Stad en groen8 2014 by NWST NeWSTories

Jaargang 2 nr. 8, 2014

Vakblad over openbaar Groen en het vergroenen van de buitenruimte

C O N N EC T I N G GR E E N PR O F E S S I O N AL S

De meest relevante werktuigdragers voor de winterdienst

Levend kunstwerk vergroot de werklust • Maaibeheer vaste planten • Flora- en faunawet • Multifunctionele werktuigdrager LM Trac 286 • Tuindefensie met prikkelhaag • Benchmark zorgt voor extra efficiëntieslag gladheidbestrijding • Duurzaam en degelijk • Robocut • Heetwateronkruidbad • Gladheidbestrijding

www.nmpo.nl/winterdiensten

Productiviteit

Zuinig met brandstof

Innovatie

Lage onderhoudskosten

Het Smart Powerâ&#x201E;˘ systeem leest continue de maaiomstandigheden en past de maaisnelheid daar automatisch op aan, waarbij de rotatiesnelheid van de maaimessen constant blijft. Hierdoor wordt de productiviteit verhoogd en een perfect maaibeeld achter gelaten. De constante tractiehulp zorgt in zware omstandigheden op elk moment voor vierwielaandrijving waardoor de machine nooit vast komt te zitten.

De motor is geschikt voor het gebruik van B20 brandstof, voldoet aan de strengste milieu eisen en is zeer zuinig in het gebruik van brandstof waardoor de efficiency sterk wordt verhoogd. Als de motor 5 seconden onbelast draait (bijvoorbeeld voor een stoplicht), wordt automatisch het toerental teruggebracht naar een laag stationair toerental, wat nog weer eens een extra brandstofbesparing oplevert.

Continue vierwiel aangedreven, in twee richtingen. Het gepatenteerde parallelle hydraulische tractiesysteem zorgt ervoor dat er onder alle omstandigheden de benodigde tractie wordt verkregen. Daarmee wordt het maaien van hellingen en natte ondergronden kinderspel. De koelventilator is voorzien van een automatisch omkeermechanisme. Dit systeem blaast maaisel van het inlaatscherm en voorkomt daarmee oververhitting en onnodige kosten aan de motor.

Doordat de onderhoudspunten snel toegankelijk zijn zonder gereedschap, is routine onderhoud zeer eenvoudig uit te voeren. De combinatie van de nieuwe motor en veranderingen in het systeemontwerp zorgen er voor dat de Groundsmaster 4000-D snel en gemakkelijk te onderhouden is. De intervallen voor onderhoud zijn gereduceerd. Dit levert een tijdbesparing van 66% op en brengt een aanzienlijke kostenbesparing met zich mee.

GroundsmasterÂŽ 4000-D

www.jeanheybroek.com

www.toro.com

Hans Booij: Winterbeheer en onderhoud vaste planten in de gemeente Utrecht

De laatste jaren past de gemeente Utrecht in het openbaar groen steeds vaker onderhoudsarme beplantingen toe met vaste planten, zowel in grote borders als bij boomspiegels. De borders zijn een succes bij burgers en beheerders, hoewel deze laatste groep hier nog wel eens sceptisch tegenaan kijkt. De voordelen: fraai, hoge biodiversiteit en relatief lage onderhoudskosten. Is er aanleiding voor grootschalige toepassing?

www.stad-en-groen.nl

Colofon Stad + Groen is een uitgave van NWST NeWSTories bv- wordt in een gemiddelde oplage van 4400 exemplaren verspreid onder groenbeheerders, groene aannemers, landschapsarchitecten, adviseurs en toeleveranciers in de groene sector. Bij alles staat de praktisch ingestelde vakman centraal.

Bij binnenkomst springt de wildeplantenwand van Enterprise Rent-A-Car in Amsterdam onmiddellijk in het oog. Deze groendecoratie van MOOOZ BV is niet alleen een eyecatcher, maar

Redactie & commercie NWST NeWSTories bv Fransestraat 41 6524 HT Nijmegen T 024-3602454 F 024-3602464 I www.stad-en-groen.nl M info@nwst.nl

Hoofdredacteur: Hein van Iersel Bladmanager: Santi Raats (santi@nwst.nl) Advertenties: Alberto Palsgraaf (alberto@nwst.nl) Peter Jansen (peter@nwst.nl) Vormgeving: Marie Cecile Oosterhout Abonnementen Controlled circulation: Dit betekent dat alle professionals in de groene sector recht hebben op een gratis abonnement. Niet werkzaam in de groene sector 91,- per jaar. De abonnementsperiode loopt van 1 januari tot en met 31 december van ieder jaar en uw abonnement zal jaarlijks automatisch worden verlengd, tenzij uw schriftelijke wederopzegging uiterlijk 31 oktober voorafgaand aan de nieuwe abonnementsperiode in ons bezit is. ISSN: 2352-4634 Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij NWST NeWSTories BV c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook. Dit vakblad wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

www.stad-en-groen.nl

Levend kunstwerk vergroot de werklust

ook nog eens een gezonde wandbekleding. ‘Wetenschappelijk is namelijk aangetoond dat medewerkers door een plantenwand dertig procent efficiënter werken’, zegt Ivo de Groot van MOOOZ.

Hij borstelt, schuift, blaast, maait en zuigt De multifunctionele werktuigdrager LM Trac 286 is ontworpen voor onderhoudswerkzaamheden aan de openbare

en verder Actueel 8 Nieuws 52 Het wordt druk in het heetwateronkruidbad!

ruimte, vastgoed en hovenierswerk. De gemeente Groningen werkt er al

Achtergrond

twintig jaar mee en heeft er momenteel

37 Tuindefensie met prikkelhaag 46 Duits… duur… maar duurzaam en degelijk 50 Taluds maaien op de A325 tussen Arnhem en Nijmegen

negen in gebruik. ‘Door hun compactheid en wendbaarheid bevallen ze ons zeer goed,’ zegt John Veninga, wagenparkbeheerder bij de gemeente Groningen. ‘Wij zetten ze ’s winters vooral in op de smallere straten in oude

Column

wijken.’

23 Flora- en faunawet: weet wat je beschermt, als je beschermen moet! 58 Hoofdredactioneel

inhoud 28

Een overzicht van de meest relevante werktuigdragers voor de winterdienst

In Stad+Groen 6 van dit jaar stond een overzicht van de meest relevante werktuigdragers voor openbaar groen. In openbaar groen worden werktuigdrager natuurlijk vaak en graag gebruikt. Niet alleen voor het openbaar groen in de stad, maar ook voor andere openbare ruimtes in de gemeente, zeker in de winter. Met de juiste aanbouw kun je ermee zout strooien, sneeuw schuiven, borstelen en vele andere toepassingen.

Gladheidsbestrijding 2.0 In Nederland is alweer op grote schaal gestrooid, op snelwegen, maar ook binnen gemeenten . Hiermee is de winter als het ware inofficieel ingeluid. Van oudsher regelen overheden gladheidbestrijding zelf. Nu zij vaker regiegemeenten worden, komt de invulling van deze taak in de markt te liggen. Gladheidbestrijder Aebi Schmidt Nederland weet wat de klant wenst en is inmiddels gespecialiseerd om elk gewenst plaatje te draaien. Dit doet het bedrijf onder de naam ASH Services.

Benchmark zorgt voor extra efficiĂŤntieslag gladheidbestrijding Als we kijken naar de vele nieuwe technische mogelijkheden qua gladheidbestrijding, zal er de komende jaren veel veranderen. Aan de hand van netwerkverwachtingen zullen strooiwagens realtime strooien op basis van actuele weersomstandigheden en de situatie ter plaatse.

www.stad-en-groen.nl

Nieuws Onderzoek naar

invloed straatgroen in de stad NHTV internationaal hoger onderwijs Breda gaat onderzoek doen naar de effecten van straatgroen op de kwaliteit van leven van de inwoners van de vier grote Brabantse steden: Eindhoven, Tilburg, Breda en ‘s Hertogenbosch. De studie Built Environment is betrokken bij dit onderzoek. Het heeft als doel te achterhalen welke vorm en combinatie van straatgroen het positiefste effect heeft op het welzijn van de stedeling. Het onderzoek gebeurt in samenwerking met de vier gemeenten, de Technische Universiteit Eindhoven en de Rijksuniversiteit Groningen. Er is al veel onderzoek verricht naar de gezonde kracht van de natuur, voornamelijk grote stukken natuur, zoals bossen en parken. Een groene omgeving helpt mensen ontspannen. Het zorgt voor verkoeling, mensen voelen zich er gezonder door én zijn dat ook. Als grote stukken natuur een positief effect hebben op de mens, wat is dan de invloed van kleine stukjes natuur in de stad, zoals bomen, gras, bloemen of een klimop op de muren in de straat waar men dagelijks doorheen rijdt? Deze vraag was aanleiding voor ir. Robert van Dongen (hogeschooldocent Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening) van NHTV Breda om zijn promotieonderzoek op dit onderwerp toe te spitsen. Van Dongen voert zijn door NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) gefinancierd promotieonderzoek uit aan de Technische Universiteit Eindhoven in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen. De resultaten zullen in 2015 beschikbaar komen. Deze zullen worden gebruikt om de wetenschappelijke kennis over beleving van straatgroen te vergroten, maar zijn ook nuttig voor gemeenten met het oog op het zo goed mogelijk aanleggen, onderhouden of verbeteren van het groen in de straat. Hierdoor kan het woonplezier en de gezondheid in de steden verhoogd worden.

Nieuwe inrichtingselementen in Amstelveen Voor het stadsplein van Amstelveen is een aantal groene banken, hug a tubs met hoog bamboe en royale Beethovenbanken aangelegd, in combinatie met Cor-Ten boomroosters. Deze nieuwe ele-

www.stad-en-groen.nl

menten van Streetlife zijn fraai afgestemd op de hoogwaardige architectuur rondom het plein. De opstelling van de hug a tubs is eenvoudig te wijzigen; handig voor dit druk bezochte marktplein. Aan de rand van het stadsplein in Amstelveen zijn Beethovenbanken geplaatst. De Beethovenbanken hebben een robuuste uitstraling en zijn tegelijkertijd elegant. De rugleuning heeft een sierlijke vorm, die zowel kinderen als volwassenen een prettige ondersteuning biedt. In het verlengde van de gekoppelde bankopstellingen zijn Cor-Ten boomroosters toegepast. Deze bieden bescherming aan de groeiplaats van de bomen en accentueren de randen van het plein. Veel mensen ervaren het als prettig om te vertoeven bij groene plekken. De beplanting biedt vaak schaduw of geeft een beschut gevoel in de rug. De hug a tubs zijn speels geplaatst op het marktplein. Door de mobiele oplossing is het mogelijk de opstelling steeds weer aan te passen en hiermee in te spelen op activiteiten op het plein. De grote boombakken zijn voorzien van robuuste hangende banken, die qua vormgeving afgestemd zijn op de Beethovenstijl. Hierdoor zijn de hug a tubs en de Beethovenbanken goed te combineren. Om deze samenhang te benadrukken, is er in Amstelveen voor gekozen om beide elementen te poedercoaten in een antracietgrijze kleur.

Handreiking Duurzaam Aanbesteden Groenafval De BVOR heeft de Handreiking Duurzaam Aanbesteden Groenafval uitgebracht. Deze Handreiking geeft aanbestedende diensten handvatten om groenafval op duurzame wijze aan te besteden, dat wil zeggen leidend tot duurzame opwerking van groenafval. Het kan daarbij gaan om integraal groenafval of om deelstromen uit groenafval (bijvoorbeeld bermgras). Beleidsambities met betrekking tot de biobased economy en de circulaire economie leiden tot een herwaardering van organische reststromen. Niet langer worden deze stromen als ‘waardeloos afval’ gezien, maar veel meer als potentiële grondstoffen voor nuttige toepassingen. Het omzetten van deze ambities in de praktijk blijkt echter weerbarstig. Een belangrijke stap vormt het ‘vertalen’ van deze beleidsambities in gunningscriteria bij publieke aanbestedingen voor de verwerking van groenafvalstromen. Door het opnemen van nieuwe criteria bestaat immers de kans dat opdrachtgever en opdrachtnemer elkaar niet goed ‘verstaan’, wat kan leiden tot procedurele risico’s. De Handreiking beoogt deze risico’s te vermin-

deren. Zij beschrijft allereerst het relevante wettelijke kader voor aanbestedingen voor de opwerking van groenafval. Daarna worden strategische keuzes bij dergelijke aanbestedingen behandeld en een aantal aanbevelingen voor het proces van aanbesteding gegeven. De Handreiking gaat vervolgens uitgebreid in op ‘duurzaamheid van opwerking van groenafval’. Verschillende definities van duurzame opwerking worden gepresenteerd en aangegeven wordt hoe men deze definities in de praktijk van een aanbesteding kan operationaliseren. Afhankelijk van de beleidsambities van een aanbestedende dienst kan deze kiezen voor een bepaalde definitie of een combinatie. Voorbeelden zijn ‘maximalisatie van CO2-winst’ of ‘maximale bijdrage aan de circulaire economie’. De BVOR heeft de Handreiking ontwikkeld als onderdeel van het werkprogramma van de sector Natuur, Bos, Landschap en Houtketen (NBLH) binnen het Agroconvenant. Het ministerie van Economische Zaken heeft het opstellen van de Handreiking gefinancierd.

Duurzaam onkruidbeheer bij Empas Empas organiseerde op 12, 13, 18 en 19 november jl. de eerste editie van de introdagen duurzaam onkruidbeheer in Veenendaal. De dagen werden georganiseerd voor groenaannemers, hoveniers, gemeenten en dealers. Tijdens het evenement konden zij alle units op het gebied van onkruidbeheer met heet water in combinatie met hogedrukreiniging bekijken en ervaren. Tijdens de introdagen was het complete aanbod van Empas op het gebied van duurzaam onkruidbeheer met heet water te zien. Van de Multicleaner, waar het ooit mee begon, tot de nieuwste elektrische units: de MCB-E en de MCE. Deze elektrische units waren zeer populair onder de bezoekers. In de handunits is warmtewisseling toegepast, waardoor het brandstofverbruik terugloopt. Daarnaast is de MCP-T een aanvulling op het assortiment van Empas. Deze unit is speciaal ontwikkeld voor de tractor. De MCP-T heeft een eigen spanningen hydrovoorziening en is multifunctioneel inzetbaar.

Nederland investeert in Groen Klimaatfonds Het kabinet trekt op voorstel van minister Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) en staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur en Milieu) 100 miljoen euro uit voor een nieuw internationaal klimaatfonds, het Groene Klimaatfonds. Dit fonds van de Verenigde Naties ondersteunt ontwikkelingslanden bij het terugdringen van CO2-uitstoot (mitigatie) en het tegengaan van de gevolgen van klimaatverandering (adaptatie). Minister Ploumen kondigde de bijdrage aan het Groene Klimaatfonds aan in Rwanda, waar zij momenteel op bezoek is met een handelsmissie van 29 bedrijven. Het bedrag is gereserveerd vanuit de klimaatmiddelen van het ministerie. Minister Ploumen: ‘Het is zaak dat dit fonds binnenkort aan de slag kan. Want de urgentie is groot om tot daden te komen.’ Tijdens de laatste klimaattop in Kopenhagen hebben landen afgesproken een internationaal klimaatfonds op te richten om ontwikkelingslanden te ondersteunen bij klimaatprojecten. In aanloop naar de klimaattop in december in Lima maken meerdere landen bekend hoeveel zij bijdragen aan het Groene Klimaatfonds. Hiermee wordt een belangrijke impuls geleverd aan de internationale onderhandelingen die volgend jaar in Parijs tot een internationaal klimaatakkoord moeten leiden.

onbedoeld en zonder dat hij het merkt twee eenden. 'Kan gebeuren', zou je denken, maar de wetgever denkt daar toch anders over. De directie van de betreffende aannemer wordt ‘s ochtends vroeg thuis opgehaald door de politie in verband met het bovenstaande en de aannemer krijgt een boete van 150.000 euro. Dit voorbeeld staat volgens Ronald Buiting van Buiting Advies niet op zich. Buiting: 'De boetes voor dergelijke overtredingen moeten niet worden onderschat. Dat dit niet veel vaker gebeurt, komt niet zozeer doordat zaken door de vingers worden gezien of doordat er weinig overtredingen worden begaan, maar vooral doordat deze amper aan het licht komen. Omwonenden en belangenorganisaties worden echter steeds alerter en proactiever.' Volgens Buiting wordt de kans dat dergelijke zaken boven komen drijven daarom steeds groter. 'Ik wist niet dat dit niet mocht' zal doorgaans niet als een ontvankelijk argument worden geaccepteerd. Een tweede voorbeeld dat Buiting aanhaalt, is een boete die uitgedeeld werd omdat op de voormalige steenfabriek Rustenhoven in Wirdum twee muren werden gesloopt die vleermuizen zouden herbergen. Het verweer van de eigenaar dat dit per ongeluk zou zijn gebeurd, wordt niet geaccepteerd en het ministerie van EZ deelt een boete uit van maar liefst twee ton. De boete is mede zo hoog omdat beide overtredingen als een economisch delict worden gezien. Doordat de bewuste aannemer de slootkanten heeft gemaaid zonder de juiste voorzorgsmaatregelen te treffen, kan hij sneller werken en dus concurrentievoordeel halen. Ook voor het slopen van de muren zou dat gelden.

Sallandse krijgt certificaat voor sociaal ondernemen

Overtreding Flora- en faunawet Een aannemer rijdt met zijn klepelbak over het talud van een watergang. Daarbij sneuvelen

Op de werkconferentie van de Normaalste Zaak, AWVN, MKB Nederland en VNO-NCW, 'Werkgevers gaan inclusief', kreeg Sallandse Wegenbouw het PSO-certificaat (wat staat voor Prestatieladder sociaal ondernemen) voor sociaal ondernemen uitgereikt. In 2012 behaalde Sallandse Wegenbouw dit certificaat voor het eerst. Het certificaat maakt zichtbaar in welke mate een bedrijf bijdraagt aan de werkgelegenheid van mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie. Sallandse Wegenbouw laat nu zien deze bijdrage te hebben gecontinueerd.

www.stad-en-groen.nl

Nieuws lijk aan de onderkant van het spectrum is. De redactie mocht een Urbanscape-systeem bewonderen op de BVB-vestiging in Grubbenvorst. Dit systeem was niet voorzien van een buffer en zou het hele jaar niet zijn bewaterd. Het lag er prachtig fris en vitaal groen bij, zowel op een plat als een hellend dak. Het systeem is in verschillende uitvoeringen leverbaar, in de vorm van modules die aan elkaar geklikt kunnen worden of in traditionele uitvoering. Partners Knauff en BVB richten zich met het nieuwe systeem nadrukkelijk ook op de consumentenmarkt, omdat Urbanscape gemakkelijk door de consument zelf aan te leggen is.

