Sayı: 76 Yıl: 7 Kasım-Aralık 2015 / Ocak 2016 www.susbitkileri.org.tr
Süs bitkileri sektörü Avrasya’nın en büyük fuarında buluştu
Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği 2016 yılı ihracat hedefini açıkladı
76
BASKANDAN
“Sektörümüz için var gücümüzle çalısmaya devam edecegiz”
“We will continue to work restlessly for our sector” Sektöründe Avrasya’nın en büyük ihtisas fuarı olan Flower Show İstanbul Süs Bitkileri Peyzaj ve Yan Sanayileri İhtisas Fuarı’nı başarılı bir şekilde tamamlayarak geride bıraktık. Avrupa ve Asya’nın buluştuğu ve 21 farklı ülkeden 319 firmanın katıldığı bu yılki Flower Show Fuarı’nda; her iklim koşulu ve toprak yapısına uygun yüzlerce çeşit bitki ve bitki üretiminde kullanılan ürünlerin yanı sıra, peyzaj uygulamaları, uygulama esnasında ve sonrasında kullanılan tüm materyaller, 53 farklı ülkeden gelen 14 bin 865 ziyaretçinin beğenisine sunuldu. AIPH Genel Sekreteri Tim Briercliffe, Expo 2016 Antalya Sergi Alanı’ndaki çalışmaları yerinde inceledi. Bu yılın Temmuz ayındaki ön incelemenin ardından ikinci kez Aksu ilçesindeki Expo 2016 Antalya Sergi Alanı’na gelen AIPH Genel Sekreteri Tim Briercliffe ile proje sunumunu izleyip alandaki inşaat çalışmaları, bitkilendirme ve peyzaj işleri, uluslararası katılım ve alanda gerçekleştirilecek kültürel faaliyetler hakkında bilgi alıp değerlendirmelerde bulunduk. Sunumun ardından alan gezisi yaparak AIPH için ayrılan çalışma odasının açılışını gerçekleştirdik. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik Expo 2016 Antalya toplantısı için Antalya’ya geldi. Expo 2016 Antalya Yönetim Kurulu Toplantısı’nın ardından Tarım Konseyi Üyeleri ile buluşan Bakan Faruk Çelik’e Rusya krizinin Antalya tarımı ve ekonomisine etkilerini anlatan bir dosya sunduk. Bahçecilik fuarları arasında dünyanın en büyüğü kabul edilen ve bu yıl 33’üncüsü düzenlenen IPM Essen Fuarı’nda Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği olarak yerimizi aldık. Organizasyon kapsamında Expo 2016 Antalya’nın da tanıtımı yapıldı. Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği’nin (AIPH) Yılın Üreticisi Ödül Töreni’ne de ev sahipliği yapan fuarda; Bitki-Ağaçlar, Kesme Çiçek, Fideler olmak üzere üç ayrı kategoride düzenlenen Yılın Üreticisi Ödülü’nde yedi kişilik uluslararası jüri, aralarında Antalya’dan Flash Tarım’ın da yer aldığı yedi ülkeden dokuz firmayı finalistler arasında gösterdi. Flash Tarım, Kesme Çiçekler Kategorisinde ikincilik ödülünün sahibi oldu. Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyeleri, Expo 2016 Antalya yetkilileriyle Expo Sergi Alanı’nda bir araya geldik. Expo 2016 Antalya kapsamında gerçekleştirilecek işbirliği konularının da gündeme geldiği toplantıda; expo ile birlikte düzenlenecek festival, iç bahçeler, yeşil şehirler ve diğer etkinlik ve yarışmalar dahil birçok noktada farklı birimlerle yapacağımız ortak çalışmalar üzerinde görüş alışverişinde bulunduk. Süs bitkileri ihracatında 2014’ü yaklaşık 85 milyon dolarlık ihracatla kapattık. 2015 yılındaki hedefimiz ise 90 milyon dolardı fakat genel ihracattaki düşüş ve Rusya krizinin etkisiyle bu rakamı yakalayamadık. Süs bitkileri sektörü olarak önümüze 2016 yılında 100 milyon, 2023 yılında da 500 milyon dolarlık ihracat hedefi koyduk. Söz konusu rakamlara ulaşamak sektörümüzün potansiyeli göz önüne alındığında hiç de zor değil. Yeni yılda da süs bitkileri sektörü için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz.
We have successfully completed International Istanbul Plants, Landscaping and Supporting Industries Trade Fair, the biggest of its sector in Eurasia. In this year’s Eurasia Flower Show, in which Asia and Europe met and 319 firms from 21 different countries participated in, hundreds of plant varieties suitable for all weather conditions and soil types, the latest horticultural and floricultural materials and technologies for plant production and harvesting, along with landscaping equipment and services were exhibited for 14,865 visitors from 53 countries. Tim Briercliffe, the Secretary General of the International Association of Horticultural Producers (AIPH), observed the preparations at the exhibit area for Expo 2016 Antalya. With Mr. Briercliffe, who was at the fair ground in Aksu district for the second time following a visit last July, we watched the project presentation, we were informed about the construction works, planting and landscaping jobs, the international attendance and the cultural activities to be held during the event and we exchanged views on these subjects. Following the presentation, we toured the area and opened the working room assigned to the AIPH. Food, Agriculture and Livestock Minister Faruk Çelik came to Antalya for the Expo 2016 Antalya meeting. We presented Minister Çelik, who met with the members of the Agricultural Council following a meeting of the Expo 2016 Antalya Executive Board, a file on the effect of the Russian crisis on Antalya agriculture and economy. We, as the Ornamental Plants and Products Exporters Union, were present at the IPM Essen Fair, which is regarded as the world’s leading horticultural trade fair and was organized for the 33rd time this year. As part of the organization, Expo 2016 Antalya was also promoted. The fair also hosted the AIPH’s International Grower of the Year Awards. At the awards, which were organized in three categories namely “Finished Plant and Trees,” “Young Plants” and “Cut Flowers,” the seven-member international jury announced nine companies from seven countries, including Flash Tarım of Antalya, among the finalists. Flash Tarım won the silver in the “Cut Flowers” category. Ornamental Plants and Products Exporters Union Executive Board Members met with Expo 2016 Antalya officials at the Expo Fair Ground. During the meeting, we discussed the cooperation efforts regarding Expo 2016 Antalya, including the festival to be organized together with Expo, inner gardens, green cities and other events and competitions. We exchanged views on these and many other joint activities to be held in cooperation with various units. We finished 2014 with approximately $85 million worth exports in ornamental plants. Our target for 2015 was $90 million, but the decrease in the exports in general and the Russian crisis prevented us from reaching that target. As the ornamental plants production sector, we have set export targets of $100 million in 2016 and $500 million in 2023. Reaching these targets is not difficult at all when we consider the potential of our sector. We will continue to work restlessly for the ornamental plants sector in the new year.
Osman BAĞDATLIOĞLU Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı / Tanıtım Grubu Başkanı President of the Ornamental Plants and Products Exporters Union / President of Promotion Group 1
ÇIÇEKIÇINDEKILER 4
TİM Sektörler Konseyi Üyeleri yeni bakanları ziyaret etti 3
TİM “Türkiye’nin gücünü keşfet” markası için tanıtım atağı başlattı Süs bitkileri sektörü Avrasya’nın en büyük fuarında buluştu
4
9
Expo 2016 Antalya Konseyi 13. Olağan Toplantısı yapıldı Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği 2016 yılı ihracat hedefini açıkladı
10
12 11
TİM Genişletilmiş Başkanlar Kurulu Toplantısı gerçekleştirildi
20
AIPH, Expo 2016 Antalya Sergi Alanı’nı ziyaret etti
12
14
Antalya Tarım Konseyi Toplantısı gerçekleştirildi Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyeleri Mersin’deydi
16
18
19
Expo için işbirliği
26
IPM Essen Fuarı’nda Türkiye rüzgarı esti
20
22
AIPH Yılın Üreticisi Yarışması’nda Türkiye dünya ikincisi oldu
Üreticilerimiz profesyonelleşmeli
26
30
Tuna Nehri ile çiçeklenen ülke: Macaristan Aralık ayı sonunda 77,6 Milyon Dolar değerinde ihracat gerçekleştirildi
SÜS BİTKİLERİ TANITIM GRUBU ADINA, ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ’NİN YAYIN ORGANIDIR. OAİB ADINA SAHİBİ Özkan AYDIN
YAYINA HAZIRLAYANLAR Origami Medya (info@origamimedya.com)
YAYIN TÜRÜ Üç ayda bir yayınlanan sektörel dergidir.
SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Tugay SOYKAN (tugaysoykan@origamimedya.com)
YAYIN ADRESİ Mecidiyeköy Mah. Atakan Sok. No:6/7 Şişli / İstanbul T: +90 212 252 87 76 - 77 F: +90 212 211 40 70
YAYIN KURULU BAŞKANI OSMAN BAĞDATLIOĞLU YAYIN KURULU OSMAN BAĞDATLIOĞLU, LÜTFİ GÖBÜŞ, HARUN YETER, ÖZKAN AYDIN, ESRA ARPINAR, SEVGİN UTLULIĞ, GÜLŞEN BAY
2
YÖNETİM YERİ Ceyhun Atuf Kansu Cad. No: 120 Balgat - Çankaya / Ankara Tel: 0312 447 27 40 Faks: 0312 446 96 05
EDİTÖR Volkan ÜKÜNÇ (volkan@origamimedya.com) GÖRSEL YÖNETMEN Murat CERİT (murat@origamimedya.com) REKLAM REZERVASYON info@origamimedya.com
BASKI VE CİLT APA Uniprint Uniprint Basım Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ömerli Köyü, Hadımköy - İstanbul Caddesi, No: 159 34555 / İstanbul Telefon: 0 212 798 28 40 pbx www.apa.com.tr
ÇİÇEK VİZYON dergisi, Origami Medya tarafından T.C. yasalarına uygun olarak yayınlanmaktadır. “ÇİÇEK VİZYON” ibaresi kullanılarak alıntı yapılması izne bağlıdır.
76
ÇIÇEKGÜNDEM
TIM Sektörler Konseyi Üyeleri yeni bakanları ziyaret etti TİM Sektörler Konseyi’ni oluşturan 26 sektörel birliğin temsilcisi, 6 Ocak’ta yeni göreve gelen bakanları Ankara’da makamlarında ziyaret etti.
T
İM Başkanı Mehmet Büyükekşi’nin liderliğinde, aralarında Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu’nun da bulunduğu heyet; Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı
Faruk Çelik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sema Ramazanoğlu ve Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’nu makamlarında ziyaret ederek hayırlı olsun dileklerinde bulundu.
TIM, “Türkiye’nin gücünü kesfet” markası için tanıtım atagı baslattı Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), “Turkey Discover the Potential” (Türkiye’nin gücünü keşfet) markasını hem yurt içinde hem de yurt dışında daha güçlü duyurmak için tanıtım atağı başlattı.
