapsverzorging VCA gecertificeerd

Treviso 13 2921 BJ Krimpen aan den IJssel T: 0180-515844 info@kdbgroen.nl www.kdbgroen.nl

Van Pallandtlaan 10 6998 AW Laag-Keppel T: 0314-642 221 info@foreestgroenconsult.nl www.foreestgroenconsult.nl

Stationsweg Oost 196 3931 EX Woudenberg T: 033-286 5068 info@gkboomverzorging.nl www.gkboomverzorging.nl

VTA-rapportages FFW-checks Meentweg 18 9756 AN Glimmen T: (+31) (0)50 402 85 06 F: (+31) (0)50 402 85 07 mail@stedelijkgroen.com www.stedelijkgroen.com

Waaldijk 24 6677 MB Slijk-Ewijk 0481-482 556 0653-847 171 bosland@planet.nl

Expert advies voor bomen in de stad

Onderzoek, advies, snoei ETW, ETT

25 jaar ervaring T: 020-411 87 53 couenberg@natura-ingenium.nl www.natura-ingenium.nl

Laan van Mertersem 15 Breda, 076-520 3909 info@B-vier.nl www.b-vier.nl

Windhoek 5 7345 EH Wenum Wiesel T: 055-3121041 F: 055-3120728 bouwmeester@treeworker.nl www.treeworker.nl

Beilen - Terhorst 5 Diever - Kastanjelaan 10 Groningen - Lavendelweg 27 0593 - 52 70 32

Tarzan Boomspecialisten

Snoei & Kap - onderzoek, inventarisatie, aanplant, detachering

T: 0297-582994 f@tarzan.eu www.tarzan.eu

Bloemendaalseweg 68a 2804 AB Gouda T: 06-22420943 info@hovenier-boomverzorging.nl www.hovenier-boomverzorging. nl

Boomverzorging Dwazziewegen 17 9301 ZR Roden T: 050-501 53 46 M: 06-53240346 vosgroenverzorging@planet.nl www.vosroden.nl

Inventarisatie | onderzoek advies | snoeien | Vellen info@boomontzorging.com www.boomontzorging.com • Robert van Stuyvenberg 06-15699852 • Aernout Theunissen 06-23290014

Wencopperweg 64 3771 PP Barneveld T: 06-21582757 F: 0342-427039 www.wencopkwekerijen.nl kwekerij@wencop.nl

Martin Tijdgat: Wijdemeren bouwt aan een iepenarboretum 2.0

De gemeente Wijdemeren is al jaren bezig haar iepenbestand uit te breiden. Volgend jaar en het jaar daarop worden er â&#x20AC;&#x201C; met dank aan Noordplant â&#x20AC;&#x201C; nog eens ongeveer twintig nieuwe iepensoorten aangeplant. Daarnaast beschikt de gemeente straks ook nog eens over een digitaal iepenarboretum 2.0. Beleidsmedewerker Openbaar groen, Flora en fauna van de afdeling Beheer Openbare Ruimte, Martin Tijdgat, hoopt dit in het najaar van 2015 te lanceren.

www.boomzorg.nl

Colofon Boomzorg wordt 8 keer per jaar in een g emiddelde oplage van 2.250 exemplaren verspreid onder boomverzorgers en boombeheerders in dienst van gespecialiseerde bedrijven en gemeentes.

Niets nieuws onder de zon, in de strijd tegen de zon Lindenbomen of andere geslachten hebben van oudsher een snoeivorm voor een functie, zoals zonnewering of sierelement. Tegenwoordig kan de hoeveelheid advertenties met lei- en

Redactie & commercie NWST NeWSTories bv Fransestraat 41 6524 HT Nijmegen

Hoofdredacteur: H ein van Iersel (hein@nwst.nl) Vakredacteur: Santi Raats (santi@nwst.nl) Vormgeving: Marie Cecile Oosterhout Advertenties: Alberto Palsgraaf (alberto@nwst.nl) Peter Jansen (peter@nwst.nl) Abonnementen 69,- per jaar. De abonnementsperiode loopt van 1 januari tot en met 31 december van ieder jaar en uw abonnement zal jaarlijks automatisch worden verlengd, tenzij uw schriftelijke wederopzegging uiterlijk 31 oktober voorafgaand aan de nieuwe abonnementsperiode in ons bezit is. Op alle abonnementen zijn onze leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze vindt u op www.boomzorg.nl/abonnement ISSN: 2211-9892 Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij Boomzorg c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook. Boomzorg wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

www.boomzorg.nl

vormbomen op internet in uitgeprinte

Postbus 569 6500 AN Nijmegen T 024-3602454 F 024-3602464

vorm met gemak een auto, nee, een bus bedelven! Mits in beperkte mate, is er niets mis mee om ze aan te planten. Doe er vooral uw opdrachtgever, de burger, een plezier mee, want die geniet van mooie snoeivormen hier en daar, op een pleintje of in een winkelcentrum.

Professionele stobbenfrees perfect voor particuliere tuin

en verder Actueel

De SCW-410H is een professionele stobbenfrees

8 Nieuws

die bij overheid en bedrijven kan worden ingezet,

Gauke Dam: ‘Zonder collectiviteit is

evenals bij particulieren, omdat hij ook op niet-toe-

iepenziektebestrijding geen haalbare kaart’

gankelijke plaatsen kan komen. Zo’n vier jaar terug kwam het eerste model op de markt, eigenlijk op

Achtergrond

verzoek van Boomrooierij Weijtmans uit Udenhout.

Dit bedrijf was dan ook de eerste klant.

zaagketting 46

Als boter door het hout met fijne Schaduw of geen schaduw?

Juridisch 44

Ook niet-eigenaars kunnen een

kapvergunning aanvragen en krijgen

Column 13 Zelfbeheer 50 Hoofdredactioneel

inhoud 30

Geheimtipp

Een beetje boomkweker gaat dit jaar natuurlijk niet op vakantie in zo’n alledaags resort in Antalya, Andalusië of de Ardennen. Nee, die kiest iets wat bij zijn vak en interesse past. Misschien is dit boombed dan iets voor hem of haar. Klettern und Träumen in den Bäumen is het motto van evenementenpark Böhmerwald in Oostenrijk. Je slaapt tussen de bomen op een hoogte van vijf meter; langzaam deinend op de wind. Google Baumbett en je kunt vandaag nog reserveren.

Granulaattest reist van lab naar praktijk Sinds de Dag van de Openbare Ruimte begin oktober dit jaar is RAG ermee naar buiten getreden: een test die in de praktijk die de verdichting van granulaat test. Die verdichtingsgraad blijkt namelijk altijd anders uit te pakken dan in het lab op voorhand is gemeten en is toch handig om te weten vóórdat een stadsboom ermee in de verharding wordt geplaatst.

Bestekservice voor gebruiksdaken maakt ontwerp van dak een soort click and play Gebruiksdaken kunnen op vele manieren en met verschillende materialen worden opgebouwd. Maar elke keuze heeft zijn consequenties. De nieuwe bestekservice van Leven op Daken kan architecten en aannemers bijstaan bij het ondervangen van die consequenties.

www.boomzorg.nl

Nieuws

Toelating voor middel om stobben te behandelen Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) heeft besloten het middel Shyfo op basis van de werkzame stof glyfosaat toe te laten. Shyfo wordt toegelaten als onkruidbestrijdingsmiddel, doodspuitmiddel en middel voor de behandeling van stobben van afgezaagde bomen en struiken. Het betreft een middel voor professioneel gebruik. De toelating is tot stand gekomen via de procedure van de wederzijdse erkenning.

Controle platanen op Massaria in Quercus opent vestiging in Randstad Begin mei 2014 opende Quercus Boomverzorging een nieuwe vestiging in Zoeterwoude. Van hieruit kan zij nu ook de Randstad bedienen. De vestiging is in eerste instantie gestart als satellietlocatie, maar het is de bedoeling om binnen enkele jaren uit te groeien tot een volwaardige vestiging. Vestigingsleider Rob Gulmans: ‘Onze nieuwe vestiging in Zoeterwoude versterkt onze positie in het westen van Nederland. Dit past bij onze missie om een professionele, landelijke organisatie te zijn die de lokale markt goed kent en met korte lijnen vanuit verschillende vestigingen een optimale dienstverlening biedt.’ Het adres van deze nieuwste vestiging van Quercus is: Energieweg 13 te Zoeterwoude.

Meer EPR in noorden van Nederland In het noorden van Nederland is het aantal eikenprocessierupsnesten het afgelopen seizoen verdrievoudigd. Op een aantal plaatsen in de provincies Friesland, Groningen, Drenthe en Flevoland zijn zelfs vijfmaal zoveel rupsennesten als afgelopen seizoen aangetroffen. De rups, die gezondheidsklachten kan veroorzaken, heeft zich in het zuiden van Nederland veel minder opvallend verspreid. In

www.boomzorg.nl

het midden van het land is sprake van een verdubbeling. Alleen de provincie Noord-Holland boven Amsterdam lijkt nog plaagrupsvrij. Tot dit jaar kwamen eikenprocessierupsen vooral voor in lanen met eiken. In 2014 zijn de beesten echter ook aangetroffen in natuurgebieden met gemengd bos. Het Kenniscentrum Eikenprocessierups waarschuwt dat gemeenten niet moeten bezuinigen op de bestrijding van de plaagrups, want voor 2015 wordt een verdere toename voorzien. De rupsen laten brandharen los die voor veel jeuk, ademhalingsklachten en ontstoken ogen kunnen zorgen. Zowel mensen als dieren hebben er last van.

Nieuwe richtlijn BVR in Gisib Tijdens de Dag van de Openbare Ruimte introduceerde het CROW een nieuwe richtlijn voor Boomveiligheidsregistratie (BVR). Binnen twee weken na publicatie door het CROW is de nieuwe richtlijn opgenomen in Gisib. De BVR maakt aan boomeigenaren duidelijk wat ze minimaal moeten registreren om aan hun 'zorgplicht' te voldoen. De richtlijn bevat het overzicht van de kenmerken die minimaal moeten worden geregistreerd. In vijf duidelijke stappen staat de cyclus van periodieke registratie beschreven. De beschrijving van de werkwijze en de lijst met definities zorgen voor helderheid in de toepassing tijdens de inspecties en bij de interpretatie van de geregistreerde gegevens.

Amersfoort In opdracht van de gemeente Amersfoort verzorgt Copijn Boomspecialisten in samenwerking met Copijn Advies uit Utrecht van 20 tot en met 31 oktober een uitgebreide Massariacontrole. 170 platanen, verspreid over 40 locaties in de stad zijn geselecteerd naar aanleiding van een VTA-controle (Visual Tree Assesment) die de gemeente eerder dit jaar heeft laten uitvoeren. Om de leefomgeving voor iedereen veilig te houden is het van belang dat de bomen in de gemeente in goede conditie verkeren. Daarom doet de gemeente Amersfoort onderzoek naar de staat van de bomen en wordt bepaald welke bomen een onderhoudsbeurt nodig hebben. De Massariaziekte komt voor in bomen vanaf circa 30-40 jaar oud en tast zowel dunne twijgen aan als gesteltakken. Massaria is een schimmelaantasting die voorkomt in platanen en breukgevoeligheid veroorzaakt van takken en soms hele kroondelen. Aangezien de aantasting zich aan de bovenzijde van takken ontwikkelt, is deze met een standaard-VTA-controle vanaf de grond vaak niet waarneembaar. Pas als de aantasting zeer ernstig is, kan een conditieafname in de betreffende tak zichtbaar worden. Het gevolg is dat aangetaste, op het oog gezonde takken plotseling uit kunnen breken en schade veroorzaken. Om goed zicht te krijgen op de eventuele aanwezigheid van Massaria wordt de inspectie met een hoogwerker uitgevoerd. Inspectiegegevens worden ter plekke met een veldcomputer verwerkt in het beheersysteem van de gemeente. Het werk wordt uitgevoerd door een ploeg ETW’ers met

BVC-certificaat (Boomveiligheidscontroleur) en staat onder begeleiding van een ETT’er. Indien Massaria wordt geconstateerd, vindt direct snoei plaats en worden aangetaste takken verwijderd. Door deze gecombineerde aanpak (inspectie en snoei) bespaart de gemeente Amersfoort kosten.

Gedragscode beheer en onderhoud opnieuw goedgekeurd De Flora- en faunawet-gedragscode van Stadswerk en Branchevereniging VHG voor bestendig beheer en onderhoud van groenvoorzieningen en natuurterreinen is herzien, en met ingang van 29 oktober 2014 weer voor vijf jaar goedgekeurd. Dit betekent dat de gedragscode ook weer kan worden ingezet als vrijstelling voor het beperken van schade aan flora en fauna. De gedragscode blijft het instrument om eenduidig en geborgd zorgvuldig te kunnen handelen, zodat overtredingen worden voorkomen. De gedragscode kan worden toegepast door alle gemeenten, groene aannemingsbedrijven, loonwerkers en ook door waterschappen, woningbouwcorporaties en terreinbeherende organisaties. De gedragscode bevat het stappenplan en het overzicht van mogelijke maatregelen per beheergroep en per soortgroep. Elke gebruiker maakt per werk of contract daarmee een plan van aanpak, waarin het ecologisch werkprotocol wordt aangepast aan de lokale situatie. Uniek voor de gedragscodes van Stadswerk en Branchevereniging VHG is het borgen van de deskundigheid van de medewerkers met certificaten voor zorgvuldig handelen op drie en vier

niveaus. De nieuwe gedragscode is uitsluitend toe te passen voor werkzaamheden die vallen onder ‘bestendig beheer’. Voor alle andere werkzaamheden is er de gedragscode ‘Ruimtelijke Ontwikkeling en inrichting’. Opdrachtgevers en opdrachtnemers in de gehele groene ruimte kunnen volstaan met de inzet van beide gedragscodes.

Kubota verder met eigen vestiging De Mechan Groep meldt in een persbericht dat men in goed overleg afscheid neemt van de import van Kubota. De Vor zou dit merk al 35 jaar vertegenwoordigd hebben. Kubota gaat verder als een zelfstandig onderdeel van Kubota Europe met het hoofdkantoor in Parijs. De belangrijkste reden voor het afscheid van Kubota is het feit dat de Mechan Groep zich door de import van Agco steeds meer ontwikkelt als een concurrent van Kubota. De vestiging van de Mechan Groep in Achterveld is omgebouwd tot een Agco Experience Centre. Hier worden de vijf belangrijkste Agco-merken tentoongesteld. De medewerkers van de Mechan Groep die exclusief voor Kubota werkten, gaan mee over naar de nieuw opgerichte Nederlandse Kubota-vestiging, die te vinden zal zijn aan de Dieselstraat 8-10 in Ede.

Boot wint aanbesteding Uden Boot & Co Boomkwekerijen uit Boskoop heeft een aanbesteding gewonnen die was uitgeschreven door de gemeente Uden. De levering betreft bomen, heesters en overig plantmateriaal ten behoeve van projecten en onderhoudswerkzaamheden in de openbare ruimte in de gemeente Uden. De gemeente Uden heeft zich in dit aanbestedingstraject laten adviseren en begeleiden door de hofschrijver van dit vakblad op gebied van sortiment: Jan P. Mauritz van Mauritz Adviseurs & Taxateurs BV.

www.boomzorg.nl

NATIONALE BOMENBANK Boomverplanting

•

Ve r z o r g i n g

•

Onderzoek

Het verplanten van bomen levert kostenbesparing én een bijdrage aan het duurzaamheidsbeleid op. www.nationalebomenbank.nl - Tel. 0184 - 69 89 89

Sales-professional voor groene uitgeverij Bedrijf NWST NeWSTories BV is een kleine uitgeverij in Nijmegen. Naast het uitgeven van aantal vaktijdschriften en websites voor groene professionals verzorgen en organiseren wij congressen en symposia.

Kernwoorden Resultaatgericht, humor, slim, nieuwsgierig, on the road

Functieomschrijving Wij zijn op zoek naar een accountmanager, die flexibel en met humor de belangen van onze klanten kan vertegenwoordigen. NWST werkt sinds kort met een nieuw commercieel model. Idee is dat we opschuiven naar de marketing communicatie stoel van onze klanten en hen via onze bladen, websites en andere activiteiten actief kunnen ondersteunen in hun doelstellingen. Jij gaat actief de boer op om dat model in de markt te zetten. We zoeken geen old school sales, maar een junior sales-professional, die snapt hoe moderne (online) communicatie werkt en partners in de markt, maar ook collega’s bij de hand neemt.

Meer informatie: NWST Connecting Green Professionals Postbus 569 6500 AN Nijmegen

Wie durft ons te helpen?

Hein van Iersel (hein@nwst.nl - 06 533 63 062) E info@nwst.nl M 024 360 2454 I www.nwst.nl

Nieuws

Dijksma wil vijf

miljoen investeren in groen onderwijs Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken is bereid om voor het jaar 2015 binnen de begroting van Economische Zaken een bedrag van 5 miljoen euro te herschikken. Dijksma komt daarmee gedeeltelijk tegemoet aan een nog in stemming te brengen motie om het budget voor de bekostiging van het groenonderwijs op de begroting voor 2015 van Economische Zaken met 10 miljoen euro te verhogen. Deze motie is ingediend door de Tweede Kamerleden Harbers en Koolmees. Dat blijkt uit een brief van Dijksma aan de Tweede Kamer, die zij 16 oktober jl. verstuurd heeft. Dijksma is bereid gehoor te geven aan de wens van de Kamer en voor het jaar 2015 binnen de begroting van Economische Zaken een bedrag van 5 miljoen euro te herschikken ten gunste van het begrotingsartikel 17: â&#x20AC;&#x2DC;Groen onderwijs van hoge kwaliteitâ&#x20AC;&#x2122;. In combinatie met de ingediende amendementen Harbers/Koolmees geeft dit voldoende ruimte om de in de begroting aangekondigde versobering voor 2015 ongedaan te maken.

