230 × 160 SPINE: 20 FLAPS: 0
ουσιαστικό θεμέλιο του θεσμού μας. Κάθε γενεά, ανάλογα με τους προβληματισμούς της έδωσε τις απαντήσεις που θεωρούσε καλύτερες. Το άνοιγμα προς μια ευρύτερη ευρωπαϊκή λογική μιας σύγχρονης συμμετοχής σε πολλούς πολιτιστικούς κύκλους, μας δίνει την δυνατότητα ν’ αξιολογήσουμε θετικά το σήμερα χτίζοντας το αύριο. Affirmer positivement notre volonté de conserver notre patrimoine culturel constitue un des enjeux fondamentaux de notre mouvement. Chaque génération en fonction de ses préoccupations y a donné les réponses qu'elle pensait être les plus appropriées.
Anastasios ZOGRAPHOS Αναστάσιος ΖΩΓΡΑΦΟΣ
Το να επιδιώκουμε την επιβεβαίωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς αποτελεί το
Anastasios ZOGRAPHOS - Αναστάσιος ΖΩΓΡΑΦΟΣ
L'ouverture vers la logique européenne, vers la multiculturalité, nous permet
ISBN 978-960-564-370-6
Les Scouts Hellènes à Paris Έλληνες Πρόσκοποι στο Παρίσι
aujourd'hui de rebondir et de reconstruire un projet pour l'avenir.
Les Scouts Hellènes à Paris LESΈλληνες SCOUTS HELLENES A PARIS Πρόσκοποι στο Παρίσι Έλληνες Πρόσκοποι στο Παρίσι
cover.indd 1
22/4/2016 5:28:35 μμ
Anastasios ZOGRAPHOS - Αναστάσιος ΖΩΓΡΑΦΟΣ
Anastasios ZOGRAPHOS - Αναστάσιος ΖΩΓΡΑΦΟΣ
LES SCOUTS HELLENES A PARIS
Les Scouts Hellènes à Paris Έλληνες Πρόσκοποι στο Παρίσι Έλληνες Πρόσκοποι στο Παρίσι
Book 1.indb 1
23/4/2016 12:00:34 πμ
Τιτλος Les Scouts Hellènes à Paris Έλληνες Πρόσκοποι στο Παρίσι Συγγραφέας Anastasios ZOGRAPHOS Αναστάσιος ΖΩΓΡΑΦΟΣ Layout - Design Myrtilo, Λένα Παντοπούλου Copyright© 2016 Anastasios ZOGRAPHOS Αναστάσιος ΖΩΓΡΑΦΟΣ
Πρώτη Εκδοση Αθήνα, Απρίλιος 2016 ISBN 978-960-564-370-6
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα. Ο συγγραφέας φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τις γνώμες και περιγραφές που διατυπώνονται σε αυτό το βιβλίο. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν αρμοδιότητα για την επιβεβαίωση ή την άρνηση του περιεχομένου ούτε παρέχουν εγγύηση για την αλήθεια των δηλώσεων του συγγραφέα. Εναπόκειται στον αναγνώστη να κρίνει ανεξάρτητα για το αν γίνεται δέκτης ψευδών δηλώσεων ή όχι. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν καμία ευθύνη προς οποιοδήποτε πρόσωπο ή οντότητα θίγεται ή υφίσταται απώλεια ή ζημία προερχόμενη από τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν βιβλίο ή τη χρήση αυτών ή την πίστη σε αυτές.
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:
Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E-MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
Book 1.indb 2
23/4/2016 12:00:34 πμ
Περιεχόμενα ΠΡΟΛΟΓΟΣ ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������9 1921 – 2015 ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΡΟΣΚΟΠΟΙ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ���������������������������������������13 Ι. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ: Η ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ �����������������������������������������������������������������13 Η ίδρυση της Ομάδας �������������������������������������������������������������������������������������13 Η Διεθνής του Προσκοπισμού στο Παρίσι: η προσκοπική αδελφοσύνη �������������������������������������������������������������������������15 ΙΙ. Η ΕΔΡΑΙΩΣΗ: ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ���������������������������������������������������������������������������������������������20 Η διαμόρφωση της τοπικής ταυτότητας �������������������������������������������������20 Η κατασκήνωση στο Saint Georges de Didonne, σημείο αναφοράς ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������24 ΙΙΙ. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ������������������������������������������������������������������������������������������������������29 “Όλοι οι γονείς πρέπει να εγγράψουν τα παιδιά τους στους προσκόπους’’ �����������������������������������������������������������������������������������������������������29 Οι πρόσκοποι είναι υπερήφανοι που είναι Έλληνες ����������������������������34 ΙV. Η ΧΡΥΣΗ ΕΠΟΧΗ: ΟΙ ΠΡΟΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ����������������������������������������������������������36 Πρόσκοποι και Οδηγοί εκφραστές του Παρισινού Ελληνισμού ���������������������������������������������������������������������������������������������������������36 Οι Πρόσκοποι και η Ολυμπιάδα, μια δυναμική διεύρυνσης �������������40 V. Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ ’60: Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑΣ ��49 Μια νέα προοπτική για τον προσκοπισμό στη Γαλλία ������������������������49 Κατασκηνώσεις στην Ελλάδα και την Γαλλία �����������������������������������������61 Η ενοποίηση Προσκόπων και Οδηγών ����������������������������������������������������67