2
5 Aralık’ta İstanbul’da gerçekleştirilen ve Başbakan Ahmet Davutoğlu, Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş, Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi ve çok sayıda bakan ile bürokratın hazır bulunduğu lansman toplantısına Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’ni temsilen Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu katıldı. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, Türkiye’nin yeni markasıyla hikayesini dünyaya anlatacağını kaydederek, “Turkey Discover the Potential bir marka değildir. Marka olan Türkiye’nin kendisidir” dedi. Türkiye İhracatçılar
Meclisi’nin (TİM) öncülüğünde Ekonomi Bakanlığı himayesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın katkılarıyla gerçekleşen, Hükümet’in programına alarak desteklediği Türkiye’nin yeni markası “Turkey Discover the Potential” (Türkiye’nin gücünü keşfet), hem yurt içinde hem de yurt dışında başlatılan tanıtım atağıyla dünyada daha güçlü ses getirecek. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, “Türkiye yeni markasıyla hikayesini dünyaya anlatıyor. Amacımız, yeni markamızdan ve bu marka vesilesiyle başlattığımız küresel iletişim atağından ülke insanının haberdar kılınması ve deyim yerindeyse hayır duasının alınmasıdır.” dedi. Başbakan Ahmet Davutoğlu’da
yaptığı konuşmada “Türkiye, gücünün, imkanlarının, coğrafyasının, kültürel değerlerinin, ekonomik dinamizminin ve milletinin gücünün farkında. Bu marka da Türkiye’nin dünyaya tanıtılmasına değer katacak. Türkiye’nin hikayesi milyonlarca kişiyle buluşturulacak, dünyaya anlatılacak ve birlikte daha nice hikayeler yazacağız” diye konuştu. Türkiye Markası lansmanı ile Türkiye’nin kanaat liderlerinden başlanarak ülke insanına tanıtımı amaçlanıyor. Ayrıca gelecek haftadan itibaren bazı şirketler Türkiye’nin yeni markasıyla kendi ürün ve markalarını birleştiren reklam kampanyaları yapacak. 3
ÇIÇEKGÜNDEM
Flower Show İstanbul Süs Bitkileri Peyzaj ve Yan Sanayileri İhtisas Fuarı 26-29 Kasım tarihlerinde kapılarını 7’nci kez katılımcılara ve ziyaretçilere açtı.
S
ektöründe Avrasya’nın en büyük ihtisas fuarı olan organizasyonun açılış törenine CYF Fuarcılık Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Yüksel, Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, Süs Bitkileri Üreticileri Alt Birliği (SÜSBİR) Başkanı Selahattin Altun, Peyzaj Mimarları Odası İstanbul Şubesi Başkanı Murat Ermeydan, Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) Başkanı Yıldıray Gençer, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tohumculuk
4
Dairesi Başkanı Mehmet Sığırcı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Hayri Baraçlı ile yerli ve yabancı çok sayıda basın mensubu katıldı. SÜS BİTKİLERİ TANITIM GRUBU YABANCI BASIN MENSUPLARINI AĞIRLADI Süs Bitkileri Tanıtım Grubu, bu yıl 7’ncisi düzenlenen Flower Show İstanbul Süs Bitkileri Peyzaj ve Yan Sanayileri İhtisas Fuarı’na info stantla katılarak fuar ziyaretçilerini bilgilendirdi. Süs bitkileri sektöründe dünya
çapında yayımlanan önemli yabancı sektörel dergilerin editörleri de Süs Bitkileri Tanıtım Grubu tarafından fuara davet edilerek kendilerine yönelik bir basın toplantısı düzenlendi. Hollanda, Almanya, İtalya’dan toplam dört dergi editörünün katıldığı basın toplantısında Süs Bitkileri Tanıtım Grubu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu ve Expo 2016 Antalya Ajansı Genel Sekreter Yardımcısı Levent Murat Danışman Türkiye’deki süs bitkileri sektörünün gelişimi ve Expo 2016 Antalya hakkında birer sunum gerçekleştirdi. Süs
Bitkileri Tanıtım Grubu Temsilcileri ve yabancı basın mensupları aynı gün Hollanda Başkonsolosluğu ve FloraHolland tarafından verilen resepsiyona katıldı. Resepsiyonda Hollanda firmalarıyla çeşitli görüşmeler gerçekleştirildi. “ÇİÇEK SEVGİDİR, BARIŞTIR” Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, basın toplantısında yaptığı konuşmada Rusya ile yaşanan krize değinerek, Rusya gümrük kapısından döndürülen çiçek tırlarının sektör için kısa zaman içerisinde 200 bin dolarlık bir zarara sebep olduğunu söyledi. Sektör açısından bakıldığında zor bir durumla karşı karşıya olunduğunu belirten Bağdatlıoğlu, “Şu anda kriz dediğimiz olayları yaşamaya başlayalı daha iki-üç gün olmuşken yolda giden tırlarımızı geri döndürmek zorunda kaldık. Moldovya, Ukrayna, İstanbul sınırından ve hatta Antalya’dan yeni yola çıkmış olan tırlarımız da hepsi geri dönüyor. Yasal olarak sınır kapılarından girmemizde bir sorun görünmüyor ama onlardan gelen bilgilere göre, tırları kesinlikle yollamayın kapıda
bekleyecekler diyorlar. Tırlarımızda ürünler bozulacak ürünler olduğu için kayıtlı olarak görünmese de bizler tırlarımızı geri çevirdik” diye konuştu. Tam iki milyon çiçeğin yılbaşı öncesinde geri çevrildiğini söyleyen Osman Bağdatlıoğlu, “Kısa zaman içerisinde 200 bin dolarlık gibi bir zarar olarak görülüyor ama uzun zaman içine yayıldığı zaman 30 milyon dallık bir ihracatımız var. Rusya ile birlikte 10 milyon dolarlık bir ihracat yapıyoruz. Bu ticaret bizim için çok önemli çünkü, dünyada Almanya’dan sonra en fazla çiçek alan ülke Rusya’dır. Bunu da bir yana bırakın bizim onlarla uzun yıllara dayanan kardeşçe ilişkilerimiz var. Bizler bu ilişkilerimize güvenerek ticaretimizi geliştirdik. Ben sektörde olan biri olarak, böyle bir olay yüzünden ilişkilerimizin bozulmasını istemiyorum” ifadelerini kullandı. Yaşanan olayın sektöre psikolojik olarak çok büyük bir olumsuzluk yaşattığını dile getiren Bağdatlıoğlu, “Fiyatlar anında yüzde 30 oranda düştü. Rusya’ya satamadığımız mallar diğer ülkeleri de etkileyecekler. Sadece Rusya’ya güvenerek iş yapan firmalarımız büyük zararlar görecek. Bu olay gerçekten bizim sektörü zor
duruma düşürecek. O yüzden bu olayın bir an önce çözülmesi gerekiyor. Ülke çıkarları tabii ki önemlidir ama halkın çıkarları da göz ardı edilmemelidir. Daha da önemlisi çiçek sevgidir, barıştır. Rusya’dan içeriye ne kadar çiçek girerse ben inanıyorum ki barış arkasından hemen gelecektir” diye konuştu. “EXPO HEYECANINI YAŞIYORUZ” Expo 2016 Antalya Ajansı Genel Sekreter Yardımcısı Levent Murat Danışman’da dünyanın en önemli organizasyonlarından birisi olan Expo 2016 Antalya’ya ev sahipliği yapmanın heyecanını yaşadıklarını belirterek, “Expo 2016 Antalya çocuklara yönelik dünyadaki ilk ve tek bayram olan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda açılacak ve 30 Ekim 2016 tarihine kadar altı ay süreyle açık kalacak” dedi. Türkiye’nin ilk Expo’sunda Türkiye’nin ilk Tarım ve Biyoçeşitlilik Müzesi de yer alacak. Başak şeklinde bir mimariyle tasarlanan Tarım ve Biyoçeşitlilik Müzesi’nin, 7 bin 457 metrekare alan üzerine inşa edileceğini belirten Danışman, “Türkiye’nin bitki zenginliğinin gösterilmesi amacıyla ülkemizin üç farklı bitki coğrafyasından 5
ÇIÇEKGÜNDEM
(İran-Turan, Akdeniz ve Avrupa-Sibirya) bazı doğal bitkiler sergilenecek” diye konuştu. Danışman, Expo 2016 Antalya’nın en gözde projelerinden birinin de 101 metre yüksekliğindeki Expo Kulesi olduğunu açıklayarak şu bilgileri verdi: “Antalya’nın en önemli tarihi eserlerinden biri olan Üçkapılar ve palmiye ağaçlarından esinlenerek tasarlanan Expo Kulesi’nin yapım çalışmaları hızla devam ediyor. Üç ayrı seyir terasına sahip olacak bu kule yalnızca görselliğiyle değil, inşaat yapım yöntemiyle de gelecekte çok konuşulacak”. Bölgede çeşitli cazibe noktaları ve ilgi çekici alanlar oluşturulduğunu da aktaran Danışman, “En önemli alanı ise katılımcı ülke bahçeleri ve ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşların yer aldığı alan olacak. Ülkeler, yapacakları kalıcı bahçeler ile kendi kültürlerini yüzyıllar boyunca sergileyecekler. Expo 2016 Antalya sonrası ise ülke bahçelerinin muhafaza edilmesi ve bakımı ülkemiz tarafından yapılacak. Expo 2016 Antalya, ziyaretçilerine, tüm dünyanın farklı kültürlerini bir arada gösterme imkanı sunmakla birlikte, yapısal ve bitkisel unsurları ile gelecek için bir miras bırakacak” dedi. 6
Expo’daki mozaik kültür alanının da büyük ilgi çekeceğini ifade eden Levent
Murat Danışman, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu alanın yapımı için Kanada,
Mosaicultures Internationales de Montreal ile birlikte çalışıyoruz. Mozaik kültür alanı, ülke bahçelerinin önünde ve Expo gölü kıyısındaki yaklaşık 15 dönümlük alanda bulunacak. Bu alanda, insanların yararlandığı bitki ve hayvanların kompozisyon içerisinde sergileneceği çeşitli sahneler oluşturulacak.” Toplantıda konuşan Floraholland yetkilisi Monique Heemsque ise, geleceği Expo 2016 Antalya’da Türkiye ile beraber yeşerteceklerini söyleyerek, “Türkiyeli ortaklarımızla beraber Türkiye’nin ihracatına katkıda bulunmak istiyoruz” dedi. “SÜS BİTKİLERİ ÜRETİCİLERİNE DESTEK SAĞLIYORUZ” Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tohumculuk Dairesi Başkanı Mehmet Sığırcı da törende yaptığı konuşmada, “İyi tarım uygulamaları kapsamında süs bitkileri üreticilerine dekar başına, gübre ve mazot destekleri ile birlikte toplam 110 TL destek imkanı sağladık. süs bitkileri üreticilerinin Ziraat Bankası kredilerinden faiz indirim kullanarak yararlanmasını da hayata geçirdik. Ayrıca, Süs Bitkileri ve Çoğaltım Materyallerinin Üretimi ve Pazarlanmasına Dair Yönetmelik ile sektörde kayıt altına alma işlemlerini gerçekleştirerek, gerek üretim gerekse imalat sahasında nihai tüketiciye ulaştırıncaya kadar sektörle ilgili daha etkin planlamalar yapabileceğiz” dedi. Açılış konuşmalarının ardından,
TÜRKTOB Başkanı Gençer, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Hayri Baraçlı’ya, SÜSBİR Başkanı Selahattin Altun ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Daire Başkanı İhsan Şimşek’e yerli üretime destekleri için birer plaket takdim etti. Protokol üyeleri daha sonra açılış kurdelesini keserek fuar alanında incelemelerde bulundu.
Avrupa ve Asya’nın buluştuğu ve 21 farklı ülkeden 319 firmanın katıldığı bu yılki Flower Show Fuarı’nda; her iklim koşulu ve toprak yapısına uygun yüzlerce çeşit bitki ve bitki üretiminde kullanılan ürünlerin yanı sıra, peyzaj uygulamaları, uygulama esnasında ve sonrasında kullanılan tüm materyaller, 53 farklı ülkeden gelen 14 bin 865 ziyaretçinin beğenisine sunuldu.