Bijl Groentechniek met stobbenboor naar Rusland Bijl Groentechniek uit het Brabantse Galder heeft vorige week een contract getekend met een Russische dealer. De firma LLC 'Klass' uit Raduzhnyi Town, ongeveer 3000 kilometer achter

Moskou, is leverancier van landen bosbouwmachines en is gevestigd 5850 kilometer van Galder, waar Bijl Groentechniek gevestigd is. Er worden binnen een jaar dertig stuks R-Top machines geleverd naar Rusland. De eerste R-Top stobbenboren draaien al vanaf vorig jaar in Moskou en Sotsji. De veiligheid, eenvoud en de lage gebruikskosten waren de motivatie voor LLC 'Klass' om het dealerschap van R-Top aan te gaan.

Groot... ...in gevarieerde voorraad. Lappen heeft altijd verrassende, bijzondere en opvallende soorten in de kwekerij staan. Wat vindt U bijvoorbeeld van deze Ginkgo biloba ´Fastigiata Blagon´®?

Herrenpfad 14 · 41334 Nettetal-Kaldenkirchen · Telefoon: +49-2157-818-0 · Fax: +49-2157-818-180 Duitsland · e-mail: info@lappen.de · Uw contactpersoon: Teije de Haan · mobiel: +31-646 080 692

GROOT IN BOMEN

LAPPEN

Zou Maarten van Rossum een stukje Utrecht in zelfbeheer nemen? Onder het motto ‘groen moet je doen’ probeert de gemeente Utrecht haar burgers te motiveren om door middel van zelfbeheer een stukje groen of een speelplekje te onderhouden. Volgens de website zorgen bewoners bij zelfbeheer zelf voor een stukje van hun omgeving, onder de voorwaarde dat het stukje wel voor iedereen toegankelijk blijft. Dat kan groen zijn, zoals het onderhouden van een stuk park of het aanleggen van een geveltuintje. Maar ook voor pleintjes of speelplaatsjes bestaan er zelfbeheerafspraken. De gemeente Utrecht helpt de zelfbeheerders hierbij, met tips voor onderhoud, maar ook door materiaal en gereedschap beschikbaar te stellen. Als ik dit lees, dan vraag ik me met gezonde achterdocht af of de gemeente Utrecht aan het zelfbeheer een doelstelling heeft verbonden. Met andere woorden: wat is het addertje onder het gras?

Zelfonderhoud door de burger is denk ik niet goedkoper; het geeft wel meer voldoening Zo nu en dan neem ik de tijd om mij te voet te verplaatsen. Uiteraard moet de zon dan wel schijnen. Ik loop dan met veel plezier door de straten en bekijk de voortuintjes en het gemeentelijk groen. Ik word dan heel vrolijk van de diversiteit aan toegepaste beplanting en verharding. Gelukkig zijn de kattenbaktuintjes op hun retour, althans in mijn omgeving. Dakplatanen en Japanse wilgjes verdwijnen langzaam van het toneel. Ook heeft de natuur ons met twee flinke winters verlost van de exoten, zoals palmen, olijven en bananen (overigens wel goed voor de handel). Over het algemeen zien de door mij bekeken voortuinen er goed uit en is de liefde van de eigenaar voor zijn postzegeltje goed waarneembaar. Is dit een trend? Ik hoop het.

De gemeente voorziet in groen op basisniveau; als de bewoner meer wil, moet hij of zij dat zelf onderhouden Mijn mini-excursies leveren ook wel eens leuke tafereeltjes op. Een tijdje terug liep ik met een stagiaire door een straatje toen mijn oog viel op een leuk verzorgd tuintje. Ik werd ergens door getriggerd – ik weet niet meer waardoor – en we bleven even kijken. Een oudere man, type tuinman uit een Engelse dramaserie, vroeg: ‘Zoekt u iets?’ Ik zei: ‘Nou, eh nee, we kijken alleen maar naar de mooie tuinen in deze buurt.’ ‘Ja, mooie tuintjes, hè’, zei de grijsaard. Door dat woordje ‘mooi’ veranderde de man van een te assertieve AOW’er in een vriendelijke opa. Even later werd de man vergezeld door een oudere vrouw, van wie ik meteen aannam dat ze zijn echtgenote moest zijn. ‘Rustig maar hoor, lieverd, het is niets’, zei de man zacht tegen de vrouw. Daarna stelden we ons netjes aan elkaar voor en vertelde ik dat we voor de gemeente werkten. De vrouw leek daarna opgelucht en nam gelijk het woord. Ze vertelde ons dat zij al jaren met toestemming van de voorman het gemeenteperk voor hun deur onderhouden. ‘Jaren geleden wou de voorman de rozen eruit gooien; te veel werk, zei hij. Wij hebben toen gevraagd of wij de rozen mochten bijhouden en dat mocht. Het was

rozen of gras en wij wilden rozen, dus moesten we het zelf bijhouden. Moet u eens zien hoe mooi de rozen zijn.’ We liepen langzaam naar het rozenperk en inderdaad, de rozen zagen er prachtig uit. Omdat onze pauze bijna om was, probeerden we ons te onttrekken aan het enthousiasme van de vrouw. Het kostte ons moeite, maar dankzij de smoes dat we een belangrijke afspraak hadden, liet de vrouw ons toch gaan. ‘Doet u de voorman de groeten van ons.’ ‘Dat doen we’, zei ik vluchtig en de stagiaire en ik liepen snel naar het gemeentehuis. Eigenlijk is het bovenstaande een voorbeeld van zelfbeheer dat werkt. De gemeente voorziet in groen op basisniveau; als de bewoner meer wil, moet hij of zij dat zelf onderhouden. Is dit goedkoper? Ik denk het niet. Geeft dit meer voldoening bij bewoners? Ik denk het wel. Bewoners die iets extra willen, kunnen hier dan zelf voor zorgen. Het levert in ieder geval een hogere kwaliteit van de openbare ruimte op. Maarten van Rossum kan beter slapen. Ik wens de gemeente Utrecht veel succes en ben benieuwd naar de ervaringen. Groet, Chris Winter PS: zou Maarten ook een stukje Utrecht in zelfbeheer hebben genomen?

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4970

www.boomzorg.nl

Gauke Dam: ‘Zonder collectiviteit is iepenziektebestrijding geen haalbare kaart’ Gemeenten die iepenziekte te lijf willen als eilandje, bestrijden vaak voor niets Iepenziektebeheer is met name succesvol als beheerders samenwerken, want hij is zeer besmettelijk via iepenspintkever en ondergrondse wortelverbindingen. Het succes van de iepziektebestrijding is gestoeld op samenwerking. Gebeurt dit niet, dan kan het wel eens gebeuren dat beheermaatregelen rond iepenziekte voor niets worden genomen. Auteur: Santi Raats

De bomenploeg van de gemeente Castricum kapt ieder jaar relatief veel iepen, omdat volgens groenspecialist Chris Winter op terreinen zoals dat van aangrenzend waterleidingbedrijf PWN niet of onvoldoende wordt beheerd. Dit illustreert het probleem dat iepenziektebestrijding zonder draagvlak in de directe omgeving feitelijk dweilen met de kraan open inhoudt. Natuurbeheerbelangen Jan van Mourik, regiomanager bij PWN, reageert desgevraagd aan vakblad Boomzorg. Hij begint met te benadrukken dat het waterleidingbedrijf, dat 7.500 hectare duingebied beheert, zich weldegelijk altijd heeft gehouden aan het provinciaal convenant dat het heeft gesloten met de provincie en omliggende gemeenten om iepenziekte te bestrijden waar mogelijk. Van Mourik geeft echter wel een aantal redenen aan waarom iepenziekte niet op even zo rigoureuze schaal te lijf wordt gegaan als de

www.boomzorg.nl

gemeente Castricum hoopt. ‘Als drinkwaterbedrijf zijn we verantwoordelijk voor de instandhouding van de natuurwaarde in het duingebied. Iepenziektebestrijding gaat in deze natuurgebieden, waar bomen in bosverband staan, niet altijd even harmonieus samen met natuurbehoud.’ Het duingebied valt onder de Europese Natura 2000-wetgeving. Hiervoor moeten de bossen in het duingebied voldoen aan bepaalde samenstellingseisen. Van Mourik: ‘De iep maakt onderdeel uit van de bosgemeenschappen die vallen onder habitat 2180C duinbossen van de binnenduinrand.’ Hoezeer de belangen van de gemeente Castricum en het waterleidingbedrijf PWN als natuurgebied beschermer uiteenlopen, klinkt uit de verdere uiteenzetting van Van Mourik: ‘De iep als laanbeplanting is voor met name kustgemeenten in Nederland een landschapsbepalende soort. Maar in PWN-gebied staan de iepen verspreid in bosverband, slechts op enkele plekken in laan-

verband. Als we één zieke boom verwijderen, gaat dit gepaard met het vrijmaken van een pad voor de afvoer van stammen en takhout. Deze ingrijpende werkwijze conflicteert met de natuurdoelstellingen waar we ons aan houden. Ook zijn de iepen belangrijk als broed- en nestbomen en waardbomen voor korstmossen en mag er in het broedseizoen überhaupt geen iepenziektebestrijding plaatsvinden. PWN heeft de iepenziektebestrijding dus nooit van harte uitgevoerd, maar heeft zich desondanks wel altijd aan het provinciale iepenconvenant gehouden.’ Geen convenant in Noord-Holland Chris Winter wil absoluut geen problemen met PWN. ‘Integendeel’, zo zegt hij. ‘Maar gemeente Castricum is op zoek naar het maken van goede afspraken in onze directe omgeving om onze iepen te beschermen.’ Hij snapt de reactie van Van Mourik wel. ‘Het is alleen zo dat de gemeente Castricum een ander belang dan de

Ik hielp destijds met de communicatie. In 2009 was zo’n 50 procent van de provincie, bestaand uit de noordelijke gemeenten in Noord-Holland, geïnteresseerd in een nieuw convenant. Ik adviseerde de provincie om met deze gemeenten het convenant door te zetten en om over een tijdje de andere helft over de brug te krijgen. De provincie haakte toen zelf af, onder het mom ‘we willen dat alle gemeenten meedoen, anders gaat het convenant niet door’. Dat was jammer, want sindsdien is er geen echte overeenstemming meer geweest over iepenziektebestrijding in NoordHolland.’

Het oproleffect bij iepziekte geldt feitelijk ook voor bestrijders wanneer naburige partijen niét bestrijden.

menteel teveel verschillende richtingen op. PWN is daarvan een voorbeeld. Het bestrijdt door zijn natuurbeheerbelangen slechts van 1 september tot 1 maart. Ook geeft Van Mourik aan dat het bestrijdingsgebied slechts een strook van 500 meter aan de binnenkant van de PWN-grenzen is en dat op kwetsbare gedeelten in die strook de bestrijding achterwege wordt gelaten. PWN ziet feitelijk ook weinig heil in de iepenziektebestrijding. ‘De praktijkervaring bij PWN laat zien dat ondanks langdurige intensieve iepenziektebestrijding de iepenziekte zelf nauwelijks of niet is afgenomen,’ aldus Van Mourik.

Chris Winter, gemeente Castricum.

PWN bovenaan zijn prioriteitenlijst heeft staan. Natuurlijk hopen we erop dat we als gemeente in de toekomst verdere afspraken met de PWN kunnen maken.’ Winter vertelt dat de gemeente Castricum vorig jaar haar hoop had gevestigd op de provincie Noord-Holland, want dat deze bezig was om een nieuw iepencovenant te ontwikkelen, waarbij de aangesloten Noord-Hollandse gemeenten zich vastleggen om voor een aantal vastgestelde jaren zieke iepen op te sporen en te verwijderen. Dit nieuwe iepenconvenant heeft helaas nooit vorm gekregen. Daarvoor staan de neuzen funda-

Ieder collectief is welkom Dam raadt aan om bestrijdingsaspiraties los te laten als er geen collectiviteitsbeleid bestaat. ‘Dan is succesvolle bestrijding gewoon geen haalbare kaart. In de beginjaren van de iepenziektebestrijding in Friesland heeft de Iepenwacht alle partijen al overtuigd van het belang van collectiviteit. Ook van natuurbeschermingsorganisaties, de provincie en Staatsbosbeheer kregen we vrij spel om de iepenziekte te bestrijden.’

Gauke Dam, coördinator Iepenwacht Friesland, denkt daar heel anders over. ‘Als je iepenziekte collectief bestrijdt, kun je de boomziekte bedwingen. Bij ons in Friesland is het ziektepercentage stabiel en verlaagt tot een consequente 1 procent van de iepenpopulatie. Maar dan moet bestrijding wel goed gebeuren.’

Wat moet er volgens hem gebeuren in NoordHolland? ‘Er moet één persoon de regie hebben die voor de provincie Noord-Holland de kar gaat trekken.’ ‘Collectiviteit’ hoeft daarbij volgens hem niet perse te betekenen dat bestrijding alleen kan doorgaan als iederéén meedoet. ‘Als er ‘slechts’ een gedeelte van de provincie wil samenwerken, kun je al aan de slag, mits dit aaneengesloten gebieden zijn! Natuurlijk kan iepenziektebestrijding niet bij alle partijen op dezelfde manier worden uitgevoerd, want ieder kent andere belangen. Bij een natuurbeheerder of een waterleidingbedrijf als PWN zouden bijvoorbeeld geen bestrijdingsmiddelen toegepast mogen worden op afgezette iepen. Dus de uitvoering moet op punten aangepast worden. Maar de basis van het beheer moet wel overal hetzelfde zijn!’

Provincie afgehaakt Dam is van de situatie in Noord-Holland op de hoogte waarbij enkele gemeenten bloedfanatiek achter de iepenziekte aan willen, maar dat hun strijd vergeefs is door weinig steun in directe omgeving. ‘In 2013 heeft de provincie NoordHolland een nieuw provinciaal convenant over iepenziektebestrijding losgelaten door onvoldoende draagvlak bij gemeenten, natuurbeheerders en andere partijen. De provincie probeerde al langere tijd alle neuzen één kant op te krijgen.

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4977

www.boomzorg.nl

Als een mes door de boter met fijne zaagketting Stihl komt met accu-boomverzorgerszaag Begin 2013 was Husqvarna met de T536 Li XP nog de absolute favoriet in de accu-tophandle-gebruikerstest die Boomzorg liet verrichten door medewerkers van Pius Floris Boomverzorging. ‘Eigenlijk werden hier appels met peren vergeleken, want Stihl had toen nét nog geen tophandle-accuzaag op de markt en deed mee met een gewone accukettingzaag met achterhandgreep’, aldus Tommy Nagtegaal van Stihl. Daar is sinds dit jaar verandering in gekomen met de MSA160T. Auteur: Santi Raats

www.boomzorg.nl

GREEN INNOVATION

2014 award

De MSA160T is sinds maart dit jaar leverbaar. De nieuwe zaag weegt met accu 3,1 kilo. De zaag is volgens het persbericht dat begin dit jaar naar buiten kwam perfect gebalanceerd en ontworpen voor klimwerk. Het zaagblad is 30 centimeter lang. De kettingsnelheid is 14 m/s en de kettingsteek is Stihl ¼“ Picco Micro 3 (PM3). De motor is een Stihl EC Motor, volgens Stihl een efficiënte borstelloze elektromotor. Doordat er geen borstel in zit, slijt de motor minder snel. Belangrijke voordelen: de snelle start van de machine en de lage geluidsdruk van 81 dB(A). Hierdoor is officieel geen gehoorbescherming nodig tijdens de werkzaamheden. De accu weegt 1,2 kg en heeft capaciteit voor een looptijd van een half uur. Doorontwikkeld ‘De accukettingzaag is interessant: hij is lichter, stiller, CO2-neutraal en kostentechnisch interessant. Voor het echte sloopwerk zullen velen nog steeds de Stihl MS 200/201 als favoriet aanhouden’, verklaart Tommy Nagtegaal van Stihl. De toon is gezet: de accumotorzaag is goed om erbij te hebben. Toch kan de accumotorzaag niet als speeltje worden afgedaan; integendeel. ‘Er is een flinke ontwikkeling gaande, waarbij gebruikers bewust kiezen voor een geluidsarme en milieuvriendelijke machine.’ Volgens Nagtegaal is de markt, na een wat langzame start, klaar voor accumachines. ‘In 2008 kwam Stihl met de professionele accuheggenschaar, maar toen was de markt nog niet klaar voor professioneel accugereedschap. Men heeft een hele tijd de kat uit de boom gekeken. Nu is zichtbaar dat steeds meer bedrijven de accumachines serieus nemen en dat moeten zij ook wel, want men kan niet meer om de kwaliteit heen. Boomverzorgingsbedrijven nemen er steeds vaker een tophandle-accuzaag bij. Maar het segment tweetaktmotoren worden ook steeds zuiniger. Stihl ontwikkelt zich op beide gebieden verder.’ Ketting Onderscheidend aan deze MSA160T tophandleaccuzaag is volgens Nagtegaal de zaagketting. Stihl is de enige motorzaagfabrikant dat zelf de zaagkettingen en geleiders produceert. De ¼ “ laagprofiel zaagketting is dermate fijn dat deze gemakkelijk door het hout heen gaat en er heel weinig trilling en weerstand voelbaar is. Door de fijne zaagsnede is de machine ook minder snel leeg.