VI. ΜΕΤΑ ΤΟ ’68 �������������������������������������������������������������������������������������������������������73 Η κατασκήνωση του Αγ. Ανδρέα: ένα αμφιλεγόμενο ξεκίνημα ������������������������������������������������������������������������73 Η προσκοπική ταυτότητα: προβληματισμοί σε θέματα αρχών ������75 VII. ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΑΝΑΝΕΩΣΗ �����������������������������������������������������������������������������������78 Παρισινοί και “Μασσαλιώτες” ����������������������������������������������������������������������78 Η συνέχεια του προσκοπικού έργου στο Παρίσι ����������������������������������88 Σαν Επίλογος �����������������������������������������������������������������������������������������������������94 AVANT PROPOS ����������������������������������������������������������������������������������������������������� 122 I. Les premiers pas de la troupe: l’héritage égyptiote ������������������������ 127 Isaïas Isaïas fondateur de la troupe �������������������������������������������������������� 127 L’internationale du scoutisme à Paris: la fraternité scoute ��������������������������������������������������������������������������������������� 128 II. La consolidation: réfugiés et migrants ������������������������������������������������������������������������������������� 133 L’élaboration d’une identité locale �������������������������������������������������������� 133 Saint Georges de Didonne: un camp repère ��������������������������������������� 137 III. Les lendemains de la libération: camps et spectacles ��������������������� 141 «Tous les parents doivent inscrire leurs enfants aux scouts» �������� 141 Fiers d’être Hellènes ������������������������������������������������������������������������������������� 144 IV. Un âge d’or: les scouts et l’Olympiade ��������������������������������������������������������������������������� 147 Les scouts et les guides témoins de l’Hellénisme parisien ������������ 147 Les scouts et l’Olympiade: une dynamique d’ouverture ���������������� 150
3
Book 1.indb 3
23/4/2016 12:00:34 πμ
V. Les années ’60: construire la région «France» ��������������������������������������������������������������������159 Une nouvelle vision du scoutisme ����������������������������������������������������������159 Camps en Grèce et en France ������������������������������������������������������������������170 La fusion des scouts et des guides ���������������������������������������������������������176 VI. L’après ‘68 ���������������������������������������������������������������������������������������������������������182 Le camp Saint André: un point de départ controversé ��������������������������������������������������������������182 Interrogations sur l’identité du mouvement ��������������������������������������183 VII. Vers un renouveau ����������������������������������������������������������������������������������������186
«Parisiens» et «Marseillais» �������������������������������������������������������������������������186 La continuité du projet scout à Paris �����������������������������������������������������195 Pour conclure ��������������������������������������������������������������������������������������������������202
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ - ANNEXE ��������������������������������������������������������������������������������������203 CAMPS D’ ETE - ΘΕΡΙΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ����������������������������������������������205 LISTES DES SCOUTS - ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ��������208 INDEX �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������231
4
Book 1.indb 4
23/4/2016 12:00:34 πμ
κ. Ἀναστάσιο ΖΩΓΡΑΦΟ Ἕλληνες Προσκόπους Γαλλίας Κύριε Ζωγράφε, Ἐκ μέρους τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γαλλίας καὶ ἐμοῦ προσωπικῶς, θά ἤθελα νά σᾶς συγχαρῶ θερμῶς μέ τήν εὐκαιρία τῆς παρούσης δημοσιεύσεως πού φέρει στό φῶς μία οὐσιαστική διάσταση τῆς Μητροπόλεώς μας στή Γαλλία. Οἱ Ἕλληνες Πρόσκοποι στή Γαλλία ἀποτελοῦν ἕναν ἀπό τούς παλαιότερους ὀρθοδόξους θεσμούς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως καί τό γεγονός αὐτό μέ χαροποιεῖ ἰδιαιτέρως. Πάνω ἀπό 90 χρόνια παρουσίας μαρτυροῦν τήν προσήλωση τῶν μελῶν τους στήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό. Διαπιστώνω τήν ἀφοσίωση στά ἰδανικά αὐτά τῶν προσκόπων κάθε φορά πού μοῦ δίδεται ἡ εὐκαιρία νά τούς συναντήσω, κυρίως κατά τήν περίοδο τῶν Χριστουγέννων καί τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος. Ἐπιθυμῶ μέ ὅλη μου τήν καρδιά νά ὑποστηρίξω πνευματικά καί ὑλικά τήν προσπάθεια αὐτή, ὅπως τό ἔπραξαν καί οἱ προκάτοχοί μου, ὁ μακαριστός Μητροπολίτης κυρός Μελέτιος καθώς καί
ὁ Μητροπολίτης Ἱερεμίας. Γνωρίζετε πολύ καλά πώς ἡ ἱερά Μητρόπολη εἶναι τό σπίτι σας. Ἐξ ἄλλου, ὁ Κύριός μας λέγει: “Ἄφετε τά παιδία καί μή κωλύετε αὐτά ἐλθεῖν πρός με, τῶν γάρ τοιούτων ἐστίν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.” [Ματθ. ΙΘ΄ 14] Ἔρχεσθε ἀλλά καί πηγαίνετε. Κάθε χρόνο ὀργανώνετε τήν κατασκήνωσή σας στήν Ἑλλάδα. Μέ πολύ ἐνδιαφέρον πληροφοροῦμαι τίς δράσεις σας. Καί μέ τήν εὐκαιρία αὐτή, θά ἤθελα νά χαιρετήσω τήν ποιμαντική δράση τοῦ Αἰδεσιμολογιωτάτου Πρωτοπρεσβυτέρου πατρός Ἀχιλλείου, πνευματικοῦ παραστάτη, ὁ ὁποῖος συνοδεύει τούς προσκόπους κατά τίς ἐξορμήσεις τους. Θά ἤθελα ὅλως ἰδιαιτέρως νά σᾶς εὐχαριστήσω γιά τήν προσφορά σας στόν σημαντικό αὐτό τομέα ἐδῶ καί δεκαετίες. Μεταδώσατε σέ πολλές γενεές ἀγοριῶν καί κοριτσιῶν τίς ἀξίες πού θέλουμε νά σεβαστοῦμε μέσα σέ ἕναν κόσμο πού ἀλλάζει συνεχῶς: τό νά ζεῖ κανείς τήν παράδοση σάν κάτι ζωντανό, τό να ἀναπτύσσει δεξιότητες μέσα ἀπό τήν περιπέτεια καί τήν ἀνίχνευση, τό να συνειδητοποιήσει τούς δεσμούς ἀδελφοσύνης πού μᾶς συνδέουν, καί ἐν τέλει τήν ἀναγκαιότητα νά δημιουργεῖ φιλίες σέ ἕνα πνεῦμα ἀγάπης καί σωφροσύνης. Γιά μία ἀκόμη φορά σᾶς ἐκφράζω τά συγχαρητήριά μου γιά τήν σημαντική αὐτή ἔκδοση, κ. Ζωγράφε, καί τούς πλέον εἰλικρινεῖς μου χαιρετισμούς.