7
ÇIÇEKGÜNDEM
“KOKULU ORKİDE İLK KEZ VİTRİNE ÇIKIYOR” TURHAN TUĞTEKİN Solo Plant Firma Yetkilisi
“Firmamızın fuara ilk katılımı. Fuara olan ilgi geçen yıllara oranla oldukça yoğun bu durum da ürünlerimizi tanıtmak için bize avantaj sağlıyor. Orkide konusunda firma olarak büyük bir yatırım yaptık. Fuarda ilk defa kokulu orkide ürünümüzü tanıtıyoruz. Bu çeşit geçtiğimiz yıl ilk defa Tayvan’da üretildi. Solo Plant olarak üretim hakkını satın alarak kendi laboratuarımızda çoğaltıyoruz. 2017 yılından itibaren de bu ürün vitrinlerde olacak. Yoğun bir ilgiyle karşılaşan kokulu orkidenin geleceğin çiçeği olacağını düşünüyorum. 2016 yılı süs bitkileri üreticileri açısından çok da verimli geçmedi. Önümüzdeki yılın tüm sektör paydaşları açısından çok daha iyi geçmesini umut ediyorum.”
“FUAR, HER GEÇEN YIL DAHA DA GELİŞİYOR” “Sektörün önemli firmalarından biri olarak fuara yedinci kez katılıyoruz. Fuarın her geçen yıl daha da iyiye gittiğini memnuniyetle gözlemliyorum. Katılımcı ve ziyaretçi sayısı bakımından da firmaların beklentilerini karşılayan bir organizasyona imza atıldığını düşünüyorum. Bu durumun yaşanmasında fuarın reklam ve tanıtımının başarılı bir şekilde yapılmış olmasının da etkisi var. Geçen yıla oranla 2015 yılının sektör açısından çok başarılı geçtiğini söyleyemem. Fakat önümüzdeki sezonun daha iyi olacağına dair ümidimizi koruyoruz.”
SÜKRÜ BABAL Büyük Çamlıca Fidancılık Firma Yetkilisi
“ÇOK SAYIDA YABANCI KATILIMCI MEVCUT” “VERİMLİ BİR FUAR DÖNEMİ GEÇİRDİK” UĞUR BALTA Nehir Fidancılık Genel Müdürü
8
“Nehir Fidancılık olarak fuara altıncı kez katılıyoruz. Fuar, yerli ve yabancı tüm potansiyel müşterileri bir arada barındırması nedeniyle bizim için oldukça önemli. Ayrıca firmamızın yeni ürünlerini sergilemesi bakımından da fuar önemli bir avantaj sunuyor. Fuar bu yıl bizim açımızdan gayet verimli geçti. Fuarın her yıl yükseliş kaydediyor. Bu yılın haziran ayına kadar sektörde bir durgunluk söz konusuydu fakat haziran ayından sonra artış yönünde bir ivme yaşandı. 2016’nın 2015 yılına nazaran daha verimli geçeceğine inanıyorum fakat komşu ülkelerde yaşanan iç karışıklıkların da belli olumsuz etkilerini yine de hissedeceğiz.”
“Fuara yedinci kez katılıyoruz. Ülkemiz ve Avrasya’nın en kapsamlı sektörel organizasyonu olduğu için burada yer almayı oldukça önemsiyoruz. Sektörü oluşturan tüm paydaşlar fuar çatısı altında bir arada bulunuyor. Fuarın her geçen yıl gelişerek büyüdüğünü görüyorum. Bu yıl Doğu Avrupa ülkelerinden birçok katılımcı firma mevcut. Yabancı ziyaretçi sayısında da bir artış söz konusu. Orta Doğu’da yaşanan olumsuz gelişmeler süs bitkileri pazarını daraltıyor. Özelli Suriye, körfez ülkeleri pazarlarına ulaşma noktasında transit merkezimizdi. Söz konusu olumsuz durumun düzelmesini temenni ediyoruz. 2015 yılının ilk altı ayı sektör açısından verimli geçmese de yılın ikinci yarısı işler biraz daha yoluna girdi. Yeni yılın daha iyi geçmesi tüm sektörün ortak dileği.”
YAKUP GÖNCÜOĞLU Yenice Seracılık Genel Müdürü
ÇIÇEKGÜNDEM
Expo 2016 Antalya Konseyi 13. Olagan Toplantısı yapıldı Expo Konseyi 13. Olağan Toplantısı 9 Aralık’ta Antalya Valisi Muammer Türker Başkanlığında, Expo 2016 Antalya sergi alanındaki lojistik merkezinde gerçekleştirildi. İtalya, Macaristan, Avusturya, Hindistan, Endonozya, Güney Kore, Çin’in katılması önemli” diye konuştu. Expo alanının sonrasında nasıl değerlendirileceği yönündeki soruya Vali Türker; “İlgili kanunda, altı aylık süre bittikten sonra bakanlığa devredileceği ifadesi var” yanıtını verdi.
BAĞDATLIOĞLU, “BEŞ ÇİÇEKLİ ALTIN ŞEHİR” ÖDÜLÜNÜN ÖNEMİNE DİKKAT ÇEKTİ
E
Expo 2016 Antalya Genel Sekreter Yardımcısı Faik Akturan’ın ajansın faaliyetleri hakkında sunum yaptığı toplantıda konuşan Vali Muammer Türker, Expo Kulesi dışında bütün çalışmaları ay sonu itibarıyla bitireceklerini belirterek; “Hala basında ‘Expo yetişecek mi?’ tartışmalarının varlığını görüyoruz. Bizi üzen bu durum bilgi eksikliğinden kaynaklanıyor” diye konuştu. Expo sonrası döneme de odaklanılması gerektiğini anlatan Vali Türker, Expo sayesinde raylı sistem çalışmalarının
hızlandırıldığını, olağanüstü bir durum olmadığı takdirde bunun da yetiştirileceğini kaydetti. Ülke katılımlarıyla ilgili “fakir ülkelerin katıldığı” yönünde eleştirilerin olduğuna işaret eden Türker, dünya üzerinde herhangi bir ülkenin bayrağının Expo’da dalgalandırılmasının önemli olduğunu vurguladı. Vali Türker, Expo’ya katılacak ülkelere ilişkin, “Şu ana kadar bütün Expo’lara en fazla 35 ülke katılmış. Biz şu anda katılacağına dair olumlu görüş bildiren ülkelerle birlikte 42 saysına ulaştık. Bu bir rekor oldu. Expo’ya Hollanda,
Orta Anadolu Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Osman Bağdatlıoğlu da “Çiçek Açan Antalya” konulu bir sunum yaparak, Kanada’da kazandıkları “Beş Çiçekli Altın Şehir” ödülünün önemine işaret etti. Konuşmaların ardından, konsey üyelerinin istek ve talepleri alındı. Expo’nun yeni tipografik logosunun 2015 yılında yapılan Milano Expo’suna benzediği yönündeki eleştiriler üzerine, Expo 2016 Antalya Genel Sekreteri Haşmet Suiçmez, söz konusu eleştirilerin haksız sayılmadığını belirtti. Suiçmez, karayollarının levhalarında mevzuat nedeniyle logo kullanamadıklarını, bundan dolayı da tipografi kullanmak durumunda kaldıklarını söyledi. Bütün eleştirilere açık olduklarını ve bunları not aldıklarını anlatan Suiçmez; “Bizim nihai hedefimiz nitelikli ülke bahçeleriyle, ülkemize yakışan bir organizasyon yapmak” dedi. Suiçmez, Expo’ya katılacak ülkelere sadece teknik yardımlar yaptıklarını, mali yardımlarının olmadığını anlattı. Toplantının ardından sergi alanı Expo Tepesi’nden çalışmalar gezilerek bilgi alındı.
9
ÇIÇEKGÜNDEM
Süs Bitkileri ve Mamulleri Ihracatçıları Birligi 2016 yılı ihracat hedefini açıkladı Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği yaptığı açıklamada 2016 yılında 100 milyon dolarlık çiçek ihracatı gerçekleştirmeyi planladıklarını vurguladı.
S
üs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, süs bitkileri ihracatında 2014’ün yaklaşık 85 milyon dolarlık ihracatla kapatıldığını anlatarak, bu yılki hedefin ise 90 milyon dolar olduğunu kaydetti. Genel ihracattaki düşüş ve Rusya krizinin etkisiyle bu rakamı yakalayamadıklarını ifade eden Bağdatlıoğlu, “Hedefimiz geçen yıla göre yılı yüzde 5’lik bir ihracat artışıyla kapatmaktı. Fakat yüzde 5 eksi ile kapatacağız” dedi. Bağdatlıoğlu, süs bitkileri sektörü olarak 2016 yılında 100 milyon dolar, 2023 yılında da 500 milyon dolarlık hedef koyduklarını belirterek, bu rakamların sektörün potansiyeline bakıldığı zaman çok az rakamlar olduğunu söyledi. Süs bitkileri yetiştiriciliğine Türkiye ile aynı zamanda başlayan Kenya’nın çiçek ihracatının 1 milyar doları, Kolombiya’nın ise 1,5 milyar doları aştığına dikkati çeken Bağdatlıoğlu, “Türkiye’de yatay bir büyüme yani iç pazarda da genişleme var. İç tüketim de fazla olduğu için ihracatımız daha aşağılarda kaldı” diye konuştu. “RUSYA’YA ALTERNATİF PAZARLAR BULABİLİRİZ” Bağdatlıoğlu, 2016’da 2015’e göre en az yüzde 20 ihracat artışı hedeflediklerini vurgulayarak sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu yıla bakıldığında 400 milyon dallık ihracat hedefimiz vardı, bu bir şekilde oldu. Aynı şekilde çelenkler, dış mekan süs bitkileri yollandı. Fakat çiçek ihracatı hedefi daha büyük olması gerekir. Bunun için yeterli potansiyelimiz var. Çevremizdeki ülkelere bakın Almanya, Rusya, Ukrayna büyük çiçek ihracatçıları. Buna rağmen biz bu pazarlara
10
çok az miktarda satabiliyoruz. Bizimle ihracata başlayan Kenya 1 milyar doları geçti, biz hala 100 milyon dolarları konuşuyoruz.” Çiçeğin yüzde 95 katma değerli bir ürün olduğuna vurgu yapan Bağdatlıoğlu, “Buna destek vermek ve ihracatımızı çok daha yukarılara çıkartmak için uğraşıyoruz. Belki iki-üç yılda bir kriz yaşayacağız ama 2023 yılı için öngördüğümüz 500 milyon dolarlık ihracat hedefine rahatlıkla ulaşacağımıza, hatta geçeceğimize inanıyoruz” dedi. Bağdatlıoğlu, Rusya ambargosuna çok fazla takılmamak gerektiğini dile getirerek, kriz anlamında yeni yollar bulun-
duğunu, gelecek dönemde de Rusya’ya alternatif pazarların rahatlıkla bulunabileceğini ifade etti. Noel için çiçek sevkiyatının tamamlandığını ve yılbaşı dolayısıyla Antalya’dan yaklaşık 50 milyon dallık çiçek ihracatı gerçekleştiğini anlatan Bağdatlıoğlu, yılbaşı nedeniyle en çok kırmızı karanfil ve çelenk ihracatı yapıldığını söyledi. Bağdatlıoğlu, Noel’de en önemli pazarın İngiltere olduğunu belirterek, yılbaşı ihracatında geçen yıla göre sayısal anlamda bir azalma olmadığını fakat Rusya ambargosu nedeniyle çiçek fiyatlarının geçen yıla göre bir miktar düştüğünü kaydetti.
ÇIÇEKGÜNDEM
TIM Genisletilmis Baskanlar Kurulu Toplantısı gerçeklestirildi Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Genişletilmiş Başkanlar Toplantısı 21 Aralık’ta İstanbul’da gerçekleştirildi.