Kettingsnelheid De tophandle-accuzaag van Husqvarna heeft een hogere kettingsnelheid, maar volgens Nagtegaal meet de Stihl zich moeiteloos met de ‘Husqy’accuzaag T536 Li XP. ‘Het snel en efficiënt zagen wordt niet alleen bepaald door de kettingsnelheid, maar door het draaimoment. De slimme Stihl EC- motor zet stroom efficiënt om in vermogen zodra hij weerstand ervaart. In combinatie met de zeer fijne ¼” zaagketting, gaat de MSA 160 T snel en feilloos door het hout. Het geheim: wij maken 98% zelf waardoor alles perfect op elkaar is afgestemd.’ Accu’s De tophandle-accuzaag van Stihl is ook verkrijgbaar met gordel- of rugzakaccu. De rugvariant is echter niet interessant voor in de boom, want het pakket op de rug zorgt voor te veel ballast naast het klimmateriaal, de accu en de kabel die om de klimmer heen bungelt. Vanuit de hoogwerker is het werken daarmee natuurlijk geen probleem. De tophandle-accukettingzaag werkt in theorie op drie accu’s: de AP115, de AP160 en de AP180. Omdat het vermogen en gewicht in evenwicht moeten zijn en bij een zwaarder accugewicht de balans van de machine verschuift, is de lichtste AP115 het beste om te gebruiken. Met een AP115 is de effectieve zaagtijd een half uur, dus kun je een half uur aan één stuk door zagen. Met snoeien zijn de zaagtijden echter kort, waartussen vele pauzes en het opstarten zitten. ‘Wanneer de professional twee accu’s meeneemt, kan hij constant werken, want terwijl hij met de ene accu aan het werk is, kan hij de andere accu opladen.’ Opladen Er zijn drie laders beschikbaar: het normale laadapparaat AL100 laadt AP115 op in 140 minuten (49 euro), het snelle laadapparaat AL300 laadt de AP115 op in 55 minuten (99 euro) en het zeer snelle laadapparaat AL500 laadt de AP115 op in 25 minuten (150 euro). De AL500 is met name geschikt voor de AR900ruggedraagaccu van Stihl. Bij bepaalde merken kost het een dag om een accu op te laden, maar met de AL500-oplader duurt het maar twee uur voordat hij voor 100 procent is opgeladen, zodat je een hele dag kunt zagen of knippen. Eigen productie Stihl heeft de productie van de zaagkettingen en geleiders in eigen beheer. Ze worden in een eigen fabriek in Zwitserland gemaakt. Ook de machines

worden door Stihl zelf gemaakt, voornamelijk in Duitsland, Oostenrijk, Verenigde Staten, Brazilië en China. De brandstof komt overigens ook uit eigen stal. ‘Omdat we alles zelf beheren, kunnen we de machineonderdelen perfect op elkaar afstemmen’, aldus Nagtegaal. Gebruikerservaring Boomverzorger Tamil Verhagen over de MSA160T: ‘Ik heb een aantal voordelen, maar ook nog een aantal nadelen ontdekt. De voordelen zijn dat het aantal decibels genoeg is om zonder oordoppen te werken. Ook is het fijn dat je geen brandstof nodig hebt en dat je minder geluidshinder veroorzaakt, zodat je ’s avonds en ’s nachts snoeiwerk kunt verrichten. Samen met een collega heb ik een vergelijkingstest gehouden tussen de Stihl MSA160T en de Stihl MS150. We konden in dezelfde tijd eenzelfde blokje hout doorzagen. De zaag werkt prima voor snoeiwerk, maar hij is te licht voor veldwerk. Wel ligt de zaag wat anders in de hand dan de tophandlemotorkettingzaag, doordat de accu aan de achterzijde zit. Netjes zagen is absoluut wenselijk. Als er enige frictie ontstaat zodat het blad klemt, stopt de zaag onmiddellijk door de ingebouwde beveiliging. Ook gaat de accu relatief snel leeg. Ik gebruik de AP180; die gaat wat langer mee dan de AP115. Maar de 180 maakt de zaag weer een stuk zwaarder. Het is even wennen om als zelfstandige bij de klant om stroom te vragen voor het opladen van je accu. Of je moet meerdere volle accu’s meenemen, maar de accu’s zijn redelijk aan de prijs, zo’n 250 euro per stuk. Als ze over een jaar zijn versleten, is het zagen op accu alsnog een vorm van duurkoop. En alle accu’s zullen ook gemaakt moeten worden; zo milieuvriendelijk is dat proces niet. Dus duurzaamheid is relatief. Maar als je geen nieuwe producten koopt en vergelijkt, is er geen vooruitgang voor ons als gebruiker/boomverzorger. De fabrikanten moeten ons tenslotte voorzien van de makkelijkst

Tommy Nagtegaal

www.boomzorg.nl

DE DROOM VAN ELKE BOOM

BODEMONDERZOEK

PLANTGAT

BOOMBEMESTING

ANTIWORTELFOLIE

ITS LEVERT: BOOMONDERZOEKSAPPARATUUR • Impulshamer • Resistograaf • Fractometer • Aanwasboor • Penetrograaf • Zuurstofmeter

STANDPLAATSINRICHTING • BELUchtingssystemen ® • VENTIlatiesystemen ® • Aireal tube ® • Gietrand • Kroonverankering • Kluitverankering

STANDPLAATSVERBETERING • Hokan • Algihum • Dendrovorm ® • Dendromix ® • Broadleaf • Insectenverdrijving

ANTIWORTELFOLIE DENDRO R.B. ® als wortelscherm bij: • Verhardingen • Kabel- en leidingsystemen • Japanse Duizendknoop

Bezoek ook onze website: www.its-poel.nl ITS - International Tree Service bv Amersfoortseweg 205 3888 NM Nieuw Milligen (Apeldoorn) Rijksstraatweg 41a 1396 JD Baambrugge (Amsterdam)

Telefoon: Fax: GSM E-mail:

0577-456561 / 0294-291090 0577-456532 / 0294-295737 06-53491303 info@its-poel.nl

WEBSHOP PRODUCTGROEPEN

Home Nieuws

• Standplaatsinrichting

Categorie

• Meststoffen

Artikelnummer

• Verzorgingsartikelen + div. • Takverankering

Nieuwsbrief Productinformatie

Webshop

ZOEKEN

• Kluitverankering

Zoektekst ZOEK

• Onderzoeksgereedschap • Insectenverdrijving • Boeken

Evenementen Contact

WWW.ITS-POEL.NL

GREEN INNOVATION

2014 award

te gebruiken materialen. Dat kan alleen als ook de producten met kinderziekten worden afgenomen.’ Boomverzorger Patrick de Jong van ’t Flierse Boomonderhoud uit Eefde vindt de MSA160T boven verwachting goed presteren. ‘Ik wist dat de tophandle-accuzagen eraan zaten te komen en ben hier serieus naar gaan kijken, vanwege een tennisarm die ik aan een intensief winterseizoen heb overgehouden. Na het vergelijken van de Husqvarna en Stihl accumachines koos ik voor de Stihl vanwege het gewicht en bedieningsgemak. De zaag bevalt meer dan prima: ik ben hem de helft van de tijd kwijt omdat collega’s er gebruik van maken. De MSA160T werkt zo makkelijk; je pakt hem op en haalt de kettingrem eraf en direct zagen. Heel fijn, geen startkoord. Heel simpel! Ik wist van tevoren waarvoor ik hem aanschafte, puur voor het snoeiwerk. Maar hij is ook ideaal bij de versnipperaar. Voor sloopwerk blijft hij te ver achter bij de Stihl MS 201T, maar dat wist ik al. Binnen zijn bedoelde bereik presteert hij helemaal naar mijn verwachtingen. Het is even wennen om met deze accu-tophandle

Patrick de Jong aan het werk met de MSA160T tophandle accuzaag van Stihl.

te werken, maar dat hoort erbij! Je moet recht zagen, want het zaaggarnituur is veel fijner dan op de Stihl MS 201 T en blokkeert daardoor soms in de zaagsnede. Daar kun je geen gekke fratsen mee uithalen. Je moet de machine ook gewoon goed onderhouden; hij mag blijkbaar niet te warm worden en de ketting moet zo scherp mogelijk blijven. Aandachtspunt is wel dat de machine snel aankoekt en het lastiger is om hem schoon te maken. Als de machine zo vervuild raakt dat ik hem met regulier onderhoud niet meer schoon genoeg kan krijgen, dan breng ik hem wel naar mijn Stihl-dealer. Ook moet ik eraan denken om de twee accu’s olie bij te vullen, wat aanmerkelijk minder is dan bij mijn MS-zagen. Dat moet je zelf bijhouden. Het zaagblad had iets langer mogen zijn in verband met reikwijdte, maar dan lever je weer in op de zaagsnelheid. Voor groot of zwaar werk gebruiken wij gewoon motorzagen. Over het algemeen is het véél stiller werken en dat komt de communicatie binnen het team ten goede. Bij het langer aan één stuk zagen blijft het beter om wel met oordoppen te werken, maar dan heb je eigenlijk de verkeerde zaag in handen voor het werk. Fijn vind ik ook aan de MSA160T dat de ketting vrijwel direct stopt wanneer je de gashendel loslaat. Dit in tegenstelling tot de motorzaag: daarbij kan de ketting doorrollen als je die niet direct op de rem zet, met alle mogelijke gevolgen van dien. Wij hebben geen problemen met het opladen van de accu’s. Vaak rollen de klanten uit zichzelf al een kabel uit, omdat ze denken dat we altijd elektriciteit nodig hebben! Wij redden het eigenlijk altijd wel om met twee accu’s een hele dag te snoeien. Wellicht is dat anders wanneer je vanuit een hoogwerker snoeit. Maar wij zijn klimmers en dan maak je veel meer meters en zaag je af en toe een tak af. Het snoeien van zware takken moet je sowieso anders voorbereiden met deze accuzaag in verband met zijn specifieke zaagsnelheid. Het lage gewicht van deze zaag is dan ook ideaal: ik merk heel goed dat deze zaag zo’n 2,5 kilo lichter is dan mijn MS’en. De tophandle-accuzaag van Husqvarna is naar mijn idee meer ontworpen om te blijven lijken op een motorzaaguitvoering en veel zwaarder dan de Stihl. De MSA160T daarentegen vond ik in eerste instantie wat Fisher-Price-achtig aandoen. Nu ik hem dagelijks gebruik, merk ik dat het een serieuze machine is. Wat bediening betreft, zit er bij de Stihl gelukkig niet te veel poespas aan. Het is gewoon aan of uit, waardoor hij praktisch en

fijn werkt. Ik heb de MSA160T in eerste instantie uit noodzaak aangeschaft, maar houd hem echt wel aan, ook zodra mijn arm weer genezen is. Ik denk er zelfs over na om ook de MSA200 aan te schaffen. De MSA160T werkt zo makkelijk, dat zelfs het risico bestaat dat er ongelukken kunnen gebeuren. Het is en blijft een kettingzaag! Men moet zich echt van de veiligheidsrisico’s bewust blijven. Voorheen schopte ik altijd tegen het accuconcept aan, maar daar ben ik volledig van teruggekomen.’ Reactie van Stihl Tommy Nagtegaal sluit af: ‘De beveiliging schakelt de motor uit als de ketting te veel weerstand heeft. Door de fijne zaagketting hoef je niet te veel druk te geven en kan je de zaagketting het werk laten doen. De accu is, in tegenstelling tot wat bovenstaande gebruiker beweert, niet in een jaar versleten. De levensduur van de accu kun je verlengen door hem goed te onderhouden. Je kunt de accu het beste bewaren of wegleggen wanneer hij voor 30 procent vol is, en bijvoorbeeld niet op een te warme of koude plek. Het gaat me wat ver om het uiterlijk van deze accuzaag te omschrijven als Fisher-Price. Fisher-Price is speelgoed en dit is ronduit een professionele zaag. Men moet wellicht wennen aan de uitvoering van een ander type professionele kettingzaag. Voor deze zaag gelden verder dezelfde regels als voor een benzinezaag, want het is net zo goed een kettingzaag! Dezelfde veiligheidsregels dienen dus in acht genomen te worden.’

Totaalprijs MSA160T: e 634,- inclusief btw met AP115-accu en AL300-lader e 385,- inclusief btw zonder accu en lader

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4975

www.boomzorg.nl

Granulaattest reist van lab naar praktijk Draagkrachtmeting boomgranulaat bij de boom moet plantplaats verbeteren Sinds de Dag van de Openbare Ruimte begin oktober dit jaar is keurmerk RAG (één van de labels van keurmerkhouder RHP) ermee naar buiten getreden: een test die in de praktijk die de verdichting van granulaat meet. Die verdichtingsgraad blijkt namelijk altijd anders uit te pakken dan in het lab op voorhand is gemeten. Auteur: Santi Raats

In laboratoria zoals die van Koac is de CBR-proef gangbaar. Met deze proef wordt de verdichting van materialen zoals granulaat gemeten. Deze proef wordt met name uitgevoerd voor de toepassing van civiele funderingslagen. Daarbij wordt een kleine hoeveelheid van het te meten materiaal in een mal gebracht. Met behulp van een vallend gewicht wordt de draagkracht van het materiaal berekend. Minder geënt op de praktijk Wanneer het vallend gewicht ofwel de kegel tegen een grovere steen aankomt, dan is de indringingsweerstand hoog. Als hij tegen een kleinere steen aankomt, is die laag. Maar wanneer men grovere materialen meet op verdichting zoals granulaat, worden bij de CBR-proef eerst de grove fracties eruit gezeefd. De CBR-waarde van gemeten granulaat is daarom niet genoeg afge-

www.boomzorg.nl

stemd op de praktijksituatie. Bovendien wordt het granulaat getest in een mal van 30 liter, terwijl in de praktijk partijen van vele kubieke meters worden toegepast. Test op bedrijfsniveau De bedrijven die boomgranulaten leveren onder het keurmerk RAG Landscaping besloten om samen een oplossing te zoeken om granulaatsoorten ook ter plaatse te testen. Deelnemers zijn Heicom, AH Vrij Groen Grond en Infra, TGS en Den Breejen. Andere bedrijven die producten leveren onder RAG Landscaping produceren nog geen boomgranulaten. Technisch adviseur RAG Landscaping Rob Scholman: ‘Als je granulaat goed wilt testen moet dat in een bak gebeuren die voldoende groot is . Dat moet je minstens in een bak doen waarbij de randinvloeden zoveel mogelijk minimaal zijn. Wij hebben gekozen voor

een bak van een kuub. Ons streven is om op bedrijfsniveau onze leden elk een kist op het bedrijf te leveren, zodat de bedrijven door hun eigen medewerkers de verdichting van hun materiaal kunnen laten voorbereiden voordat het op het project wordt toegepast.’ De proefopstelling ‘We hebben de labproef feitelijk opgeschaald naar een kuubse kist,’ legt Scholman kortweg uit. De proefopstelling bestaat uit een stalen kist van 1 meter lang, 1 meter breed en 1 meter hoog. Deze is extra versterkt, want in de kist wordt gewerkt met een trilplaat die de verdichting teweeg brengt. Op de kistbodem ligt een dubbele bodem van plastic kratjes met een doorlaatbare doek, want hij moet water door kunnen laten. Onderin de kist bevindt zich een kraan om water

Marcel Straatman

uit de kist te laten lopen. Op de dubbele bodem wordt het granulaat in drie lagen van 30 centimeter aangebracht en, net zoals in de praktijk wordt het aanbrengen van granulaat en bomenzand, iedere laag apart aangetrild. Dan wordt de draagkracht/ LWD-waarde (Light Weight Deflector) van het granulaat berekend door te meten op drie plekken in de kist. De LWD-meter is een meetinstrument, dat sneller en goedkoper in gebruik is dan de gebruikelijke testen die tot nu toe werden gebruikt voor het meten van de draagkracht.’ Het meetinstrument is op zich niet nieuw en met name bekend in de wegenbouw. Wel nieuw is de toepassing bij boomgranulaten. Waterdoorlaatbaarheid De waterdoorlaatbaarheid wordt gemeten middels een naast de kist staande grote waterkolom met kraan. Die is met een slang aan de kist gekoppeld. Bij alle bedrijven is de waterdruk in hun waterkolom even hoog. In de startsituatie van de meting wordt de hoogte van het water in de kist even hoog gezet als het waterniveau in de kolom. Dat gebeurt automatisch door de wet van de communicerende vaten en geeft aan dat de waterdruk overal gelijk is. Het doel is om het water in de kist heel rustig omhoog te laten komen door de kraan aan de onderkant weer open te draaien zonder dat je de structuur en dus het poriënvolume van het granulaat verandert. Het aantal liter water dat er per minuut door de kist heen stroomt, geeft de waterdoorlaatbaarheid aan. Vervolgens kan de kraan 24 uur lang worden open gezet, waarna men de kist leeg

Jan Vrij

Rob Scholman

moet laten lopen. Zo kan gekeken worden wat er achter blijft in de kleine poriën en of het poriënvolume in orde is. Scholman geeft aan dat de waterdrukmeter ook ingezet kan worden, maar dat dit procedé wat ingewikkelder is om uit te voeren.

Het is de bedoeling dat de test ook op de plaats van de aanleg, dus in het plantgat, wordt uitgevoerd In situ meting Het is de bedoeling dat de test ook op de plaats van de aanleg, dus in het plantgat, wordt uitgevoerd en niet alleen tijdens het samenstellingsproces op het bedrijventerrein van de granulaatleverancier. ‘Met deze in situ metingen in de praktijk kunnen verschillen worden gemeten met de metingen bij de boomgranulaatleveranciers. Hierdoor kunnen we in de toekomst normering gaan maken,’ aldus Scholman. Marcel Straatman van Heicom is sinds het begin betrokken bij de ontwikkeling van de praktijkproefopstelling van RAG. Hij ziet een groot nut van metingen verrichten in de praktijk. ‘De perfecte verdichting, waterdoorlatendheid en optimaal poriënvolume luisteren in percentages heel nauw. Je kunt een granulaatproduct kopen waarvan de gegevens bekend zijn, maar die in de praktijk net wat meer worden verdicht door de

civiele werkzaamheden er omheen. De maximale verdichting wordt vaak gehaald en dat is voor bestratingsprestaties niet erg, maar voor de boom niet gunstig. Civiele aannemers werken door, weer of geen weer, en werken ook onder natte omstandigheden zoals met een trilplaat. Het is dan erg moeilijk om te controleren of granulaat goed is verwerkt.’ Ook Jan Vrij een van de andere partners in project van RAG en directeur van AH Vrij Groen, Grond en Infra geeft dit aan: ‘Met de in situ meting kunnen wij het toepassen van het granulaat verder begeleiden. Je weet dan zeker dat de meerwaarde van het boomgranulaat goed tot zijn recht komt.’ Klantbenadering Er komt een mobiel apparaat beschikbaar voor bedrijven die het RAG Landscaping-keurmerk voeren dat makkelijk een test lokaal bij de boom uitvoert. Een werknemer is tot nu toe wel een halve dag zoet met het apparaat. Toch hopen zowel Scholman als Straatman dat met name bij grootschalige projecten tijd en geld ingeruimd gaat worden voor in situ testen van granulaat en dat gemeenten deze voor gaan schrijven. Binnenkort zal de RAG-werkgroep bestekschrijvers gaan benaderen.

