Sayı: 72
Yıl: 7
Süs Bitkileri Tanıtım Grubu IPM Essen Fuarındaydı
Ocak-Şubat 2015
www.susbitkileri.org.tr
Expo 2016 Antalya’nın maskotları Ece ve Efe oldu
72
HER MEVSİMİN gözdesi:
BASKANDAN
2015 yılında krizleri fırsata çevirebiliriz
We can turn crises into opportunities in 2015
Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği olarak 2015 yılı çalışmalarımız tüm hızıyla sürüyor. Ocak ayında Almanya’da düzenlenen IPM ESSEN Süs Bitkileri Fuarı’nda yerini alan Süs Bitkileri Tanıtım Grubumuz, standında ziyaretçilerini ağırladı. IPM Essen Fuarında katılan Süs Bitkileri Tanıtım Grubu, sektörel tanıtım çalışmaları gerçekleştirmesinin yanı sıra standını ziyaret eden çok sayıda profesyoneli de Türk süs bitkileri ve mamulleri sektörünün yapısı ve üreticilerin niteliği konusunda da bilgilendirdi. Türkiye’nin şubat ayı ihracat rakamları ise aralarında bulunduğum sektörel birlik temsilcilerinin katılımıyla Erzurum’da açıklandı. Şubat ayı içinde ayrıca Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği (AIPH) Başkan Yardımcısı Bernard Oosterom, Expo 2016 Antalya alanında incelemelerde bulunarak çalışmalar hakkında bilgi aldı. Bu incelemelere katılarak organizasyona desteğimizi sürdürdük. Süs bitkileri üreticileri ve ihracatçıları için 2015 yılı zorlu geçecek. Ağır kış koşulları nedeniyle süs bitkileri üreticileri sezona kötü başladı. Sevgililer günündeki talep artışı dahi ithal ürünlerle karşılanmaya çalışıldı. Don ve sel felaketleri nedeniyle İzmir’de yüzde 70, Antalya’da ise yüzde 20 düzeyinde ürün kaybı yaşandı. Aralık ayında iklim şartları çok iyi gitti ve beklenenden fazla ürün yetiştirildi. Fakat ocak ayı içinde gerçekleşen sel felaketi, don ve beraberinde ortaya çıkan hastalıklar çiçek sektörüne ağır darbe vurdu. Başta Antalya olmak üzere diğer bölgelerimizde ise ürünler ayıklanarak, ciddi kayıplarla piyasaya sunuluyor. Ayrıca başta Rusya olmak üzere ihracat pazarlarımızda yaşanan gerek ekonomik gerekse de siyasi sorunlar çeşitli sıkıntıları da beraberinde getirdi. İhracat yaptığımız ülkeler arasında ilk sıralarda İngiltere, Almanya, Hollanda ve Rusya geliyor. Rusya ile ihracatımızda son bir ayda yüzde 20’lik bir gerileme yaşandı. Rusya, bu yüzden sıralamada ikincilikten dördüncü sıraya düştü. Gündemde bir ‘Ruble Krizi’ söz konusu ve bu çiçekçileri olumsuz etkiledi. Bir aylık periyotta rublenin yükselmeye başlamasından dolayı yüzde 20’lik bir düşüş gözlendi. İhracat yapan firmalarında para dönüşlerinde bir dengesizlik yaşandı. Yine de krizleri fırsata dönüştürerek sorunlardan kurtulmayı deneyebiliriz. Rusya votka, çiçek ve ekmekten vazgeçemiyor, üreticinin Rusya ve Ukrayna’da üretime girmesini tavsiye edebilirim. Gözlemlerimiz yaşanan krizin ardından Rusya ve doğu bloğu ülkelerin ithalat tercihlerini Türkiye’den yana kullanmaya başladığını ortaya koyuyor. Sektörümüzün ihracatı 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde 15 milyon 233 bin dolar oldu. Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçı Birliği kayıtlarına göre 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde 119 milyon 921 bin adet süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi. En fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz ülke ise yine Hollanda oldu. Hollanda’ya söz konusu dönemde 25 milyon 800 bin adet ile 2 milyon 326 bin dolar değerinde süs bitkisi ve mamulü ihraç ettik. Sektör paydaşlarımız açısından zorlu başlayan bir yılın daha iyiye doğru yol alarak devam etmesini dilerim.
As the Ornamental Plants and Products Exporters Union, we continue our efforts at full steam in 2015. Our Ornamental Plants Promotion Group, which attended the IPM ESSEN Ornamental Plants Fair organized in Germany in January, hosted its visitors at its stand. Besides making efforts to promote the sector, the Group informed many professionals visiting its stand about the structure of the Turkish ornamental plants and products sector and the characteristics of the producers. Turkey’s export figures in February were announced at a meeting in Erzurum attended by sector unions’ representatives, who I was among. In the same month, Bernard Oosterom, Vice Chairman of the International Association of Horticultural Producers (AIPH), examined the area where Expo 2016 Antalya will be held, and got information about the efforts. We accompanied him during this examination and continued supporting the organization. 2015 will be a difficult year for ornamental plant producers and exporters. Due to severe winter conditions, ornamental plant producers started the season badly. Even the increase in demand on the Valentine’s Day was tried to be met with imported products. There was a product loss of 70 percent in İzmir and 20 percent in Antalya due to frost and flood. The climate conditions were really good in December and more products were harvested than the expected amount. However, the flood, frost and the consequent diseases that emerged in January harmed the flower sector severely. Products can be introduced to the market with a great deal of loss after being sorted out in many regions, especially Antalya. In addition, the economic and political problems going on in our export markets, particularly Russia, has led to various disruptions. England, Germany, Netherlands and Russia are among our top export partners. We had a decrease of 20 percent in our exports to Russia in the previous month. Therefore, Russia fell from the fourth to the second place in the ranking. A “ruble crisis” is going on and it affected the flower producers negatively. In the last one-month period, a decrease of 20 percent was observed since the value of ruble started to increase. Exporting companies suffered unbalance in the return of money. We can still try to get rid of problems by turning crises into opportunities. Russia is a fan of vodka, flowers and bread, and I can advise producers to produce in Russia and Ukraine. Our observations reveal that Russia and Eastern Bloc countries prefer Turkey for imports after the crisis. Our sector’s exports amounted to 15,233,000 dollars in January-February 2015. According to the records of the Ornamental Plants and Products Union, 119,921,000 ornamental plants and products were exported in this period. The country to which we exported the highest amount of ornamental plants and products was Netherlands again. In said period, we exported 2,800,000 ornamental plants and products to Netherlands, which were worth 2,326,000 dollars. I hope that this year, which started with difficulties for the stakeholders of our sector, gets better as the time passes by.
Osman BAĞDATLIOĞLU Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı / Tanıtım Grubu Başkanı President of the Ornamental Plants and Products Exporters Union / President of Promotion Group
1
ÇIÇEKIÇINDEKILER 12
13 3
4
Süs Bitkileri Tanıtım Grubu IPM Essen Fuarındaydı
AIPH’in Expo 2016 Antalya incelemeleri sürüyor
5
6
Süs Bitkileri Tanıtım Grubu Türkmenistan Fuarı’na katıldı Plant Ödülleri sahiplerini buldu
8
20
İhracat rakamları Erzurum’da açıklandı Süs bitkileri üreticileri Rusya’daki krizi fırsata çevirmeyi planlıyor
10
12
13
İklim şartları sektörü olumsuz etkiledi
Expo 2016 Antalya’nın maskotları Ece ve Efe oldu
22 14
Her mevsimin gözdesi: Glayöl Gelişen süs bitkileri sektörü için kalite yönetim sisteminin önemi
18
22
28
Orta Asya’nın cazibe merkezi: Özbekistan
Yılın ilk iki ayında ihracat 15 milyon dolar oldu
SÜS BİTKİLERİ TANITIM GRUBU ADINA, ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ’NİN YAYIN ORGANIDIR. OAİB ADINA SAHİBİ Özkan AYDIN
YAYINA HAZIRLAYANLAR Origami Medya (info@origamimedya.com)
YAYIN TÜRÜ İki ayda bir yayınlanan sektörel dergidir.
YAYIN KURULU BAŞKANI İSMAİL YILMAZ
SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Tugay SOYKAN (tugaysoykan@origamimedya.com)
YAYIN ADRESİ Mecidiyeköy Mah. Atakan Sok. Savaş Apt. No:6 Kat:2 D:7 Mecidiyeköy / Şişli / İST T: +90 212 252 87 76 - 77 F: +90 212 211 40 70
YAYIN KURULU OSMAN BAĞDATLIOĞLU, İSMAİL YILMAZ, LÜTFİ GÖBÜŞ, HARUN YETER, ÖZKAN AYDIN, ESRA ARPINAR, SEVGİN UTLULIĞ, GÜLŞEN BAY
2
YÖNETİM YERİ Ceyhun Atuf Kansu Cad. No: 120 Balgat - Çankaya Tel: 0312 447 27 40 Faks: 0312 446 96 05
EDİTÖR Volkan ÜKÜNÇ (volkan@origamimedya.com) Uğur DÜNDAR (ugur@origamimedya.com) GÖRSEL YÖNETMEN Murat CERİT (murat@origamimedya.com) REKLAM REZERVASYON info@origamimedya.com
BASKI VE CİLT APA Uniprint Uniprint Basım Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ömerli Köyü, Hadımköy - İstanbul Caddesi, No: 159 34555 - İstanbul - Türkiye Telefon: 0 212 798 28 40 pbx www.apa.com.tr
ÇİÇEK VİZYON dergisi, Origami Medya tarafından T.C. yasalarına uygun olarak yayınlanmaktadır. “ÇİÇEK VİZYON” ibaresi kullanılarak alıntı yapılması izne bağlıdır.
72
ÇIÇEKEXPO
Süs Bitkileri Tanıtım Grubu IPM Essen Fuarındaydı Süs Bitkileri Tanıtım Grubu, Almanya’da düzenlenen IPM Essen Süs Bitkileri Fuarı’na katıldı.
A
lmanya’da 27-30 Ocak tarihleri arasında düzenlenen IPM ESSEN Süs Bitkileri Fuarı’nda yerini alan Süs Bitkileri Tanıtım Grubu, standında ziyaretçilerini ağırladı. Dünyanın önemli etkinlikleri arasında gösterilen ve Avrupa’nın en büyük süs bitkileri fuarı olma özelliği taşıyan IPM Essen, dünyanın farklı bölgelerinden sektör profesyonellerini buluşturuyor. IPM Essen Fuarında katılan Süs Bitkileri Tanıtım Grubu, sektörel tanıtım çalışmaları gerçekleştirmesinin yanı sıra standını ziyaret eden çok sayıda profesyoneli de Türk süs bitkileri ve mamulleri sektörünün yapısı ve üreticilerin niteliği konusunda da bilgilendirdi.
Süs Bitkileri Tanıtım Grubunun Çalışmaları Takdir Topladı
Fuarın ilk günü Süs Bitkileri Tanıtım Grubu standında düzenlenen tanıtım kokteyline ise Türkiye Essen Başkonsolosu Şule Özkaya, AIPH Yönetim Kurulu Başkanı Vic Krahn, AIPH Genel Sekreteri Tim Briercliffe, Union Fleurs Başkanı Herman de Boon, Union Fleurs Genel Sekreteri Sylvie Mamias, yabancı kurum ve kuruluşlardan başkanlar, ithalatçı firma temsilcileri ve basın mensupları katıldı.