T
oplantıya Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu ile Yönetim Kurulu Üyeleri Lütfi Göbüş, Ömer Gündeşlioğlu ve TİM üyeleri katıldı. Toplantıda konuşan Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş, Rusya ile yaşanan sorunlara değinerek açıklamalarda bulundu. Elitaş Rusya’nın Türkiye’yi cezalandırmak için uyguladığı müeyyideyi, kendi vatandaşlarına yaptığı işkence ve zulüm olarak yorumladı. Elitaş sözlerine şöyle devam etti: “Genel problemi sükunet içerisinde karşılayabildiğiniz taktirde panik havasına girip endişeyi yaygınlaştırmadığınız zaman çözümün en iyi ve uygun şekilde olması mümkündür. İhracatçılarımızın basiretli davranışları olmasaydı panik havası hakim olsaydı bugün bu rahatlığı yaşamamış olacaktık.”
“TİCARETTE DARGINLIK OLMAZ”
Kendilerinin ticaretle uğraştığını ve bu iş gereği küsmenin olmaması gerektiğinin altını çizen Bakan Elitaş, “Rusya devlet başkanı ve yetkilileri Türkiye’ye müeyyide uyguluyorum derken kendi halkına zulüm etmektedir işkence yapmaktadır. Onları bu konuda daha aklıselim düşünmeye davet ediyorum. Ticarette darılma olmaz. Ticaret kendi kuralları çerçevesinde devam ederek gerçekleşir. Rusya’nın yaş meyve sebze tedarikinde en büyük tedarikçisi biziz. Rusya bizim yaş meyve sebze ihracatımızda çok büyük bir alıcı değil fakat Rusya’nın en büyük tedarikçilerinden biri biziz. 10 Kasım tarihinden itibaren yola çıkmış ve Rusya gümrüğünde bekleyen malların ne yapılacağı ve ihracatçılarımızın zarar görmemesi için tedbirler alıp hayata geçirmeye başladık. Sadece Rusya ve onun güdümünde bulunan birkaç ülkenin bu konuyla ilgili tarafsız kalacak şekilde davranmaları gerekirken belki mecburiyetten Rusya’nın yanında
yer alıyor” dedi. Türkiye’nin ihracatında düşüş olduğunu söyleyen Bakan Elitaş, “Ekim ayı itibariyle ihracatımızda yüzde 8,2 civarında bir düşme var. TİM kayıtlarına göre kasım-aralık ayında yüzde 11 civarında bir azalma var. Toplam olarak dolar-euro paritesinden kaynaklanan 11 milyar dolarlık ihracatımızda azalma söz konusu. Bu seneki ihracat hedefimizin 143 milyar dolarlık kısmı tamamlayacağımıza inanıyorum. Orta vadeli planımızda 2016’da ihracat hedefimiz 150 milyar dolar seviyesinde. Gönül ister ki 150 değil 200 milyar dolar ve daha fazla rakamları ortaya çıkartabilmek. Gönül ister ki; 2016 yılında 72 bin değil 80 bin ihracatçımızla dünyanın her yerini gezerek 200 milyar doları yakalayabilelim ama bu orta vadeli planımızdaki rakam 150 milyar dolardır” dedi. Elitaş konuşmasında Azerbaycan devlet başkanına Rusya üzerinden geçiş yapan tırlara sağladığı kolaylık ve yüzde 40 indirim için teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı. 11
ÇIÇEKGÜNDEM
AIPH, Expo 2016 Antalya Sergi Alanı’nı ziyaret etti AIPH, Expo 2016 Antalya Sergi Alanı’nı ziyaret ederek inşaat çalışmaları, bitkilendirme ve peyzaj işleri, uluslararası katılım ve alanda gerçekleştirilecek kültürel faaliyetler hakkında bilgi aldı.
B
u yılın Temmuz ayındaki ön incelemenin ardından ikinci kez Aksu ilçesindeki Expo 2016 Antalya Sergi Alanı’na gelen AIPH, proje sunumunu izleyip alandaki inşaat çalışmaları, bitkilendirme ve peyzaj işleri, uluslararası katılım ve alanda gerçekleştirilecek kültürel faaliyetler hakkında bilgi aldı. Sunumun ardından alan gezisine çıkan AIPH Yönetim Kurulu Üyesi ve Expo 2016 Antalya Denetçisi Osman
12
Bağdatlıoğlu ile AIPH Genel Sekreteri, Tim Briercliffe, iç bahçe ve ofis binalarını gezerek AIPH için ayrılan çalışma odasının da açılışını gerçekleştirdi. ALANA SEDİR AĞACI DİKİLDİ Alan gezisi sırasında inşaatların ilerleyişini görmekten mutlu olduğunu ifade eden Briercliffe, kendisine sunulan sedir ağacını da alana dikti. Geçtiğimiz günlerde karayolları çalışması sırasında sökülen ve Expo alanına taşınan
sedir ağacına Expo 2016 Antalya Ajansı Genel Sekreteri Kazım Aydın ile birlikte toprak atıp, can suyu veren AIPH Genel Sekreteri Briercliffe, ağaca isim tabelasını da çaktı. Yaptığı değerlendirmede ilerlemeden çok etkilendiğini belirten Briercliffe, “Burada çok sayıda ağaç var. Bitkiler çok iyi büyüyor. İnşaatlar çok büyük bir hızla ilerliyor. Açılış zamanı gelene kadar alanın çok güzel bir hale geleceğine güvenim arttı. Alanı son ziyaret edişimden bu yana çok bü-
yük bir değişim olmuş. Özellikle inşaatlar çok hızlı ilerliyor. Bazıları bitmiş. Son ziyaretimden bu yana önemli bir değişim var. Bitkilendirme çalışmalarından da çok etkilendim. Çimlendirme ve çiçeklendirme çalışmaları devam ediyor. Yapıların dışında, ağaçlandırma da çok iyi gidiyor. Burada yıllar içerisinde güzel bir orman oluşacak” dedi. “EXPO’YA ÇOK SAYIDA ÜLKE KATILACAK “ Alanda yapılması gereken bazı işler olduğunu hatırlatan Briercliffe, bunların da tamamlanmasının ardından Expo 2016’nın bugüne kadarki en güzel botanik Expo olmasını umut ettiğini söyledi. Ülke katılımları hakkındaki görüşlerini de açıklayan Briercliffe, “Birçok ülkenin buraya katılımcı olarak gelecek olmasını duymak da çok güzel. Diğer botanik Expo’larda bu kadar çok uluslararası katılımcı olmadığını biliyorum. Bu yüzden dünyanın bu Expo’yu desteklemesini görmek ve kendi ülkelerini botanik açısından da tanıtmayı istemeleri çok önemli” ifadelerini kullandı. “GÜZEL BİR BOTANİK EXPO OLACAĞINA İNANIYORUM” AIPH Yönetim Kurulu Üyesi Osman Bağdatlıoğlu da Expo alanındaki değişimin çok büyük olduğunu ifade eden şöyle konuştu: “Bu hızla giderse çalışmaların yetiştirileceğine inanıyoruz. Umut ediyorum o zamana kadar her şey yolunda olur. Ama gerçekten iyi bir çalışma yapılıyor. Alan ve yerleşke-
lerin yanında bir de sosyal aktiviteler var. Şu anda onlar da kağıt üzerinde güzel görünüyor. Daha çok çalışmak lazım”. Expo 2016 Antalya Ajansı Genel Sekreteri Kazım Aydın ise AIPH Genel Sekreteri Tim Briercliffe’in daha önce düzenlediği rapor doğrultusunda eksiklerin tamamlandığına dikkat çekerek, “Ajansımızın eksiklerini tamamlamasıyla ilgili yapmış olduğumuz çalışmaları sabah kendisine yaklaşık üç saatlik bir sunumla aktardık. Kendisi çok beğendi. Şu anda sahayı geziyor ve
kısa sürede yapılan bu işleri takdirle karşıladı. Bu işi rahatlıkla ve başarıyla yapacağımıza kendisi de inandı. Tim Briercliffe bize yaptığı katkılardan dolayı teşekkür ediyorum” dedi. AIPH Genel sekreteri Tim Briercliffe’e ziyaretin sonunda Expo 2016 Antalya Ajansı Genel Sekreteri Kazım Aydın tarafından hediye takdim edildi. Briercliffe de, Genel Sekreter Aydın’a İngiltere Kraliçesi’nin talimatıyla 1851’de Londra’da düzenlenen ilk dünya expo’su anısında yaptırılan Çin porseleni tabak hediye etti.
13
ÇIÇEKGÜNDEM
Antalya Tarım Konseyi Toplantısı gerçeklestirildi Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, toplantıda Tarım Konseyi Üyeleri ile bir araya geldi.
A
ntalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, Konsey İcra Kurulu Üyeleri Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Lütfi Göbüş, ATSO Başkanı Davut Çetin, Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Vahap Tuncer, Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp ve Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Başkanı Mustafa Satıcı’dan oluşan heyet, Rusya krizinin Antalya tarımı ve ekonomisine etkilerini anlatan dosyayı da Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’e sundu. Konsey, hazırladığı raporu Ankara’da temaslarda bulunacağı Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’e de iletecek. Konseyin hazırladığı rapor, Rusya sorununa çözüm önerilerini “acil önlemler” ve “iyileştirici önlemler” başlıkları altında değerlendiriyor. Konsey, Antalya tarımının krizden zarar görmemesi için önlemlerin bir an önce alınması çağrısında bulundu. RAPOR GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI’NA SUNULDU Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Lütfi Göbüş tarafından sunulan dosyada şu ifadelere yer verildi: “2014 yılında 83 milyon dolara ulaşan süs bitkileri ve mamulleri ihracatımızın önemli ana pazarlarından biri olan Rusya Federasyonu ile yaşanılan kriz nedeniyle 24 Kasım 2015 tarihinden itibaren Rusya tarafından ihraç ürünlerimiz kabul edilmemiş, gümrüklerden geri dönmüş ve bu ürünlerin büyük kısmı da zayi olmuştur. 1 Ocak 2016 tarihi itibariyle Rusya Federasyonu’nun yasakladığı 18 üründen biri de karanfil olup, bu ürün söz konusu ülkeye yap-
14
tığımız kesme çiçek ihracatının yüzde 94’ünü teşkil etmektedir. Bu durum krizin ihracatçımıza vereceği zararı daha da artacaktır. Türkiye’de karanfil üretimi tamamen ihracata yönelik olarak yapıldığı için, bu ürünleri iç pazara satma şansı da yoktur. Bu yüzden söz konusu ambargodan en çok etkilenen sektör olmuştur. Söz konusu kriz sonrasında, Rusya Federasyonu’na yapılan kesme çiçekler ihracatında, geçen yıla oranla büyük miktarda düşüş gerçekleştiği görülmektedir. Krizin başladığı Aralık ayının ilk 15 günlük döneminde kesme çiçek ihracatında değer bazında geçen yıla göre yüzde 72 azalış görülmüş, miktar bazında ise geçen yıl 1.184,195 dal olan çiçek ihracatı bu yıl 201.800 dala düşmüştür. Bu ambargo nedeniyle, Rusya’ya gitmeyen ürünlerin de çalışılan mevcut diğer pazarlara kaymasıyla birlikte arz fazlası oluşmuş, arz fazlasından kaynaklı olarak ürün fiyatları çok düşmüştür. Bundan dolayı üretici/ihracatçılarımız büyük bir zarara uğramıştır. Katma değeri yüksek
olan kesme çiçek üretimi zor duruma düşecektir ve gelecek sezonlara da ihracatçımız zorluklar yaşayacaktır. Bunların telafisi için: Ziraat Bankası Kredilerinin Faizsiz Ertelenmesi: Sektörümüzün Ziraat Bankasından kullanmış olduğu kredilerin en az bir yıl faizsiz olarak ertelenmesinin ihracatçılarımızın Rusya krizinden kaynaklanan zararlarını kısmen de olsa telafi etmek için fayda sağlayacağı düşünülmektedir. Tarımsal Teşviklerin Kapsamının Düzenlenmesi: Tarımsal teşviklerin süs bitkileri sektöründe bölgenin kalkınma düzeyine göre değil, süs bitkileri yetiştirmede iklimsel açıdan uygun bölgelere verilmesi gereklidir. Kırsal kalkınma 6. Bölge teşviklerinin bölge ayırmaksızın tüm sektöre uygulanması gereklidir. Yatırım Finansman Desteği: Sera tesis yapım ve modernizasyonunda uzun vadeli düşük faizli yatırım kredisi sağlanarak üretim koşullarının iyileştirilmesi ve rekabet gücünün artırılması gereklidir.