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4971

www.boomzorg.nl

Professionele stobbenfrees perfect voor particuliere tuin Smalle, maar breed inzetbare machine met groot freesvermogen nu vier jaar op de markt De SCW-410H is een professionele stobbenfrees die bij overheid en bedrijven kan worden ingezet, evenals bij particulieren, omdat hij ook op niet-toegankelijke plaatsen kan komen. Zo’n vier jaar terug kwam het eerste model op de markt, eigenlijk op verzoek van Boomrooierij Weijtmans uit Udenhout. Dit bedrijf was dan ook de eerste klant. Auteur: Sylvia de Witt Dilemma van een jonge moeder: 'de uit de kluiten gewassen sierkers in mijn achtertuin is weliswaar verschrikkelijk mooi, maar hij neemt praktisch al het licht weg. Ook staat hij nogal in de weg nu de kinderen op het gazon willen spelen. Hoe spijtig ook, hem laten omzagen is dan toch de enige optie'. Maar na het omzagen ben je nog niet klaar. Wat overblijft is een stobbe, een hardnekkig overblijfsel van de eens zo prachtige boom. Als herinnering zou je die nog kunnen oppimpen om hem bijvoorbeeld te gebruiken als tuintafeltje, maar de meeste mensen vinden dat hij gewoon verwijderd moet worden. Dit kan met een stobbenfrees. Die zijn er in vele soorten en maten, maar met de SCW-410H van het bedrijf Herder uit Middelburg kun je heel gemakkelijk in de achtertuin van een particulier komen. Rupsbanden niet handig in een achtertuin Kees Weijtmans, eigenaar van Boomrooierij Weijtmans uit Udenhout, was de eerste die de

www.boomzorg.nl

SCW-410H afnam. Weijtmans: ‘We hebben al dertig jaar stobbenfezen, maar we waren op zoek naar een kleinere machine die wendbaarder is en die door brandgangen kan. Voorheen zetten wij die machine er vaak overheen met een telescoopkraan, maar dan stonden de werklieden allemaal te wachten totdat de stobben eruit waren gefreesd en ze weer naar het volgende adres konden. Dat was niet echt efficiënt. Wij zetten de machine er nog steeds vaak overheen, maar door het grotere vermogen van deze stobbenfrees hoeven de andere mensen niet meer zo lang te wachten. Door gelijk mee te frezen is in één werkdag het complete werk bij de klant uitgevoerd en hoeft voor het frezen niet weer opnieuw een afspraak te worden gepland. Daarnaast wilden we een machine met meer vermogen om in kortere tijd hetzelfde werk te kunnen doen. De machine die ik voor ogen had, bestond echter niet. Wel eentje op rupsbanden, maar omdat wij vaak in achtertuinen komen, is

dat niet zo handig. Dat wordt een rommeltje, dan rijd je alles kapot!’ Aangepast van rupsmachine naar wielmachine Weijtmans ging op zoek naar een machine op banden en het liefst een exemplaar van maar 80 centimeter breed, zodat hij door een poort of een brandgang zou kunnen. Deze machines waren er wel, maar alleen verkrijgbaar met rupsbanden. De andere stobbenfreesmachines met gewone banden waren allemaal 90 centimeter breed en kleinere machines hadden weer niet genoeg vermogen. Weijtmans legde zijn wens neer bij Vermeer Holland in Hoofddorp. Kon dat bedrijf een machine bouwen die aan zijn wensen voldeed? Ja, dat kon Vermeer wel. Helaas werd deze stobbenfrees nooit afgeleverd, want het bedrijf ging failliet voordat de machine af was. Weijtmans: ‘Ik kreeg nog wel een brief van de

curator of ik de factuur maar wilde betalen. Die zat dus al in het systeem, alleen was de machine nooit afgeleverd.’ Het bedrijf Herder uit Middelburg nam gelukkig de boedel van Vermeer Holland over en heeft de stobbenfrees naar wens van Weijtmans verder afgebouwd. Hij is dus in feite aangepast van een

rupsmachine naar een wielmachine en smaller gemaakt naar 79 centimeter. Hoog freesvermogen Met deze gemotoriseerde stobbenfrees, de SCW410H van Herder, kan nagenoeg elke boomstronk worden verwijderd. De machine heeft een hoog

freesvermogen, is heel wendbaar en eenvoudig te bedienen. ‘Hij wordt aangedreven door een dieselmotor die goed is voor 32 pk en dit gaat hydraulisch, zodat je er zowel mee kunt rijden als frezen’, legt Christo van Doorn, verkoper van handelsmaatschappij en mechanisatiebedrijf Wim van Breda uit Geldermalsen uit. ‘Door de keuze voor een hydraulische aandrijving is er maximale bewegingsvrijheid van het freeswiel, aangezien mechanische beperkingen ontbreken. Bovendien heb je nauwelijks te maken met slijtage aan delen van de aandrijflijn. Deze stobbenfrees heeft een eigen rijaandrijving door middel van twee onafhankelijke wielmotoren, in combinatie met een derde wiel. De breedte is met ingeklapte treeplank dus gereduceerd tot 79 centimeter, waardoor men nagenoeg door elke brandgang en tuinpoort kan. En door het lage zwaartepunt is de machine, ondanks zijn breedte, heel erg stabiel. Eigenlijk is het gewoon de perfecte stobbenfrees voor professioneel gebruik.’

‘De machine die ik voor ogen had, bestond niet’

Kees Weijtmans

Elk voordeel heeft zijn nadeel Het concept van het type 410H is helemaal vernieuwd; de motor is bijvoorbeeld gedraaid, waardoor de machine compacter gebouwd kon worden en ook zijn warmte goed kwijt kan, zodat er geen verstoppingen ontstaan. Het is ook nog eens een driewielige uitvoering. Van Doorn: ‘Het voordeel hiervan is dat je heel haaks kunt draaien, bijvoorbeeld door een brandgang om een tuin in te komen. Hij is wendbaarder en wordt volledig hydraulisch aangedreven, dus de motor drijft de pompen aan. Hierdoor behoudt hij zijn capaciteit met het frezen.’ Weijtmans: ‘Het nadeel is wél dat je door de hydraulische aandrijving dertig procent slip hebt, dus het vermogen voor het freeswiel is minder dan wanneer hij rechtstreeks zou worden aangedreven. Als je hydraulisch werkt en de machine slaat vast, dan is dat zo en is er niks aan de hand. Als je echter mechanisch werkt, met een ketting of een V-snaar, dan krijg je schade op het moment dat je doorslipt. Die kracht blijft doorgaan. Maar ach, elk voordeel heeft zijn nadeel. Deze stobbenfrees is een allemansmachine; er kan minder aan stuk dan aan een mechanisch aangedreven machine. Maar dan heb je wel een zwaardere motor nodig om dezelfde capaciteit te bereiken.’

www.boomzorg.nl

Vermeer Benelux B.V.

Als u k wali teit be lan

Exclusief Vermeer dealer

dt vin k ij gr

Website: www.vermeer-benelux.com E-mail: info@vermeer-benelux.com

• Bomen rooien • Klepelen takhout - begroeiing • Bomen snoeien • Ophalen groenafval • Stobben frezen • Biomassa - Rondhout

IJzersterk in rooiwerk 0413-22 41 00 www.vanweertrondhout.nl

Weert_adv_190_133.5_FC.indd 1

3-12-2009 11:55:48

Serieproductie Deze machine is weliswaar op klantwens gemaakt, dus mede bedacht door Weijtmans, maar hij werd gelijk in serieproductie genomen en doorontwikkeld en wordt nu op Europees niveau verkocht. Herder uit Middelburg produceert, Wim van Breda verkoopt en ook in Duitsland, België en Engeland zijn er dealers. Er zijn wel verschillen tussen de landen, volgens Van Doorn. ‘In Nederland kopen bedrijven liever een driewielige uitvoering, omdat ze gaan voor een goede wendbaarheid, zodat je in brandgangen scherper de bocht door kunt. In Duitsland is dat niet zo aan de orde en heeft men graag een vierwielige uitvoering, dus twee wielen achter. Daar is tenslotte veel meer ruimte.’

Van Doorn: ‘Het voordeel van deze machine is inderdaad dat er eigenlijk niets gebeurt als hij vastslaat.’

‘Bij deze stobbenfrees zit alles mooi in een doosje’ En dat vastlopen komt natuurlijk weleens voor. Je werkt namelijk niet altijd in de meest ideale situatie. Als de ondergrond niet vlak is, als er een kuil is, als je aan een slootkantje staat of als het te luw is en de machine daardoor met zijn wielen iets verder verschuift, dan krijgt het freeswiel ineens ook meer hout te verwerken; en ja, daardoor kan hij dus vastslaan. Weijtmans: ‘Als er altijd dezelfde man mee zou werken, dan zou een mechanische machine veel voordelen hebben: minder brandstofgebruik en een kleinere, lichtere machine, waarmee je hetzelfde kunt bereiken. Maar in de praktijk neemt dán Jantje, dán Pietje hem mee en de een houdt de zaak wel bij en de ander niet. Dan is de SCW-410H toch een onderhoudsvriendelijkere

machine.’ Van Doorn haast zich om te zeggen dat een benzinemotor niet zo zuinig is als een diesel, dus daarin zit toch een verschil. ‘Je hebt hier te maken met een zwaardere motor, dus theoretisch gezien zou je inderdaad meer brandstof verbruiken. Maar in de praktijk kan ik dat echt niet zeggen.’ Motor op een vaste plaats Weijtmans is hoe dan ook zeer tevreden over zijn stobbenfrees. ‘Het is een mooie compacte machine, die helemaal vlak is. Dit in tegenstelling tot andere, waar allerlei toeters en bellen op zitten. De machine is geluidsarm en alles zit mooi ingekapseld. Je moet toch vaak tussen takken door en dergelijke, maar doordat alles mooi afgeschermd is, gaat er niets kapot. Alles zit mooi in een doosje.’ Van Doorn kan dit alleen maar beamen: ‘Met een mechanische machine moet de motor meezwenken, omdat je een overbrugging hebt. Dat hoeft bij een hydraulische machine niet, dus dan kun je de motor op een vaste plaats zetten en die mooi inkapselen.’

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4976

www.boomzorg.nl

Stobbenfrezen: Voorkom uitloop gerooide bomen Importeur / fabrikant Type Eerste productiejaar Gewicht (in kg) Afmetingen L/B/H (in mm) Zelfrijdend/PTO/Aanbouw Motor Aandrijving Motorvermogen (kW / pk) Drukkracht Diameter freeswiel (mm) Aandrijving freeswiel Toerental freeswiel (rpm) Aantal beitels Materiaal beitels Freesbereik boven maaiveld (mm) Freesbereik onder maaiveld (mm) Freesbereik zwenk (mm) Pompcapaciteit hydraulisch systeem (l/min) Werkdruk hydraulisch systeem (bar) inhoud hydraulietank (liters)

Importeur / fabrikant Type Eerste productiejaar Gewicht (in kg) Afmetingen L/B/H (in mm) Zelfrijdend/PTO/Aanbouw Motor Aandrijving Motorvermogen (kW / pk) Drukkracht Diameter freeswiel (mm) Aandrijving freeswiel Toerental freeswiel (rpm) Aantal beitels Materiaal beitels Freesbereik boven maaiveld (mm) Freesbereik onder maaiveld (mm) Freesbereik zwenk (mm) Pompcapaciteit hydraulisch systeem (l/min) Werkdruk hydraulisch systeem (bar) inhoud hydraulietank (liters)

Hemos S650 1988 395 kg 1000/700/900 aanbouw

Hemos S850 1988 2.260kg 800/2500/2500 PTO

Hemos S850Z 1988 2.950kg 900/2800/3200 PTO

35 tot 150 pk.

120 of 180 pk.

190, 240 of 375 pk.

650 hydraulisch 1000- 1500 40 hardmetaal Afhankelijk van arm Afhankelijk van arm Afhankelijk van arm 150 of 210 liter/minuut 420 bar 200 liter

900 hydraulisch 1000 48 hardmetaal 42000 24000 225째 150 of 210 liter/minuut 420 bar 200 liter

900 hydraulisch 1000 48 hardmetaal 60000 35000 225째 210, 280 of 420 l/min. 420 bar 200 liter

F.S.I Powertech D67-720

F.S.I. Powertech B- en D30-470

F.S.I. Powertech ST20B

1,350 3.175/890/1.375 (+1.400 dubbellucht) Zelfrijdend LOMBARDINI 4-cilinder dieselmotor Hydraulisch - traploos 50 kW / 67 PK

600 - 715 2.700/800/1.210 (+370 dubbellucht) Zelfrijdend KOHLER 2-cilinder - KUBOTA 3-cilinder Hydraulisch - traploos 22,4 kW / 30 PK

125 1.800/680/1.100 Duwmodel HONDA OHV benzine mo n.v.t. 9,5 kW / 13 PK

720 3 x 3 Powerbelts & koppeling 800 min-1 28 Greenteeht 28,0 mm 600 400 2,000

470 Dubbele Powerbelts & E-Clutch 1.750 min-1 / 1.500 min-1 18 Greenteeth 20,5 mm 330 600 1,350

370 Dubbele Powerbelt & kop 2.400 min-1 8 Greenteeth 20,5 mm 200 300 800 n.v.t n.v.t. n.v.t.

otor

ppeling

Herder-Fermex SCW-410H (wiel) 2011 790 2800/790/1185 Zelfrijdend Lombardini Focs dieselmotor Hydraulisch 23/32 Niet bekent 410 Hydraulisch 1080 24 Tungsten carbide 460 420 1375 33 360 32

Herder-Fermex SCT-410H (rups) 2011 1125 2800/790/1190 Zelfrijdend Lombardini Focs dieselmotor Hydraulisch 23/32 Niet bekent 410 Hydraulisch 1080 24 Tungsten carbide 460 420 1375 33 360 32

Herder-Fermex SC-550H 2011 680 2000/1200/1500 PTO/Aanbouw n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 550 Hydraulisch 1345 32 Tungsten carbide 450 500 1850 80 350 130

Vermeer Benelux SC30TX 2013 703 KG 2380 x 889 x 1245 Zelfrijdend Kohler ECH740

Vermeer Benelux SC292 2013 583 KG 2794 x 889 x 1265 Zelfrijdend Kohler Command Pro EFI Â Â

Vermeer Benelux SC362 2014 598,7 KG 2794 x 1265 x 1346 Zelfrijdend Briggs & Stratton Vanguard

18,6kw / 25PK

19,8kw / 26,5PK

26,1kw / 35PK

406 Hydraulische 1110 rpm 16

432 Riem 1400 rpm 16

635 305 902 60,6 L/min 189,6 bar 34,1 Liter

610 381 1194 14 L/min 140 bar 15,1 Liter

610 281 1194 14 L/min 140 bar 15,1 Liter

Terra Nostra. Kennisatelier voor boom en bodem

Wij kunnen u van dienst zijn met: Bomen Effect Analyse (BEA), Boomveiligheidscontrole (VTA), Ziekten en plagen in bomen (IPM-T), Groeiplaatsonderzoek, Bodemanalyses, Inrichten van groeiplaatsen, Verplantbaarheidsonderzoek, Waardevolle en monumentale bomen, Nader technisch onderzoek, Trekproef, Visies op boomstructuren, Planvorming en boombeleid, Taxatie van bomen (NVTB), Toezicht houden bij bomen.

kennisatelier voor boom en bodem

www.terranostra.nu

3 6-2 00

SGS 04

Tel. (0184) 69 89 93

Terra Nostra

Vandaele Konstruktie NV België H 620 1994 840 kg Br: 1.200 mm PTO 540 TPM

Vandaele Konstruktie NV België H 620 H.D. 1999 1.030 kg Br: 1.650 mm PTO 540 TPM

620 hydraulisch hoge druk plunjer motor 1.000 TPM 24 Tungsteen Carbide 800 600 2.350 - 135° 94,5 l/min 240 bar 60 liters met oliekoeler

620 hydraulisch hoge druk plunjer motor 1.200 TPM 24 Tungsteen Carbide 800 600 3.150 - 135° 125 l/min 380 bar 120 liters met oliekoeler

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4987

Vandaele Konstruktie NV België H 620 H.D. A26 2003 1.250 kg Br: 1.825 mm PTO 540 TPM

OBMtec BV Pro 170 2001 1215 2600 x 1500 x 1380 PTO nvt Aftakas 52,5 kW tot 127,5 kW

OBMtec BV Pro 270XL 2010 1650 2800 x 2000 x 1360 PTO nvt Aftakas 90 kW tot 202,5 kW

620 hydraulisch hoge druk plunjer motor 1.200 TPM 24 Tungsteen Carbide 1000 600 3.150 - 135° 125 l/min 380 bar 120 liters met oliekoeler

740 Tandwielbak 1000 60 Hardmetaal 570 600 1700 35-60 170-200 nvt

1000 Tandwielbak 1000 68 Hardmetaal 750 750 3100 40-70 170-200 nvt

www.boomzorg.nl

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4969

www.boomzorg.nl

Geheimtipp Een beetje boomkweker gaat dit jaar natuurlijk niet op vakantie in zo’n alledaags resort in Antalya, Andalusië of de Ardennen. Nee, die kiest iets wat bij zijn vak en interesse past. Misschien is dit boombed dan iets voor hem of haar. Klettern und Träumen in den Bäumen is het motto van evenementenpark Böhmerwald in Oostenrijk. Je slaapt tussen de bomen op een hoogte van vijf meter; langzaam deinend op de wind. Google Baumbett en je kunt vandaag nog reserveren.

www.boomzorg.nl

Niets nieuws onder de zon, in de strijd tegen de zon Leilinde: nu in de mode, maar van oudsher een zeer praktische oplossing! Lindenbomen of andere geslachten hebben van oudsher een snoeivorm voor een functie, zoals zonnewering of sierelement. Tegenwoordig kan de hoeveelheid advertenties met lei- en vormbomen op internet in uitgeprinte vorm met gemak een auto, nee, een bus bedelven! Mits in beperkte mate, is er niets mis mee om ze aan te planten. Doe er vooral uw opdrachtgever, de burger, een plezier mee, want die geniet van mooie snoeivormen hier en daar, op een pleintje of in een winkelcentrum. Auteur: Jan P. Mauritz, VRT Op uitdrukkelijk verzoek van de beauty van de NWST-redactie, in dit deel van het feuilleton één van de randvoorwaardelijke toepassingen van het sortiment. Zoals vrijwel allen onder u wel weten, is dat groen en/of bomen verschillende directe functies kunnen vervullen en vaak ook een aantal tegelijk, zoals kijkgroen, begeleiding van het wegennet, schaamgroen, deel van de EHS, en noem maar op. Daarnaast vervult die groenvorm ook vaak een aantal andere functies. Bijzondere, kunstzinnige vormsnoei en ‘natuurlijk zonnescherm’ zijn daar slechts twee van. Ik zal deze bespreken en me daarnaast, om aan de verplichting van opperhoofd Hein te voldoen, zoveel mogelijk concentreren op één geslacht per deel van het feuilleton, ook nog bijzondere snoeivormen van het geslacht Tilia. ‘Voor een uitgebreide sortimentbeschrijving van Tilia zie het eerder geschreven feuilleton van uw hofschrijver in Boomzorg 5 uit 2009!’

