De Hovenier 3 2019 by NWST NeWSTories

Jaargang 2 3 - 2019

De Hovenier

HÉT VAKBLAD VOOR ALLE HOVENIERS

‘TOEN IK BEGON, BESTOND EEN TUIN VOOR 80 PROCENT UIT BEPLANTING Nu is dat nog maar 20 procent’

Grassen waarop we kunnen vertrouwen

Een natuurlijke tuin kost minder en levert meer op

Tip voor hoveniers: Choisya ternata ‘white dazzler’ BETON IN DE TUIN

AQUA XP FIJN • Voegen vanaf 1,5 mm • Verwerkbaar op natte stenen • Belastbaar tot 3500 kg • Geschikt voor alle soorten tegels en bestrating

POWERCLEAN Voeg - verwijder machine • Verwijdert zandvoegen • Zonder water • Snel en schoon

FUGENSAND • Geschikt voor alle soorten bestrating • Duurzaamheidslabel A+ • 100% ecologisch • Vanaf 1 mm

HOVENIERSKIT EASY • IJzersterke verlijming • Blijvend elastisch • Speciaal voor natuursteen

STROPELLETS De ecologische bodembedekker • Tegen mos- en onkruidgroei • Werkzaam 12-18 maanden • Ecologisch en duurzaam

VOEGMAATJE Voor tegels met aaneengesloten voeg • Werkt snel en eenvoudig • Voor een nog beter eindresultaat • RVS schijven van 1 t/m 6 mm breed

www.normeco.nl Normeco BV • +31 (0)6 45 60 56 29 • info@normeco.nl

Voorkom onkruid Kies voor onderhoudsvrije voegen van Normeco

De wonderen zijn de wereld nog niet uit... Normeco levert gebruiksvriendelijke oplossingen voor een langdurig onderhoudsvrije tuin en bestrating. Dat doet wonderen! Ervaar hoe gemakkelijk het werkt dankzij de unieke structuur van de voegmortel en het duidelijke verwerkingsadvies. Mocht je het prettig vinden dan begeleidt Normeco ook op locatie. Normeco heeft meer dan 20 jaar ervaring met voegen en is de juiste partner in het voorkomen van onkruid. Daarnaast kunt u profiteren van scherpe inkoopprijzen. Neem contact met ons op, dan komen wij graag bij u langs!

Voorkom onkruid op het terras Voorkom onkruid in de tuin

Een schone dieselbrandstof. Ontwikkeld voor u en uw machine.

ASPEN D

Beter voor mens, machine en milieu. Aspen D vermindert gezondheidsrisico’s, heeft een optimale, lang houdbare formule voor uw kleinere dieselmachine en is voor 90% gemaakt van hernieuwbare grondstoffen. Het is tijd om voor een slimme en duurzame dieselbrandstof te kiezen, zodat u klaar bent voor de toekomst.

Verkrijgbaar bij uw verkooppunt www.aspendiesel.com

• Minder schadelijk voor uw gezondheid • Gegarandeerd een betrouwbare werking van uw machine • 50-80% reductie van broeikasgassen* * vergeleken met fossiele diesel

90%

HERNIEUWBAAR

EEN NIEUWE REVOLUTIE Vergeet lekke banden en ongelijke bandenspanning. Met de nieuwe MICHELIN X TURF TWEEL radiaalbanden zonder lucht rijdt u soepel over obstakels en scherpe voorwerpen. De banden gaan tot wel 3 keer langer mee dan normale banden met lucht, dit bespaart u kosten en tijd aan reparaties of het wisselen van banden. Nu beschikbaar op de Z997R en de Z994R Zero Turn maaiers. Neem vandaag nog contact op met uw dealer voor een offerte op maat.

*Beschikbaar op de Z994R en Z997R-maaiers uitgerust met een 54”, 60” of 72” maaidek. Niet aanbevolen voor gebruik in combinatie met een materiaalopvangsysteem.

VAN PROFESSIONALS VOOR PROFESSIONALS Bemestingsprogramma

Onderhoud bestaand gazon BASIC 1 maal per jaar bemesten

Dosering

LandscaperPro Full Season 27-5-5

60 g/m

✔

STANDAARD 2 maal per jaar bemesten

Dosering

LandscaperPro All Round 24-5-8

40 g/m

LandscaperPro All Round 24-5-8

40 g/m

✔

PREMIUM 3 maal per jaar bemesten

Dosering

LandscaperPro All Round 24-5-8

40 g/m

LandscaperPro All Round 24-5-8

40 g/m2

LandscaperPro PreWinter 14-5-21

45 g/m

✔ meststof strooien / H2Pro wetting agent

✔

✔ ✔

n Optimale beschikbaarheid voedingsstoffen n Afname voedingsniveau

Aanleg nieuw gazon Nieuw gazon

Dosering

LandscaperPro New Grass 20-20-8

35 g/m2

LandscaperPro All Round 24-5-8

40 g/m2

Optimaliseer vochtbeheer: H2Pro Wetting Agent

20 g/m

✔ meststof strooien

✔ ✔ ✔

n Optimale beschikbaarheid voedingsstoffen n Afname voedingsniveau

Herfst- en winteronderhoud Winterbemesting

Dosering

LandscaperPro PreWinter 14-5-21

45 g/m2

Optimaliseer vochtbeheer: H2Pro Wetting Agent

20 g/m

✔ meststof strooien

n Optimale beschikbaarheid voedingsstoffen n Afname voedingsniveau

Van de makers van

✔ ✔

020

Zin en onzin van trendy tuintjes In iedere markt vliegen de trends je om de oren. Zelf trap ik vaak in de nieuwste modeÂ trends, om deze vervolgens te laten verstoffen in mijn kast. Want trends zijn leuk, nieuw en fris, maar ook grillig en met het grote risico dat ze niet bij jou als individu passen. Hoe kijken hoveniers tegen trends aan? Zijn deze veelal waardeloos of zetten ze de sector in een goed daglicht? Na een oproep vraagt vakblad De Hovenier diverse hoveniers en een tuinontwerpster het hippe shirt van het lijf.

www.vakbladdehovenier.nl

INHOUDELIJK

vakbladhovenier vakbladdehovenier

026 ‘Elke klant verdient een tuin zonder kopzorgen’ De grootste stress bij een gazon bezitter ontstaat door onkruid, ongewenst en geel gras en kale plekken. Maar als de basis van het gazon staat als een huis, blijft het gras gezond en is regulier onder houd afdoende. Het scheelt brandjes blussen, extra kosten en een hele boel ergernis bij zowel de klant als de hovenier.

024

034

038

Betontegels voegen: hier moet je op letten

‘Beperkte ruimte voor groen? Dan maar de lucht in’

Een goede voeg is het halve werk bij het leggen van betontegels. Maar voor welke voeg met je kiezen en waar moet je op letten? Jack Weijers van Normeco heeft de antwoorden. Met zijn bedrijf levert Weijers gebruiksvriendelijke voegoplossingen voor een lang durig onderhoudsvrije bestrating.

Hoe voeg je twee panden die los van elkaar staan samen tot één geheel? Met die vraag werd aangeklopt bij Erik Knops van Knops Tuindesign. Knops ontwierp de bedrijfstuin van Villa Media en Villa Minoretti in Tilburg, twee statige gebouwen waarin meerdere bedrijven gevestigd zijn.

064 068 Hoe strakker de tuin, hoe dwingender het onderhoud ‘Alles wat strak en clean wordt aangelegd, moet ook strak onder houden worden. Dat kost tijd en er is weinig om van te genieten.

3/2019

Vragen of opmerkingen? Linde Kruese Vakredacteur E: linde@nwst.nl T: 024-360 2454 M: 06-45700441

Alberto Palsgraaf Uitgever E: alberto@nwst.nl T: 024-360 2454 M: 06-20436728

Help de bij met slim sortiment Bijen zoeken van de eerste mooie lentedag tot de laatste zonnige najaarsdag naar nectar en stuifmeel. Nectar is een bron van energie voor volwassen bijen en stuifmeel bevat veel eiwit, wat jonge bijen nodig hebben voor hun ontwikkeling. Naast bloemen van planten spelen ook bloeiende bomen een grote rol in de voedselvoorziening van de bij. Wil je de bij een plezier doen? Plant dan een mooie boom in de tuin. Deze acht soorten drachtbomen zullen gegarandeerd bijen aantrekken.

Robin Staal, hovenier

De populairste hovenier van 2018 In tijden van een krappe arbeidsmarkt waarin iedereen verlegen zit om goede krachten, zeker binnen de groensector, tóch je hoveniersvacature viraal laten gaan – dat lukte Dierenpark Amersfoort. Het was misschien wel de populairste hoveniers vacature van 2018 met maar liefst 60 sollicitanten. Vakblad De Hovenier is benieuwd naar het verhaal erachter: wie heeft deze vacature vervuld? Een interview met Robin Staal. Robin Staal is de vrouw die haar droombaan te pakken kreeg. Wat bleek: ze zat al tijden te azen op de desbetreffende baan en baalde als een stekker toen de vacature zoveel aandacht kreeg. Staal: ‘Twee weken nadat ik had gesolliciteerd, verscheen de vacature in het Algemeen Dagblad. Toen baalde ik onwijs, want zo werden mijn kansen natuurlijk kleiner. Maar gelukkig bleek ik toch de beste match!’

Heet water doet meer dan onkruid bestrijden Hovenier Michel Boerkamp uit Silvolde legt zich tussen Winterswijk en Arnhem toe op ontwerp, aanleg en onderhoud van particuliere tuinen en bedrijfstuinen en -terreinen. Na het verbod van chemie op verhardingen in 2016 stapte het bedrijf over op de heetwatertechniek. De hovenier zet de Weedmaster S in voor particuliere tuinen en de M voor grotere oppervlakken. Vergeleken met glyfosaat spuiten is ‘onkruid koken’ duurder, maar de klanten zijn tevreden, omdat heet water de hele omgeving spic en span achterlaat.

VERDER 012 016 019 031 032 040 050 052 055 056 060 076 082

Kort nieuws Tip voor de hovenier: Choisya ternata ‘white dazzler’ Mag het ietsje minder ‘hard’, alstublieft? Nationale Demodag Hoveniers: 25 september in Eemnes Stackton-muur ‘De tuin heeft een andere definitie gekregen’ Deze rotondes waren nét niet de mooiste van Nederland De populairste hoveniersvacature van 2018 Bijzondere tuinen Grassen waarop we kunnen vertrouwen in de zomer Robotmaaier ziet de beren op de weg EasyVision: calculeren, offreren en factureren Hoofdredactioneel

Robin Staal heeft zeven jaar werkervaring als hovenier. Staal: ‘Ik heb zeven jaar gewerkt bij hoveniersbedrijf Gerard van den Tweel in Eemnes. Hoewel ik het erg naar mijn zin had bij mijn vorige werk gever, móest ik wel reageren toen deze vacature online kwam.’

Lees verder op pagina 52

COLOFON Vakblad De Hovenier -een uitgave van NWST NeWSTories bv- wordt acht keer per jaar in een gemiddelde oplage van 4500 exemplaren verspreid onder hoveniers, toeleverings bedrijven voor de groene sector en individuele abonnees. REDACTIE & COMMERCIE NWST NeWSTories bv, Fransestraat 41, 6524 HT Nijmegen, T 024-3602454, F 0243602464, www.vakbladdehovenier.nl HOOFDREDACTEUR Hein van Iersel (hein@nwst. nl) OPERATIONEELMANAGER Peter Jansen (peter@nwst.nl) REDACTEURS Guus van Rijswijk (guus@nwst.nl) Linde Kruese (linde@nwst.nl) Willemijn van Iersel (willemijn@nwst.nl) VORMGEVING StudioBont Nijmegen ADVERTENTIES Alberto Palsgraaf (alberto@nwst.nl) Rik Groenewegen (rik@nwst.nl) Jeroen Koebrugge (jeroen@nwst.nl) SALES SUPPORT Lieke van der Weijde (lieke@nwst.nl) ABONNEMENTEN € 104,- per jaar. De abonnementsperiode loopt tot en met 31 december van ieder jaar en uw abonnement zal jaarlijks automatisch worden verlengd, tenzij uw schriftelijke wederopzegging uiterlijk 31 oktober voorafgaand aan de nieuwe abonnementsperiode in ons bezit is. Voor opgave van een nieuw abonnement belt u met (024) 360 24 54. Op alle abonnementen zijn onze leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze vindt u op www.vakbladdehovenier.nl/pages/9/abonneren ISSN: 2589-935X Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij De Hovenier c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, foto-kopie, elektronisch of op welke wijze dan ook. De Hovenier wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatieen/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

www.vakbladdehovenier.nl

Run op sproei-installaties na gortdroge zomer De droge zomer van vorig jaar zorgt dit jaar voor een run op sproeiinstallaties. Tuineigenaren die vorig jaar werden geconfronteerd met een dood gazon, nemen nu maatregelen om dat te voorkomen. Dat doen ze niet met tuinslangen, maar door automatisch te sproeien op gezette tijden. Dat de populariteit van sproei-installaties toeneemt, merken ze bij de Doe Het Zelf Beregening-shop in Dussen, meldt De Gelderlander. Een medewerker van de winkel vertelt dat klanten bij hen langskomen voor een ontwerp omdat ze vorig jaar een droge en gele tuin aantroffen toen ze terugkwamen van vakantie. Ook hoveniers merken dat beregening bij klanten hoger op het lijstje staat.

Helft tuinbezitters gebruikt chemische middelen 52 procent van de Nederlanders met een tuin gebruikt chemische middelen ter bestrijding van onkruid. Dat blijkt uit de analyse van de verkoopcijfers van gewasbeschermingsmid delen aan particulieren. De analyse is gedaan door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu in het kader van de Green Deal 'Verantwoord particulier gebruik van gewas beschermingsmiddelen'. In het onderzoek zijn verkoopcijfers van 2015 tot en met 2017 met elkaar vergeleken. Ook is er een consumentenonderzoek geweest naar onkruidbestrijding in 2017 en 2018. Uit de verkoopcijfers blijkt dat 52 procent van de particulieren gewasbeschermingsmiddelen of andere chemische middelen gebruikt. 38 pro cent gebruikt alleen fysieke/mechanische en/ of preventieve maatregelen, 10 procent doet helemaal niet aan onkruidbestrijding.

Van alle particulieren met een tuin gebruikt bijna iedereen een schoonmaakmiddel of huismiddel om onkruid te bestrijden. Vooral schoonmaakazijn en natuurazijn worden veel gebruikt, door 85 procent. Uit het consumen tenonderzoek blijkt dat de consument nog niet veel doet om de aanpak bij onkruidbe strijding te wijzigen. Slechts 16 procent van de mensen die actie ondernemen tegen onkruid, heeft zijn aanpak aangepast in 2017 ten opzichte van 2016 en eerder. Vrijwel alle onkruidbestrijdingsmiddelen worden gekocht in een fysieke winkel en dus niet op internet. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu adviseert daarom om goede voorlichting te geven in tuincentra en bouwmarkten waar herbiciden en alterna tieven worden verkocht. Uit de verkoopcijfers van GfK blijkt dat er een trend is dat steeds meer gewasbeschermingsmiddelen worden verkocht door huishoudzaken en discounters. In dat type winkels is het mogelijk lastiger om goede voorlichting aan de consument te geven.

Eerste natuur gezuiverde zwembad In Ede is het eerste openbare buitenzwembad van Nederland geopend dat helemaal natuur lijk gezuiverd wordt. Er wordt geen chloor gebruikt; planten en biofilters houden het water schoon. Het water wordt rondgepompt langs een aantal filters met planten en kor rels die het water zuiveren. Hoveniersbedrijf Koninklijke Ginkel Groep heeft het zwembad aangelegd. Dat was een uitdagende klus. Het bedrijf heeft weliswaar ervaring met natuurlijke zwemvijvers bij particulieren, maar een groot openbaar zwembad was van een andere orde. Volgens Ronald ter Hoeven, directeur van zwembad De Peppel, werkt de natuurlijke zuivering net zo goed als chloor. 'In Duitsland doen ze het al jaren zo; in Nederland is dit een primeur. We wilden met het buitenbad een mooie beleving bieden en de gemeente Ede wil duurzaamheid uitstralen; daar doen wij graag aan mee', zegt Ter Hoeven tegen Omroep Gelderland. Tegen plassers zijn ook maatregelen geno men. 'Het water wordt elke week gecontro leerd in een laboratorium. In Duitsland is ook al aangetoond dat dat geen enkel probleem is.' Afgelopen maandag konden de eerste bezoekers een duik nemen, al moesten ze wel tegen een beetje kou kunnen. Het zwembad is namelijk niet verwarmd, omdat de planten dat niet overleven.

3/2019

NIEUWS

#TRENDING

Meest gelezen op vakbladdehovenier.nl

Vaste planten voor de droge schaduw Het zal u niet zijn ontgaan: de zomer van 2018 was opmerkelijk droog. Omdat we zulke uitzonderlijke droogte in Europa vaker zullen meemaken, heeft dit ook gevolgen voor de selectie van vaste planten.

Lees hier verder: www.vakbladdehovenier.nl/article/26838/ vaste-planten-voor-de-droge-schaduw

Tuinders en hoveniers doen buxus in de ban De tijd dat de buxusmot actief wordt, is weer aan gebroken. Vorige week constateerde de Vlaamse website sosbuxusmot.be een recordaantal bezoekers: 66.000 mensen zochten advies voor het bestrijden van de mot.

Lees hier verder: www.vakbladdehovenier.nl/article/29413/tuinders-en-hoveniers-doen-buxus-in-de-ban

Reinaerde gaat samenwerking met Loohorst aan Bij de sociale onderneming Groendiensten Reinaerde worden cliënten ondersteund door hoveniers bij verschillende activiteiten en bij het ontwikkelen van hoveniersvaardig heden. De praktische aansturing wordt ook ondersteund door een jobcoach op afstand. Cliënten van Groendiensten Reinaerde werken als assistent-hovenier in het (groot) groenon derhoud, onder aansturing van hoveniers. Het unieke van Reinaerde is dat de medewerkers

in de volle breedte van het hoveniersvak wor den opgeleid, van trekkerwerk tot schoffelen en van straatwerk tot algemeen onderhoud. Zo worden de medewerkers opgeleid tot vak mensen in de specialiteit waar hun interesse ligt. Reinaerde is recent een samenwerking aan gegaan met Loohorst Landscaping en de gemeente Ermelo. Hierdoor zijn er nog meer leertrajecten vrijgekomen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Albert de Koning van Loohorst: 'Door deze driehoeks verhouding kunnen we de werkzaamheden nog beter afstemmen op de behoeften van de medewerkers.'

Tropische tekensoorten in Duitsland ontdekt Verschillende vondsten van tropische teken soorten in Duitsland baren Duitse onderzoekers zorgen. Een van de teken was zelfs drager van een bacterie die onder andere vlektyfus kan veroor zaken.

Lees hier verder: www.vakbladdehovenier.nl/article/26820/ tropische-tekensoorten-in-duitsland-ontdekt

www.vakbladdehovenier.nl

Voorkom droogteschade! RPR: IJzersterk in hitte en droogte

Vredo Dodewaard BV +31 (0) 488 411 254 verkoop@vredo.nl www.vredo.nl

De Vredo Turf - Fix doorzaaimachine, uw eerste hulp of nazorg bij niet opkomend gras of kale gazonplekken. • eenvoudig in transport • unieke dubbel schijvensysteem • past door tuinhekjes en poorten • onderhoudsarm,direct bedrijfsklaar • een gegarandeerd strak groen resultaat • uit te voeren met bezandings en/of beluchtingsunit. Omdat het gras niet alleen bij de buurman groener moet zijn! Dag 0

Dag 7

Dag 21

Unieke Vredo dubbele schijfsysteem

Het gegarandeerde dubbelschijven resultaat!!

De beste in het veld

Krachtig en multi-inzetbaar

Best getest op hitte & droogte! Hitte- & droogtetolerantie Engels raaigras (1 = slecht, 10 = uitstekend)

Made in Belgium since 1989

Knikmops knik- en telescoopladers

9 7 5 3 1 Nieuwe generatie Engels raaigras

Oude generatie Engels raaigras

Bron: Landlab Research Centre - Italië

www.barenbrug.nl/EHBD

+31 (0)73 599 17 50

www.deschansbv.nl

NIEUWS

Biobased folie als alternatief voor traditionele PE folie NWST , is overgestapt naar een nieuwe sealfolie voor de bladen: Biobased sealfolie. De nieuwe folie is gemaakt van suikerriet in plaats van olie. Het heeft dezelfde eigenschappen als traditio nele PE folie, maar met één belangrijk verschil:

rietsuiker folie is gemaakt van biobased materiaal dat voor meer dan 80 procent gemaakt is uit hernieuwbare grondstoffen. Daarmee heeft het materiaal het OK biobased certificaat met een maximale score van vier sterren. Het materiaal is volledig recyclebaar binnen het reguliere Plastic Heroes inzamelsy steem.

van aardolie. Net zo sterk en flexibel, met dezelfde sealeigenschappen en verkrijgbaar in minimale diktes. Suikerriet folie doet kwalitatief dus niet onder voor de reguliere PE folie, terwijl het CO2-neutraal tot stand komt. De CO2 die wordt uitgestoten tijdens de teelt van de rietsuiker, het maken van de ethyleen, de productie van de folie en het einde van de levenscyclus worden gecompenseerd door de CO2 opname tijdens de groeifase van de rietsuikerplant. Omdat de moleculenstructuur van deze folie exact gelijk is aan de traditionele PE folie is het niet composteerbaar, maar wel recyclebaar.

De Biobased folie is qua eigenschappen vrijwel identiek aan de traditionele PE folie op basis

Nieuwe salesmanager Trivium

Nieuwe Wiper K24S maait in verschillende zones Een nieuw paradepaardje in het assortiment van Knopert Tuin-, parken reinigingsmachines is de robotmaaier Wiper K24S. De nieuwe Wiper K24S kan oppervlakken van 1.800 vierkante meter en hellingen van 45 procent aan. De maaier is geschikt voor acht verschillende maaizones. De gebruiker kan de maaizones instellen en bepalen wanneer deze gemaaid worden. De robot gaat zelf naar de gewenste zone, via smalle doorgangen, langs opritten of door het ter rein over te steken. Ook programmeert hij het werk zelf op basis van de specifieke zone. De 5,8 Ah-lithium-ionbatterij maakt een werktijd mogelijk van bijna drie uur per maaibeurt. De maairobot is uitgerust met borstelloze motoren voor een langere levensduur, heeft een laag batterijverbruik en maakt minder lawaai. De aandrijf- en maai-eenheid bewegen onaf hankelijk van elkaar. Hierdoor kan de robot onregelmatige en oneffen terreinen maaien, met behoud van een hoge maai prestatie. Het maaiblad met zes messen is ontworpen voor het gelijkmatig en snel maaien van elk grasoppervlak. Het touchscreendisplay is eenvoudig uit te lezen, wat de robot zeer aantrekkelijk maakt.

Trivium groeit. Niet alleen wat het aantal klanten betreft, maar ook als team. Volgend jaar bestaat Trivium tien jaar; deze maand voegt de importeur en leve rancier met de komst van Ben van Dooijeweert 25 jaar ervaring in sierbestrating aan het team toe. Dooijeweert: ‘Natuurlijk neem ik een dosis ervaring en kennis en een netwerk mee, maar juist de energie in dit jonge team, het businessmo del en de potentie van dit model spreken mij enorm aan. Ik ken Niels (de eige naar van Trivium, red.) al ruim tien jaar. Dat juist wij op deze manier bij elkaar komen, voelt als heel vanzelfsprekend. Wij spreken echt dezelfde taal, hebben de focus op het ontzorgen van de klant en we hebben een onwijze drive. Dit wordt een hele bijzondere samenwerking.’