3
ÇIÇEKEXPO
AIPH’in Expo 2016 Antalya incelemeleri sürüyor AIPH Başkan Yardımcısı Bernard Oosterom, Expo 2016 alanında incelemelerde bulundu.
U
luslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği (AIPH) Başkan Yardımcısı Bernard Oosterom, Expo 2016 Antalya alanında incelemelerde bulunarak çalışmalar hakkında bilgi aldı. Botanik expo organizasyonlarının hangi ülkelerde düzenleneceğine karar veren ve denetleyen kuruluş olan AIPH, Expo 2016 Antalya alanında olağan kontrollerinden birini gerçekleştirdi. AIPH Başkan Yardımcısı Bernard Oosterom, Expo 2016 Antalya Ajansı yöneticilerinden bilgi alırken, alanda yapılan çalışmaları da yerinde inceleme fırsatı buldu.
“Çalışmalar İyi Gidiyor”
Expo 2016 Antalya Ajansı Genel Sekreteri Haşmet Suiçmez başkanlığında düzenlenen toplantıya, genel sekreter yardımcıları, direktörler ve danışmanlar ile Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu
4
Başkanı ve AIPH Yönetim Kurulu Üyesi Osman Bağdatlıoğlu katıldı. Bernard Oosterom’ı Antalya’da görmekten mutlu olduğunu belirten Genel Sekreter Suiçmez, alanda yapılan çalışmalar,
tanıtım kampanyaları hakkında bilgi verdi. AIPH Denetçisi Bernard Oosterom da Expo 2016 Antalya alanını, aralık ayında yaptıkları denetime göre çok daha iyi durumda bulduğunu belirtti.
ÇIÇEKGÜNDEM
Süs Bitkileri Tanıtım Grubu Türkmenistan Fuarı’na katıldı
T
Süs Bitkileri Tanıtım Grubu Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta 10-12 Şubat tarihleri arasında düzenlenen 6. Türkmenistan Türk İhraç Ürünleri Fuarı’na katıldı.
ürkmenistan’ın başkenti Aşkabat’taki Sergi Köşkünde 10-12 Şubat tarihlerinde gerçekleştirilen ve Ekonomi Bakanlığı himayesinde Milli Katılım Organizasyonu düzenlenen Türkmenistan Türk İhraç Ürünleri Fuarında, Süs Bitkileri Tanıtım Grubu standıyla yerini aldı. Türkiye’den 160 firma ve kurumun katılımıyla düzenlenen fuarda Türk markalı ürünler potansiyel müşterileriyle buluştu.
Türkiye En Önemli Ticaret Ortaklarından Biri
Türkmenistan Meclis Başkanı Akca Nurberdiyeva başta olmak üzere aralarında Dışişleri Bakanı ve Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı Raşid Meredov’un da bulunduğu çok sayıda üst düzey yetkili fuarın açılış töreninde hazır bulundu. Türkmenistan’daki yabancı misyon şeflerinin de yoğun ilgi gösterdiği fuara, Türkiye’den Ekonomi Bakan Yardımcısı Adnan Yıldırım, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu katıldı. Fuarın açılışında konuşan Hisarcıklıoğlu, Berdimuhamedov’un başkanlığında Türkmenistan’ın dünyanın parlayan yıldızı olduğunu kaydetti. Uluslararası Para Fonu gibi dünya finans kuruluşlarının hazırladığı raporlarda, Türkmenistan ekonomisinin yüzde 9’un üzerinde büyüyeceğinin öngörülmesinden büyük bir mutluluk duyduklarını ifade eden Hisarcıklıoğlu, bu fuarın Türkiye Ekonomi Bakanlığının düzenlediği altıncı fuar olduğunu ve bugüne kadar gerçekleştirilen fuarlar arasında en yüksek katılımlı ve en büyüğü olduğunu belirtti. Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdi-
muhamedov 6. Türk İhraç Ürünleri Fuarına yönelik mesajında ise Türkiye’nin en büyük ticari ortaklarından biri olduğunu söyledi. Türk şirketlerinin Türkmenistan’daki başarısından söz
eden Türkmen lider, Türk firmalarıyla ortaklaşa olarak enerji, petrolgaz, inşaat, ulaştırma, tekstil, tarım ve diğer sektörlerde birçok projeye imza atıldığını hatırlattı. 5
ÇIÇEKGÜNDEM
Plant Ödülleri sahiplerini buldu Plant Peyzaj ve Süs Bitkiciliği Dergisi’nin organize ettiği Plant Ödülleri Ankara’da düzenlenen törenle sahiplerini buldu.
P
lant Peyzaj ve Süs Bitkiciliği Dergisi’nin organize ettiği 1. Plant Ödülleri gecesine; Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakan Yardımcısı Kudbettin Arzu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakan Yardımcısı Çiğdem Erdoğan Atabek, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mustafa İsen, Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar, Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu ile çok sayıda davetli katıldı. Plant Ödülleri gecesine katılan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakan Yardımcısı Kudbettin Arzu yaptığı konuşmada Plant Dergisi’ni bu büyük organizasyon için tebrik etti. Ödül gecesinin önemli bir organizasyon olduğunu ifade eden Arzu, “Bu tür ödül törenleri, bu tür yayın faaliyetleri sektörün gelişmesine büyük katkılar sağlıyor” dedi. Süs bitkileri sektörünün son yıllarda büyük ilerleme kaydettiğini belirten Bakan Yardımcısı Arzu, “Bu başarıda üretici ve ihracatçıların büyük rolü var” diye konuştu. Arzu, özetle şunları söyledi: “Süs bitkileri ihracatı geçen yıl itibariyle 85 milyon dolara yükseldi. Bu başarıda esas pay değerli üreticilerindir. Sektör çok büyük ilerleme kaydetti. Buradan sektörü alkışlıyorum.”
“Kabuğumuzdan Çıkma Zamanı Geldi”
Gecenin açılışında söz alan Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, sektörde 25 bini ihracat kolunda olmak üzere 300 bin civarında kişinin çalıştığını söyledi. Sektördeki katma değer oranının yüzde 95 seviyelerinde 6
bulunduğunu anlatan Bağdatlıoğlu, sektörün artık kabuğundan çıkma zamanının geldiğini kaydetti. Gecede bir konuşma yapan SÜSBİR Başkanı Selahattin Altun da sektörün öneminden bahsetti. Altun, sektör adına Ar-Ge faaliyetlerine daha fazla önem verilmesini istedi. Peyzaj Mimarları Odası İstanbul Şube Başkanı Murat Ermeydan ise Türkiye’de 45 üniversitede peyzaj mimarlığı bölümü bulunduğunu ve her yıl 1000 - 1200 peyzaj mimarının bu bölümlerden mezun olduğunu kaydetti. Ermeydan, “Bizler peyzaj mimarları olarak bu sektörde iş yapacağız ve çalışacağız. Sizin desteklerinizi bekliyoruz” diye konuştu.
Dört Farklı Kategoride 32 Ödül Verildi
Vatan Şaşmaz’ın sunuculuğunu yaptığı ödül gecesi seçkin davetlilerin katıldığı kokteyle başladı. Gecenin açılış konuşmasını yapan Plant Peyzaj ve Süs Bitkiciliği Genel Yayın Müdürü İbrahim Adıyaman, Plant Dergisi’nin kısa bir zaman içerisinde görsel ve düşünsel olarak ilerleme kaydettiğini belirtti. Plant Dergisi’nin sektöre çok büyük bir katkısı bulunduğunu söyleyen Adıyaman, ödül organizasyonu ile ilgili olarak şunları ifade etti: “Genelde bu tür ödül organizasyonlarının çıktısı, hem yarışma ve rekabet duygusunu artırarak kalitenin yükselişinde öncü olmak; hem de alan içi organizasyon ve koordinasyonun sağlanmasına önayak olmak şeklinde tezahür ediyor. Yaklaşık sekiz ay süren çetin bir hazırlık aşamasında bizi motive eden ve diri tutan şey aslında bu iki beklenti oldu.” Genel Yayın Müdürü Adıyaman, Plant Ödülleri’nin iki yılda bir düzenleneceğini ve gelecek organizasyonun Plant Ödülleri 20152016 olarak Türkiye’nin başkan bir şehrinde yapılacağını söyledi. Adıyaman, “Sıfırdan bir organizasyon oluşturmak gerçekten zor bir iş. Bu bakımdan iki
yıl sonra daha geniş bir katılımla hep beraber daha güzel işler ortaya çıkarabileceğimiz kanaatindeyim” dedi. Ödül töreninden önce sektörle ilgili bir değerlendirme konuşması yapan Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar ise birlik olarak süs bitkileri sektörüne katkı sağlamaya çalıştıklarını söyledi. Süs bitkileri ile ilgili yasanın uygulanması noktasında Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının yetkili olduğunu anlatan Bayraktar, “Bu durum,
‘Sektörün sahibi kim?’ sorusunu gündeme getiriyor. Bu sektörün sahibini bulması lazım” dedi. Üniversitelere sektörün gelişmesi adına daha fazla Ar-Ge desteği verilmesi gerektiğine işaret eden Bayraktar, baraj, göl ve yol kenarı gibi noktalarda egzotik bitkiler yerine yerli ürünler kullanılması gerektiğini sözlerine ekledi. Birinci Plant Ödülleri kapsamında dört ayrı kategoride toplam 32 ödül sahiplerini buldu. Ödül töreni ardından gece Zara konseriyle tamamlandı.
7
ÇIÇEKGÜNDEM
Ihracat rakamları Erzurum’da açıklandı Türkiye’nin Şubat ayı ihracat rakamları sektörel birlik temsilcilerinin katılımıyla Erzurum’da açıklandı. Şubat ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13 düşerek 10 milyar 495 milyon dolarda kaldı.
T
ürkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından organize edilen Şubat Ayı İhracat Rakamları Basın Toplantısı’nda TİM Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Büyükekşi, Şubat ayı ihracat rakamlarını açıkladı. Büyükekşi, “2015 yılı Şubat ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13 düşerek 10 milyar 495
8
milyon dolar oldu. Yılın ilk iki ayında toplam ihracat yüzde 6,7 gerileme ile 22 milyar 826 milyon dolar olarak gerçekleşti” dedi. Toplantıya Erzurum Valisi Ahmet Altıparmak, Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen, TİM Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Büyükekşi, Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim
Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, Türk Eximbank üst yöneticileri, kamu kurum ve kuruluşları ile çeşitli sektörel birlik temsilcileri katıldı.