www.boomzorg.nl

Dus een aantal species van Tilia in dit deel in het feuilleton die door menselijk ingrijpen een natuurlijke zonwering vormen om te voorkomen dat de felle zon het achtergelegen woonhuis te veel opwarmt. Ook kan het ‘natuurlijk zonnescherm’ dienen op een padenstructuur in een grote tuin of park te accentueren en tegelijkertijd de gebruikers van die structuren uit de zon te houden. Niet nieuw dus die 3 tot 5-6 leilinden voor een oude boerderij, die heel vaak toch een soort kandelaarsvorm hebben gekregen bij het snoeien. De uitgebogen gesteltakken die bij de leivorm horizontaal uit de stam steken en waar duidelijk etages zichtbaar zijn. Die etages starten op 2,20-2.40 meter zodat de voorjaars en najaarswinterzon onder de gesteltakken en kale gesteltakken onderdoor en tussendoor kan schijnen en de zomerzon door het dichte bladerdek geremd wordt. Een aantal lagen van 3 tot 5 is het meest voorkomen ook wat er heden ten dage door

tuincentra en boomkwekerijen wordt aangeboden. Af en toe zie je een partij bomen met meer lagen maar daarover straks meer….. Dat het principe van de leilinde niet nieuw is weten de vakbroeders allemaal wel, als je vervolgens vraagt hoelang bestaat die nuttige toepassingen van de boom dan wel? Dan wordt het angstaanjagend stil om me heen. ‘Een paar honderd jaar’, roept dan een moedig strijder nadat in zijn geheugen een aantal bomen opdoemen voor een boerderij met jaartal 1806 op de gevel. Historie Een dappere gok, maar helaas niet goed, want ruim 2600 jaar geleden werden bomen óók al als zonnescherm toegepast in de stad Babylon of Babel, gelegen tussen twee rivieren, de Eufraat (in het huidige Irak) en Tigris (in Syrië). De Babyloniërs bouwden daar de stad en de welbekende toren van Babel. Het onderste deel

Binnen de Systematische indeling van het Regnum vegetabile – het Plantenrijk - behoort het geslacht Tilia tot de Orde van de Malvales en daarbinnen tot de familie van de Tiliaceae; de lindeachtigen. De familie omvat 37 tot 40 genera (= geslachten) met ongeveer 440 soorten die voornamelijk in de tropen voorkomen. Het geslacht Tilia bestaat uit ruim 150 species, verdeeld over 26 soorten, 5 hybridesoorten en 2 bijzondere, niet gevalideerde species. Het geslacht linde komt uitsluitend voor in de Gematigde Zône op het Noordelijk Halfrond. De geslachtsnaam Tilia is afgeleid van het Griekse woord tilos wat ‘vezel’ betekent en refereert aan de bastvezels van de linde die gebruikt werden om matten, zakken, touw en schoeisel te vlechten. Lindebomen zijn er in vele soorten en variëteiten. Ze zijn door de eeuwen heen overal en nergens aangeplant en spelen een belangrijke rol in volksgeloof, mythen en sagen in Europa. Het geslacht Tilia staat bekend om zijn enorme regeneratievermogen. Het is echt ongelofelijk hoe deze boom herstelt van snoeiwerk, kandelaberen, scherm-, blok- of piramidevorm; vrijwel alle snoeivormen kan deze boom verdragen -tot verminking aan toe!- en toch komt de boom terug, loopt wéééér uit en verbaast mens en dier.

10 etage linden op Floriade.

van de toren, zeg maar de begane grond, was de tempel van Mardoek, de belangrijkste god van Babyloniërs en vanaf de eerste etage had de toren ook een woon- en werkfunctie. De top van de toren en met name de bovenste etage was van groot strategisch militair belang als uitkijktoren voor de wachters van de stad. De toren heeft werkelijk bestaan als onderdeel van de vestingwerken van de stad, met een grondoppervlak van 91 x 91 m en 91 m hoog. Rond 600 v. Chr. was Babylon op het toppunt van haar roem. Het was een indrukwekkende stad met enorme muren van 45 m hoog en meer dan 12 m breed. Koning Nebukadnezar regeerde in deze periode en hij was onder meer getrouwd met prinses Amytes. De koningin had heimwee naar de groene bergen van haar geboorteland. Om haar op te vrolijken en te laten wennen aan de stad liet de koning ‘De hangende tuinen van Babylon’ aanleggen. Deze tuinterrassen waren op de stadsmuren gebouwd en waterdicht bekleed met bitumen en lood. Daarop werd grond aangebracht waarin grote bomen werden geplant, samen met exotische heesters, varens, klimplanten en bloemen. Hier stonden ook parasol gevormde bomen en leibomen als zonneschermen, omdat de koninklijke familie niet door de zon verder gebruind wilde worden zoals een gewone arbeider of boer, want dat kon niet. ‘Zo blank mogelijk’ was het motto en dat is tot het begin van de 19de eeuw zo gebleven: ‘Bleke gezichten en witte (gepoedere) neuzen, een wit gepoederde pruik op en dan, dán was je pas elite!’

Ook in de Chinese en Japanse culturen van ver vóór tot ver na het begin van de jaartelling worden bomen ingezet om de ‘zon van de bolletjes af te houden’. Dit blijkt uit geschriften van de Shang-Dynastie van 1550 tot 1050 voor Chr. en de Qing-Dynastie van 1644 tot 1912 na Chr. Tijdens de verschillende Shogunnaten in Japan van 794 -1868 na Chr. waren er allerlei vormen van bomen en dus ook kunstzinnige en functionele makkers aangeplant in de tuinen van de paleizen van de shoguns, de oppperbevelhebbers van het Japanse leger. De keizer met familie en de hogere adel die deze shoguns voorbrachten waren ook als de dood om een bruine tint te krijgen door de zon, vandaar grote hoeden en lange gewaden, zonnewering voor de ramen en natuurlijke parasols, ‘Niets nieuws onder de zon tegen de zon in ‘t land van de rijzende zon’. ‘Terug …..!!! naar je verhaal JP, schreeuwt opperhoofd Hein. Je dwaalt weer eens giga af!’ Ook in Europa werden ‘natuurlijke zonnewering’ aangeplant om het leven eronder wat te veraangenamen, zoals de leibomen bij de paleizen in Engeland, Frankrijk, Duitsland en Italië. Napoleon liet bomen planten langs de Napoleons banen in veroverd Europa, zodat zijn legereenheden zich in de schaduw van deze bomen konden verplaatsen. ‘Te voet ging dat in die tijd hé, en niks geen trucks, pantservoertuigen of helicopters. Nee, lopen met je wapen en je PSU op je rug en marcheren hé, niks lummelen en slenteren. Nee, de pas er goed in en dat dan de G… ganse dag lang. Dan was die schaduw wel een zegen hoor,

Tilia scherm voor woonhuis.

www.boomzorg.nl

Etage-linde met bovenste bolgeknipt.

geloof me maar!’ Een ander voorbeeld is de bomentoren in Lucca in Italië. Daar staan de bomen, Quecus ilex als parasols voor de stadswachters boven op de uitkijktoren. Snoeivormen Binnen het geslacht Tilia zijn bijna alle soorten en CV’s bruikbaar om daar enige vorm van snoei aan uit te voeren. Vormsnoei noemen we dat en dat kan van vrij eenvoudig, recht toe recht aan, tot kunstzinnige spiralen en piramides, blokken en schermen, horizontaal en verticaal, met of zonder gadgets er aan toegevoegd, en noem maar op. Van oorsprong werd in de Nederlanden de wilde of Hollandse linde gebruikt, Tilia x europaea, of zoals toendertijd Tilia x vulgaris genaamd. De soortnaam vulgaris betekent gewoon of algemeen. Het kruisje tussen geslachts- en soortnaam verraadt dat we hier een bastaard hebben, of te wel een kruising. De Hollandse linde is een zeer oude kruising van de twee belangrijkste Europese linden; Tilia cordata x Tilia platyphyllos. De kruising is in cultuur ontstaan, maar had voor hetzelfde geld in het samenvallend verspreidingsgebied van beide ouders kunnen plaatsvinden. Het worden in ieder geval Joppers van bomen, als je ze niet vormt of knot. Zomaar 35 meter hoog met een breed koepelvormige kroon. De stam splitst zich in de kroon in enkele zeer zware stamtakken (bomen op zich) met onregelmatig

www.boomzorg.nl

Lindenallees bij paleis in Versailles.

afstaande hoofd of gesteltakken die de kroonopbouw verder vormgeven. Deze kroonvorm, als een kandelaar met 4 tot wel 10 takken en de hoofdspil wordt vervolgens geknot en dat is dan het winterbeeld van deze boom als zonnescherm voor het woonhuis of woongedeelte van de boerderij. De boom wordt echt zo door de mens gevormd en dan zijn er twee hoofdvarianten: het platte, joodse kandelaarmodel en het leimodel met horizontaal uitstaande takken in etages. Het Joodse kandelaar model Bij deze vorm zitten de takken vrijwel tegen over elkaar in een plat vlak aan de stam om zodoende een soort scherm te vormen. De zijtakken kunnen op verschillende hoogten geknot zijn of aan de bovenzijde vrijwel horizontaal zijn, waarbij de onderste gesteltakken erg lang zijn om de hoogte van de doorgaande spil te bereiken. Ook bestaat veelvuldig het beeld dat de gesteltakken ook weer zijtakken bezitten die ook weer geknot worden, waardoor het aantal knotten per boom sterk toeneemt tot 20-30 knotten per boom. ‘Pfff, een hele klus hoor, elk jaar weer om de 5 bomen veur ‘t huus weer een knipbeurt te geven!’ Deze kroonvorm wordt veel toegepast bij herenhuizen of herenboerderijen waarbij er meerdere etages in het achterliggende woonhuis aanwezig zijn en er dus zonnewering voor meerdere ramen

of raampartijen gewenst is. Een aantal bomen voor de gevel van 3, 5 of 7 duidt ook op de welstand van de bewoners die vanzelfsprekend ook in de gevelbreedte zichtbaar is. De lage standen van de voorjaars en de najaarszon kunnen onder en tussen de gesteltakken door de boerderij/woning in dringen en de winterzon kan vanwege de bladval de woning s’winters wat opwarmen. ‘Er is dus duidelijk over nagedacht vrienden ,om deze snoeivorm toe te passen, en dan, zoals gezegd met name bij de woonsteden van (rijke) boeren en de landadel’. De overige rijken der aarde; koningshuizen, adel, kooplieden, etc. toonden hun welstand en rijkdom door veredelde of exotische bomen of helemaal door import-coniferen te (laten) planten in de tuinen rondom het landhuis, kasteel of paleis. Fagus sylvatica ‘Atropunicea’ en Sequiodendron giganteum zijn daar enkele voorbeelden van die je heden ten dag nog altijd kan bewonderen zoals in de landgoederenzônes langs de kust en langs de Utrechtse Vecht, kastelen en paleizen van het Koninklijk Huis en adelijke kastelen zoals bij Middachten en Doorn. ‘Terug …..!!! naar je verhaal JP, schreeuwt wederom opperhoofd Hein. Je dwaalt weer af!’ Het leimodel Bij deze vorm zitten de zijtakken horizontaal vanuit de centrale stam geleid aan, in den beginne,

een houten of metalen constructie met spandraden of roeden, waar de tak met binddraad aan vast gebonden is. Na een aantal jaren kan de gehele constructie verwijderd worden en blijven de horizontale gesteltakken gewoon horizontaal uitstaan. Dit model wordt vrijwel altijd aangetroffen bij boerderijen waar de tweede etage al in de dakconstructie zit, met vaak nog een klein raam in de nok van de gevel direct onder (het rietgedekte) dak. In de meeste gevallen bij de oudere bomen van dit model zijn er 2 of 3 etages op stam, zodat ook hier de voor- en najaarzon onder de kroon door de woning kan binnendringen. Ook hier toont het aantal bomen de welstand van de bewoner die de bomen geplant heeft. Dat kan al een paar generaties geleden zijn hoor, want de diktegroei van de boom wordt door de jaarlijkse snoeibeurt giga tegen gehouden. Dit vormmodel is ook bij nieuwbouw van boerderijen in het buitengebied maar ook zeker in elke Vinex-wijk te vinden. Hele constructies van steigerpijp met meerdere bomen aangebonden aan spandraden, maar dan niet als zonnescherm voor de woning maar als erfafscheiding langs de perceelgrenzen en of de zon nu wel of niet in de woning schijnt, maakt niet uit, voortuin en gevel op het noorden; maakt niet uit, als de bomen maar staan en liefst zoveel mogelijk bomen aan de draad. ‘Iets met welstand van de bewoner of een verlengstuk van zijn jonge h….??’ Dit boommodel is dus ook bij elk zichzelf respecterend tuincentrum in ruime mate voorhanden, tegen veelal afschuwelijk hoge prijzen. Ook op internet kan je honderden, zo niet duizenden, van deze bomen vinden die door een ieder, dus ook door Jan Rap en zijn maatje aangeboden worden. Wees daar voorzichtig mee, wat je op de plaatjes ziet, is vaak niet het product dat geleverd wordt en vooral de stammaat en het ingeknoopte rek van bamboestokken is bij menige transactie reden tot diepe droefheid. ‘Er wordt wat afgekloot in die handel, onvoorstelbaar en vrijwel straffeloos. Dus kijk uit voor malafide Jopie of grijpgrage Henkie die gouden bomen beloven en rotzooi leveren!!!’ Daar tegenover staan de respectabele boomkwekers die dit zelfde product in de markt zetten en dan vaak met meerdere etages, 5 of 6 ook om snel resultaat te kunnen leveren voor de eindgebruiker. Het vraagt wel meer jaren kweek dus zijn deze beauty’s wel duurder dan….! Voor de Floriade 2012 in Venlo heeft uw schrijver een hele bijzondere partij leilinden kunnen

scoren. Op het themagebied Education and Innovation stonden 4 rijen leilinden als een oprijlaan geplant langs het central pad van dit themaveld. De bomen stonden als het ware ‘voorgekweekt’ (was niet zo !!) met 10 etages (!!) op de Koninklijke Boomkwekerijen Alphons van der Bom in Oudenbosch. Tien etages, nog nooit vertoond, en niet 2 of 3 bomen, maar 160 stuks. De helft van de soort Tilia x europaea en de andere helft Tilia americana. Wat een geweldige bomen in de maat 20-25 en 25-30 en wat hebben ze fotogeniek op de Floriade hun schoonheid getoond, geweldig. En waarde lezers van het feuilleton; de bomen staan er nog altijd te schitteren!! Hollandse linde Bij leibomen gaat het uiteindelijk om de zonwerende of beperkt licht doorlatende bladmassa aan de boom. Het blad van de Tilia x europaea, de Hollandse linde die het meest toegepast is, is 7-10 cm lang en breed, eirond met een scheefhartvormige bladschijf. De bladrand is gezaagd met korte gepunte tanden, dof glanzend diepgroen aan de bovenzijde en lichtgroen en vrijwel zonder beharing aan de onderzijde. De bloei vindt plaats in de tweede helft van juni, begin juli, met geelwitte bloempjes in lange, hangende tuilen. Het schutblad is 8 tot 11 cm lang met donzige beharing op de middenrib. Het gebruik van deze Hollandse linde is van oudsher massaal als laanboom, oprijlanen van buitenplaatsen, bij kastelen en in bosparken, op dorpsbrinken en stadspleinen, op begraafplaatsen, bij kerken, boerderijen, havezaten, als grensbomen, gerechtsbomen, en dus ook als leiboom, als zonnewering. De boom heeft een zwaarwegend nadeel, namelijk luizenaantastingen en dus druipen van honingdauw. Op warme dagen ‘regent’ de plakkerige en zoete honingdauw uit deze bomen op de verharding, het meubilair, etc. Alles zit onder de plakkerige rotzooi, die eigenlijk alleen met warm water goed te verwijderen is. Honingdauw noemen we dat netjes, maar het is gewoon ‘luizenstront’, en niet anders! Bladluizen zuigen plantensappen uit de bladeren, maar verbruiken niet alle suikers en schijten een deel gewoon weer uit. Als de honingdauw er maar iets langer op blijft zitten komt een schimmelaantasting het feest compleet maken. Roetdauw noemen we dat, zwarte vlekken op de honingdauw en dus op je spullen. En die vlekken zijn ook nog eens moeilijk uit je kleren te verwijderen. ‘Vandaar het toenemende gebruik van Tilia platyphyllos, de zomerlinde en in mindere mate de Tilia cordata, de winterlinde