Hovenier ontvangt certificaat groen erfgoed Debie & Verkuijl is als eerste hoveniers bedrijf landelijk gecertificeerd voor zijn ken nis op het gebied van groen erfgoed. De stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM) reikte het certificaat uit aan de hovenier. Het hoveniers bedrijf heeft zich gespecialiseerd in hovenierswerkzaamheden in historische tuinen, parken, op landgoederen en buitenplaatsen. De stichting ERM heeft voor hovenierswerk in historische tuinen en parken een nieuwe beoordelingsrichtlijn en een uitvoeringsrichtlijn opgezet, de richtlijnen URL 6010 en BRL 6000. Dat gebeurde in nauwe samenspraak met uitvoerenden, de overheid en opdrachtgevers uit dit vakgebied. In de beoordelingsrichtlijn worden de eisen omschreven die gesteld worden aan de organisatie en de certificering, in de uitvoeringsrichtlijn de eisen aan het hoveniers werk. Een belangrijk onderdeel van de richtlijnen is de restauratieladder, een hulp middel bij het maken van keuzes in het onderhouds- en restauratieproces.

www.vakbladdehovenier.nl

Tip voor de hovenier: Choisya ternata ‘white dazzler’ ‘De compacte wintergroene plant bloeit wel twee tot drie keer per jaar’

Antoon Rijnbeek

3/2019

1 min. leestijd

ACHTERGROND Antoon Rijnbeek Handelskwekerij is gespecialiseerd in het samenstellen van een compleet groen pakket voor diverse klantgroepen waaronder hoveniers. Antoon Rijnbeek levert een groot assorti ment tuinplanten van eigen kwekerij. Het overige wordt ingekocht bij geselecteerde leveranciers. We vroegen Antoon Rijnbeek welke plant hij hoveniers aanraadt. Gewoon, omdat deze de moeite waard is om eens toe te passen.

Auteur: Linde Kruese

Rijnbeek adviseert de Choisya ternata ‘white dazzler’. De plant wordt af en toe al wel gebruikt door hoveniers, al zijn de Choisya ternata en de ‘aztec pearl’ bij de meesten bekender, denkt Rijnbeek. ‘White dazzler is het meest te vergelijken met de aztec pearl, maar dan in een compacte en fijnere vorm. White dazzler bloeit veel rijker. De compacte winter groene plant wordt circa 90 cm hoog en bloeit lang, wel twee tot drie keer per jaar. De plant is bijzonder rijk en bloeit met witte, geurende bloemen in trossen.’

Weinig verzorging nodig De white dazzler kan goed in pot worden gezet of gewoon in de grond in de tuin geplaatst worden. ‘Beide opties zijn goed mogelijk. Houd daarbij rekening dat het een zure grond prefe reert, maar in ieder geval geen kalkrijke grond. De plant houdt van veel zon maar kan ook in de schaduw staan. Hij is beter winterhard dan de gewone Choisya en kan dan ook echt wel tegen wat kou in de winter. Een beschutte plek heeft wel de voorkeur. De plant heeft niet veel verzorging nodig buiten de gewone verzorging van de planten. In het voorjaar terug snoeien is verstandig en hij schrikt er ook niet van als hij eens echt kort gesnoeid wordt.’

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29529/tip-voor-de-hovenier--choisya-ternata-white-dazzler

www.vakbladdehovenier.nl

DE REGELS HERSCHREVEN. OPNIEUW.

ONTWORPEN VOOR RUW TERREIN EN EXTREME HELLINGEN In 1995 introduceerden wij de eerste robotmaaier ter wereld, waarmee het gangbare denken over maaien significant werd veranderd. En nu herschrijven we de regels opnieuw. Met de Automower® 535 AWD, de eerste vierwielaangedreven robotmaaier. Een extra solide robotmaaier die zelfs op stevige oneffenheden en hellingen tot 70% een prachtig maairesultaat bereikt. Kijk op WWW.HUSQVARNA.COM/NL/PRODUCTEN/ROBOTMAAIERS/

AUTOMOWER® 535 AWD (leverbaar medio 2019)

COLUMN

Waarom zou je geen speelse, levendige en werkelijk onderhoudsvriendelijke tuin bedenken? Megchelen

NL Greenlabel

Mag het ietsje minder ‘hard’, alstublieft? Steen in de tuin is een hot item. Laatst zag ik in het NOS Journaal mijn collega Lodewijk Hoekstra vertellen waarom een groene tuin beter is voor de waterafvoer en het dierenleven. Operatie Steenbreek (‘steen eruit, plant erin’) is overal in het land actief. Het besef dringt door dat een groene tuin belangrijk is in een veranderend klimaat. Een groene tuin leidt tot minder wateroverlast en -schade, dempt het omgevingsgeluid, verkoelt en zuivert de lucht, verhoogt de waarde van de woning, stimuleert de biodiversiteit en biedt inspiratie, ontspanning en rust. Maar, zo zal de gemiddelde tuinenbezitter zeggen, een groene tuin vergt veel meer onderhoud, kennis en tijd, en dat heeft men niet. Daarom sjouwen vele hoveniers hun rug krom bij de aanleg van een ‘onderhoudsvriendelijke tuin’. Dat zijn tuinen vol steen en schuttingen, die bij hitte in een bakplaat veranderen en in een vijver zodra er een flinke plensbui valt.

met een lage CO2-balans te ontwikkelen, die water kan absorberen en vertraagd kan afvoeren en bufferen. Maar ook de hovenier is aan zet. Een versteende tuin ligt wellicht voor de hand, maar vergt weinig energie en creativiteit. Waarom zou je geen speelse, levendige en werkelijk onderhoudsvriendelijke tuin bedenken waarin het groen, inclusief bomen en heesters, een centrale rol speelt? Dat is niet alleen leuker en fijner voor de bewoners, ook de hovenier pro fiteert daarvan, want hij mag met planten in plaats van tegels aan de slag. Daarna mag hij terugkomen om zijn plantenkennis te delen bij het onder houd van het groen. Dat is een heel ander verdienmodel, waar de hele sector baat bij heeft. Mag het ietsje minder ‘hard’ zijn, alstublieft?

Nico Wissing

Zoals elke hovenier weet, bestaat dé onderhoudsvriendelijke tuin niet. Hoe netter en opgeruimder een tuin is, hoe meer onderhoud die nodig heeft en hoe meer stress het werk veroorzaakt. Elk plukje onkruid valt meteen op en wordt vaak met grof materieel verwijderd. Natuurlijk, bestrating heeft een belangrijke functie in een tuin. Iedereen wilt droog en schoon door de tuin kunnen lopen of op het terras kunnen zitten. Een heg mag niet te veel uitdijen. Maar dat wil niet zeggen dat er geen alternatieven zijn voor een strak geplaveide tuin. Kies voor verkoe lende kleuren, maak gaatjes en richels en laat ruimte voor onkruid tussen de voegen. Neem waterdoorlatende bestrating, plaats een lijngoot, com bineer tegels met halfverharding. Halfverharding oogt veel natuurlijker en voert het water makkelijker af. Ook daag ik de industrie uit om verharding

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29703/mag-het-ietsje-minder-hardalstublieft

www.vakbladdehovenier.nl

Zin en onzin van trendy tuintjes Tuintrends, een zegen of een vloek? In iedere markt vliegen de trends je om de oren. Zelf trap ik vaak in de nieuwste modetrends, om deze vervolgens te laten verstoffen in mijn kast. Want trends zijn leuk, nieuw en fris, maar ook grillig en met het grote risico dat ze niet bij jou als individu passen. Hoe kijken hoveniers tegen trends aan? Zijn deze veelal waardeloos of zetten ze de sector in een goed daglicht? Na een oproep vraagt vakblad De Hovenier diverse hoveniers en een tuinontwerpster het hippe shirt van het lijf.

Auteur: Willemijn van Iersel

Gerealiseerde tuin door Laheij Hoveniers met trendy keramiektegels.

3/2019

Onze oproep bevatte ook een opsomming van de laatste tuintrends (volgens Tuinbranche Nederland). Zo zouden pluizige grassen, pas telkleuren, smart gardening, ronde vormen en soberheid helemaal hip zijn. Ik leg deze trends voor aan tuinen landschapsontwerpster Carien van Boxtel. Het vermoeden bestaat dat tuinen landschapsontwerpers trendgevoe liger zijn dan klassieke hoveniers, maar Van Boxtel moet er niet veel van weten. Van Boxtel: ‘Mensen komen graag met perfecte plaatjes uit een tijdschrift, waarop volwassen tuinen staan die zijn gefotografeerd door professionele tuinfotografen: “Dit wil ik.” Piet Oudolf-achtige tuinen, die helemaal gestyled zijn. Die verwach

4 min. leestijd

ACTUEEL tingen moet ik dan bijstellen en temperen. Als mensen dat écht willen, gaat ze dat veel kosten, voor de aanleg maar ook voor het onderhoud.’ Van Boxtel ergert zich er ook aan dat het bij de meeste tuintrends eigenlijk niet om tuinen gaat. De tuinontwerper zegt hierover: ‘Mensen willen graag een Big Green Egg hebben (dure barbecue, red.), een grote trampoline, een groot tuinhuis, een overkapping en een mooie zithoek in de vorm van een loungebank. Dit gaat alleen maar over spullen en niet over tui nen. De tuin wordt gezien als verlengstuk van het huis. Dat is op zich niet erg, maar bestraten en vol zetten met spullen gaat vaak wel ten koste van het groen.’ ‘Ik wil mensen laten zien dat het niet moeilijk hoeft te zijn. Kies voor een border met mak

‘Bij tuintrends gaat het vaak om spullen, niet om de tuin’

kelijke vaste planten, mooie grassen en een wintergroene basis. Dit kun je combineren met terugkerende bloembollen.’ Van Boxtel is zelf als huisadviseur van bollenkwekerij JUB Holland een grote fan van bollen. ‘Je kunt mensen eenjarige bollen aanraden, eventueel in pot ten, zodat je ieder seizoen kunt inspelen op de kleurtrends. Met potten kun je ook schuiven, zodat er gespeeld kan worden met de beplan ting.’ De tuinarchitecte is vooral gek op terug kerende bloembollen, de zogenaamde stinzen planten. Van Boxtel: ‘De mogelijkheden hiervan zijn eindeloos en je hebt er geen omkijken naar, bijvoorbeeld met stinzenplanten in de grasmat.’ De trend dat gras altijd maar strak, groen en gelijkmatig moet zijn, heeft volgens Van Boxtel zijn langste tijd gehad. ‘Gras heeft een ecolo gische waarde van nul en is saai. Een grasmat die is bezaaid en bespikkeld met bloemen is toch veel mooier? Fijn voor bijen en hommels, maar ook voor mensen.’ Een andere bijzondere toepassing van stinzenplanten is volgens de tuinontwerper om ze op een groendak of gras dak te planten. Tot slot wil Van Boxtel mensen meegeven dat niet alleen tuintrends veranderen, maar ook mensen én hun wensen. ‘Kijk eens wat verder dan de trend lang is. In je huis heb je zo een wandje geverfd of de sierkussentjes aangepast, maar de tuin aanpassen is stukken kostbaarder en minder makkelijk.’ Trendy hoveniers uit Groesbeek Op de site van Laheij Hoveniers uit Groesbeek valt te lezen dat zij altijd op de hoogte zijn van de allernieuwste trends. Het is duidelijk dat eigenaren Jan Lamers en Mike Heijnen meer

Stinzenplanten Stinzenplanten zijn bol- knol en wortel gewassen die voornamelijk in het voorjaar bloeien. Het woord ’stinzenplant’ komt van het Friese woord ’stins’, wat stenen huis betekent. Stenen huizen waren van oorsprong de huizen die werden bewoond door de adel of rijke kooplui, met mooie tuinen erbij. In Friesland zijn stinzen voor het eerst beschreven; de planten werden dan ook ontdekt bij de restanten van deze oude stenen woningen. Ze waren geplant door de hoveniers van weleer. In de jaren dertig van de vorige eeuw werden ze voor het eerst beschreven door heemkundige Jacob Botke. Algemeen wordt aange nomen dat hij het begrip ‘stinzenplant’ introduceerde. Na 1950 raakte de term ingeburgerd in heel Nederland. ophebben met trends. Heijnen is van mening dat trends goed zijn voor de hele sector. ‘Trends creëren een stukje groei. Mensen worden op deze manier blijvend gestimuleerd om hun tuin aan te pakken. Dat is goed voor ons vak.’ Een nadeel ziet Heijnen in de eenheidsworst die op deze manier soms ontstaat en de schaarste in populaire beplanting. ‘Iedereen wil dezelfde soort beplanting; het is op dit moment dan ook echt zoeken om die beplanting te bemach tigen. Door alle tuinprogramma’s op tv en artikelen in tijdschriften zie je de populariteit van bepaalde soorten toenemen.’ Lamers is van mening dat je als hovenier met je tijd moet meegaan. ‘Mensen zien continu nieuwe dingen. Als je dan niet weet wat je

Kijk eens wat verder dan de tuintrend lang is

Jan Lamers

Mike Heijnen www.vakbladdehovenier.nl

Laat uw rendement groeien DE BESTE BASIS VOOR EEN GEZOND KWEERESULTAAT.

Het is ons doel om kwekers te helpen met het verbeteren van hun resultaat door hoogwaardige kwaliteit te leveren. U kunt bij ons terecht voor al uw uitgangsmateriaal.

– Met diesel en benzine motoren – Met opvang of mulch maaidek (107 tot 135 cm) – Met aftakasaandrijving naar het kantelbaar maaidek – Met hoogkieper of automatisch kiepsysteem – Compact en snel zonder het nodige bij maaiwerk.

De kwaliteit die u als kweker kunt bieden, begint bij de kwaliteit van uw stekken. Dankzij sterke, goed bewortelde en afgeharde stekken hebt u meteen een voorsprong bij het kweken. We zijn gespecialiseerd in heesters. We hebben zo’n 500 soorten waaronder opvallend veel heesters die moeilijk te stekken zijn.

Als u kiest voor onze P9 wordt dat uw eerste winst. U krijg een korte, gedrongen plant die snel aanslaat. Een plant die u bovendien zomaar 12% arbeidsbesparing op kan leveren!

Vraag een vrijblijvende demonstratie aan... Wij veredelen en telen laan- en sierbomen en leveren deze als spillen in een sleuvenpot. Wat kwekers waarderen, is onze hoge kwaliteit. Spillen met een rechte stam die, zonder uitzonderingen, snel aanslaan.

De Korten Bruggert 5 - 4266 ER Eethen Telefoon (0416) 35 57 70 - Fax (0416) 35 57 79 info@lankhaartechniek.nl - www.lankhaartechniek.nl

Engelandstraat 1b, 6669 DX Dodewaard

ACTUEEL

klanten willen of waar ze het over hebben, mis je de boot.’ Volgens de Groesbeekse hoveniers is het vooral ook belangrijk dat trends degelijk zijn en niet alleen mooi. Op mijn vraag wat de meest waardeloze tuintrend aller tijden is, weet Lamers na even diep nadenken een antwoord: ‘Kunststofschuttingen. Die trokken helemaal krom. Er zal misschien inmiddels een hoop zijn verbeterd, maar dat was echt een waardeloze trend.’ Lamers weet nog wel een trend waar hij

‘Trends creëren een stukje groei. Ze zijn goed voor ons vak’ absoluut geen fan van is: kunstgras. ‘Vooral het hele goedkope kunstgras is echt geen gezicht. Gelukkig is deze trend inmiddels ook op zijn retour. Een tuin moet naar mijn mening toch een stukje groen blijven. Kunststof is prima materiaal voor onder een speeltoestel, maar voor grote oppervlakken ben ik er geen fan van.’

Het valt Lamers op dat de trends een gunstig effect hebben op de consument, maar niet altijd op hoveniers. ‘Ik merk dat de soorten- en plantenkennis bij hoveniers achteruitgaat. Terwijl consumenten zich door de toenemende roep om duurzaamheid meer bewust wor den van beplanting en ook meer vragen naar duurzame beplanting, blijven veel hoveniers een beetje hangen in de standaardsoorten.’ Het blijkt dat de hovenier doelt op planten als lavendel, Hortensia Annabelle of Pennisetum (siergras). ‘Er zijn zoveel mooie soorten plan ten; kijk eens wat verder. Het hoveniersvak is superdivers en je moet overal verstand van hebben. Dat is tegelijkertijd het mooie aan ons vak, maar ik merk dat de plantenkennis achter begint te raken. Dat is zonde.’ Publiciteit blijft publiciteit Trends: het blijft een lastig verschijnsel. Goede trends leveren werk op en mooie publiciteit, slechte trends bezorgen de sector kopzorgen en soms een armoedig gezicht. Maar wie geen fan is van trends, kan zich altijd nog vasthou den aan de marketingleus: ook slechte publici teit is publiciteit.

Carien van Boxtel Fotograaf Rosanna Castrini

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29708/zinen-onzin-van-trendy-tuintjes

www.vakbladdehovenier.nl

Wilg in bloei

Help de bij met slim sortiment Acht bomen voor bijen Bijen zoeken van de eerste mooie lentedag tot de laatste zonnige najaarsdag naar nectar en stuifmeel. Nectar is een bron van energie voor volwassen bijen en stuifmeel bevat veel eiwit, wat jonge bijen nodig hebben voor hun ontwikkeling. Naast bloemen van planten spelen ook bloeiende bomen een grote rol in de voedselvoorziening van de bij. Wil je de bij een plezier doen? Plant dan een mooie boom in de tuin. Deze acht soorten drachtbomen zullen

In het voorjaar zijn wilgen favoriet bij de bij. Afhankelijk van de soort, levert de wilg al vanaf februari stuifmeel en nectar. Daarmee worden bijen al in de vroege lente voorzien van voed sel. Door het grote sortiment kan de bloei over een lange periode verspreid worden. Wilgen zijn tweehuizig, wat betekent dat de ene boom alleen mannelijke bloemen heeft en de andere alleen vrouwelijke. De gele mannelijke katjes leveren vooral veel stuifmeel, de groene vrou welijke katjes juist veel nectar. Aan te bevelen soorten zijn onder andere Salix caprea, Salix daphnoides, Salix smithiana en Salix sachaliensis. De wilg groeit goed waar veel andere bomen het laten afweten, namelijk op natte grond.

Onopvallende bloemtrossen Ook esdoorns behoren tot de betere voorjaars drachtbomen. In Nederland komen de Spaanse aak (Acer campestre), gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus), vederesdoorn (Acer negundo) en Noorse esdoorn (Acer platanoides) vaak voor. De verschillende soorten bloeien in maart, april en mei. Het merendeel van de esdoorn soorten heeft onopvallende geelgroene bloem trossen waarin zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen kunnen voorkomen, die de honingbij zowel nectar als stuifmeel leveren. Ook kunnen steriele bloemen voorkomen. De vrucht van de esdoorn is voorzien van een grote vleugel. Er zitten daarbij twee vruchten aan één steeltje,

Linde – Tilia

Honingboom – Styphnolobium japonicum

gegarandeerd bijen aantrekken.

Auteur: Linde Kruese

3/2019

4 min. leestijd

ACTUEEL zodat de vleugels tegenover elkaar staan en een goede verspreiding door de wind mogelijk is. Bij verschillende soorten esdoorn kunnen die helikoptertjes er heel verschillend uitzien. Boom vol witte kaarsen Witte paardenkastanje (Aesculus hippocastanum) bloeit laat in het voorjaar: in april, mei en juni. Tijdens de bloei staan veel bloemen in een rechtopstaande pluim met veel nectar en stuifmeel, die iets weg heeft van een kaarsen standaard. De bloemen zijn wit, met een van geel naar rood verkleurend honingmerk. Na de bloei ontwikkelen zich de bolsters met daarin de kastanjes. De witte paardenkastanje kan 30 meter hoog worden en kan goed tegen lucht vervuiling; vandaar dat het een populaire boom is voor stadsparken. Meestal is de boom lager, waardoor deze ook goed in de particuliere tuin past. De boom groeit goed op kleigrond en leemhoudende grond, maar hij gedijt ook in andere grondsoorten. Diep gegroefde schors Robinia of valse acacia (Robinia pseudoacacia) is een boom uit de vlinderbloemenfamilie, die aan het eind van de lente en het begin van de zomer opvalt door de hangende trossen witte vlinderbloemen. Maar naast vlinders komen er natuurlijk ook bijen en andere insecten op af. De lichtgroene vlekken op de bloem zijn daar bij te beschouwen als een honingmerk dat het insect naar het binnenste van de bloem leidt. De vijf kelktanden omsluiten de onderkant van de bloemkroon als een kom. Ze kunnen een beetje naar oranje verkleuren. De boom is te herkennen aan de stammen die een diep

Robinia pseudoacacia

gegroefde schors hebben met opvallende verti caal lopende ribben. Laatbloeier De lindesoorten zijn bijenbomen bij uitstek. Door het grote aantal soorten en variëteiten is een lange bloeitijd mogelijk. Als de linde in vochthoudende grond staat, komt de boom optimaal tot zijn recht. De linde is een laatbloei er: van ongeveer half juni tot eind juli staat hij in bloei. Inheemse soorten zijn de winterlinde (Tilia cordata), zomerlinde (Tilia platyphyllos) en de Hollandse linde (T. x vulgaris). Linden verspreiden een aantrekkelijke geur en trek ken daardoor veel insecten aan. Lindebomen zijn voor bijen een belangrijke drachtplant; bijenhouders brengen hun bijenvolken jaarlijks speciaal naar de linde voor een emmertje lin dehoning. De winter overleven De bijenboom (Euodia hupehensis) doet zijn naam eer aan en mag dus zeker niet missen in dit rijtje. De boom dankt zijn naam aan het feit dat hij bijen van voedsel voorziet op momen ten dat bijna alle andere bomen zijn uitge bloeid. De decoratieve soort bloeit in augustus, wat net even dat extra beetje energie geeft om de winter te overleven. Na de bloei tooien grote trossen rode vruchten de boom. Hij wordt niet al te groot, maar groeit goed en is voldoende winterhard. Bloemen na vijftien jaar De honingboom staat bekend onder de naam Sophora japonica, maar de officiële naam is Styphnolobium japonicum. Dit is een andere

belangrijke boom voor bijen. De witte tot gele bloemen worden 1,5 centimeter groot en staan in pluimen die tot 30 centimeter lang kunnen worden. De eerste bloemen verschijnen pas na tien tot vijftien jaar, waardoor de boom een aanwinst is voor grote tuinen en parken. De boom bloeit voornamelijk in juli en september. Hij gedijt op alle grondsoorten, met uitzonde ring van natte venige bodems. Door de vele nectar is de boom een goede drachtplant. De grijze peulen die tussen de zaden ingesnoerd zijn, verschijnen in de herfst. Grote hoeveelheid nectar De amandelboom (Prunus dulcis) bloeit uitbun dig in het vroege voorjaar, wanneer de boom nog geen bladeren heeft gevormd. De bloem is wit tot lichtroze, heeft een diameter van 3 tot 5 centimeter en vijf kroonbladeren. De bloem bevat een grote hoeveelheid nectar. In de steenvruchten die de amandelboom vormt, ontwikkelt de amandel zich. In gemiddeld twintig procent van de gevallen geeft de bloem een noot. Dat percentage hangt af van de weersomstandigheden, de hoeveelheid bijen en de gezondheid van de boom. Zeven tot acht maanden na de bloei zijn de amandelen rijp. Zodra de amandel rijp is, barst de steenvrucht open. Dan kan de amandel geoogst worden.