ÖRTÜ ALTI ÜRETİMİN YARISI ANTALYA’DAN Toplantıda konuşan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, Antalya dendiği zaman turizmin yanında tarımın akla geldiğini belirterek, ülke genelinde 176 çeşit bitkisel ürün üretildiğini söyledi. Üretimin 2014 yılına göre yüzde 7`lik bir artışla 106 milyon tondan 114 milyon tona ulaştığını hatırlatan Bakan Çelik, geçen yılın rakamlarına göre 6,5 milyon tonun Antalya`ya ait olduğunu ifade etti. Türkiye`de örtü altı üretimin yarısının Antalya`da olduğuna işaret eden Bakan Çelik, “Yalnızca 2 milyon 200 bin Antalyalıyı değil, ülkemizin birçok sofrasını ve 12 milyon da turisti doyuran önemli bir şehrimiz. Antalya’ya tarımsal destekler çerçevesinde 2015 yılında 93 milyon lira destek sağladığımızı belirtmek istiyorum. Kırsal kalkınma çerçevesinde 2007-2015 yılları arasında 7 milyon 600 bin lira hibe desteğimizin oldu” dedi. Hükümet programında 5 dekardan küçük alanlarda meyve, sebze ve süs bitkilerine dekar başına 100 lira desteğin yürürlüğe
girdiğini ve seracılara sıfır faizli modernizasyon kredi düzenlemesinin gerçekleştiğini dile getiren Bakan Faruk Çelik, gübre ve yemde KDV’nin kaldırılmasıyla ilgili düzenleme ve genç işçilere 30 bin liralık hibenin verilmesiyle ilgili çalışmalarının sürdüğünü aktardı. RUSYA CİDDİ TİCARİ PARTNERİMİZ Konunun Antalya ve tarım olması nedeniyle Rusya ile yaşanan uçak krizine değinmenin kaçınılmaz olduğunu belirten Bakan Çelik şunları söyledi: “Bu uçak düşürme krizinin Rus ve Türk çiftçisine yansıtılması gerçekten kabul edilebilir bir durum değil. Toplumların en zor, alın teriyle geçinen bu kesimlerin ürünlerine dönük ambargoya dönüşmesi kabul edilir bir durum değil. Bundan yalnız bizim üreticimiz değil, Rus üreticisi de çok ciddi şekilde zarar görmektedir. Rusya bizim dost ülkemiz. Rusya ciddi bir ticari partnerimiz. 31 milyar dolarlık bir ticaret hacmimiz var. Bunun 6 milyar doları ihracat, 25 milyar dolar ise ithalat. Dolayısıyla Rusya’nın tarımsal ihracatta
3’üncü sırada ithalatta ise 1’inci sırada yer aldığını dikkate aldığımızda bu uygulamaların öncelikli olarak Rus çiftçisine darbe vurduğunu görmek mümkün. Çünkü 1,3 milyar dolarlık bir ihracatımız var ama 3 milyar dolara yakında ithalat söz konusu. Burada akli selimin hakim olmasını, sağduyulu davranılması gerektiğini bir kez daha vurgulamak istiyorum. 1 Ocak`ta yürürlüğe girecek olan kararlar dikkate alınırsa 15 Ocak’a kadar olumlu bir beklenti söz konusu olmayacak gibi görülüyor. 15 Ocak’tan sonra diliyoruz ki işler en azından tarım alanında normale döner”. “PAZAR ÇEŞİTLENMESİNE GİTMEMİZ GEREKİYOR” Rusya`nın kısıtladığı 17 kalem ürünü başka bir ülkeden temin etmesinin mümkün olmadığını vurgulayan Bakan Çelik, buna karşın Türkiye’nin özellikle buğday ve yağlı tohumlarla ilgili yaptığı ithalatı başka ülkelerden temin etmesinin ya da üretmesinin mümkün olduğunu söyledi. Bakanlar ve başbakanın katıldığı toplantılarda üreticilerin ve ihracatçıların darboğaza
girmemeleriyle ilgili değerlendirmelerde bulunduklarını belirten Bakan Çelik, ocak ayında da ticari müşavirlerle yapacakları toplantılarla pazar çeşitliliği konusunun görüşüleceğini anlattı. Bakan Çelik, bir soru üzerine ise Rusya ile yaşanan krizin ardından geri dönen tarımsal ürünlerin 65 milyon dolar civarında bir rakama tekamül ettiğini sözlerine ekledi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, Antalya Tarım Konseyi’nin Türkiye’ye örnek olduğunu belirterek, Konsey’in raporunu inceleyeceğini ve Türk üretici, komisyoncu ihracatçıların krizden zarar görmemesi için önlemler alacaklarını bildirdi. Faruk Çelik, “Krizden Rus çiftçisinin de ciddi zarar gördü. Türkiye’nin bu krizden alması gereken dersler ve önlemler olduğunu biliyoruz. Mutlaka pazar çeşitlenmesine gitmemiz gerekiyor. Ticaret müşavirlerinin adeta tüccar anlayışıyla dünyada ürünlerimizin pazar bulması konusunda yol gösterici, ön açıcı olmalarıyla ilgili Ekonomi Bakanlığı bünyesinde toplantı yapılacak” diye konuştu. 15
ÇIÇEKGÜNDEM
Süs Bitkileri ve Mamulleri Ihracatçıları Birligi Yönetim Kurulu Mersin’deydi
S
üs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Başkanı Osman Bağdatlıoğlu ve Yönetim Kurulu Üyeleri’nden oluşan heyet 7 Ocak’ta Mersin Valisi Özdemir Çakacak ve Tarsus Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı H. Ruhi Koçak’ı makamlarında ziyaret ederek temaslarda bulundu. BÖLGENİN POTANSİYELİ KONUŞULDU Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu ve beraberindeki heyetin gerçekleştirdiği ziyaret kapsamında; bölgede süs bitkisi yetiştirilmesi, yaygınlaştırılması ve süs bitkiciliğinde ihracatçılara ve yetiştiricilere verilen
16
teşvik konuları görüşüldü. Mersin Valisi Özdemir Çakacak’ın ardından Tarsus Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı H. Ruhi Koçak’la da temaslarda bulunan heyet aynı gün Adana Yenice’deki bazı süs bitkileri firmaları da ziyaret ederek incelemelerde bulundu. Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Osman Yanık, gerçekleştirdikleri ziyaretlerle ilgili şu açıklamaları paylaştı: “Yönetim Kurulumuz, her Yönetim Kurulu toplantısını farklı bir ilimizde yapma kararı doğrultusunda, söz konusu toplantıyı Adana, Mersin ve Tarsus illerini kapsayan Çukurova Bölgesinde Yönetim Kurulu Başkanımız Osman Bağdatlıoğlu
Başkanlığında gerçekleştirdi. Bu kapsamda bölgenin sorunları, ihracatın artırılması, organize tarım bölgeleri kurulması hususunda Mersin Valisi Sayın Çakacak ve Tarsus Ticaret Odası Başkanı Sayın Koçak’la bilgi alışverişinde bulunuldu. Kendilerinden bölgede yapılacak olan, Çukurova bölgesel havaalanı çalışmalarına bir an evvel başlanması ve organize tarım bölgeleri kurulması hususunda yardımcı olmalarını talep ettik. Ayrıca bölgenin sorunları hakkında da değerlendirmelerde bulunduk. Valilik ve oda ziyaretlerinin ardından ise bölgenin ihracatta ve üretimde önde gelen firmalarının tesislerini inceleyerek ve görüş alışverişinde bulunduk. Yapılan
Yönetim Kurulu Toplantısı sonrasında, bölge üreticilerinin ev sahipliğinde verilen akşam yemeğine katıldık. Bu tür toplantıların bundan sonrada
farklı illerimizde yapılmasının faydaları göz önünde bulundurarak devam ettirilmesi hususunda fikir birliğine vardık. Ziyaretimizi Yönetim Kurulu
Başkanımız Osman Bağdatlıoğlu’nun, bölge üreticilerine ve Yönetim Kurulu üyelerine hitaben yaptığı teşekkür konuşmasıyla da son buldu”.
17
ÇIÇEKGÜNDEM
Expo için isbirligi Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyeleri, Expo 2016 Antalya yetkilileriyle Expo Sergi Alanı’nda bir araya geldi.
E
xpo 2016 Antalya kapsamında gerçekleştirilecek işbirliği konularının da gündeme geldiği toplantıda söz alan Orta Anadolu Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu, “Expo hazırlıklarının tamamlanmasına çok az bir zaman kala bütün gayretimizi, gücümüzü verme ihtiyacı hissediyoruz çünkü sonuçta bu güzel organizasyon bizim sektörümüzü ilgilendiriyor” dedi.
“ORTAK ÇALIŞMALAR YAPACAĞIZ”
Expo 2016 Antalya’ya en başından beri destek verdiklerini belirten Osman Bağdatlıoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Gerçek anlamda bakıldığı zaman biz zaten 2008 yılından bu yana expo’nun içindeyiz. Ama şu an artık expo’nun bitmesine çok az bir zaman kala bütün gayretimizi, gücümüzü verme ihtiyacı hissediyoruz. Festival, iç bahçeler, yeşil şehirler ve diğer etkinlik ve yarışmalar dahil birçok noktada farklı birimlerle ortak çalışmalar kapsamında istişare yapacağız”. Bütün Türkiye’nin el ele verip bu organizasyonla iç içe olması gerektiğini ifade eden Bağdatlıoğlu, “Expo gerçekleştikten sonra yine Antalya’ya ve Türkiye’ye kalacak bu esere sahip çıkmamız gerekiyor. Bununla birlikte yeşil bir çevre ve çeşitli başlıklar çerçevesinde neler yapabileceğimizi konuşmak için burada olmaktan memnun” dedi. Toplantıda Expo 2016 Antalya Ajansı Peyzaj ve Bahçe İşleri Direktörü Ece Gökok, Expo 2016 Antalya ile ilgili bir sunum gerçekleştirdi. Toplantının ardındansa expo alanını gezen Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyeleri daha sonra Expo Tepesi’ne çınar ağacı dikti. 18
ÇIÇEKGÜNDEM
IPM Essen Fuarı’nda Türkiye rüzgarı esti Bahçecilik fuarları arasında dünyanın en büyüğü kabul edilen ve bu yıl 33’üncüsü düzenlenen IPM Essen Fuarı’nda, Expo 2016 Antalya ilgi odağı oldu. 50 ülkeden 1600 katılımcının yer aldığı fuara Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Bağdatlıoğlu’da beraberindeki heyetle katıldı.