voor hetzelfde doeleinde, maar dan in veel mindere mate het nare bij-effect van die Luizenstront. ‘Je wordt er toch stapelgek en bloedchagrijnig van om, in een mooie zomer bijna wekelijks, die stront met warm water te moeten verwijderen dan wel met de HD-spuit je vrije zaterdag en zondag zwaar te verkloten (om die bende af te moeten spuiten van alles wat er onder de bomen groeit of staat.’ Op een aantal locaties verspreid in MiddenNederland kom je soms vergelijkbare vormbomen tegen van het geslacht Aesculus. De reden van de toepassing van dit geslacht, mogelijk vanwege de honingdauwperikelen, is bij uw schrijver niet bekend. Het hout is natuurlijk veel minder bestand tegen inrotting en dus risicovoller dan … Misschien dat één van de lezers van dit feuilleton hier wat over kan vertellen. ‘Ik hoor het graag’** Vandaar dat er in de laatste decennia nogal wat andere lindensoorten gebruikt zijn als leivormen en daarna ook andere geslachten die de snoeischaar goed verdragen. Wat dacht u van Tilia americana, Tilia x flavescens en Tilia mongolica, die niet of nauwelijks druipen, Carpinus betulus en Acer campestre, maar ook Liquidambar st. ‘Worplesdon’, Pyrus call. Chanticleer’ en Parrotia persica. En niet te vergeten Populus, Fraxinus, Alnus en Salix-makkers die op enige wijze gekandelaberd zijn. Ook fruit kwam beschikbaar voor gebruik in de openbare ruimte. Ook niets nieuws, wijzend op de fruitleibomen tegen muren van boerderijen en schuren en geleid langs muren bij buitenplaatsen en landhuizen. Voor elk wat wils! En dit betekent dus een groter toepassingsgebied, ook in de Openbare Ruimte. Bijzonder hierbij is dat de druipvrije Tilia tomentosa niet of nauwelijks in eniger lei vorm –woordgrap!- geknipt wordt. De boom is daar blijkbaar niet goed geschikt voor. ‘Zou eigenlijk niet weten waarom niet, u wel?’** Andere snoeivormen van linde zijn; • Blokken • Kerkkandelaar • Piramiden/Kegels/Cilinders/Bollen • Etages Blokvorm De blokvormen van linden zijn vaak toegepast langs de allees van paleizen, kastelen en buitenhuizen van de zeer welgestelden. Mooie voorbeelden daarvan zijn te zien bij de paleizen van Versailles en andere kastelen in Frankrijk en Duitsland zoals Herrenhausen bij Hannover. Doel en nut van deze bomen was - naast structuren

www.boomzorg.nl

in de tuinen - ook het zonwerend effect, om te voorkomen dat er een ‘teinte’ op het gelaat zou komen. De blokvorm is in de boom gekweekt en vervolgens worden de bomen meerdere malen per jaar met een (electrische- of motor-) heggeschaar geknipt. In de genoemde landen en minder vaak in Nederland zelf zijn er talloze dorpen en steden waar blokvormlinden om het marktplein staan, als laanbeplantingen of langs promenades of waterkanten. Kerkkandelaar Dit model kenmerkt zich door op verschillende hoogten, aangepaste geknotte gesteltakken waardoor er een merkwaardige kroon ontstaat. De knotten kunnen ook halverwege de takken en aan het einde zitten en jaarlijkse snoei is noodzakelijk om deze vorm te behouden. In Genève staan dit soort linden naast exemplaren van Aesculus hippocastanum en Platanus orientalis langs de boulevard van het Meer aldaar. Deze vorm wordt ook veel toegepast in de openbare ruimte, ook in Nederland. Je plant bomen van de 1ste grootte met een kroonvolume van de 2de of zelfs 3de grootte Met name Frankrijk, Zwitserland, Spanje en Italië staan vol met deze makkers. Mooie voorbeelden in Nederland staan in Nijmegen en Breda. Piramide-, Kegel-, Cylinder- en Bolvormen Al deze vormen worden van oudsher als sierornamenten in grote tuinen en parken toegepast. Naast het gebruik van Carpinus, Taxus en Buxus vormden deze elementen in verschillende vormen geknipt, en dan meerdere keren per jaar een knipbeurt ‘de kers op de appelmoes’. Bij Tilia, als hoofdpersoon in dit deel van het feuilleton werd en wordt nog altijd als eerste de centrale spil zo recht mogelijk doorgekweekt met daarop een takbezetting die wij vandaag aan de dag geveerd zouden noemen dus tot aan de wortelhals aan toe. Deze takken worden vervolgens heel kort gehouden in het gewenste model. En maar knippen en maar knippen om de vertakking optimaal te laten worden. Als je deze bomen in winterbeeld ziet zijn ze vrijwel ondoorzichtig vanwege de enorme hoeveelheden takjes en twijgjes. Bij vormbomen in de stedelijke gebieden en winkelcentra zag je dit fenomeen zo rond de negentiger jaren ontstaan. Het aanbod werd toen vrijwel uitsluitend in de markt gezet door de bekende Hans R. Blokzijl, directeur van Bomencentrum Nederland, gestart in Groenekan en al reeds heel lang residerend in Baarn, tegen Hilversum

Leivorm Joodse kandelaar.

aan. Deze zeer bijzondere species, trendsetter en optimaal creatieve, heldere en zakelijke geest, eigenschappen die slechts sporadisch voorkomen bij boomkwekers, zette naast een mooi regulier bomensortiment ook de vormbomen op de kaart. Overal in Nederland en in België zijn wel bomen te zien, in allerlei snoei en leivormen, die deze bijzondere boomkwekerij in het midden des lands heeft voortgebracht. ‘Als boombeheerder telde je eigenlijk helemaal niet mee als je geen vormbomen toepaste in je beheergebied, een soort lulletje rozenwater werd je dan !’ Mooie voorbeelden van deze vormbomen zijn o.a. te zien in Hilversum, Doorn, Amsterdam, Utrecht en eigenlijk waar niet! Ook deze vormen zijn mogelijk door o.a. Carpinus en Parrotia te gebruiken als uitgangsmateriaal. Ja ook Parrotia is heel goed te vormen in wat dan ook en verdraagt geweldig snoei en knipwerk. Bij voorkeur de CV ‘Vanessa’ gebruiken. Een selectie met een meer doorgaande ‘central leader’ en een meer regelmatig vertakte kroon uit 1975 en weer een boom uit het selectiewerk van Ome Piet, die botanische kanjer uit Oudenbosch. Vanessa is vernoemd naar de middelgrote dagvlinder Vanessa atalanta, vanwege de gekleurde bladrand en.. ‘Niet naar Vanessa, de dame met die ‘bos hout’ voor de deur!’ Kegels en cilinders worden vandaag aan de dag veelvuldig toegepast in met name winkelcentra

met weinig ruimte voor bomen maar tot onder aan vertakte makkers en dan cilindrisch of kegelvormig geknipt tot 4- 6 meter hoogte geeft dan toch een fraai groen beeld in winkelstraat die ander dan toch snel zo’n winkelriool zou worden waar kraak nog smaak te beleven valt. Toch leveren deze vormbomen een fraai beeld en is toch zeker te verkiezen boven allerlei species van mijn zo ‘geliefde’ familie der Rosaceaeën. Zoals u weet kunnen de daarin verenigde geslachten, met uitzonderingen daargelaten, uitermate slecht tegen een standplaats in verhardingen en andere bedreigingen van de grote stad. Etages Op een aantal locaties met name onder de rivieren zijn bijzondere linden op significante plekken in t midden van stad of dorp geplant en soms ook tussen een aantal kleine dorpen in. Deze zgn. Geloofsbomen worden in etages gesnoeid en altijd 3 etages verwijzend naar de Almachtige als bovenste meestal ronde bol geknipt of als platte cirkel, de middelste en grotere schijf verwijst naar het gezag, overheden en de kerk en de derde en grootste onderste takkenschijf is het gewone volk. De bomen worden soms ook wel Gerechtsbomen genoemd omdat de openbare zittingen van de rechterlijke macht vaak centraal in de woongemeenschap gehouden werden, dus onder die boom. De bovenste etage is dan vervol-

www.boomzorg.nl

Wij zijn er voor u! Met een praktische objectieve instelling, gespecialiseerd in ziekten- en plagenmanagement, boomtechnisch advies en de uitvoering van uitdagende projecten van kleinschalige aanplant tot het planmatig onderhouden van grote boombestanden.

Treeworkers en Tree Technicians met ambitie! Beerseweg 50 â&#x20AC;˘ 5451 NR Mill | telefoon 0485 455 557 e-mail info@kuppen-bomen.nl | www.kuppen-bomen.nl

KUPPEN BOOMVERZORGING

BOOMTOTAALZORG

Creatief en Objectief

Advies... Boombeleid en -beheer

Bomen renovatie plan

Directievoeren en begeleiden groenprojecten

VTA & Nader onderzoek Groeiplaats- en verplantingsonderzoek

Inrichtingsplannen Opstellen Bomen Effecten Analyse

Boomtaxatie

Alle bomen leiden naar

... en uitvoering!

www.boomtotaalzorg.nl 030 â&#x20AC;&#x201C; 601 18 80

info@boomtotaalzorg.nl

www.piusfloris.nl B O O M V E R Z O R G I N G

Links Acer campestre blokvorm, rechts Carpinus Betulus leivorm.

konden dan, na de uitspraak van de rechter, direct aan de onderste takken van de boom opgeknoopt worden en dat ruimt direct aardig op!’ Mogelijk dat minister van Justitie de heer Ivo Opstelten dit deel van het feuilleton ook onder ogen krijgt en ………? Fraaie exemplaren van deze etagelinden staan in Westerlo, Groeningen, bij het Muiderslot en op de Floriade 2012 in Venlo, door uw schrijver geselecteerd en laten planten in het rariteitenbos. De boom in Nuenen is helaas vanaf de 1ste etage niet meer aanwezig. Nog altijd een zeer imposante verschijning maar niet meer dan dat.

Mercedes-bomen.

gens de rechter, de middelste is de aanklager en de advocaten en de onderste laag wederom het volk of gepeupel. De lezers onder u die al lang dit feuilleton volgen en een enkele uitspraak hier en daar van mij kunnen herinneren, kunnen wel raden welke versie uw schrijver het meeste aanspreekt. ‘Juist ja, de laatste versie, vrienden. Schorem en geboefte

Afsluitend De boombeheerders onder u kunnen smullen van het aanbod. Begonnen met die Blokzijl is er tegenwoordig geen enkele zichzelf respecterende boomkweker die geen leibomen in het sortiment heeft. Dus heeft u een plek die vanwege de stenigheid van het maaiveld en gebouwen als haren op een hond, ….. er is altijd wel een plekje voor een vormboom, al is het een als een naald opgesnoeide linde of ……. Er kan dus wat geplant worden en dan ‘niet direct gaan lopen janken en piepen dat het snoeionderhoud zo duur is, gel..!!’ Je zet er geen 5000 van neer hè, zo op een klein pleintje of iets te groot uitgevallen hoek van een kruispunt in de wandelpassage van een winkelcentrum. Gewoon doen zo’n boom planten en u zal er van genieten net zoals de bewoners van de stad of dorp, uw opdrachtgevers !!

Een laatste toepassing van snoeivormen wil ik u absoluut niet onthouden. Tijdens een bezoek dit voorjaar aan de grootste boomkweker van Europa, Bruns Pflanzen GmbH in Bad Zwischenahn zag uw schrijver in een van de vele Baumkwartieren of zoals wij zeggen kwekerijpercelen het volgende. De ster, het logo van Mercedes Benz, in een vormboom en in dit geval een Carpinus betulus. Opdrachtgever voor de firma was een zogenaamde Niederlassung, een vestiging van het Mercedes -moederbedrijf in een Bundesland waar de Mercedes -garages vervolgens weer onder vallen. Deze Niederlassung had 65 garages en in 2015 zou bij elke garage zo’n boomlogo geplant gaan worden. Schitterend mooi en heel bijzonder, zeker als u weet dat uw schrijver ook dagelijks met heel veel plezier in een Mercedes C AMG station stapt om van A naar B te komen. Het plantseizoen staat weer voor de deur. Ga kijken bij die boomkwekers geachte dames en heren boombeheerders. Ga kijken wat u koopt en wissel kennis en ervaringen uit met die boomkweker. Daar worden beide kanten beter van. Maak er tijd voor want weet ‘Kan niet en Lukt niet liggen allebei op ‘t kerkhof!’ Het ga u goed! Groet

** ‘Uw schrijver vraagt uw hulp in bij het beantwoorden van enkele onduidelijk hiaten in zijn eigen brein, dus als u het weet graag een reactie naar de redactie van NWST. Bij voorbaat enige dank!’

DGA Mauritz Adviseurs & Taxateurs BV

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4973

www.boomzorg.nl

Wijdemeren bouwt aan een iepenarboretum 2.0 Omdat Wijdemeren al twaalf jaar bezig is met veel verschillende iepsoorten, is er nu een prachtige collectie De gemeente Wijdemeren is al jaren bezig haar iepenbestand uit te breiden. Volgend jaar en het jaar daarop worden er – met dank aan Noordplant – nog eens ongeveer twintig nieuwe iepensoorten aangeplant. Daarnaast beschikt de gemeente straks ook nog eens over een digitaal iepenarboretum 2.0. Beleidsmedewerker Openbaar groen, Flora en fauna van de afdeling Beheer Openbare Ruimte, Martin Tijdgat, hoopt dit in het najaar van 2015 te lanceren. Auteur: Sylvia de Witt

In de gemeente Wijdemeren, bestaande uit de dorpen Nederhorst den Berg, Ankeveen, ‘s-Graveland, Kortenhoef en Loosdrecht in de regio Gooi en Vechtstreek, worden ieder jaar nieuwe iepensoorten aangeplant. Er staan al vierendertig soorten, klonen en kruisingen en de komende twee jaar komen daar nog eens ruim twintig soorten bij. De iep is een boomsoort die hier goed gedijt, volgens bomenbeheerder Martin Tijdgat. ‘We zitten hier op de overgang van stuwwalzand en veen – beide hartstikke arm en zuur – en klei vanuit de Vecht, eveneens voedselarm en zuur. Dus in de gehele gemeente Wijdemeren hebben we te maken met zure grond, arm aan mineralen en sporenelementen en met een slechte structuur en een hoge tot zeer hoge grondwaterstand. Als je dan kijkt naar Nederlandse straatbomen die daar goed tegen kunnen, dan kom je al heel snel bij de iep uit.' Hij vervolgt: 'Op renovatielocaties werken we standaard met grondverbetering, omdat de natuurlijke grond zo arm is dat zelfs een iep

www.boomzorg.nl

anders niet goed aan de groei gaat. Dat wil je de bewoners van deze gemeente ook niet aandoen. Dan heb je een plantvak keurig ingericht, maar dan groeit het plantsoen niet. Dat kun je niet maken. Dus als we nu ergens een boom neerzetten en die geven we minimaal een parkeervak ruimte, dan moet daar eigenlijk alles in zitten wat die boom voor de komende dertig jaar nodig heeft, ook aan mineralen en sporenelementen.’ Tolerante iepen Er zijn nu bijna vijfhonderd iepen op 10.000 gemeentelijke bomen. Dat vindt Tijdgat nog echt te weinig. ‘Toen ik hier twaalf jaar geleden kwam, trof ik er maar vijftig aan; dat was absurd weinig op toen nog 12.000 bomen. De boombeheerders waren in de vorige eeuw wat huiverig geworden vanwege de iepenziekte. Maar ik wist door mijn achtergrond als groenbeheer- en sortimentsdeskundige dat er genoeg andere keuzes waren in iepensoorten die niet ziek zouden worden. Daarnaast blijkt uit controle met feromoonvallen dat deze regio

hier net zo iepenspintkeverarm is als het centrum van Amsterdam.’ Het kostte Tijdgat nog wel even wat moeite om zijn collega’s ervan te overtuigen dat er nu materiaal was dat tegen de iepenziekte kon, maar al gauw begon hij elk jaar meerdere iepen te planten. Na een jaar of zes zagen zijn collega’s in dat de nieuwe bomen het goed deden en inderdaad niet ziek werden. Er vallen wel eens iepen uit, maar dat is 0-1% van de bomen en meestal zijn het particuliere goudiepen. ‘Nu is de twintig tot dertig procent van de jaarlijkse aanplant om die achterstand in te halen gewoon iep in al zijn variaties. Ik wil komen tot de aantallen die er ook zijn van de andere grote laanboomsoorten en dan zit je toch op rond de duizend iepen. De komende twee jaar komen er nog minstens twintig nieuwe iepsoorten bij. Dit kan ik doen, omdat er kwekers zijn die echt vertrouwen in de iep hebben gehouden. Overal waar onderzoek is gedaan naar iepen – in Italië, Engeland, Frankrijk, Amerika en sinds kort ook

Iepen in Wijdemeren t/m 2014 Soorten en selecties: bergmanniana glabra 'Cornuta' glabra 'Exoniensis' (achter in tuin kasteel Sypesteyn) glabra 'Lutescens' davidiana var. japonica leavis minor minor 'Cloud Corky' minor 'Hoersholmiensis' minor 'Schuurhoek' pumila var. arborea (syn: pinnato-ramosa) Kruisingen en hybriden x hollandica 'Commelin' x hollandica forma x hollandica 'Groeneveld' x hollandica 'Pioneer' x hollandica 'Vegeta' x hollandica 'Wredei' 'Amsterdam' (minor of x hollandica) 'Clusius' 'Columella' 'Den Haag' 'Dodoens' 'Frontier' 'Homestead' 'Lobel' 'Morton' (ACCOLADE) 'Morton Glossy' (TRIUMPH) 'Nanguen' (LUTECE) weer in Nederland via Noordplant – wordt er gekruist met deze bomen. Dit om ze weerbaar te maken, zodat ze goed geschikt raken voor stedelijke omgevingen. Deze iepen worden bijna allemaal al in Nederland gekweekt.’ Proef met mycorrhiza Hoewel iepen dus goed gedijen in de grond van Wijdemeren, zal deze gemeente bij de aanplant van alle nieuwe bomen nu ook standaard mycorrhiza gaan gebruiken. In 2009 is hiermee al een proef gedaan bij de helft van de 95 aangeplante iepen in tien soorten in een laan op de Herenweg/Stichts End in Ankeveen, en bij de helft van de 30 fladderiepen langs De Kwakel in Kortenhoef. ‘We zijn nu vijf jaar verder en ik kan nu duidelijk de verschillen zien tussen de bomen waarbij mycorrhiza is toegepast en de bomen die het niet hebben gekregen. De bomen waarbij het is

'New Horizon' 'Plantijn' 'Rebona' 'Sapporo Autumn Gold' 'Urban' 'Wanoux' (VADA) Geplande nieuwe soorten 2015/2016 americana ‘Lewis & Clark’ americana ‘New Harmony’ americana ‘Princeton’ americana ‘Valley Forge’ bergmanniana var. lasiocarpa ‘Camperdownii’ castaneifolia davidiana var. manshurica georgica glabra glabra ‘Purpurea’ x hollandica ‘Dampieri’ x hollandica ‘Daveyi’ laciniata minor ‘Louis van Houtte’ minor ‘Sarniensis’ minor 'Variegata' ‘Patriot’ 'Plinio' pumila ‘Aurescens’ ‘Regal’ ‘Rebella’ ‘Recerta’ ‘San Zanobi’ ‘Stavast’

toegepast, staan er grosso modo beter bij dan de bomen waarbij dat niet het geval is. Er zijn ook bomen die het niet hebben gekregen en er net zo bij staan als bomen die het wel hebben gekregen, en vice versa. Ongeveer tachtig procent van de iepen doet het er beter op. Mycorrhiza kost minder dan vijf euro per boom. We kopen bomen van 160 tot 260 euro per stuk; dan kunnen die vijf euro er ook wel bij, waardoor van alle jonge bomen de aanplant weerbaarder is tegen ziekten en plagen, beter aanslaat en doorgroeit. We geven ze als het ware een “kontje”. We streven naar een goede, evenredige verdeling van alle op onze gronden toepasbare boomsoorten in onze gemeente. Lanen en straten met maar één soort passen we eigenlijk niet meer toe. In een laan van één hoofdsoort staan er nooit meer dan tien van dezelfde soort, kloon of kruising achter elkaar. Dit betekent minder monoculturen en dus minder ziektegevoeligheid. De

Herfstkleur blad en bast jonge Ulmus ‘Frontier’

Herfstkleur en boomvorm Ulmus ‘Frontier’, aanplant voorjaar 2014.

www.boomzorg.nl

praktijkinformatie die mensen erbij krijgen, naast het feit dat ze die bomen in de gemeente kunnen gaan bekijken, is een waardevolle toevoeging voor bewoners, overheden of bedrijven. Dat is het doel van dit iepenregister. Het is zo leuk om te doen; ik heb ook niet voor niets al die soorten geïntroduceerd. En mijn collega’s zien nu toch ook wel het gemak in van de iep’, besluit Tijdgat.