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29702/helpde-bij-met-slim-sortiment

Prunus dulcis www.vakbladdehovenier.nl

‘Elke klant verdient een tuin zonder kopzorgen’ DCM verspreidt stappenplan voor solide tuinbasis via dealers onder hoveniers en groenvoorzieners De grootste stress bij een gazonbezitter ont staat door onkruid, ongewenst en geel gras en kale plekken. Maar als de basis van het gazon staat als een huis, blijft het gras gezond en is regulier onderhoud afdoende. Het scheelt brandjes blussen, extra kosten en een heleboel ergernis bij zowel de klant als de hovenier. Auteur: Santi Raats

Hoveniers en groenvoorzieners moeten tegenwoordig alles, van A tot Z, weten over schuttingen, beplanting, beregening, elektra, vijvers, tuinhuizen en steensoorten. DCM wil meerwaarde creëren door op een eenvoudige manier kennis te delen over planten, bodem, bewerkingen en allerhande toepassingen die voor de hovenier van belang zijn. Dit doet het bedrijf via social media en met (online) work shops (Youtube: ‘DCM voor hoveniers’), filmpjes en scholing voor dealers. Zij geven op hun beurt voorlichting aan professionals. Ook heeft DCM een app ontwikkeld voor professionals om hun onderhoudsschema’s in bij te houden. De app geeft antwoord op vragen rond de meest voorkomende problemen, bemestingsschema’s en de dichtstbijzijnde dealerpunten. Daarnaast is ook alle productinformatie te vinden in de app. Geen ergernis bij goede basis Veel gazoneigenaars balen als ze kale plekjes

3/2019

moeten doorzaaien, proberen de oorspronke lijke graskleur terug te krijgen, met de zoveelste aanval van schimmel kampen of als vogels een ravage achterlaten door hun gepik naar engerlingen. Maar feitelijk moet een gazon vanaf het begin goed zijn. DCM-adviseur Jeffrey Jansen was ooit zelf hovenier. Hij vertelt: ‘Sinds een jaar is er een verbod op chemie voor de hovenier. Dit leidt tot een andere denkwijze en werkwijze voor veel professionals. In het verle den bestreden hoveniers en groenvoorzieners veelal symptomen met chemische middelen. Vandaag de dag wordt het steeds belangrijker om een goede aanpak te kiezen. Een goede aanpak begint al in het voortraject, bijvoor beeld door te kijken naar de bodemstructuur en vooraf een grondmonster te nemen. Als bij de aanplant van een tuin of een plantsoen de bodem in balans is, zal dit zorgen voor mooie gezonde planten. De planten zijn dan sterker en minder vatbaar voor ziektes en schimmels. Het gazon moet vakkundig aangelegd wor

6 min. leestijd

ACTUEEL Misverstanden rond aanleg en onderhoud Zwarte grond: ‘Dat zal wel goed zijn’, en ‘Er hebben jaren lang bieten op gestaan’. Argumentatie ad populum, maar volgens Jansen stiekem het grootste misverstand bij de aanleg van tuinen en gazons. ‘Veelal wordt grond beoor deeld op basis van kleur en geur, maar die zaken geven geen inzicht in de balans en voedingswaarde van de grond. De kwaliteit van de aarde die in de markt circuleert, verschilt enorm.’ Na de aanleg speelt het onderhoud een belangrijke rol. Er komt heel wat kijken bij de voeding, zelfs als men kunst mest links laat liggen. Bij de aanleg worden vaak wel wat bodemverbetering en voeding meegegeven, maar daarna komt het voor dat planten en gras nauwelijks meer voe ding krijgen, zeker niet schematisch. Jansen somt enkele misverstanden op. ‘Je kunt relatief goedkoop aan compost komen. Een kuub meer onder

het mom van ‘zekerheid voor alles’ is snel besteld. Maar de vraag is: bevat het echt geen zaden en wortelresten van ongewenste grassen en onkruiden? Gecomposteerde toepassingen geven een boost aan de voedingswaarden. Wanneer er een hele vracht door een toplaag van pak weg 10 cm wordt vermengd, kan dat zorgen voor een overdosering van voedingszouten. Hierdoor kunnen de wortels verbranden. Na de boost is de compost doorgaans uitgewerkt. Gratis te verkrijgen gemeentecompost, met bermmaaisel als bestanddeel, kan residuen van strooizout en chloride bevatten. Andere toepassingen die ongewenst resultaten kunnen opleveren, zijn verse en gedroogde stalmest. Verse stal- en koemest is nog niet helemaal ver teerd, zodat het tijdens de omzetting veel stikstof van de plant steelt. De gedroogde koemestvariant is geperst en valt daardoor soms niet goed uit elkaar. Koe- en stalmest bevatten überhaupt slechts enkele, hoogstens vier soorten grondstoffen. Het zijn goede dragers, maar ze bevatten in totaal te weinig NPK.

‘Een goede bodem begint met een bodemanalyse’ Doormengen Bodenaktivator en Vivimus bij aanleg

den en de zekerheid bieden dat er alleen nog standaard voeding gegeven hoeft te worden. Hierdoor kan de gazoneigenaar met een gerust hart achteroverleunen en simpelweg genieten van het uitzicht.’ Bodenaktivator en Vivimus Jansen vervolgt: ‘Bij aanleg kan het verschil gemaakt worden voor de komende jaren. De juiste bodembewerkingen en de juiste bodem verbeteraars zorgen voor een goede basis. Dit zal uiteindelijk leiden tot een gezonde bodem, gezond bodemleven en een gezonde plant of grasmat. Het standaardadvies voor aanleg is DCM Vivimus en DCM Bodenaktivator. Deze producten worden volgens het DCM-advies door de 15 à 20 cm diepe toplaag gemengd. Beide BIO-producten zorgen voor een verho ging van het organischestofgehalte en voegen voedings- en sporenelementen toe, de juiste schimmels en bacteriën. Dit zorgt voor een betere aanslag van de planten en het gazon.’ Voeding voor onderhoud wordt op een wat

later tijdstip gegeven. Jansen: ‘Wij adviseren altijd om na honderd dagen een tweede bemesting uit te voeren. Organische mest stoffen kunnen ook gestrooid worden in de zomer, als het wat warmer is. Ze geven geen verbranding omdat ze geen ballastzouten en chloride bevatten. Bij hogere temperaturen is de bodemactiviteit wel iets minder, maar de omzetting van de voeding gaat gestaag door. Met een goed bemestingsschema heeft de plant of de grasmat voldoende kracht om gezond te blijven en zich te verweren tegen ziektes en schimmels. De borders hebben meestal voldoende aan twee bemestingsbeur ten. Het gazon heeft vaak drie bemestingen nodig, waarbij we ons in het voorjaar en de zomer meer richten op een stikstofrijke bemes ting en in het najaar meer op een kaliumrijke bemesting. In het najaar is het belangrijk om de grasmat sterker te maken voor de koude en natte winterperiode. Dit voorkomt bijvoorbeeld sneeuwschimmel.’

Meststoffen van DCM bevatten volgens Jansen een rijk palet aan grondstoffen, waardoor de plant op allerlei manieren weerbaar wordt. ‘De Minigran-korrels vallen bij een klein beetje och tenddauw al uit elkaar. Neem als voorbeeld de bemesting met Vital Green na het verticuteren. Een paar dagen na de toepassing zie je al gras groei, vooral dankzij het succesvol vrijkomen van stikstof uit bloedmeel, een snelle stikstof bron. De grote hoeveelheden andere grond stoffen volgen elkaar op en geven doorlopend een constante hoeveelheid voeding af voor de plant, gedurende honderd dagen.’ Basis: bodemanalyse, bodemverbetering, goede bemesting, beregening Om aanleg en onderhoud direct goed aan te pakken, zet DCM in op voorlichting. DCMdealer Gert-Jan Schonenberg van Schonenberg Plantencentrum in het Oost-Brabantse Volkel verklaart: ‘Wij zetten in op kwaliteit, zowel in de vorm van organische bemesting als – indien nodig – biologische bestrijding. Voor kwaliteit is

www.vakbladdehovenier.nl

✔

C27

en alles daar tussenin. Ongeacht de werkzaamheden, HANSA heeft een versnipperaar voor iedere toepassing.Versnipperaars met een capaciteit van 40 tot 160 mm, oerdegelijk en van wereldklasse!

www.hansachippers.nl Tuin & Parkmachines Angenendt, Kasteelsestraat 7, 6611 KA Overasselt tel nr: 024-622 1270 e info@angenendt.nl

ACTUEEL

Gert Jan Schonenberg levert geen planten zonder goede bemesting

Bemesten border

kennis nodig.’ Zoals alle dealers is Schonenberg geschoold door DCM, met als speciaal doel het doorgeven van de kennis aan professionals. ‘Een goede bodem begint met een bodemon derzoek, waarbij een bodemmonster naar het lab wordt gestuurd. Want meten is weten: wat zit er in de bodem, is er onbalans en wat heeft de bodem verder nodig? Na de bodemanalyse is een advies voor de juiste bodemverbetering nuttig, want elke grond is anders. Wij verkopen de beste kwaliteit planten; die mogen van ons alleen in geschikte, goede grond komen te staan. Anders zijn wij niet in the game. Wij kunnen rekenen op de precisie van DCM; in de eerste zak zit gegarandeerd hetzelfde als in de laatste.’ Geld wordt volgens de dealer gebruikt als drogreden. ‘Wat is nou zestig euro voor een bodemonderzoek of twintig euro voor een zak bodemverbeteraar op een tuin van duizend euro? Laten we het maar helemaal niet over geld hebben; elke klant verdient een tuin zon

‘Voor iemand met een postzegeltuin kan één roos net zo belangrijk zijn als een zwembad voor een ander’ Stappenplan gazonaanleg » Bodemanalyse: breng de huidige situatie in kaart » Bodembewerking: storende lagen doorbreken » Eventueel draineren of verschralen en beregening aanleggen » Bodemverbetering: een standaardadvies aanvragen om de bodem te optimaliseren • Organische stof: DCM Vivimus universeel: 500L/100m2 • Voorraadmeststof toevoegen: DCM Bodenaktivator » Bodemverbeteraars doormengen » Egaliseren en gazon leggen » Beregenen na aanleg Stappenplan gazononderhoud Jansen: ‘Het gazon heeft vaak drie bemestingen nodig, waarbij we ons in het voorjaar en de zomer meer richten op een stikstofrijke bemesting en in het najaar meer op een kaliumrijke bemesting. In het najaar is het belangrijk om de grasmat sterker te maken voor de winter, de koude en natte periode. Dit voorkomt bijvoorbeeld sneeuwschimmel.’ » Bemestingsschema: • April: DCM Vital Green 6 kg/100 m2 of DCM Mix 3 10 kg/100 m2 • Juli: DCM Mix 3 10 kg/100 m2 • Sept./okt.: DCM Mix 6 10 kg/100 m2 • Dec.-feb.: DCM Groenkalk 10-15 kg/100 m2 » Regelmatig beregenen (1-2 keer per week of indien nodig)

der kopzorgen. Voor iemand met een postze geltuin achter een aanleunwoning kan één roos net zo belangrijk zijn als een zwembad voor een ander.’ Bovendien is investeren bij aanleg volgens Schonenberg uiteindelijk wel degelijk goed koper. ‘Dat zit nog niet bij alle hoveniers en groenvoorzieners tussen de oren. Natuurlijk hebben wij als ambassadeurs een bewijsplicht, maar de hoveniers die DCM-producten gebrui ken, zijn stuk voor stuk positief. Ik geef twee voorbeelden. Wat heeft een klant eraan als wij tien exemplaren zuurminnende rododendron à 12 euro meegeven en deze vervolgens in schrale zandgrond staan te kwarren? Door de bodem te vermengen met Vivimus Heide Rhodo en Bodenaktivator, bereikt elke jonge rododendron in no time het formaat van een exemplaar van 50 euro! Een rozenplant, al gauw 33 euro, is al helemaal te kostbaar om inboet te riskeren. Die gaat ook standaard de deur uit met DCM-bodemverbeteraars. Deze organische bodemverbeteraars (Vivimus) vind je na vier jaar nog steeds terug in de bodem. Hoveniers krijgen al die tijd minder klachten over uitval dan zij gewend waren.’ Dealer geeft kennis door aan professionals Het ‘lesmateriaal’, c.q. bemestingsschema, geeft Schonenberg geplastificeerd mee aan zijn pro fessionele klanten. ‘Het is een stappenschema voor aanleg en onderhoud. Vooral voor het personeel van de hovenier is dit van belang. Als het schema in de kantine of schuur hangt, kun nen de medewerkers telkens even hun kennis opfrissen.’ Voor het verbeteren van de bodem heeft DCM het product Vivimus Universeel. Dat wordt door de toplaag van 15-20 cm gemengd voor een gezonde doorwortelbare ruimte. Als voorraadmeststof adviseert DCM zijn product Bodenaktivator. Jansen: ‘Het bemestingsschema bestaat uit vier toedieningsmomenten, omdat onze meststoffen honderd dagen meegaan.’

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29730/elkeklant-verdient-een-tuin-zonder-kopzorgen

www.vakbladdehovenier.nl

TEST GRATIS HET GEMAK VAN ™ FLEET SERVICES

HUSQVARNA FLEET SERVICES™: NU EERSTE 6 MAANDEN GRATIS Met Husqvarna Fleet Services™ weet u altijd welke machines in bedrijf zijn, waar ze zijn, wanneer deze aan de beurt is voor service of vervanging - en veel meer. Al deze informatie bespaart u tijd en geld, en geeft ruimte om uw bedrijf te laten groeien. Monteer een sensor op uw machines (zelfs als deze van een andere fabrikant is) of investeer in onze professionele Automowers® met ingebouwde connectibiliteit. Precies zo simpel als het hoort te zijn! Probeer Husqvarna Fleet Services™ nu 6 maanden gratis. Kijk op HUSQVARNA.COM/NL/FLEETSERVICES

Kleurrijke bloemstroken in de biodiversiteitsetalage, ideaal voor bijen en vlinders

ACTUEEL

Nationale Demodag Hoveniers op 25 september in Eemnes Tweede editie in nieuwe opzet Met live demonstraties van de nieuwe onder houdsmachines en het tonen van de allerlaats te trends en ontwikkelingen uit de sector wil de Nationale Demodag Hoveniers op 25 septem ber a.s. hoveniers en groenbeheerders massaal naar het Utrechtse Eemnes trekken. Bezoekers krijgen op het 1 hectare grote demonstratieter rein en op de gevarieerd opgezette onderwer penbeurs tal van oplossingen aangedragen voor effectief en duurzaam groenbeheer.

Auteur: Linde Kruese

De Nationale Demodag Hoveniers wordt op woensdag 25 september a.s. gehouden in Eemnes (Utrecht). De toegang is gratis na voorinschrijving op: www.demo daghoveniers.nl. Er is een doorlopend programma van 09.00 tot 17.00 uur.

Dat de sterk verbrede opzet, met een groot aanbod aan machines en gereedschappen, bomen en plantgoed en tuinbenodigdheden, de bezoekers aanspreekt, bleek vorig jaar al in het Brabantse Biezenmortel. Daar mochten de initiatiefnemers van de Nationale Demodag Hoveniers, Advanta zaden en DCM meststoffen, meer dan 1.000 bezoekers verwelkomen. ‘Door deze dag nu in het centraal gelegen Eemnes te houden, komen we ook hoveniers en openbaar groenbeheerders uit het midden en noorden van het land tegemoet. Voor hen is deze locatie net even wat beter te bereiken’, vertelt coördina tor René de Munnik van Advanta. Tal van demovakken Marc Fokker van faciliterend bedrijf Gramefo Graszoden is blij met de komst van de Nationale Demodag Hoveniers naar Eemnes. ‘Op het buitenterrein zijn hier straks tal van demovak ken met bodemverbeteraars en meststoffen te bekijken, voorbeeldgazons met veel toegepaste grassoorten en mengsels, doorzaaiproeven en een biodiversiteitsetalage. Voeg daarbij de indoor-onderwerpenmarkt met zeker twintig exposanten, en je hebt als hovenier een pracht gelegenheid om je vakbekwaamheid te verrijken en de laatste innovaties tot je te nemen.’ Praktijk leidend Gevraagd naar de onderscheidende factor van de demodag verwijst Peter Laan van DCM naar de praktijkgerichte insteek. ‘Machines moeten

Op het demoterrein een divers aanbod van grondbewerkings-, zaai- en onderhoudsmachines

hier draaien en hun kunnen laten zien. We willen pertinent geen statische opstellingen, zoals je op andere events vaak ziet. Meer dan vijftien aanbieders van tuinen parkmachines, gereedschappen, watertechniek en alternatieve onkruidbestrijding tonen op deze wijze hun noviteiten en primeurs. Verder overwegen we praktische workshops aan te bieden rondom ziekte- en plaagbeheersing. Bezoekers zijn toch vooral op zoek naar efficiënte en effectieve oplossingen voor alledaagse werksituaties. Ze willen sneller betere resultaten boeken tegen lagere kosten, alternatieven voor chemische gewasbescherming en minerale meststoffen, anticiperen op weersextremen en inzetten op herstel van natuur en biodiversiteit. Allemaal zaken waarop we breed inzetten. Komen dus, die vierde woensdag in september!’

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29638/nati onale-demodag-hoveniers-op-25-septemberin-eemnes

www.vakbladdehovenier.nl

3/2019

BETON IN DE TUIN

Stackton-muur: net zo eenvoudig af te breken als op te bouwen Makkelijk en eenvoudig een grondkering optrekken Dat beton niet alleen als tegel van pas komt, bewijst het gepatenteerde Stackton-muursysteem van Buiter Beton. Stackton is ontwikkeld om op een eenvoudige manier duurzame muren en grondkeringen te realiseren.

Auteur: Linde Kruese

Met het Stackton-muursysteem kunnen grondkeermuren worden opgebouwd die bestaan uit een blok, een verankeringsblok en een counterblok. Eveneens kunnen vrijstaande muren worden gebouwd met alleen een blok en een verankeringsblok. Het systeem werkt als volgt: de blokken worden droog gestapeld zonder mortel, lijm, siliconen of andere verbindingsmiddelen. Daardoor is de muur snel opgebouwd. De Stackton-producten zijn aan het einde van hun levenscyclus volledig recyclebaar, maar een Stackton-muur kan ook zonder problemen afgebroken en op een andere plaats weer opgebouwd worden. Gravity wall Met Stackton kunnen grondkeermuren snel en gemakkelijk worden gebouwd. Zowel voor lage als voor hoge grondkeringen biedt Stackton een oplossing. De #Lgravity wall$L is zo’n grondkerend muursysteem, waarbij de achterliggende grond wordt opgevangen door het gewicht van de Stackton-muur. Stackton biedt een oplossing voor lage en hoge muren. De gekloven afwerking langs de voorzijde van het blok zorgt voor een natuurlijk uitzicht dat integreert in een groene omgeving. Vrijstaande muren Met het Stackton-systeem kunt u op een een-

voudige manier vrijstaande muren bouwen. Deze kunnen verder gebouwd worden op een keermuur of kunnen volledig vrijstaand zijn. Zonder hulpmiddelen kan de muur maximaal 1,40 meter hoog worden. Hogere muren worden gebouwd door gewapend beton aan te brengen op bepaalde afstanden in de uitsparingen voor de verankeringsblokken. Pilasters die geïntegreerd zijn in een vrijstaande muur creëren mooie omheiningen. De pilasters zijn beschikbaar in twee formaten en kunnen ook weer heel eenvoudig droog gestapeld worden; er komt geen metselwerk aan te pas. Poorten en hekken kunnen aan de pilasters worden bevestigd.

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29704/ stackton-muur-net-zo-eenvoudig-af-te-brekenals-op-te-bouwen

www.vakbladdehovenier.nl

Betontegels voegen: hier moet je op letten Een goede voeg is het halve werk

3/2019

Volgens Weijers is de ondergrond de basis voor een goedwerkende voeg. ‘De ondergrond moet stabiel zijn. Het is belangrijk dat de ondergrond niet kan zakken, want dan werkt de voeg niet meer goed. Als je een nieuw terras aanlegt, tril dan goed af en zorg dat de grond echt verdicht is. Werk je op een bestaand stuk, breng dan een nieuw zandlaagje aan. Belangrijk is om goed in de gaten te houden of de grond voldoende waterdoorlatend is. Is dit niet het geval en kies je toch voor een waterdoorlatende voeg – wat in het algemeen gedaan wordt bij beton –, dan blijft het water lang in de voeg staan. Daar kan de voeg niet goed tegen; die kan groen worden en gaat achteruit in kwaliteit, met name in de winter.’

voor voegen van 2,5 tot 40 mm breed. Maar als het water echt niet weg kan in de ondergrond, kun je beter werken met een waterafsluitende voeg. Al is dit iets ingewikkelder, omdat de voeg stugger is. Je moet dan gaan dilateren: zorgen dat de voeg het uitzetten en krimpen van materialen kan opvangen zodat er geen scheuren ontstaan.’ Dat begint al met een uitzettingsvoeg tegen de muur of de woning waaraan het terras grenst. Weijers raadt Stonefix Excellent aan voor waterafsluitende voegen. ‘Daarmee kun je zelfs betonstenen waterafsluitend voegen. Het is wel belangrijk dat je áltijd eerst een test doet om te zien hoe de voeg reageert.’ Stonefix Excellent is beschikbaar in vier kleuren: cream line, silver line, grey line en black line.

Waterafsluitend of niet? Het belangrijkste is dus een stabiele ondergrond die voldoende waterdoorlatend is. Als dat niet het geval is, raadt Weijers de Aqua XP-voeg aan. ‘De Aqua XP is sterk en kan gebruikt worden

Ecologische voeg In het algemeen zijn er dus twee soorten voegsel: waterafsluitend en waterdoorlatend. In de categorie waterdoorlatend zijn er verschillende soorten voegmateriaal. ‘Dat begint bij de meest

6 min. leestijd

VOEGOVERZICHT te maken. Daarom heeft Normeco de voegwijzer gemaakt, waarin je kunt zien wat de eisen voor de ondergrond zijn. Weijers heeft nog een tip: ‘Gebruik onder de bestrating grof gebroken puin. Er wordt vaak fijn gebroken puin gebruikt, waardoor de ondergrond het water bijna niet kwijt kan. Je kunt beter een iets grovere nemen, zonder nulfractie.’