U
luslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği’nin (AIPH) Yılın Üreticisi Ödül Töreni’ne de ev sahipliği yapan fuar, 26-29 Ocak tarihleri arasında Almanya’nın Essen Kenti’nde gerçekleştirildi. Organizasyon kapsamında Expo 2016 Antalya’nın da tanıtımı yapıldı. AIPH Ödül Töreni’nde gösterilen Expo 2016 klibi de salonu dolduran davetlilerce ilgiyle izlendi. Expo 2016 Antalya Ajansı Genel Sekreteri Kazım Aydın, Genel Komiser Büyükelçi Erdoğan Kök fuara ve ödül gecesine katılan davetlilerle yakından ilgilendi. AIPH Başkanı Bernard Oosterom, Genel Sekreter Kazım Aydın’ı yeni görevinden dolayı kutlayarak gerekli desteği vereceklerini ifade etti. AIPH
Genel Sekreteri Tim Briercliffe de expo standına gelerek tanıtıma destek oldu. TÜRKİYE’NİN ESSEN BAŞKONSOLOSUNDAN DESTEK Expo 2016 Antalya Ajansı Genel Sekreteri Kazım Aydın, Genel Komiser Büyükelçi Erdoğan Kök, Essen’de Türkiye Başkonsolosu Mustafa Kemal Basa’yı ziyaret etti. Ziyaretten büyük memnuniyet duyduğunu belirten Başkonsolos Basa, Türkiye’nin ilk expo’suna gerekli desteği vereceklerini söyledi. Basa, sözlerini şöyle sürdürdü: “Almanya’da yaşayan Türk toplumu Türkiye’nin elde ettiği başarılardan çok büyük kıvanç duyar ve Türkiye’deki gelişmeleri her zaman yakından izler. Dolayısıyla görev
bölgemizde yaşayan vatandaşlarımız için Türkiye’nin ilk expo’sunu almış olması ve büyük bir başarıyla bu faaliyetini yerine getiriyor olması önemli bir gelişmedir. Essen’in ayrı bir özelliği var. Süs bitkileri konusunda Avrupa’da düzenlenen en önemli fuarlardan birine ev sahipliği yapıyor. Biz Expo 2016 yönetimiyle küçük bir görüşme yaptık ve bu fuarda kullanılan standın fuar sonrasında bize verilmesini sağladık. Dolasıyla expo öncesinde ve expo devam ederken konsolosluğumuza her gün gelen 300350 vatandaşımıza bu stantta küçük bir tanıtım yaparak expo’nun önemini daha yoğun bir şekilde anlatmaya çalışacağız”. Aydın, ziyaret anısına Başkonsolos Basa’ya Expo 2016 Antalya’nın sembol çiçeği şakayık takdim etti. 19
ÇIÇEKGÜNDEM
AIPH Yılın Üreticisi Yarısması’nda Türkiye Dünya Ikincisi Oldu Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği (AIPH) tarafından düzenlenen Yılın Üreticisi Yarışması Ödül Töreni, 28 Ocak tarihinde Almanya’nın Essen kentindeki dünyanın en büyük bahçecilik fuarı olan IPM Essen’de gerçekleştirildi. “Kesme Çiçekler” kategorisinde Türkiye’yi temsilen yarışmaya katılan Flash Tarım firması ikincilik ödülünün sahibi oldu.
D
ünyanın en iyi süs bitkileri üreticilerinin ödül aldığı törende süs bitkileri sektörünün en önemli isimleri ve firmaları bir araya geldi. “Bitki- Ağaçlar, Kesme Çiçek, Fideler” olmak üzere üç ayrı kategoride düzenlenen Yılın Üreticisi Yarışmasında, uluslararası jüri tarafından aralarında Kanada, Çin, Almanya, Hollanda, Türkiye,
20
İngiltere ve ABD’nin yer aldığı yedi ülkeden dokuz firma finalist olarak belirlendi. Yılın Üreticisi Yarışmasına Türkiye’yi temsilen Antalya’dan Flash Tarım katıldı. Jüri tarafından finalistler arasında gösterildikten sonra üç kategoride yapılan finalde, Türkiye’yi temsilen yarışmaya katılan Flash Tarım “Kesme Çiçekler” kategorisinde ikincilik ödülünün sahibi oldu.
Aynı kategoride birincilik ödülünü ise Hollandalı Arcadia Chrysanten firması aldı OSMAN BAĞDATLIOĞLU: “TÜM EKİBİ KUTLUYORUM” Flash Tarım firması adına ikincilik ödülünü alan Osman Bağdatlıoğlu, “Finale yükselmek de büyük bir başarıydı, tüm ekibi kutluyoruz” diyerek
ödül kazananları tebrik etti. “BitkiAğaçlar, Kesme Çiçek ve Fideler” olmak üzere üç ayrı kategoride düzenlenen Yılın Üreticisi Yarışmasında “Kesme Çiçek” kategorisinde bi-
rincilik ödülünü Hollandalı Arcadia Chrysanten firması aldı. Amerika, Hollanda, Çin, Türkiye, Kanada, İngiltere ve Almanya’dan üretici şirketlerin katıldığı ödül gecesinde, tüm
kategorileri kapsayan Yılın Üreticisi de seçildi. Amerikan CostaFarms şirketinin ödülünü Expo 2016 Antalya Ajansı Genel Sekreteri Kazım Aydın takdim etti.
21
ÇIÇEKSEKTÖRDEN
“Üreticilerimiz profesyonellesmeli” Daha seçici olan nihai tüketicinin ürüne daha kolay ve makul rakamlarla ulaşabilir hale geldiğini belirten Garden & Koala İthalat ve İhracat Müdürü Hasan Ergören, süs bitkileri sektöründe değişim yaşandığını ve algının değişmeye başladığını söyledi.
A
dana’da 28 yıl önce kurulan Garden & Koala, iç ve dış mekan saksılı süs bitkileri üretimi yapıyor. 50’den fazla çalışanıyla 117 bin metrekarelik alanda üretim yapan firma ağırlıklı olarak Irak ve Azerbaycan’a pazarlarına yönelik çalışıyor. Firmanın son dönem çalışmaları ve hedefleriyle ilgili bilgi aldığımız Hasan Ergören sorularımızı yanıtladı.
22
Garden & Koala ne zaman kuruldu? Hangi alanda üretim yapıyor? Şirket yapılanması hakkında bilgi verir misiniz? Garden & Koala firması 1987 yılında Adana’da kuruldu. İç ve dış mekan saksılı süs bitkisi üretimi yapıyor. Seraların Çukurova Bölgesi’nde 28 yıl önce kurulmuş olması, bu sektör için G&K’nın ne kadar önemli bir kuruluş olduğunun
göstergesidir. G&K yenilikçi anlayışıyla seralarını ve özellikle de üretim ve satış konusunda günümüz şartlarının gerektirdiği her türlü teknolojik imkanı kullanarak her zaman en iyisine ulaşmak istiyor. Şirketimizde sürekli olarak 50 kişi, geçici olarak ise 60 kişi istihdam ediliyor. 87 bin metrekare kapalı, 30 bin açık alan olmak üzere, toplamda 117 bin metrekarede üretim yapılıyor.
Hasan ERGÖREN
Garden & Koala İthalat ve İhracat Müdürü
Yılda 40 ana türde 2 milyon 500 bin adet süs bitkisi üretiliyor. Şirketinizin üretim felsefesi ile son dönem odaklandığı çalışmalar nelerdir? Türkiye’de ilk olacak Orkide üretimi için yüksek teknoloji cam sera yatırımı ile yılda 225 bin adet Orkide üreterek iç ve dış piyasada söz sahibi olmayı hedefliyoruz. Şirket olarak Türkiye pazarının
tamamına hitap ediyoruz. Ürünlerimizin nakliyesini süs bitkileri taşımaya uygun özel araçlarımızla yapıyoruz. Temel amacımız nihai tüketiciye, bitkiyi en sağlıklı şekilde ulaştırmasıdır. Ayrıca uzun yıllardır ihracat potansiyelimizi artırmaya çalışıyoruz. Orta vadede yeni proje ve ürünlerle daha fazla dünya pazarlarına ürünlerimizi sunmak istiyoruz. Hollanda başta olmak üzere Çin, Tayvan, Almanya, İtalya, Guatemala, Kosta Rika,
San Salvador’dan ithalat yapan şirketimiz, üretim standartlarını yükseltmek ve marka değerlerini arttırmak amacıyla bitki pasaportu uygulaması çalışmalarına başladı. Şirketimiz 2012 yılında Türkiye’nin en büyük süs bitkisi pazarlama şirketi Ayvalı Seracılık’a yüzde 50 hissesini devretti. Yeni yapılanmasından aldığı güçle yoluna daha emin adımlarla devam etti. Başarılılarını ilerleyen yıllarda da sürdürmeye devam edecek. Ürünlerinizin üretimini nerede ve nasıl gerçekleştiriyorsunuz? Satışını gerçekleştirdiğiniz ürün çeşitleri nelerdir? Ürünlerimizi iklim kontrollü modern seralarda, deneyimli mühendislerin kontrolünde üretiyoruz. Ağırlıklı olarak iç mekan saksılı süs bitkisi üretimi ve satışı yapıyoruz. Bunların başında Orkide (Phalaenopsis), Saintpaulia, Begonia, Chrysanthemum, Spathiphyllum, Ficus, Dieffenbachia, Margniata, Yucca, Massengeana, Cactüs, Hydrangea ve mevsimlik bitkiler geliyor. Ürünlerinizin daha çok hangi ülkelere ihraç ediyorsunuz? İhracatımızda hedef pazar olarak
“Yılda 40 ana türde 2 milyon 500 bin adet süs bitkisi üretiyoruz” 23
ÇIÇEKSEKTÖRDEN
24
genelde komşu ülkeleri ve Türk Cumhuriyetleri’ni belirledik. İhracata yönelik çalışmalarımızı aralıksız sürdürüyoruz. Ürünlerimizi ağırlıklı olarak Irak ve Azerbaycan pazarlarına ihraç ediyoruz.
İhracatı artırmak için bazı ülkelerin yasal prosedürlerinin netleştirilmesi gerekiyor. Özellikle Rusya’ya saksılı süs bitkisi ihracatında yasal prosedürlerin netleşmesi ve doğru uygulanması konusunda çalışmalarımız sürüyor.
İhracat konusunda yaşadığınız sıkıntılar var mı? Çözümüne yönelik atılması gereken adımlar nelerdir? Ortadoğu’da yaşanan siyasal sorunlar özellikle Arap ülkelerine yapılan ihracatı sekteye uğrattı. Komşu ülkelerde sektörümüzle ilgili pazarın büyük olması firmamız açısından bir avantaj ancak yaşanan siyasi ve ekonomik belirsizlikler ticaretin önüne geçiyor.
Türkiye süs bitkisi üreticiliği ve peyzaj çalışmaları bakımından sizce ne durumda? Türkiye’de süpermarketlerle çalışmaya başladıktan sonra sektörde süs bitkisi konusundaki algı değişmeye başladı. Nihai tüketici ürüne daha kolay ve makul rakamlarla ulaşabilir hale geldi. Müşteriler kalite konusunda da seçisi olmaya başladı. Bu da üreticileri
“Türkiye’de ilk olacak Orkide üretimi için yüksek teknoloji cam sera yatırımı ile yılda 225 bin adet Orkide üreterek iç ve dış piyasada söz sahibi olmayı hedefliyoruz.” mesidir. Her üreticinin yerleşik olduğu iklim koşullarına en uygun ürünü üretip o alanda uzmanlaşması gerekiyor. Böylelikle kalite ve standart üst seviyelere ulaşacak, herkes en iyi bildiği ürünü üretecek, ithal ürünle rekabet edebilir hale gelinecektir. Bir diğer önemli problem, ithal ürünlere olan rağbetin çok olması ve alım fiyatlarının düşmesiyle yerli üreticileri zor durumda kalmasıdır. Üretim maliyetlerinin yüksek seviyede seyretmesi üreticinin rekabet gücünü azaltıyor. Yerli üretimin teşvik edilmesi ve yerli ürüne talebin artması için devletimiz bu konuda birtakım önlemler alması gerekiyor.