Martin Tijdgat: 'Wijdemeren is een stuk landelijker dan het stedelijke Amsterdam. de praktijkinfo is een waardevolle toevoeging het iepenregister maken is zo leuk om te doen!'

iepenaanplant wisselde ik al af. In een laan met tachtig iepen staan er dus minstens acht soorten.’ Openbaar iepenregister Het komende jaar wordt er ook gewerkt aan een digitaal openbaar iepenregister, waarin alle ervaringen die Wijdemeren nu met de iep heeft opgedaan, worden doorgegeven. Het wordt vergelijkbaar met www.straatbomen.nl. Martin Tijdgat hoopt het register over een jaar in de lucht te hebben, dus in het najaar van 2015. ‘Ik werk hieraan samen met adviesbureau Cobra. Met hun specifieke software inspecteer ik iedere drie jaar mijn bomen. We gaan nu bekijken of we een gedeelte van dat bestand, de iepen, apart kunnen zetten en openbaar toegankelijk maken.’ Waarom een speciaal iepenregister? ‘Omdat we hier al twaalf jaar bezig zijn met al die verschillende iepsoorten, hebben we inmiddels een behoorlijk mooie collectie. Er zijn veel bomenbeheerders van andere gemeenten en andere bomenliefhebbers die deze bomen nooit gezien hebben. Nou, dan zeggen wij: “Kom dan eens kijken hoe ze het hier doen en hoe ze eruit zien.” Negentig procent van de iepen hier is jong, dus je kan bij ons heel goed zien wat ze doen.’ Praktijkonderzoek iepenplant Het is straks de bedoeling dat mensen die de dorpen van Wijdemeren bezoeken, op de iepenar-

boretum-website kunnen zien waar ze iepen kunnen vinden. En daar kunnen ze dan naartoe gaan, naast de informatie die ze krijgen over de soort of kloon waar het om gaat en de manier waarop je ze kunt beheren. De iepen staan door de hele gemeente verspreid. Amsterdam heeft een iepenarboretum nabij het filmmuseum en in Zuidwest-Friesland staat ook een verzameling iepen op een verkeersplein. Tijdgat: ‘Dat is heel erg leuk en nuttig, maar wij willen via dit register ook veel informatie geven over deze bomen. Iedere afzonderlijke iepsoort komt op de site met een foto en een verhaal. Amsterdam is puur stedelijk; wij zitten hier toch echt landelijker. Amsterdam heeft zijn eigen oplossingen qua grond; wij hebben weer andere oplossingen, dus je kunt gewoon zien wat een boom in verschillende omstandigheden doet. In Friesland staan de iepen op het verkeersplein in de volle wind in een heel andere grondsoort. Op iedere locatie zijn er weer andere mogelijkheden. Een boombeheerder van een gemeente kan in ons iepenarboretum zien welk specifiek gedrag een iep bij ons vertoont op een bepaalde locatie en dan kan hij bedenken: die boom ga ik bestellen. Men krijgt ook informatie over het tijdstip van aanplant, wat we met de ondergrond gedaan hebben om die beter geschikt te maken, welke ervaringen wij ermee hebben, hoe de bomen groeien op die grond, of ze ziek geworden zijn of juist niet. Deze

Kruisbestuiving Ronnie Bijboer, Noordplant:' Ook dit is een vorm van kruisbestuiving! Voor sommigen is het planten van zo’n diversiteit aan iepen veel te veel. Die hebben liever slechts ‘Lobel’, ‘Columella’ en ‘New Horizon’. En daar is niet op tegen, maar het zijn de enthousiaste groenbeheerders die zorgen voor verandering. De mannen en vrouwen die hun nek durven uitsteken (en daarbij ook wel eens een blauwtje lopen) vullen uiteindelijk onze gezamenlijke kennis aan, waar vooral de volgende generatie weer iets mee kan. Als iepenenthousiasteling ben ik jaren geleden al begonnen met een eigen veredelingsprogramma, daarmee het stokje van iepen deskundige Hans Heijbroek (87) overnemend. Maar het gecontroleerd kruisen van bomen is een proces van de lange adem. Dat doe je eigenlijk ook voor de volgende generatie. En dat hou je alleen vol als er aan de zijde van de afnemers enthousiast op gereageerd wordt. Dat is dan ook een vorm van kruisbestuiving.' Ronnie Nijboer: Noordplant

Ronnie Nijboer, Noordplant

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4972

www.boomzorg.nl

Ook niet-eigenaars kunnen een kapvergunning aanvragen en krijgen Alleen een goed dichtgetimmerde gemeenteverordening kan de macht van (kap)vergunningaanvragers beperken Stel, een aanwonende vraagt een omgevingsvergunning voor vellen (hierna te noemen: kapvergunning) aan voor een gemeenteboom. De beheerder gaat er zomaar vanuit dat de aanvraag van de buur ‘vast en zeker buiten behandeling wordt gelaten’. De buur is namelijk geen eigenaar van de boom en heeft er ook geen zakelijk recht op. Maar wat blijkt uit eerdere rechtspraak: het ligt niet zo simpel dat nieteigenaren niets in de pap te brokkelen hebben! Auteur: Mr Kitty Goudzwaard Meerdere interpretaties van het basisbegrip a‘aanvrager’ Zomaar weer eens een greep uit opmerkelijke uitspraken. De rechtzoekende gaat er van uit dat de rechtspraak over basisbegrippen één lijn volgt. Dat hoeft echter niet altijd het geval te zijn, rechtspraak over een basisbegrip als de ‘aanvrager’ bij een kapvergunning kan blijkbaar twee kanten op; soms in het voordeel van de beheerder, maar soms ook in zijn nadeel. Beheerder wint rechtszaak na veel slalombochten in rechterlijke argumentatie In een opmerkelijke zaak wint de beheerder, maar enkel na veel bochten in de rechterlijke argumentatie. Dus het dubbeltje kon tijdens de procedure meerdere malen zowel de goede als de slechte kant opvallen voor de gemeente. (Jurisprudentie: Rechtbank Alkmaar, 6 september 2012 ECLI:NL:RBALK:2012:BX6788) In dit geval is de gemeente Medemblik een gedeelte van een perceel mogelijk kwijtgeraakt door ‘inbezitneming’ van twee naburen (eisers). Deze naburen vragen een kapvergunning aan voor de haagbeuken die hen op dit perceel in de weg staan. De gemeente weigert hun aanvraag in behandeling te nemen, omdat zij volgens hen geen eigenaar of zakelijk gerechtigde zijn van de

www.boomzorg.nl

bomen. De gemeente heeft zelf geen plannen om te kappen en omdat de gemeente de aanvragers niet als eigenaar ziet, zijn de kapvergunning aanvragende buren volgens het college B&W van gemeente Medemblik geen belanghebbende bij het besluit. Zijn de buren volgens rechter eigenaar? De buren stellen allereerst dat zij door verjaring eigenaar zijn geworden van de haagbeuken. De bestuursrechter gaat echter aan dit argument voorbij, omdat dat een gegeven is waar slechts de burgerlijke rechter zijn oordeel over kan geven. De bestuursrechter gaat er dus van uit dat de bomen op grond van de gegevens van het kadaster eigendom van de gemeente zijn. Maar betekent dit dan dat de buren geen kapvergunning aan mogen vragen? Het tegendeel blijkt. Aanvraagbehandeling, ook voor niet-eigenaar De rechtbank begint nu met zich te buigen over de vraag of B&W terecht de aanvraag kapvergunning buiten behandeling heeft gelaten, omdat de gronden met bomen volgens het kadaster eigendom zijn van de gemeente. Het antwoord van de rechtbank luidt: de gemeente had de aanvraag kapvergunning wél in behandeling moeten nemen. De rechtbank stelt

namelijk allereerst vast dat ook een niet-eigenaar de status van ‘aanvrager’ van een kapvergunning kan hebben. Volgens artikel 1:2 lid 1 Algemene wet bestuursrecht (Awb))wordt een aanvraag namelijk gedaan door een belanghebbende. En dat is ‘een natuurlijk persoon met een voldoende objectief en actueel, eigen, persoonlijk belang dat hem voldoende onderscheidt van anderen’. Deze ‘belanghebbende’ moet dus wél direct worden geraakt door het besluit. Uit eerdere uitspraken van de ABRvS valt op te maken dat ‘slechts personen die op korte afstand van een boom wonen of vanuit de woning zicht op de bomen hebben, belanghebbenden zijn’ uitzonderingen daargelaten. Met haagbeuken grenzend aan je voorerf voldoe je daar wel aan. In de Awb noch in de jurisprudentie wordt eigenlijk onderscheid gemaakt tussen een ‘belanghebbende die tegen een besluit mag opkomen’ -met wie we allemaal prima bekend zijn- en de ‘belanghebbende als aanvrager’. Belanghebbenden komen dus in meer gedaantes dan gedacht! De eisende naburen moeten daarom door B&W als belanghebbenden worden erkend en hun verzoek tot het verlenen van een kapvergunning moet dus als aanvraag (ex artikel 1:3 lid 3 Awb) worden gezien! Vervolgens zaait de inhoud van de door de gemeente aangehaalde rechtspraak over aan-

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4986

vragers juist twijfel: blijkbaar wordt daarin door de ABRvS aangenomen dat van uitvoering van een vergunning ook best sprake kan zijn, indien men géén eigenaar is. De rechtbank houdt er bovendien rekening mee dat de eisers in een later stadium wel de mogelijkheid krijgen tot kap. Zéker gezien het feit dat de gemeente in dezelfde straat wel toestemming heeft gegeven voor kap van haagbeuk! Bovendien kunnen eisers ook nog naar de burgerlijke rechter om het eigendom van de bomen te laten vaststellen. Zij zijn dan, bij een positief oordeel van de burgerlijke rechter, zelf gerechtigd om over de feitelijke kap te beslissen. De bestuursrechter acht het beroep van eisers gegrond: hun aanvraag had behandeld moeten worden. Toch geen kapvergunning door ‘dorpsschoon’! Hoe loopt de zaak af? Moet de kapaanvraag na behandeling worden gehonoreerd? Zowel de bestuursrechter als B&W kunnen de vergunningszaak vervolgens oppakken en finaal afhandelen. De partijen geven echter aan dat de bestuursrechter de zaak finaal mag afdoen. De partijen vinden dat zij zich voldoende over de kwestie hebben uitlaten en B&W hoeft ook op grond van een andere bevoegdheid niet nog een nadere belangenafweging te maken. B&W heeft tijdens de procedure immers duidelijk gesteld dat de vergunning geweigerd moet worden. De bestuursrechter handelt dus finaal af en wat beslist hij? Hij wijst de kapvergunningverlening af op grond van de waarde van de bomen voor het dorpsschoon! Blijkbaar maken de bomen onderdeel uit van een doorlopende groenstructuur en de kap zou de bestaande groenstructuur onaanvaardbaar doorbreken. Kap zou bovendien een grote precedentwerking geven voor de kapwens van andere bewoners van de straat. Zuur voor de eisers! Blijkbaar had de gemeente al bomen in de straat gedund en gekapt en zijn eisers nu net degenen met het resterende ‘dorpsschoon’ voor de deur. Voortaan rekening houden met de rechten van ‘belanghebbenden’? Toch is zo’n uitspraak even schrikken. Zou dit nu betekenen dat voortaan alle ‘belanghebbenden’ een kapvergunning kunnen aanvragen voor een gemeenteboom? Belanghebbenden bij bomen kunnen best veel personen zijn. Bijvoorbeeld die personen die binnen een afstand van 100 meter hun woning hebben of tot 200 meter wonen en zicht op de bomen hebben. Logisch dat dit paniek bij boombeheerders kan

veroorzaken, dus ik ben op onderzoek uitgegaan. Jammer genoeg zitten bij een uitspraak niet de processtukken met de details. Kijk ik echter naar de toen geldende APV van gemeente Medemblik, dan blijkt daar over de term ‘aanvrager’ niets gesteld te worden. Niets, in de zin dat deze de eigenaar of een zakelijke gerechtigde moet zijn. Nu rest de vraag of de gemeenteraad een dergelijke uitzondering in zijn APV of Bomenverordening (Bvo) überhaupt had mogen maken. De uitspraak van de rechtbank geeft daar geen uitsluitsel over. Een APV of Bvo is geen ‘wet in formele zin’ (zie kader). Toch zijn er volop APV’s/Bvo’s waarin staat dat de aanvrager de eigenaar of zakelijk gerechtigde (of met toestemming van) tot de boom moet zijn. De APV/Bvo is echter van een lagere orde dan Awb (zie kader): kan de APV/Bvo dan toch de kring van aanvragers beperken? Hieronder een uitspraak vaak die bewijst dat dit kan! Ander soort uitspraak: ‘gemeenteverordening mag begrip ‘aanvrager’ beperken’ Ik vind tijdens mijn zoektocht een tweede uitspraak, over een omgevingsvergunningen voor onder andere kap. (Jurisprudentie: van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS 30 juli 2014 ECLI:NL:RVS:2014:2833)). In deze uitspraak gaat het om een omgevingsvergunning, verleend door B&W van gemeente Nunspeet. En wel voor de aanleg van de Oostelijke Rondweg Nunspeet. Een prachtig voorbeeld van een uitspraak waarin alle aspecten van belangenafwegingen rond bouw van een weg en kap van bomen langskomen. Boswet, luchtkwaliteit, geluid, akoestisch onderzoek, landschappelijke inpassing, noodzaak, herplantplicht et cetera. Vooral eens lezen. Mogelijkheid tot beperking? Maar belangrijk is hierin het antwoord op de vraag: ‘wie kan een aanvrager van een kapvergunning zijn’? Blijkbaar staan er per abuis twee door de gemeente te kappen bomen op het perceel van de appellant. (Dit keer!) stelt B&W dat zij door verjaring eigenaar van de gronden is geworden, maar dat zij niet tot kappen overgaat voordat dit eigendom vaststaat. Nu blijkt in de kapverordening van gemeente Nunspeet wél een beperking van de kring van aanvragers te staan. Vervolgens oordeelt de ABRvS dat de kapvergunning in gevolge artikel 3 eerste lid van de kapverordening slechts kan worden aangevraagd ‘door of namens degene die het zakelijk recht heeft of het eigendom van de bomen’. En ziet

Hiërarchie van wetten en regels Wettelijke voorschriften kennen een hiërarchie. Conflicteren wetten en regels dan kan men in beginsel als volgt categoriseren: • een ieder verbindende bepalingen uit internationale verdragen en besluiten van volkenrechtelijke organisatiesverdragen t ussen Nederland en staten. Denk daarbij ook aan de EU-wetgeving; • Statuut van het Koninkrijk; • Grondwet; • ‘wetten in formele zin’; • algemene maatregelen van bestuur; • ministeriële regelingen; • provinciale verordening; • gemeentelijke verordening, waterschapsverordening en verordening van een productschap, hoofdbedrijfschap of een bedrijfschap. ‘Wetten in formele zin’ komen tot stand door samenwerking van de regering en de Tweede en Eerste Kamer. Voorbeelden: Wabo, of Awb. Gemeentelijke verordeningen worden in beginsel door de gemeenteraad vastgesteld en zijn geen wetten in formele zin en dus van een lagere status. dit als ‘dwingendrechtelijk’. Nu dit eigendom nog steeds bij appellant ligt, vernietigt de ABRvS de omgevingsvergunning voor wat betreft de kap van deze twee bomen. De ABRvS oordeelt hier dus dat de gemeentelijke verordening een beperking mag maken op het begrip ‘aanvrager’ uit de Awb. In dat licht gezien: je kunt als gemeente op zijn minst beginnen met het goed dichttimmeren van de APV of Bvo. Hiermee kunnen problemen rond vergunningverlening, eventueel in samenhang met illegale inbezitneming, worden voorkomen. Dus: benut de verordenende bevoegdheid als gemeenteraad en zorg dat de APV of Bvo goed op orde is.