5
Book 1.indb 5
23/4/2016 12:00:37 πμ
6
Book 1.indb 6
23/4/2016 12:00:37 πμ
STEFANUS Eesti Apostlik-Ôigeusu Kiriku metropoliit Ἔχω στὰ χέρια μία πολὺ καλὴ μελέτη μὲ θέμα τὴν Ἱστορία τῶν Ἑλλήνων Προσκόπων Παρισίων, γραμμένη ἀπὸ τὸν Τάσο Ζωγράφο. Πρόκειται γιὰ μία ἀξιόλογη ἐρευνητικὴ ἐργασία, ἄξια τοῦ ἐνδιαφέροντος τοῦ ἀναγνώστη ποὺ τιμᾶ τὴν Ἑλληνικὴ Ὀρθόδοξη Νεολαία τῆς Γαλλίας. Τὴν διαβάζω ξανὰ καὶ ξανὰ μὲ ἀπόλαυση ἀλλὰ καὶ μὲ πολλὴ συγκίνηση. Ἡ κίνηση τῶν Ἑλλήνων Προσκόπων Παρισίων ἀποτελεῖ ἕνα μέρος τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Γαλλίας ἄγνωστη στοὺς πολλοὺς καὶ ὅμως τόσο πλούσια σὲ μνῆμες καὶ ὄχι μόνο... Σὲ ἕνα διάστημα λιγότερο ἀπὸ ἑκατὸ χρόνια πολλὲς δεκάδες παιδιά, ἀγόρια καὶ κορίτσια, πέρασαν ἀπὸ τὶς τάξεις τους. Ἔζησαν καὶ μοιράστηκαν μοναδικὲς στιγμές, καὶ πάνω ἀπ’ ὅλα ἐπινόησαν «ἕνα θαυμάσιο καὶ εἰρηνικὸ πολιτιστικὸ γάμο» ἀνάμεσα στὶς ἐμπειρίες τους στὴ Γαλλία καὶ τὶς παραδόσεις ποὺ παρέλαβαν ἀπὸ τοὺς γονεῖς τους. Ἦσαν νέοι γεμάτοι ἐνθουσιασμὸ ὅπως ὅλοι οἱ νέοι. Ὡς ἐνήλικες ἐντάχθηκαν μὲ τὸν καλύτερο τρόπο σὲ ἕνα κόσμο ποὺ τοὺς ἀνῆκε χωρὶς νὰ ξεχάσουν τὸν πνευματικὸ καὶ πολιτιστικὸ θησαυρὸ ποὺ κληρονόμησαν ἀπὸ τὶς οἰκογένειές τους. Ὑπερήφανοι ποὺ ἦσαν Ἕλληνες, ὑπερήφανοι ποὺ ἦσαν Γάλλοι, ὑπερήφανοι ποὺ ἦσαν καὶ τὰ δύο αὐτὰ πράγματα μαζί, ὅταν τὸ καθένα ἀπὸ αὐτὰ σεβόταν ἀπόλυτα τὸ ἄλλο.
STEPHANOS Metropolitan of the Orthodox Church of Estonia Τὰ πράγματα ποὺ ἔζησαν στοὺς Προσκόπους σὰν παιδιὰ καὶ ἔφηβοι, τὰ ἐφήρμοσαν μὲ τὸν καλύτερο τρόπο τιμὼντας τὶς ρίζες τους, τὴν Ἑλληνικὴ Κοινότητα Παρισίων. Βέβαια δὲν εἶναι οἱ μόνοι ποὺ κατάφεραν μιὰ ἐπιτυχὴ ἐνσωμάτωση στὴ Γαλλικὴ κοινωνία. Προσέφεραν στὸ ἑλληνικὸ καὶ γαλλικὸ περιβάλλον τους «κάτι ἰδιαίτερο» ποὺ τοὺς προσέδιδε ἕνα ἰδιαίτερο χάρισμα. Τὰ παιδιά τους ἀκολούθησαν τὸν ἴδιο δρόμο μὲ αὐτοὺς καὶ βοηθοὺν μὲ κάθε τρόπο ὥστε νὰ μείνει ἀναμμένη ἡ φλόγα τοῦ Ἑλληνικοῦ Προσκοπισμοῦ στὸ Παρίσι. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἱστορία τῶν παλαιῶν καὶ αὐτὴ θὰ εἶναι καὶ ἡ ἱστορία τῶν σημερινῶν Προσκόπων καὶ Ὁδηγῶν. Εὐχαριστῶ τὸν Τάσο Ζωγράφο ποῦ κρατᾶ ἀναμμένη τὴ φλόγα τοῦ Ἑλληνικοῦ Προσκοπισμοῦ στὸ Παρίσι. Ἀνέλαβε τὴν κίνηση μὲ μεράκι καὶ ἀποφασιστικότητα τὴ στιγμὴ ποὺ φαινόταν πὼς ἔσβηνε ὁριστικά... Εὔχομαι οἱ Ἕλληνες Πρόσκοποι Παρισίων, μὲ τὴν προστασία καὶ τὶς εὐλογίες τοῦ Θεοῦ νὰ συνεχίζουν νὰ μᾶς μαγεύουν μὲ τὰ τραγούδια τους καὶ τὴν καλή τους καρδιά. Τάλλιν 15.06.2015
Στέφανος, Μητροπολίτης Ταλλίνης και πάσης Εσθονίας
7
Book 1.indb 7
23/4/2016 12:00:37 πμ
Π
εριδιαβαίνοντας το βιβλίο με τίτλο “Έλληνες Πρόσκοποι στο Παρίσι”, του φίλου μου Τάσου Ζωγράφου, ανακαλύπτω πληροφορίες και άγνωστες πτυχές της ιστορίας του Ελληνικού προσκοπισμού στη Γαλλία και διαπιστώνω πόσο αξιόλογη και εμπεριστατωμένη δουλειά έχει κάνει. Παρατηρώ τα στερεά θεμέλια που έθεσε ο Ησαΐας Ησαΐας ιδρύοντας την ομάδα, κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Παρίσι και την συλλογική προσπάθεια σημαντικών στελεχών της Ελληνικής παροικίας ώστε να κρατηθεί ζωντανός ο θεσμός του προσκοπισμού. Στη συνέχεια, σπουδαίοι εκκλησιαστικοί άνδρες της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας συνεχίζουν το έργο, τοποθετώντας τον ελληνικό προσκοπισμό υπό την προστασία της Εκκλησίας. Από την περιγραφή των γεγονότων, είδα το μεγάλο σχέδιο που οραματίστηκε και πραγματοποίησε ο Μητροπολίτης Μελέτιος ο οποίος τοποθετώντας κληρικούς της Μητροπόλεως που συνεπικουρούσαν στο έργο των βαθμοφόρων, κατάφερε να προεκτείνει την προσφορά του προσκοπισμού στο σύνολο της ελληνορθόδοξης νεολαίας της Γαλλίας. Με αυτό τον τρόπο πολλά Ελληνόπουλα διαπαιδαγωγήθηκαν στην ελληνική παιδεία και μυήθηκαν στην Ελληνική ιστορία και παράδοση, αλλά και στις αξίες του προσκοπισμού. Τοποθετώντας τον πατέρα Στέφανο (σημερινό Μητροπολίτη Εσθονίας), γνώστη του προσκοπικού παιδαγωγικού συστήματος, στο πρόγραμμα και την εφαρμογή του, ο Μητροπολίτης Μελέτιος κατάφερε να δώσει μια νέα πνοή στην προσκοπική κίνηση. Οι Έλληνες πρόσκοποι της Γαλλίας ήταν πλέον σε θέση να επισκέπτονται την Ελλάδα κάθε καλοκαίρι και να πραγματοποιούν κοινές δραστηριότητες με τους προσκόπους της Ελλάδος. Πιστός και διακριτικός συνεργάτης του Μητροπολίτη Μελετίου, ο πατήρ Ιερεμίας (σήμερα Μητροπολίτης Ελβετίας), πνευματικός παραστάτης των προσκόπων, συνέχισε την μεγάλη αυτή