Waterschappen Prijs groenste dorp impuls voor Beesel Het dagelijks bestuur van Entente Florale Nederland bezocht op 2 december jl. de gemeente Beesel, waar het een overleg had met het college van B en W. Naast de winnaarscheque ter waarde van 5.000 euro, die werd overhandigd aan wethouder Jan Smolenaars en burgemeester Petra Dassen-Housen, werd er een boom en een vasteplantenperk aangeboden. Beesel won dit jaar de titel ‘groenste dorp van Nederland’ in de jaarlijkse Entente Floralecompetitie. Tijdens deze bijeenkomst vertelde wethouder Smolenaars dat deze titel de gemeente nu al veel heeft opgeleverd. ‘De prijs is een flinke impuls voor het dorp. We merken dat de inwoners trots en enthousiast zijn. Mooi om te zien is dat een van de grotere ondernemers, recreatiepark De Lommerbergen, de titel op de juiste wijze vermarkt. Verder zijn we wandel- en fietsroutes aan het ontwikkelen in het kader van “het groenste dorp”, om daarmee toeristen uit eigen land, maar zeker ook uit Duitsland te “verleiden” om de gemeente Beesel te bezoeken.’ Ook gaf de wethouder aan dat de gemeente een nieuw logo heeft ontwikkeld met de tekst ‘welkom in het groenste dorp van Nederland’ erin verwerkt. Tot slot liet Smolenaars weten vrijwel alle juryaanbevelingen die vermeld stonden in het uitgebreide rapport te gaan overnemen. Na het gesprek plantte het dagelijks bestuur van Entente Florale Nederland samen met een afvaardiging van het college van B en W een Liquidambar styraciflua (amberboom) in de kern van Beesel. Deze boom werd geschonken door Van den Berk Boomkwekerijen uit SintOedenrode. Bij de boom werden vaste planten

www.stad-en-groen.nl

gepoot, die werden aangeboden door Lageschaar Vaste Planten uit Aalten. De gemeente Beesel organiseert in samenwerking met Entente Florale Nederland op 21 januari de startbijeenkomst van de groencompetitie 2015, waar de nieuwe deelnemende gemeenten volledig geïnformeerd zullen worden over de competitie. De winnaarscheque werd door Entente Florale-voorzitter Jaap Spros aangeboden namens het ministerie van Economische Zaken en Entente Florale Nederland.

Knauff en BVB ontwikkelen nieuw groendak Er zijn inmiddels al behoorlijk wat extensieve groene daken op de markt. Bouwgigant Knauff en substraatleverancier BVB Substrates hebben daar het Urbanscape-systeem aan toegevoegd. Het Urbanscape-systeem bestaat in principe uit een drainagelaag die wordt afgedekt met een laag glaswol en ten slotte een sedummatje. Natuurlijk zijn in het systeem ook het gebruikelijke vliesmatje en een wortelwerende laag verwerkt. Het bijzondere aan het systeem is met name de glaswol. Traditionele glaswol heeft de onhebbelijke gewoonte dat het na opdrogen heel slecht opnieuw te bevochtigen is. Knauff heeft, aldus Guido Linders van BVB Substrates, nu een soort glaswol ontwikkeld die dit nadeel niet kent en meteen weer water opneemt én vasthoudt. Er kan gekozen worden voor uitvoering van het systeem met of zonder een buffer. Afhankelijk van deze keuze weegt het Urbanscape-systeem rond de 40 kilo per vierkante meter, wat natuur-

koplopers in duurzaamheid Waterschappen lopen voorop als het gaat om duurzaamheid. Dat blijkt uit de Klimaatmonitor Waterschappen 2014, die dinsdag 18 november jl. is overhandigd aan de vaste commissie voor Economische Zaken van de Tweede Kamer. De waterschappen zijn goed op stoom om de hoge ambities die zij zichzelf hebben gesteld op het gebied van energieproductie en -besparing te realiseren. De waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. De ambities van de waterschappen zijn in 2010 vastgelegd in het Klimaatakkoord en vorig jaar in het SER Energieakkoord. De mogelijkheden voor duurzame energieproductie verschillen per afvalwaterzuivering. Dit hangt onder meer af van de toegepaste zuiveringstechnieken, de lokale behoefte aan biogas en warmte, de grootte van de installatie en de afschrijvingstijd van investeringen. De waterschappen kunnen bovendien niet onbeperkt extra investeren in korte tijd. Hennie Roorda, bestuurslid van de Unie van Waterschappen: ‘We zullen ons de komende jaren maximaal inspannen om onze ambities te realiseren. We gaan volop aan de slag met de aanbevelingen uit de Klimaatmonitor. Zo hebben we al onderzoek laten doen naar de mogelijkheden om de energie-efficiëntie bij poldergemalen te verbeteren en verkennen we de inzet van windkracht, zonne-energie en restwarmte. We vertrouwen erop dat de Rijksoverheid op haar beurt helpt met het wegnemen van belemmeringen die onze duurzame ambities in de weg kunnen staan.’

Kinderen aan de slag met groen in de klas Basisschool De Zuidooster in Aalsmeer is gestart met een lesprogramma dat kinderen begeleidt bij het verzorgen van planten. Hiervoor is een plantenwand geïnstalleerd in de drie klaslokalen van groep vijf. Metingen tonen aan dat de luchtkwaliteit in een gemiddeld klaslokaal vaak erg slecht is en dus ongezond voor kinderen en leerkrachten. In de lokalen is het CO2-gehalte boven de norm, het is er warm en stoffig en het ruikt er niet fris. De overheid heeft al het initiatief genomen om de omstandigheden in klaslokalen te verbeteren. Ook vanuit de groensector denkt men na over manieren om scholen te helpen. Vanuit onderzoek is bekend dat planten in een klas kunnen helpen om de luchtkwaliteit te verbeteren: planten breken onder andere CO2 af, vangen stof af, koelen de ruimte en verwijderen vieze geuren. Daarnaast zorgen planten voor een beter leerklimaat: kinderen voelen zich prettiger, veiliger, zijn minder druk en de leerprestaties gaan omhoog. De werkomstandigheden voor leerkrachten zijn ook beter. Toch zijn er nog drempels voor scholen om tot de aanschaf van planten in de klas over te gaan. Klassen hebben meestal beperkte ruimte voor planten en het onderhoud van planten is voor veel scholen een zorg. Bovendien zijn er zelden grote budgetten voorhanden. In samenwerking met een aantal lokale ondernemers bedacht Sign een oplossing voor deze uitdaging: de Tamagotchi-methode. Hierbij krijgt iedere leerling een te personaliseren potje met een eigen plantje en de verantwoordelijkheid om het plantje te verzorgen. De leerling wordt begeleid via een bijbehorend lespakket. Als de plantjes niet gebruikt worden, hangen ze in de daarvoor bedoelde plantenwand, die daarmee ook een mooi decoratief element is in de klas. Voor nog geen 150

euro per klas heeft de school een plantenwand, bijbehorende plantjes en lesmateriaal. Het is aan iedere school om te bepalen of zijzelf deze kosten dragen of een deel, bijvoorbeeld de plantjes, via de ouderlijke bijdrage willen financieren. Naar aanleiding van de ervaringen op De Zuidooster in Aalsmeer wordt met ondernemers bekeken hoe deze methode een landelijk vervolg kan krijgen. Sign initieerde dit project in het kader van Innovatiemotor Greenport Aalsmeer.

Rotterdam is European City of the Year 2015 De internationale Academy of Urbanism in Londen heeft Rotterdam uitgeroepen tot European City of the Year 2015. Rotterdam krijgt de prijs voor de wijze waarop de stad zich in de afgelopen twee decennia heeft ontwikkeld op economisch, sociaal en stedenbouwkundig gebied. De prijs werd in Londen in ontvangst

LINDNER TRACTOREN

genomen door wethouder Ronald Schneider. De Academy of Urbanism wordt gevormd door meer dan 500 wetenschappers, politici en vakspecialisten op het gebied van stedelijke en regionale ontwikkeling. De Academy zet steden die zich op een opmerkelijke wijze weten te ontwikkelen in de schijnwerper. Daarbij is de Academy een denktank waar de nieuwste inzichten op het gebied van stedelijke ontwikkeling worden gedeeld. Een delegatie van de Academy of Urbanism bezocht Rotterdam in september. Wethouder Ronald Schneider ziet in het winnen van de prijs de bevestiging dat Rotterdam aan het begin van een nieuwe bloeiperiode zit. 'De laatste maanden is de ene na de andere (inter) nationale prijs in Rotterdam geland. Het is mooi om deze waardering te mogen ontvangen. En het is nog mooier om te zien dat Rotterdam steeds meer bezoekers en nieuwe bewoners mag ontvangen. Ook steeds meer investeerders tonen, zij het nog wat voorzichtig, interesse om in Rotterdam te investeren. Rotterdam is hot. En ik zou zeggen: verdiend.'

W U E I N

• Laag eigen gewicht • Kleine draaicirkel door 4-wiel besturing • Vrijzicht cabine • 102 PK (75 kW) 4-cil. Perkins Turbo motor • ZF traploze cvt-transmissie • zeer laag zwaartepunt

Archimedesstraat 9, 7701 SG Dedemsvaart, Telefoon (0523) 613 493 www.duport.nl - info@duport.nl

www.stad-en-groen.nl

houtversnipperaars Gebr. De Vor Achterveld BV Hessenweg 164 • Postbus 2 • 3790 CA ACHTERVELD Tel. 0342 45 95 41 • info@devor.nl • www.devor.nl

Alle bomen leiden naar

www.piusfloris.nl B O O M V E R Z O R G I N G

Grafdelfmachines & Voertuigen Hansa machines onderscheiden zich op gebied van: - Kwaliteit - Stabiliteit - Betrouwbaarheid - Kracht - Compactheid - Wendbaarheid

hofstede - timmerman tuinen parkmachines - staphorst Importeur: Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelderland en Flevoland

Weth. Krollstraat 6, 7951 TJ Staphorst Telefoon: 0522 - 468320

Internet: www.hofstedetimmerman.nl E-mail: jan@hofstedetimmerman.nl Telefax: 0522 - 461859

Importeur: Noord Holland, Zuid Holland, Zeeland en Utrecht (Brabant, Limburg)

Lagendijk 178, 2988 AD Ridderkerk Postbus 158, 2980 AD Ridderkerk Telefoon: 0180 - 421399

E-mail: info@gavdwaal.nl Internet: www.gavdwaal.nl Telefax: 0180 - 423453

Nieuws

Nieuwe verharding van Ecodynamic De (half)verharding Stabilizer is een product van Ecodynamic dat gebruikt wordt als toplaag voor wandel- en fietspaden, pleinen en parkeerplaatsen. Door de korrelverdeling is de toplaag goed watervoerend, waardoor het materiaal stabiel blijft. Stabilizer bestaat uit bouwstoffen zoals kwartsieten, natuurstenen en diverse splitten en kiezels. Deze bouwstoffen worden gebonden met een 100% natuurlijk bindmiddel. Het materiaal kent diverse toepassingen in civiele werken. Het product verhoogt de bestendigheid tegen langdurige belasting van halfverhardingen aanzienlijk en past door de natuurlijke uitstraling in een landelijke omgeving. Enkele voorbeelden van toepassing zijn voetpaden, fietspaden, pleinen, boomvakken, paden op begraafplaatsen en parkeerplaatsen. Stabilizer-IJsselmix en StabilizerMaasmix zijn door de vernieuwde samenstelling niet alleen CO2-neutraal, maar â&#x20AC;&#x201C; zoals de producent het zelf noemt â&#x20AC;&#x201C; CO2-neutral+. Dit wil zeggen dat de samenstelling van het product dusdanig is dat het genoeg bindingscapaciteit heeft om niet alleen de bij de productie veroorzaakte CO2 te compenseren, maar ook elders veroorzaakte CO2-verontreiniging te binden.

beleidsdomeinen, bijvoorbeeld stedelijke planning, watermanagement en gezondheidszorg. Die integratie van klimaatadaptatie in andere beleidsdomeinen wordt mainstreaming genoemd en zorgt voor een effectievere beleidsvorming. Om stedelijke aanpassingen aan het klimaat urgenter te maken, is een aanpak nodig die zich richt op het structureel en weloverwogen integreren van klimaatadaptatie in stedelijk beleid. Dat betekent dat gemeenten (maar mogelijk ook andere partijen in de stad) hun percepties en routines binnen verschillende beleidsdomeinen moeten veranderen. Naar verwachting is deze organisatorische verandering een langetermijnproces. Het is van belang dat het gevoel van urgentie wat betreft het mainstreamen van klimaatadaptatie in de praktijk wordt gestimuleerd. Voor nu geldt namelijk: mainstreamen is nog niet mainstream.

Steden zijn nog niet klaar voor klimaatverandering Caroline Uittenbroek, promovenda aan de Universiteit Utrecht, concludeert dat gemeenten aanpassingen aan het klimaat goed kunnen integreren in het huidige beleid. Nu moet dat alleen nog de standaard worden. Steden zijn gevoelig voor de gevolgen van klimaatverandering. Zo zorgde de aanhoudende hitte in juni en juli van dit jaar voor hittestress onder bepaalde bevolkingsgroepen en de heftige regenbuien in augustus veroorzaakten veel ondergelopen kelders en straten. Door de verwachte klimaatverandering zal dit soort weersextremen steeds vaker voorkomen. Om schade in de stedelijke omgeving en onnodig hoge kosten te voorkomen, is het verstandig dat steden nu al beginnen met het zich aanpassen aan klimaatverandering. Gemeenten spelen een belangrijke rol bij de planning en uitvoering van klimaatadaptatie. Ze zijn nauw betrokken bij bijvoorbeeld de aanleg van groene daken en waterpleinen. Diverse gemeenten zijn op zoek naar integrale oplossingen, waarbij klimaatadaptatie wordt geborgd in bestaande

Duurzaam groen begint met een goede basisinrichting van het plantvak Bomen maken onze stedelijke omgeving leefbaar. Een gezonde groene infrastructuur in de stad is daarom onmisbaar. GreenMax is gespecialiseerd in duurzame innovatieve producten voor de inrichting van de plantplaats boven en ondergronds, zodat groen en infrastructuur samengaan.

GreenMax | Tel: 0031 413 29 44 47 | www.greenmax.eu

www.stad-en-groen.nl

Levend kunstwerk vergroot de werklust Vergroenen van de binnenruimte met verticale tuinen heeft positieve invloed op werksfeer en luchtkwaliteit Bij binnenkomst springt de wildeplantenwand van Enterprise Rent-A-Car in Amsterdam onmiddellijk in het oog. Deze groendecoratie van MOOOZ BV is niet alleen een eyecatcher, maar ook nog eens een gezonde wandbekleding. ‘Wetenschappelijk is namelijk aangetoond dat medewerkers door een plantenwand dertig procent efficiënter werken’, zegt Ivo de Groot van MOOOZ. Auteur: Sylvia de Witt

www.stad-en-groen.nl

De verticale tuin siert nu twee maanden het kantoor van Enterprise Rent-A-Car aan de Harry Banninckstraat en menig voorbijganger is al naar binnen gelopen om ernaar te kijken. Deze wand is op maat gemaakt door MOOOZ BV, een expert op het gebied van geveltuinen en mosdaken. Dit bedrijf kan elke binnenruimte vergroenen door middel van een speciaal ontworpen indoorsysteem. Deze groenwanden of verticale tuinen zijn zeer flexibel, nemen weinig ruimte in en kunnen op maat worden gemaakt. Planten in kleine zakjes op matten ‘We zijn aannemer in gevelgroen, zowel binnen als buiten’, vertelt eigenaar Ivo de Groot. ‘Ons Indoor Green Wall-systeem is een compact systeem dat voorzien kan worden van allerlei plantensoorten, zoals luchtzuiverende planten of subtropische beplanting, maar ook kruiden en groenten behoren tot de mogelijkheden. De groene wand is volledig zelfvoorzienend. Een watertank op de grond kan eenvoudig met een gieter worden gevuld, of indirect worden aangesloten op een waterleiding voorzien van een computergestuurd irrigatiesysteem, dat ervoor zorgt dat elke plant voldoende water krijgt.’ Industrieel ontwerper Casper Conradi studeerde af bij MOOOZ en is daar na zijn studie blijven plakken. Hij legt uit hoe de planten op de wand zijn bevestigd. ‘Bij deze plantenwand, die 3,80 bij 3,60 meter groot is, zijn de planten in kleine zakjes bevestigd op vier matten die naast elkaar zijn aangebracht. De matten laten we op maat maken en worden dan bevestigd tegen weer- en waterbestendig plaatmateriaal. Dan is het gewoon een kwestie van alle zakjes vullen met speciaal substraat en vervolgens worden de planten aangebracht.’ Begonnen wordt met een houten regelwerk op de muur, een paar centimeter van de muur af wegens vochtdoorslag naar achteren, zodat je geen betonrot en dergelijke krijgt. Daarop wordt plaatmateriaal bevestigd; je krijgt dan als het ware een compleet ‘muurtje’, enkele centimeters voor de bouwkundige wand. Op de voorzetwand, die zo’n vier centimeter van de muur af staat, worden de zakken voor de planten geniet. De totale breedte van de gehele wand is slechts zeven centimeter. Ivo de Groot: ‘Dit is een heel uniek en compact systeem. Andere systemen zijn namelijk vrij diep, waardoor dit soort wanden wel zo’n dertig centimeter naar voren kan komen en dat is natuurlijk jammer van de ruimte.’

Dertig procent efficiënter werken De plantenwand is niet alleen een lust voor het oog: verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat planten een positieve invloed hebben op de luchtkwaliteit en op het binnencomfort. Planten reduceren het CO2-gehalte en ook de concentratie vluchtige organische stoffen en fijnstof. Sowieso is aangetoond dat natuurlijke elementen als planten bijdragen aan het verminderen van zowel psychologische als fysieke klachten. Ivo de Groot: ‘Het is wetenschappelijk aangetoond dat door een plantenwand medewerkers dertig procent efficiënter werken. Hiermee investeer je eigenlijk ook in je personeel, dus de wand verdient zich letterlijk terug. Uiteraard heeft de wand ook een groot effect op de luchtkwaliteit en de ruimtelijke beleving.’ Dit beaamt ook Casper Conradi: ‘Er is onlangs ook nog een onderzoek geweest naar het effect van planten op de productiviteit. Daaruit kwam naar voren dat mensen zelfs vijftien procent productiever zijn als ze alleen al uitzicht hebben op groen.’ Er is steeds meer vraag naar dit soort wanden. Interieurarchitecte Sheryl Leysner is ervan overtuigd dat dit ook te maken heeft met het feit dat veel bedrijven groener en duurzamer willen zijn. Ook willen ze zich met zo’n wand onderscheiden van anderen. ‘Daarbij is zo’n wand heel goed voor de akoestiek. Alles is hier hard, met een betonnen vloer. We hebben weliswaar hier en daar akoestisch materiaal toegepast, maar

deze plantenwand is zeker een van de redenen waarom de akoestiek hier zo goed is.’ Zij maakte weliswaar het ontwerp voor de kantoorruimte, maar Enterprise-eigenaar Thomas Wolters heeft hier ook een grote invloed op gehad. Sheryl Leysner: ‘Sterker nog: de plantenwand was echt zijn idee. Het was duidelijk wat voor stijl hij zocht en hij gaf aan dat hij in elk geval ook zo’n plantenwand in het interieur wilde.’ Collega Mario Busso van Enterprise maakt het vaak mee dat voorbijgangers door het raam kijken en soms naar binnen komen om naar de plantenwand te kijken. ‘Dan zeggen ze: “Wauw, dit is toch wel heel mooi en apart.”’ Anders dan het gemiddelde autoverhuurbedrijf De planten krijgen iedere ochtend van vier tot zeven uur automatisch water. Het water loopt dan automatisch van boven naar beneden, zodat er geen druppel wordt verspild. Dit kan ook nog op afstand worden gestuurd, als men dat zou willen. Achter de wand bevindt zich een technische ruimte, vanwaar leidingen lopen naar een irrigatiesysteem dat langzaam druppelt. Stel dat de stroom tijdelijk uitvalt, waardoor de planten geen water krijgen, dan wordt dit geregistreerd en vervolgens zal er een sms’je naar MOOOZ worden gestuurd. Hierop wordt dan actie ondernomen om schade te voorkomen.