De auteur mr. A.V.K.(Kitty) Goudzwaard is werkzaam als boomjurist bij Cobra Groenjuristen. Cobra Groenjuristen is onderdeel van www.cobra-adviseurs.nl. Lezers kunnen vragen stellen over dit artikel via k.goudzwaard@cobragroenjuristen.nl

www.boomzorg.nl

Schaduw van bomen zorgt voor verkoeling op warme dagen. Maar niet iedereen zit daarop te wachten, zoals eigenaren van zonnepanelen op het dak, of bewoners die klagen over hun donkere huiskamer. Het meetapparaat Zonnepadvinder, dat in de VS al wordt gebruikt door boomspecialisten en installateurs, meet in zijn omgeving de hoeveelheid schaduw die objecten werpen. De boomspecialist kan daarmee bepalen hoeveel extra licht bepaalde snoeiingrepen opleveren. Auteur en fotografie: Joris G.W.F. Voeten

Schaduw of geen schaduw? En waar dan, en hoeveel? Dat is de vraag Alle gemeenten kennen de klachten van bewoners: ‘beste gemeente, uw boom geeft veel schaduw in mijn tuin’, of ‘het is altijd donker in huis door de boom van de gemeente’. Hoveniers kennen de problemen van plantvakken in tuinen, of complete binnentuinen, waar de beplanting maar niet wil groeien. Ook prijken op steeds meer Nederlandse daken fotovoltaïsche zonnepanelen; bij de plaatsing daarvan kijken huiseigenaren en installateurs (als het goed is) naar mogelijke schaduw van bomen, gebouwen en andere objecten in de directe omgeving, maar ze vergeten vaak dat bomen groeien en uiteindelijk het rendement van de installatie kunnen doen afnemen. De kern van deze problemen is meestal een gebrek aan licht. Of anders gezegd: een overschot aan schaduw. En dan wordt er gediscussieerd over die schaduw. Die discussie is echter subjectief, omdat de stand van de zon iedere dag en ieder uur van de dag weer anders is. In

www.boomzorg.nl

het geval van de zonnepanelen kon het rendementsverlies tot nu toe alleen ingeschat worden met een kostbare 3D-computersimulatie van het betreffende gebouw en de hele omgeving. Met de Zonnepadvinder is het nu mogelijk om op eenvoudige wijze, op ieder moment van het jaar, inzicht te krijgen in de vraag welk object precies wanneer, waar, hoeveel schaduw geeft. In de reflecterende koepel van de Zonnepadvinder zijn alle objecten rondom tot aan de horizon zichtbaar, waardoorheen een kaart van de maandelijkse zonnepaden en zonnetijden zichtbaar is. Daarmee is in één oogopslag voor alle betrokkenen direct en ter plaatse zichtbaar welk object gedurende het hele jaar (niet alleen op de gemeten dag!) schaduw geeft, en op welke tijd van de dag. Door de percentages op de zonnekaart in de beschaduwde delen van het beeld op te tellen, is tijdens de meting direct een

Rapportage van de schaduwanalyse in een door gebouwen omsloten patio; in slechts 46,55 % van de beschikbare tijd per jaar ontvangt de beplanting direct licht van de zon.

De Zonnepadvinder bij een onderzoek naar mogelijke schaduw door de populieren op de achtergrond

Patio waar de beschikbaarheid van zonlicht voor de onderbeplanting nader is onderzocht.

kan worden, onafhankelijk van zon of bewolking, maakt de Zonnepadvinder daar populair. In Nederland spreekt men nog regelmatig van een ‘conflict’ tussen bomen en zonnepanelen, terwijl de boom, zijn schaduw en de zonnepanelen allemaal een bijdrage leveren aan leefbare en energiezuinige steden. Waardevolle bomen kappen op basis van aannames en subjectieve klachten is niet meer van deze tijd. Het omzagen van het ene stukje duurzaamheid voor verbetering van het rendement van het andere heeft in goed beheer geen plaats. Zonnepanelen zullen blijven, bomen ook. Dus doen we er goed aan om ervoor te zorgen dat ze efficiënt samen kunnen bestaan. Er moet een ‘PV- en boomvriendelijk snoeiplan’ opgesteld en uitgevoerd worden, om zowel het PV-systeem als de boom of bomen in optimale samenwerking te kunnen handhaven.

Voorbeeld van het beeld van de Zonnepadvinder.

nauwkeurige schatting van de jaarlijkse hoeveelheid schaduw beschikbaar.

gewone fotocamera of een smartphone gebruikt worden.

De boomspecialist kan eventueel met het beeld ook direct ter plaatse bepalen welke betrokken boomkronen boomtechnisch verantwoord gesnoeid kunnen worden en hoeveel extra licht die snoeiingreep dan oplevert. Die analyse kan ook geautomatiseerd gedaan worden door de software, op basis van de een foto van het beeld in de zonnepadvinder. Voor de foto kan een

De Zonnepadvinder komt uit de Verenigde Staten en wordt daar gebruikt door boomspecialisten en installateurs, zowel bij de planning van bomen en zonnepanelen als bij het opsporen en oplossen van conflicten in bestaande situaties. De eenvoud van gebruik, zonder sensoren, batterijen of computers, en het feit dat de meting in enkele seconden en op alle dagen van het jaar gedaan

De auteur Joris Voeten joris@shft.nl is werkzaam als Concept Manager - Urban Green Engineer at SHFT, een zusterbedrijf van Van Helvoirt Groenprojecten.

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4974

www.boomzorg.nl

Bestekservice voor gebruiksdaken maakt ontwerp van dak een soort click and play Gebruiksvriendelijke bestekservice voor gebruiksdaken Gebruiksdaken kunnen op vele manieren en met verschillende materialen worden opgebouwd. Maar elke keuze heeft zijn consequenties. De nieuwe bestekservice van Leven op Daken kan architecten en aannemers bijstaan bij het ondervangen van die consequenties. Auteur: Guy Oldenkotte

Een toenemend aantal eigenaren van vastgoed erkent de voordelen die een gebruiksdak kan bieden of ziet het als enige oplossing om de beperkte ruimte optimaal te benutten. Hoe zo’n dak wordt opgebouwd of samengesteld, dat laat men echter vaak over aan de architect. En die heeft de keuze uit vele oplossingen. ‘De keuze van dakbedekking wordt doorgaans bepaald op basis van een levensduurverwachting voor het te bouwen gebruiksdak. De vraag daarbij is of het meer of minder dan 25 jaar moet meegaan. Bepalend bij deze keuze is vaak het beschikbare budget’, zegt Erik Steegman van Leven op Daken. ‘Architecten of aannemers kunnen daarbij wel eens kiezen voor een combinatie van onderdelen die elk op zich gerechtvaardigd zijn, maar als combinatie niet datgene bieden wat wordt gezocht. Het probleem is dat je dat niet meer kunt zien wanneer het dak eenmaal gereed is, totdat het begint te lekken. Maar dan is het te laat.’ Steegman introduceerde daarom begin dit jaar de Bestekservice Gebruiksdaken. ‘Het onderdeel voor gebruiksdaken was altijd onderbelicht. De bestaande bestekservices zijn op zich best goed, maar helaas zijn die opgebouwd uit aparte

www.boomzorg.nl

productcomponenten. Dat is met de nieuwe service nu aangepast. Door de bestaande bestekken volledig te integreren, hebben we de service naar een hoger niveau gebracht. Nu kan men via een keuzeboom een ontwerp invoeren en gelijk doorgaan, in plaats van eerst te moeten verifiëren wat de consequenties zijn van die aanpassing. En als de architect zijn keuze invoert en het uitgangspunt is bijvoorbeeld een energie- met sedumdak, dan krijgt hij gelijk de Leven op Daken-norm die laat zien op welke wijze dit kan.’ Door de service te gebruiken, kunnen zowel aannemers als architecten veel problemen voorkomen, zo verwacht Steegman. ‘De populariteit van gebruiksdaken neemt toe, terwijl de invulling ervan steeds meer aan verandering onderhevig is. Zo begint men nu pas te beseffen dat een dak ook ideaal is voor het plaatsen van zonnepanelen, die, wanneer ze worden geplaatst op een zogenaamd groen dak, extra effectief zijn omdat de begroeiing ook voor koeling zorgt. Tot dusver werd er veel overgelaten aan de installateur van deze panelen in de latere fase. Maar die weet vaak niet hoe een dak is opgebouwd. Dat probleem is nu opgelost. Bovendien zien we een verschuiving plaatsvinden

in de wijze waarop een dak wordt ingevuld. Dat maakt het allemaal erg complex. Architecten zijn doorgaans goede ontwerpers, maar het is lastig voor hen om van alle details op de hoogte te zijn. Ook dat is met de nieuwe service opgelost.’

De populariteit van gebruiksdaken neemt toe, terwijl de invulling ervan steeds meer aan verandering onderhevig is Compleet systeem Door de digitale bestekservice is het mogelijk om het bestek volledig vanaf de constructie op te bouwen, inclusief een dampremmende (nood) laag, isolatie en dakbedekking. De service kan worden gebruikt bij het ontwerp van een zeer gedetailleerd gebruiksdak met groen-, energie-, parkeer- en waterfunctionaliteiten. De service is ook geschikt voor het ontwerp van een groenge-

GREEN INNOVATION

2014 award

vel. Via een keuzemenu, ondersteund door verschillende foto’s, wordt de gebruiker eenvoudig verder geholpen. Als het beeld van een parktuin, vasteplanten- of biodiversdak niet bekend is bij

Erik Steegman

De populariteit van groendaken is nog altijd groeiende.

de bestekschrijver, dan kan deze door middel van fotomateriaal het te ontwerpen dak samenstellen. Zowel de architect als de aannemer en de eigenaar weet dan precies waar hij aan toe is. Bij het ontwikkelen van de service heeft Leven op Daken nadrukkelijk samengewerkt met het in daken gespecialiseerde ingenieursbureau BDA Dakadvies. Samen kwamen ze tot enkele kwaliteitsadviezen die in de bestekservice zijn verwerkt. ‘Bij het ontwerpen van intensieve gebruiksdaken wordt alleen met drukvaste isolatiematerialen en volledig verkleefde dakbedekking gewerkt. Deze beperken het risico van onderloopsheid in het dak grotendeels. Want als een gebruiksdak gaat lekken en zelfs de kans bestaat dat het isolerende materiaal verzadigd raakt, dan kunnen de kosten voor reparatie gigantisch zijn en is de kans groot dat het dak volledig gesloopt moet worden. In de bestekservice wordt door middel van een simpele vraagstelling automatisch de permanente veiligheid op daken meegenomen, en ook bestaat de mogelijkheid om een detectie- en signaleringssysteem toe te passen.’ Door de techniek te koppelen aan moderne technologieën zoals smartphones, kan de kwaliteit van de waterdichte laag gedetecteerd worden. ‘Dat is zelfs na tientallen jaren nog mogelijk. Hierdoor wordt de renovatietermijn of de te renoveren plaats op de dakbedekking digitaal inzichtelijk gemaakt voor de gebruiker of eigenaar van het pand of de uitvoerend partner, bijvoorbeeld binnen een LODbeheerscontract’, aldus Steegman. Juist die functionaliteit moet de acceptatie van gebruiksdaken verder verhogen. ‘We hebben de afgelopen jaren verschillende keren gezien hoe zogenaamde groendaken vastgoedeigenaren lelijk in de problemen brachten. Zo leed de Technische Universiteit Delft schade nadat het groendak op de bibliotheek was gaan lekken. En ook op Schiphol heeft men het lange tijd benauwd gehad omdat het groene dak niet waterdicht bleek te zijn. Elders in Amsterdam leed de ALO een schadepost van ruim zes ton doordat het groene dak was gaan lekken en bleek dat alle betrokken partijen inmiddels failliet waren gegaan. Het dak is inmiddels vervangen, maar niet volledig door een nieuw groendak. En dat is zeker niet goed voor de acceptatie van meervoudig ruimtegebruik op daken. Als je je echter aan alle spelregels houdt door de bestekservice te gebruiken, en de uitvoerende partijen weten waarmee ze bezig zijn, zou dat niet meer mogelijk moeten zijn.’

Uitvoerig getest De nieuwe gratis bestekservice werd vlak voor de zomervakantie geïntroduceerd. ‘Een eerste versie is begin dit jaar aangeboden aan een aantal architecten en bestekservicebureaus, zodat zij die konden testen. De reacties die zij vervolgens gaven, zijn verwerkt in de uiteindelijke versie.’ Dankzij de input van het testgezelschap zijn onder meer de keuzebomen vereenvoudigd en zijn de detectie- en signaleringssystemen en de dakveiligheid meer losgekoppeld.’ Dankzij die input is de gratis bestekservice via de website van Leven op Daken voor iedereen eenvoudig te gebruiken.

Het concept Een gratis digitale bestekservice waarin verschillende bestekken zijn samengebracht en waarbij meer aandacht is voor de voorwaardes en consequenties voor het ontwerp en bouwen van zogenaamde gebruiksdaken. De service is beschikbaar via www.levenopdaken.nl

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-4957

www.boomzorg.nl

Blaadjes ruimen

Het resultaat is verbluffend. Ze maken weer schot en oogden deze zomer vooral fris en gezond Er is een hoop ellende in de wereld. Ziektes in Afrika, terreuraanslagen en burgeroorlogen in het Midden-Oosten. De problemen die ik daaraan toe te voegen heb, verdwijnen daarbij in het niet. Maar toch. Het is herfst; de blaadjes vallen en heel Nederland begint met de nationale sport: wie zorgt dat zijn of haar stoepje het schoonste van het land is? Niks mis mee, zou je zeggen. Dat zit in ons Nederlandse DNA. Al in de zeventiende eeuw verbaasden buitenlanders zich over die gekke Nederlanders die massaal hun stoepjes schoonhielden. Als je hier als boom- of groenbeheerder naar kijkt, gebeurt er eigenlijk iets raars. Waar in het bos een boom ieder jaar zijn bodem toedekt met een verse laag bladmulch, dus voedsel en bodemleven voor de toekomst, kunnen bomen in de stad klaarblijkelijk van de lucht leven. En onze overheid faciliteert dit zelfs. Ik heb het wellicht fout, maar Nederland is het enige land waar ik ooit bladkorven gezien heb. Ieder blaadje dat één van die zeventien miljoen stoepschrobbers te pakken heeft gekregen, wordt tijdelijk in zo’n bladkorf opgesloten om centraal te worden gecomposteerd.

Ieder blaadje dat één van die zeventien miljoen stoepschrobbers te pakken heeft gekregen, wordt tijdelijk in zo’n bladkorf opgesloten om centraal te worden

rottend blad is gevaarlijk, maar moet ook de rest van de openbare ruimte spic en span worden geharkt en geblazen? Bij mij in de straat – zand van de allerberoerdste kwaliteit – stonden al bijna tien jaar wat Hollandse lindes te kwarren. Ze gingen niet dood, maar tierden evenmin. Niks nieuws of bijzonders; Nederland staat vol met zulke bomen. Ik heb er nu als brave burger dit voorjaar per boom een volle zak GFT-compost bij gedonderd. Je weet wel, die zakken die je gratis af kunt halen. Het resultaat is verbluffend. Ze maken weer schot en oogden deze zomer vooral fris en gezond. Het is natuurlijk allemaal weinig wetenschappelijk wat ik doe en beweer, maar als je bij mij jaar na jaar al het voedsel van mijn bord wegrooft, dan zal ook mijn enthousiasme om stukjes te schrijven heel wat minder zijn. Waarom zou dat met bomen zoveel anders zijn? Is het zich voordoen van zo veel ziektes bij bomen in de openbare ruimte eigenlijk ook niet een ander woord voor honger? Al het herfstblad in de stad laten liggen kan natuurlijk niet, maar het opruimen kan wel een tandje minder en daarmee misschien ook goedkoper. En kunnen we het geld dat we daarmee besparen niet investeren in ander voedsel voor onze hongerige straatbomen die in een steenwoestijn moeten leven? Met vriendelijke groet, Hein van Iersel hein@nwst.nl Hoofdredacteur

gecomposteerd Ik weet niet of hier ooit wetenschappelijk onderzoek naar verricht is, maar dat kan toch niet goed zijn? Ik weet het: een fietspad of trottoir vol met nat

www.boomzorg.nl

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4990

Paulinaweg 6-10 4521 RE Biervliet Tel: 0115 - 48 13 51 E-mail:info@pladdet.nl

V E R K O O P • V E R H U U R • S E RV I C E • P R O D U C T I E

NIEUW en supersterk!

Sloop- en sorteergrijper

Topkwaliteit

uit voorraad leverbaar!

www.pladdet.nl Dealers Nederland: Broekveldt, de Groeve - Prima Equipment, Hardenberg - Sloot, Didam - Atlas Service, Vaassen - Jaap Knaap, Zuidoostbeemster - Kemp Groep, de Meern - Buys, Bergen op Zoom - Pellen, Veldhoven Dealers België: Elsentraktor, Aarschot - Luyckx, Brecht - Kemp Groep, Hamme - Interparts, Zwijnaarde Coesens, Geraardsbergen - Becoma, Deinze - Beel, Wortegem-Petegem

Boomrooierij Weijtmans méér dan bomen rooien

Veilig rooien vereist kennis

Eén van onze nieuwe DAF Euro-VI vrachtauto’s

Afvoer van snoeihout, schoffelvuil en blad

Bomen rooien Bomen snoeien Stobben frezen / rooien Transport Hijswerk In- en verkoop van hout Advies In-/verkoop van houtsnippers Afvoeren van snoeihout en blad

Boomrooierij Weijtmans beschikt over goed opgeleide treeworkers en uniek materieel, zodat ieder karwei een honderd procent tevreden klant oplevert. Boomrooierij Weijtmans is een Aequor gecertificeerd opleidingsbedrijf. Wij blijven zo op de hoogte van de nieuwste inzichten en werkmethoden. Uniek zijn onze telescoopkranen, waarmee we tot een hoogte van 32 meter takken vast kunnen pakken en afzagen, voor veilig en gecontroleerd rooien van bomen. Onze derde telescoopkraan is in bestelling.

Wij zijn tevens leerbedrijf en gecertificeerd iepen verwijderaar. Erbo erkend, VCA**, NEN, ISO 9001 en Groenkeur gecertificeerd. Als eerste boomrooijerij in Nederland hebben wij het certificaat voor de CO2 prestatie ladder niveau 3 behaald. Natuurlijk komen wij graag bij u langs om de situatie en eventuele obstakels vakkundig te beoordelen.

Onze opdrachtgevers zijn particulieren, bedrijven, instellingen en de overheid.

Eén van onze telescoopkranen met werkhoogte van maar liefst 42 meter

Kreitenmolenstraat 175

Tel. 013-51114 83

algemeen@weijtmans.nl

5071 BD Udenhout

Fax 013-511 43 73