Türkiye’nin Şubat Ayı İhracatına Parite ve Kar Çelmesi
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM),
2015 yılı Şubat ayı ihracat verilerini Erzurum’da düzenlediği basın toplantısında açıkladı. Yılın ilk iki ayında toplam ihracat yüzde 6,7 gerileme ile 22 milyar 826 milyon dolar olarak gerçekleşti. Son 12 aylık ihracat ise yüzde 1,7 artışla 155 milyar 14 milyon dolara yükseldi. İhracatın düşmesinde paritedeki gerileme ve olumsuz hava şartlarının etkili olduğunu söyleyen Büyükekşi, “Doların tüm dünyada değer kazanması sonucunda ihraç birim fiyatlarında önemli bir baskı var. Sadece AB-28 bölgesine ihracatta paritenin etkisi eksi 900 milyon dolar oldu, diğer bölgelerde ve sektörlerde de doların değerlenmesi ve zayıflayan talebe bağlı olarak yüzde 20’lere varan birim fiyat düşüşleri yaşadık. Ayrıca kar yağışı üretim ve lojistik kaybı anlamında ihracatımızı olumsuz etkiledi. Dış piyasalardaki hareketlilik devam ediyor. Piyasalar gelecek döneme ilişkin tedirgin şekilde bir milat bekliyor, bu milat belki FED kararı olacak. Euro Bölgesi ise 2014’ün son çeyreğinde, özellikle Almanya’daki büyümenin etkisiyle toparlanıyor. AB pazarını çok dikkatli izlediğimiz bu dönemde, yaşanan bu gelişmeler bize ümit veriyor” dedi.
Şubat Ayı Liderleri
TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi’nin açıkladığı ihracat verilerine göre, ocak-şubat döneminde ihracat yüzde 6,7 düşüşle 22 milyar 826 milyon dolar olarak gerçekleşti. Son 12 aylık ihracat ise yüzde 1,7 artışla 155 milyar 14 milyon dolara yükseldi. Sektörel bazda şubat ayında en fazla ihracatı 1 milyar 705 milyon dolarla otomotiv sektörü yaparken, bu sektörü 1 milyar 267 milyon dolarla hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü ile 1 milyar 175 milyon dolarla kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü takip etti. Geçen ay en fazla ihracat artışını da yüzde 27,8 ile fındık ve mamulleri sektörü
yakalarken, bu sektörü, yüzde 25,4 ile tütün sektörü takip etti. Şubat ayında en fazla ihracat yapılan ilk beş ülke Almanya, İngiltere, Irak, ABD ve İtalya oldu. Almanya’ya ihracat yüzde 11,8, Irak’a ihracat yüzde 26,7, İtalya’ya ihracat yüzde 15,7 geriledi. Diğer taraftan İngiltere’ye ihracat yüzde 5,1, ABD’ye ihracat yüzde 16,5 artış gösterdi. En fazla ihracat yapılan 30 ülke arasında, en yüksek artış yüzde 19,9 ile İran’a gerçekleşti. Şubatta ihracat artışında önce çıkan ülkeler ise şöyle oldu; Kuveyt’e ihracat yüzde 164, Katar’a yüzde 116, Yemen’e yüzde 110, Singapur’a yüzde 97, Gine’ye yüzde 95, Umman’a yüzde 86 arttı. 9
ÇIÇEKGÜNDEM
Süs bitkileri üreticileri Rusya’daki krizi fırsata çevirmeyi planlıyor Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, üreticilerin Rusya’daki krizi fırsata çevirebileceklerinin altını çizerek Rusya ve doğu bloğu ülkelerin ithalat tercihlerini Türkiye’den yana kullandıklarını söyledi.
S
üs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, rublenin dolar karşısında değer kaybetmesinin ardından yaşan kriz ortamını değerlendirdi. Osman Bağdatlıoğlu, savaş halinde dahi Rusya’nın votka, çiçek ve ekmekten vazgeçmediğini belirterek, üreticinin Rusya ve Ukrayna’da üretime girmesini tavsiye etti.
İthalat Tercihleri Türkiye’ye Yöneliyor
Rublenin dolar karşısında değer kaybetmesinin ardından Rusya ve doğu bloğu ülkelerine kesme çiçek ihracatı yapan üreticiler, bir ay önce yaşadıkları “Ruble Krizi”ni fırsata çevirmeye hazırlanıyor. Çiçek üretici ve ihracatçıları yaşanan krizin ardından Rusya ve doğu bloğu ülkelerin ithalat tercihlerini Türkiye’den yana kullandıklarını söyledi.
Ruble Krizi Geriliyor, İhracatta Yüzde 10 Artış Var
Geçen yıla oranla çiçek ihracatında yüzde 10 büyüme sağladıklarını belirten Osman Bağdatlıoğlu, “Yılsonuna bakıldığında geçen yıla göre yüzde 10 oranında bir ihracat artışı var. Geçen yıl 400 milyon dal çiçek göndermiştik. Bu yıl değeri 430 milyon dal ihracata karşılık gelecek” dedi. Osman Bağdatlıoğlu, kesme çiçek ihracatı yaptıkları ülkeler arasında Rusya’nın ilk sıralarda olduğunu fakat yaşanan savaş ve rublenin değer kaybetmesi nedeniyle Rusya’nın ihracatta dördüncü sıraya düştüğünü kaydetti. Bir ayık periyotta yüzde 20’lik gerileme olduğunu da belirten Osman 10
Bağdatlıoğlu şöyle konuştu: “İhracat yaptığımız ülkeler arasında İngiltere, Almanya, Hollanda ve Rusya geliyor. Rusya ile ihracatımızda son bir ayda yüzde 20’lik bir gerileme oldu. Rusya, bu yüzden sıralamada ikincilikten 4’üncü sıraya düştü. Gündemde bir Ruble Krizi söz konusu ve bu çiçekçileri etkiledi. Bir aylık periyotta rublenin yükselmeye başlamasından dolayı yüzde 20’lik bir düşüş oldu. İhracat yapan firmalarında para dönüşlerinde bir dengesizlik oluştu.”
“Fırsata Çevirmeliyiz”
Yaşanan krizin iyi değerlendirilmesi gerektiğini ve oluşan panik havasından üretici ve ihracatçıların faydalanmasını tavsiye eden Osman Bağdatlıoğlu, üreticilere Rusya’daki pazarda ticari faaliyetler oluşturması konusunda tavsiyede bulundu. Bağdatlıoğlu, “İhracatı nasıl arttırırız bunu düşünmemiz lazım. Çiçek ihracatı Rusya’da son bir iki ay içerisinde yüzde 50 oranında düştü. Özellikle Hollanda’dan gidenler de. Bir panik havası oluştu ve kullanım azaldı. Rusya bizim büyük pazarımız ve bu kriz iyi değerlendirilmeli, oradaki ticari faaliyetler artırılmalı. Kriz var mı? Evet var ama bunu artı yöne çevireceğimizi düşünüyorum. Bunu fırsata çevirmeliyiz ve doğru yatırımlarla pazarları kazanmalıyız. Sera ve topraklar ucuzladı. Rusya ve Ukrayna’da oralarda şimdiden yatırım yapılırsa ekonomileri düzeldiğinde oralarda söz sahibi olursun. Uzun dönemde Rusya ile yaşadığımız kapı sorunları gi-
derilirse ihracat yüzde 30 seviyelerini de geçebilir.” Rusya ve Ukrayna’nın savaş halinde dahi zevklerinden vazgeçmediklerini belirten Bağdatlıoğlu, “Ukrayna ve Rusya’da savaş anında çiçek tüketiminin arttığını gördük. Çünkü bu bölgenin insanı çiçek, votka ve ekmekten vazgeçmiyor. Daha pahalı çiçekten vazgeçebiliyorlar ama çiçekten tamamen vazgeçmiyorlar” dedi.
“İhracatın Yüzde 30 Oranında Artmasını Bekliyoruz”
Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi İsmail Yılmaz’da uzun dönemde yüzde 30 oranında bir artış olacağını beklediğini belirtti. Sezonun bekledikleri doğrul-
tuda ilerlediğini belirten İsmail Yılmaz, “Kesme çiçek üzerine ihracat yapıyoruz. Bunu Avrupa’nın birçok ülkesine ve Rusya ve Ukrayna gibi ülkelere de satış yapıyoruz. Sezon şu an olumlu bir şekilde ilerliyor. Eylül ayında doların ruble karşısında değer kazanmasının bizleri de endişelendirmişti. Daha sonraları fark ettik ki, bunun bizim için de olumlu etkileri var. Biz bu fırsatı değerlendirmek istiyoruz. Avrupa ve Doğu Bloğu Ülkeleri gül ve diğer pahalı çiçek türleri yerine bizden karanfil talep ediyor. Yüzde 30 oranında ihracatta bir artış olacağını ön görüyorum. Türkiye bu konuda avantajlı. Çünkü pazara yakınız ve karanfil üretimimiz çok fazla” dedi.
11
ÇIÇEKGÜNDEM
Iklim sartları sektörü olumsuz etkiledi Ağır kış koşulları nedeniyle süs bitkileri üreticileri sezona kötü başladı. Sevgililer günündeki talep artışı ithal ürünlerle karşılanmaya çalışıldı.
A
ğır kış koşulları nedeniyle serada kalan çiçek, üreticisini düşündürürken, sektör temsilcileri Sevgililer Günü’nde artan iç talebin ithal ürünlerle karşılandığını belirtti. Çiçek üreticisi sezona kötü başladı. Rusya’da yaşanan devalüasyondan büyük bir darbe alan süs bitkileri üreticileri, ikinci darbeyi ağır kış koşullarından aldı. Yaşanan don ve sel felaketleri nedeniyle İzmir’de yüzde 70, Antalya’da ise yüzde 20 düzeyinde ürün kaybı yaşandı. Sevgililer Günü’nde iç pazarda oluşan ürün açığının ithalat ile kapatıldığını belirten Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, “Aralık ayında iklim şartları çok iyi gitti ve beklenenden fazla ürün yetiştirildi. Fakat ocak ayı içinde gerçekleşen sel felaketi, don ve beraberinde ortaya
12
çıkan hastalıklar Ege Bölgesi’nde çiçek sektörüne ağır darbe vurdu. Başta Antalya olmak üzere diğer bölgelerimizde ise ürünler ayıklanarak, ciddi kayıplarla
piyasaya sunuluyor. Sevgililer Günü’ne bağlı talep artışı ile bir açık oluştu ve bu açık ancak ithal edilen ürünler ile kapatılabildi” dedi.
ÇIÇEKEXPO
Expo 2016 Antalya’nın maskotları Ece ve Efe oldu
E
Expo 2016 Antalya’nın resmi maskotları Ece ve Efe oldu. Organizasyonun maskotları geniş katılımlı toplantı ile tanıtıldı.
xpo 2016 Antalya’nın maskot ve müzikleri Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı ve Expo 2016 Antalya Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı Mehdi Eker’in katıldığı bir toplantıyla tanıtıldı. Tanıtım toplantısına, Expo 2016 Antalya Ajansı Yönetim Kurulu Üyeleri, belediye başkanları, bürokratlar, turizmciler, STK temsilcileri ve basın mensupları katıldı. Tanıtım toplantısında Expo 2016 Antalya’nın maskotları Ece ve Efe’yi Bakan Eker tanıttı. Tanıtım toplantısında bir konuşma yapan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, Expo alanında çalışmaların devam ettiğini, 190 ülkeyi davet ettiklerini söyledi. Bakan Eker, “1850’lerden bu yana düzenlenen bu organizasyona Türkiye ilk kez ev sahipliği yapıyor. Antalya ve Türkiye buna hazırlanıyor. Biz bütün güç ve gayretimizle 2016 yılında 23 Nisan’da açılışı gerçekleşecek olan bu evrensel etkinliği en güzel şekilde olması için uğraşıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti’nin bu organizasyona desteği tam. Expo 2016 Antalya ile ilişkili kurum ve kuruluşların var gücüyle çalışması ile en güzel ve kaliteli bir iş yapılacak. Bundan kimsenin endişesi olmasın” dedi.