Het ‘voegmaatje’

ecologische voeg, Fugensand’, legt Weijers uit. ‘Dit is een ecologisch product dat gecertificeerd is met het A+-label van NL Greenlabel. Het product bestaat uit fijn zand en natuursteen, gecombineerd met bindmiddel uit planten en mineralen. Het is makkelijk te gebruiken voor smalle voegen vanaf 1 mm, maar het is niet zo hard als sommige andere voegen. Het is een ecologische voeg, een mooie oplossing, maar de eindkwaliteit is iets minder. Als er vocht in staat, blijft de voeg zacht.’ Het is belangrijk om de juiste keuze

Voegmaatje Wat gereedschap betreft, adviseert Weijers het ‘voegmaatje’. Dat is volgens hem een handig stukje gereedschap, waarmee je kunt zorgen dat het voegmateriaal helemaal in de voeg terechtkomt. ‘Hoe smaller de voeg, hoe moeilijker het voegmateriaal onderin komt. Het voegmaatje rolt over de voeg heen en drukt het materiaal goed aan, zonder dat je druk hoeft te zetten. Er zit een rvs schijf op van 1 mm tot 6 mm breed. Veel hoveniers gebruiken een smalle voeg, zodat er weinig voegsel nodig is. Maar een bredere voeg vult veel makkelijker,

Jack Weijers

Voegtype Voegbreedte Elastisch Type bestrating Type verwerking Kant en klaar Hergebruik restant Onkruidvrij Waterdoorlatend Leverbare kleuren Adviesprijs Opmerking

Aqua XP Normeco

Stonefix Excellent Normeco

StoneFlex Normeco

1K vanaf 2,5 mm licht elastisch alle los en in lichte stabilisaties ja nee ja ja zwart/basalt /steengrijs /goudgeel/Naturel € 51,95 12,5 kg ruime marge voor hovenier en dealer

cementgebonden vanaf 4 mm nee, dilateren is nodig alle in stabilisatie of in cement aanmaken met water nee ja nee Blackline/greyline/silverline/creamline € 51,95 25 kg ruime marge voor hovenier en dealer

Polymeervoeg van 1- 40 mm elastisch alle los en in lichte stabilisaties ja nee, wel droog lang te bewaren ja ja Basalt/steengrijs/naturel € 51,95 20 kg ruime marge voor hovenier en dealer

www.vakbladdehovenier.nl

Romfix Easy

Romfix Pro

Romfix Pro+

Voegtype Voegbreedte Elastisch Type bestrating Type verwerking Kant en klaar Hergebruik restant Onkruidvrij

1 component mortel 5 mm gering Alle soorten Verwerkt op de Romfix Drainagemortel Ja Nee Ja

Waterdoorlatend Leverbare kleuren Adviesprijs incl btw opmerking Belasting Leverduur

Ja 3 kleuren € 49,95 12,5 kg ( € 3,99 pkg )

2 component mortel 3 mm 2% flexibel Alle soorten Verwerkt op de Romfix Drainagemortel Nee in de emmer of molen te mengen Nee Ja met systeem garantie bij juiste verwerking Ja 3 kleuren € 91,5 25 kg € 3,66 pkg)

2 component mortel 5 mm 2% flexibel Alle soorten Verwerkt op de Romfix Drainagemortel Nee in de emmer of molen te mengen Nee Ja met systeem garantie bij juiste verwerking Ja 3 kleuren € 96,5 25 kg ( € 3,86 p kg)

tot 7,5 ton as last 25 jaar De Voeg voor de hovenier stratenmaker.

tot 25 ton as last. 25 jaar

Voegtype Voegbreedte Elastisch Type bestrating Kant en klaar Hergebruik restant Onkruidvrij Waterdoorlatend Leverbare kleuren Adviesprijs Opmerking

Voegtype Voegbreedte Elastisch Type bestrating Type verwerking Kant en klaar Hergebruik restant Onkruidvrij Waterdoorlatend Leverbare kleuren Adviesprijs

Voetgangers 5/7 jaar bij een goede ondergrond

Voegmortel 1C Classic

Voegmortel 1C Flex

Mortel >5mm Nee Natuursteen, betonsteen, klinkers, keramische tegels Ja Nee Ja Ja Basalt, Steengrijs, Zandwit, Zwart 62,50 (incl. Verzending)

Mortel >3mm Ja Natuursteen, betonsteen, klinkers, keramische tegels Ja Nee Ja Ja Basalt, Grijs, Steengrijs, Zandwit, Zwart 65,95 (incl. Verzending) Vooral zeer geschikt voor keramische tegels.

WS Easy

WS Fine

WS Fine (Diep Zwart)

kant en klare voegmortel va 5 mm nee Alle typen tegels onb ja ja ja ja Grijs Beige Basalt € 49,95 15 kg verpakking

kant en klare voegmortel va 2 mm nee Alle typen tegels onb ja ja ja ja Grijs Beige Basalt € 59,95 15 kg verpakking

kant en klare voegmortel Alle typen tegels onb

Diep Zwart € 63,95 15 kg verpakking

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29737/ betontegels-voegen-hier-moet-je-op-letten

VOEGOVERZICHT

MBI Onkruidvrij Voegzand

MBI Aquacolor Joints

MBI GatorSand G2

Voegtype Voegbreedte

zand vanaf 1,5 mm

zand vanaf 2 mm

Elastisch Type bestrating

nee betontegels, GeoCeramica®

mortel vanaf 3 mm, voor extra smalle voegen (vanaf 2mm): Aquacolor Ceramic Joints enigszins alles, maar uiterst geschikt voor keramische tegels en GeoCeramica®

Type verwerking Kant en klaar Hergebruik restant Onkruidvrij Waterdoorlatend Leverbare kleuren

droog verwerken op zandondergrond, uitstrooien en invegen ja ja ja ja basalt, steengrijs, neutraal (zandkleur)

Adviesprijs Opmerking

vanaf €14,95 (20kg) Een droge toepassing die niet hard wordt.

op gestabiliseerde ondergrond, nat verwerken water toevoegen ja ja ja basalt, basalt nuance, zwart, grijs, licht grijs, neutraal (zandkleur), pearl dark grey €61,95 (15kg) Een harde voeg o.b.v. kunsthars.

Jointex Easy Extra Fine

Jointex Easy

Jountex D-Medium

Voegtype

1 component voegmortel

Voegbreedte Elastisch Type bestrating Type verwerking Kant en klaar Hergebruik restant Onkruidvrij Waterdoorlatend Leverbare kleuren

2-3 mm ja klinkers, alle type tegels alle Ja onbekend Bemoeilijkt onkruidgroei ja Natuurzand / steengrijs / basalt / grijs / leisteengrijs / zwart Eindgebruiker €48,- p/emmer van 15kg

voegmortel 1 component kunsthars op polymeer basis vanaf 3 mm ja klinkers, alle type tegels alle ja tot 4 weken, mits onderwater nee sterk waterdoorlatend neutraal/steengrijs/basalt

voegmortel met 2 componenten expoxyhars vanaf 3 mm ja klinkers, alle type tegels alle nee nee ja gering neutraal/steengrijs/basalt

Eindgebruiker €62,- p/emmer van 15kg

Eindgebruiker €95,- p/27,5kg Zak vuurgedroogd zand + Epoxy

Adviesprijs

ja klinkers, betonstraatstenen en tegels. Voor keramische tegels: MBI Gator Tile Sand. op droge bestrating invegen en daarna bewateren ja ja ja ja antraciet, zwart, beige, ivoor €49,95 (20kg) Een semi-harde voeg o.b.v. polymeren.

www.vakbladdehovenier.nl

‘Beperkte ruimte voor groen? Dan maar de lucht in’ Make-over voor bedrijfstuin van Villa Media in Tilburg Hoe voeg je twee panden die los van elkaar staan samen tot één geheel? Met die vraag werd aangeklopt bij Erik Knops van Knops Tuindesign. Knops ontwierp de bedrijfstuin van Villa Media en Villa Minoretti in Tilburg, twee statige gebouwen waarin meerdere bedrijven gevestigd zijn. De uitdaging was om voldoende parkeerplekken te behouden en die te combineren met groen.

Auteur: Linde Kruese

Fotografie: Hans Gorter

Knops Tuindesign is opgericht door tuinen landschapsontwerper Erik Knops. ‘Mijn stijl onderscheidt zich door strakke lijnen en een tijdloos karakter. Voor iedere tuin zoek ik naar de unieke balans, als basis voor een inrichting op maat. Door middel van groen en bestrating hebben we ervoor gezorgd dat de panden verbonden werden. We hebben voor de bestrating onder andere gebakken klinkers en kinderkoppen gebruikt. Voor de opdrachtgever was het heel belangrijk om voldoende parkeerplekken te creëren, dus voor mij was de grootste uitdaging om daar bijpassend groen aan toe te voegen. Hier en daar hebben we toch een parkeerplaats laten vervallen voor aluminium

Echt van deze tijd, terwijl ook het karakteristieke hart van de gebouwen is behouden.’ 38

3/2019

sierbakken met groen.’ Knops Tuindesign was verantwoordelijk voor het ontwerp en de begeleiding van het project. De aanleg was uitbesteed aan Van Helvoirt Groenprojecten. Voordat hij met het ontwerp begon, is Knops gaan zitten met Jeff van Riel van Zout Ontwerphuis, de ontwerper die verantwoordelijk was voor het interieur van de twee gebouwen. ‘Onze visie was om binnen en buiten met elkaar te verbinden. Het interieur is modern karakteristiek met een betonnen vloer, veel staal en mooie verlichting. Echt van deze tijd, terwijl ook het karakteristieke hart van de gebouwen is behouden.’ Statige trappen voor de entree De panden zijn verbonden door materialen te gebruiken die steeds terugkomen. Zo staan er aluminium gepoedercoate plantenbakken van 2 bij 2 meter bij de entrees van beide gebouwen. Rondom de gebouwen is een grote plint van groen gemaakt en een stukje binnentuin. ‘Er zijn karakteristieke meerstammige platanen van formaat geplaatst die al opgesnoeid waren. We hadden beperkte ruimte voor groen op de grond, dus zijn we de lucht in gegaan. De bomen passen bij de grote panden. Als onderbeplanting heb ik gekozen voor zowel wintergroene als seizoensgebonden siergras-

sen.’ Bij de entree van beide gebouwen is een trap geplaatst met grote grijze betontegels van Schellevis Beton. ‘De tegels van 240 bij 120 bij 12 centimeter vangen het hoogteverschil tussen de parkeerplekken en de ingang van de gebouwen op. De keuze voor grijs is heel bewust gemaakt, omdat het een tijdloze kleur is, die geen kleurverschil geeft. Het past heel goed bij mijn ontwerpen. Het mooie van Schellevis Beton is dat zij veel producten hebben die aansluiten op wat ik wil. Er is een mooi assortiment van verschillende rustieke materialen.’

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/ article/29697/beperkte-ruimtevoor-groen-dan-maar-de-lucht-in

www.vakbladdehovenier.nl

Rainbloxx

‘De tuin heeft een andere definitie gekregen en dat moeten we accepteren’

Minder beplanting, meer terras: hoe gaan we om met overtollig water? De tuin heeft de afgelopen twintig jaar een transformatie doorgemaakt. De natuurlijke tuin heeft voor een groot deel plaatsgemaakt voor een buitenkamer. Dat heeft alles te maken met de eigenaren van de buitenruimte: de tuinbezitters. Terrassen worden steeds luxueuzer met loungebanken, barbecues en overkappingen. Wat buiten kijf staat, is dat een tuinbezitter niet automatisch een tuinliefhebber is. André Pes, salesmanager bij Aco, is dat wel. Hij is hobbytuinier in hart en nieren en liefhebber van beplanting. ‘Als ik vroeger in de tuin wilde zitten, moest ik een klapstoeltje uit de schuur pakken. Tegenwoordig hebben we loungebanken die het gehele jaar blijven staan. De tuin heeft een andere definitie gekregen en dat moeten we accepteren.’

Auteur: Linde Kruese

De tuinbezitter kijkt tegenwoordig heel anders tegen de tuin aan dan een aantal decennia geleden. Beplanting wordt steeds meer ondergeschikt aan comfort wanneer tijd wordt doorgebracht in de tuin. En dat is geen positieve ontwikkeling, met het veranderende klimaat in het achterhoofd. ‘Het regent steeds minder vaak. Als het dan regent, zijn het steeds vaker extreme buien. De overheid zegt daarom: beste woningeigenaar, je moet geen terras in de tuin willen. Dat doen ze met Operatie Steenbreek. Ik vind dit oprecht een goede oplossing, maar ik vraag me af of het haalbaar is. Mijn vrees is

3/2019

dat Nederlanders denken: what’s in it for me? Ik bepaal zelf wel of ik een boom of een tegel in mijn tuin zet’, legt Pes uit. Aco beheerst de gehele afwateringsketen, van het opvangen van (regen)water tot het afgeven aan bodem, riool- of oppervlaktewater. Aco heeft de ambitie om tuinbezitters bewust te maken van de verantwoordelijkheden die horen bij een tuin die bezaaid is met tegels. Bij Aco zien ze dat zo: als je vindt dat je tuin alleen uit tegels moet bestaan, is dat oké, maar help de natuur dan wel bij het opvangen en afvoeren van regenwater. Pes: ‘Realiseer je dat al het water dat op

jouw terrein valt, van jou is. Accepteer dat jij maatregelen moet treffen zodat de boel bij de buren niet overstroomt.’ Enorme uitdaging Hoe belangrijk is het om aan waterafvoer te denken als je een groot terras in de tuin hebt? ‘Het zou moeten spelen bij de mensen. In een gemiddelde regenbui valt er één liter water per vierkante meter per uur. Bij extreme regen kan dat oplopen tot 60 liter water per vierkante meter per uur. Bij een terras van 40 vierkante meter gaat het dan om 2400 liter water. Dan

3 min. leestijd

BETON IN DE TUIN

‘We zouden ons verplicht moeten voelen om water op te vangen, zodat het door de tuinaarde kan worden opgenomen’ heb je een enorme uitdaging als je geen voorzieningen treft. Daarnaast verdrogen we met z’n allen. Het regent te weinig. We zouden ons verplicht moeten voelen om water op te vangen, zodat het door de tuinaarde kan worden opgenomen en uiteindelijk in een sloot of rivier terechtkomt.’ Aco richt zich met deze boodschap al tien jaar tot de kijker van het tvprogramma ‘Robs grote tuinverbouwing’. De doelgroep van dat programma is de particuliere tuinbezitter, maar ook hoveniers zijn nodig om de boodschap te verkondigen. ‘Hoveniers moeten de boodschap overnemen en mensen oproepen om wat met waterberging te doen. Nu zeggen veel hoveniers: u roept en wij draaien, maar ze moeten zich gaan realiseren dat het geen rocketscience is en dat zij de verantwoordelijkheid hebben om de particulier hierover te informeren, ook als die er niet om vraagt.’

Teruggeven aan de natuur Volgens Pes zijn er twee hoofdmanieren om de uitdaging met regenwater op het terras aan te gaan. Ten eerste kan het water opgevangen worden om later weer gebruikt te worden, bijvoorbeeld met de regenwaterbuffertanks van Aco. Het schone regenwater wordt opgevangen en stroomt in een kunststof opslagtank die onder het terras wordt geplaatst. Voordat het water de tank in stroomt, passeert het een filter dat voorkomt dat vuildeeltjes in de tank terechtkomen. Een pomp in de tank zorgt er middels twee aansluitkoppelingen voor dat het water gebruikt kan worden voor tuinbesproeiing, toiletspoeling of het bijvullen van de vijver. Een tweede oplossing kan zijn het water opslaan in de grond middels Rainbloxx. ‘Rainbloxx is een blok gemaakt van steenwol, dat ervoor zorgt dat overtollig regenwater door de grond wordt opgenomen. Deze steenwol neemt voor 95 procent water op. Het is een soort overgangslaag tussen het terras en de grond, die het water weer teruggeeft aan de bodem. Wanneer het in een droge periode ineens heel hard regent, is de grond zo droog en hard dat er geen water opgenomen wordt. Rainbloxx zuigt het water dan op, zodat het

later alsnog door de bodem wordt opgenomen. Rainbloxx kan ook op een groenblauw dak geplaatst worden om daar extra water vast te houden. Het water verdampt dan op het dak, wat verkoeling biedt. Dit is een goede manier om het hitte-eilandeffect in de stad tegen te gaan. Ik vang bijvoorbeeld water op op het dak van mijn overkapping in de tuin. Onder het dak kunnen we koel zitten, terwijl het water verdampt.’

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29701/detuin-heeft-een-andere-definitie-gekregen-endat-moeten-we-accepteren

‘Hoveniers moeten de boodschap overnemen en mensen oproepen om wat met waterberging te doen’

André Pes

Salesmanager bij Aco

www.vakbladdehovenier.nl

Jeroen Mars

â&#x20AC;&#x2DC;Toen ik begon, bestond een tuin voor 80 procent uit beplanting. Nu is dat nog maar 20 procentâ&#x20AC;&#x2122; Drie Zaanse hoveniers geven hun kijk op bestrating in de Nederlandse tuin Regio in Beeld strijkt deze keer neer in de Zaanstreek, waar Smitco Tuinhout en Sierbestrating een belangrijke leverancier is van tuinbestrating voor Benjamin Hoveniers, Vredenburg Hoveniers en Mars Hoveniers. We vroegen hen hoe zij ermee omgaan dat bestrating een steeds grotere rol speelt in de tuin, welke tegels het populairst zijn en hoe hun eigen tuin eruitziet.

Auteur: Linde Kruese

3/2019

9 min. leestijd

Regio in beeld

‘Ik hou van hard werken; met zware tegels sjouwen vind ik heerlijk’ naar Smitco om adviezen te geven. ‘Meestal doe ik dat op donderdagavond. Ik wijs mijn klanten graag op producten die voor henzelf misschien niet zo voor de hand liggen. Ik raad ze aan ook eens naar een andere optie te kijken.’

Frank Vredenburg vindt het ideaal om de inkoop te doen bij Smitco. ‘Ik koop voornamelijk in bij Smitco, al sinds ik voor mezelf ben begonnen. Het is de makkelijkste optie in de omgeving. Alles is er. De meeste klanten gaan daar eerst een kijkje nemen voordat ze de knoop doorhakken als het gaat om materialen.’ Marco Benjamin neemt zijn klanten soms mee

Familiebedrijf Hovenier Marco Benjamin begon zeventien jaar geleden met zijn hoveniersbedrijf Benjamin Hoveniers. Voor die tijd werkte hij voor een werkgever die hoveniers in dienst had en een tuincentrum runde. Benjamin werkte als hovenier, maar was tegelijkertijd verantwoordelijk voor de inkoop van het tuincentrum. ‘Toen de eigenaar overleed, kreeg ik het hoveniersgedeelte mee. De klanten kende ik dus al. Ik werkte in het begin vooral in Zaanstad. Inmiddels is mijn werkgebied uitgebreid naar onder andere Heiloo, Almere en Lelystad’, aldus Benjamin. De hovenier heeft één vaste werknemer, zijn zoon. ‘Hij is stratenmaker, dus hij verzorgt het dode materiaal. Hem hoef je niets te vragen over beplanting. Mijn zoon wilde liever niet naar school, maar wel praktisch bezig zijn. Toen heb ik gezegd dat hij bij mij mocht komen werken op voorwaarde dat hij een opleiding ging doen. In twee jaar heeft hij de opleiding afgerond.’ Inmiddels werkt Benjamin al twaalfenhalf jaar samen met zijn zoon.

Beetje eng Frank Vredenburg is al 33 jaar werkzaam als hovenier. Als kind was hij altijd al buiten te vinden. Hij wilde boswachter worden, of boer. ‘Koeien vond ik heel mooi. Het buitenleven stond me wel aan. Ik heb de landbouwschool gedaan en ging de hovenierskant op. In 1986 begon ik bij mijn eerste werkgever als hovenier. Ik heb daar 22 jaar gewerkt. Na al die jaren kwam ik op het punt dat ik voorman was, meerdere jongens aanstuurde en ’s avonds naar klanten ging om het werk binnen te halen. Ik wilde zelf gaan ondernemen. Dat klinkt altijd een beetje eng, maar je neemt zo’n stap en voor je het weet kom je om in het werk. Ik vind het aanleggen van particuliere tuinen veel leuker dan het grotere werk bij gemeenten.’ In de 22 jaar bij zijn werkgever had Vredenburg al een enorm netwerk opgebouwd. ‘Veel mensen wilden me helpen, financieel en met werk. Toen heb ik de stap genomen.’ Hard werken Tegenwoordig heeft Vredenburg standaard vier tot vijf maanden wachttijd voor nieuwe klussen. ‘Ik huur nu meestal één of twee mannen in om me te helpen. Ik doe vooral aanleg. Onderhoud is niet mijn ding, ik hou niet van schoffelen. Het leuke aan de aanleg is dat ik een bouwer ben, een doener. Ik hou van creatief denken en van oplossingen zoeken. Ik ben iemand die van hard werken houdt. Met zware tegels sjouwen vind ik heerlijk. In principe doe ik ook al het werk zelf, tenzij ik er geen tijd voor heb. Dan huur ik mensen in.’ Het werkgebied van Vredenburg rijkt tot ver buiten de Zaanstreek. Ook in Alkmaar, Amsterdam, Uithoorn, Aalsmeer en in het Gooi heeft hij regelmatig opdrachten. ‘Het maakt mij niet uit waar het is; ik reken geen voorrijkosten.’ Goed voorbereid Jeroen Mars (46) is al meer dan de helft van zijn leven hovenier; 25 jaar zit hij in het vak. Voordat hij in 2010 startte met zijn eigen bedrijf Mars Hoveniers, werkte hij onder andere als bedrijfsleider, calculator, werkvoorbereider en natuurlijk hovenier. Toch was hij op zoek naar meer

Marco Benjamin

Frank Vredenburg www.vakbladdehovenier.nl

De tuin van Frank Vredenburg heeft van alles wat.