αποστολή ως Μητροπολίτης Γαλλίας. Στο διάστημα αυτό άρχισα να ασχολούμαι με τους Έλληνες προσκόπους στο Παρίσι (1994). Κατά την διάρκεια της παρουσίας τους στις κατασκηνώσεις του Αγίου Ανδρέα, αισθάνθηκα την ανάγκη να τους βοηθώ για τυχόν προβλήματα σχετικά με την παραμονή τους. Με εντυπωσίασε βέβαια η σεμνή παρουσία του Μητροπολίτη που ζούσε σε μια σκηνή κοντά στο Αρχηγείο. Μου δόθηκε από τότε η ευκαιρία να συμμετέχω σε πολλές κατασκηνώσεις επί σειρά ετών, με τους προσκόπους του Παρισιού στη Γαλλία και να τους βοηθώ στις δράσεις τους όπως και σε θέματα εκπαιδεύσεως. Τέλος, όταν τα χρόνια έγιναν δύσκολα και έκλεισε η κατασκήνωση του Αγίου Ανδρέα, φρόντισα ώστε το Σύστημα του Παρισιού να αποκτήσει δεσμούς με το 2ο Σύστημα Προσκόπων Πάτρας και από κοινού να πηγαίνουν κατασκήνωση στην Ελαία κοντά στην Κυπαρισσία. Το έργο της Μητρόπολης Γαλλίας συνεχίζεται σήμερα από τον Μητροπολίτη Εμμανουήλ ο οποίος υποστηρίζει πάντα τους Προσκόπους στο Παρίσι. Μάλιστα μπορώ να αναφερθώ στην γιορτή που διοργανώθηκε για τα 90 χρόνια των Ελλήνων προσκόπων στο Παρίσι, όπου η συμπαράστασή του ήταν αμέριστη. Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους φίλους που έκανα τα τελευταία 20 χρόνια στο Παρίσι με την ευκαιρία των εκδηλώσεων στις οποίες συμμετείχα. Να ευχηθώ στον αγαπητό αρχηγό Τάσο Ζωγράφο και τη σύζυγό του Άννα Ζωγράφου-Hautefeuille, να οπλιστούν με δύναμη και να συνεχίσουν το δύσκολο έργο στην κρίσιμη εποχή που περνάμε, να συνεχίσουν να κρατούν τη φλόγα άσβεστη με τη βοήθεια όλων των ενήλικων μελών της Ελληνικής παροικίας στο Παρίσι και πάντα υπό τη σκέπη του Θεού και της Εκκλησίας. Αθήνα 28.09.2015 Νικόλαος Χαραλαμπόπουλος τ. Αρχηγός Προσκόπων Καλαμάτας
8
Book 1.indb 8
23/4/2016 12:00:37 πμ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Τ
ην Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2011 οι Έλληνες Πρόσκοποι Παρισίων οργάνωναν μια αναδρομική έκθεση, για να γιορτάσουν τα 90 τους χρόνια. Προσκλήθηκαν όλοι οι παλαιοί Πρόσκοποι και Οδηγοί. Μετά το πέρας της πανηγυρικής Θείας Λειτουργίας στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Στεφάνου στο Παρίσι, ο Μητρόπολίτης Γαλλίας κ. Εμμανουήλ έψαλλε επιμνημόσυνη δέηση για την ανάπαυση των ψυχών των αδελφών που μας άφησαν. Στη συνέχεια ο κ. Νίκος Χαραλαμπόπουλος, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων, απένειμε τιμητικές διακρίσεις στους παλαιούς Προσκόπους και Οδηγούς, που βοήθησαν στην πραγματοποίηση της εκδήλωσης και σε πολύτιμους συνεργάτες. Έπειτα ο Μητροπολίτης και ο κ. Νίκος Χαραλαμπόπουλος εγκαινίασαν την έκθεση. Έτσι δόθηκε η ευκαιρία στους παλαιούς όλων των γενεών να σμίξουν. Αδέλφια της μεγάλης προσκοπικής οικογένειας, ο καθένας με την ιστορία του που την μοιράζεται με όλους, και έτσι γίνεται ιστορία όλων. Είναι το καθήκον της μνήμης που θέλησα να εκπληρώσω εκ μέρους των Ελλήνων Προσκόπων Παρισίων, των οποίων προΐσταμαι με τη σύζυγό μου Άννα τα τελευταία 25 χρόνια. Η προκαταρκτική έρευνα για την πραγματοποίηση της έκθεσης αυτής με οδήγησε στη διαπίστωση πως οι διάφορες γενεές των προσκόπων δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους. Από τη μια η διαφορά της ηλικίας και από την άλλη ιδιαίτερες περιστάσεις, δεν βοηθούσαν στο να αισθάνονται όλοι αδέλφια, ακόμη και μετά την ίδρυση των Παλαιών Προσκόπων και Οδηγών Παρισίων (AGSP). Μυή-
θηκα στον προσκοπισμό σχετικά αργά, κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών μου σπουδών στο Στρασβούργο. Οταν ήρθα στο Παρίσι, συνεχίζω να εργάζομαι σ αυτό το μοναδικό σχολείο της συνολικής μόρφωσης της προσωπικότητας. Με την πάροδο του χρόνου ανακαλύπτω το εκπληκτικό έργο που πραγματοποίησαν οι παλαιότερες γενεές. Η ιδέα για την ιστορία των Ελλήνων Προσκόπων στο Παρίσι ξεκίνησε το 2001, όταν είχα συζητήσει για πρώτη φορά το θέμα με τον Henri-Αριστίδη Μάντη. Η AGSP ζούσε τα καλύτερά της χρόνια. Οι παλαιοί χαίρονταν το αντάμωμα κι εγώ πίστευα πως έχουμε ακόμη καιρό. Το Νοέμβριο του 2008 ο Νίκος Κολινός μου έστειλε μερικά αρνητικά φιλμ από την Πανελλήνια Προσκοπική κατασκήνωση του Διονύσου το 1950, το προσκοπικό του εγκόλπιο και το ημερολόγιο της ενομωτίας του (1949-1950). To 2009 ξεκίνησα την αρχειοθέτηση του μουσικού αρχείου του Ν. Παλιούρα, ο οποίος ανήκει στα ιδρυτικά μέλη του Ελληνικού Προσκοπικού Συνδέσμου Παρισίων και ο οποίος ήταν ο πρώτος ψάλτης του ναού Κωσταντίνου και Ελένης στο Παρίσι κοντά στον π. Αθηνόδωρο Παραδείση. Η ενασχόληση αυτή με έφερε σε επαφή με τις ελληνικές εφημερίδες της Εθνικής Βιβλιοθήκης Παρισίων και έτσι μου εδόθη η δυνατότητα να τοποθετήσω χρονολογικά τα διάφορα πρόσωπα και γεγονότα σε σχέση με τα αρχεία των προσκόπων στο Παρίσι. Είναι κυρίως οι συζητήσεις με την κυρία Σοφία Υβόνη Κουτσούκη, παλιά οδηγό, η οποία είχε προσωπικό αρχείο καλά συγκροτημένο, που μου έδωσαν την οριστική ώθηση. Ο Κουτρούτσος άφηνε αυτό τον κόσμο, έπειτα ο Αραπάκης και ο Μάντης... ΄Επρεπε κάτι να γίνει. Δεν είχαμε στη διάθεσή μας όλα τα στοιχεία αλλά έπρεπε ν αρχίσουμε δουλειά όσο ήταν ακόμη καιρός.