“ALT YAPI ÇALIŞMALARI BÜYÜK ÖLÇÜDE TAMAMLANDI”
Alanda yapılan çalışmalarla ilgili bilgi veren Bakan Eker, “Alt yapı çalışmaları büyük ölçüde tamamlandı. Üst yapı ihaleleri yapıldı. Yüklenici firmalara yer teslimi yapıldı. Üst yapılar hızla tamamlanacak ve yılsonuna kadar alandaki çalışmalar tamamlanmış olacak” diye konuştu. Maskot ve jingle müziğinin belirlenmesi ile ilgili de bilgi
veren Bakan Eker, “Maskotu seçerken çok ayrıntılı bir çalışma yaptık. Birçok seçenek üzerinde çalışıldı. Elbette ki evrensel organizasyon Expo. Ancak kendi kültürümüzü uluslararası sahalara taşıma özelliği taşımasına da özen gösterildi. Maskotlarımızın isimleri de yerli, kendileri de, figürleri de, giysileri
de yerli. Her şeyleriyle bu bölgeyle çok yakın ilişkili olmasına özen gösterdik. Belirlediğimiz maskotların özelliklerinde Antalya ve Anadolu’dan çok sayıda figürler var. Hayırlı olmasını diliyorum. Maskotlarımızın isimlerini de kolay telaffuz edilmesi için Ece ve Efe olarak belirledik” şeklinde konuştu. 13
ÇIÇEKTANITIM
Her mevsimin gözdesi: Glayöl Glayöl kılıç gibi yassı ve sivri yaprakları olan soğanımsı gövdeye sahip, uzun ömürlü bir otsu bitkidir. Çiçekler, sapın üstünde bir yanda dizili öbekler halinde bulunur ve boru biçimindedir. Glayöl çiçeklerinin meyvesi üç bölmeli bir kapsüldür. Her yıl yer değiştirme kolaylığı, çiçekli kalma süresinin uzunluğu gibi nedenler dolayısıyla popüler bir çiçektir. Glayöl, ülkemizde üretimi en çok yapılan soğanlı, yumrulu, rizomlu süs bitkilerinin başında gelir.
G
layöller en tanınmış soğanlı bitkilerdendir.Onları genellikle kesme çiçek olarak görürüz. Ama bir parça güneş gören toprağınız varsa bu gösterişli çiçeği kolaylıkla yetiştirebilirsiniz. Glayöllerin farklı cinsleri bulunur.
14
Bildiğimiz büyük çiçekli melez olanlarından başka, yazın devamlı açan küçük çiçekli tabii bir türü daha vardır. Glayöl tohumları kasalar içinde, 1-2 cm derinlikte ufalanmış toprağa ekilirler. Kışı camekanlarda (15°C’nin üzerinde) sıcak ortamda geçirirler. İlkbaharda ise
açıkta çimlendirilebilir. İlk yıl bunlardan büyümüş yumru elde edilir, ikinci yıl ise çiçek elde edilir. Tohumdan itibaren uygun büyüklükte bir korm elde edilmesi için en az iki yıla ihtiyaç vardır. Yavru yumrudan üretim, kralen vermeyen çeşitlerde uygulanır. Ana yumrular
dikimden sonra sürmeye başlar. Bu çeşitlerde ana sürgünün yanında yeni sürgünler oluşur. Bu sürgünün ana yumruya bitiştiği yerde yassı yumrular oluşur. Bu yumrular kullanılır. Satışa sunulan yumrular esasında kralenden yetiştirilmektedir. Kralen, ana yumru ile yeni oluşan yavru yumru arasındaki stolonlardan oluşur. Ana bitki oldukça bol miktarda kralen oluşturur. Bir ana bitkiden ortalama kralen sayısı 5-30 arasında olmakla beraber 200’e kadar çıkabilmektedir. Kralenden ancak 2 yılda uygun boyda yumru elde edilir. Kralenler sert bir kabukla kaplı oldukları için, iri olanları daha iyi çimlenir. Çimlenmeyi kolaylaştırmak için, kralenler hasat edildikten sonra 2025°C’de depolanır. Dikimden 2 ay önce sıcak su uygulaması yapılır. Bu işlemde kralenler 24 saat müddetle 15-20°C’lik suda iki üç defa tutularak yumuşatılır. Daha sonra 53-55°C’lik suda yarım saat tutulurlar. Bu suyun 57°C’nin üzerine çıkmamasına dikkat edilmelidir. Daha sonra ılık suya daldırılarak soğutulurlar. Soğutulan kralenler havadar ve gölge bir yer kututulurlar ve ekim zamanına kadar 10°C’de muhafaza edilir. Kışları sert geçen yerlerde kış sonuna kadar muhafaza edilerek ilkbaharda yeniden dikilir. Ertesi yılın yeni kormu eski kormun üstünde meydana gelir.
Bu da kormun dikiminden sonra yaprakların yaklaşık 20 cm boya ulaştığı zamana rastlar. Yapraklar 40-60 cm boya ulaştığında yeni korm eski korm kadar irileşir ve köklenmeye başlar. Bu arada yeni ve eski kormların arasında minyatür haldeki kormeller yada kralenler meydana gelir. Yeni korm büyüyüp gelişmeye devam ederken eski korm büzülmeye ve içindeki depo maddelerini çiçeklenme için sarf ettiğinden dağılmaya ve parçalanmaya başlar. Çiçeklenmeden hemen sonra yapraklar, besin maddesi yapımına devam eder. Bu besin maddeleri, yeni kormda toplanır. Yaz sonunda yapraklar kuruyup da soğan hasadı yapıldığında bir veya daha çok sayıda yeni korm ve bunların dibinden çıkan çok sayıda (5-500 adet) kralen görülür. Çiçek soğan üretimi esas bu yeni kormlar ve kralenler ile yapılmaktadır.
ÇİÇEK OLUŞUMU
Glayölde çiçek oluşumu, bir önceki mevsimde ve özellikle çiçeklenmeden sonraki devre de kormda biriktirilen depo maddeleri miktarına bağlıdır. Glayöllerde serin geceler ve uzun büyüme devreleri, çok iri kormların oluşumu için uygundur. Kralenler ılıman iklimlerde şubat başında, sert ve soğuk iklimlerde mart ve nisan başla-
rında açık arazide önceden hazırlanmış olan toprağa dikilir. Dikim derinliği ortalama 3-5 cm olmakla beraber kralen büyüklüğüne göre değişmektedir. Dikim sonrası çimlenme görülene kadar toprağın sürekli nemli tutulmasına dikkat edilmelidir. Çimlenmeden sonra nem miktarı biraz azaltılmaktadır. Burada ot mücadelesine önem verilmelidir. Kralenden elde edilecek yumrular, kralenin büyüklüğüne göre değişmektedir. Kralenden oluşan yumrular, kökler kahverengileşmeye ve yapraklar da sararmaya başlarken hasat edilir, ertesi yıl tekrar dikilerek irileştirmek üzere depoda saklanır. Kralenden elde edilen yumruların sağlıklı olanları ertesi yıl dikilir. Yumrular kralenlere göre biraz daha geç dikilir. Dikim ayı şubat veya mart sonu, nisan ayı ortalarıdır. Dikim derinliği yumru büyüklüğüne göre değişmekle birlikte 6-9 cm. arasında olmalıdır. Dikim miktarı da yumru büyüklüğüne bağlıdır. Dikim aralık ve mesafesi de yumru büyüklüğüne göre değişmektedir. Yumru dikimi yapıldıktan sonra en önemli konu sulama zamanının saptanmasıdır. Bu da köklerin kontrolü ile anlaşılır. Kökler 3cm olana dek sulama yapılmamalıdır. Bundan önce yapılan sulama köklerin gelişmesini geriletir. Bundan sonraki sulamalar, toprağın nem 15
ÇIÇEKTANITIM
durumu kontrol edilerek yapılmalıdır. Sonbaharda yumrular hemen sökülmeyip toprak üstü aksamının tamamen kuruması beklenir. Bu süre içinde toprak altı aksamının olgunlaşıp irileşmesi sağlanmış olur. Köklerde kuruma ve kahverengileşme başlayınca söküm zamanının geldiği anlaşılır. Bununla beraber son yıllarda yapılan araştırmalar, yaprakların tamamen kurumadan yeşil haldeyken yapılan hasadın yumru verim ve kalitesine olumlu şekilde etkilediğini saptanmıştır. Yumrular yapraklardan çekilerek çıkarılır. Çiçek sapı ve yapraklar yumru dibinden elle kırılarak ayrılmalıdır. Makasla kesim, sapın bir kısmının yumruda kalarak zamanla çürüyüp yumruya zarar vermesi nedeniyle uygulanmamalıdır.
YETİŞTİRME YÖNTEMLERİ
Glayöl, gelişmesinin ilk döneminde ısı ve ışık isteklerine karşı duyarlıdır. 16
Çünkü başak oluşumu bu döneme rastlar. 1-2 °C’lik gece ısıları özellikle bitkinin ikinci ve yedinci yaprak arasındaki dönemde çiçeklenme yüzdesine, her başaktaki çiçek sayısına ve bitkinin boylanmasına olumsuz yönde etkiler. Işık eksikliği ise dört ve altıncı yaprak arasındaki sürede olumsuz bir etki yapar. Ekim ayı ortasında dikilmiş olan soğanlar (2 ile 7. yaprak) 15 Kasım-15 Ocak tarihleri arasında kritik döneme girer. Bu ülkemiz iklim kuşağında ısı ve ışık miktarı toplamının minimum olduğu döneme rastlar. Bu dönemi atlatabilmek için dikimi önceye veya sonraya almak gerekir. Her türlü bahçe toprağı kullanılabilirse de hafif, süzek ve derin topraklar tercih edilmelidir. Fakir toprağın yapısı kompost ilave edilerek düzeltilebilir. Glayöl üretiminde pH isteği 6,5-7,4 olup çok kireçli topraklarda gelişme yavaştır. Kök aksamı 40-50 cm derine uzanabildiği için
toprak derin işlenmelidir. Kumlu topraklarda yetiştiriciliğin yapılabilmesi için özellikle yağışlı dönemlerde sık sık gübreleme ya da malçlama yapılması gerekir. Glayöl dikimi bir yıl önceden iyice gübrelenmiş, işlenmiş topraklara yapılırsa gelişme çok daha iyi olacaktır. Glayölün besin maddesi ihtiyacı, bir önceki dönemde ana kormun gübrelenmesine bağlıdır. Bununla beraber kumlu topraklarda yetiştirilen glayöller için toprağa azotlu (nitrojen), potasyumlu ve fosfor içeren bitkisel gübreler verilmelidir Kalsiyum, magnezyum, demir gibi diğer besin elementleri iz olarak toprak hazırlığı sırasında ilave edilmelidir. Gübre uygulaması için dört dönem tavsiye edilmektedir. Seralarda yapılan yetiştiricilikte genellikle tava sistemi kullanılmaktadır. Kullanılacak kormların çapları 10-12 cm’nin üzerinde ise 15-20 cm aralıklarla dikilmesi avantaj sağlar. Tarla yetiştiriciliğinde
boya ulaşıncaya dek toprak göllenmeyecek şekilde sürekli nemli tutulmalıdır. Daha sonraki dönemde su miktarı biraz azaltılmalıdır. Çiçek sapının oluşmaya başladığı dönemden itibaren (dip yapraklar el ile kontrol edilerek anlaşılabilir) su miktarı yeniden artırılabilir. Bitkinin 40-50 cm derinliğe dek kök oluşturacağı dikkate alınarak, suyun bu derinliğe ulaşması sağlanmalıdır. Çiçek sapının oluşumu tamamlandığında su tekrar kontrollü olarak verilmeye başlanır. Bunun sonucunda dayanıklı kuvvetli sapa sahip kaliteli çiçekler elde edilir. Sapları dik tutmak, yatmayı önlemek için ağ sistemi kurulmalı ve sırık yardımıyla destek verilmelidir. Sera yetiştiriciliğinde iri kormlar kullanıldığından ve ışık açıkta yetiştiricilik kadar kuvvetli olmadığından daha uzun bitkiler elde edilebilir. Ağ sisteminde bitki boyu uzadıkça teller yukarıya
kaldırılmalıdır. Derin dikimlerde saplar genellikle daha dik duracağından bu sisteme gerek duyulmayabilir. Serada hastalığın yayılmasına karşı havalanmaya özen gösterilmelidir. Özellikle yüksek nemde gelişen hastalıklar sera havalanmasının önemini ortaya koymaktadır. Kesim için en uygun zaman sabahın erken saatleri ya da akşam üzeridir. Çiçek elde edilmiş bir kormun ertesi yıl kullanılması uygun olmadığından hasat sırasında tüm bitki topraktan çekilerek çıkarılabilir. Ancak kormlar, açıkta üretim için değerlendirilecekse kormda besin maddelerinin birikmesini sağlamak amacıyla bitki üzerinde 4-6 yaprak kalacak şekilde keskin bıçakla kesim yapılmalıdır. Kesim sonrası, çiçeklerin sapları dik olarak tutmak suretiyle, ılık suya batırılır ve sonra serin yerde birkaç saat bekletilir.