‘De laatste jaren is het uit de hand gelopen. Ik heb wachttijden tot oktober’

Erwin vooral particuliere aanleg. ‘We werken in principe altijd met z’n tweeën. Als het erg druk is, huur ik extra krachten in.’ Op dit moment zijn de mannen druk met een klus in Koog aan de Zaan. ‘Ik kom de Zaanstreek bijna niet uit. Vooral in deze wijk heb ik veel opdrachten. Als ik ergens bezig ben, spreken de buren me aan omdat zij hun tuin ook aan willen pakken. Op die manier ga ik bijna de hele wijk af. Dat vind ik wel handig; ik woon zelf op honderd meter van de tuinen die we nu aanpakken. Ook mijn collega woont in deze wijk.’

vrijheid; hij wilde zijn eigen ideeën kunnen uitvoeren. Dat zette hem ertoe aan zijn baan op te zeggen. Hij nam een jaar de tijd om zich voor te bereiden op de overstap naar het ondernemen. ‘Dat jaar heb ik gebruikt om me te oriënteren en de financiën te regelen. Ik wilde me goed voorbereiden, zodat ik goed van start kon. En dat is gelukt. Toen ik mijn baan opzegde, had ik al een website, kaartje en telefoonnummer.’ Vanaf dat moment liep het goed. ‘Toen ik begon, zaten we nog volop in de crisis. Toch heb ik daar nooit last van gehad. De laatste jaren is het helemaal uit de hand gelopen; ik heb wachttijden tot oktober.’ Mars doet samen met zijn collega

Klant altijd koning Marco Benjamin ziet bij zijn klussen dat vooral grote betontegels op dit moment populair zijn, vierkant of in lange stroken. ‘Aanstaande maandag begin ik met een klus waarbij we de huiskamer naar buiten verlengen. Dat doen we door middel van een terras met tegels in lange stroken van 60 x 30 centimeter.’ Frank Vredenburg heeft recentelijk een project gedaan met een heel mooie betontegel met een coating. ‘Door die laag loopt het regenwater van de tegel af. Ik heb een goot geplaatst om dat water op te vangen. Dat gaat direct de grond in bij de border.’ Hij moet klanten vaak vertellen dat ze aan

3/2019

drainage moeten denken, maar hij laat een klus er niet van afhangen. ‘Ik zeg vaak dat het slim is om beplanting aan te brengen, maar de klant is bij mij altijd koning. Hij of zij moet in de tuin zitten. Ik probeer mensen vooral tips te geven om zo comfortabel mogelijk tijd te kunnen doorbrengen in de tuin. Ik let op waar de zon ondergaat, waar er inkijk is in de tuin. Ik denk echt vanuit het perspectief van de klant.’ Duurste van het duurste Toen Benjamin begon als hovenier, bestond de gemiddelde tuin voor 80 procent uit beplanting; dat is nu teruggezakt naar 20 procent. Het werk is dus erg veranderd. Benjamin heeft wel een theorie die deze verschuiving verklaart: ‘Steeds meer huishoudens bestaan uit tweeverdieners; mensen hebben geen tijd meer voor onderhoud. Vooral de jeugd heeft geen tijd en zin om na het werk nog in de tuin bezig te zijn. Het gevolg is dat kunstgras in opmars is.’ Niet alleen de grootte van het terras is veranderd, ook de soort tegels die mensen willen. ‘In het begin van mijn carrière legde ik alleen klinkers. Later werden dat grindtegels en nu willen sommige mensen de duurste van de duurste tegels. Vaak kiezen ze voor betontegels met een laagje

Regio in beeld

zijn aan de tuin; dat is weleens jammer. Ik hou vooral van de combinatie van beplanting met een mooie schuur en een terras. Dan wordt het echt een tuin in plaats van alleen bestrating. Mensen vergeten vaak dat plantenbakken veel meer onderhoud vergen dan planten in de grond. Planten in de grond hoef je veel minder water te geven dan planten in bakken, die vaak pal in de zon staan.’

kleurstof met antisliplaag of met een korrel van natuursteen erin.’ Liever plantenbakken Volgens Benjamin zetten mensen tegenwoordig liever plantenbakken op de tegels, omdat dit minder onderhoud vergt. Dat tuinen steeds verder verstenen, ziet hij niet als een goede ontwikkeling. ‘De overheid had jaren geleden al moeten zeggen: als je een tuin hebt, moet je minstens veertig procent van het oppervlak vullen met beplanting. Op dit moment bestaat nog maar tien procent van alle opdrachten die ik doe uit een tuin met mooie beplanting. Ik merk dat de overheid dit terug wil draaien met acties als Operatie Steenbreek, waarbij een tuintegel ingeruild kan worden voor een plant. Maar of mensen echt doorhebben wat de gevolgen zijn wanneer er bijna geen beplanting meer te vinden is in de tuin, betwijfel ik.’ Bloemen voor de bijen Ook Frank Vredenburg vindt het zonde dat het grootste deel van een tuin vaak bestaat uit bestrating, maar zijn eigen tuin is eigenlijk hetzelfde. ‘Ik werk wel met plantenbakken, hagen en bomen, maar het grootste deel van mijn tuin bestaat uit bestrating. Ik heb het druk en ben

vaak laat thuis, dus ik kan moeilijk ’s avonds hier nog de tuin in duiken. En ik ben een levensgenieter: ik eet graag in de tuin en ik zit graag onder de overkapping als het regent. Dat zie je bij veel mensen. Maar bij een paar jongere klanten zie ik de laatste tijd dat ze juist wel iets meer beplanting willen in verband met het milieu. Ze willen meer bloemen voor de bijen. Het lijkt dus een beetje om te slaan, maar de echte omslag laat nog wel even op zich wachten. De meeste mensen willen grote tegels, liefst dicht gevoegd.’ Jeroen Mars legt bij zo’n vijftien tot twintig procent van de klussen een volledig betegelde tuin aan. ‘Veel tuinen hebben bestrating en een beetje groen. Daardoor ben ik eigenlijk ook stratenmaker, en timmerman, want ik maak ook veel kapschuren. Mensen willen weinig tijd kwijt

Op ontdekkingstocht Opvallend is dat Marco Benjamin niet alle aanvragen die hij krijgt accepteert. ‘Ik kreeg de vraag om in een volledig bestrate voortuin een zwarte muur te plaatsen, waarachter de containers zouden komen te staan. Dat vond ik gewoon lelijk; het zou eruitzien als een graftombe. Ik wilde liever niet dat mijn bordje daar in de tuin zou staan, dus die opdracht heb ik niet aangenomen.’ Hoe ziet zijn ideale tuin er wel uit? ‘Mijn droomtuin bestaat niet uit rechte lijnen. Door te werken met borders die in halve cirkels lopen en door verschillende compartimenten te maken, creëer je een tuin waar je echt doorheen moet lopen om alles te kunnen zien. Ga op ontdekkingstocht door de tuin.’ Het liefst ziet Benjamin oude gebakken walen terug in de tuin. ‘Dat vind ik de mooiste bestrating.’ Vredenburg haalt de meeste voldoening uit het een-op-eencontact met de klant. ‘Praten gaat mij makkelijk af. Ik probeer altijd aan te horen wat de klant wil, ook al weet die dat zelf niet zo goed. Ik haal het er vrij snel uit. Dan pas begin ik aan een ontwerp. Ik dwing mensen niet in een hoekje. Zij zijn de baas, ik luister. Zij kiezen in wat voor tuin ze willen leven. Door die keuze te respecteren, heb ik open contact met alle klanten.’ Het houdt een keer op Ook Jeroen Mars probeert zijn klanten zoveel mogelijk te voorzien van advies. ‘Als ze een onderhoudsvrije tuin willen, zeg ik dat ik groen kan plaatsen dat heel makkelijk te onderhouden is. De een pakt dat wel op, de ander niet.’ Het advies hangt ook sterk af van het budget van de klant. ‘Als geld geen rol speelt voor de

‘Steeds meer huishoudens bestaan uit tweeverdieners; die hebben geen tijd voor onderhoud’

www.vakbladdehovenier.nl

VERTICUTEREN & DOORZAAIEN VRAAG NU VRIJBLIJVEND EEN DEMONSTATIE AAN BIJ STIERMAN DE LEEUW

Het mos heeft de afgelopen winter weer goed kunnen groeien. Tijd om het gazon een flinke opkikker te geven met een stevige verticuteerbeurt. Ga voor een optimaal resultaat met de absolute specialist in verticuteren. Want al meer dan 35 jaar zijn Eliet verticuteermachines een begrip in de tuinwereld! Het Permanent Puntige MessenTM systeem van Eliet zorgt voor een optimaal uitharkeffect waardoor ze letterlijk het maximum uit het gazon halen. Met hun robuuste bouw, krachtige motor en kwalitatieve componenten is een Eliet verticuteermachine een investering waar de tuinliefhebber een leven lang plezier van heeft.

Heeft het gras een volledige verjongingskuur nodig? Vraag dan naar de ELIET doorzaaier voor een doorzaaibehandeling waarmee het gazon in een mum van tijd weer omgetoverd wordt in een fris groene, volle en veerkrachtige grasmat.

Stierman De Leeuw is importeur van Eliet in Nederland. Kij op www.stiermandeleeuw.nl

voor de verkooppunten bij u in de buurt of neem contact met ons op 31 (0)575 59 99 99

info@stiermandeleeuw.nl

GROENE AANSLAG OP TEGELS EN TERRAS IS VOORTAAN VERLEDEN TIJD!!! Vloeibaar biologisch afbreekbare groene aanslagreiniger op basis van natuurlijke enzymen. Onze producten zijn veilig te gebruiken op alle ondergronden!

HET IDEALE MIDDEL EN NOG VOORDELIG OOK Bij een nabehandeling of preventief 2 x per jaar van 1/5 blijven uw behandelde oppervlakten schoon!

Met dit Multi-toepasbaar product is uw tuin schoonmaken een gemakkelijke klus met respect voor mens, dier en natuur.

Vraag gratis monster flesje aan, mail adres naar info@livingluxury.nl of bestel direct in onze webshop met kortingscode; De Hovenier

Groene aanslag verwijderen en voorkomen van terugkerend groene aanslag.

www.grindsplit-discounter.nl

Regio in beeld

het water een beetje in de tegel. ‘Je moet een gootje plaatsen, zodat het regenwater weer de natuur in kan.’ Vredenburg ziet dat betontegels met een coating populair zijn op dit moment. Keramiek raadt hij af vanwege de veengrond in de Zaanstreek. ‘Op veengrond verzakt een keramische tegel snel. Keramiek moet in een cementbedje worden gelegd, zodat de tegels onderling minder verzakken. Maar de grond daaronder verzakt wel. Om de tegels dan weer gelijk te krijgen, moet de cementlaag verwijderd worden. Dat levert alleen maar extra werk

‘Mensen hebben maar 2.000 euro over voor een tuin, terwijl ze 10.000 euro voor een keuken willen betalen’ op.’ Een betontegel met een laagje keramiek erop ziet Vredenburg als een mooie tussenoplossing, omdat betontegels minder gevoelig zijn. ‘Toch kiest maar zo’n twee procent van mijn klanten voor keramische tegels; de rest gaat altijd nog voor ‘normale’ tegels.’

Jeroen Mars aan het werk

kant, adviseer ik een keramische tegel, omdat die makkelijker te leggen is voor ons. Bij beton krijg je al last van je rug als je ernaar kijkt. Daarnaast zijn keramische tegels kleurvaster.’ Ook ziet Mars dat patronen steeds meer opkomen. ‘Sommigen vinden dat erg mooi. En dit soort tegels wordt kwalitatief wat beter. Vroeger vervaagde het patroon snel.’ Volgens Mars kiezen mensen met een klein budget eerder voor beton, maar ook mensen die weten dat de tuin over een aantal jaar toch weer heringericht wordt. ‘Alles hangt af van het budget. Mensen willen tegenwoordig maar 2.000 euro neerleggen voor een tuin, terwijl ze bij wijze van spreken 10.000 euro voor een keuken willen betalen. Een tuin gaat tien à vijftien jaar mee; als je 10.000 euro over tien jaar uitsmeert, valt het wel mee. Zo overtuig ik mensen ervan dat investeren in een mooie tuin het geld

waard is.’ Mars’ eigen tuin is ook een combinatie van planten en bestrating. ‘Ik heb kleine kinderen, wil graag in het zonnetje zitten en ik heb een buitenkeuken. Ik probeer ook wat meer groen te kweken, maar als hovenier heb je daar weinig tijd voor. Het houdt een keer op.’ Adviezen Het nadeel van betonnen tegels is volgens Benjamin dat ze kunnen uitbloeden en witte vlekken kunnen krijgen. ‘Hoe goedkoper de tegel, hoe meer hij uitbloedt. Ook verkleuren ze snel. Bij betontegels raad ik aan om een tegel te kiezen die wat oneffenheden heeft, zodat de kinderen in de winter niet uitglijden bij vorst. Er zijn ook betontegels met een dun laagje met natuurstenen korrels. Daardoor verkleurt de tegel niet.’ Bij een terras met betontegels legt Benjamin bijna altijd drainage aan, ook al trekt

Een tip van Mars voor andere hoveniers: houd er rekening mee dat kleuren vervagen. ‘We werken altijd met kleurstoffen, dus kijk goed welke tegel je gebruikt, welke coating daarop zit en of er veel zon op schijnt. Kijk ook wat goed te onderhouden is. Keramische tegels zijn met een hogedrukspuit makkelijk schoon te maken. Elke tegel past op een specifieke plek. Om erachter te komen wat precies past in een tuin, heb ik vaak twee of drie gesprekken met de klant. Dan weet ik goed wat de wensen zijn, ook al is het een kleine tuin.’

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29732/toenik-begon-bestond-een-tuin-voor-80-procentuit-beplanting.-nu-is-dat-nog-maar-20-procent

www.vakbladdehovenier.nl

GENIETEN

VAN JE EIGEN TUIN! Buiter Beton is al bijna 40 jaar een grote leverancier

De voordelen van Buiter Beton:

van tuinmaterialen zoals sierbestrating, tuintegels,

 Een eigen inspiratiemerk met private label lijn

tuinhout, buitenverlichting en nog veel meer. Ondanks vestigingen in Balkbrug, Naarden en Hengelo, hebben

 Een sierbestratingspark van ruim 5000m²

wij nog altijd de mentaliteit van de kruidenier op de

 Meerdere vestigingen door Nederland

hoek: korte lijnen en een persoonlijke aanpak! Ons

 Korte lijnen en een persoonlijke aanpak

merk Terras & Trends staat voor tuininspiratie. Door ons concept te omarmen, plukt u als hovenier hier ook de vruchten van.

Hoogeveenseweg 27

Wilt u meer weten over het Terras & Trends concept of wilt u in contact komen met Buiter Beton? Wij komen graag langs of verwelkomen u in ons 5000m² grote sierbestratingspark in Balkbrug.

Tuintegels

 Uw eigen gepersonaliseerde catalogus

Sierbestrating

7707 CG Balkbrug Tel: 0523 - 657 000 info@terrasentrends.nl www.terrasentrends.nl

Siersteen & Siergrind

Tuinhout

Buitenverlichting

Bekijk de Terras & Trends ite! catalogus op onze webs Met ruim 500 paginaâ&#x20AC;&#x2122;s aan tuinmaterialen www.terrasentrends.nl

Uw leverancier in Sierbestrating en Tuininrichting!

Bloembakken & Potterie

Muur & stapelelementen

T Terras & Trends iratie Tuininsp

Deze rotondes waren nét niet de mooiste van Nederland. Die van jou wel? Meld je aan om jouw paradepaardje uit te lichten in dit vakblad

Op de Vakbeurs Openbare Ruimte in oktober 2019 wordt één rotonde in Nederland verkozen tot Mooiste Rotonde van Nederland. De hierna genoemde inzendingen zijn het vorig jaar helaas niet geworden, maar verdienen wel een plaats in dit vakblad. Per rotonde plaatsen we een foto en een korte beschrijving van het project door de inzender. Blijf intussen vooral rotondes aanmelden bij linde@nwst.nl!

Auteur: Linde Kruese

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29734/ deze-rotondes-waren-nt-niet-de-mooiste-vannederland.-die-van-jou-wel

3/2019

Bartelds Hoveniersbedrijf Bartelds Hoveniersbedrijf deed vorig jaar mee met een rotonde in het Groningse Haren. De rotonde is door Bartelds ontworpen, aangelegd en wordt door hen onderhouden. Een aantal keren per jaar krijgt de rotonde een thema, in de vorm van een spreuk van Loesje over de actualiteit of het seizoen. Het logo van de gemeente Haren bevat een molen en de stralen in het ontwerp verwijzen naar de wieken van de molen. De toegepaste beplanting bestaat uit Carpinus betulus ‘Frans Fontaine’, Fagus sylvatica, Hydrangea pan. ‘Limelight’, Rosa ‘Ice Meidiland’, Persicaria bistorta ‘Superba’, Rudbeckia f. ‘Goldsturm’ en Nepeta f. ‘Six Hill’s Giant’.

8 min. leestijd

ACTUEEL Anno2000 Hoveniersbedrijf Anno 2000 heeft een rotonde in Dronten aangemeld. Dit is de eerste rotonde die bewoners en bezoekers van Dronten tegenkomen aan de Wissel/Fazantendreef. De rotonde moet hen verrassen met haar fleurige weelde. Zo’n 1500 kleurrijke vaste planten vrolijken de entree van Dronten op. De beplanting bestaat uit vaste planten, siergrassen, heesters en bomen. Het prachtriet zorgt voor een perfecte aansluiting met de omgeving. Het is een hele belevenis om te zien hoe de kleuren van het openbaar groen afspatten.

Doe mee! Om kans te maken op de titel en om jouw paradepaardje uit te lichten in dit vakblad moet je jouw rotonde aanmelden. Dat kan door foto’s van jouw rotonde te sturen naar linde@nwst.nl. Vermeld in de e-mail om welke rotonde het gaat en waarom deze zo speciaal is: welke materialen en planten zijn ervoor gebruikt? Aanmelden is mogelijk tot 1 augustus 2019. Alle rotondes die bij ons aangemeld zijn, passeren in ieder geval de revue op de website van De Hovenier en in het vakblad. De winnaar wordt bekendgemaakt op de Dag van de Openbare Ruimte in oktober.

Hoveniersbedrijf De Overhaag In 2014 maakte hoveniersbedrijf De Overhaag voor drie rotondes in Wijchen een ontwerp met het thema ‘kleine harde werkers’. Daarmee wilden zij een actueel thema belichten: de bijensterfte. De uitwerking en uitvoering zijn in samenwerking met studenten van het mbo

Kleijweg Hoveniers Kleijweg Hoveniers heeft een rotonde aangelegd in Midden-Delfland. Door noodzakelijke aanpassingen aan het wegennetwerk kon een nieuwe rotonde in het plan opgenomen worden. Het ontwerp is ingediend in overleg met de gemeente. Vervolgens is het hoveniersbedrijf met een tuinarchitecte aan het brainstormen geslagen en zijn er meerdere plannen uitgewerkt. De rotonde is een toegangspoort tot de gemeente Midden-Delfland. Door het positieve groenbeleid van de gemeente zijn verschillende plantensoorten behouden gebleven die tot voor kort nog zelden te zien waren in het leefgebied. Eén daarvan is de dotterbloem, die weer helemaal terug is in Midden-Delfland. De dotterbloem staat symbool voor het succes van het natuurbeheer in Midden-Delfland. Het hoveniersbedrijf ontwierp en testte de dotterbloemen en liet ze uiteindelijk construeren van cortenstaal.

www.vakbladdehovenier.nl

Robin Staal, een 29-jarige hovenier, heeft haar droombaan gevonden: in het groen tussen de dieren.

De populairste hoveniersvacature van 2018 Wie kreeg de job? In tijden van een krappe arbeidsmarkt waarin iedereen verlegen zit om goede krachten, zeker binnen de groensector, tóch je hoveniers vacature viraal laten gaan – dat lukte Dierenpark Amersfoort. Het was misschien wel de populairste hoveniersvacature van 2018

Robin Staal is de vrouw die haar droombaan te pakken kreeg. Wat bleek: ze zat al tijden te azen op de desbetreffende baan en baalde als een stekker toen de vacature zoveel aandacht kreeg. Staal: ‘Twee weken nadat ik had gesolliciteerd, verscheen de vacature in het Algemeen Dagblad. Toen baalde ik onwijs, want zo werden mijn kansen natuurlijk kleiner. Maar gelukkig bleek ik toch de beste match!’

met maar liefst 60 sollicitanten. Vakblad De Hovenier is benieuwd naar het verhaal erachter: wie heeft deze vacature vervuld? Een interview met Robin Staal.

Robin Staal heeft zeven jaar werkervaring als hovenier. Staal: ‘Ik heb zeven jaar gewerkt bij hoveniersbedrijf Gerard van den Tweel in Eemnes. Hoewel ik het erg naar mijn zin had bij mijn vorige werkgever, móest ik wel reageren toen deze vacature online kwam.’

Auteur: Willemijn van Iersel

Van groen naar dieren naar groen naar dierengroen Vóór haar carrière in het groen werkte Robin Staal als loonwerker: ‘Ik ben vier jaar lang loonwerker geweest, vrij snel na het behalen van

3/2019

mijn havodiploma. Eerst ben ik gestart met een opleiding dierverzorging en management, maar dit was toch niet helemaal wat ik wilde. Later heb ik duaal een opleiding tot paraveterinair afgerond; dat is een dierenartsassistente die ook kleine medische handelingen mag uitvoeren. Bij deze opleiding miste ik het groenwerk toch weer. Dus hoewel ik dit diploma op zak had, ben ik gauw terug het hoveniersvak in gegaan.’ Ondanks deze dubbele switch bleek de liefde voor dieren nog niet voorbij, want Dierenpark Amersfoort lonkte. Staal vervolgt enthousiast:

‘Ik krijg gewoon betaald om naar de dierentuin te gaan!’

3 min. leestijd

ACTUEEL Virale vacature Eind oktober pikte het Algemeen Dagblad de hoveniersvacature van Dierenpark Amersfoort op. De krant publiceerde er een artikel over in de rubriek ‘Vacature van de week’. Daarna werd de vacature veelvuldig gedeeld op social media, waarbij beschrijvingen als ‘droomvacature!’ voorbijkwamen.

‘Ik denk dat veel vrouwen zwaar fysiek werk niet zien zitten’ ‘Ik heb écht mijn droombaan gevonden. Ik sta iedere dag tussen het groen en de dieren. Hoe fantastisch is dat?’ Mannenwereld In de hovenierswereld zijn vrouwen nog altijd sterk in de minderheid, maar Staal begint verandering op te merken: ‘Ik zie steeds vaker vrouwen in mijn omgeving die kiezen voor het vak. Bij mijn vorige bedrijf had ik een vrouwelijke collega en nu in Amersfoort ook weer. Ik zou het geen probleem vinden om alleen mannelijke collega’s te hebben, maar vrouwen onder elkaar hebben toch andere gespreksonderwerpen, dus stiekem is het toch wel fijn.’ Nooit naar de sportschool De reden waarom vrouwen zo ondervertegenwoordigd zijn in het hoveniersberoep, zoekt Staal in het feit dat het toch fysiek zwaar werk

is. Staal: ‘Ik denk dat vrouwen dit vaak niet zien zitten. Zelf vind ik het heerlijk om thuis te komen en aan mijn spieren te voelen dat ik de hele dag heb gewerkt. Ik hoef niet meer naar de sportschool.’ Je zou verwachten dat hovenierswerk in de dierentuin betekent dat je continu bij de dieren zit, maar dat valt volgens Staal mee. Ze vervolgt: ‘Het kleine groenwerk in de dierenverblijven doen de dierenverzorgers en tijdens het grotere groenonderhoud zijn de dieren niet in hun verblijf. Met de dieren zelf heb ik dus eigenlijk vrij weinig direct contact, maar ze zijn wel continu om me heen. Geweldig dat er een olifant achter de gracht met me meeloopt tijdens snoeiwerkzaamheden.’ Wel veel direct contact is er met de vele bezoekers van de dierentuin, bezoek waar je volgens

Staal een goed humeur van krijgt. ‘Die mensen zijn allemaal een dagje uit en blij. Daarnaast voel ik de waardering van die mensen voor mijn werk dagelijks. Hun positieve energie straalt op mij af. Ik ben nog altijd onwijs blij dat ik de baan heb gekregen. Ik krijg gewoon betaald om naar de dierentuin te gaan!’

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29674/depopulairste-hoveniersvacature-van-2018

www.vakbladdehovenier.nl

3.0 Vision-Mobile voor: • Besparing van kosten en tijd • Inzicht in up-to-date informatie • Meer samenwerking binnen-buiten • Veilig digitaal werken • Duurzaam en toekomstbestendig • Eenvoudige werkwijze

Vision-Mobile van GroenVision: dé software voor hoveniers die jouw projectcommunicatie een stuk makkelijker maakt, waar en wanneer je maar wilt.

HelixCAD 3.0 is ontwikkeld door hoveniers voor hoveniers. En dat merk je.

3.0 www.groenvision.com

www.helixcad.nl

Meer informatie: T +31 (0)172 23 54 44 www.infogroen.com info@infogroen.com

Ceramaxx Canyon Coal

ACTUEEL

Bijzondere tuinen De mooiste groenprojecten op een rij De Projectenparade is een overzicht van de leukste, mooiste en meest bijzondere renovaties, nieuwbouwprojecten of verbeteringen aan nieuwe en bestaande tuinen. Uw project ook op deze pagina’s in De Hovenier? Stuur een e-mail naar Lieke van der Weijde (lieke@nwst.nl) en u krijgt alle juiste formulieren toegestuurd.

Daktuin op hoofd kantoor Asics Europa

In november 2018 startte de aanleg van de 3.800 m² grote daktuin bovenop de parkeergarage van het hoofdkantoor van Asics Europa in Hoofddorp. De intensieve vegetatie is gecombineerd met beloopbare verharding. Het hart van het toegepaste Nophadrain Intensieve Groendaksysteem is het ND 820 Drainagesysteem. De bouwhoogte van dit drainagesysteem (26,5 mm) en de druksterkte (500 kPa) maken dit product geschikt voor daken met onvoldoende afschot. Het voorkomt wateropstuwing en opvriezen van het substraat en zorgt voor grotere drainagelengte Het is een 3-in-1 product dat dient als filter-, drainage- en Opdrachtgevers: Asics Europa beschermlaag. Geheel volgens de filosofie van Architect: LAP Landscape and Urban Design Nophadrain “Gebruik de ruimte” wordt een saai Aannemer: Pleijsier Bouw grijs dak zo omgezet naar een toegankelijke en Realisatie Groen: Boogaart Almere duurzame groen ruimte. Een plek die helpt ontspannen en die bijdraagt aan een gezonde stedelijke leefomgeving.