Mario Busso van Enterprise en interieurarchitecte Sheryl Leysner.

www.stad-en-groen.nl

Ivo de Groot en Casper Conradi

‘Door zo’n plantenwand investeer je eigenlijk ook in je personeel’ Tevens is er de mogelijkheid om het systeem uit te breiden met extra meetinstrumenten, zoals een temperatuur- en vochtsensor. De plantenwand is bedekt met speciaal geselecteerde kamerplanten, want niet iedere plant kan verticaal groeien. De Groot: ‘Twintig tot vijfentwintig soorten kunnen wij in principe gebruiken. We kijken dus eerst goed wat de opdrachtgever wil en daarna kijken we wat mogelijk is. We moesten rekening houden met de lichtval; die is hier binnen toch vrij beperkt. Om de planten van voldoende licht te voorzien, hangen er nu volledig geautomatiseerde lampen boven. Het moest een wilde tuin worden met het liefst zo veel mogelijk kleur, geen stijve bedoening. Geen bloemen; dat lukt niet en verder zijn die heel beperkt aanwezig, want ze bloeien hooguit een paar weken per jaar. Er is gekozen voor verschillende bladvormen met kleuraccenten, voor planten die wild kunnen groeien, maar die je toch in toom kunt houden, zoals: Ficus Pumilia, Philodendron Scandens, Aglaomorpha, Calthea, Didymochlaena, Ctenanthe en Adiantum. Onderhoudscontract Bij zo’n wand hoort natuurlijk wel onderhoud. Het is niet zo dat de wand geplaatst wordt en

www.stad-en-groen.nl

men er verder geen omkijken meer naar heeft. Vaak wordt gewerkt met een onderhoudscontract. Eén keer per maand komt MOOOZ dan naar de opdrachtgever om onder andere de voeding te controleren, waar nodig te snoeien en het systeem geheel door te lopen. Ivo de Groot: ‘Als de klant aangeeft dat hij dat niet wil, dan is dat prima, maar dan ligt het risico voor een groot gedeelte bij hem. Er komt namelijk toch heel wat kennis bij kijken. De planten van zo’n wand zijn constant in ontwikkeling; soms moet je snoeien om de groei te bevorderen of om de plant juist wat af te remmen. Ook als er gemeld wordt dat er iets is met het systeem, dan komen wij dat kosteloos fixen. En mocht er per ongeluk een plantje zijn doodgegaan, dan vervangen wij dat ook kosteloos.’ Toen de plantenwand eenmaal naar klantwens was gemaakt, kreeg De Groot ineens te horen dat er ook nog een grote ‘E’ in moest komen, het logo van Enterprise. ‘Zonder blikken of blozen hebben we “ja” gezegd’, zegt Casper Conradi. ‘Maar dat was toch nog wel een uitdaging. In die matten, die zijn gestikt volgens een bepaald systeem, kun je namelijk niet zomaar een gat maken. Toen moesten we bedenken wat wel kon en wat niet. Het logo zit nu voor de planten en de plantjes die erachter zitten, krijgen minder licht en hebben dus wat meer zorg nodig. Maar ze groeien naar het licht toe, dus dat komt wel goed.’

Een gemiddeld autoverhuurbedrijf heeft een saaie wand Naast de plantenwand ziet de kantoorruimte er verder ook erg groen uit. Zo is er een grote Kermit-de-kikker-achtige groene wand en staat er een enorme robuuste houten tafel in het midden. De aanblik is totaal anders dan die van het gemiddelde autoverhuurbedrijf. Het kan niet anders of Enterprise verhuurt ook ‘groene’ auto’s? Mario Busso: ‘Een heel groot deel is inderdaad een groene vloot: elektrische auto’s en hybrids, dus dat heeft er zeker wel mee te maken.’ Het kantoor lijkt hoe dan ook niet op een kantoor, eerder op een gezellige werk- annex horecaruimte waar je met je laptop kunt plaatsnemen aan de grote tafel en kunt genieten van een lekkere cappuccino. ‘Dat is ook waarom Enterprise mij heeft gekozen als interieurarchitecte’, vertelt Sheryl Leysner lachend, ‘want ik doe ook veel hospitalityprojecten. Een kantoor laten inrichten doe je als bedrijf maar één keer in de zoveel tijd en de gedachte achter dit interieur is: kom maar binnen, wij zijn leuk, hier is het warm en gezellig. Aan de buitenkant zie je dus niet echt wat voor bedrijf Enterprise nu eigenlijk is en dat is bewust zo gedaan. Bij een gemiddeld autoverhuurbedrijf stel je je een saaie wand voor, een balie ervoor in de kleur van de huisstijl met het logo erop en dat is het dan.’ Ook Mario Busso onderschrijft deze andere visie van Enterprise. ‘Als je bij ons een auto komt huren, heb je het gevoel dat je een huiskamer binnenloopt.’ ‘Ik ben overtuigd. Ik zal zo’n plantenwand vast en zeker vaker inzetten in mijn projecten’, besluit Sheryl Leysner.

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5039

Sectorclubs Even wat korte gedachten op papier over brancheorganisaties. Rond deze tijd van het jaar kijken we nog wel eens terug en wensen we elkaar alle goeds voor de toekomst. Vanuit dat perspectief deze column. In Nederland kennen we een lange traditie van werknemersorganisaties (vakbonden) en werkgeversorganisaties. Met de eerste heb ik niet zo veel, zelfs als werknemer niet. Wellicht is dat omdat vakbonden aan de basis lagen van het socialisme. Karl Marx organiseerde vanuit Brussel een netwerk van arbeidersorganisaties, wat leidde tot de stichting van de Eerste Internationale. En dat staat iets te ver van mijn opvoeding en maatschappijvisie af. Maar dat terzijde. De andere groep, de zogenaamde werkgeversorganisaties, hebben hun oorsprong in de collectiviteit van werkgeversbelangen, belangenbehartiging voor en dienstverlening aan de aangesloten werkgevers. VNO-NCW werd opgericht omdat in 1899 industriëlen beseften dat ze zich moesten verenigen om de politieke besluitvorming goed te kunnen beïnvloeden. Een nobel streven! Onder deze groep werkgeversorganisaties hebben we de brancheorganisaties. Sectorale clubs, die vaak zijn aangesloten bij VNONCW en hun branche collectief vertegenwoordigen in allerlei al dan niet politieke praatclubs, waarvan u de ene keer van het nut overtuigd bent en de andere keer denk: stop er maar mee; het politieke besluit staat reeds vast. Ook de groensector kent brancheverenigingen. De bekendste is toch wel de VHG. De VHG behartigt de collectieve en individuele belangen van haar leden op sociaaleconomisch en bedrijfsmatig gebied. De VHG bestaat uit vakgroepen, regionale afdelingen, een ledenraad, het bestuur en een landelijk bureau. (bron: www.vhg.nl) Naast de VHG bestond altijd al CUMELA. Bij CUMELA zijn vanouds loonwerkers en mestdistributeurs aangesloten. Maar door de sterke wijzigingen in het dienstenpakket van loonwerkers zijn het nu ‘specialisten in groen, grond en infra’. Groen staat bij CUMELA voorop en sluit natuurlijk veel bedrijven in. Als professioneel groenbedrijf heeft u dus vier keuzes: u bent aangesloten bij de VHG, bij CUMELA, bij geen van beide of bij allebei. Wij hebben al jaren geleden specifiek gekozen voor CUMELA, en niet zonder daarover na te denken. CUMELA ligt namelijk voor een hovenier/groenvoorziener niet direct voor de hand. En loonwerker zijn we nooit geweest. Maar we zijn ‘doeners die denken’, en dat zijn de CUMELA-mensen ook. De loonwerkersmentaliteit met professie. Ook al zijn we groenvoorzieners, het boerenbloed stroomt door de aderen van deze én onze club. Als mensen ‘uit de Waard’ spreekt ons dat aan. Wat betreft thema’s als hrm, aanbestedingsprocedures, veiligheid, milieu en gezondheid blijven ze dicht bij de basis. Hun leden: mensen die met een no-nonsensmentaliteit toegevoegde waarde willen creëren en wat centjes willen verdienen. Geen crea-bea-bijeenkomsten over cradle-to-cradle, waar je na enkele jaren niks meer van hoort. Wel (regionaal hard) bezig met praktische initiatieven op het gebied van milieu en veiligheid. Het lidmaatschapsgeld bedraagt bij CUMELA minder dan de helft van dat van de andere club. En dan gaat het wel om duizenden euro’s per jaar! Wisten we dit vooraf? Ja, want de uitstraling van de organisatie en vooral de mensen die je spreekt, maken GRONDIG het verschil. Er is aansluiting of kortsluiting, zeg ik dan maar. Als we eerlijk zijn, raadplegen we onze branchevereniging niet zo vaak. We zijn te eigenwijs en selfsupporting. En voor bepaalde businesscases zoeken we ook elders in de markt naar experts.

Kritisch blijven we ook, zowel over de club waarbij we aangesloten zijn, als over de club waarvan we geen lid zijn maar waarmee we wel, zowel regionaal als landelijk, goede contacten onderhouden. De eenzijdige wijze waarop ‘de sector’ is en was vertegenwoordigd in het beruchte onkruidbestrijdingsdossier is daar een voorbeeld van. Jammer. Een objectievere lobby waarbij alle leden tot hun recht komen was beter geweest. En concessies hadden in een veel later stadium gedaan kunnen worden. En juist op dit dossier hebben de individuele leden zich te weinig laten horen binnen de clubs en heeft een objectief geluid in de vergaderzalen van de Staten Generaal vanuit één bedrijf weinig kans. Die ervaring hebben wij reeds opgedaan. Dat bewijst dan toch weer dat collectiviteit vanuit de sector nuttig en noodzakelijk is, en dat ieder bedrijf wel de club vindt waar men zich het beste bij thuis voelt. Wilco Boender Commercieel manager, Verheij Integrale groenzorg PS: VHG, CUMELA en alle lezers: Al het goede voor 2015 gewenst en blijf onderscheidend!

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.Nieuwsbrief.nl/artikel.asp?id=51-5052

www.stad-en-groen.nl

In de boombak gevuld met Vulcatec granulaat zijn de verankeringskorven zichtbaar. deze zijn gemaakt van gegalvaniseerd bouwstaal en verankerd aan de brug. De blauwe spanbanden liggen klaar om de bomen direct na aanplant aan de ankers vast te zetten.

Bijzonder groenproject in ‘s-Hertogenbosch Stadspark op een spoorviaduct Het wordt een bijzondere landmark in ’s-Hertogenbosch: de Paleisbrug, die de onderwijsboulevard en de oude binnenstad verbindt. Toegankelijk voor voetgangers en rustig fietsverkeer met een verblijfsfunctie om van de omgeving en van de brug zelf te genieten. Want wat de brug bijzonder maakt is het groen. Maar een stadspark met bomen op een brug, kan dat eigenlijk wel? We spraken met de ‘groendeskundigen’ die bij dit project betrokken zijn. Auteur: Harriëtte van der Maat, Cobra adviseurs In 2010 werd Joost Verhagen, directeur van Cobra adviseurs, al eens gepolst over wat er bij zo’n project komt kijken. “De bomen moeten natuurlijk windvast in bakken komen. Maar als ze daarin flink geworteld zijn, kunnen ze bij een stevige wind met de bak omkiepen. Spanbanden helpen dan niet. We zijn uitgekomen op verankeringskorven, gemaakt van verzinkt staal en vastgeboord in de brug. Wortels groeien door de korven en het geheel komt muurvast op de brug te staan.” Boomsoortenkeuze Piet Oudolf, tuinarchitect, bekend van de Highline in New York, maakte het beplantingsplan. Dendroloog Jaap Smit keek mee naar de plantencombinaties en de leverbaarheid van het plantmateriaal. “Het was een fantastische lijst met opvallende en bijzondere heesters en bomen. We hebben kritisch gekeken naar de plantcombinaties. Droogteminnende planten als Vitex canabifolia zijn gescheiden van moerasplanten als Magnolia virginiana. Dat kon, want ze staan in verschillende bakken. Verder hebben

www.stad-en-groen.nl

we, vanwege de wind, grootbladige planten als Magnolia hypoleuca vervangen door andere soorten. In 2012 hebben we samen met de gemeente ‘s-Hertogenbosch vier kwekerijen bezocht om te weten of alles ook wel leverbaar was. De leverbare maat van de ene plant is wel wat groter dan de andere, maar dankzij het uitgekiende beplantingsplan van Piet Oudolf ontstaat straks een harmonieus geheel. Resultaat: een waar arboretum op de brug!’’ Niet te veel, niet te weinig Wind, zon en regen hebben vrij spel op de brug. De drainage vormt daarom ook een apart, niet onbelangrijk hoofdstuk. Mastop Totaaltechniek, als onderaannemer van hoofdaannemer Mobilis, heeft hiervoor gezorgd. In de boombakken is een ingenieus netwerk aangebracht van drainageen bodemvochtmeetapparatuur. Een teveel aan water wordt weggepompt, een tekort wordt aangevuld. “Eigenlijk heeft de beplanting het op de brug beter dan gewoon in de stadse natuur”, vertelt Günther Rutten, die toezicht houdt en het bestek voor dit werk heeft verzorgd, “De

vochthuishouding wordt zo uitstekend bewaakt.” Maar naast vocht moet de basis van waaruit het groen gevoed wordt optimaal zijn. Günther: “Er is uiteindelijk gekozen voor lavasubstraat. Het is licht van gewicht en het vochtgehalte is goed te sturen. Daarnaast is het eenvoudig aan te brengen, omdat het via slangen de brug opgeblazen kan worden”. Digitale hulp Een doordacht tuinontwerp op papier en een check door een dendroloog zijn nog geen garantie voor een geslaagd eindresultaat. Want komt het papieren ontwerp wel overeen met de werkelijkheid? Koen Verhoeven, specialist GEO-IT, zette de tekening van Oudolf minutieus om naar een digitale omgeving in Cobra360+ KaartViewer. Betrokkenen bij het werk hebben via een telefoon, tablet of pc toegang tot de kaart. Werken met papieren overzichten is verleden tijd. De KaartViewer biedt de mogelijkheid om meldingen door te geven op de kaart. De toezichthouder ziet bijvoorbeeld een fout in de aanleg van de drainage, maakt ter plaatse een foto en stelt

Opbouw boombak. Onderin een drainlaag van 10 cm grind met daarin een drainslang. Aan beginpunt een put om drainage door te spuiten. Aan eindpunt een put om de verbinding door het brugdek naar de andere boombak door te spuiten. De draadeinden voor de verankeringskorven steken omhoog. De groene kabel is voor de vochtsensor. De zwarte tyleenslang voor de druppelslang. In de kabelgoten zijn de leidingen voor de vloerwarming zichtbaar.

Twijfels bij de aannemer of de gekozen boom qua kluit wel zal passen, kunnen meteen weggenomen worden. En dat scheelt tijd! Daarnaast is het voor de planters eenvoudig om de bomen op de juiste plek te zetten.

Boomlabel 183 Prunus serrula op zijn plantplaats op de Paleisbrug.

via een automatische mail de betreffende aannemer meteen op de hoogte. De aannemer kan de melding en foto direct bekijken binnen de KaartViewer. Kwaliteit plantmateriaal vooraf gecontroleerd Het hele groenwerk is door Günther Rutten vervat in een bestek, zoals het aanbrengen van substraat, het leveren en aanbrengen van de beplanting en vijf jaar onderhoud. Voor de beplanting gelden aanvullende kwaliteitseisen. Piet Oudolf heeft een specifiek beeld voor ogen voor iedere boom of struik. Bij kwekerij Ebben, die als hoofdaannemer het groenwerk mag uitvoeren, fotografeerde en nummerde Jaap Smit alle bomen en hing er Cobra’s Boomlabels aan. De nummers corresponderen met de nummers op de digitale kaart. Door een klik op het boomnummer ziet iedere betrokkene om welke boom het gaat.

Technisch milieubewust hoogstandje De Paleisbrug wordt een toeristische trekpleister, een voorbeeld van technisch milieuvriendelijk vernuft; de vloerverwarming, verkregen door aardwarmte, voorkomt dat de brug in de winter spiegelglad wordt en de vochthuishouding wordt digitaal in de gaten gehouden. De bijzondere schuine liften zorgen ervoor dat iedereen gebruik kan maken van de brug. Nieuwsgierig geworden? Wilt u zelf eens zien hoe de paleisbrug wordt ingericht? Kijk dan op cobra-adviseurs.nl/ cobra360/cobra-360-projecten/ den-bosch-paleisbrug.

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-4966

Dit artikel is geschreven onder verantwoordelijkheid van Joost Verhagen, directeur. Jaap Smit is dendroloog, Günther Rutten is medewerker beheer en bestekken, Koen Verhoeven is medewerker GEO-IT. Allen zijn in dienst bij Cobra adviseurs. Meer informatie 088 - 262 72 00. Bedrijf: Cobra boomadviseurs bv Naam: Joost Verhagen Functie: Directeur Plaats: Wilbertoord Omvang: 25 medewerkers

www.stad-en-groen.nl

Maaibeheer vaste planten Winterbeheer en onderhoud vaste planten in de gemeente Utrecht De laatste jaren past de gemeente Utrecht in het openbaar groen steeds vaker onderhoudsarme beplantingen toe met vaste planten, zowel in grote borders als bij boomspiegels. De borders zijn een succes bij burgers en beheerders, hoewel deze laatste groep hier nog wel eens sceptisch tegenaan kijkt. De voordelen: fraai, hoge biodiversiteit en relatief lage onderhoudskosten. Is er aanleiding voor grootschalige toepassing? Auteur: Peter Jansen Arjan Post (kweker en ontwerper) en Hans Booij (groenontwerper-adviseur), beiden werkzaam bij Ruimte voor Advies BV, hebben in Utrecht al diverse borders ontworpen en zijn enthousiast. Hans: â&#x20AC;&#x2DC;Bewoners krijgen meer kleur in de wijk: een saaie groenstrook wordt een palet van kleuren, de biodiversiteit neemt toe en het beheer is extensief. Het voegt echt wat toe aan de buitenruimte. Voor projectleiders die bijvoorbeeld na een wegrenovatie mooi en relatief eenvoudig te beheren openbaar groen willen achterlaten, zijn de borders een uitkomst. Het beeld is kort na de aanplant al fraai en blijft daarna het gehele jaar door verrassen met verschillende bloeikleuren. Kortom: er is zeker toekomst voor deze borders.â&#x20AC;&#x2122; Samenstelling Het geheim zit hem, net als bij recepten, in de samenstelling. De borders bestaan uit bolgewassen en speciaal geselecteerde soorten van robuuste, onderhoudsarme vaste planten, in ogenschijnlijk willekeurige mengingen en eventueel onderbroken door solitaire of groepen heesters. De borders zijn laagsgewijs opgebouwd, zodat ze het gehele jaar door bloeien. Arjan:

www.stad-en-groen.nl

Jerome Kernplantsoen in Utrecht.