daha küçük ölçüdeki kormlar kullanılabilir. Dikim derinliği; iri kormlar için 15-23 cm, orta büyüklükteki kormlar için 13-16 cm’dir. Kullanılacak tür ve çeşitlere göre dikim zamanı değişmektedir. Erken çiçek elde etmek için seçilen çeşit, ısıtılan seralarda kasım ortasından aralık başına kadar dikildiğinde nisan ortasında çiçeklenme başlamaktadır. Geç çiçeklenen çeşitler, ocak sonundan itibaren ısıtılmalı seralara dikildiklerinde çeşitlere göre mayıs başından itibaren çiçek açmaktadır. Dikim zamanı kadar dikim materyalinin büyüklüğü de çiçeklenmeye etki eden bir faktördür. Erken ve kaliteli çiçek elde etmek için büyük kormlar tercih edilmelidir Glayölde dikim sonrası yabancı otlara ve kaymak tabakasına karşı yüzeysel çapalama yapılmalıdır. Fazla su isteyen bir bitki olmasına karşın toprağı iyice kurumadan su verilmemelidir. Glayöl 25-30 cm 17
ÇIÇEKMAKALE
Gelisen süs bitkileri sektörü için kalite yönetim sisteminin önemi Huriye HIZ - Ziraat Yüksek Mühendisi / İstanbul Ağaç ve Peyzaj A.Ş Sistem Geliştirme Müdürü
“Standardizasyon, insanlık için özellikle günümüzde bir lüks olarak değil, tam tersine ‘olmazsa olmaz’ bir gereklilik olarak kabul edilmektedir. Günümüzde, uluslararası pazarlarda rekabet edebilmenin yolu standartlara uygun, kaliteli mal ve hizmet üretiminden geçmektedir.”
Y
önetim sistemleri çok karmaşık ya da yapılması çok zor faaliyetleri kapsıyor gibi algılansa da aslında hepimiz değişen yaşam şartlarına bağlı olarak işlerimizi, hatta günlük rutin faaliyetle-
18
rimizi bile planlamak, uygulamak, kontrol etmek ve izlemek durumuyla karşı karşıyayız. Kendini hayatın olağan akışına bırakan hemen herkesin beklenmeyen sürprizlerle sık sık karşılaştığını ve yaşam kalitesinin beklentisini karşı-
lamadığını tecrübe etmişizdir. Herkesin bir hayat standardı vardır gerçekte ve olmalıdır da… Tarihin her döneminde, insanoğlu yaşadığı ortamda ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmetlerde var olan karışıklıktan kurtulma ve belirli bir
düzen tesis etme gayreti içinde olmuştur. İnsanlık tarihi kadar eskilere dayanan bu ihtiyaç tarihsel süreç içerisinde standart ve standardizasyon kavramları ve anlayışını doğurmuştur. Yeryüzünde kıt olan iktisadi kaynakların en optimal bir şekilde değerlendirilmesi çabalarının bir sonucu olan standardizasyon, insanlık için özellikle günümüzde bir lüks olarak değil, tam tersine “olmazsa olmaz” bir gereklilik olarak kabul edilmektedir. Günümüzde, uluslararası pazarlarda rekabet edebilmenin yolu standartlara uygun, kaliteli mal ve hizmet üretiminden geçmektedir. Peki nedir standart, standardizasyon? Standardizasyon, aslında toplumun kalite ve ekonomikliği arama çalışmalarının sonucu olarak ortaya çıkan bir faaliyettir. Daha geniş anlamıyla mevcut ve olası problemler dikkate alınarak, belirli bir konuda ortak ve tekrar eden kullanımlar için en uygun düzeyde bir düzen gerçekleştirilmesi amacıyla gerekli hükümlerin oluşturulması faaliyetidir (TS EN 45020). ISO (Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı ) tarafından da şöyle tarif edilmektedir; belirli bir faaliyetle ilgili olarak ekonomik fayda sağlamak üzere bütün ilgili tarafların yardım ve iş birliği ile belirli kurallar koyma ve bu kuralları uygulama
işlemidir. Araştırmalar göstermektedir ki gelişen süs bitkileri sektöründe de bitkisel üretimde standart oluşturmak, devam ettirmek ve sürekli iyileştirmek noktasında çalışmaların artırılması artık zorunlu hale gelmiştir. 90’lı yıllarda yeni doğmuş bir bebek sayılan sektör, hızla büyüyerek bitkisel üretimdeki payını yüzde 123 oranında artırmıştır. Üreticisinden tüketicisine sektörün tüm oyuncularının standardizasyondan elde edeceği faydalar saymakla bitmese de bir kısmını dikkatinize sunmak istiyorum:
ÜRETİCİYE FAYDALARI:
1. Üretimin belirli plan ve programlara göre yapılmasına yardımcı olur. 2. Uygun kalite ve seri üretime imkân sağlar. 3. Kayıp ve artıkları asgariye indirir. 4. Verimliliği artırır. 5. Depolamayı ve taşımayı kolaylaştırır, stokların azalmasını sağlar. 6. Maliyeti düşürür.
EKONOMİYE FAYDALARI:
1. Kaliteyi teşvik eder, kalite seviyesi düşük üretimle meydana gelecek emek, zaman ve hammadde israfını ortadan kaldırır. 2. Sektörü belirli hedeflere yöneltir.
3. 4. 5. 6. 7. 8.
Üretimde kalitenin gelişmesine yardımcı olur. Ekonomide arz ve talebin dengelenmesinde yardımcı olur. Yanlış anlamaları ve anlaşmazlıkları ortadan kaldırır. İhracatta ve ithalatta üstünlük sağlar. Yan sektör dallarının kurulması ve gelişmesine yardımcı olur. Rekabeti geliştirir. Kötü malı piyasadan siler.
TÜKETİCİYE FAYDALARI:
1. Can ve mal güvenliğini sağlar. 2. Karşılaştırma ve seçim kolaylığı sağlar. 3. Fiyat ve kalite yönünden aldanmaları önler. 4. Ucuzluğa yol açar. 5. Tüketicinin bilinçlenmesinde etkili rol oynar. Durum böyle iken yönetim sistemlerinin, özellikle kalite yönetim sisteminin süs bitkileri sektöründe uygulanması kaçınılmaz, bir o kadar da önemlidir. Her kuruluş faaliyet gösterme şeklini geliştirmek ister. Bu, pazar payını büyütmek veya maliyetleri azaltmak anlamına gelebileceği gibi riski daha etkili bir biçimde yönetmek veya müşteri 19
memnuniyetini artırmak şeklinde de olabilir. Kalite yönetim sistemi, seçtiğiniz her alanda performansı izlemeniz ve artırmanız için gereken çerçeveyi size sağlar. Her tür kuruluşun artırılmış müşteri memnuniyeti, çalışan motivasyonu ve sürekli gelişim yoluyla başarılı olması yönetim sistemlerinin varlığıyla mümkün olmaktadır. Kalite Yönetim Sistemi, Çevre Yönetim Sistemi, İş Sağlığı ve Güvenliği Sistemi, Bilgi Güvenliği Sistemi yönetim sistemleri ailesinin önde gelenlerinden olup Kalite
Yönetim Sistemi tüm yönetim sistemleri için esas teşkil eder. Madem önce kalite… KYS yi anlayabilmek için kalitenin de ne olduğunu ve ne olmadığını bilmek gerekir. Kalite mutlak anlamda en iyi, en sağlam, en dayanıklı, en güzel değildir. Kalite her zaman güvenlik değildir. Kalite; bir ürün ya da hizmetin belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan özelliklerinin toplamıdır. (ISO 8402). Diğer bir deyişle de; Yapısal karakteristikler kümesinin şartları yerine getirme dere-
cesidir. (TS EN ISO 9000:2007) Öyleyse burada dikkat edilmesi gereken husus; sunulan ürün ya da hizmetin istenilen şartları sağlıyor olmasıdır. Standart, standardizasyon ve kalite derken artık KYS ile de tanışmanın vaktidir: Kalite Yönetim Sistemi; Düzenlenmiş sorumlulukları, yetkileri ve ilişkileri olan insanlardan oluşan bir kuruluşun kaliteyle ilgili, organizasyonu yönlendiren ve kontrol eden yönetim sistemi
Planla Müşteri Beklentileri Geliştir
Uygula
Analiz Et
Kontrol Et
Yasal Yükümlülükler İzle 20
Müşteri ve Paydaş Memnuniyeti
Kalite Yönetim Sistemi
Paydaş Beklentileri
(ISO 9001:2000) olup, bir kuruluşta hedeflenen kalitenin gerçekleşmesi amacı ile sürdürülen planlı ve sistematik faaliyetlerin bütünüdür. Müşteri odaklıdır; kuruluşlar, müşterilerine bağımlıdır. Bu yüzden müşterilerinin mevcut ve gelecekteki ihtiyaçlarını anlamalı, müşteri şartlarına uymalı ve müşteri beklentilerinin üzerine çıkmak için çaba harcamalıdır. Liderlik esasına dayanır, çalışanların tam katılımı sağlanır; Lider, firma içerisinde öyle bir ortam kurmalı ve devam ettirmelidir ki insanlar kuruluşun hedeflerinin başarılmasında tam olarak katılabilmelidirler. En önemli temel prensiplerden biri de proses (süreç) yaklaşımıdır; Faaliyetler ve ilişkili kaynaklar bir proses olarak yönetildikleri zaman başarılı sonuçlar çok daha etkin olarak gerçekleştirilebilir. P - Planla: Hedefleri & Prosesleri Belirle U - Uygula: Prosesleri Uygula K - Kontrol Et: İzle & Ölç İ - İyileştir: Sürekli İyileşme Sağla Yönetimde sistem yaklaşımıdır ki; birbirleri ile ilgili proseslerin bir sistem olarak tanımlanması, anlaşılması ve yönetilmesi, hedeflerin gerçekleştirilmesinde kuruluşun etkinliğine ve verimliliğine katkıda bulunur. Kuruluşun toplam performansının sürekli iyileştirilmesi, kuruluşun sürekli hedefi olmalıdır. Etkin kararlar verilerin ve bilginin analizine dayandırılarak, karar vermede gerçekçi yaklaşım sağlanır. Ve sektör için anlamı çok büyük KYS nin temel ilkesi de karşılıklı yararlar sağlayan tedarikçi ilişkileridir; bir
kuruluş ve tedarikçileri birbirlerine bağımlıdır, karşılıklı yararların gözetildiği bir ilişki her iki tarafın da katma değer yeteneğini artırır. Tedarikçiyle işbirliği içinde olmak demek, onlara yönelik davranışlarda yardımcı olmak demektir. Tedarikçilere yeni ve planlanmış ürünlerin ileriye götürülmesi konusu iyice anlatılmalıdır. Ürünlerinin nasıl kullanıldığı onlara gösterilmelidir. İşletme ile tedarikçi arasında karşılıklı bilgi alışverişi olmalıdır ki, ikisi de yöntemlerini ayarlasın ve düzenlesin. Tedarikçi ile işletme beraber çalıştığı zaman birisi kazanırsa diğeri de kazanacaktır, böylece en son müşteri de kazanır. Yakın işbirliği büyük rekabet gücü için bir güç kaynağıdır. Sonuç olarak, sözü edilen prensiplerin bahsettiği en önemli konu bütünleşme
kavramıdır. Tüm yönetim sisteminin kapsamına giren liderler, süreçler, veriler, çalışanlar ve tedarikçiler tam anlamıyla bütünleştiği zaman, sistem daha iyi çalışmaktadır. Tüm bu prensipler tam anlamıyla işletmeye uygulandığı zaman işletmenin performansı artmaktadır. Ayrıca, bireysel faaliyetlerle sağlanan gelişmelerden çok daha etkili ve sürekli olmaktadır. Kalite yönetim prensiplerine uygun bir yol izlenmesi sonucunda, sürekli daha iyiye giden, pazardaki gelişmeleri izleyen, müşteri memnuniyetini arttıran, rekabette üstünlüğü olan ve kar eden bir işletme ortaya çıkması olasılığı çok yüksektir.