kaliteli ve sipariş bazlı üretim yapmaya, önce satıp sonra üretmeye yönlendirdi. Toplumumuzda çiçek kültürü günden güne gelişim gösteriyor. Tüketici daha bilinçli şekilde ürün alıyor. Bunların sonucu olarak Türkiye’de süs bitkisi üreticiliği ve peyzaj çalışmaları daha da üst seviyelere çıkacak. Avrupa standartlarını kısa zamanda yakalayacağımızı düşünüyorum. Firmanız açısından 2014 yılı nasıl geçti ve 2015 yılına dair beklentileriniz nelerdir? Özellikle 2014 yılı iç pazar açısından konusunda olumlu geçti. Algının değişmesi ve potansiyelin fark edilmesi sektörde daha iyi işlerin yapılacağının sinyalini veriyor. 2015 yılı bizim için ürün standardının oturacağı, kalitenin daha iyi seviyelerde olacağı ve tüketicinin daha bilinçleneceği bir yıl olacaktır. Sektöre bakıldığında size göre en büyük problem nedir? Sektördeki en büyük problemlerden biri üreticilerin üretim konusunda halen yeteri kadar profesyonelleşeme-
Kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerinizi paylaşır mısınız? Sektörün geleceği hakkında neler söyleyebilirsiniz? Bu sektörde yenilikçi bakış açısıyla çalışmalarını sürekli yenileyen Garden ve Koala, her zaman alanında öncü ve lider olmayı ilke edinmiş bir şirkettir. Hedefimizi, kalite ve standartlarımızı daha ileri taşıyarak, ürün bilincinin geliştirilmesiyle sektöre en iyi şekilde hizmet edebilmek olarak belirledik. Üretici bir firma olarak, sektördeki potansiyelin farkındayız. Yapılması gereken sistemli ve organize bir şekilde sektörü yönlendirmek ve en iyi seviyelere taşımaktır. Taleplerin yerli ürünlerden karşılanması hem iç piyasa, hem de ihracat için ülkemiz ve sektörümüz adına kazanç olacaktır. Süs Bitkileri sektörünün daha iyi yerlere gelebilmesi için; Türkiye’de kendi aramızda rekabeti bırakıp, yurt dışı üreticilerle rekabet edecek düzeylere gelebilmemiz gerekiyor. Uzun vadeli yatırım kredileri, ısıtma-soğutma ve lojistik desteği (özellikle ihracatta rekabetçi olma açısından), daha modern ve otomasyonlu seralara yönelmek konusunda üreticiler ve ilgili devlet kurumları işbirliği içinde çalışmalar yürütülmelidir. 25
ÇIÇEKÜLKELERDEN
Tuna Nehri ile çiçeklenen ülke MACARISTAN Türkiye’nin Macaristan’a yönelik süsü bitkileri mamulleri ihracatı 2015 yılı itibarıyla toplamda 9 milyon 268 bin adet ile 610 bin 651 dolar değerinde kaydedildi.
26
T
una ve Tizsa nehirleri ile üç eşit parçaya bölünen Macaristan topraklarının büyük bölümü verimlidir. Toprakların yüzde 63’ü ise tarımsal üretime elverişlidir. Bu oran balıkçılık ve ormancılık da dahil edildiğinde yüzde 83 seviyesine yükselir. Ülkenin üç ana coğrafi bölgesinden biri olan Transdanubia: Tuna nehrinin batısında kalan nispeten yüksek alandır. Bu bölgede bağcılık ve besicilik başta olmak üzere tarım yapılmaktadır. Nagyafold: Tuna nehrinin doğusunda kalan, ülke topraklarının yaklaşık yarısını oluşturan, bereketli toprakları, kumlu ve sulak alanları barındıran diğer bir bölgedir. Bölgede sel baskınlarına karşı drenaj projeleri 19. yüzyıldan bu yana devam ediyor. Kuzey tepeleri: Budapeşte’nin kuzeydoğusundan başlayıp Slovakya sınırına kadar uzanır. Ülkenin sınırlı maden kaynaklarının çoğunu barındıran bölge komünist dönemde büyük oranda ağır sanayinin konuşlandırıldığı bir bölge olmuştur. Ülkeden geçen iki büyük nehir vardır. Bunlardan birincisi olan Tuna Nehri, 2 bin 850 metre uzunluğu ile Volga’dan sonra Avrupa’nın en uzun nehridir. Macaristan’ı baştanbaşa ikiye bölen Tuna Nehri, Karadeniz’e dökülmeden
önce sekiz ülkeden geçer. Macaristan büyük bir nehir olan Tuna sayesinde zümrüt gibi güzel tabii zenginliklere sahiptir. Budapeşte, Tuna’nın iki yakasında kuruludur. İkinci büyük nehir Tisza ise Ukrayna’da Karpatlardan doğar, Yugoslavya’daki Karlofça yakınlarında Tuna ile birleşir. Macaristan’ın güneyinde, kuzeydoğudan güneybatıya 90 kilometre boyunda genişliği 10-15 kilometre olan ve Macar Denizi denilen
Orta Avrupa’nın en büyük gölü Balaton bulunur. Avusturya-Macaristan sınırında ise derinliği az, buna karşılık 200 kilometrekare yüz ölçümüne sahip olan Neusiedle Gölü yer alır. Bu gölün büyük kısmı Avusturya’ya aittir. Ülkede orta düzeyde yükseltiler mevcut olmakla beraber sadece yüzde 2’lik kısmı 400 metrenin üzerinde yüksekliğe sahiptir. En yüksek nokta 1015 metrelik yüksekliği ile Kekes’tir. Transdanubia’da yer alan
27
ÇIÇEKÜLKELERDEN
Balaton gölü 77 kilometre uzunluğu ve 1,5-11 kilometre arasında değişen genişliği ile Orta Avrupa’nın en büyük gölüdür. Gölün çevresindeki tepeler önemli bir bağcılık ve turizm merkezidir. Macaristan’da devlet gücünün en yüksek organları, parlamento ve başkanlık konseyidir. Tek meclisli parlamentonun 349 üyesi, başkanlık konseyinin 21 üyesi vardır. Başkanlık konseyi üyeleri, parlamentodan seçilir ve parla-
mentoya karşı sorumludur. En üst idari merci bakanlar kuruludur ve üyeleri hükümet yönetim kurulunun tavsiyesi üzerine parlamento tarafından seçilir ve azledilir. Başkanlık konseyinin başkanı Macaristan’ın devlet başkanıdır, bakanlar kurulu başkanı ise başbakan gibi görev yapar. Macaristan’ın nüfusu 10 milyon civarındadır. Nüfusun yüzde 66’sı şehirlerde ve yüzde 17’si başkent Budapeşte’de yaşar. Macaristan,
etnik açıdan bölgedeki birçok ülkeyle karşılaştırıldığında homojen sayılabilir. Azınlıklar nüfusun yaklaşık yüzde 8’ine tekabül eder. Yabancıların çoğunluğu Macar kökenlikler de dahil olmak üzere Romanya, Ukrayna ve eski Yugoslav Cumhuriyetleri vatandaşlarıdır. Göçmenlerin yaş ortalamalarının Macarlardan düşük olması ülke nüfusunun yaşlanması probleminin çözümüne katkı sağlar. Macaristan’ın doğum oranı AB’ye yeni üye olan tüm orta avrupa ülkelerinden daha fazladır.
DOĞAL KAYNAKLAR
Macaristan hammadde ve enerji kaynakları bakımından fakirdir. Madenlerinin en önemlisi Vertes Dağları’ndan çıkarılan boksittir ve söz konusu madenin üretiminde Avrupa’da ikincidir. Pek az maden kömürü Pécs yakınlarında, linyit Dorag’da ve Tatabanya’da, Tuna ötesinde ve Slovakya sınırında işletilir. Romanya sınırında önemli ölçüde tabii gaz, Balaton Gölü’nün batısında da petrol çıkarılır. Nispeten az miktarda manganez ve uranyum yatakları da vardır. Macaristan sıcak su kaynakları bakımından oldukça zengindir. Bunlardan bir kısmı tıbbi değer taşır. Özellikle Budapeşte ve Budin, dünyanın en güzel 28
MACARİSTAN’A SÜS BİTKİLERİ İHRACATI 2013 GTİP
ÜRÜN GRUBU
0602
CANLI BİTKİLER
0603
KESME ÇİÇEKLER
0604
YOSUN VE AĞAÇ DALLARI TOPLAM SÜS BİTKİLERİ
kaplıcalarına sahiptir. Ülkede 100’ü aşkın sıcak su kaynağı mevcuttur. Tuna ötesi topraklarının ve dağlarının bitki örtüsü yaprakları dökülen ormanlardan (meşe, kayın, ıhlamur, kestane) meydana gelir. Fakat bunlar bozkır şartlarının hüküm sürdüğü Büyük Ova yakınlarındaki arazide aniden kaybolur. Önceleri Macaristan’da başka yerde bulunmayan bazı balıklar, büyük av hayvanları ve çok sayıda göçmen kuşlar bulunuyordu. Günümüzde bunların çoğunun nesli tükenmiştir. Fakat hala bazı enteresan kuşlara (mesela siyah leylek) ve memeli hayvanlara (vaşak, kurt gibi) dağlarda ve Büyük Ova’nın uzak köşelerinde rastlanır.
MİKTAR (KG)
2014 DEĞER (USD)
MİKTAR (KG)
2015 DEĞER (USD)
MİKTAR (KG)
DEĞER (USD)
214.371
105.283
330.212
160.026
219.952
71.184
3.314.530
239.927
5.478.460
455.469
9.030.690
534.285
0
0
0
408
17.455
5.181
3.528.901
345.210
5.812.172
499.683
104.771
268.280
bölgelerde küçük üretim tesislerinden büyük fabrikalara kadar yapılan çeşitli yabancı yatırımlardır. Türkiye’nin Macaristan’a yönelik süsü bitkileri mamulleri ihracatı canlı bitki-
ler, kesme çiçekler ve yosun ve ağaç dalları kalemleri dahil olmak üzere 2015 yılı itibarıyla toplamda 9 milyon 268 bin adet ile 610 bin 651 dolar değerinde kaydedildi.
EKONOMİK GÖRÜNÜM
Macaristan’ın iç pazarı nispeten küçüktür. Bununla beraber ülke ekonomisi büyüklük bakımından halen bölge ülkeleri arasında Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nden sonra üçüncü sırada yer alır. Macaristan Avrupa’ya ticaret ve yabancı yatırım yoluyla sıkı şekilde bağlanmış önemli sektörleriyle bölgedeki en açık ekonomiye sahip ülkedir. Mal ihracatının dörtte üçünü AB’ye gerçekleştirir. AB ülkelerinin güçlü talebi ülke ekonomisi üzerinde net etkiye sahiptir. Bu durum, batılı üreticilerin üretim faaliyetlerini Macaristan’a konuşlandırmaları sayesinde AB’nin büyüme hızının düştüğü ve ülke parası forintin değerlendiği dönemlerde bile devam etmiştir. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ülkenin üretiminin modernleşmesinde ve ihracatının doğudan batıya kaymasında önemli rol oynamıştır. Bu süreç 1990’lı yılların ortalarında uygulanan agresif özelleştirme politikalarıyla başlamıştır. İletişim, bankacılık, altyapı, imalat sektörlerinin büyük bölümü yabancı yatırımcıların mülkiyetinde bulunur. Özel sektörün GSYİH içindeki payı bölge ülkeleri içinde de en yüksek oranlardan biri olan yüzde 80 düzeyindedir. Son yıllarda özelleştirme kadar önemli olan bir diğer gelişme de kırsal 29
ÇIÇEKRAKAMLAR
Aralık ayı sonunda 77,6 milyon dolar degerinde ihracat gerçeklestirildi Türkiye’nin süs bitkileri ve mamulleri ihracatı 2015 yılının Ocak-Aralık döneminde 77,6 milyon dolar olarak kaydedildi. Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçı Birliği kayıtlarına göre 2015 yılının Ocak-Aralık döneminde 495 milyon 472 bin adet süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi.