Balijelaan, oude situatie.

‘Alleen soorten die hoger worden dan 40 cm, goed uitstoelen, dichte zoden vormen en toekunnen met één jaarlijkse maaibeurt zijn bruikbaar.’ Reden: het gros van de onkruidgroei verliest het al snel van deze stevige vaste planten. Beheer Het beheer blijft grotendeels beperkt tot het eens per jaar maaien of klepelen van de beplanting. Tussentijds bestaat het onderhoud uit ongeveer zes kortdurende rondes per jaar, waarbij handmatig – dus niet met de schoffel! – het onkruid wordt gewied. Zo kan worden volstaan met een relatief laag beheerbudget. Hans is van mening dat aanwezig onkruid niet direct bezwaarlijk hoeft te zijn bij het toepassen van de vasteplantensoorten, mits je sterke soorten gebruikt. Hans: ‘Laat die ene melkdistel, paardenbloem of klein kruiskruid maar staan. Dit zijn vaak wat eenlingen die de borders niet zullen verstoren. Richt je als beheerder op hardnekkige onkruiden als grote brandnetel en akkerdistel. Handel je hier niet adequaat op, dan kan een border in korte tijd uit elkaar worden gedrukt en ontstaat er een rommelig beeld.’ Maaien of klepelen van borders was geen gemeengoed, maar is nu opgenomen in het onderhoudsregiem ‘vasteplantenmaaibeheer’ (VPM). Stefan Pasma (adviseur groenbeheer bij de gemeente Utrecht) is betrokken bij de wijze van beheer en begeleidt een monitoringstraject ten aanzien van dit nieuwe werkpakket. ‘Het werkpakket is grofweg gebaseerd op de handelingen: afmaaien van het oude loof in het voorjaar (maar bij toepassing van bloembollen eind januari!),

Balijelaan, nieuwe situatie.

twee keer per jaar inboeten (de vakken moeten zo snel mogelijk sluiten) en jaarlijks ongeveer zes regelmatige maar korte beheeracties waarbij handmatig onkruid wordt gewied.’ Stefan Pasma is stellig over het handmatig wieden: ‘De schoffel is hierbij streng verboden. Ondergrondse uitlopers kunnen worden weggeschoffeld, terwijl het juist zo belangrijk is dat de planten snel uitstoelen zodat het onkruid minder kans krijgt.’ Geen vast eindbeeld De borders zijn toekomstbestendig, maar het is niet gezegd dat het beeld bij aanleg ook het eindbeeld is. Arjan: ‘Sommige soorten leggen het af, maar andere soorten stoelen daardoor juist uit. Dit verschilt weer per locatie of per jaar. We ondervangen dit door een stevige basissamenstelling, die bestand is tegen wisselende omstandigheden.’ Het ‘spelen’ met maaibestendige vaste planten is niet iets wat alleen kwekers of adviesbureaus kunnen. Iedere opzichter kan goed beheerbaar openbaar groen aanleggen, en doet dit misschien al vele jaren met fantastische resultaten. Rotondes, middenbermen, parken, boomspiegels zijn ideale plekken om vaste planten toe te passen, op welke wijze dan ook. Visie en vakkennis bepalen of het toepassen van vaste planten in de openbare ruimte succesvol is.

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5040

Hans Booij is eigenaar van Ruimte voor Advies BV samen met Rene Harleman. Hij is een groenontwerper cq. - adviseur. Hun werkzaamheden vinden plaats in zowel het landschappelijke als stedelijke gebied plaats.

www.stad-en-groen.nl

Advertentie algemeen (190 mm x 135 mm A5) drukklaar.pdf 1 9-3-2010 15:54:58

CMY

Onkruidborstelmachine ST622-Pro370

Het lage eigengewicht van slechts 40kg en de extra grote wielen maken deze machine zeer wendbaar en licht te bedienen. Dankzij de nieuwe borstelkop, met 6 borstelelementen en snelwisselsysteem, borstelt hij ruim buiten de wielen. Verder is de machine voorzien van trillingdempers en een reductiekit wat het comfort verder verhoogt.

Wilt u milieuvriendelijk, snel en eenvoudig onkruid, mos en/of groene aanslag verwijderen, dan is de Ariens onkruidborstelmachine ST622-Pro370 de juiste machine voor u. Geen gebruik van chemicaliën en meteen resultaat.

Voordelen van de Ariens onkruidborstelmachine ST622-Pro370 ten opzichte van andere manieren van onkruidbestrijding zijn o.a.: • Milieuvriendelijk. • Direct resultaat. • Te gebruiken bij ieder weer type. • Ook de voedingsbodem wordt verwijderd. • Lage aanschaf- en borstelprijs. • In tegenstelling tot een bestrijding met chemicaliën kan de machine ook gebruikt worden in een niet groeizame periode.

since 1933

since 1958

HELTHUIS Tuin en Parkmachines B.V.

Machine excl. btw € 1152,89 Machine incl. btw € 1395,00

Al meer dan 50 jaar het adres voor tuinen parkmachines

Set borstels excl. btw € 17,77 Set borstels incl. btw € 21,50

“Poort van Midden Gelderland” Oranje 2 6666 LV Heteren www.helthuis.com

T F E

+31 (0)26 – 4723 464 +31 (0)26 – 4722 722 kathy@helthuis.com

Flora- en faunawet: weet wat je beschermt, als je beschermen moet! De Flora- en faunawet: soortbescherming of projectbelemmering? Hoe wordt deze in de praktijk beleefd? Dat ik de term ‘belemmering’ gebruik, is niet willekeurig. De Flora- en faunawet bezorgt veel opdrachtgevers kopzorgen. Ze weten zich geen raad met deze materie, een wet die - het spijt me zeer - al ruim tien jaar van kracht is. Binnen dit tijdsbestek zou een wettelijke verplichting toch wel ingebed mogen zijn. Het tegendeel blijkt. Veel organisaties hebben amper weet van deze wet en onbekend maakt onbemind. Een veelvoorkomende reactie: ‘De Flora- en faunawet is toch zelden van toepassing?’ Fout! De Flora- en faunawet is altijd van toepassing. Het is een cliché, maar start op tijd. Als je weet hoe de hazen lopen, wordt de weg alleen maar korter. Voorkom hiermee tussentijds oponthoud en onnodige kosten. Zoek de fout bij jezelf, leg de schuld niet bij de Flora- en faunawet. Hoe star deze wet ook is, de problemen ontstaan doordat je zelf te laat bent gestart.

De Flora- en faunawet bezorgt veel opdrachtgevers kopzorgen Waar het aan ontbreekt: actuele soortinformatie en monitoring. Weet wat je beschermt alvorens je het kunt beschermen. Hang niet zomaar vleermuiskasten op, maar zorg ervoor dat je vooraf de juiste informatie hebt. Ook uitvoerend personeel ontbeert het aan soortkennis. Een certificaat leidt niet direct tot voldoende kennis. ‘Bevoegd’ betekent niet altijd ‘bekwaam’. Nee, maar de combinatie van een ecoloog met uitvoerend personeel is wel ijzersterk. Ook de herziene gedragscode voor beheer en onderhoud van Stadswerk en VHG voorziet in deze ontwikkeling. Naast het zorgvuldig handelen wordt nu ook de nadruk gelegd op het zorgvuldig inventariseren. Hier wordt dus winst geboekt. Ook de monitoring van maatregelen is sterk onderbelicht en dat is nog een understatement. Zolang het belang van monitoring - en vergeet vooral ook niet handhaving - niet wordt erkend, blijft de Flora- en faunawet een wassen neus!

‘Bevoegd’ betekent niet altijd ‘bekwaam’ Terugkomend op het doel van de Flora- en faunawet, soortbescherming, wil ik opmerken dat deze wet een prominente rol inneemt in het dagelijkse werk van de ecoloog. Hierdoor ontstaat bij mij het gevoel dat niet-beschermde soorten geen bestaansrecht hebben. Zolang de wet niet wordt overtreden, zal het de opdrachtgever worst wezen. Onvervalste discriminatie? Ja! Een kwalijke zaak, waardoor ik mij afvraag of de Floraen faunawet bijdraagt aan de Nederlandse biodiversiteit. Mijn antwoord luidt: nee, althans niet per definitie en zeker niet voor alle soortgroepen. Beschermde soorten beslaan namelijk maar een handvol van de Nederlandse biodiversiteit. Nagenoeg de gehele insectenfauna ontbreekt, terwijl deze groep misschien wel 75 procent van onze biodiversiteit beslaat. Zijn deze soorten gewoonweg het beschermen niet waard? Het antwoord heeft alles te maken met geld! Is het economisch verantwoord om voor elke ingreep uitgebreid onderzoek te doen naar het voorkomen van steekmuggen en het effect op de populatie en het ecosysteem? Nee, hiervoor is geen draagvlak. Is dit erg? Nee, zolang we ons niet verschuilen achter de Flora- en faunawet

en erkennen dat daarbuiten nog een scala aan behoudenswaardige soorten bestaat. Met de zorgplicht geeft de Flora- en faunawet hieraan voorzichtig vorm. Volstaat dit? Natuur is dynamisch, wetgeving zwart-wit. Wie slaat de brug tussen wetgeving en werkelijkheid? Bas Dielen is ecoloog bij Brouwers Groenaannemers en is de spil tussen theorie en praktijk op het gebied van ecologie en natuurwetgeving.

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5041

www.stad-en-groen.nl

Hij borstelt, schuift, blaast, maait en zuigt Toonbeeld van een in ergonomisch opzicht optimaal vormgegeven werkplek De multifunctionele werktuigdrager LM Trac 286 is ontworpen voor onderhoudswerkzaamheden aan de openbare ruimte, vastgoed en hovenierswerk. De gemeente Groningen werkt er al twintig jaar mee en heeft er momenteel negen in gebruik. ‘Door hun compactheid en wendbaarheid bevallen ze ons zeer goed,’ zegt John Veninga, wagenparkbeheerder bij de gemeente Groningen. ‘Wij zetten ze ’s winters vooral in op de smallere straten in oude wijken.’ Auteur: Sylvia de Witt De Finse fabrikant OY Lai-Mu lanceerde de LM Trac al in 1987 met het model 180. Inmiddels zijn er vijf typen en de LM Trac 286 is de kleinste. Importeur is Jean Heybroek BV uit Houten en de machine doet het goed in Nederland, ook vanwege zijn compactheid en gebruikersgemak. Er zijn er zo’n 700 exemplaren van verkocht. ‘Het verwisselen van aanbouwwerktuigen is een fluitje van een cent met het snelwissel-A-frame,’ vertelt Theo van Eijden, productspecialist LM Trac. ‘Gewoon de vergrendeling omhoog, het A-frame

www.stad-en-groen.nl

naar beneden en het werktuig is ontkoppeld. Het hefsysteem heeft twee hefcilinders waarvan er één een compensatiecilinder is. Hiermee kun je de benodigde borsteldruk perfect aanpassen aan elke situatie.’ Volgens Van Eijden is de cabine van deze machine ook een toonbeeld van een ergonomisch gezien optimaal vormgegeven werkplek, met z’n lekkere brede instap en grote bewegingsruimte. ‘Bovendien is het geluidsniveau zo laag

dat gehoorbescherming niet nodig is en hebben zowel de verwarming als de airconditioning voldoende capaciteit om onder alle weersomstandigheden een comfortabele werkplek te garanderen.’ Het is dus goed toeven in de cabine van de LM Trac, of het buiten nu +30 graden is of -5. De twee- of vierwiel-aangedreven machine draait vooral als borstelmachine. Hij is compact en via de bekende borsteldrukregeling is de druk van de borstel perfect aan te passen aan elke situatie, bijvoorbeeld op ongelijke terreinen en wisselende

gemeente Groningen, is er enthousiast over. ‘Deze LM Tracs zijn kleine, handige, wendbare machines die vooral in de wat smallere straten worden ingezet waar de grotere machines niet kunnen komen. Niet op de stoepen, want dat is echt onbegonnen werk tijdens het sneeuwruimen. Als je daarmee begint en je doet één buurt wel en de andere niet, dan weet je wel hoe laat het is. Met deze machines kun je ’s winters strooien en sneeuw borstelen met de borstel die voorop zit. De borstel draait rond met een hoog toerental. Door de hydraulische rolbezem onder een hoek ten opzichte van de machine te plaatsen, kun je de sneeuw ofwel naar links of rechts vegen. Met de ingetrokken loopwielen zal geen enkel obstakel de werking hinderen. We proberen altijd zo veel mogelijk sneeuw van de straten af te krijgen, waardoor we minder hoeven te strooien.’ De gemeente Groningen werkt dus, zoals eerder gezegd, al heel lang met deze machines, vooral in de wat oudere wijken waar de straten smaller zijn. Veninga: ‘Andere machines zijn hiervoor dan al gauw te groot. De LM Trac is klein en licht, en met onkruid borstelen in het voorjaar komen we hiermee wél op de stoepen, want een zwaardere machine zou hier echt te veel vernielen. Daar is een stoep immers niet voor gemaakt.’

‘De stoepen sneeuwvrij maken is echt onbegonnen werk als het continu blijft sneeuwen. Als je daarmee begint en je doet de ene buurt wel en de andere niet, dan weet je wel hoe laat het is’ Afschrijven na acht jaar Onkruid borstelen met een stalen borstel is bij de gemeente Groningen toch wel de hoofdzaak van de werkzaamheden. In dit seizoen zijn ze nog volop bezig met het verwijderen van bladeren, waartoe een bladblazer voorop wordt gemonteerd, maar straks in het winterseizoen worden ze ingezet om een strooier te trekken en een sneeuwborstel voorop aan te drijven. Veninga: ‘Maar als je sneller kunt werken met de andere, grotere machines die we ook hebben, dan gebruiken we die natuurlijk. Onze rolbezem voor de LM Trac is 1,30 meter breed en voor de grotere machines kunnen we er eentje van twee meter voor zetten. Iedereen schreeuwt moord en brand in de sneeuwperiode en wil snel geholpen worden, dus waar we snelheid kunnen maken, zullen we dat zeker doen. Die grotere machines

oppervlaktes. Door een snelwisselsysteem kun je bijvoorbeeld ook een rolbezem, kantensnijder of een 150 centimeter brede klepel in slechts een paar minuten aankoppelen. De hydrostatische aandrijving is voorzien van een zogenaamde flush valve om het gesloten aandrijfsysteem continu te reinigen, en de kiepbak is eventueel ook hydraulisch te bedienen. Heel handig in gebruik dus. Andere machines zijn al gauw te groot John Veninga, wagenparkbeheerder bij de

www.stad-en-groen.nl

‘Iedereen schreeuwt in de sneeuwperiode moord en brand en wil snel geholpen

machine alleen zou kunnen gebruiken in de winterdienst, zou hij veel te duur zijn. Wij kopen machines die het hele jaar rond iets voor ons kunnen betekenen.’

worden’ gebruiken we dan voor de grotere wegen.’ ‘Zoals bij iedere aankoop wordt de prijs van de machine afgezet tegen zijn voordelen en zijn levensduur,’ vertelt Veninga. ‘Wij schrijven ze af in ongeveer acht jaar. Er zal er wel eens eentje tussen zitten die na zeven, acht jaar op is. Maar gemiddeld kunnen ze bij ons nog wel drie jaar op een lager niveau door draaien, als reservemachine of bijvoorbeeld als wintermachine. De ene machine draait ook meer dan de andere; dat hangt ook een beetje van de wijk af.’ Technische gegevens Het rendement van de LM Trac is hoog ‘Wij gebruiken de LM Tracs gedurende een aantal periodes per jaar hoofdzakelijk om stoepen en randen van fietspaden te borstelen. Daarna komt er tijdens de bladperiode een bladblazer voorop. Je werkt het makkelijkst met een kleine machine als je van de weg af moet. Dan komt de winterperiode, waarin ze een borstel voorop krijgen en een strooier erachter. En in het voorjaar gaan we weer vrolijk verder met het onkruid. Doordat we ze in alle seizoenen kunnen gebruiken, is het rendement van de machines hoog. Als je deze

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5042

Motor: Lombardini driecilinder diesel Vermogen: 30 kW (40 pk) Tankinhoud: 38 liter Transmissie: Hydrostaat, 2 groepen Rijsnelheid: 25 km/h Werk Hydrauliek: 50 l/min bij 200 bar Breedte: 134 cm Hoogte: 209 cm Gewicht: 1.175 kg

www.stad-en-groen.nl

Een overzicht van de meest relevante werktuigdragers voor de winterdienst In Stad+Groen 6 van dit jaar stond een overzicht van de meest relevante werktuigdragers voor openbaar groen. In openbaar groen worden werktuigdrager natuurlijk vaak en graag gebruikt. Niet alleen voor het openbaar groen in de stad, maar ook voor andere openbare ruimtes in de gemeente, zeker in de winter. Met de juiste aanbouw kun je ermee zout strooien, sneeuw schuiven, borstelen en vele andere toepassingen. Auteur: Peter Jansen

www.stad-en-groen.nl

Importeur / fabrikant Type Eerste productiejaar Gewicht ledig voertuig (kg) Afmetingen L/B/H (in mm) Brug LxB (in mm) Standaard banden Motorfabrikant Motortype Motorvermogen (kW / pk) Snelheid (km/u) Transmissie Stuurmodus Speciaal materieel Smalspoor (in mm) Winter aanbouwmogelijkheden

Aebi Schmidt Nederland MT720 2013 2150 kg 4375x1600x2050 mm 2600/2900/3200 x 1600 mm Achterzijde dubbellucht VM 3.0 Euro6 4-cilinder turbodieselmotor 80 kW bij 2600 min-1 / 420 Nm bij 1100 min-1 40/45 km/u en 90 km/u 6 versnellingen, mogelijk met kruipstand en PTO hydraulisch ja ja, spoorbreedte 1320 mm Inschakelbare 4x4 aandrijving/ Motor- of versnellingsbak-PTO mogelijkheden/ Optie voorbouw werktuigdrager/ Strooimachines/ Sproeimachines/ Kunststof en stalen sneeuwploegen/ Sneeuwrolbezems

Aebi Schmidt Nederland MT740 2013 2400 kg 4875x1700x2360 mm 2700/3100 x 1700 mm Achterzijde enkel- of dubbellucht VM 3.0 Euro6 4-cilinder turbodieselmotor 80 kW bij 2600 min-1 / 420 Nm bij 1100 min-1 40/45 km/u en 90 km/u 6 versnellingen, mogelijk met kruipstand en PTO hydraulisch ja nee, spoorbreedte 1420 mm Inschakelbare 4x4 aandrijving Motor- of versnellingsbak-PTO mogelijkheden/ Optie voorbouw werktuigdrager/ Strooimachines/ Sproeimachines/ Kunststof en stalen sneeuwploegen/ Sneeuwrolbezems