Kaynakça: ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi
21
ÇIÇEKÜLKELERDEN
Orta Asya’nın cazibe merkezi: Ozbekistan
Özbekistan’a 2014 yılında 2 milyon 204 bin adet ile 2 milyon 407 bin dolar değerinde süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi. 2015 yılının Ocak-Şubat dönemi itibariyle ise Özbekistan’a 414 bin adet ile 156 bin dolarlık ihracat gerçekleştirildi. 22
O
rta Asya’nın merkezinde bulunan Özbekistan; Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan ve Türkmenistan’la komşudur. Yüzölçümü 447 bin 400 kilometrekare olan ülke, güneybatıdaki Ceyhun (Amuderya) ile kuzeydoğudaki Seyhun (Sırderya) ırmakları arasında uzanan toprakların büyük bölümünü kapsar. 1936’da kurulan Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti ile birlikte Özbekistan; Andican, Buhara, Cizzah, Kaşkaderya, Namangan, Semerkant, Surhanderya, Sırderya, Taşkent, Fergana, Harezm ve Nevai olmak üzere 13 bölgeye ayrılmıştır. Topraklarının yüzde 46’sı yaylak ve bozkırlardan ve yüzde 41’i de çöl ve diğer arazi tiplerinden oluşan Özbekistan’ın toplam kara alanlarının yüzde 3’ü orman ve koruluk, yüzde 10’u ise tarıma elverişlidir. Ekilebilir alanların yaklaşık yüzde 95’i ise sulanabilmektedir. Bu özelliği ile Özbekistan, Orta Asya Cumhuriyetleri arasında en iyi sulu tarım yapılabilen ülke konumundadır. Ülkede seçim sonuçlarından sonra başbakan ve hükümet üyeleri cumhurbaşkanı tarafından tespit edilir. Başbakan ve Hükümet üyeleri Ali Meclis’den güvenoyu almalarını müteakip, Cumhurbaşkanı tarafından onaylandıktan
sonra görevlerine başlamaktadır. Bakanlar genellikle meclis dışından seçilmektedir. Bakanlar kurulu başbakan, altı başbakan yardımcısı ve 14 bakandan oluşmaktadır. Ülkede
Karakalpakistan özerk bir bölgedir. Ayrıca, ülkede 12 vilayet vardır. Bu vilayetler devlet başkanı tarafından atanan vilayet hakimleri tarafından yönetilmektedir. Ancak Karakalpakistan
23
ÇIÇEKÜLKELERDEN
özerk bir cumhuriyet olup kendine ait bakanlar kurulu bulunmaktadır. Ayrıca her vilayetin ortalama 10-12 adet ilçesi olup, ilçe hâkimleri vilayet hâkimleri tarafından atanmaktadır. Eğitim, sağlık, sosyal hizmetler ve kültür faaliyetlerini kapsayan hizmetlerin yürütüldüğü 164 ilçe ve 20’ye yakın şehir tipi ilçeler mevcut bulunmaktadır.
Nüfus ve İşgücü Yapısı
Ülke nüfusu 2010 yılında 28,5 milyon olarak tespit edilmiştir. Nüfus büyüklüğü açısından BDT ülkeleri arasında Rusya ve Ukrayna’nın ardından üçüncü sırada, Orta Asya ülkeleri arasında birincidir. Özbekistan’da 100 etnik unsur bulunmaktadır. Nüfusun, yüzde 80’ini Özbekler, yüzde 3,8’ini Ruslar, yüzde 4,9’unu Tacikler, yüzde 3,6’sını Kazaklar, yüzde 2,2’ini Karakalpaklar ve kalanını diğer milletler (Tatar, Kırgız, Türkmen, Ukraynalı, Azeri, Ermeni, Beyaz Rus, Yahudi, Alman, Koreli vs.) teşkil eder. Genç bir nüfusa sahip olan Özbekistan’da nüfusun yüzde 56’sı 25, yüzde 34’ü 15 yaşın altındadır. Ekonomik faaliyetlerde bulunan nüfusun yüzde 56,7’sini erkekler, yüzde 43,3’ünü kadınlar oluşturmaktadır. Özbekistan, eski Sovyetler Birliği ülkeleri arasında 1990-1996 döneminde sanayi üretimin24
de reel artış sağlayan tek ülke olmuştur. Ancak Özbekistan, 1996 yılında ithal ikameci politika çerçevesinde döviz ve ithalat kontrolünü benimsemiştir. Özbek Hükümeti tarafından uygulanan bu politika IMF tarafından eleştirilmiş ve sonuç olarak 185 milyon dolarlık stand-by kredisi dondurulmuştur. Kasım 1996’da kabul edilen “Merkezleştirilmiş Döviz Meblağlarının Tüketim Malları İthalatı İçin Kullanılması Hakkında” 405 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, “konvertibilite” ile ilgili yeni düzenlemeler getirmiştir. Döviz işlemlerini geliştirerek, merkezleştirilmiş döviz meblağlarını daha verimli şekilde kullanmak ve Özbekistan iç pazarına düşük kaliteli malların girmesini engellemek amacıyla hazırlanan yasa, daha önceki yasalarla özel ve tüzel şahıslara tanınan Sum’u dövize çevirme hakkını sağlayan düzenlemeleri iptal etmiştir. 1996 yılında kurumsal piyasa reformları, milli ekonominin büyümesinde sürekleyici rol oynamaya başlamıştır. Küçük ve orta ölçekli firmaların gelişmesiyle birlikte büyük ölçekli şirketlerin özelleştirilmesi gündeme gelmiştir. Halen büyük ölçekli şirketlerin hisseleri ihale yöntemiyle satılmaktadır. Mayıs 1998 tarihinde Özbek Hükümeti tarafından kabul edilen “Yabancı Yatı-
rımlar Kanunu” ile ülkeye daha fazla yatırım çekilmesi amaçlanmıştır. Bu kanuna göre yabancı sermayeli şirket-
ÖZBEKİSTAN’A SÜS BİTKİLERİ İHRACATI ÜRÜN GRUBU CANLI BİTKİLER
lere çeşitli vergi istisnaları ve sermaye malları için gümrük vergisi muafiyeti tanınmıştır. Söz konusu Kanun, 2005 yılında revize edilmiştir. Uygulanan sıkı maliye ve para politikaları sonucunda 1994 yılının ortasından itibaren enflasyon oranlarında büyük düşüş gözlenmiştir. Özbekistan ekonomisini son yıllarda etkileyen en önemli olay 2009 krizidir. Krizden diğer ülkelere nazaran Özbekistan daha az etkilenmiştir. Dışa kapalı merkeziyetçi bir ekonomiye sahip olması özelliği nedeniyle dünyadaki değişimlerden daha geç ve dolaylı etkilenmektedir.