S
üs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçılar Birliği verilerine göre 2015 yılının Ocak- Aralık döneminde en fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz ülke Türkmenistan oldu. Türkmenistan’a söz konusu dönemde 3 milyon 378 bin adet ile 16 milyon 363 bin dolar değerinde süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi. 2014 yılının aynı döneminde Türkmenistan’a 2 milyon 252 bin adet ile 11 milyon 880 bin dolar değerinde ihracat gerçekleştirilmişti. 2015 yılında
30
Türkmenistan’a yönelik ihracat artışı yüzde 38 oldu. Listenin ikinci sırasında yer alan Hollanda’ya 2015 yılının Ocak- Aralık döneminde 147 milyon 339 bin adet süs bitkisi ve mamulü ihraç edilirken söz konusu ürünlerin ihracat değeri de 14 milyon 47 bin dolar olarak belirlendi. 2014 yılında Hollanda’ya 146 milyon 524 bin adet ile 16 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmişti. Hollanda’ya yönelik ihracat 2015 yılının Ocak-Aralık döneminde yüzde 12 azaldı. 2015 yılının Ocak- Aralık döneminde
en fazla ihracat gerçekleştirilen üçüncü ülke ise İngiltere oldu. Söz konusu dönemde İngiltere’ye 88 milyon adet ile 10 milyon 237 bin dolar değerinde süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi. 2014 yılının aynı döneminde İngiltere’ye yönelik ihracat 85 milyon 951 adet ile 11 milyon 116 bin dolar seviyesindeydi. Söz konusu ülkeye yönelik ihracat yüzde 8 azaldı. Listenin dördüncü sırasındaki Almanya’ya ihracatımız 2014 yılının Ocak- Aralık döneminde, 60 milyon 148 bin adet ile 9 milyon dolar
SÜS BİTKİLERİ VE MAMULLERİ SEKTÖRÜ TÜRKİYE GENELİ İHRACAT KAYITLARININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (OCAK-ARALIK DÖNEMİ) 2014 YILI MİKTAR (ADET)
ÜLKE TÜRKMENİSTAN
2015 YILI
DEĞER (ABD $)
MİKTAR (ADET)
DEĞER (ABD $)
DEĞİŞİM (%)
DEĞİŞİM (%)
MİKTAR
DEĞER
2.252.565
11.880.653
3.378.709
16.363.130
50
38
HOLLANDA
146.524.590
16.027.404
147.339.955
14.047.300
1
-12
İNGİLTERE
85.951.079
11.116.551
88.052.826
10.237.387
2
-8
ALMANYA
60.148.715
9.054.054
60.315.946
7.291.459
0
-19
2.704.603
6.575.720
2.308.430
5.513.383
-15
-16
RUSYA
34.605.268
4.814.170
42.049.780
3.677.617
22
-24
AZERBAYCAN
15.366.762
4.519.779
4.835.287
2.540.897
-69
-44
ROMANYA
37.738.323
2.172.879
30.287.435
2.084.679
-20
-4
BULGARİSTAN
44.208.564
1.508.178
41.245.553
1.631.897
-7
8
2.204.370
2.407.541
1.959.041
1.444.923
-11
-40
38.532.070
3.957.973
23.636.455
1.353.395
-39
-66
ABD
3.630.953
821.991
3.299.765
1.349.957
-9
64
GÜRCİSTAN
1.625.173
604.238
2.764.847
1.231.150
70
104
226.458
334.956
282.495
1.217.310
25
263
KKTC
3.278.540
963.903
2.985.662
1.146.956
-9
19
MACARİSTAN
5.812.172
615.903
9.268.097
610.651
59
-1
YUNANİSTAN
8.172.100
499.683
7.050.965
601.971
-14
20
AVUSTURYA
IRAK
ÖZBEKİSTAN UKRAYNA
İTALYA
5.782.599
615.536
4.638.163
585.769
-20
-5
POLONYA
773.133
180.302
5.778.661
561.788
647
212
KAZAKİSTAN
826.400
735.583
940.940
550.187
14
-25
12.936.129
3.627.167
13.053.342
3.624.124
1
0
513.300.566
83.034.162
495.472.353
77.665.930
-3
-6
DİĞERLERİ TOPLAM
KAYNAK: İHRACATÇI BIRLIKLERI KAYITLARI
olarak kaydedildi. 2015 yılının OcakAralık döneminde Almanya’ya gönderilen ürünler 60 milyon 315 bin adet ile 7 milyon 291 bin dolar seviyesinde kayda geçti. Almanya’ya yönelik süs bitkileri ve mamulleri ihracatı yüzde 19 azaldı. 2015 yılının Ocak- Aralık döneminde en fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz ilk 10 ülke listesinin beşinci sırasında bulunan Irak’a, söz konusu dönemde 2 milyon 308 bin adet ile 5 milyon 513 bin dolarlık süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi. 2014 yılının aynı döneminde Irak’a 2 milyon 704 bin adet ile 6 milyon575 bin dolar değerinde ürün ihraç edilmişti. Irak’a yönelik ihracat yüzde 16 azaldı. Listenin altıncı sırasında bulunan Rusya’ya 2015 yılının Ocak- Aralık döneminde 42 milyon 49 bin adet ile 3 milyon 677 bin dolar değerinde ürün ihraç edildi. Yedinci sıradaki Azerbaycan’a 2015 yılının
Ocak- Aralık döneminde 4 milyon 835 bin adet ile 2 milyon 540 bin dolar değerinde süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi. Listenin sekizinci sırasındaki Romanya’ya 2015 yılının Ocak- Aralık döneminde 30 milyon 287 bin adet ile 2 milyon 84 bin dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Dokuzuncu sırada bulunan Bulgaristan’a 2015 yılının Ocak- Aralık döneminde 41 milyon 245 bin adet ile 1 milyon 631 bin dolarlık ihracat gerçekleştirildi. 2015 yılının Ocak- Aralık döneminde en fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz ilk 10 ülke listesinin son sırasında bulunan Özbekistan’a söz konusu dönemde 1 milyon 959 bin adet ile 1 milyon 444 bin dolar değerinde ürün ihraç edildi.
MİKTAR BAZINDA HOLLANDA İLK SIRADA Süs bitkileri ve mamulleri sektöründe,
2015 yılının Ocak- Aralık döneminde adet bazında 147 milyon 339 bin ile en fazla Hollanda’ya ürün gönderildi. Geçen yılın aynı döneminde Hollanda’ya 146 milyon 524 bin adet ürün ihraç edilmişti. Hollanda’nın ardından adet bazında en fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz ülke, 2015 yılının Ocak- Aralık dönemi itibariyle İngiltere oldu. İngiltere’ye söz konusu dönemde 88 milyon 52 bin adet ürün ihraç edildi. 2014 yılının aynı döneminde gönderilen ürünlerin adedi 85 milyon 951 bin dolar olarak kaydedilmişti. Adet bazında en fazla süs bitkisi ve mamulü ihraç ettiğimiz üçüncü ülke ise Almanya oldu. 2015 yılının Ocak- Aralık döneminde Almanya’ya 60 milyon 315 bin adet süs bitkisi ve mamulü ihraç edildi. 2014 yılının aynı döneminde bu rakam 60 milyon 148 bin adetti. 31
ÇIÇEKADRESLER SEKTÖREL KURUMLAR AKDENİZ SÜS BİTKİLERİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ Adres: Göksu Mah. Gazi Bulvarı No:493 ANTALYA Tel: 0242 339 55 99 Faks: 0242 338 37 77 eksperpeyzaj@hotmail.com ANTALYA ÇİÇEKÇİLER ODASI Adres: Balbey mah. İsmetpaşa Cad. Balbey İşhanı kat:3 No:35 ANTALYA Tel: 0242 242 11 73 Faks: 0242 241 11 58 ANTALYA TİCARET BORSASI Adres: Cumhuriyet Cad. Borsa İşhanı Kat:2 ANTALYA Tel: 0242 244 26 70 Faks: 0242 241 11 58 info@antalyaborsa.org.tr www.antalyaborsa.org.tr ANTALYA TİCARET ve SANAYİ ODASI Adres: Çevreyolu Üzeri Göksu Mahallesi Gazi Bulvarı No:531 07310 ANTALYA Tel: 0242 314 37 37 Faks: 0242 314 37 38 - 39 – 40 info@atso.org.tr www.atso.org.tr DOĞAL ÇİÇEK SOĞANCILAR DERNEĞİ Adres: V.S.B. Tesisleri-İzmit Karayolu 19. km. Altınova/ YALOVA Tel: 0226 461 22 50-51 Faks: 0226 461 22 52 vsb@vsb.com.tr www.vsb.gov.tr INTERFLORA ÇİÇEKÇİLER DERNEĞİ Adres: Emirgazi Cad. No:5 Köroğlu İş Merkezi PK: 34400 Okmeydanı / İstanbul - TÜRKİYE Tel: 0212 210 20 23 (3Hat) Faks: 0212 210 20 22 info@interflora.org.tr KESME ÇİÇEK ÜRETİCİ BİRLİĞİ Adres: Altınova Düden Mah. PTT Caddesi No:60 Altınova / ANTALYA Tel: 0242 340 00 76 32
S.S. ÇİÇEK ÜRETİMİ VE PAZARLAMA KOOP. Adres: Çırçır Mahallesi Ataturk Caddesi No:174 Alibeyköy Eyüp / İSTANBUL Tel: 0212 625 79 79 - 0212 625 85 86 Faks: 0212 – 6251712 info@cicekuretim.com.tr www.cicekuretim.com.tr S.S. FLORA ÇİÇEK ÜRETİMİ VE PAZARLAMA KOOP. Adres: Kemerburgaz Yolu No: 59 Ayazağa / İSTANBUL Tel: 0212 289 50 99 Faks: 0212 289 63 17 info@ssflora.com www.ssflora.com SAKSILI SÜS BİTKİLERİ ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ (SASBÜD) Adres: Gazipaşa Caddesi Aydın İş Merkezi No: 61 / YALOVA Tel: 0226 811 36 44 Faks: 0226 811 37 17 info@sasbud.org.tr www.sasbud.org.tr SÜS BİTKİLERİ ÜRETİCİLERİ ALT BİRLİĞİ (SÜSBİR) Adres: Muhsin Yazıcıoğlu Cad. Sarı Konak Apt. No:8/15 Çukurambar Çankaya Ankara Telefon: 0312 287 21 53 – 54 Faks: 0312 287 21 55 susbir@susbir.org.tr www.susbir.org.tr ULUSLARARASI KURULUŞLAR AIPH - INTERNATIONAL ASSOCIATION of HORTICULTURAL PRODUCERS Adres: Horticulture House, 19 High Street, Theale, Berkshire, RG7 5AH, United Kingdom. Tel: 0044 0 118 930 89 56 Mob: 0044 0 7885 750 324 sg@aiph.org www.aiph.org UNION FLEURS Adres: Square Ambiorix 32/24 B-1000 BRUSSELS Tel: 0032 2 231 06 38 Faks: 0032 2 732 67 66 info@ unionfleurs.org www.unionfleurs.org
RESMİ KURUMLAR EKONOMİ BAKANLIĞI Tel: 0312 204 75 00 www.ekonomi.gov.tr
HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI Tel: 0312 204 60 00 www.hazine.gov.tr
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Tel: 0312 306 80 00 www.gumruk.gov.tr
BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI Tel: 0312 201 50 00 www.sanayi.gov.tr
DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER KURULU Tel: 0212 339 50 00 www.deik.org.tr
KALKINMA BAKANLIĞI Tel: 0312 294 50 00 www.dpt.gov.tr
MALİYE BAKANLIĞI Tel: 0312 415 29 00 www.maliye.gov.tr
TÜRK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI Tel: 0312 508 10 00 www.tika.gov.tr
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Tel: 0312 410 04 10 www.tuik.gov.tr
TÜBİTAK Tel: 0312 468 53 00 www.tubitak.gov.tr