Holder (Gebr. De Vor Achterveld) C350 2012 1979 - 2382 kg 4070x1260x2230 mm 1330-1260 mm 31/10.50R15 Kubota V2607 50 pk 40km/u hydrostaat knik ja ja, 1260 mm Sneeuw schuif/ Sneeuw bezem/ Zoutstrooier

Holder (Gebr. De Vor Achterveld) M480 2009 2230 - 2390 kg 4140x1310x2240 mm 1580x1200 mm 31/11.50R15 Deutz luchtgekoeld 80 pk 40km/u hydrostaat knik ja ja, 1310 mm Sneeuw schuif/ Sneeuw bezem/ Zoutstrooier

www.stad-en-groen.nl

Aebi Schmidt Nederland MT750 2013 2700 kg 4875x1700x2360 mm 2700/3100 x 1700 Achterzijde enkel- of dubbellucht VM 4.5 Euro6 zescilinder turbodieselmotor 114 kW bij 2600 min-1 / 500 Nm bij 1400 min-1 40/45 km/u en 90 km/u 6 versnellingen, mogelijk met kruipstand en PTO hydraulisch ja nee, spoorbreedte 1420 mm Inschakelbare 4x4 aandrijving/ Motor- of versnellingsbak-PTO mogelijkheden/ Optie voorbouw werktuigdrager/ Strooimachines/ Sproeimachines/ Kunststof en stalen sneeuwploegen Sneeuwrolbezems

Iseki (Van der Haeghe) ICT 50 2009 2200 - 1905 kg 3480x1400x2150 mm gazonbanden Iseki E4CG 50 pk 0 – 40 km/u hydrostaat met 4 groepen en cruise controle voorwiel, achteren 4 wiel besturing ja nee Schuif/ Borstel/ V-Ploeg/ Sneeuwfrees/ Zoutstrooier/ Pekelstrooier

Holder (Gebr. De Vor Achterveld) C250 2008 1791 - 2194 kg 3650x1090x1990 mm 1330-1260 mm 205/70R15 Kubota V2607 50 pk 40km/u hydrostaat knik ja ja, 1090 mm Sneeuw schuif/ Sneeuw bezem/ Zoutstrooier

Hansa (G.A. van der Waal) APZ-1003 K 1980 2350 kg 3650x1250x2080 mm

Hansa (G.A. van der Waal) APZ-1003 1980 2450 kg 3900x1330x2080 mm

Hansa (G.A. van der Waal) APZ-1003 L 1980 2750 kg 4250x1500x2200 mm

265/75R16 - 315/55R16 MPT VM Turbodieselmotor R754 EU5 75 kW/102 pk 0-60 km/uur Hydrostatische 4-WD Hydrostatische 4-wiel stuur Keuze

265/75R16 - 315/55R16 MPT VM Turbodieselmotor R754 EU5 75kW/102 pk 0-60 km/uur Hydrostatische 4-WD Hydrostatische 4-wiel stuur Keuze

25/75R18 - 15.5/55R18 MPT Iveco Turbodieselmotor F1 C 3.0 EU5 107 kW/145 pk 0-60 km/uur Hydrostatische 4-WD Hydrostatische 4-wiel stuur Keuze

1250 mm Sneeuwborstel/ Sneeuwfrees/ Sneeuwschuif Zoutstrooier/ Pekelunit/ splitstrooier

1370 mm Sneeuwborstel/ Sneeuwfrees/ Sneeuwschuif/ Zoutstrooier/ Pekelunit/ splitstrooier

1500 mm Sneeuwborstel/ Sneeuwfrees/ Sneeuwschuif/ Zoutstrooier/ Pekelunit/ Splitstrooier

www.stad-en-groen.nl

LM Trac (Jean Heybroek) LM Trac 336 2011 1600 kg 2950x1360x1980 mm

LM Trac (Jean Heybroek) LM Trac 286 2009 1175 kg 2600x1340x2090 mm

26x12,0-12 Perkins 3-cil. Perkins 403D 15T 30 KW / 40 pk Begrenst op 25 of 40 km/u hydrostatisch Fusee bestuurde achter wielen hydraulisch ja

31x11,5-15 Lombardini CHD Vloestofgekoelde dieselmotor Euro3 29,5 kw / 40,1 pk begrensd op 25 km/u hydrostatisch Knikbesturing, hydraulisch ja

rolbezem/ sneeuwschuif/ zout strooier/ pekelsproeier

rolbezem/ sneeuwschuif/ zoutstrooier/ pekelsproeier

Nimos DM-Trac 205 Comfort Plus 2008 1400 kg 2900x1160x1989 mm 755x890x150 mm 26x12x12x4ply Yanmar 4TNV88 36 kW / 50pk 40 km/u hydraulisch hydraulisch d.m.v. stuurorbitrol ja ja, 1100 mm Sneeuwbezem/ sneeuwploeg/ zoutstrooier

Nimos Mi-Nitrac-2.0-4WD 2014/2012 1170/1700 kg 3000 x1180 x 2050/ 3400x1240x2060 mm 1750 x 1100x 300/ 1950x1210x300 mm 23x10,5-12/6ply/ 26x12x12x8ply Yanmar 3TNV82 / 4TNV88 23kw/ 31pk / 36 kW / 50pk 20 km/u / 30 km/u hydraulisch hydraulisch d.m.v. stuurorbitrol ja ja, 1200 mm Sneeuwbezem/ sneeuwploeg/ zoutstrooier

www.stad-en-groen.nl

K채rcher MIC 26 C Advance 2009 850 kg 2960x1090x1970 mm

K채rcher MIC 50 Adv

20x10.00-10 Yanmar 3TNV76 Tier 3 Stage IIIa 19,2 kw/26 pk 0-20 hydrostatisch knik ja ja Sneeuwschuif/ Sneeuwborstel/ Sneeuwblazer/ Zoutstrooier/ Pekelunit

26x12-12, 10 ply Kubota V 2403 Stage III 50 pk 0-40 tweetraps hydrostatisch knik ja ja spoorbreedte 1040 Sneeuwschuif/ Sneeuwborstel/ Sneeuwblazer/ Zoutstrooier/ Pekelunit

380/60-15 Kubota V 3600 T Stage IIIa 61,7kw/84 pk 0-40 tweetraps/optie kruip hydraustatisch knik ja ja spoorbreedte 1174 Sneeuwschuif/ Sneeuwborstel/ Sneeuwblazer/ Zoutstrooier/ Pekelunit

VPM-Maskiner (Pols) VPM 3400 2005 2000 kg 2420x1100x1980 mm 960 kg 20x10.00-10 6ply Kubota driecilinder diesel 25 kW / 34pk 25 km/u hydrostatisch Knikbesturing, draaicirkel: 57cm ja ja, 1100 mm Sneeuwbezem met omkeerinrichting/ Sneeuw/ Grond schuif 130cm/ V-sneeuw schuif 130-140cm/ Zout/zand strooier met laadbak - schotelstrooier/ Zout/zand strooier met laadbak - tapijtstrooier/ Afdekzeil voor zoutstrooier

Timan (Rein Drost) Timan Tooltrac 245 2006 1600 kg 2860x1070>1250x1920mm

Multihog (Van Dyck Marcel) MH 90 1998 3080 kg 3400x1850x2400 mm optie 31x15,5x15 Yanmar 4TNV98T 62,3/87,5 40 km/u hydrostatisch, dual drive syst. hydrostatisch STPS syst. ja ja, 1850 mm

1650 kg 2475x1200x2000 mm

26x12-12 kubota 1500cc 4 cil 1505 tubo 45 pk 0-15 km/h 0-35km/h hydraustatisch powersteering ja 1070 strooier/ sneeuwfrees/ schuif/ borstel

K채rcher MIC 84 2012 2450 kg 3215x1590x2130 mm

www.stad-en-groen.nl

Multihog (Van Dyck Marcel) MXC LP 2013 3300 kg 3975x1280-1650x1990-2050 mm optie optie Deutz TCD3.6L4- Stage 3B 75/100 – 90/120 40 km/u hydrostatisch, dual drive syst. hydrostatisch STPS syst. ja ja, vanaf 1280 mm

Multihog (Van Dyck Marcel) MX 2013 3400 kg 3975x1530-1650x2170-2220 mm optie optie Deutz TCD3.6L4- Stage 3B 75/100 – 90/120 40 km/u hydrostatisch, dual drive syst. hydrostatisch STPS syst. ja ja, vanaf 1530 mm

www.stad-en-groen.nl

Multihog (Van Dyck Marcel) MXC 2013 3400 kg 3975x1280-1650x2170-2220 mm optie optie Deutz TCD3.6L4- Stage 3B 75/100 – 90/120 40 km/u hydrostatisch, dual drive syst. hydrostatisch STPS syst. ja ja, vanaf 1280 mm

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5043

Voorschrijven van alternatieve methoden remt innovatie Al jarenlang zien we het aankomen: er komt een verbod van chemische bestrijdingsmiddelen op verhardingen. Er zijn heel wat onderzoeken opgezet, rapporten gepubliceerd en methoden vergeleken. Maar is de balans de laatste jaren niet een beetje doorgeslagen? De nadruk is steeds meer komen te liggen op het vergelijken van technieken en het inzetten van individuele methoden. Volgens mij doen we hier allemaal een beetje aan mee; leveranciers en aannemers kiezen hun positie, vakbladen komen met vergelijkingstesten en opdrachtgevers schrijven individuele technieken voor. Al deze informatie moet ons overtuigen van een ‘beste’ techniek, maar bestaat deze eigenlijk wel? Inderdaad, de ene techniek is effectiever dan de andere, daar kun je niet omheen; maar elke techniek heeft ook zijn beperkingen.

Er komt een verbod van chemische bestrijdingsmiddelen op verhardingen Als de opdrachtgever zijn eisen en randvoorwaarden goed omschrijft, laat de aannemer dan bepalen welke methoden hij inzet. Juist door het slim combineren van verschillende technieken wordt vaak het meest efficiënte resultaat bereikt.

Al deze informatie moet ons overtuigen van een ‘beste’ techniek, maar bestaat deze eigenlijk wel? Het is een goede ontwikkeling dat er meer aandacht komt voor onkruidbeheersing vanuit een breed perspectief. Er is nog veel winst te behalen met preventie, bijvoorbeeld door het slim (her)inrichten van de buitenruimte, een afgestemd veegbeleid en een integrale aanpak. Misschien kunnen we nog wat leren van onze zuiderburen. In België heeft het OCW in samenwerking met UGent een uitgebreid rapport uitgebracht naar aanleiding van een vierjarig onderzoek waarin de aandacht voor preventie en de inzet van curatieve methoden goed in balans zijn. Kees Torn Broers SIGHT Landscaping

Op 29 oktober faciliteerde SIGHT Landscaping een themamiddag over onkruidbeheersing op verhardingen. Een van de gastsprekers was Dr. Ir. Elia Boonen, onderzoeker bij het OCW in België en medeauteur van het rapport naar aanleiding van het vierjarig onderzoek in samenwerking met UGent. Elia Boonen verzorgde samen met Peter van Welsem en Ton de Jong van de gemeente Amersfoort een presentatie en discussie over preventief en integraal beheer voor gemeentelijke opdrachtgevers. Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5051

Het rapport dat is opgesteld door het OCW en UGent is te downloaden via deze link: http://www.brrc.be/publications/a/a8412.pdf

www.stad-en-groen.nl

BTL maakt speelruimte leefbaar!

BTL werkt met geregistreerde SVS-inspecteurs ** www.stichtingveiligspelen.nl

Een blauwe knie, een gescheurde trui of een snee in de vinger. Een keer vallen hoort erbij en is niet erg, zolang je weer veilig kunt opstaan!

www.btlrealisatie.nl

BTL R_190 x 135_december 2014.indd 1

15-12-2014 11:21:36

Tuindefensie met prikkelhaag Hovenier Casper Hubers van Lems Tuinen uit Werkendam laadt de nieuwe Pyracantha Kant & Klaar Hagen van Mobilane in zijn pick-up voor een klus in een particuliere tuin. Sinds dit najaar heeft Mobilane haar assortiment Kant & Klaar Hagen uitgebreid met de Pyracantha ‘Dart’s Red’ (vuurdoorn) van 155 centimeter hoog en 120 lang. Hubers: ‘Deze kant en klare hagen zorgen dat een tuin direct een volwassen uitstraling heeft en bieden extra sierwaarde. Ze zitten in het najaar vol oranje besjes en in het voorjaar verschijnen witte bloemetjes. Bovendien weren ze honden, katten en ongewenst bezoek uit de tuin.’

www.stad-en-groen.nl

Benchmark zorgt voor extra efficiëntieslag gladheidbestrijding Niet langer een kwestie van 'een beetje zout op de weg strooien' Als we kijken naar de vele nieuwe technische mogelijkheden qua gladheidbestrijding, zal er de komende jaren veel veranderen. Aan de hand van netwerkverwachtingen zullen strooiwagens realtime strooien op basis van actuele weersomstandigheden en de situatie ter plaatse. Auteur: Dick van Doorn Er heeft de afgelopen jaren al een enorme ontwikkeling plaatsgevonden op het gebied van gladheidbestrijding, maar er zitten nog veel meer nieuwe mogelijkheden aan te komen waardoor de gladheidbestrijding in Nederland nog effectiever en efficiënter zal gebeuren. De nieuwste technische mogelijkheden en nieuwe of aanvullende managementmaatregelen werden op 1 oktober jl. door de sector besproken tijdens het Nationaal Gladheidbestrijdingscongres van de NVRD in de Reehorst in Ede. Tijdens dit congres werden ook de tussenresultaten bekendgemaakt van de benchmark die de Koninklijke Vereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement (NVRD) dit jaar voor het eerst gehouden heeft. ‘De vraag om een benchmark kwam overigens vanuit de sector zelf,’ zegt coördinerend beleidsmedewerker Bas Peeters. ‘Er was bij gemeentes en publieke gladheidbestrijdingsbedrijven behoefte aan inzicht in eigen presteren in relatie tot anderen, zodat men op basis van prestatie-indicatoren met elkaar in gesprek kan gaan over wat er nog verbeterd kan worden.’ Peeters is erg tevreden over de benchmark. Het eerste jaar, met 42 deelnemers, heeft veel verrassende inzichten opgeleverd, naast verbeterpun-

www.stad-en-groen.nl

ten voor het vervolg en landelijke kengetallen, bijvoorbeeld wat een winter gemiddeld kost per inwoner. Voor het relatief koude winterseizoen 2012-2013 was dit aanzienlijk meer (€ 6,73 per inwoner) dan voor het relatief warme winterseizoen 2013-2014 (€ 3,85 per inwoner). Dit is echter afhankelijk van de regio en het aantal acties (zie kaartje van Nederland). Bij de 42 lokale wegbeheerders die meededen aan de benchmark, werd de richttijd in het seizoen 2012-2013 voor 95% gehaald en in 2013-2014 voor 97%, dus net een fractie beter. Peeters: ‘De benchmark levert een schat aan informatie op over onder meer de inzet van mens en materieel, beleid, organisatie, zoutverbruik, het aantal klachten en schadeclaims. Over al deze onderwerpen wordt informatie en ervaring uitgewisseld tijdens de benchmarkbijeenkomsten.’ Steeds meer grip Van oudsher lag de taak van lokale gladheidsbestrijding voornamelijk bij de gemeentelijke reinigingsdiensten. De laatste decennia kozen steeds meer gemeentes ervoor om deze werkzaamheden gezamenlijk uit te laten voeren door private gladheidbestrijdingsbedrijven, uit te besteden

of een combinatie daarvan. ‘Met de groeiende professionalisering zie je dat men steeds op zoek is naar de optimale en meest efficiënte combinaties,’ aldus Peeters. Met de benchmarkresultaten en het contact met collega’s kunnen natuurlijk zowel gemeentes als private gladheidbestrijdingsbedrijven hun eigen prestaties nog goedkoper en beter maken. Peeters: ‘Bijvoorbeeld op punten als duurzaamheid (minder zout- en diesel- of benzineverbruik), technische ontwikkelingen (slimmere informatiesystemen), kostenbesparing en beleidsmatige verbeterpunten (hoeveel routes, hoe snel, waar liggen de prioriteiten).’ Gladheidsbestrijding wordt daarmee steeds professioneler en is niet langer een kwestie van 'een beetje zout op de weg strooien'. Volgens Peeters gaan de ontwikkelingen snel en hebben lokale wegbeheerders veel geleerd van de twee strenge winters van de afgelopen jaren met relatief veel sneeuw. ‘Doordat er een zouttekort ontstond, hebben de meeste wegbeheerders de contracten en de voorwaarden die ze hadden afgesloten met zoutleveranciers veranderd. Daardoor hebben ze nu de garantie dat ze altijd voldoende zout voorhanden hebben.’ De afgelopen jaren hebben er al enorme verande-

ringen plaatsgevonden in de gladheidsbestrijding, zoals een verdere digitalisering van de systemen in de strooiwagen, het plannen van routes en het in beeld krijgen van de lokale weersomstandigheden en de gladheidgevoeligheid van het eigen wegennet. Hierbij maken gemeentes gebruik van eigen gladheidmeldsystemen met meetpunten in het wegdek en laten ze zogeheten temperatuurkaarten maken. Peeters: ‘We kunnen nu al exact uitrekenen hoeveel zout we per meter verbruiken

en bij kruisingen van wegen gaan de strooisecties automatisch uit, waardoor we dubbel strooien voorkomen. Met de temperatuurkaarten kan nu al bekeken worden waar op bepaalde wegen veel schaduw is en het eerder glad kan zijn. Hier gaan de strooiwagens dus als eerste naartoe.’ Netwerkverwachtingen In navolging van strooiroutes waarin sommige wegen prioriteit krijgen op basis van tempera-

Citysprayer 350 liter (Schuitemaker).