TARIM VE DİĞER SEKTÖRLER
Orta Asya’da artan su sıkıntısı ve gıda ithalatını mümkün kılan Sovyet ekonomik dağıtım sisteminin sona ermesiyle birlikte, pamuk üretiminin azaltılarak, tahıl ve diğer ürünlerin üretimine ağırlık verilmesi gündeme gelmiştir. Bu çerçevede son yıllarda pamuk ekilen alanlar tahıl, sebze ve meyve üretimi lehine daraltılmıştır. Ülke topraklarının çok az bir kısmının tarıma elverişli olması nedeniyle, sulanan alanların su ya da diğer kaynakların tüketimi göz
MİKTAR 2013 1.826.345
DEĞER ($) 2013 2.455.925
MİKTAR 2014 2.204.370
önüne alınmadan tek tip tarım ürününe ayrılması aşırı tuzlanma, erozyon gibi bir takım ciddi sorunların ortaya çıkmasına ve beraberinde tarımsal verimin düşmesine neden olmuştur. Bugün ülkenin sulanan topraklarının yaklaşık yarısında aşırı tuzlanmayla karşı karşıya bulunmaktadır. Hükümetin yürüttüğü ithal ikameci politikanın bir parçası olarak Özbekistan kendi kendine yeterli bir tahıl üreticisi ülke olmayı hedeflemektedir. Bu çerçevede, önümüzdeki yıllarda tarım ve tarıma dayalı sanayilerdeki yatırımların artması beklenmektedir. Ülkede yılda yaklaşık altı milyon ton meyve ve sebze üretilmekte olup, bu miktar iç piyasanın ihtiyacını fazlası ile karşılamakta, ancak meyve sebze işleme tesislerindeki yetersizliklerden ve eski teknoloji kullanımından ötürü üretimi yapılan mallar istenilen düzeyde işlenememektedir. 1990’ların başında ülkede tarımsal üretim devlet işletmeleri ve kooperatifler tarafından gerçekleştirilirken, 1999 yılından itibaren büyük ölçekli devlet işletmelerinin özelleştirilmesi çalışmaları başlatılmıştır. Tarım alanları devlet mülkiyetinde kalmaya devam etmek-
DEĞER ($) 2014 2.407.541
MİKTAR 2015 414.375
DEĞER ($) 2015 156.100
tedir. Temmuz 1998’de yayınlanan bir kararname ile başka bir yasada aksine bir hüküm bulunmadıkça arazi parsellerinin satılması ya da ipotek edilmesi yasaklanmıştır. Yapılan özelleştirme arazilerin bir nevi kiralanması anlamına gelmektedir. Özbekistan’da tarımsal faaliyetler merkezi planlama ile yürütülmektedir. Özbekistan, Tarım ve Su İşleri Bakanlığı, Özbekistan Dış Ekonomik İlişkiler, Yatırım ve Ticaret Bakanlığı ve Devlet Planlama Komitesi tarafından tarım alanlarında yetiştirilecek ürünlerin miktarları bölgelere göre belirlenmektedir. Buna göre Vilayetlerdeki ve İlçelerdeki yetkili makamlar tarafından tarım alanlarında hangi ürünün ne miktarda yetiştirilmesi gerektiği önceden belirlenmekte ve belirli bir plan dâhilinde devlete teslim edilmesi gereken asgari miktarlar tespit edilmektedir. Çiftçiler ve aile şirketleri verilen planda belirlenen üretim miktarını gerçekleştirmek zorundadır. Çiftçi yetiştirdiği ürünlerin (pamuk hariç) devlete vermekle yükümlü olduğu miktarı aşan kısmını istediği gibi satma ve kullanma hakkına sahiptir. Devlete verilmesi gereken miktar hektar başına
25
ÇIÇEKÜLKELERDEN ton olarak belirlenir. Çiftçi üretim fazlasını ancak yaşadığı vilayet dâhilinde satabilmektedir. Pamuk üreten çiftçilerin ürettiği pamuğun tamamını devlet almakta olup, pamuk ticareti yasaktır. Özbekistan tarım alanındaki verimliliği artırmaya yönelik bilimsel çalışmalara büyük önem vermektedir. Bu amaçla, Özbek Tarımı Bilimsel Verimlilik Merkezi’ni kurmuştur. Bu kuruluş, Tarım Bakanlığı ve diğer kuruluşlarla işbirliği yaparak ülkedeki tarım komplekslerinin sorunları konusunda bilimsel araştırmalar yapmak; tarımsal üretim etkinliğini en üst seviyeye çıkarmak için gerekli çalışmaları yürütmek ve uluslararası araştırma merkezleriyle işbirliğini geliştirmekle görevlendirilmiştir. Diğer yandan Pahtabank’ın (Pamukbank) Agrobank (Ziraat Bankası) adıyla yeniden kurulmasına ilişkin cumhurbaşkanı kararı yayınlanmıştır. Buna göre, tarım sektöründeki projelerin finanse edilmesi, tarım sektöründe faaliyet gösteren işletmeler ile çiftçilere kredi ve bankacılık hizmeti verilmesi, tarım sektöründe yatırım politikasının yürütülmesinin Agrobank’ın temel görevleri olarak belirlenmiştir. Öte yandan cumhurbaşkanı tarafından alınan diğer bir karar ile Galla Bank, Kışlak Kuriliş Bankasına (Rural
26
Construction Bank) dönüştürülmüştür. Ağırlıklı olarak kırsal kesimlerin geliştirilmesine yönelik projeleri finanse etmekle yükümlü olacaktır. İmalat sanayinin yapısı incelendiğinde, öncelikli ve gelişmekte olan, yabancı yatırımcı-
ların da ilgisini çeken en önemli sektör otomotiv sanayidir. Tarım makineleri ve ekipmanları üretiminde önemli bir kapasiteye sahip olan Özbekistan’da tarımsal üretimin önemli bir kısmı eski makineler ile yapılmaktadır.
Özbekistan’da hâlihazırda mevcut ve gelişme potansiyeli bulunan diğer önemli sektör tekstildir. Bu sektörde önemli yatırımlar yapılmıştır. Ancak yine de kapasite yeterli düzeyde değildir. Pamuk ve pamuk ipliğinin çok az bir kısmı ülke içerisinde işlenebilmektedir. Bu sektörde atıl vaziyette olan pek çok tekstil fabrikasının modernizasyonu için yatırıma ihtiyaç duyulmaktadır. Mevcut tesislere ilave olarak ülkede üretilen pamuğun daha fazla katma değer yaratılarak pazarlanması ve ihraç edilmesi için kumaş ve konfeksiyon fabrikaları kurma çalışmaları devam etmektedir. Özbekistan’da en önemli maden kaynağı altın yataklarıdır. Özbekistan, altın üretiminde BDT ülkeleri içinde Rusya’dan sonra ikinci, dünyada ise dokuzuncu sırada yer almaktadır. Altın yataklarının merkezi Nevai vilayetindeki Muruntov’dur. Burada 20 yıl önce altın bulunmuş ve işlenmeye başlanmıştır. Ülkede bir diğer önemli doğal kaynak da bakırdır. Toplam bakır rezervleri 1.3 Milyon ton olarak hesaplanan Özbekistan, bu alanda dünyada onuncu sırada gelmektedir. Ülkede 40 yıl daha işletilebileceği öngörülen bakır, aynı zamanda ülkenin önemli ihraç kalemleri arasında yer almaktadır. Ülkemizin Özbekistan’dan bakır ithalatı da son yıllarda giderek
artmaktadır. Özbekistan topraklarında çok miktarda tuz yatakları, alüminyum, mermer, granit, değerli taşlar ve inşaat malzemeleri hammaddesi vardır. Meşhur Gazdan mermer yatağı ülkede bulunmaktadır. Bu mermerler inşaatlarda, binalarda ve diğer çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Çakmak taşı, seramik, porselen mineralleri vardır. Siyah metallerden demir, manganez ve krom yatakları mevcut olup, bunları işlemek için Bekabad’da metalurji fabrikası kurulmuştur. Özbekistan’da çok miktarda manganez bulunan maden yatakları özellikle Dautaş, Kızılbayrak, Kaşkaderya sınır bölgelerinde yer almaktadır. Özbekistan sanayi üretiminde renkli metaller önemli yer tutmaktadır. Üretim, genel olarak altın, bakır ve ısıya dayanıklı metallerden oluşmaktadır. Özbekistan’ın enerji ve doğal zenginlik kaynaklarının başında doğal gaz, petrol ve kömür gelmektedir. Uluslararası raporlara göre, Özbekistan’ın potansiyel petrol rezervi 600 milyon varil, doğal gaz rezervi 1.6 trilyon m3 olduğu tahmin edilmektedir. Ülkenin uluslararası temaslarının artmasına paralel olarak turizm sektöründeki yatırımlar önem kazanmaktadır. Zengin tarihi ve doğal güzellikleri olan Özbekistan’da yeterli otel ve tesis bulunmamakta, Taşkent dışında özellikle kaliteli konaklama yeri
sıkıntısı yaşanmaktadır. Sektör devlet teşebbüsü olan Uzbektourism’in tekelindedir. Ülkede 200’den fazla otel ve kamp bulunmaktadır. Özbek Hükümeti ülkenin turizm potansiyelini dikkate alarak, bu sektörü öncelikli kalkınma alanı olarak benimsemiştir.
TÜRKİYE İLE TİCARET
Türkiye Özbekistan arası ticaret hacmi yıllar itibarıyla istikrarlı biçimde artış kaydetmektedir. 2000’li yılların başında 168,4 milyon dolar seviyelerinde olan dış ticaret hacmimiz 1,3 milyar dolar seviyesini aşmış durumdadır. İki ülke arası ticari ilişkilerin son on yıldır düzenli biçimde geliştiği söylenebilecek olsa da Türkiye’nin aleyhine bir gelişim söz konusudur. 2003 yılından beri sürekli ticaret açığı verdiğimiz Özbekistan’a olan ihracatımız 2003 yılında 138,4 milyon dolar seviyelerinden yaklaşık 4,5 kat artış kaydederek 603,4 milyon dolara ulaşmış olup, aynı dönemde 99,5 milyon dolar olan ithalatımız ise 7 kattan fazla artarak 780,7 milyon düzeylerindedir. Özbekistan’a 2014 yılında 2 milyon 204 bin adet ile 2 milyon 407 bin dolar değerinde süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi. 2015 yılının Ocak-Şubat dönemi itibariyle ise Özbekistan’a 414 bin adet ile 156 bin dolarlık ihracat gerçekleştirildi. 27
ÇIÇEKRAKAMLAR
Yılın ilk iki ayında ihracat 15 milyon dolar oldu Türkiye’nin süs bitkileri ve mamulleri ihracatı 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde 15 milyon 233 bin dolar olarak kaydedildi. Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçı Birliği kayıtlarına göre 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde 119 milyon 921 bin adet süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi.
28
TÜRKİYE GENELİ SÜS BİTKİLERİ VE MAMULLERİ SEKTÖRÜ İHRACAT KAYITLARININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (OCAK-ŞUBAT DÖNEMİ) 1 OCAK - 28 ŞUBAT 2014 ÜLKE HOLLANDA
MİKTAR (KG)
KODLU MİK.
1 OCAK - 28 ŞUBAT 2015
KAYIT DEĞ. (USD)
MİKTAR (KG)
KODLU MİK.
DEĞİŞİM (%)
KAYIT DEĞ. (USD)
KAYIT DEĞ.