Wonderborders in De Tuinen van Appeltern tegelijk ingezaaid De Tuinen van Appeltern is een proeftuin voor nieuwe plantconcepten. Voor het eerst worden vaste planten in grote borders tegelijk ingezaaid in plaats van één voor één ingeplant. Er zijn twee mengsels gezaaid op twee vakken van 1500 m². Jan-Hein Moors (architect van Stadwaterland) en Jaap Sterk (eigenaar bij JaapSterk Hoveniers) zijn de initiatiefnemers van de twee grote proefvelden. Het ene mengsel bevat Liatris, Veronica, Saponaria, Echinacea, Geranium, Verbena en Stipa. Het andere mengsel bestaat uit Achillea, Alyssum, Centaurea, Gailardia, Ratibida, Anthemis, en Lupinus. De zaden zijn gedompeld in Flexterra dat met een ferme straal over de grond gespoten is. Flexterra zorgt er voor dat het zaad (1 gram per m2) goed verdeeld wordt en dat het beschermd kan gaan kiemen. In twee weken is de groene kleur verdwenen en zullen de eerste plantjes door het laagje heen gaan breken. Voor het ‘inzaaien’ is de onkruid vegetatie verwijderd en heeft DCM de voedingswaarde op peil gebracht. De wonderborders van Jan-Hein en Jaap zouden Nederland wel eens heel bloemrijk kunnen gaan maken. Opdrachtgevers: StadWaterLand en Jaap Sterk Exteriors Contactpersonen opdrachtgevers: StadWaterLand: Jan-Hein Moors Jaap Sterk Exteriors: Jaap Sterk

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29748/ bijzondere-tuinen

www.vakbladdehovenier.nl

Rainout shelter voor en na een stressperiode in 2018. Extreme stress leidt tot aantoonbare verschillen.

Grassen waarop we kunnen vertrouwen in een hete zomer De droogte van 2018 heeft er flink in gehakt in de graswereld. Waar geel het nieuwe groen leek te worden, was bruin de trend in de zomer en het najaar van 2018. Roodzwenk stelde velen teleur, Engels raaigras verraste positief. Rietzwenk deed wat het moest doen, struisgras won snel terrein en veldbeemd bleek betrouwbaar. Maar we moeten niet alle soorten en rassen over één kam scheren. Waarom kwam het gras bij de een weer terug en ging het dood bij de ander? Intensief onderzoek naar de grenzen van gras toont eens te meer zijn waarde. Het

Het was een moeilijk gevecht voor veel grasprofessionals, afgelopen zomer: wat kan gras aan als het gaat om extreme grenzen en waar ligt de limiet? Moet ik beregenen, mag ik beregenen, wil ik beregenen? Er is niet één antwoord op deze vragen. Het is verstandig om één stap daarvoor te beginnen: welke grassoorten en -rassen heb ik nodig om minder te hoeven beregenen? Een bewuste keuze van graszaadmengsels kan veel leed, water en geld besparen. Een bewuste keuze kan het best worden gemaakt op basis van onderzoeksgegevens. Barenbrug doet al jaren veel onderzoek om de extreme limieten van gras op te zoeken, ook met betrekking tot droogteen hittetolerantie. Aan de hand van de resultaten van verschillende grassoorten hieronder de lering die uit de afgelopen zomer kon worden getrokken.

devies: maak bewuste keuzes. Auteur: Olaf Bos

3/2019

Fijne zwenkgrassen: vaak niet hittetolerant Roodzwenk had het meest van de hitte te lijden – en dat terwijl er altijd wordt geroepen dat roodzwenk zo droogtetolerant is! Droogtetolerant betekent helaas niet automatisch ook hittetolerant. Daar zat juist de crux, afgelopen zomer: de combinatie van droogte én hitte. Roodzwenk is droogtetolerant, maar

niet heel hittetolerant. Dat was al bekend uit onderzoek in Zuid-Europa. Men moet niet alle roodzwenken over één kam scheren. Roodzwenk met fijne uitlopers reageert anders op hitte en droogte dan gewone roodzwenk, en ook anders dan roodzwenk met forse uitlopers. Zelfs binnen de subsoorten zijn er significante verschillen. Het ene ras is het andere niet; het ene ras is sterker dan het andere in de zomer. Een opvallende soort binnen de fijne zwenkgrassen is hardzwenk. Hardzwenk is dé ultralow input-plant: hij kan niet alleen met heel weinig voeding toe, maar ook met heel weinig water. Bovendien tolereert deze plant hitte het best van alle fijne zwenkgrassen. Let echter op: binnen de hardzwenken is de variatie enorm groot. Een groot deel van de hardzwenkrassen kan niet tegen korter maaien en al helemaal niet tegen betreding. Roodzwenk is wat droogtetolerantie betreft de lastigste grassoort: hij vormt vilt en beschermt zichzelf tegen uitdroging door het afscheiden van vetachtige stofjes. In combinatie met uitdrogend vilt wordt de grond hierdoor wateraf-

ACTUEEL

Proeven van Aquatrols/Barenbrug met Yellow Jacket Water Manager tonen aan dat planten ondanks volledige vestiging (= 10) door hittestress toch weer kunnen wegvallen. De foto is half juli gemaakt na hittestress (UGC De Pan, 2014).

stotend. Water kan niet infiltreren in de bodem en de plant kan niet herstellen. Bovendien kan water het nieuwe graszaad niet bereiken, dus zal dit zaad nooit kiemen. Weggegooid geld, dus! Grasmatten sterven af en nieuwe planten hebben geen kans. Dit is een vicieuze cirkel die alleen kan worden doorbroken als de waterafstotendheid wordt tenietgedaan. Met een speciale zaadbehandeling kan stress door waterafstotendheid worden voorkomen. Deze zogeheten Yellow Jacket Water Manager verdeelt zich in de bodem en heft de waterafstotendheid op. Water wordt beschikbaar gemaakt en de jonge kwetsbare planten ervaren minder stress bij droogte en hitte (zie foto en grafiek). Op dit moment is deze behandeling verkrijgbaar voor golf- en sportmengsels. Op termijn zal Yellow Jacket Water Manager ook beschikbaar zijn voor gazonmengsels.

Rietzwenk: geen moeite met droogte en hitte Rietzwenk is van alle West-Europese grassen een van de meest droogteen hittetolerante soorten. Intensief onderzoek in ItaliĂŤ in zogenaamde rainout shelters laat dit overduidelijk zien (zie fotoâ&#x20AC;&#x2122;s). In deze rainout shelters ervaren de planten extreme stress door langdurige droogte en hitte. Slechts enkele planten overleven een dergelijk regime van enkele weken droogte en hitte; een nog kleiner deel herstelt na dergelijke stress. Dit intensieve onderzoek leidde tot de ontwikkeling van een mengsel dat bijna 70 procent minder water nodig heeft dan een standaard-gazonmengsel: het mengsel Water Saver. Water Saver is al jaren op de markt, maar de noodzaak om het te gebruiken was buiten Zuid- en Oost-Europa nog niet groot. Het bestaat uit speciaal geselecteerde rietzwenken, veldbeemden en Engels-raaigrassen die

uitblinken in droogtetolerantie ĂŠn in herstel na droogte en hitte. Veldbeemden: wispelturig Ook binnen de veldbeemden is de variatie in droogteen hittetolerantie enorm. Als ze het niet redden, komt dat vaak door een funeste onderliggende ziekte. Rassen die hoog scoren op de Nederlandse Grasgidslijsten, kunnen genadeloos door de mand vallen in warme en droge gebieden, zoals in Zuid-Europa. Rassen die in Zuid- en Oost-Europa uitmuntend scoren, hebben niet per definitie een hoge score op de Nederlandse lijsten. Gelukkig zijn er rassen die het in beide zones goed doen. Engels raaigras verrast Er werd altijd gezegd dat Engels raaigras niet geschikt zou zijn voor warme zomers. Daarom was het herstellend vermogen van Engels raai-

www.vakbladdehovenier.nl

LEZERSAANBIEDING Voordelen van de Tegeldonkey® • haalt tegels weg, pakt ze op, verplaatst ze en legt de tegels naadloos aan • pakt moeiteloos lasten tot 80 kg met afmetingen tot 60 cm • zeer wendbaar • verdient zijn investering in “no time” terug • is makkelijk te vervoeren • zorgt voor een goede werkhouding en spaart de rug

Tegeldon key® nu:

€ 225,excl. btw franco ge leverd

Artikelnummer 48540 - Geldig tot 5 juli 2019

Bestel online op www.donargroenshop.nl Uit vooraad leverbaar, op werkdagen vóór 16.00 uur besteld, de volgende werkdag in huis. Bellen of mailen kan natuurlijk ook: info@donargroen.nl - 0252 375 839

DONAR Groen bv Frankweg 1-3, 2153 PD Nieuw-Vennep

www.donargroen.nl

De groene draad voor een top tuin! De voordelen van 100% organisch bemesten: • • • •

info@ecostyle-professional.nl

Werkt al vanaf 5° Celcius Verhoogt de weerstand tegen ziekten en plagen Verbeterd de bodemstructuur Bevordert het bodemleven

www.ecostyle.nl/groensector

T. 0516-760780

4 min. leestijd

ACTUEEL Hitte- & droogtetolerantie Engels raaigras (1 = slecht, 10 = uitstekend) 9 7 5 3 1 Nieuwe generatie Engels raaigras

Oude generatie Engels raaigras

Dankzij onderzoek kunnen oplossingen worden gecreëerd om droogteschade zo snel mogelijk te herstellen én om droogteschade zoveel mogelijk voor te blijven.

Bron: Landlab Research Centre - Italië Droogtestress Lolium perenne. Bron: Landlab Research Institute, Italië

gras na de extreme zomer van 2018 voor velen een eyeopener. Op veel plekken kwam Engels raaigras als eerste terug. Het nadeel van normaal Engels raaigras is de polvormendheid. Het resultaat: een dorre vlakte met her en der een polletje groen gras en een mat die niet lekker dichtgroeit. Ook binnen de Engels raaigrassen is de diversiteit enorm. De oude generatie Engelsraaigrassen scoort vaak beduidend slechter voor droogteen hittetolerantie dan de nieuwe generatie. Onderzoek in Italië en Frankrijk laat zien dat uitlopervormend Engels raaigras (het zogenaamde RPR- gras) beduidend beter is bij droogte en hitte én bij het herstel van droogteen hitteschade. De uitlopervormendheid van RPR zorgt er tevens voor dat de hiervoor beschreven polvorming verleden tijd is. De plant kan zelf vanuit de moederplant nieuwe uitlopers vormen, die kale plekken kunnen

opvullen. De unieke mengsels met RPR herstellen dus niet alleen als snelste bij droogteschade, maar zorgen er ook voor dat er aanzienlijk minder schade optreedt. Voorkomen of genezen? Dankzij intensief onderzoek kunnen goed onderbouwde oplossingen worden gecreëerd om droogteschade zo snel mogelijk te herstellen én om droogteschade zoveel mogelijk voor te blijven. Voor gazons biedt Water Saver de beste preventieve oplossing. Water Saver leent zich minder goed voor doorzaai van een bestaande grasmat. In dat geval biedt Bar Power RPR de beste oplossing, op basis van uitlopervormend Engels raaigras. Bar Power RPR kan in elke grasmat worden doorgezaaid en is zeer aan te bevelen voor nieuwe inzaai.

Met een bewuste keuze voor grasmengsels valt veel te winnen. Curatief gezien kan schade op de meest efficiënte wijze worden hersteld. Preventief gezien kan veel schade worden voorkomen. Kies daarom bewust voor goede oplossingen die onderbouwd zijn door onafhankelijk onderzoek. De auteur, Olaf Bos, is international productmanager Turf bij Barenbrug.

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29736/ grassen-waarop-we-kunnen-vertrouwen-ineen-hete-zomer

Rainout shelter voor en na een stressperiode in 2017. Extreme stress leidt tot aantoonbare verschillen. Bron: Landlab Research Institute, Italië www.vakbladdehovenier.nl

Robotmaaier ziet de beren op de weg Met de vertegenwoordiging van vijf merken kan MTD Products Benelux elke groenvraag aan Ajax doet het. Go Ahead Eagles doet het. En FC Utrecht en FC Barcelona doen het ook. Al deze clubs en nog veel meer werken met de Infinicut, de dit jaar in Europa geïntroduceerde maaimachine van Cub Cadet, die zeer precies kan maaien en ingezet kan worden voor verschillende sportvelden. Ideaal voor voetbalvelden en golfterreinen. En dat is niet het enige wat MTD Products over het merk te vertellen heeft.

Auteur: Heidi Peters

3/2019

Het in Rosmalen gevestigde MTD Products Benelux is leverancier voor de Benelux van vijf merken die samen een zo goed als volledig aanbod voor de hovenier vormen. Vanessa van Herpen is marketingcoördinator bij MTD Products Benelux en loodst ons door het aanbod, dat bestaat uit producten van de merken WOLF-Garten, Cub Cadet, Arnold, MTD en Robomow. De laatste – de naam zegt het al – zijn robotmaaiers.

In de ideale situatie wordt voorafgaand aan de aanleg van een tuin nagedacht over het wel of niet inzetten van een robotmaaier. Zijn er meerdere maaizones, ligt er een sprinklersysteem, zijn er oneffenheden of veel obstakels in de tuin en waar bevindt zich het elektriciteitspunt om de robotmaaier aan te sluiten? Dat zijn vragen die voorafgaand aan de installatie gesteld zullen worden. Goed advies is dan ook bepalend voor een geslaagde aankoop.

‘I am mowing your lawn’ Zoveel terreinen, zoveel eisen. De robotmaaiers van Robomow zijn er dan ook in meerdere types. Een gazon, een boomgaard en een hellend terrein vragen verschillende capaciteiten van een robotmaaier. Robomow wordt verkocht via de retail (o.a. Welkoop) en via het Robomow-dealernetwerk van MTD. In april werd Robovision geïntroduceerd, waarmee de maaier visueel is ingesteld en nergens meer tegenaan botst. ‘De maaier is gebruiksvriendelijk in te stellen via de app’, vult Vanessa aan. ‘Zo kun je de maaitijden instellen en geeft de app aan wanneer de maaier opgeladen moet worden. Sinds kort werkt de app ook met spraakbesturingssysteem Alexa van Amazon. Dus vraag je: “Robomow, what are you doing?”, dan krijg je bijvoorbeeld als antwoord: “Robomow is mowing your lawn”.’

‘De hovenier of dealer laat de Robomow in de tuin achter, waar hij verder zijn eigen gang gaat, of de consument doet de installatie zelf. Het is dus belangrijk dat zowel de installateur als de gebruiker goed geïnstrueerd wordt over de aanleg en het gebruik ervan. Het bekijken

‘We verwachten van onze dealers dat ze onze trainingsen demodagen bijwonen’

8 min. leestijd

ACTUEEL van de installatievideo’s en het doornemen van de gebruikershandleidingen zijn hiervoor een goed begin. Maar je wilt ter zake deskundig zijn wanneer je de maaier installeert. Daarom heeft MTD een servicelijn voor acute vragen. Als de installateur in de tuin staat en tegen vragen aan loopt, is het robotcontactcentrum direct bereikbaar. MTD organiseert daarnaast ook trainingsen demodagen, waarbij behalve de dealers ook hoveniers van harte welkom zijn, zodat ook zij naar tevredenheid nazorg kunnen bieden.’

Het moederbedrijf van MTD Products Benelux is MTD Products AG, gevestigd in Saarbrücken. MTD Products Benelux is gevestigd in Rosmalen en is een van de ruim twintig verkoopkantoren in Europa. De verkoopkantoren zijn verantwoordelijk voor de marketing, sales en aftersales van de vijf merken die in dit artikel genoemd worden. MTD Products Benelux organiseert regelmatig een demonstratie- en trainingsdag voor zijn dealers. Ook hoveniers zijn van harte welkom. Bent u hierin geïnteresseerd, stuur dan een mail naar servicebenelux@mtdproducts.com.

Cub Cadet, nice to meet you Het merk Cub Cadet komt uit Cleveland in de Amerikaanse staat Ohio, waar het in 1961 is gestart. In 1972 lanceerde dit merk de eerste zitmaaier. Anno 2019 is Cub Cadet wereldwijd verkrijgbaar, van Australië tot China en vanzelfsprekend Europa. MTD Products Benelux vertegenwoordigt het merk sinds 2013. ‘Het merk kan zich meten met de in Europa gevestigde namen. Het onderscheid zit hem bij Cub Cadet dan ook in de prijs-kwaliteitverhouding’, licht Vanessa toe. ‘De prijs ligt lager, de kwaliteit is meer dan vergelijkbaar. En gecombineerd met het aanbod van tuinen parkmachines van ons merk MTD is het assortiment dealerwaardig.’ ‘Cub Cadet biedt onder andere benzinemaaiers en gazontractoren. Een opvallend type maaier in het aanbod is de zero-turnmaaier. Deze zitmaaier met een breed maaibereik draait om de eigen as en heeft zo een draaicirkel van 0 cm. In combinatie met het unieke synchrostuursysteem betekent dat enorm efficiënt werken en veel minder heen en weer steken om weer recht uit te komen en een aansluitende baan te maaien. Als je op zoek bent naar tijdsbesparing, levert de zero-turnmaaier je die gegarandeerd op. In kortere tijd kun je een veel groter oppervlak maaien.’ Dit seizoen introduceerde Cub Cadet de Infinicut. Deze accumaaier werkt dankzij verwisselbare werkbalken op verschillende ondergronden en is daarnaast heel nauwkeurig in te stellen. Vanessa: ‘Hoewel we de Infinicut recentelijk op de markt hebben gebracht, zien we nu al dat het een succesvol product is. Het is bekend dat gras op golfterreinen verschillende lengtes moet hebben. Met de Infinicut kan dat dus, dankzij zijn specifieke en uiterst nauwkeurige instelmogelijkheden. Ook is hij uitermate geschikt voor de verzorging van andere sportvelden. Wij vinden het dan ook geweldig dat stadions in Nederland, van Go Ahead Eagles,

www.vakbladdehovenier.nl

Is het gras van de buurman groener?

Kijk dan eens wat er bij hem in de schuur staat...

De Elzenhof 7G, 4191 PA Geldermalsen 0345 - 788 104 | info@vanderhaeghe.nl www.vanderhaeghe.nl

maaiers - tractoren - frezen

RootBarrier® BioCovers® • 100% samengesteld uit plantaardig materiaal, 100% biologisch afbreekbaar • Ecologische onkruidbestrijding • Snel en eenvoudig te plaatsen, rafelt niet • Hoeft niet afgedekt te worden • Levensduur van minstens 3 tot 5 jaar • Laat lucht, water en voedingsstoffen door • Geen onderhoud, geen herbiciden • UV-stabiel

ONKRUIDWERING DuPont™ Plantex® Gold • Tegen hardnekkig onkruid, zoals de paardenbloem • 100% polypropyleen, 125 g/m² • Zeer belastbaar • Snelle en eenvoudige installatie • Een milieuvriendelijke oplossing, omdat het materiaal water- en luchtdoorlatend is • Levensduur van ten minste 25 jaar, volgens de productgarantievoorwaarden • Niet-chemische toepassing

ONKRUIDWERING KING RootBarrier

•

T +31 (0) 320 215 805

•

sales@rootbarrier.nl

•

kingrootbarrier.com

ACTUEEL Vanessa van Herpen

FC Utrecht en AFC Ajax, al met onze Cub Cadet Infinicut werken. Bij FC Antwerpen loopt nu een test met deze maaiers en de eerste berichten zijn ook daar positief! En dit is alleen nog maar de Benelux. In heel Europa zijn er nog veel meer clubs die deze maaiers voor hun stadion gebruiken.’ Benzine en elektrisch Nu de ontwikkelingen op accugebied zo snel gaan, biedt MTD Products onder de naam Cub Cadet ook steeds meer machines op accu aan; denk aan een bladblazer, trimmers en heggenscharen. De accu’s zijn krachtiger en gaan langer mee, de machines vergen minder onderhoud en zoals bekend is het vrijer werken zonder elektriciteitssnoer. Het vorig jaar geïntroduceerde 80 V-accusysteem blijkt succesvol: steeds meer Cub Cadet-fans zien de toegevoegde waarde van het wisselaccusysteem. Onzichtbaar, maar onmisbaar Hoe goed een product ook is, op zijn tijd is er onderhoud of een reparatie nodig. Onder de naam Arnold voorziet MTD Products in een uitgebreid assortiment van accessoires en onderdelen. De servicepartners in Nederland en België maken hiervan gebruik wanneer een machine defect is of als er onderhoud wordt uitgevoerd. Het assortiment omvat originele onderdelen voor alle merken in de tuinen parkmachinemarkt, van kettingen voor kettingzagen, draad voor bosmaaiers, messen voor grasmaaiers tot oliën en brandstof. Handgereedschap voor de kleinere tuin Ook het welbekende rood-gele WOLF-Garten wordt via het Rosmalense verkoopkantoor gedistribueerd. ‘WOLF-Garten is echt een consumentenmerk’, merkt Vanessa op. ‘Het wordt ook wel aangeschaft en gebruikt door hoveniers, maar voor zover wij daar zicht op hebben, gaat het dan om kleiner onderhoud in de wat kleinere tuinen. Het zijn echt tuingereedschappen voor het onderhouden en verzorgen van de tuin. WOLF-Garten wordt met name door consumenten in tuincentra gekocht.’

‘De combinatie van de merken Cub Cadet en MTD biedt een compleet assortiment, vergelijkbaar met andere gevestigde merken’

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29706/ robotmaaier-ziet-de-beren-op-de-weg

www.vakbladdehovenier.nl

Thijs Nienhuis, medewerker bij hoveniersbedrijf Michel Boerkamp, aan het werk met de Weedmaster M.