De Stratos 3 met de meest luxe besturingsuitvoering, de Evolution-line genaamd, is volledig geschikt voor 'dynamisch strooien'.

tuurkaarten, presenteerde MeteoGroup tijdens het Nationaal Gladheidbestrijdingscongres een nieuw systeem. In de huidige gladheidbewaking wordt tijdens strooiacties geen of nauwelijks onderscheid gemaakt tussen warme of koude weggedeelten, maar wordt gewerkt volgens vaste, van tevoren vastgelegde routes. Een gladheidcoördinator maakt, vóór de beslissing om te gaan strooien, gebruik van regionale gladheidsverwachtingen met wegdektemperatuur en -conditie of van een gladheidmeldsysteem (GMS). Doordat sensoren in de weg de wegtemperatuur en het (rest)zoutgehalte van de koudste locatie op de strooiroute doorgeven, wordt de wegbeheerder door de gladheidsmeteoroloog op tijd gewaarschuwd voor verwachte gladheid. Met netwerkverwachtingen worden verwachtingen wat betreft de wegdektemperatuur en -conditie van alle strooiroutes in een beheersgebied in kaart gebracht. MeteoGroup bepaalt de inkomende en uitgaande straling van een wegvak (sky view en sun view), waarmee met behulp van het GMS de verwachte temperatuurvariatie per wegdekgedeelte kan worden weergeven. De kwaliteit van de netwerkverwachtingen wordt verder verbeterd door infraroodmetingen in de netwerkverwachting mee te nemen. Het grote voordeel van netwerkverwachtingen is dat de wegbeheerder goede beslissingen kan nemen om een gedeeltelijke strooi-actie op te starten zonder dat de verkeersveiligheid in gevaar komt. Dit kan een aanzienlijke kostenbesparing opleveren bij weersituaties waarbij de wegdektemperatuur

De benchmark levert naast inzichten verrassend veel verbeterpunten op.

www.stad-en-groen.nl

rond het vriespunt schommelt. Peeters: ‘Er is een groei in het aantal gemeentes met eigen lokale gladheidmeldsystemen te zien en daar zijn we blij mee. Gladheidsbestrijding blijft mensenwerk, maar met deze gegevens kan de gladheidcoördinator steeds betere beslissingen nemen.’ MeteoGroup onderzoekt samen met Aebi Schmidt de mogelijkheid om deze netwerkverwachtingen door te sturen naar de strooiwagens, zodat die hun zoutgift per weggedeelte kunnen aanpassen. Wellicht dat wegbeheerders in de toekomst zelfs routes kunnen rijden op basis van netwerkverwachtingen. MeteoGroup levert de infraroodmetingen, het gladheidmeldsysteem, de sky view/sun view-metingen en de weersverwachtingen voor dit systeem. Contactloze gladheidsmelding Naast Netwerkverwachtingen is er nog een splinternieuw systeem dat momenteel getest wordt. Het gaat daarbij om contactloze gladheidsmelding. Op de A50 bij Schaarsbergen wordt op dit moment een pilot uitgevoerd met dit systeem, dat werkt met camera's boven en naast de weg. De camera's meten relevante omgevingsfactoren zoals temperatuur en stroefheid van de weg. Tijdens het Nationaal Gladheidbestrijdingscongres gaf Schuitemaker uit Rijssen een presentatie over dit nieuwe systeem. De informatie voor het Vaisala Data Centre komt van de remote monitoring sensors en camera die boven en naast de weg hangen. Via internet worden de gegevens naar de Vaisala FTP-server gestuurd, waarna de gegevens via de webbrowser bekeken kunnen worden. De reden voor Schuitemaker om voor contactloze gladheidsmelding te kiezen, is dat de methode met sensoren in het wegdek, waarvan nu vaak gebruikgemaakt wordt, soms zorgt voor onnauwkeurige metingen doordat sensoren te laag (kan water op staan) of te hoog (sensor kan beschadigd raken) in het wegdek zitten. Verder is de situatie van het wegdek sinds de introductie van ZOAB (zeer open asfaltbeton) ook lastiger geworden om te volgen, doordat ZOAB een open structuur heeft waardoor het sensorblok de temperatuurwisselingen lang niet zo snel kan volgen. Bij contactloze gladheidsmelding wordt, naast een bestaande wegsensor die temperatuur en geleidbaarheid meet, gebruikgemaakt van een camera die de temperatuur van het wegdek en de ijsvorming c.q. grip meet op basis van lichtreflectie. Een van de voordelen van dit nieuwe systeem is de eenvoudige en goedkope montage. Ook voor lokale wegbeheerders is dit

www.stad-en-groen.nl

Rolbezem (Schuitemaker).

Big bags met olivijn (Van Dijk Maasland).

systeem op termijn een uitkomst, waardoor de spagaat tussen te vaak strooien (kosten/milieu) versus te weinig (veiligheid weggebruikers) minder vaak voorkomt. In combinatie met een goede lokale weersvoorspelling zijn strooiacties met dit systeem nog nauwkeuriger in te plannen.

en -stroken wordt gestrooid, slechts een heel klein deel geveegd, aldus de Fietsersbond. De responstijd, oftewel de tijd waarbinnen dit gebeurt, is voor fietspaden ook veel ruimer dan voor autowegen.

IJsvrije fietspaden Een heel belangrijke ontwikkeling van de laatste jaren is volgens Peeters de aandacht voor het sneeuwen ijsvrij houden van fietspaden. Vandaar dat Theo Zeegers, verkeersconsulent bij de Fietsersbond, ook aanwezig was tijdens het Nationaal Gladheidbestrijdingscongres. Volgens Peeters is er de afgelopen jaren een forse stap gezet in gladheidbestrijding op fietspaden. ‘In bijna elke gemeente worden nu aparte strooiroutes gereden op fietspaden en worden specifieke methoden toegepast, zoals borstelen en sproeien.’ Deze race is echter nog niet gelopen, volgens de coördinerend beleidsmedewerker van de NVRD. ‘Wij zien dat vooral op dit vlak de technische ontwikkelingen razendsnel gaan.’ En dat is ook wel nodig, volgens de Fietsersbond, aangezien de maatschappelijke kosten van ongelukken met fietsers door gladheid gemiddeld zo'n 50 miljoen euro per jaar bedragen. Gemiddeld wordt nu al ruim 40% van alle fietspaden en -stroken ofwel geveegd, ofwel gestrooid. Het overgrote deel van de fietspaden

uitrekenen wat een winter

Bas Peters, coördinerend beleidsmedewerker bij de NVRD.

Met de benchmark eenvoudig gemiddeld kost per inwoner Volgens Jan Holterman, commercieel manager bij Schuitemaker Industrial uit Rijssen, zijn fietspaden momenteel inderdaad een hot item bij gemeentes en private gladheidbestrijdingsbedrijven. ‘Wij merken dat gemeentes daar nu prioriteit aan geven.’ Vandaar dat Schuitemaker dit jaar met een geheel vernieuwde lijn sproeiers en sneeuwbezems voor fietspaden is gekomen: de City Sprayers. In totaal heeft de lijn tien verschillende types sproeiers, die variëren van 350- tot 3.000 liter-modellen. De bezems zijn er met een breedte van 1 tot 3 meter. ‘Ook bijzonder is dat deze types geschikt zijn voor zowel opbouw- als aanhangsproeiers’, aldus Holterman. ‘Verder zijn deze sproeiers en sneeuwbezems op vrijwel alle soorten voertuigen te bevestigen, onder meer op kleine pick-ups of trekkers.’ Zo kan een aantal City Sprayers ook in de driepuntshef van de tractor worden gehangen. Het sproeibeeld van alle

types City Sprayers kan traploos versteld worden van 1 tot 6 meter. Schuitemaker heeft dit jaar volledig nieuwe strooischotels op zijn strooiers zitten. Deze kunnen traploos verstelbaar tussen 2 en 12 meter strooien. Holterman: ‘Daarbij is deze nieuwe strooischotel zeer geschikt voor de natzoutmethode, waar de meeste gladheidbestrijdingsbedrijven inmiddels mee werken. Onze strooischotel zorgt namelijk voor een optimale verdeling van de natte en droge component.’ Verder heb je bij de natzoutmethode vaak twee soorten strooischotels nodig. Met de nieuwste strooischotel van Schuitemaker kun je met één soort strooischotel volstaan, van 2 tot 12 meter. Op de volledige nieuwe lijn strooiers en sproeiers van Schuitemaker zit ook een nieuw bedieningsconsole, waardoor je de strooier of sproeier nog eenvoudiger kunt bedienen. Schuitemaker is overigens niet de enige die dit soort strooiers doorinnoveert. Recent kondigde Van der Haeghe BV uit Geldermalsen het importeurschap van het Oostenrijkse Eco Technologies aan. Met de Ice Fighter van deze fabrikant probeert Van der Haeghe zich een plekje te bevechten in een markt die eigenlijk voor honderd procent gedomineerd wordt door Nido van Aebi Schmidt. Velocity TSS en Stratos 3 Aebi Schmidt Nederland uit Holten heeft dit jaar van twee geheel nieuwe modellen de eerste wagens geleverd. Het gaat om de Velocity TSS voor gladheidbestrijding op fietspaden en andere smalle wegen, en de grote strooiwagen Stratos 3 voor hoofdwegen. ‘September dit jaar hebben we modellen van de eerste serie geleverd,’ zegt Wim Tijhuis, key accountmanager bij Aebi Schmidt Nederland. Bijzonder aan de Velocity TSS is dat hij drie werkzaamheden tegelijk kan uitvoeren: sneeuwploegen, rolbezemen en sproeien. Tot nog toe zie je veel kleinere voertuigen met gecombineerd een rolbezem en een sproeier. ‘In de afgelopen jaren, waarin het soms hard sneeuwde en er in korte tijd veel sneeuw viel, kon de rolbezemcombinatie de hoeveelheid sneeuw niet meer aan,’ zegt Tijhuis. ‘Bijkomend nadeel is dat de capaciteit van de rolbezem lager wordt naarmate er meer sneeuw ligt, waardoor de werksnelheid onder de 10 km/u komt. Bij hevige sneeuwval wil je dit uiteraard niet, omdat het dan veel te lang duurt voor alles weer sneeuwen ijsvrij is.’ De Velocity TSS is daarentegen uitgelegd op een veel hogere werksnelheid, tot wel 40 km/u. Hij heeft overigens nog een andere nieuwe techniek,

www.stad-en-groen.nl

www.adawille.nl ir. Ada Wille bnt

Honddijk 2 4101 NP Culemborg Tel. 0345-779 230 / 06-23 37 97 09 info@adawille.nl

met mechanisch spoorvolgend systeem. Door dit systeem is er minder ruimte nodig om te kunnen manoeuvreren. In de big range-strooiers komt Aebi Schmidt dit jaar met de splinternieuwe Stratos 3. Deze serie strooiwagens werd geïntroduceerd tijdens de IFAT in München en tijdens de Winter Innovations in Holten. In oktober van dit jaar zijn de eerste Stratos 3-modellen uitgeleverd. Tijhuis: ‘Voornamelijk 4- tot en met 6 kuubs-wagens. In 2015 komen er van de Stratos 3 nog grotere modellen op de markt met nog meer accessoires.’ Nieuw aan de Stratos 3 is ook de besturing van de strooier, Evolution-line genaamd, die volledig geschikt is voor 'dynamisch strooien'. Het topmodel, de Evolution Smart, heeft zelfs een touchscreen-bediening. ‘Omdat veel chauffeurs met hun handschoenen aan werken tijdens gladheidbestrijdingswerkzaamheden, zijn de functies niet alleen via het touchscreen, maar ook via softkeys beschikbaar.’ Kenmerkend voor de Evolution Smart is dat het routebegeleidingssysteem en automatisch strooien geïntegreerd zijn in het besturingssysteem. Met autologic en thermologic kunnen routes voorgereden en opgenomen worden, waarna de computer de werkzaamheden automatisch uitvoert. Tijhuis: ‘Via thermologic kun je er ook voor kiezen om op basis van de actuele weersomstandigheden te werken. Bij open afritten en bruggen en viaducten strooit hij dan automatisch meer.’ 22% hellingsgraad Door Rijkswaterstaat wordt hij al jaren toegepast, maar een redelijk aantal kleinere gemeentes werkt nog niet met de natzoutmethode. ‘Dat komt doordat je moet investeren in speciale, duurdere strooiers,’ zegt Harry Geijselaers, teamleider buitendienst van de gemeentewerken van Valkenburg a/d Geul. ‘Omdat wij drie jaar geleden onze drie strooiwagens toch moesten vervangen, hebben we meteen voor wagens gekozen die nat zout kunnen strooien. Zeker in ons heuvelland is dat een voordeel, omdat je inderdaad je werk al kunt doen voor een (sneeuw)bui. Het verwaaien in berm of plantsoen is ook stukken minder, omdat het zout aan de weg plakt.’ Een andere reden waarom sommige gemeentes nog niet met de natzoutmethode werken, is dat ze de natte pekel moeten aankopen of zelf moeten aanmaken (pekel is een mengsel van regulier kraanwater met 22% zout). Alleen op de fietspaden wordt in Valkenburg a/d Geul met behulp van pick-upstrooiwagentjes nog droog zout gestrooid.

De kleine pick-upstrooiwagentjes worden overigens ook nog voor een heel ander doel gebruikt. ‘Wij hebben hier hellingen tot zo'n 25 procent. De Keutenberg bijvoorbeeld heeft stukken met een hellingsgraad van 22%, en soms zijn die zo glad dat we eerst een kleine strooiwagen naar boven sturen en dan pas een grote strooiwagen.’ Hierdoor is het uitgesloten dat de grote strooiwagen, die door het natte zout nog zwaarder is dan voorheen met alleen droog zout, gaat glijden. Bij ijzel strooit de grote strooiwagen op de hellingen een mengsel van nat zout met zand voor extra grip. Alle pick-upstrooiwagentjes en de grote strooiwagens in Valkenburg a/d Geul zijn overigens uitgerust in 4x4. Dat het natte zout minder verwaait, is volgens Geijselaers ook beter voor bomen en planten in de berm, die ’s winters vaak veel te lijden hebben van het zout. ‘Een ander voordeel is dat de chauffeurs, uiteraard rekening houdend met de maximumsnelheid, iets harder kunnen rijden en dus alles sneller gestrooid hebben.’ Volgens de teamleider buitendienst zou het beter zijn als alle gemeentes met de natzoutmethode zouden werken. Een nadeel van deze methode is wel dat de strooiwagen iets zwaarder wordt. ‘En dus meer dieselverbruik, zeker bij ons op die hellingen.’ Dooikorrels Aannemingsbedrijf Buitendijk Strijen (A.B.S.) uit Strijen verzorgt al enkele jaren op contractbasis gladheidbestrijding bij diverse bedrijven in de Hoeksche Waard.

Bij de gladheidbestrijding maakt A.B.S. bij het strooien gebruik van een mengsel van strooizout en dooikorrels. ‘Deze combinatie van materialen geeft namelijk een snellere reactie en een langere werkingstijd ten opzichte van het gebruik van alleen strooizout of pekel,’ aldus Arie Buitendijk, directeur van A.B.S. ‘Tevens bestaat de mogelijkheid met dit mengsel preventief te strooien, omdat de aan het strooizout toegevoegde dooikorrels pas worden geactiveerd op het moment dat deze in contact komen met sneeuw of ijzel. Het strooien zal dus minder frequent en vaker binnen de normale werktijden kunnen worden uitgevoerd, wat een kostenbesparing met zich meebrengt.’ Dooikorrels kunnen niet gebruikt worden voor de openbare weg, omdat ze erg licht zijn. Daardoor waaien ze door het verkeer binnen korte tijd van de weg af. Bij een calamiteit met extreme sneeuwval of ijzel bestaat de mogelijkheid een mengsel van dooikorrels en water mechanisch te sproeien, om zodoende essentiële delen van het wegennet direct begaanbaar te maken en te houden. Deze methode zou wel op de openbare weg toegepast kunnen worden. Dooikorrels tasten volgens Buitendijk auto’s en vrachtauto’s niet aan, zijn volledig afbreekbaar en onschadelijk voor het milieu. Eurosalt, de grootste zouthandelaar van Nederland, levert komend winterseizoen eveneens biologisch strooizout onder de naam ‘BioZout’. ‘Gemeentes moeten zo duurzaam mogelijk zout inkopen en daar spelen wij op in,’ zegt Sven

Aannemingsbedrijf Buitendijk Strijen heeft al jarenlang goede ervaringen met een combinatie van strooizout en dooikorrels.

www.stad-en-groen.nl

Vol hydraulisch aangedreven machine zowel hand als radiografisch bedienbaar.

De hellingspecialist

Grote variatie aan wielen met als special de originele BRIELMAIER aluminium noppenwals, verkrijgbaar in 3-4-5 rijen breed. Diverse aanbouwwerktuigen zoals: - Dubbele messenbalken 1.25 tot 6.00 m werkbreedte - Klepelmaaier 1.25 m en 1.60 m werkbreedte - Balenpers - Bandhooier 1.80 m werkbreedte - Cirkelmulcher 1.22 cm werkbreedte - Safety mulcher - Hill-Rake 2.00 cm en 2.40 cm werkbreedte

Lagendijk 178, 2988 AD Ridderkerk Postbus 158, 2980 AD Ridderkerk Telefoon: 0180 - 421399

E-mail: info@gavdwaal.nl Internet: www.gavdwaal.nl Telefax: 0180 - 423453

Hoge productiviteit Bewezen techniek Innovatief Toegevoegde waarde

Groundsmaster速 360

www.jeanheybroek.com

www.toro.com

Heddes, operations manager bij Eurosalt. Biozout ontstaat in het productieproces van biobrandstoffen. ‘Verschillende overheidsinstanties hebben al voor biozout gekozen, omdat het aansluit bij het beleid om duurzaam in te kopen,’ aldus Heddes. Van de gemiddeld 200.000 ton strooizout die Eurosalt levert, zal dit jaar ongeveer 5.000 ton uit biozout bestaan. De prijs van biozout is gelijk aan die van andere wegenzouten zoals steen-, zee- en vacuümzout. Biozout heeft dezelfde eigenschappen als gewoon strooizout, alleen is de kleur afhankelijk van het productieproces. Er bestaan grote kwaliteitsverschillen in wegenzout. Maar niet alleen de soort zout is van belang, zo blijkt uit recent onderzoek van de provincie Gelderland en Rijkswaterstaat (RWS); het gaat om ook de korrelgrootte. Heddes: ‘Uit dit onderzoek blijkt dat steenzout met een korrelgrootte van 0-1,6 mm veruit de beste strooieigenschappen heeft. Vandaar dat de korrelgrootte van ons steenzout nu binnen deze marge valt.’ De verfijning van het wegenzout zorgt tevens voor een geringer doorstuitereffect, met behoud van de wat grovere korrel die een garantie geeft voor een langere duurwerking. Voordelen olivijn Veel strooizout in het milieu kan schadelijk zijn

Wim Tijhuis (Aebi Schmidt Nederland).

voor planten, en ook waterzuiveringsinstallaties hebben in winters met veel sneeuw soms de grootste moeite om al het zout uit het drinkwater te halen. Er is echter een mineraal, olivijn, dat het huidige strooizout voor een deel zou kunnen vervangen in een mengsel van olivijn en zout. Olivijn is het meest in de aardkorst voorkomende minerale gesteente. Olivijn heeft een aantal voordelen. Het is milieuvriendelijk, omdat het door waterzuiveringsinstallaties niet uit het water gezuiverd hoeft te worden en het tast (berm) planten en -bomen niet aan. Integendeel; het mineraal is rijk aan magnesium en geeft voeding aan planten in het voorjaar. Verder is olivijn goedkoper en haalt het CO2 uit de lucht. ‘Vijf jaar geleden volgde ik een gastcollege van prof. Olaf Schuiling over het vastleggen van CO2 middels minerale verwering en hoorde ik voor het eerst van olivijn,’ zegt Frans van Dijk, algemeen directeur van het civiele aannemersbedrijf Van Dijk Maasland uit Maassluis en Greensand Civiel BV. ‘Wetenschappers zijn het er inmiddels over eens dat, naast het beperken van onze eigen uitstoot, de onbalans qua CO2-uitstoot het beste opgeheven kan worden door de minerale verwering van bepaalde soorten gesteentes, zoals olivijn.’ In samenwerking met Deltares in Delft deed zijn bedrijf Greensand Civiel BV voor de

gemeente Rotterdam onderzoek naar de verschillende toepassingsmogelijkheden van olivijn als CO2-reductiemiddel. Probleem is echter dat olivijn voor sommige toepassingen niet mogelijk is, aangezien het maximaal toegestane nikkelgehalte dan wordt overschreden. Van Dijk: ‘Als je echter een deel van het strooizout vervangt door olivijn – en zout wordt natuurlijk in een dun laagje over een groot oppervlak verspreid – dan kan het wettelijk gezien wel.’ Vandaar dat er momenteel een green deal-onderzoek loopt in samenwerking met Rijkswaterstaat (RWS) om olivijn toegelaten te krijgen in bermen. Volgens Van Dijk zou dit op termijn nog een voordeel kunnen opleveren voor gemeentewerven en private gladheidbestrijdingsbedrijven. ‘Olivijn zou geïntegreerd kunnen worden in de Milieubarometer, iets waar wij en veel andere gladheidbestrijdingsbedrijven mee werken. Met olivijn reduceer je namelijk het CO2-gehalte.’ Greensand levert al wel olivijn aan gemeentes, maar slechts in kleine hoeveelheden. ‘Zodra de green deal met RWS en het ministerie van Infrastructuur en Milieu rond is, hebben we heel veel handvatten om het groter op te zetten. Het mooiste zou zijn als gemeentes op den duur in hun bestek voor gladheidsbestrijding het toepassen van olivijn als verplichting opnemen om CO2 te reduceren.’ Als we nog verder in de toekomst kijken wat gladheidbestrijding betreft, dan zou er in Nederland in alle open afritten, bruggen en viaducten en steile Limburgse hellingen een volautomatisch strooisysteem kunnen zitten dat direct reageert als de weersomstandigheden daar aanleiding toe geven. Zo is Assink-Weustink Elektro uit Raalte bezig om op de Polbrug bij Zutphen en de Molenbrug bij Kampen een besturingskast met de nodige bekabeling te monteren, voor een volautomatisch gladheidbestrijdingssysteem dat ontwikkeld is door Aebi Schmidt Nederland (dat tevens het leidingen montagewerk heeft uitgevoerd). In combinatie met een gladheidsdetectiesysteem zal dit systeem ervoor zorgen dat een sproei-installatie met nozzles wordt ingeschakeld als het glad wordt. Hierdoor blijft het wegdek volautomatisch sneeuwen ijsvrij.