9
Book 1.indb 9
23/4/2016 12:00:37 πμ
Στη Χριστουγεννιάτικη αγορά της Enghien les Bains, ο Jean Louis Landivier μου πρότεινε την φιλοτέχνηση μιας καρτ ποστάλ με την ευκαιρία των 90 ετών του Ελληνικού Προσκοπισμού στο Παρίσι, και ζητούσε τη βοήθεια του αξιόλογου καθηγητή και σχεδιαστή Christian Gregori. Τον Φεβρουάριο του 2011 επισκεπτόμουν την Αννίκ και τον Αντώνη Σιλαμιανάκη, οι οποίοι μου έδειξαν μια αξιόλογη συλλογή από φωτογραφίες της δεκαετίας το 60. Ο κ. Αντώνης μου εξηγούσε με λεπτομέρειες πως οργάνωσε την χορωδία των προσκόπων. Ενάμισι μήνα αργότερα ο κ. Αντώνης έφευγε για την άλλη ζωή. Μετά από αυτή τη συνάντηση γινόταν φανερό πως είχα αρκετό υλικό για να πραγματοποιήσω μία έκθεση για τα 90 χρόνια. Μελετώ πλέον σε βάθος τα αρχεία των προσκόπων και ψάχνω για φωτογραφικό υλικό και αναζητώ μαρτυρίες παλαιών προσκόπων. Συναντώ τον Jean-Pierre Καραμπουρνή στη Barbizon, ο οποίος μου δίνει σε βίντεο το φιλμ που γύρισε με τα λυκόπουλα το 1954 και άλλες φωτογραφίες από τα ταξίδια στην Ελλάδα το 1952. Δεν θα μου δοθεί ξανά η ευκαιρία να συναντήσω τον γλυκύτατο αυτό άνθρωπο που θα μας αφήσει δύο μήνες αργότερα. Οι δύο σημαδιακές συναντήσεις με τον Antoine και τον Jean-Pierre εδραίωσαν μέσα μου την πεποίθηση, πως έπρεπε σύντομα τα πραγματοποιήσω το σχέδιο αυτό. Στη συνέχεια ο κ. Ευστράτιος Σιδερής μου εμπιστεύτηκε την προσωπική του πλούσια συλλογή φωτογραφιών για τα χρόνια 1945-46 από την κατασκήνωση εις Saint Georges de Didonne. Στη συνέχεια γνώρισα τον Γιάννη Μπάκα, τον Etienne Παναγιωτόπουλο και τη Μαρία Θωμαΐδη. Οι φωτογραφίες και οι συμβουλές του Γιάννη Μπάκα ήρθαν στην κατάλληλη στιγμή. Ο Etienne θα μου δώσει σε βίντεο ένα φιλμ από την κατ/νωση εις
Savines le lac του 1964 και η Μαρία φωτογραφίες από την δεκαετία του 60 και από τα χρόνια του 30. Ο Πέτρος Κωσταντινίδης θα εμπλουτίσει ουσιαστικά την συλλογή της δεκαετίας του 50. Συνάντησα τον Μητροπολίτη Ελβετίας κ. Ιερεμία όπως και τον Μητροπολίτη Εσθονίας κ. Στέφανο. Η βοήθεια του Φώτη Κούλη στάθηκε πολύτιμη για την κατανόηση του κλίματος της δεκαετίας του 50. Η κα Γκούμα μου έδωσε μια εντυπωσιακή φωτογραφία της Ομάδας του 1937 και μου μίλησε για τις πρώτες Οδηγούς των οποίων ήταν η αρχηγός. Η Christiane Κουτσούκη μου έδωσε φωτογραφίες της δεκαετίας του 50 και ο Κώστας Φλωράκης από την δεκαετία του 70. Μετά την έκθεση το φωτογραφικό υλικό θα εμπλουτισθεί με τις προσφορές της κας Λημνιού, κ. Αγγελίδη, κας Μυλωνά Ogloblef, Ελένη Δουλκερίδη και της Ζωής Μανάου. Εν τέλει ο κ. Σταθόπουλος, παλαιός Πρόεδρος του Δ.Σ. και υπεύθυνος των αρχείων του Σ.Ε.Π., έθεσε στη διάθεσή μας φωτογραφικό υλικό από τα χρόνια 1922-26, από τα αρχεία του Ησαΐα και του Σουρή. Ο σκοπός συλλογής του φωτογραφικού υλικού δεν ήταν μόνο η έκθεση αλλά και η επιθυμία μου να θέσω το υλικό αυτό στη διάθεση όλων. Έτσι κατά την διάρκεια της έκθεσης των 90 χρόνων δόθηκε η δυνατότητα σε όλους να αποκτήσουν τις φωτογραφίες που είχα συλλέξει σε ψηφιακή μορφή, όπως και τον δίσκο της χορωδίας των Προσκόπων και των Οδηγών που ηχογραφήθηκε στον ναό του Αγίου Στεφάνου στο Παρίσι το 1972. Παράλληλα με την έκθεση, αισθάνθηκα αναγκαία μια καταγραφή της ιστορίας του Ελληνικού Προσκοπισμού στο Παρίσι από την ίδρυσή του. Γι αυτό βασίστηκα στα αρχεία, τακτοποιημένα με επιμέλεια από τον Τάσο Ωρολογόπουλο, για την περίοδο μέχρι και λίγο μετά τον πόλεμο. Η περίοδος αναδιάρθρωσης
10
Book 1.indb 10
23/4/2016 12:00:37 πμ
της κίνησης από τον π. Στέφανο και τους συνεργάτες του μας άφησε αρκετό υλικό. Χρησιμοποιώ επίσης τον ελληνικό τύπο του Παρισιού όπως και μαρτυρίες παλαιών Προσκόπων και Οδηγών. Παρά τις προσπάθειές μου δεν κατάφερα να εντοπίσω το αρχείο των Οδηγών, όπως και του Ελληνικού Προσκοπικού Συνδέσμου Παρισίων που αποτελούσε το Σύλλογο, ο οποίος κατοχύρωνε νομικά την Ομάδα έναντι του Γαλλικού κράτους, πριν από την ενσωμάτωσή της στη Ιερά Μητρόπολη Γαλλίας. Κατά την διάρκεια της μελέτης διαπίστωσα πως η ιστορία των Προσκόπων εξέφραζε διαχρονικά τις προσδοκίες των νέων της ελληνικής διασποράς στο Παρίσι αλλά συγχρόνως αντικατόπτριζε την τακτική των ηγετών της ελληνικής κοινότητας και ιδιαίτερα της ελληνικής Εκκλησίας προς την κατεύθυνση αυτή. Σαν ιστορικός παραμένω πιστός στα πρωτότυπα κείμενα τα οποία παραθέτω ( πλάγια γράμματα ).Τα προσωπικά μου σχόλια έχουν σκοπό να τα εντάξουν σε ένα πλαίσιο, να τους δώσουν νόημα. Για να διευκολύνω την ανάγνωση προτίμησα να περιορίσω τις αναφορές μόνο στις έντυπες εκδόσεις. Κάθε ανάγνωση γεγονότων έχει τα όριά της. Ο ιστορικός προτείνει μία ανάγνωση των γεγονότων, την προσωπική του ανάγνωση που καθορίζεται από τη σχέση που διατηρεί με το γνωστικό του αντικείμενο. Για την περίοδο από την ίδρυση της Ομάδας μέχρι τον πόλεμο τοποθετούμαι με τρόπο ουδέτερο, ίσως υπερβολικά αμέτοχο κατά τη γνώμη μου, γιατί οι επιζώντες της περιόδου αυτής είναι πλέον σπάνιοι. Για την μεταπολεμική περίοδο έχουμε πολλές μαρτυρίες, που χαρακτηρίζονται από την αγαθή προαίρεση και τον ενθουσιασμό που χαρακτηρίζουν τα παιδιά αυτής της εποχής. Η προσωπική μου σχέση και συναναστροφή με τους πρωταγωνιστές της επομένης περιόδου χα-