Heet water doet meer dan onkruid bestrijden Klanten en medewerkers van hoveniersbedrijf Michel Boerkamp blij met Weedmaster-machines

Hovenier Michel Boerkamp uit Silvolde legt zich tussen Winterswijk en Arnhem toe op ontwerp, aanleg en onderhoud van particuliere tuinen en bedrijfstuinen en -terreinen. Na het verbod van chemie op verhardingen in 2016 stapte het bedrijf over op de heetwatertechniek. De ho-

Het bedrijf Waterkracht zit bij hoveniersbedrijf Michel Boerkamp ‘om de hoek’. Waterkracht liet de Weedmaster-machines onder meer bij deze hovenier in Varsseveld enkele pilots draaien, voordat ze op de markt werden gebracht. In de pilots werden de constantheid van de temperatuur, de wateropbrengst, slijtage, de technische details en de praktische mogelijkheden en onmogelijkheden getest.

venier zet de Weedmaster S in voor particuliere tuinen en de M voor grotere oppervlakken. Vergeleken met glyfosaat spuiten is ‘onkruid koken’ duurder, maar de klanten zijn tevreden, omdat heet water de hele omgeving spic en span achterlaat. Auteur: Santi Raats

Temperatuurmeter op de lans Een van de resultaten van de pilots is de sticker op de lans, die de temperatuur aangeeft van het water dat uit de lans komt. Boerkamp: ‘In het begin moesten de jongens steeds teruglopen naar de machine om te zien wanneer ze konden beginnen met water opbrengen. Nu kun je de temperatuur direct op de lans checken.’ Gebruiksgemak Michel Boerkamp heeft zes medewerkers. De Weedmaster-machines zijn in het seizoen drie tot vier dagen per week in gebruik. ‘De mede-

3/2019

werkers kunnen allemaal goed overweg met beide machines. Het is even een kwestie van omdenken; ze moeten ermee leren werken. Het is bijvoorbeeld aan te raden om niet te ongeduldig van start te gaan. Als je ermee leert werken, kun je beter de volgende dag even terugkomen. Dan zie je hoeveel water je moet opbrengen, wat het beste werktempo is en welk resultaat je kunt verwachten. Het werktempo ligt lager dan bij het traditionele spuiten. Maar de medewerkers snappen het verhaal; ze weten dat ze dit doen voor een beter milieu en kunnen het verhaal ook aan de klant overbrengen.’ Weedmaster S ‘De Weedmaster S zetten we in voor particuliere tuinen. De reikwijdte is goed, de werkslang is 10 meter lang. Je kunt hem makkelijk op de oprit of in de achtertuin rijden, aansluiten op de buitenkraan en vandaaruit het onkruid in de hele tuin behandelen. Een groot voordeel van de heetwatertechniek is dat de hele omgeving er schoner én netter van wordt; het hete water

4 min. leestijd

ACTUEEL

Weedmaster M

Weedmaster S: een heetwateronkruidbestrijder voor professionals, waarbij de hovenier te werk gaat met een heetwaterschoffel verwijdert namelijk ook mos, groene aanslag en andere vervuiling. Het is dus een extra dienst die we de klant kunnen leveren: de boel reinigen. Omdat de machine werkt met lage druk, hebben we geen last van opspattend zand en hoeven we niet meerdere malen na te spoelen. Ook raken er geen objecten beschadigd.’ Tekst loopt verder onder de afbeelding Weedmaster M Boerkamp vindt de Weedmaster M praktisch en compact. ‘Hij is makkelijke op een aanhanger te plaatsen. Zo vervoeren wij hem. Maar je

kunt hem ook meenemen in een vaste opstelling, zoals op een pick-uptruck. Bij bedrijven waar wij het onkruid bestrijden, hebben we gevraagd of er een of twee vulpunten in de vorm van buitenkranen gecreëerd konden worden, zodat we snel kunnen doorwerken. Anders moeten we terugrijden naar de zaak en dat kost veel tijd. Als we de machine vlak bij de kraan kunnen plaatsen, kunnen we zelfs tegelijk vullen en doorwerken. Die bedrijven werkten allemaal mee aan dit verzoek. Zij willen vaak duurzaamheid en milieubewustzijn uitstralen; gifvrije onkruidbestrijding hoort daarbij.’

Overstap op heet water: klant inlichten Door de overstap op onkruidbestrijding met heet water is de prijs verdubbeld. Boerkamp werkt veel op regiebasis en heeft de overgang naar heet water goed voorbereid bij zijn klanten. ‘Ik ben in 2016 bij al mijn klanten langsgegaan’, vertelt hij. ‘Ik heb het hele verhaal over het verbod op glyfosaat uitgelegd. Daarna heb ik verteld welke alternatieve onkruidbestrijdingsmethoden voorhanden zijn en waarom wij voor heet water hebben gekozen.’ Die keuze had Boerkamp snel gemaakt. Branden was geen optie, omdat bij sommige van zijn klanten – waaronder een papierfabriek

Hoveniers moeten bij klanten de acceptatiegrens verhogen www.vakbladdehovenier.nl

DUURZAMER. BETROUWBAARDER.

PROLINE H800

Verzamel-maaier met liftsysteem De ProLine H800 is een cirkelmaaier met lift- en opvangsysteem en is ontworpen voor maximale levensduur en minimale uitvaltijd. Het slimme ontwerp maakt de ProLine H800 perfect voor het trimmen van gras rond landschapselementen in stedelijk gebied en parken. Het hoog presterende maaisysteem levert goede kwaliteit en een mooi maaibeeld - cruciaal voor sportvelden en bedrijfsterreinen.

www.jeanheybroek.com

ACTUEEL Weedmaster S

– gebruik van open vuur verboden is. Stoom had hij geprobeerd, maar vooral bij het sterkere onkruid aan het einde van het groeiseizoen bleek de werking in zijn ogen niet afdoende.

Bedrijven werken mee: ze vinden duurzaamheid en milieuvriendelijkheid belangrijk

Omdenken en acceptatie Boerkamp vervolgt: ‘Het kostte even wat tijd om langs te gaan bij al onze klanten en afspraken te maken, maar het was wel belangrijk om te doen. Sommige klanten reageerden sceptisch, anderen nuchter: “als het niet mag, dan mag het niet”. Ik heb direct eerlijk gezegd dat de prijs omhoogging. Ik heb uitgelegd dat we, afhankelijk van seizoensinvloeden, vier tot vijf beurten per jaar nodig hebben om bestrating of verharding nagenoeg vrij van onkruid te krijgen. Soms zijn daar wat minder beurten voor nodig, zoals bij intensief gebruikte parkeerplaatsen. Dan hoeven we alleen maar de hoekjes bij te werken. Wat helpt, is om in januari, februari en begin maart te borstelen en vegen. Dan zijn alle voegen netjes schoon en dat geeft in het voorjaar wat meer tijd om de onkruidbestrijding op te pakken met heet water. Bovendien levert

dit in de wintermaanden werk op. Naast uitleggen wat er nodig is, moeten wij als hoveniers de acceptatiegrens bij de klanten verhogen. We moeten hen uitleggen dat ze het moeten accepteren als er hier en daar nog wat groen staat dat laag is en platgereden. Vooral het eerste jaar moesten wij, maar ook de klanten, even door de zure appel bijten en wennen aan de nieuwe methode en de andere resultaten. Over het algemeen is heet water een prima oplossing, vinden de klanten. Voor hen telt mee dat de omgeving steeds een beetje schoner wordt door de reiniging met heet water.’

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29728/heetwater-doet-meer-dan-onkruid-bestrijden

www.vakbladdehovenier.nl

Lageschaar Prairie Garden Spinel-mengsel

Hoe strakker de tuin, hoe dwingender het onderhoud Een natuurlijke tuin kost minder en levert meer op, op allerlei gebieden Strakke paden, vierkante waterpartijen, in het gelid gesnoeide struiken en heggen en loodrecht en waterpas geplaatste schuttingdelen. We kennen ze allemaal en waarschijnlijk maken we ze ook allemaal. Het strakke en vierkante met veel steen komt veelal voort uit de behoefte aan een onderhoudsarme tuin. Maar is zo’n tuin wel zo tijdsbesparend? Volgens groenvisionair en tuinen landschapsontwerper Nico Wissing is dat absoluut niet het geval. ‘Alles wat strak en clean wordt aangelegd, moet ook strak onderhouden worden. Dat kost tijd en er is weinig om van te genieten. Hoe natuurlijker de tuin, hoe meer er te beleven valt en hoe minder werk het is om alles binnen de perken te houden.’ Auteur: Heidi Peters

3/2019

Genieten van gazon Maaien, verticuteren, klaver bestrijden, weer maaien, kantjes knippen, afsteken voor een rechte rand en weer maaien, zo vat Nico het onderhoud van een strak gazon samen. ‘Terwijl er een prachtig alternatief is: een groen bloeiend grasmatje met bijvoorbeeld margrieten, boterbloemen, sint-janskruid, paardenbloem, ereprijs en madelief, dat je twee keer per jaar maait. De tuin wordt rijker, er is het hele jaar ontzettend veel te zien, er komen meer en andere beestjes, dus meer diversiteit. Minder werk en meer genieten.’ ‘Het is zo jammer wat je ziet gebeuren met al dat groen in strakke lijnen. Een meidoorn- of andere haag die strak wordt gehouden, krijgt geen bloemen, ontwikkelt geen geur doordat hij niet in bloei komt te staan, krijgt geen besjes. Wij experimenteren met wildgras en planten daar bloembollen in. Het is leuker, goedkoper, vraagt minder water en is uiteindelijk een stuk minder werk.’ Ditzelfde geldt ook voor los groeiende planten die de ruimte krijgen. Als paadjes en borders organisch mogen zijn en natuurlijk mogen groeien en bloeien, vragen ze minder snoeien

onderhoudswerkzaamheden. De beestjes, het plezier voor de kinderen, de grotere biodiversiteit, dat is allemaal bijvangst, die je zomaar krijgt bij de keuze voor een natuurlijke tuin. Volgens Nico geeft een natuurlijke, ecologische inrichting ook rust. Proeftuin in de Achterhoek Nico Wissing begon zijn groene carrière met een groenopleiding en studeerde daarna door. Als tuinen landschapsontwerper ontving hij vele prijzen en awards. In 2010 werd hij verkozen tot ‘World’s best designer’ voor zijn ontwerp van de Vredestuin voor de Gardening World Cup in Nagasaki. Samen met Lodewijk Hoekstra won hij tijdens de Floriade 2012 goud voor het themaveld Green Engine en brons voor hun duurzame tuin. Daarna volgden nog diverse titels. In 2018 werd hij geridderd voor zijn inzet om de Achterhoek op de kaart te zetten en zijn droom om een inclusieve samenleving in balans met de natuur te realiseren. Nico houdt ook al twintig jaar lezingen voor studenten, uiteenlopend van vmbo-scholen tot universiteiten. Hij woont in en werkt vanuit Megchelen in de Achterhoek, waar hij een grote tuin heeft, waarin hij graag van alles uitprobeert. ‘Zelf heb ik de nodige cursussen

9 min. leestijd

ACHTERGROND Het hele jaar kleurrijke borders Lageschaar Vaste Planten uit Aalten ontwikkelde drie onderhoudsvriendelijke beplantingsconcepten waarvan het hele jaar door te genieten is, ook in de winter. Alleen in het vroege voorjaar, wanneer alles is afgemaaid, is het even wat rustiger in de border. Deze beplantingen kunnen in principe in elke buitenruimte toegepast worden. Ze zijn volgens Lageschaar geschikt voor zowel de particuliere tuin als zakelijk groen en openbare ruimtes. De concepten kunnen op maat samengesteld worden, maar om de hovenier werk uit handen te

‘Kunstgras is de dood in de pot voor ons vak. En voor de natuur’ gevolgd, maar vond daar niet wat ik zocht. Dus het meeste heb ik zelf getest en onderzocht en mezelf aangeleerd, vanuit de passie en overtuiging dat groen goed is voor ons.’ Afval is geen afval Nico: ‘Mensen zouden eens wat creatiever moeten denken. Heb je een boom of struik gesnoeid, gooi het snoeisel dan niet in de kliko, maar rol het op, maak er rillen van of leg het in de hoek van je tuin. Er komen allerlei beestjes op af. Laat er weer iets op groeien. Dan gebéurt er iets in die tuin. Er ontstaat meer biodiversiteit, het is milieubestendiger. En wat heel belangrijk is: wie dat doet, kweekt bewustzijn

Groenvisionair Nico Wissing

nemen, kan er ook gekozen worden voor kant-en-klare mengsels waarbij het beplantingsplan dus al gemaakt is. Op basis van een checklist met zaken als grondsoort, standplaats, omgeving, gewenste kleur en hoogte, kan de afnemer kiezen uit ruim dertig vasteplantencombinaties (dus geen zaadmengsels). De planten van Lageschaar zijn op een duurzame wijze gekweekt en voorzien van diverse certificeringen. Daarnaast zijn de concepten ontwikkeld om de biodiversiteit te versterken, zodat mens én dier optimaal kunnen genieten van de mooie kleuren en geuren. Lageschaar levert soortecht.

van milieu en klimaat. Ook voor kinderen is dit veel leuker dan zo’n plastic speeltoestel op een kunstgrasvloer. Ze kunnen ontdekken, klauteren, met waterstroompjes aan de slag gaan. Kunstgras is sowieso de dood in de pot voor ons vak. Hoveniers hebben hier een rol in. Zij kunnen mensen op ideeën brengen en inspireren.’ ‘Ik zie dat met name de jongere generatie wel openstaat voor een natuurlijkere houding, minder strak en aangeharkt. Dan heb ik het over zowel de klant als de hovenier. Ouderen zijn vaker opgegroeid met strak en aangeharkt. Maar ik zie dat er langzaam een beweging komt naar meer natuurlijke tuinen, zowel bij consumenten als leerling-hoveniers. De strakkevormgedachte wordt ook wel erg gepropageerd op de opleidingen. Soms lijkt het wel of hoveniers in spe worden opgeleid tot stratenmaker en schuttingzetter. De plantenkennis blijft helaas vaak achter.’ Stukje terras is niet verkeerd Mensen die hun tuinstoel toch op een stevige ondergrond willen zetten, adviseert hij hiervoor

halfverharding te gebruiken. Gebonden leemmateriaal dat weinig onkruid oplevert, dat hard wordt, maar wel water doorlaat. ‘Een stukje terras is heus niet verkeerd. Maar 80 procent steen en 20 procent plant in de tuin, dat is niet goed. Vervang de schutting eens door een al dan niet bloeiende haag. Je krijgt al een veel natuurlijker beeld. Operatie Steenbreek, waar veel gemeenten aan meedoen, is heel belangrijk en zorgt al voor een verschuiving naar minder steen in de tuinen.’ Groen geeft! Met NL Greenlabel inspireren en verbinden Nico Wissing en Lodewijk Hoekstra mensen die duurzame keuzes willen maken bij de inrichting van bijvoorbeeld tuinen, parken, bedrijventerreinen en woonwijken. Ze adviseren ook en maken meetbaar hoe duurzaam een keuze nu eigenlijk is. ‘Heb je wel in de gaten wat groen met je doet?’, vraagt Nico, om vervolgens zelf het antwoord te geven: ‘Groen brengt schaduw, groen verkoelt, groen zorgt dat er meer vocht is en dus minder droogte. Waar meer groen is, is minder

Pascalle Lahaye www.vakbladdehovenier.nl

BAS

Begeleiding en Advies Sportterreinen

Onafhankelijk adviesbureau voor alle buitensportaccommodaties

WIJ ZOEKEN TWEE COLLEGA’S

Adviseur/ projectleider cultuurtechniek Toezichthouder sportprojecten VOOR MEER INFORMATIE OVER DEZE VACATURES EN ONS BEDRIJF KIJK JE OP ONZE WEBSITE BAS-SPORT.NL

Wat moet ik met al dat water in de tuin?! ACO RainBloxx 600 is dé makkelijke klimaatadaptieve oplossing voor de opvang van regenwater dat op terras of aanbouw valt. Het toepassen van ACO RainBloxx is eenvoudig en minder kostbaar dan het maken van een aansluiting op het riool én je zorgt voor een klimaatbestendige tuin!

Bezoek onze website, bel of mail Marianne de Gelder voor meer informatie. www.bas-sport.nl • Delftsestraatweg 51 2645 CA Delfgauw • 015 - 285 22 11 info@bas-sport.nl

ACTUEEL

DuPont Plantex Pro-doek van RootBarrier

Waar het groen mag zijn, is minder onderhoud nodig.

vandalisme, de biodiversiteit blijft intact en zo kan ik nog wel even doorgaan. Groen heeft een positieve invloed op je algehele gevoel van welbevinden.’ Opdracht voor hovenier ‘Hoveniers zijn zich er niet van bewust hoe groot hun rol zal worden in de toekomst. Wat de consument kan doen in zijn achtertuin om Moeder Aarde niet verder te belasten, daar heeft hij of zij invloed op. Zit je vooral in het onderhoud van openbaar groen, wijs de

gemeente dan eens op het idee van een pluktuin of vertel het verhaal van de doodskisttuin waar het geheel aan leven ontbreekt omdat bestrating en schutting er domineren. Daar wil je niet aan meedoen. Ik kan het niet vaak genoeg zeggen: je móet met planten aan de slag! Daar wordt alles en iedereen beter van. Én het geeft minder onderhoud!’

ven die naast bandjesweefsel verkrijgbaar zijn. RootBarrier is druk bezig hierin verandering te brengen door informatie onder hoveniers te verspreiden en de toegevoegde waarde van de Plantex-producten duidelijk te maken. De Plantex-producten dragen bij aan een zorgeloze en onderhoudsvriendelijke tuin, zowel voor de consument als de hovenier.’

Pascalle Lahay van RootBarrier: ‘We merken dat veel consumenten en hoveniers nog geen weet hebben van de verschillende alternatie-

Mindset ‘Een andere mindset kan helpen. De hoeveelheid en de soort groen zijn afhankelijk van de manier waarop de bewoner/gebruiker tegen groen aan kijkt, wat zijn of haar beeld is van groen en natuur. Opvallend is dat veel tuinen worden aangelegd als een soort buiten(woon) kamer, met strakke en gepolijste tegels. Het groen mag niet over de randjes heen komen. Alles staat netjes in het gelid en is onder controle. Onderhoudsvriendelijkheid is sterk gerelateerd aan het idee dat men heeft van groen. Gebruik eenvoudige spullen, plaats wat minder technische voorzieningen in de tuin en sta vooral toe dat het allemaal wat groener en wat natuurlijker mag. Bedenk dat de paar onkrui-

Onkruiddoeken voor elke situatie King RootBarrier levert onkruiddoeken. Deze onkruiddoeken zijn niet geweven, maar worden gemaakt van dikkere of dunnere kunststofdraadjes – afhankelijk van de soort doek die je kiest –, die op een plaat worden gelegd en door verwarming met elkaar versmelten, waardoor een sterk doek ontstaat. Lucht, water en voedingsstoffen gaan er gewoon doorheen, maar wortels krijgen er geen vat op. Het doek is vrij van chemicaliën, recyclebaar en snel en eenvoudig te plaatsen. Door de structuur van het doek is dit eenvoudig op maat te knippen, zonder te rafelen. De onkruiddoeken zijn er in verschillende kwaliteiten: • Plantex® Pro is een zwart thermisch gebonden onkruiddoek, gemaakt van 100% polypropyleen. Dit doek wordt geadviseerd voor het lichtere werk, bijvoorbeeld voor paden, verharde gebieden en onder een houten terras. • Plantex® Gold is een extra sterk en langdurig bestendig onkruiddoek tegen hardnekkig onkruid, zoals akkerwinde, heermoes en paardenbloem, en dat zonder chemicaliën. Het bruinzwarte doek laat lucht, water en voedingsstoffen door, waardoor de bodem en plantenwortels kunnen ademen en gedijen, maar het onkruid wordt tegengehouden. • RootBarrier® BioCovers® is het eerste 100% biodegradeerbare en composteerbare onkruiddoek. Hiermee krijgt onkruid geen kans en komen planten tot volle bloei in tuinen, parken en bermen. Geschikt voor een duurzaam, onkruidvrij landschap. Na drie tot vijf jaar zullen de planten het doek overgroeid hebben, waardoor onkruid geen kans meer krijgt.

‘Heb je wel in de gaten wat groen met je doet?’ www.vakbladdehovenier.nl

ACTUEEL

Een onkruidje misstaat niet in een tuin die bestraat is met oude verweerde betonstenen.

Een perzikstenen schutting van Nocciolo

‘Laat een meidoornhaag nou eens bloeien! Het is minder werk en je geniet van de geur en de bloemen den in een terras van keramische tegels veel meer opvallen en storen dan in een tuin die bestraat is met oude verweerde betonstenen, waar een onkruidje juist niet misstaat.’ (Zie foto). Kies de juiste boom ‘Daarnaast is het niet per se noodzakelijk om veel vierkante meters border te hebben om een groene tuin te maken en te ervaren. Veel kleinere bomen (van de derde grootte) kun je met gemak kwijt in een strook van bijvoorbeeld 30 cm. Een voorwaarde is wel dat je zorgt voor genoeg doorwortelbare ruimte voor de boom, zodat de kroon zich voldoende kan ontwikkelen en de boom gezond blijft. Prunus subhirtella ‘Autumnalis’ is een voorbeeld van een boom van de derde grootte die naarmate hij ouder wordt eerder een bredere dan een hogere kroon krijgt. Met het ouder worden krijgt deze boom een karakteristiekere uitstraling door de dikke stam en de kroon met een breedte van zo’n 4 m. Naast dit voorbeeld zijn er nog tientallen andere bomen die zich uitermate goed lenen voor de tuin.

3/2019

Overigens vind ik dit zelf een steekhoudend argument om en masse af te stappen van oprolbare zonneschermen. De schaduw die een boom geeft, is prettiger en koeler dan de schaduw die je hebt onder een zonnescherm. Door de verdamping van water koelt de lucht rondom een boom meer af. Hoe meer groen in de tuin, hoe meer kansen je creëert voor biodiversiteit. Het scheelt trouwens ook fors in de kosten, of je een boom aanschaft of een zonnescherm! Kortom: wat is groen en wat is onderhoudsvriendelijk? Tuinontwerpers moeten eerst deze vragen beantwoord krijgen alvorens ze verdere stappen kunnen ondernemen. Dat kan alleen door in gesprek te gaan met de bewoners/ gebruikers van de tuin. De mate van onderhoudsvriendelijkheid is subjectief en wordt ook voor een aanzienlijk deel bepaald door de soort werkzaamheden. Onkruid verwijderen tussen stekelige berberis wordt door de meeste mensen ervaren als vervelend werk, terwijl het snoeien van dakbomen of het maaien van gras een regelmatige klus kan zijn die leuk blijft,

Wat is onderhoudsvriendelijk? Dolf Houtman, directeur en oprichter van de OntwerpAcademie en ontwerpbureau HollandsZwartBont: ‘Praktisch gezien begint alles in de tuin met nadenken over een plan. Een tuinontwerp, dus. Als iemand een onderhoudsvriendelijke tuin wil, wat bedoelt hij of zij daar dan mee? Voor de een is dat namelijk één uur tuinwerk per maand, voor de ander vier uur per week. Ontwerpers zijn erin getraind om vragen te stellen en de vraag achter de vraag van de particulier helder te krijgen. Soms gaat het vooral om de soort werkzaamheden. Grasmaaien op een zelfrijdende maaier is toch een andere beleving dan hetzelfde aantal vierkante meters maaien met een handmaaier. Tuinontwerpers kijken tijdens het gesprek naar hoe mensen leven, wat zij belangrijk vinden en vooral wat de tuin voor hen betekent. Veel hedendaagse tuinen lijken een verzameling van technische snufjes, zoals de Green Egg, veel te grote loungesets, een overkapping die er vooral ‘landelijk’ uit moet zien en zich aftekent als een volumineus bouwwerk in een te kleine tuin, met – niet te vergeten – kunstgras!’

ACTUEEL

Dolf Houtman

Een graspad in een veld margrieten

Dolf Houtman: ‘Onderhouds vriendelijkheid is sterk gerelateerd aan je idee van groen’

het ieder jaar met ongeveer 25 procent aangevuld worden. Zevenentwintig keer rijden naar Zuid-Frankrijk is 27.000 km.’

omdat de tuin er zichtbaar door opknapt en het vooral ook logisch is om te doen.’