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5044

www.stad-en-groen.nl

Duits… duur… maar duurzaam en degelijk De plantsoenen in en de sportvelden op met de Schell SG100 De afdeling stadsgroen van de gemeente Kampen heeft reeds zes jaar ervaring met de Duitse Schell werktuigendrager. De hoveniers zijn lovend over de prestaties van de Geräteträger van het type SG100. Zo lovend, dat de Kampenaren overwegen ook de sportvelden te gaan maaien met zo’n multifunctionele machine met een vijfdelig cirkelmaaidek. Dat gebeurt nu met twee zelfrijdende kooimaaiers. Auteur: Broer de Boer Met zo’n 10.000 uur ervaring met deze machine willen de mannen die ermee werken niets verkeerds over de Schell SG100 horen. Lovende woorden als ‘een goede zit en werkklimaat in de cabine’, ‘degelijke Duitse Gründlichkeit’, ‘weinig onderhoud’ en ‘goed maaiwerk’ voeren de boventoon. En natuurlijk het feit dat hij multifunctioneel is. Ook op de vele steile Kampense taluds, op moeilijke plekjes en in de buurt van vijvers blijkt de SG100 te doen wat hij moet doen: met cirkel- en klepelmaaidekken. Door een laag zwaartepunt met een bodemvrijheid van 18 cm, gerekend vanaf het laagste punt, zal deze zware machine niet snel kantelen. Deze Kampenaren roemen ook het weinige onderhoud dat ze hebben aan de relatief oude machine waarmee ze werken. Het is een van de circa elf exemplaren die in Nederland rondrijden sinds HofstedeTimmerman begon met de import ervan. ‘Bij een gewone machine begint de slijtageslag zo rond de 4000-5000 bedrijfsuren’, zegt chauffeur Duitman van de afdeling groenonderhoud. ‘Maar

www.stad-en-groen.nl

deze heeft bijna 10.000 uur gedraaid zonder noemenswaardige problemen.’

Boerdijk, buitendienstmedewerker van importeur Hofstede-Timmerman, was erbij.

Demonstratie Voor onderhoud van sportvelden gelden echter andere normen dan voor het gras in plantsoenen. Voor fieldmanager Arno Kalter geldt dat de sportvelden er top bij moeten liggen. Een mooi maaibeeld, geen hoopjes grasresten en een kaarsrechte striping op de velden: het oog van fieldmanager en toeschouwers wil ook wat. Momenteel realiseert Kalter dat met twee John Deere zelfrijdende maaiers van de 1905 serie. Het zijn kooimaaiers die een goed verzorgde grasmat achterlaten. Vertegenwoordigers van de Duitse machinefabrikant Schell kwamen speciaal naar Kampen om te laten zien dat deze cirkelmaaier ook op een sportveld een topprestatie levert. De presentatie betrof tevens twee noviteiten: een splinternieuwe machine waarop de nieuwste cabine gemonteerd was en waarvan het vijfdelige maaidek was uitgevoerd met achterrollers. René

Veel voordeel Arno Kalter, als ambtenaar verantwoordelijk voor zowel de sportvelden als het stadgroen, liet de sportvelden al eens eerder maaien met de Schell. Nu de fabriek ook achterrollers aan de vijf cirkeldekken heeft gemonteerd, is hij helemaal enthousiast over het resultaat. Hij zegt: ‘We overwegen deze Schell SG100 werktuigendrager speciaal aan te schaffen om de gemeentelijke sportvelden te maaien. Mijn collega’s, die er al zes jaar mee werken, hebben me ervan overtuigd dat het een degelijke machine is die we bovendien het hele jaar kunnen inzetten. De werktuigendrager met maaidek is meer dan 30 procent duurder dan een vergelijkbare maaier. Als de SG100 met het vijfdelige cirkelmaaidek goed werk levert, doen we als sportafdeling de twee zelfrijdende machines met maaikooien de deur uit en zijn we goedkoper uit. Dankzij de hoge maaisnelheid van

zich met een snelheid van zo’n 15 km per uur over de sportvelden. Maar bij transport blijkt de machine helemaal een geweldenaar. Hij mag 40 km per uur, maar zijn top ligt nog 5 km hoger. Maar zo snel rijden moet wel veilig gebeuren. Bij het ontwerp van de reminstallatie is daar terdege rekening mee gehouden. Er is een multifunctioneel rempedaal aangebracht voor mechanische en/of hydraulische bediening. Dat is op de foto te zien. Wanneer de machine met hoge snelheid een bocht maakt of door een kuil gaat, oefent het 250 kg zware vijfdelige maaidek namelijk enorme krachten uit op de werktuigendrager. Een schokdempend systeem gevuld met stikstofgas vangt de bewegingen van de zware plaatstalen dekken op. Hierdoor blijft de werktuigendrager ook bij hoge snelheden koersvast.

Een 3 liter 100 pk VM-stage IIIA-motor. De viercilinder-dieselmotor is gereduceerd tot 85 pk: stiller, zuiniger (4,5-5,0 liter per uur) en hoger koppel (290 Nm/1400 toeren). Het gaat om een stage IIIA-motor deze kan optioneel met roetfilter worden uitgevoerd.

Zowel de aandrijving van de permanente four-wheeldrive als van de dekken gebeurt hydraulisch

Onder de cabine liggen twee hydropompen met elk een debiet van 65 l/min.. Zowel de dekken als de permanente vierwielaandrijving worden ermee aangedreven. Een groot oliereservoir van 75 l voorkomt ‘s zomers oververhitting van de olie.

15 km/uur heeft de Schell een hoge maaicapaciteit. We krijgen bovendien een medewerker vrij om andere werkzaamheden te doen en, anders dan onze zelfrijdende maaimachines, hoeft deze werktuigendrager ’s winters niet werkloos in de loods te staan.’ De aanschaf van werktuigendragers als multifunctionele machine lijkt een hype te worden, want Kalter zegt: ‘Te vaak staan er verschillende machines op gemeentewerven die

onvoldoende efficiënt benut worden. We moeten economischer denken. In de maanden dat er niet gemaaid wordt, kunnen we deze machine uitstekend gebruiken om te vegen, bladblazen of sneeuwruimen. En je zou er zelfs zout mee kunnen strooien op fietspaden.’ Wegtransport Maaiend verplaatst de SG100 met dit cirkeldek

Hydrauliek Zowel de aandrijving van de permanente fourwheeldrive als van de dekken gebeurt hydraulisch. De machine die Schell in Kampen demonstreert, heeft een nieuw type cabine, dat gemakkelijk hydraulisch te kantelen is. Dat gebeurt met handkracht. Zodoende kan een monteur overal gemakkelijk bij. Het eerste wat Claus Schafer noemt als hij de cabine hydraulisch omhoog heeft geklapt om de hydraulische installatie te laten zien, is: ‘Mocht zich in het hydraulisch systeem een storing of een lekkage voordoen, dan krijgt de machinist direct een waarschuwing. Veel maaiers met hydraulisch aangedreven dekken kennen dit niet; dan merk je het aan het spoor achter je. Maar dat dit systeem kapot zou gaan, is een beetje hypothetisch: we kiezen voor robuustheid en gebruiken materiaal waar je de eerste 10.000-12.000 bedrijfsuren geen omkijken naar hebt.’ Zeer stille cabine De zitplaats in de cabine bevindt zich precies tussen de assen. Dit, plus het feit dat de cabine schokdempend met vier blokken gemonteerd is op het frame, vermindert schokken en trillingen voor de machinist. De stuurkolom laat zich gemakkelijk aanpassen voor een ergonomische

www.stad-en-groen.nl

gehoorbeschermers beschikbaar stellen, terwijl vanaf 85 dB(A) werknemers verplicht zijn om gehoorbeschermers te dragen.

De achterrollen maken het geheel veel stabieler en zorgen dat het veld netjes in strepen komt te liggen

Steunwielen en hoogte-instelling cirkelmaaidekken. Net als het dek zelf en de achterrollen voor mooier maaiwerk robuust en functioneel. Twee van de vijf dekken hebben een andere draairichting.

Glijschotel en achterrol.

bediening. De rechter console voor armcommando’s past zich aan de positie van de stoel aan. De luchtgeveerde stoel, die in alle richtingen aangepast kan worden, beschikt over stoelverwarming. Het uitzicht op de werktuigen vanuit de cabine is uitstekend, en vergeleken met het eerdere cabinemodel is het uitzicht naar achteren verbeterd. De 100 pk-motor die tot 85 pk gereduceerd is,

www.stad-en-groen.nl

maakt standaard geen 2600 toeren per minuut, maar 2200. Dat zorgt voor een hoger koppel (290 NM/1400 toeren), wat de motor sterker, stiller en zuiniger maakt. Het geluidsniveau in de cabine ligt volgens de fabriek op 75 dB(A). Daarmee kan men (theoretisch) werken zonder gehoorbescherming. Immers, bij een dagelijkse dosis boven de 80 dB(A) moet de werkgever

Cirkelmaaidekken Na een blik op de motor verleggen we onze aandacht naar de maaidekken. De aankoppeling van het vijfdelige cirkelmaaidek gaat via een vierpuntsaansluiting: twee vaste verbindingen en twee verbindingen met een hydraulische hefstang. Vervolgens is het een kwestie van de degelijke en lekvrij uitgevoerde hydrauliekkoppelingen aanbrengen en het systeem is stand-by. Drie maaidekken draaien rechtsom en de andere twee draaien linksom. Deze twee setjes worden ieder door een eigen pomp met een capaciteit van 65 l/min. van olie voorzien.‘Die twee draairichtingen zorgen bij het mulchen voor een betere verdeling van het maaisel. Bovendien verdeelt dit de kracht op de messen beter’, vertelt Claus Schafer. ‘En het vermindert de trillingen van de machine. Het vijfdelige maaidek in de schoonmaakstand zetten gaat zeer eenvoudig. Je koppelt de vaste punten los en met de hefarmen til je de dekken samen in de loodrechte stand. Als ze in verticale stand staan, kun je gemakkelijk bij de 6 mm dikke plaatstalen messen.’ Opvallend is de schotel waarin zich een verdiept liggende kop van een bout bevindt. Deze schotel heeft twee functies: bescherming van de lagerbus, alsmede veiligheid wat betreft het scalperen van boomwortels en het raken van andere obstakels tijden het maaien. Claus Schafer demonstreert dat met slechts die ene bout de beschermende glijschotel, het mes en een degelijke bus, inwendig voorzien van lagers, afgenomen kan worden: gewoon met handkracht. Zo bewijzen de mensen van Schell dat het vervangen van een mes binnen twee minuten gerealiseerd kan worden. Sportveld maaien De werktuigendrager heeft een uitzonderlijk lage bodemdruk van 0,8 kg/cm2 op de achteras. Op de vooras is dit 1,2 kg/cm2. Claus Schafer toont het Kamper team een leuk trucje om te laten zien

Lage bodemdruk bewezen door iemand over de voeten te rijden.

hoe weinig dat is. Zijn superieur, Geschäftsführer Hans Josef Hellbrandt, rijdt voor de gelegenheid over de zondagse schoenen van zijn collega: zonder stalen neus, maar het doet hem geen centje pijn! Voor het maaien van sportvelden worden Galaxy-banden 27/14/15 8 PRI gemonteerd. Het wordt tijd om de 1.750 kg zware machine met het 250 kg zware dek te zien maaien. Ondanks de nog vochtige omstandigheden levert de maaimachine keurig werk. Op het Kampense sportpark wordt bijna één cm van de circa 4,5 cm lange grassprieten afgemaaid. Het gras blijft goed gemulcht achter. Ter demonstratie legt Claus Schafer een bos takken met blad op het sportveld. Ze worden compleet verpulverd. Tevens laat hij zien dat zelfs een strook met circa 50 cm hoge ‘rough’ er nog redelijk netjes bij komt te liggen. Nieuw, en dat wilden de heren ook graag laten zien, zijn rollers die achter de dekken gemonteerd worden en die op het veld mooie banen achterlaten, net als bij kooimaaiers. Sterke veer De machinist die het veld eerder wel eens met de machine van de groenafdeling maaide, zegt: ‘Die achterrollen maken het geheel veel stabieler en zorgen dat het veld netjes in strepen komt te liggen, zoals bij kooimaaiers. En we kunnen hier met een snelheid van 15 km/uur maaien. De kwaliteit van het maaiwerk spreekt me aan. En nog een sterk punt’, zegt hij: ‘in de bevestiging aan de werktuigendrager zit een sterke veer. Hierdoor kun je een paal of een ander obstakel

zo dicht mogelijk benaderen om zo veel mogelijk gras weg te maaien, zodat je zo weinig mogelijk met de bosmaaier aan de slag hoeft. Die vering beveiligt zowel de machine als het obstakel tegen beschadiging.’ Schell levert materiaal waarover is nagedacht. Multifunctionele SG100 voor plantsoenen, golfbanen en sportvelden Aan de in Nederland vrij onbekende Schell SG100 basismachine kun je verschillende maai-eenheden koppelen: maaikooien, cirkeldekken, klepelmaaier. Blijkens informatie van de fabrikant is zowel mulchen als opvangen van maaisel mogelijk. De sterke overgedimensioneerde machine is het hele jaar inzetbaar dankzij aan- en opbouwsystemen zoals: onkruidborstel, sneeuwruimer, veegborstel, bladblazer en een opbouw-strooimachine voor zout. Uitzonderlijk is de korte draaicirkel van 100 cm en de lage bodemdruk, ondanks een gewicht van circa twee ton. De getoonde machine bijvoorbeeld is leverbaar met een cirkelmaaidek van 180 cm tot 420 cm. Producent is machinefabrikant Schell uit Aachen en, een bedrijf met 35 medewerkers. De onderneming levert maatwerk en verwerkt ideeën van klanten in de machines. Importeurs voor Nederland zijn : Hofstede-Timmerman in Staphorst en G.A. van der Waal in Ridderkerk. Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5045

www.stad-en-groen.nl

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5046

www.stad-en-groen.nl

Taluds maaien op de A325 tussen Arnhem en Nijmegen Danny Snijders van Donkergroen, vestiging Hengelo is langs de drukke snelweg Arnhem-Nijmegen bezig met het maaien van de taluds met een Robocut maaier van McConelll . Donkergroen heeft sinds ongeveer twee jaar de beschikking over deze taludmaaier en Snijders is de man die er in de praktijk meestal mee werkt. Snijders is positief over de machine. De machine is robuust en sterk en zeer stabiel. Slechts een keer ging de machine over de kop. Door een aantal pvc buizen die in het gras verborgen lagen ging de machine aan het schuiven en maakte een volledige koprol. Niks aan de hand, starten en weer verder gaan. Wel met een stevige deuk in de behuizing en een afgebroken alarmlamp. De machine is volgens Snijders zeer goed beveiligd. Als de machine op de rug gaat wordt automatisch de motor uitgeschakeld.

www.stad-en-groen.nl

Het wordt druk in het heetwateronkruidbad! Meclean met Aqualutions nieuwe toetreder op de markt Als je alleen af zou gaan op het aantal nieuwe toetreders, zou je denken dat de race om de onkruidbestrijding op verhardingen met vlag en wimpel wordt gewonnen door heet water. Alleen al het laatste half jaar zijn er minimaal drie nieuwe toetreders op de markt gesignaleerd. Auteur: Hein van Iersel Helemaal nieuw zijn veel van die technieken en machines overigens niet. In bepaalde gevallen wordt gewoon een bestaande buitenlandse machine omgedoopt, van een nieuw buitenkantje voorzien en als revolutionaire innovatie gepresenteerd. Coen Verhelst van het Zeeuws-Vlaamse bedrijf Meclean voelt zich duidelijk niet bij deze laatste categorie thuis. Het bedrijf in Terneuzen is ooit gestart met automatische stofzuiginstallaties, maar produceert al meer dan tien jaar een breed scala reinigingsmachines en is via de productie

www.stad-en-groen.nl

van hogedruktrailers in de wereld van onkruidbestrijding terechtgekomen. Steamplus Coen Verhelst: ‘Wij scoren op dit moment enorm met een reinigingstechniek waarbij we stoom met een druk tot 200 bar gebruiken voor kauwgom- en graffitiverwijdering en gevelreiniging.’ Volgens Verhelst is dit een unieke techniek, omdat je drie tot zes keer zo snel kauwgom kunt verwijderen zonder dat je de ondergrond

beschadigt. Verhelst: ‘Wij zien dat veel gemeentes kauwgombestrijding achterwege laten, omdat dit te veel tijd en dus geld kost.’ Bijkomend voordeel van Steamplus, zoals deze technologie heet, is dat je ook zonder reinigingsmiddelen kunt werken. Verhelst: ‘Met deze techniek zijn bijvoorbeeld oude latexlagen in het Rijksmuseum verwijderd, zonder de daaronder liggende oorspronkelijke muurschilderingen aan te tasten.’ Steamplus verwijdert kauwgum, graffiti of verf niet zoals bij water met hoge druk, maar verhit

raden wie in zijn visie de grootste en belangrijkste aanbieders op de markt zijn. De drie belangrijkste problemen bij de huidige heetwatermachines zijn volgens Verhelst de niet-constante watertemperatuur, het gebruik van dieselbranders en ten slotte het gebruik van benzine- of dieselmotoren voor de pompen.

claimt daarmee een machine te hebben gemaakt die volledig monkey proof is. Dat wil zeggen dat je altijd water van de juiste temperatuur hebt en dus het gevreesde zebraeffect niet zult zien ontstaan. Een voorganger van deze machine heeft Meclean al verkocht bij Krinkels in België en bij diverse overheden in Nederland en België.