ρακτηρίζει την προσέγγισή μου. Όσον αφορά την περίοδο της ιδικής μου ευθύνης, παραθέτω τις πρακτικές παρατηρήσεις και προβληματισμούς που πρυτάνευσαν στη λήψη αποφάσεων. Είναι πολύ δύσκολο να μιλήσει κανείς για τα βιώματα των παιδιών. Οι γονείς τους μας τα εμπιστεύονται. Ο χρόνος που μοιραζόμαστε μαζί τους δίνει τη δυνατότητα σ αυτά να δομήσουν την προσωπικότητά τους και να κτίσουν σχέσεις μεταξύ τους. Ο ρόλος των ενηλίκων είναι υποστηρικτικός. Όμως είναι τα ίδια τα παιδιά που γράφουν την ιστορία με τα δικά τους λόγια. Μπορούμε να μιλήσουμε για το γενικότερο πλαίσιο, για τις παιδαγωγικές μας επιλογές αλλά η συλλογική εμπειρία δεν μπορεί εύκολα να μεταβιβαστεί σε ένα τρίτο. Ίσως γι αυτό το λόγο η κάθε γενεά προσκόπων είναι τόσο φειδωλή σε επεξηγήσεις. Είμεθα κατά κάποιο τρόπο οι αφανείς μάρτυρες της διαχρονικής πραγμάτωσής τους. Το κάθε παιδί κουβαλά εμπειρίες και φιλίες στις προσωπικές του αποσκευές για τη ζωή. Στο τέλος του βιβλίου ο αναγνώστης θα βρει στο παράρτημα τη χρονολογική παρουσίαση των θερινών κατασκηνώσεων από την ίδρυση της ομάδος μέχρι σήμερα, καταλόγους των κατά περιόδους προσκόπων και ευρετήριο ονομάτων και τόπων του γαλλικού τμήματος του κειμένου. Πέρα από τα ιδεολογήματα και τις ερμηνείες η ανθρώπινη ιστορία είναι προσωπικό έργο ανθρώπων που συχνά φαίνεται πως ξεχνά η λόγια ιστοριογραφία. Ο αναγνώστης θα βρει τα ονόματα Ελλήνων του Παρισιού, ο ένας ένα συγγενή, ο άλλος ένα φίλο, που στάθηκαν οι γνωστοί και αφανείς αγωνιστές του παρισινού Ελληνισμού. Η πρώτη συνθετική κατάσταση έγινε το 1949 και περιλαμβάνει το σύνολο των μελών της ομάδας από την ίδρυσή της. Την συμπληρώσαμε με βάση το τετράδιο παρουσιών της ομάδας και
11
Book 1.indb 11
23/4/2016 12:00:37 πμ
μερικές προσκοπικές ταυτότητες. Για την δεκαετία του 50 διαθέτουμε πρώτα την κατάσταση της αποστολής στην Πανελλήνια κατασκήνωση του Διονύσου και καρτέλες εγγραφής με τα στοιχεία των προσκόπων. Διασώζεται η κατάσταση προσκόπων, οδηγών και άλλων νέων, που συμμετείχαν στο ταξίδι στην Ελλάδα το 1962. Έχουμε ακόμη στη διάθεσή μας την απογραφή προσκόπων, οδηγών και λυκοπούλων του έτους 1964 καθώς και την κατάσταση των συμμετοχών στην κατασκήνωση του 1966 στην Ελλάδα και το Mazan. Από την δεκαετία του 70 και πέρα, οι κατ/νώσεις γίνονται συστηματικά πλέον στην Ελλάδα και το ποσοστό των μη προσκόπων αυξάνεται. Υπάρχουν κάποιες καταστάσεις συμμετοχών στις θερινές κατ/νώσεις τις οποίες επέλεξα να μη λάβω υπ όψη, γιατί είναι δύσκολο να διακρίνουμε τους προσκόπους από τα άλλα παιδιά. Για την περίοδο 1980-85 διαθέτουμε την απογραφή προσκόπων, οδηγών και λυκοπούλων της ομάδας, η οποία από τα μέσα της δεκαετίας του 60 είναι μικτή. Για την περίοδο που αρχίζει από το 1990 μέχρι σήμερα, παραθέτουμε μια αλφαβητική κατάσταση από τα λυκόπουλα και τους προσκόπους που συμμετείχαν σε τουλάχιστο δύο κατ/νώσεις. Η ορθογραφία και η γλώσσα των καταστάσεων είναι σύμφωνη με τα αρχεία. Δεδομένου ότι δεν υπήρξε πρόσβαση στα αρχεία των Οδηγών, τα ονόματα των κοριτσιών αρχίζουν και αναφέρονται από την δεκαετία του 60. Ευχαριστώ τους ανθρώπους που βοήθησαν στην προσπάθεια αυτή. Τον Παρασκευά Χατζηπαρασκευά για την φιλολογική επιμέλεια του ελληνικού κειμένου και τον π. Παρασκευά Ζωγράφο για τις διορθώσεις. Το γαλλικό κείμένο επιμελήθηκαν η Anne Hautefeuille και ο Thierry Dolidon και το διόρθωσαν ο Πέτρος
και η Κατερίνα Jobard καθώς και η Ελένη Παναγιώτου. Εν τέλει χρωστάμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στο Νίκο Χαραλαμπόπουλο που υποστηρίζει με αγάπη και αφοσίωση το Σύστημα Ελλήνων Προσκόπων Παρισίων εδώ και είκοσι χρόνια και στους κόπους του οποίου οφείλεται η πραγματοποίηση αυτής της έκδοσης. Αυτό το πόνημα προσφέρουμε στον αναγνώστη... Μπορούμε τώρα πλέον να σηκώσουμε την άγκυρα και να ξεκινήσουμε ένα ταξίδι σχεδόν εκατό χρόνια πίσω. Θα συναντήσουμε τις γενεές των προσκόπων να διαδέχονται η μία την άλλη, η καθεμιά με τους προβληματισμούς της, τα όνειρά της: ο κοσμοπολίτικος Ελληνισμός, η Μικρασιατική καταστροφή και η προσφυγιά, η κρίση του 30, η κατασκήνωση στον Saint Georges de Didonne, ο πόλεμος, η απελευθέρωση, τα πρώτα ταξίδια στην Ελλάδα, η γενεά του 68, οι κατασκηνώσεις στην Ελλάδα και την Γαλλία, η κατασκήνωση του Αγίου Ανδρέα, η κατασκήνωση στην Ελαία με το 2ο Σύστημα Πατρών...