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29740/ hoe-strakker-de-tuin-hoe-dwingender-hetonderhoud

Super-CO2-vriendelijk ‘Vanwege de lange levensduur is perziksteen,

vergeleken met schors, een CO2-vriendelijk product. Voor 30 m² perziksteen, dat dertig jaar blijft liggen, rijd je eenmaal 2000 km naar ZuidEuropa. Voor 30 m² schors rijd je eerst één keer naar Zuid-Frankrijk en na één à twee jaar moet

Prima CO2-resultaat Het weegt weinig: 30 m2 weegt 480 kg. Ter vergelijking: 30 m2 grind weegt 4500 kg. Het waait niet weg, er groeit geen alg op, het verkleurt niet, is decoratief en praktisch. Geschikt voor platte daken, schuttingen, paden en borders. Dit zijn, aldus Sven Hazekamp van Nocciolo, de kenmerken van perziksteen. Perzikstenen zijn de hardhouten kernen van de perzik. Omdat de perzik een steenvrucht is, heet de kern een perziksteen. Sven Hazekamp: ‘Met perzikstenen in de tuin is er minder onderhoud nodig. De perziksteen op zich groeit niet meer, maar doordat hij niet verteert, geen algen opneemt en niet schimmelt, is het een onderhoudsarm product. Er wordt geen humus gevormd en ingewaaid zaad heeft daardoor geen kiemplaats. Wij merken interesse bij twee belangrijke groepen. Ten eerste is dat de jongere generatie met kinderen, carrière, weinig tijd, maar wel aandacht voor het milieu. De tweede groep wordt gevormd door ouderen. Mensen wonen steeds langer thuis, maar kunnen vaak fysiek minder doen.’

‘Perziksteen is geschikt voor borders, wandelpaden, opritten, schuttingen en voor warmte-isolatie op platte daken. Op platte daken is het een uitstekende zonwering. Er zijn in 2018 verschillen gemeten van wel 6 graden in situaties met en zonder perziksteen op het dak. Sedumdaken zijn zwaar, oplopend tot 120 kg per m²; perziksteen weegt maar 22 kg per m2 bij een dikte van 4 cm en waait niet weg. Het product kan daarmee feitelijk op iedere dakconstructie en is gemakkelijk in eigen beheer te leggen.’ ‘Omdat perziksteen niet schimmelt, trekt het geen insecten aan. Het wordt dus niet door vogels uit de tuin gekrabd, wat zoals bekend wel gebeurt met schorsen en snippers. Vooral dit wordt door bewoners als een groot voordeel gezien. Het werk van de hovenier blijft langdurig mooi en wordt lang gewaardeerd. Schuttingen met perziksteen zijn smal, slechts 4 cm; een paneel van 180 x 90 cm weegt 43 kg. Daarnaast zijn ze geluidswerend en ook onderhoudsarm.’

www.vakbladdehovenier.nl

• ruim 450 merken op 125.000 m2 beursterrein • groot aanbod exposities én demonstraties van machines en gereedschappen • op centrale locatie, goed bereikbaar en dichtbij parkeren

De juiste partner in het voorkomen van onkruid

Jack Weijers - Normeco Bent u ook benieuwd naar onze producten en/of de mogelijkheden van samenwerken? Neem dan contact op. Ik nodig u graag uit voor het maken van een afspraak. Normeco BV +31 (0)6 45 60 56 29 info@ normeco.nl

Over de jarenlange samenwerking tussen een totaalaanbieder van tuinmaterialen en een leverancier van onkruidvrije voegen Den Engelsman Tuinmaterialen en Normeco bedienen samen hoveniers, particulieren en gemeenten Den Engelsman Tuinmaterialen levert een breed assortiment tegels en hout voor de tuin. Naast stenen, tegels, tuinhout en schuttingen leveren ze ook aanvullende producten zoals blokhutten, tuinhuizen, tuinverlichting en zelfs skelters en trampolines. Deze groothandel uit Sint-Annaland bestaat sinds 1995. Eigenaren Jeroen en Esther van Hemert vertellen over de producten die zij leveren aan hoveniers, bedrijven en particulieren. Ook de jarenlange samenwerking met Jack Weijers van Normeco wordt besproken. Een samenwerking die gebaseerd is op een win-win-situatie voor beide partijen. We vragen Jeroen en Esther waarvoor klanten terugkomen bij Den Engelsman Tuinmaterialen. Ze vertellen: ‘Klanten komen bij ons terug, omdat ze weten dat ze bij ons kwaliteit en service krijgen. Bovendien is er bij ons voor elke portemonnee iets moois te vinden. We helpen onze klanten met goed advies. Daarnaast brengen we de hoveniers, die bij ons inkopen regelmatig in contact met particulieren die een hovenier zoeken voor de verwerking. En andersom natuurlijk ook: zo helpen we elkaar vooruit.’ Bij Den Engelsman Tuinmaterialen verkopen ze dus een breed assortiment tegels en hout voor de tuin. Daarnaast adviseren ze bij de materiaalkeuze en nemen ze de tijd om hoveniers en particulieren rustig te informeren over de verwerkingsadviezen van de producten die ze verkopen. Esther licht toe: ‘We bezoeken regelmatig de dealers van onze producten. Zo blijven we op de hoogte van alle ontwikkelingen en kunnen we onze klanten weer goed advies geven. Om lang plezier te hebben van je tuin en bestrating is een goede verwerking essentieel. Dus nemen we de tijd om mensen hierover te informeren en begeleiden we ze waar gewenst. We werken veel met de voegmiddelen van Normeco. Vooral de Aqua XP en Aqua XP Fijn zijn

erg populair. We verkopen deze voegmiddelen veel, omdat ze zeer eenvoudig zijn te verwerken en een kwaliteitsvoeg opleveren. Naast de Aqua XP zit ook het voegmiddel Fugensand in ons assortiment. De voegmiddelen van Normeco voorkomen onkruid en zijn geschikt voor alle soorten bestrating.’ Als we Jeroen en Esther vragen waarom zij al zolang samenwerken met Normeco hoeven zij niet lang na te denken. ‘We kiezen voor Normeco, omdat Jack producten levert met een goede prijs-kwaliteitverhouding. Hij heeft een behoorlijke voorraad en kan daardoor snel leveren. Bovendien is hij altijd bereid mee te denken met ons en onze klanten. Laatst hadden we een stratenmaker die nog onbekend was met het leggen van luxere tegels, Jack heeft hem op locatie geholpen met goed advies. Dat vinden wij echt service.’

De trends voor de toekomst Als laatste vragen we Jeroen en Esther naar de trends van deze tijd. Jeroen antwoordt: ‘Je ziet steeds meer vraag naar grote formaten tegels en dan specifiek de keramiektegels. Er is veel vraag naar de keramische tegels van 3 centimeter zonder onderbeton, omdat deze een makkelijke verwerking hebben.’

www.normeco.nl Normeco BV • +31 (0)6 45 60 56 29 • info@normeco.nl

EasyVision: calculeren, offreren en factureren in een handomdraai

De meeste hoveniers zijn traditioneel en rekenen op kantoor alles apart uit. Dat zorgt voor veel ergernis; ze zijn liever buiten. EasyVision van softwareleverancier Infogroen is gemaakt voor kleine hoveniers en zzp’ers om eenvoudig te kunnen calculeren, offreren en factureren. Gebruikers van EasyVision zijn het eens: ‘Hadden we er maar eerder voor gekozen.’

EasyVision: calculeren, offreren en factureren in een handomdraai Hopman Tuinen en Hovenierbedrijf Simon zijn het eens: ‘Dit programma geeft overzicht. En overzicht geeft rust.’ EasyVision bevat een database met honderden groene-werkomschrijvingen, zevenduizend planten en sjablonen voor offertes en facturen. EasyVision bestaat uit de modules Relaties, Werkzaamheden, Projecten, Documenten, Digitale facturatie en Kenmerken (van planten). Het verschilt per bedrijf welke modules een meerwaarde zijn voor de bedrijfsvoering. Gebruikers Anneke Hopman en haar man Mark Jan wer-

3/2019

ken sinds 2004 samen in hun bedrijf Hopman Tuinen. Anneke ontwerpt en Mark Jans specialisme is (sier)bestraten. Ze hebben drie medewerkers, waarmee ze een allround hoveniersbedrijf vormen voor het midden- en hogere segment. Hopman Tuinen doet 99 procent van het werk op basis van offertes. Sinds kort werkt het bedrijf met de modules Offertes en Projectboekingen. Simon Smit (32) is sinds 2007 hovenier en heeft drie werknemers. Hij werkt voornamelijk in

Amsterdam en in de provincie Utrecht. Hij is zowel in de particuliere als de zakelijke markt actief en verzorgt aanleg en onderhoud van bijvoorbeeld tuinen voor woningbouwverenigingen en verzorgingsinstellingen. Smit gebruikt EasyVision om te offreren. Offertes Smit trapt af: ‘Ik werk normaliter met Excel, maar merkte dat automatisering bij het maken van offertes handiger was. Ik zocht op internet

ADVERTORIAL

Ik was de uren drie keer aan het invoeren! Dat gebeurt nu nog maar één keer’ en kwam terecht bij Infogroen. Ik kon als proefgebruiker aan de slag met EasyVision. Dit beviel meteen goed.’ Ook Hopman Hoveniers deed voorheen alle bedrijfsvoering met Excel en hing daar allerlei normen en werkzaamheden aan. Anneke Hopman lacht: ‘Ik was best goed met Excel. Maar ik had losse sheets voor meerwerk, materialen, machines, gemaakte uren, voor offertes en facturen. Ik was alles tien keer aan het invullen. In december 2018 hebben we EasyVision aangeschaft. In de wintermaanden hebben we ermee leren werken. Per januari zijn we er direct alle offertes in gaan doen. Inmiddels hebben we zo’n honderd offertes met het programma gemaakt. Als ik nu een offerte maak voor het aanleggen van een voortuin en oprit, denk ik weleens: ik heb eerder een project gedaan dat daarop leek. Dan kan ik die projectgegevens makkelijk kopiëren. De materiaalgegevens moet je misschien aanpassen, maar de werkzaamheden, dus de normen, zijn gelijk. Als de nacalculatie bij het vorige project goed klopte,

kan ik ook die calculatiegegevens opnieuw gebruiken. Ik pas dan alleen nog de aantallen aan voor het huidige project.’ Projectboekingen In april schafte Hopman Hoveniers de projectboekingenmodule aan. ‘Voorheen maakten we de urenboeking op projectbasis. De uren van de medewerkers namen we apart mee. Mark Jan vulde elke dag de uren in het Excelurenmodel in. Er was ook een blad voor alle jaarurenberekeningen. Hij was drie keer uren aan het invoeren! Nu hoeft dat nog maar eenmaal; die uren komen dan overal in terug. Als je aan het einde van de dag binnen projectboekingen op een bepaald project bijvoorbeeld vier uren boekt, zie je in één oogopslag dat je voor dit project eigenlijk zes uur had geboekt en dat je dus twee uur over hebt om in te zetten voor dat werk. Soms ben je eerder klaar. Nu zie je direct of een project lonend was of dat we de volgende keer ruimer moeten calculeren. We kunnen de normen in de werkpakketten hier direct aan aanpassen voor de toekomst. Dit overzicht geeft een hoop rust.’ De helft sneller Met Excel-sheets valt ook eenvoudig te kopiëren. Wat is het voordeel van de EasyVisionmodules die Hopman Tuinen gebruikt? Hopman: ‘Alle gegevens komen terecht in één database. Je zet de gegevens eenmalig onder je relatie. Vandaaruit kun je er eenvoudig mee nacalculeren, facturen maken, urenboekingen invullen. We hebben nu een totaalplaatje. Als je in het programma werkt, kun je eenvoudig schakelen en aanpassingen doen. Bij Excel doe

je dat meestal pas achteraf. Al met al scheelt EasyVision heel veel tijd en extra handelingen. Het geeft veel meer overzicht; je ziet waar je staat en waar je mee bezig bent. Alle data in één systeem, dat scheelt alles bij elkaar veel tijd en extra handelingen. Hadden we er maar eerder voor gekozen.’ Daar is Smit het mee eens: ‘Voor een werk van een dag ben je een half uur met de offerte bezig, maar voor een werk van twee maanden zit je al gauw een dag achter je bureau. Hoveniers zijn vaak niet zo goed in tekstschrijven. Het duurt bij mij althans eeuwen voordat ik iets duidelijk op papier heb staan. Maar de Offerte-module biedt veel goede omschrijvingen. Het programma geeft inzicht in kostprijzen, commerciële prijzen, inhuur en uitbesteed werk, informatie over marges, uren per vierkante meter en prijs per vierkante meter. Het geeft niet alleen direct aan wat straatwerk kost, bijvoorbeeld wat de prijs is van een tegel van 30 bij 30, maar ook hoeveel tijd het kost om een boom te planten. Deze gegevens kun je natuurlijk handmatig aanpassen, omdat de ene boomaanplant de andere niet is. De werkbeschrijvende offertes zijn standaard, maar kunnen handmatig worden aangepast en aangevuld met foto’s en afbeeldingen. Ik ben nu de helft sneller dan voorheen als ik mijn offertes maak.’ Wellicht mobiele versie in de toekomst Hopman Tuinen denkt na over de aanschaf van de app Mobile Vision. ‘Het zou handig zijn als de medewerkers hun uren kunnen invullen via

‘Hoveniers zijn vaak niet zo goed in tekstschrijven. EasyVision omschrijft alles netjes en duidelijk’ Mark Jan Hopman + Simon Smit www.vakbladdehovenier.nl

DE Boomwortelgeleiding Voorkom wortelopdruk

Hoek

¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡

Bewezen werking sinds 1976 Voorkomt verlies van stabiliteit van de boom De meest hoogwaardige panelen op de markt Wortelankers voorkomen opdrukken van panelen Panelen zijn in elke vorm te buigen (hoek) Hoogtes: 30, 45, 60, 90, 105 en 120 cm hoog

Wortelankers Koppeling

GreenMax | Tel: 0031 413 29 44 47 | www.greenmax.eu

De groene werkpaarden de toekomst is elektrisch

RIMMERT FM-170: DE 100% ELEKTRISCHE ZEROTURN ZITMAAIER - Standaard maaitijd van 1 uur, uitbreidbaar tot 3 uur - 16 PK aan vergelijkbaar vermogen - Stil in gebruik - Zeer wendbaar - Subsidie mogelijkheden

www.frisianmotors.com

ADVERTORIAL Module Projecten

‘EasyVision is als een jas die steeds beter gaat zitten’ een tablet. Nu onthoudt Mark Jan elke dag wat de jongens allemaal gedaan hebben. Dat is niet lastig om bij te houden bij één of twee aanlegwerken. Maar Mark Jan schrijft alles op in zijn agenda; het is handiger als dit proces digitaal wordt.’ Hoewel haar man nog niet mobiel werkt, kan Anneke zelf wel overal in het systeem inloggen. Er worden ook automatisch back-ups gemaakt op een server van Infogroen. Hopman moest er wel serieus voor gaan zitten om het programma onder de knie te krijgen. ‘Het is hetzelfde als met leren autorijden: je moet uren maken om het onder de knie te krijgen. EasyVision is als een jas die steeds beter

gaat zitten, naarmate je in het programma steeds meer je eigen instellingen, normen en werkpakketten aanpast.’ Vraaggericht Wat Smit aanspreekt aan Infogroen, is dat het bedrijf kijkt naar wat de klant nodig heeft en vraaggericht opereert. ‘Vooralsnog heb ik niet meer nodig dan deze module. Dat is geen enkel probleem bij Infogroen. De servicedesk helpt me net zo snel en adequaat als andere klanten. Onlangs is het btw-tarief voor planten van zes naar negen procent verhoogd. Ik mailde Infogroen om ondersteunende informatie en kreeg binnen een dag antwoord met uitgebreide uitleg.’ Ook Hopman vindt de begeleiding van Infogroen heel goed. ‘We plannen eenmaal in de zoveel tijd een afspraak in, waarbij Infogroen mij op afstand zaken toelicht en voordoet. Tot nu toe maakten we elke maand een afspraak, maar als ik tussendoor vragen heb, hoef ik maar te mailen en dan spreken we tussendoor af. Ik zorg dan dat ik een lijstje met vragen heb; die

behandelen we dan. Op deze manier was ik snel thuis in het programma. Laatst kregen we de nieuwe prijslijsten van producent, importeur en leverancier Tuinvisie. Die heb ik samen met de servicedeskmedewerker ingevoerd in EasyVision. Nu is alles weer up to date.’

www.infogroen.com

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29742/ easyvision-calculeren-offreren-en-factureren-ineen-handomdraai

www.vakbladdehovenier.nl

Ceramaxx: nieuwe collectie 3 cm dikke keramische tegels Door technologische innovaties kunnen er steeds dikkere keramische tegels geproduceerd worden. Daardoor kunnen deze tegels ook gebruikt worden in nieuwe toepassingen en op een andere manier verwerkt worden. Drie centimeter dikke keramische tegels zijn het meest recente voorbeeld van deze vernieuwingsdrang in de keramische industrie. Michel Oprey & Beisterveld noemt deze tegels Ceramaxx.

3/2019

De meeste eigenschappen van Ceramaxx zijn gelijk aan die van 2 cm dikke tegels. Denk daarbij aan duurzaamheid en gebruiksgemak. Door de revolutie in digitale druktechnieken is het daarnaast mogelijk geworden om designs te ontwikkelen die bijna niet meer te onderscheiden zijn van de originele materialen zoals natuursteen, beton en hout. Zo combineert keramiek het beste van twee werelden. Een extra voordeel van Ceramaxx ten opzichte van 2 cm dikke tegels is dat Ceramaxx-tegels ook los verwerkt kunnen worden. De drukbestendigheid van deze tegels is zo groot, dat bij een correcte verwerking in split of stabilisatie een langdurig stabiel resultaat gegarandeerd kan worden. Dat betekent dat 3 cm dikke tegels, mits goed opgesloten, ook los in opritten verwerkt kunnen worden. De drukbestendigheid is meer dan drie keer zo hoog als bij 2 cm dikke tegels en bijna

tien keer zo hoog als bij de sterkste ‘3+1-tegels’ die op de markt verkrijgbaar zijn. Ceramaxx-collectie Michel Oprey & Beisterveld beschikt over een groot assortiment 2 cm dikke keramische terrastegels. Daarnaast kan men er nu ook terecht voor een compleet nieuwe collectie 3 cm dikke keramische tegels: Ceramaxx. De gehele collectie bestaat uit gerectificeerde, maatvaste tegels. Er wordt veel zorg besteed aan de ontwikkeling van exclusieve designs. Op dit moment zijn de tegels beschikbaar in de afmetingen 60 x 60 x 3 cm en 90 x 90 x 3 cm. De collectie is uit voorraad leverbaar; projecten met deze tegels hoeven dus niet lang van tevoren gepland te worden. Michel Oprey & Beisterveld De collectie van Michel Oprey & Beisterveld

ADVERTORIAL

Het bedrijf heeft een lange traditie op het gebied van natuursteen producten voor tuin en terras. bestaat niet alleen uit keramische tegels. Het bedrijf heeft een lange traditie op het gebied van natuursteenproducten voor tuin en terras. Ook is er een assortiment bestratingsmaterialen, muur- en afwerkelementen en sierstenen. De showtuinen en showrooms in Echt en Vianen

staan ter beschikking van professionele klanten, maar ook particuliere klanten kunnen met een gerust hart worden doorverwezen. Michel Oprey & Beisterveld kan hen op een deskundige manier adviseren en daarmee het hele commerciële traject zorgvuldig voorbereiden. Hoveniers zijn altijd van harte welkom, maar het behoort tot onze standaardservice dat een van onze adviseurs uw klant op een professionele manier op weg helpt, mocht dat u een keer niet lukken. U krijgt achteraf een rapport waarmee u de zaken vervolgens zelf commercieel kunt afronden. Als u in alle rust ons assortiment wilt doornemen, kunt u onze website bezoeken: www.mo-b.nl. Ook kunt u het Garden Book 2019 bestellen, waarin het buitenassortiment overzichtelijk is weergegeven.

www.mo-b.nl

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29741/ ceramaxx-nieuwe-collectie-3-cm-dikke-keramische-tegels

www.vakbladdehovenier.nl

HOOFDREDACTIONEEL

Vroeger had je tachtig procent groen in een tuin en twintig procent harde materialen. Nu is het andersom

Groene Piet De levende versus de versteende tuin – we weten het allemaal en willen het allemaal anders, maar toch lukt dat vaak moeilijk. Een hovenier die in deze uitgave van De Hovenier wordt geïnterviewd, meldt: ‘Vroeger had je tachtig procent groen in een tuin en twintig procent harde materialen. Nu is het andersom.’ Hier is volgens mij nooit wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, maar het zou zomaar kunnen dat deze hovenier gelijk heeft. Het is dan wat makkelijk om de Nederlandse hovenier hier de schuld van te geven. Zelfs onze eigen tv-tuinman Lodewijk Hoekstra doet hieraan mee, als hij op de landelijke tv weet te melden dat de meeste hoveniers helemaal niet zulke groene vingers hebben. Zo’n opmerking scoort lekker en is misschien nog wel begrijpelijk, maar is hij ook terecht? Kun je alle problemen op het bordje van deze beroepsgroep vegen? Even terugpesten: Het tv-programma van Hoekstra wordt gesponsord door Intratuin. Voor dit tuincentrum, maar ook voor de andere, gaat waarschijnlijk dezelfde 80/20-regel op.

We willen steeds meer functies in een steeds kleiner tuintje. Dat gaat onherroepelijk ten koste van het groen

3/2019

Twintig jaar geleden verkocht een tuincentrum tachtig procent groen en twintig procent overig. Inmiddels is in sommige tuincentra de afdeling barbecues misschien wel groter dan de afdeling vaste planten. Volgens mij helpt het niet om de Nederlandse hoveniers de zwarte, of dus eigenlijk de groene piet toe te schuiven. Er is meer aan de hand. Wanneer je wetenschappelijk onderzoek zou doen naar die 80/20-regel, komt daar waarschijnlijk uit dat de tuinen door de sterk gestegen grondprijzen veel kleiner zijn geworden. Tel daarbij op dat we steeds meer functies in die kleinere tuin willen proppen: we willen ergens kunnen zitten, BBQ’en, de fiets plaatsen, een klein schuurtje en ga zo maar door. Het resultaat is dan onvermijdelijk dat tuinen steniger worden. Je kunt de hoveniers daar de schuld van geven, maar dat lijkt mij niet terecht. Natuurlijk kunnen hoveniers bijdragen aan het fenomeen van de Levende Tuin en op die manier hittestress bestrijden, biodiversiteit promoten en de overlast van piekbuien verminderen. Maar het voert te ver om het probleem op het bordje van één beroepsgroep te leggen. Met vriendelijk groet, Hein van Iersel (hein@nwst.nl) Hoofdredacteur

Be social Scan of ga naar: www.vakbladdehovenier.nl/article/29782/ groene-piet

De partners van

De Hovenier

connecting green and infrastructure

AHA de Man uw golfbaan op zijn best

TRIPLE A LIGHTING

NL Gebieds label

MAKITA ACCU BEWEZEN TECHNIEK DE

Sinds 2006 zijn er in Nederland ruim 1 miljoen 18V LXT accuâ&#x20AC;&#x2122;s aangeschaft. De bouw vertrouwt op Makita accugereedschap vanwege de bewezen kwaliteit en uitwisselbaarheid van de accu. Inmiddels heeft Makita ook een krachtige lijn 2x18V accugereedschap voor de groensector ontwikkeld. Met precies dezelfde accu die op je boormachine of cirkelzaag past. Vertrouw ook in tuin en park op de voordelen van de Makita accu. Kijk op tuin.makita.nl en vraag een demonstratie aan of kom naar onze stand in hal 6, nummer 6.18.

De Makita accu. Daar krijg je energie van. Makita Nederland B.V., Park Forum 1101, 5657 HK Eindhoven, Tel. 040 - 206 40 40, info@makita.nl

Makita, wereldwijd leider in accugereedschap met 200 machines op de 18 V LXT accu