Volgens Verhelst zou uit gesprekken met beheerders vooral de niet-constante watertemperatuur als belangrijkste probleem in de praktijk naar voren zijn gekomen. De meest voor de hand liggende oplossing is om te gaan werken met modulerende branders in plaats van met branders die volledig uit of aan zijn. Daarvoor heeft Meclean niet gekozen. Meclean maakt gebruik van sensoren die achter de branders zijn gepositioneerd en de temperatuur van het water meten. Is de gemeten watertemperatuur lager dan gewenst? Dan krijgt de pomp het seintje om minder water door te sturen, en natuurlijk andersom. Meclean noemt dit TCS, oftewel temperature control system. Verhelst erkent overigens dat zijn bedrijf niet het eerste is dat over dit probleem heeft nagedacht. Wave Weed Technology probeert dit temperatuurprobleem te tackelen door te werken met twee branders en houdt op die manier de watertemperatuur zo vlak mogelijk. Meclean claimt een constante temperatuur van 99,5 graden Celsius. Verhelst, stellig: ‘Niet 99,6, want dan wordt het stoom en water is het juiste medium om onkruid af te doden; maar ook niet 99,4’. De software in de machine zou rekening houden met de lengte van de slang. Verhelst

Waterverwarming met LPG De tweede verbetering die Meclean presenteert in zijn machines, is het gebruikmaken van lpg in plaats van dieselbranders ten behoeve van de waterverwarming. Verhelst hierover: ‘Als wordt gekozen voor chemievrij onkruidbeheer vanwege milieubezwaren en we gaan vervolgens werken met dieselbranders met een uitstoot die vele malen hoger is dan die van een moderne dieselmotor, dan is dat niet bepaald logisch.’ Toch maken deze opties de machine niet veel duurder dan traditionele machines, en ze zorgen ook dat de machine goedkoper is te zetten is. In de commerciële brochures van Meclean wordt een bedrag van € 120 per dag genoemd. Verhelst onderbouwt dit door te wijzen op het verschil in kosten tussen het verwarmen van het water met lpg of diesel, het kostenverschil in de aandrijving van de pompen (elektrisch of met diesel) en ten slotte nog een kleine winst doordat het onderhoud van elektrische componenten en lpg-branders goedkoper is dan traditioneel onderhoud. Als laatste USP heeft Meclean de machines voorzien van een elektrische aandrijving van de pompen in plaats van aandrijving met een verbrandingsmotor.

deze zodat het vuil uit elkaar valt en los komt van de ondergrond. Van deze stoomhogedruktechniek is het natuurlijk maar een kleine stap naar onkruidbeheer. Verhelst heeft duidelijk goed naar de markt gekeken, en zal komend voorjaar een machine presenteren die een oplossing moet leveren voor de volgens hem drie belangrijkste nadelen van de huidige heetwatermachines. Namen wil Verhelst niet noemen, maar het is niet moeilijk

Coen Verhelst

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5047

www.stad-en-groen.nl

Gladheidsbestrijding 2.0 Opdrachtgever stelt zelf een ‘bestrijdingsabonnement’ samen en laat het denkwerk aan de markt over In Nederland is alweer op grote schaal gestrooid, op snelwegen, maar ook binnen gemeenten . Hiermee is de winter als het ware inofficieel ingeluid. Van oudsher regelen overheden gladheidbestrijding zelf. Nu zij vaker regiegemeenten worden, komt de invulling van deze taak in de markt te liggen. Gladheidbestrijder Aebi Schmidt Nederland weet wat de klant wenst en is inmiddels gespecialiseerd om elk gewenst plaatje te draaien. Dit doet het bedrijf onder de naam ASH Services. Auteur: Santi Raats

Gladheidsbestrijding is een nogal ingewikkelde procedure: de werfbeheerder of gladheidcoördinator moet een goed beeld hebben van de wegen waar gladheidbestrijding nodig is en moet eigen gladheidbestrijdingsmaterieel aanschaffen en onderhouden. Ook moet hij het strooien managen, inclusief de inkoop en opslag van de dooimiddelen.

www.stad-en-groen.nl

Druk op de knop Aebi Schmidt Nederland wil de gladheidcoördinator ontlasten tot op het niveau dat deze nog maar met één druk op de knop het hele strooiproces in gang kan zetten. Projectleider Peter Rodijk van Aebi Schmidt Nederland: ‘Er gaat vanuit de coördinator een melding naar de aannemer, die op zijn beurt volgens het uitvoeringsplan

direct op pad gaat met het gladheidbestrijdingsmaterieel. De gemeente betaalt op deze manier een enkel bedrag voor de strooibeurt inclusief de huur van de machine, het zout, de zoutopslag en de aannemer. Wij geven de gemeente een eigen webomgeving met een portaal voor de beheerstand van al het materiaal, zoals de historie van het materiaal en wanneer er onderhoud

Besturing met Autologic-module.

na vijftien jaar is afgeschreven, wat besluit je als gemeente dan om aan te schaffen? Het is voor een ambtenaar geen sinecure om een machine te kiezen die volledig voldoet aan de stand der techniek. De huur van een up to date machine van Aebi Schmidt Nederland kan kopzorgen schelen. Het afnemen van onderhoudsdiensten kan inhouden het reguliere onderhoud, maar ook reparaties en vervanging, materiaalkeuring en personeelstrainingen. ‘Door planmatig te werken kan een gemeente haar kosten veel beter in beeld brengen en beheren en dus vooraf veel preciezer budgetteren,’ aldus Rodijk. ‘Dat is waar total cost of ownership om draait.’

De strooier hoeft door gps en strooiautomatisering alleen nog op de weg te letten

is gepleegd op welk materieel. Wanneer een gemeente materiaal in eigen huis heeft, bieden we ook onderhoud aan deze machines via het onderhoudsservicecontract’ Total Cost of Ownership Het kan kostbaar zijn om strooimateriaal in eigen huis te hebben. Stel dat een bepaalde machine

Prestatiebestek Wat ook kopzorgen scheelt, is dat het geregel door Aebi Schmidt Nederland de gemeente tijd en energie bespaart die normaliter zit in het precies voorschrijven van wat en hoe de gemeente de strooiacties wil. Voortaan hoeft een gemeente alleen nog maar aan te geven welk resultaat ze wil zien. Dat kan prima in een prestatiebestek. Rodijk: ‘Wij kunnen als aannemer primazelf de beste strooiroutes en materiaalkeuzes voor de

desbetreffende gemeente bepalen. Aebi Schmidt Nederland kan een winteranalyse, of veeganalyse maken in een uitvoeringsplan. Dit uitvoeringsplan kan het bedrijf makkelijk aanpassen langs de gevraagde parameters zoals een plafondprijs als de omstandigheden erom vragen. Ook kan de gladheidbestrijder efficiënt omgaan met het uitvoeringsplan door het grote assortiment aan bestrijdingmateriaal en kan men snel de weg op. Tussen het besluit tot actie en het daadwerkelijk uitrijden van de machines zit gemiddeld 30 minuten.’ Dat is snel, zeker in de nachtelijke uren. De CROW-norm is 60 minuten. Machines Aebi Schmidt Nederland beschikt over machinetypes zoals een grote Stratos-strooimachine, de kleine Syntos strooimachine, de combi-strooier die kan sproeien en natzout strooien in één werkgang, de Velocity TSS sproei-borstelcombinatie voor op fietspaden die sneeuw verwijdert door een ploegbeweging, borstelt en de sneeuwrestanten ruimt door een dooiwerkende sproeibeurt, de Nido SNK sneeuwploeg, de rolbezem die te combineren is met multifunctionele voertuigen en tractoren in werkbreedtes van 1,35 tot en met 2,33, de vliegveld sproeien strooimachine met sproei-/strooiarmen van maar liefst 33 meter breed met meerdere sproeirijen voor een heel groot bereik en klein strooimaterieel zoals handduwstrooiers en kleine kisten voor strooizoutop-

www.stad-en-groen.nl

Sander Kruithof, gemeente Hellevoetsluis.

slag. Onder materieel vallen ook de droogzoutopslagloods, de betontank voor natzoutopslag, de zoutoplosmachines, het gps-systeem dat de logistiek optimaliseert en een strooimanagementsysteem voor controle en vastlegging van de uitvoering. Gps en automatisering Omdat gladheidbestrijders deelnemen aan het verkeer, heeft Aebi Schmidt Nederland een gpsnavigatie voor gladheidbestrijding ontwikkeld en een systeem om automatisch mee te strooien: Autologic. Rodijk: ‘Voorheen moest een chauf-

Opslag.

www.stad-en-groen.nl

Peter Rodijk, Aebi Schmidt.

feur de strooiroute lezen en daarnaast nauwkeurig sproeien en/of strooien terwijl hij ook op het verkeer moest letten. Allemaal handelingen op hetzelfde moment wat al een groot risico op zich is, maar door de winterse omstandigheden zijn daarnaast de wegcondities ook niet optimaal. Een zeer gevaarlijke situatie die allerlei verkeersrisico met zich meebrengt. Door de strooiroutes via gps vooraf in te voeren en het sproeien en strooien te automatiseren, hoeft de chauffeur in principe alleen nog maar op het verkeer te letten.’

Zoutloods.

Gladheidbestrijding 2.0: abonnement Gladheidbestrijding 2.0 betekent volgens Aebi Schmidt Nederland dat de verschillende diensten ook in pakketvorm afgenomen kunnen worden. Een gemeente kan dus een eigen abonnement samenstellen en afnemen en wel uit de modules ‘advies en analyse’, ‘logistiek en techniek’ zoals aanpassing of uitbreiding van (nat)zoutopslag, service en onderhoud, keuringen, bedrijfstrainingen, gps-ondersteuning en hard- en software voor de communicatie tussen binnen- en buitendienst, en een ‘digitale werkomgeving’ met daarin onder meer selfservicedesk en online

Luchthavensproeimachine, Aebi Schmidt.

onderdelen portaal. ‘Elke opdrachtgever heeft weer andere behoeften,’ weet Rodijk. ‘Sommige gemeenten beschikken zelf over strooimachines en hebben alleen af en toe een reparatie nodig. Andere gemeenten moeten een grote machine wegbezuinigen. Wij kunnen die grote machine makkelijk inruilen voor een kleinere machine uit ons machinepark. Anderen hebben behoefte aan advies of training. Of willen een totaalpakket afnemen.’ Gladheidsbestrijding Hellevoetsluis Op het gebied van gladheidsbestrijding loopt de gemeente Hellevoetsluis al jaren voorop in Nederland. Zo waren zij een van de eerste gemeenten die volledig over ging van droognaar natzout strooien. Ook hebben zij een prestatiebestek in de markt gezet, op basis van Emvi, Economisch Meest Voordelige Inschrijving. Sander Kruithof, gladheidscoördinator: ‘Onze fietsroutes worden al zeker vijftien jaar mee gestrooid bij reguliere strooiacties en wij beschikten als eerste over een gladheidsmeldsysteem met sensoren in het fietspad. Ik en een andere gladheidcoördinator konden als eerste het CROW-diploma Gladheidcoördinator in ontvangst nemen en dankzij onze Emvi-aanbesteding beschikken we nu over een moderne strooivloot waarmee we pas op het moment van uitrukken aangeven op welke wijze en hoeveel dooimiddel we aange-

bracht willen hebben op de weg. Dit kan inhouden droogzout, natzout, sproeien of combinaties daarvan; bijvoorbeeld natzout op de rijbanen en sproeien op de fietsroutes. En door de inzet van de Velocity worden onze fietsroutes bij sneeuwval in één werkgang geploegd, geborsteld en gesproeid.’

Gladheidmeldsysteem Kruithof vertelt over het eigen gladheidmeldsysteem, dat de gemeente Hellevoetsluis sinds 2011 heeft: ‘Omdat een gladheidmeldsysteem het hoogste rendement geeft als de sensoren geplaatst worden in de koudste wegvakken van het te strooien areaal hebben we een infraroodmeting uit laten voeren. Op basis hiervan hebben we twee locaties geselecteerd waar een gladheidmeldsysteem is geplaatst. Op beide locaties zijn sensoren in de rijbaan en in het fietspad geplaatst.’ Het gladheidmeldsysteem in Hellevoetsluis bestaat uit een weerstation waarmee de luchttemperatuur, luchtvochtigheid en neerslag gemeten wordt. Daarnaast zitten er sensoren in het wegdek om de wegdektemperatuur, de hoeveelheid vocht en het restzout op de weg te meten. Via de website www.gladheid.nl van Meteo Group kan de gladheidcoördinator 24/7 over deze gegevens beschikken. Naast de metingen berekent het systeem ook een locatiespecifieke verwachting. Op basis hiervan kan de dienstdoende gladheidcoördinator op het juiste moment een strooiactie opstarten. Kruithof: ‘Aangezien wij hoog inzetten op de gladheidbestrijding op de fietsroutes, hebben wij ook sensoren in de fietspaden. De praktijk leert ons dat er soms behoorlijke temperatuurverschillen zijn tussen het fietspad en de naastgelegen rijbaan. Dit komt doordat de constructie-opbouw van een fietspad anders is dan van een rijbaan. Ook meet het systeem hoe lang het dooimiddel op de weg blijft liggen, met als gevolg dat bij voldoende restzout een strooiactie uitgespaard kan worden.’ Ook tijdens het winterseizoen 20142015 heeft het gladheidmeldsysteem in Hellevoetsluis zijn geld al weer opgebracht. ‘Waar omliggende wegbeheerders zonder gladheidmeldsysteem al drie keer een strooiactie opgestart hebben, hoefden wij op basis van de verwachtingen uit ons meldsysteem nog niet in actie te komen,’ aldus Kruithof. ‘Onze ervaring is dan ook dat sinds wij over het gladheidmeldsysteem beschikken zo'n 20 tot 25 procent minder strooiacties uit hoeven te voeren onder gelijke weersomstandigheden.’

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5048

www.stad-en-groen.nl

Past performance

Hoe ontwikkel je een systeem dat eerlijk en transparant is en recht doet aan de kwaliteiten van alle partijen? Aanbesteden, het proces dat wij in deze business moeten doorlopen als een opdrachtgever een order wil gunnen aan een opdrachtnemer, is een belangrijk onderwerp voor dit blad. Logisch, want aanbesteden is niet alleen een complex proces door het enorme woud aan regeltjes dat wij er met zijn allen omheen hebben geweven. Het is ook van direct belang voor de continuïteit van ieder bedrijf dat ermee te maken heeft. Overigens is er met de regels rondom aanbesteden wel iets grappigs aan de hand. Ieder nieuw kabinet dat in Den Haag aantreedt, neemt zich plechtig en met veel tromgeroffel voor om de regeldrukte verminderen… En vordert vervolgens een nieuw stelsel regels en verordeningen uit om die regeldruk te verminderen. Natuurlijk is dit maar deel van de waarheid; soms lijkt er – heel voorzichtig – inderdaad iets te worden gedaan om de regeldruk te verminderen. Maar dan komt er altijd weer een politicus die haarfijn inziet dat het gunnen van een opdracht een uitgelezen moment is om ook andere maatschappelijke doelen te realiseren. Voorbeelden daarvan zijn duurzaamheid en social return (SROI). De overheid wil bepaalde maatschappelijke doelen bereiken, zoals het verduurzamen van de maatschappij, en gebruikt aanbestedingen als hefboom om dat voor elkaar te krijgen.

nadrukkelijker meegenomen bij de selectie van de leverancier. We kennen allemaal het effect. Je kunt het als aannemer nog zo beroerd hebben gedaan, misschien zelfs de boel hebben belazerd, maar op het moment dat een nieuwe aanbesteding wordt uitgeschreven, sta je weer gelijk met je collega’s aan de startstreep om die nieuwe order binnen te halen. Past performance is niet anders dan een rating-systeem. Als je privé een hotel, restaurant of reis boekt, kijk je in de moderne wereld al snel naar de reviews van eerdere klanten. Je weet dat misschien wel de helft van deze reviews waarschijnlijk pure fraude is, maar gelukkig weet je niet welke helft en het lezen van die reviews is vaak ook een stukje voorpret voor je vakantiereis. Daarom is het opzetten van een rating-systeem voor aannemersbedrijven op dit moment nog een hachelijke onderneming. Want hoe ontwikkel je een systeem dat eerlijk en transparant is en recht doet aan de kwaliteiten van alle partijen? Hein van Iersel (hoofdredacteur) hein@nwst.nl

Je weet dat misschien wel de helft van deze reviews waarschijnlijk pure fraude is, maar gelukkig weet je niet welke helft Inmiddels draait op de achtergrond, nog in bescheiden mate, alweer een nieuw aanbestedingsmodel. De naam van dit nieuwe model luidt past performance. In dit model worden ervaringen uit het verleden veel

www.stad-en-groen.nl

Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: www.stad-en-groen.nl/artikel.asp?id=41-5049

Integrale onkruIdbestrIjdIng volgens

‘de Punt Methode’

de juIste MachIne oP de juIste Plek en coMbIneer!

! Ig d o n r e e M If g n e e g RED

KaNT BRaNd STEKER®

• co² neutraal • geen fossiele brandstof meer zoals lPg • gebruikt biomassa om mee te ‘branden’ • voor grootschalig werk

• 5x per jaar strak gestoken grasrand • geen afvalkosten • lagere veegkosten • reinigende werking

MaChiNaal vEGEN • co² neutraal • elektrisch rijden • geen fossiele brandstof meer zoals diesel, maar biomassa • heet water 98c • geen overlast, herrie /stof • eenvoudige techniek • voor kleinschalig werk

• ‘de Punt Methode’ Is goedkoPer dan sPuIten als je alles eerlIjk Meetelt! • goed toePasbaar Met Inzet sW-MedeWerkers en Mensen Met een afstand tot de arbeIdsMarkt (sroI). • geen resIstente soorten en nIet WeersgevoelIg.

• dulevo 5000 d • euro 5 met adblue • super fijnstoffilters • heel zuinig met waterverbruik • razend snel

Chroomstraat 1d • 3067 GN Rotterdam • Telefoon: (010) 420 60 26 • E-mail: info@groen-puntbv.nl • www.groen-puntbv.nl

Boomrooierij Weijtmans

Wij danken u voor het vertrouwen wat wij dit jaar hebben mogen ontvangen en wensen u prettige feestdagen toe.

Kreitenmolenstraat 175

Tel. 013 - 511 14 83

algemeen@weijtmans.nl

5071 BD Udenhout

Fax 013 - 511 43 73