12
Book 1.indb 12
23/4/2016 12:00:37 πμ
1921 – 2015 ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΡΟΣΚΟΠΟΙ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ Ι. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ: Η ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ Η ίδρυση της Ομάδας Επιστρέφοντας από το Τζάμπορη του Λονδίνου ο Ησαΐας Ησαΐας, δικηγόρος και αρχηγός της 3ης Ομάδας ναυτοπροσκόπων Αθηνών παραμένει στο Παρίσι για σπουδές. Με την ευκαιρία αυτή παίρνει την πρωτοβουλία, με σύμφωνη γνώμη του Ελληνικού Προσκοπισμού, να ιδρύσει την 1η Ομάδα Ελλήνων Προσκόπων Παρισίων στις 27 Οκτωβρίου 1920. Η προσωρινή έδρα βρίσκεται στην Εστία Ελλήνων Φοιτητών, 28 rue serpente Paris. Στην ημερήσια διαταγή της 25/11/1920 ο Ησαΐας παρουσιάζει τα πρώτα στοιχεία οργάνωσης της Ομάδας: Καθ’εκάστην Κυριακήν θα γίνεται τακτική εκδρομή της Ομάδας συμφώνως ταις ημερησίαις διαταγαίς της προηγούμενης ημέρας. Οι προσερχόμενοι νέοι μαθητευόμενοι οφείλουσι να γνωστοποιώσι αμέσως το ονοματεπώνυμον και τας διευθύνσεις των. Οι ενωμοτάρχαι είναι υπεύθυνοι για την τελείαν παρασκευήν των
μαθητευομένων δι’ εξετάσεις. Ο Ησαΐας ιδρύοντας την ομάδα, διαπιστώνει πως τα παιδιά τα οποία προέρχονται από ελληνογαλλικές οικογένειες δεν γνωρίζουν τα ελληνικά. Δεν υπάρχει ελληνικό σχολείο στο Παρίσι. Για να ενθαρρύνει την προσέλευση νέων μελών και για να βοηθήσει τα παιδιά, αναλαμβάνει μαθήματα ελληνικής γλώσσας αλλά και ελληνικής ιστορίας για τους προσκόπους και τις Γαλλίδες μητέρες τους. Όμως η πρωτοβουλία αυτή είχε ανάγκη από μια νόμιμη δομή και μια επίσημη αναγνώριση: Τη 11η Ιανουαρίου 1921 συνελθόντες εις το ενταύθα Βασιλικόν Ελληνικόν Προξενείον αρ.4 οδός Αυγούστου Βακκερή οι κ.κ. Μηλιώτης Υποστράτηγος, Γ. Τριανταφυλλίδης δικηγόρος, Ησαΐας δικηγόρος, Ν. Νικολόπουλος Πρόξενος της Ελλάδος, Β. Παλιούρας Καθηγητής και Υποπρόξενος, Λ.Κίτσος Καθηγητής, Σ. Βλαβιανός Ιατρός, Γ. Τσοκανάκης Ιατρός, Β. Θεοδότου δικηγόρος, Ι. Φακής έμπορος, ίδρυσαν τον εν Παρισίοις “ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΠΡΟΣΚΟΠΙΚΟΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟΝ ΠΑΡΙΣΙΩΝ”, συμφώνως προς τον οργανισμόν του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων, ου έδρα εν Ελλάδι και εψήφισαν το εξ 25 άρθρων αποτελούμενον καταστατικόν αυτού εις Γαλλικήν γλώσσαν, όπερ υποβληθέν εις τας ενταύθα Γαλλικάς Αρχάς... (ενεκρίθη υπό της Γαλλικής Κυβερνήσεως τη 19η Μαΐου 1921).
Ησαϊας Ησαϊας | Isaïas Isaïas © ΣΕΠ
13
Book 1.indb 13
23/4/2016 12:00:38 πμ
Διαφημηστικό έντυπο για την ελληνική ομάδα / Feuille volante en faveur de la troupe scoute Coll. Scouts Hellènes de Paris
Book 1.indb 14
23/4/2016 12:00:40 πμ
Ο Σύλλογος θα αναγνωριστεί από το ΣΕΠ στις 25/3/1921 και από τις γαλλικές αρχές στις 19/5/1921. Θα διατελέσουν Πρόεδροι του Συλλόγου ο Κ. Μηλιώτης (1921), Σ. Βαλλιάνος (1922), Ν. Ράλλης (1923-30), Α. Ταμβακόπουλος (1930-37), Γ. Νικολαΐδης (1938), Ν. Σταμίρης (1938-49), στον οποίο θα αποδοθεί επίσημα για πρώτη φορά από το ΣΕΠ ο τίτλος του περιφερειακού εφόρου (18/4/1938), Δ. Γλαυκίδης (1950-54), Γ. Πανόπουλος (1954-56). Μετά το 1930 είθισται ο Πρόεδρος του Συλλόγου να αποκαλείται Γενικός Έφορος των Ελλήνων Προσκόπων της Γαλλίας. Στις 23 Ιανουαρίου 1921 στην αυλή του Καθεδρικού Ναού Αγίου Στεφάνου θα γίνει η τελετή της προσκοπικής υποσχέσεως. Η ημερήσια διαταγή της 24ης Ιανουαρίου επισημαίνει: Εγγράφονται εις την δύναμιν της Ομάδος από της χθες, αφ’ ης ωρκίσθησαν οι μαθητευόμενοι και Δόκιμοι, και κατατάσσονται εις τας ενωμοτίας κατά σειράν και βαθμόν ως έπεται....Οι βαθμοφόροι καλούνται να φέρωσι τα διάσημα του βαθμού των. Η στολή θα φέρηται μόνο εν υπηρεσία. Την προσεχή Κυριακήν η ημερήσια εκδρομή. Συγκέντρωσις 9:30 porte Dauphnine. Εφόδια: Στολή – επανωφόριον. Πρόγραμμα: Προσευχή. Αναφορά. Γυμναστική. Ανίχνευσις και Παιδιαί. Η Ομάδα περιλαμβάνει τρεις ενωματάρχες Μ. Αδάμ, Θ. Ανδρεάδη, Ι. Συναδινού, έναν Υπενωματάρχη τον Κ. Χρυσοχοϊδη και δύο υπενομωταρχεύοντας Α. Εμπειρίκο και Β. Γαρά. Όλοι οι πρόσκοποι είναι δόκιμοι. Η Ομάδα αυτή, αν και διαμένει στο Παρίσι, εκφράζει τον Ελληνισμό σε όλη του την ποικιλομορφία