829.146
27.084.933
3.057.779
767.413
25.800.209
2.326.030
-23,93
1.131.522
149.822
1.069.342
2.256.986
355.186
2.276.628
112,90
ALMANYA
190.467
25.338.025
2.513.224
155.769
27.490.925
1.937.144
-22,92
İNGİLTERE
445.936
15.585.528
2.015.266
410.347
15.476.466
1.825.814
-9,40
RUSYA
628.036
12.099.644
944.414
469.680
14.160.085
1.502.555
59,10
IRAK
1.451.222
616.298
1.393.734
1.537.471
396.509
981.238
-29,60
AZERBAYCAN
1.351.947
1.013.379
749.128
825.349
1.200.326
849.995
13,46
UKRAYNA
598.547
17.141.360
1.444.571
257.371
7.723.140
567.470
-60,72
ROMANYA
400.873
12.458.900
619.331
250.407
7.670.100
358.088
-42,18
11.194
107.400
134.994
32.260
57.930
320.154
137,16
DİĞERLERİ
1.407.487
23.804.215
2.583.931
1.107.848
19.590.378
2.288.180
-11,45
TOPLAM
8.446.375
135.399.504
16.525.714
8.070.900
119.921.253
15.233.296
-7,82
TÜRKMENİSTAN
İTALYA
S
üs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçılar Birliği verilerine göre 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde en fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz ülke Hollanda oldu. Hollanda’ya söz konusu dönem-
Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları
de 25 milyon 800 bin adet ile 2 milyon 326 bin dolar değerinde süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi. Listenin ikinci sırasında yer alan Türkmenistan’a 2014 yılının Ocak-Şubat döneminde 149 bin 822 adet süs bitkisi ve mamulü ihraç
edilirken söz konusu ürünlerin ihracat değeri de 1 milyon 69 bin dolar olarak belirlendi. 2015 yılının aynı döneminde ise Türkmenistan’a ihraç edilen ürünlerin değeri 2 milyon 276 bin dolarken söz konusu dönemde 355 bin 186 adet
29
ÇIÇEKRAKAMLAR
ürün ihraç edil. 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde Türkmenistan’a yönelik ihracat yüzde 112,90 oranında arttı. 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde en fazla ihracat gerçekleştirilen üçüncü ülke ise Almanya oldu. Söz konusu dönemde Almanya’ya 27 milyon 490 bin adet ile 1 milyon 937 bin dolar değerinde süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi. Listenin dördüncü sırasındaki İngiltere’ye ihracatımız 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde, 1 milyon 825 bin dolar olarak kaydedildi. İngiltere’ye 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde 15 milyon 476 bin adet ürün ihraç edildi. 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde en fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz ilk 10 ülke listesinin beşinci sırasında bulunan Rusya’ya, 2014 yılının Ocak-Şubat döneminde 12 milyon adet ile 944 bin dolarlık süs bitkisi ve mamulü ihraç edilirken 2015 yılının aynı döneminde ihracatımızda değer bazında yüzde 59,10 oranında artış yaşandı. 2015 yılı Ocak-Şubat döneminde Rusya’ya 14 milyon 160 bin adet ile 1 milyon 502 bin dolar değerinde süs bitkisi ve mamulü 30
ihraç edildi. Listenin altıncı sırasında bulunan Irak’a 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde 396 bin adet ile 981 bin dolar değerinde ürün ihraç edildi. Yedinci sıradaki Azerbaycan’a 2014 yılının Ocak-Şubat döneminde 1 milyon adet ile 749 bin dolar değerinde süs bitkisi ve mamulü ihraç edilirken, 2015 yılının aynı döneminde ihracatımız 1 milyon 200 bin adet ile 849 bin dolar değerine yükseldi. Azerbaycan’a yönelik süs bitkileri ve mamulleri ihracatı yüzde 13,46 oranında arttı. Listenin Sekizinci sırasındaki Ukrayna’ya 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde 567 bin dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Dokuzuncu sırada bulunan Romanya’ya 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde 7 milyon 670 bin adet ile 358 bin dolarlık ihracat gerçekleştirildi. 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde en fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz ilk 10 ülke listesinin son sırasında bulunan İtalya’ya söz konusu dönemde 320 bin dolar değerinde ürün ihraç edildi. 2014 yılının aynı döneminde bu rakam 134 bin dolardı. İtalya’ya yönelik ihracat artışı yüzde 137,16 oldu.
MİKTAR BAZINDA ALMANYA İLK SIRADA Süs bitkileri ve mamulleri sektöründe, 2015 yılının Ocak-Şubat döneminde adet bazında en fazla ihracat artışının yaşandığı ülke Almanya oldu. 2014 yılının Ocak-Şubat döneminde 25 milyon 338 bin adet ürün gönderilen Almanya’ya, 2015 yılının aynı döneminde ihraç edilen ürünlerin adedi 27 milyon 490 bin rakamına yükseldi. Almanya’nın ardından adet bazında en fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz ülke 2015 yılının Ocak-Şubat dönemi itibariyle Hollanda oldu. Hollanda’ya söz konusu dönemde 25 milyon 800 bin adet ürün ihraç edilirken 2014 yılının aynı döneminde gönderilen ürünlerin adedi 27 milyon olarak kaydedilmişti. Adet bazında en fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz üçüncü ülke ise İngiltere oldu. 2014 yılının Ocak-Şubat döneminde İngiltere’ye 15 milyon 585 bin adet süs bitkisi ve mamulü ihraç edilirken 2015 yılının aynı döneminde bu rakam 15 milyon 476 bin adet oldu.
2015 ÖNEMLİ SEKTÖREL ETKİNLİKLER TARİH
ETKİNLİK
YER
WEB
11-13 MART 2015
WORLD FLORAL EXPO
LOS ANGELES/ ABD
www.hppexhibitions.com
25-27 MART 2015
HORTIFLORA EXPO 2015
ADDIS ABABA, ETHIOPIA
www.hppexhibitions.com
NİSAN 2015
FLOWERS& HORTECH UKRAINE
KİEV/ UKRAYNA
www.flowers-hortech.com
22-24 nisan 2015
HORTIFLOREXPO IPM
PEKİN /ÇİN
www.hortiflorexpo-ipm.com
19-23 Mayıs 2015
RHS Chelsea Flower Show
LONDRA/İNGİLTERE
ASTANA FLORA EXPO
ASTANA/ KAZAKISTAN
www.flowers-expo.ru
3-5 HAZİRAN 2015
INTERNATIONAL FLORICULTURE TRADE EXPO (I.F.T.EX.)
NAIROBI/ KENYA
www.hppexhibitions.com
27-29 AĞUSTOS 2015
FLOWERS IPM – INTERNATIONAL PLANTS EXPO RUSSIA
MOSKOVA/ RUSYA
www.flowers-ipm.com
8-10 EYLÜL 2015
FLOWERS EXPO
MOSKOVA/ RUSYA
www.flowers-expo.ru
20-22 Eylül 2015
FLORTMART - Uluslararası Bahçe ve PADOVA/İTALYA Çiçekçilik Fuarı
www.flormart.it
14-16 EKİM 2015
IFEX INTERNATIONAL FLOWER EXPO TOKYO
CHİBA/ JAPONYA
www.ifex.jp
30 Ekim-1 Kasım 2015
IBERFLORA
VALENCIA/ İSPANYA
iberflora.feriavalencia.com
4-6 KASIM 2015
INTERNATIONAL FLORICULTURE TRADE FAIR (IFTF)
VIJFHUIZEN/ HOLLANDA
www.iftf.nl
KASIM 2015
IPM DUBAI
DUBAI/B.A.E.
www.ipm-dubai.com
ARALIK 2015
FLOWERSHOW
İSTANBUL/ TÜRKİYE
www.flowershow.com.tr
31
ÇIÇEKADRESLER SEKTÖREL KURUMLAR AKDENİZ SÜS BİTKİLERİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ Adres: Göksu Mah. Gazi Bulvarı No:493 ANTALYA Tel: 0242 339 55 99 Faks: 0242 338 37 77 eksperpeyzaj@hotmail.com ANTALYA ÇİÇEKÇİLER ODASI Adres: Balbey mah. İsmetpaşa Cad. Balbey İşhanı kat:3 No:35 ANTALYA Tel: 0242 242 11 73 Faks: 0242 241 11 58
S.S. ÇİÇEK ÜRETİMİ VE PAZARLAMA KOOP. Adres: Çırçır Mahallesi Ataturk Caddesi No:174 Alibeyköy Eyüp / İSTANBUL Tel: 0212 625 79 79 - 0212 625 85 86 Faks: 0212 – 6251712 info@cicekuretim.com.tr www.cicekuretim.com.tr
ANTALYA TİCARET BORSASI Adres: Cumhuriyet Cad. Borsa İşhanı Kat:2 ANTALYA Tel: 0242 244 26 70 Faks: 0242 241 11 58 info@antalyaborsa.org.tr www.antalyaborsa.org.tr
S.S. FLORA ÇİÇEK ÜRETİMİ VE PAZARLAMA KOOP. Adres: Kemerburgaz Yolu No: 59 Ayazağa / İSTANBUL Tel: 0212 289 50 99 Faks: 0212 289 63 17 info@ssflora.com www.ssflora.com
ANTALYA TİCARET ve SANAYİ ODASI Adres: Çevreyolu Üzeri Göksu Mahallesi Gazi Bulvarı No:531 07310 ANTALYA Tel: 0242 314 37 37 Faks: 0242 314 37 38 - 39 – 40 info@atso.org.tr www.atso.org.tr
SAKSILI SÜS BİTKİLERİ ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ (SASBÜD) Adres: Gazipaşa Caddesi Aydın İş Merkezi No: 61 / YALOVA Tel: 0226 811 36 44 Faks: 0226 811 37 17 info@sasbud.org.tr www.sasbud.org.tr
DOĞAL ÇİÇEK SOĞANCILAR DERNEĞİ Adres: V.S.B. Tesisleri-İzmit Karayolu 19. km. Altınova/ YALOVA Tel: 0226 461 22 50-51 Faks: 0226 461 22 52 vsb@vsb.com.tr www.vsb.gov.tr
SÜS BİTKİLERİ ÜRETİCİLERİ ALT BİRLİĞİ (SÜSBİR) Adres: Bağdat Caddesi Haldun Taner Sokak No: 1 Kat: 2 Daire: 7 Caddebostan Kadıköy / İstanbul Telefon: 0216 422 34 70 -71-72 Faks: 0216 422 3473 susbir@susbir.org.tr www.susbir.org.tr
INTERFLORA ÇİÇEKÇİLER DERNEĞİ Adres: Emirgazi Cad. No:5 Köroğlu İş Merkezi PK: 34400 Okmeydanı / İstanbul - TÜRKİYE Tel: 0212 210 20 23 (3Hat) Faks: 0212 210 20 22 info@interflora.org.tr SÜS BİTKİLERİ İHRACATÇILARI DERNEĞİ Adres: Aspendos Bulvarı No:221 ANTALYA Tel: 0242 311 80 00 Faks: 0242 311 79 00 info@antalya-tarim.com.tr 32
KESME ÇİÇEK ÜRETİCİ BİRLİĞİ Adres: Altınova Düden Mah. PTT Caddesi No:60 Altınova / ANTALYA Tel: 0242 340 00 76
UNION FLEURS Adres: Square Ambiorix 32/24 B-1000 BRUSSELS Tel: 0032 2 231 06 38 Faks: 0032 2 732 67 66 info@ unionfleurs.org www.unionfleurs.org RESMİ KURUMLAR EKONOMİ BAKANLIĞI Tel: 0312 204 75 00 www.ekonomi.gov.tr HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI Tel: 0312 204 60 00 www.hazine.gov.tr GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Tel: 0312 306 80 00 www.gumruk.gov.tr BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI Tel: 0312 201 50 00 www.sanayi.gov.tr
DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER KURULU Tel: 0212 339 50 00 www.deik.org.tr
KALKINMA BAKANLIĞI Tel: 0312 294 50 00 www.dpt.gov.tr
MALİYE BAKANLIĞI Tel: 0312 415 29 00 www.maliye.gov.tr
TÜRK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI Tel: 0312 508 10 00 www.tika.gov.tr ULUSLARARASI KURULUŞLAR AIPH - INTERNATIONAL ASSOCIATION of HORTICULTURAL PRODUCERS Adres: AIPH Oude Herenweg 10 2215 RZ Voorhout the NETHERLANDS Tel: 0031 252536950 Faks: 0031 – 252536951 sg@aiph.org www.aiph.org
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Tel: 0312 410 04 10 www.tuik.gov.tr
TÜBİTAK Tel: 0312 468 53 00 www.tubitak.gov.tr