και οικουμενικότητα. 2 πρόσκοποι κατάγονται από τον Σκοπό Σαράντα Εκκλησιών, 3 από την Ρωσσία (Αγ. Πετρούπολη, Τασκένδη, Οδησσό), 4 από την Κωνσταντινούπολη, 3 από την Αίγυπτο (Κάιρο, Πορτ-Σαϊδ), 3 την Ρουμανία (Βραίλα), 1 την Πέργαμο, 5 την ηπειρωτική & νησιωτική Ελλάδα (Μυτιλήνη, Ζαγορά, Θεσσαλονίκη, Κάλυμνο). Οι πρώτες δαπάνες της Ομάδας περιλαμβάνουν την αγορά κωνικής σκηνής, μιας χύτρας ομάδος, έξι αντισκήνων μεταχειρισμένων, δυο κοπάνων σκηνής, τεσσάρων σημαιών, “ενός foot ball”, ενός φανού, κηριών... Τα πρώτα έξοδα (1750 φρ.) καλύπτονται από τους κ. Εμπειρίκο (1000 φ.), κ. Καλλαντζή (200 φ.), κ. Καραβία (500 φ.). Στις 21 Μαΐου ο Δόκιμος Παύλος Κυπραίος από την Κάλυμνο, πεθαίνει στο Νοσοκομείο Beaujon. Στις 23 Μαΐου οι Πρόσκοποι παρίστανται στην εκφορά: διακόπτεται η τακτική συγκέντρωση της Ομάδος καθώς και η αυριανή εκδρομή μας. Ορίζομεν ως πένθος της Ομάδος την επί τρεις συγκεντρώσεις ανάρτησιν μεσηστίας της Σημαίας μας.
Η Διεθνής του Προσκοπισμού στο Παρίσι: η προσκοπική αδελφοσύνη Στις 3 Ιουνίου 1921 η Ομάδα καλείται για πρώτη φορά σε μια δημόσια εκδήλωση στο Μέγαρο του Trocadero για την 10η επέτειο της ιδρύσεως των
15
Book 1.indb 15
23/4/2016 12:00:40 πμ
Eclaireurs Unionistes. Την εποχή εκείνη το μόνο προσκοπικό σώμα που υπάρχει στη Γαλλία είναι εκείνο των Προτεσταντών (Eclaireurs Unionistes). Τις δυο επόμενες ημέρες, η ελληνική Ομάδα συμμετέχει στην εθνική προσκοπική συνάντηση, η οποία γίνεται στην λεωφόρο Trivaux στο Meudon, έξω από το Παρίσι όπου οι Eclaireurs Unionistes θα τιμηθούν με το Γαλλικό μετάλλιο εθνικής ευγνωμοσύνης για τις υπηρεσίες τους προς την Γαλλία κατά τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ησαΐας διηγείται: Η ελληνική ομάς μετέβη εις τον τόπον της κατ/νώσεως από τας 5 μ.μ. Της υποδείχθη μέρος εν αρχή του στρατοπέδου ευρισκόμενον μεταξύ των Άγγλων και Ρώσων Προσκόπων. Από τις 8 μ.μ. μέχρι του μεσονυκτίου, και πέραν εις το μέσον του στρατοπέδου ελάμβανον χώραν διάφοροι επιδείξεις, λαμπαδηφορίαι, θεατρικαί παραστάσεις κλπ. Οι πρόσκοποί μας, μετά το βραδυνόν συσσίτιον, παρηκολούθησαν ταύτα μόνον μέχρι τις 10:30, οπότε, συννενοηθείς μετά του Άγγλου, διέταξα κατάκλισιν και σιωπητήριον δια τους προσκόπους μας. Η αταξία εις τους τρεις χιλιάδας και πλέον Γάλλους Προσκόπους, τους συμμετασχόντας κατ’ αυτήν, ήτο ανυπόφορος. Οι αρχηγοί της κατασκηνώσεως εκ του Επιτελείου των αυτοπροσώπως ηδυνάτουν να θέσωσι τάξιν και σιωπήν εις την βασιλεύουσαν αναρχίαν. Επιτέλους αξιωματικός τους προσελθών το μεσονύκτιον εις την σκηνήν μας με εζήτησε δια του σκοπού και με ηρώτησε πως ενόμιζα δυνατήν την επιβολήν σιωπής εις το στρατόπεδον, αφού προηγουμένως με συνεχάρη δια την παραδειγματικήν συμπεριφοράν των Ελλήνων Προ-
σκόπων... Η όλη ημέρα της Κυριακής καταναλώθει εις παίγνια μετά των Άγγλων, οίτινες δεν άφινον ουδέ στιγμήν από του να μη δείξουν την αγάπην και τον ενθουσιασμόν των προς τους ημετέρους... Το 1922 η Ομάδα θα συμμετέχει και πάλι στη συνάντηση αυτή. Μετά τη σφαγή των Ελλήνων προσκόπων στη Σώκια της Μικράς Ασίας από τους Τούρκους, ο Ησαΐας απευθύνεται στους Γάλλους Προσκόπους στις 8/21 Απριλίου 1922: Διαμαρτυρόμεθα με αγανάκτηση για τις ακατανόμαστες πράξεις που έγιναν εις βάρος των αθώων αδελφών μας, των οποίων, το μόνο έγκλημα ήτο η επιθυμία να διάγουν ως τίμιοι πολίτες. Απευθυνόμεθα στην συνείδησή σας, στην γαλλική καρδιά σας, και με ένα λόγο, σε σας αδελφούς και απογόνους των θαυμάσιων ηρώων, που θυσιάστηκαν για να βασιλεύσει η δικαιοσύνη στον κόσμο, σε σας που γνωρίσατε την καταπίεση του κατακτητή και την απέραντη χαρά να ξαναδείτε ελεύθερη την Αλσατία – Λορένη. Σας ερωτούμε, είναι σωστό ένας απάνθρωπος κατακτητής, που διώχτηκε από την ελληνική γη μετά από μεγάλες θυσίες, να εγκαθίσταται ξανά με την σιωπηρή συγκατάθεση των πολιτισμένων εθνών... Πώς ανέχεστε το λαό αυτό που εδώ και πέντε αιώνες λεηλατεί, σφάζει τους Χριστιανούς κάτω από τα μάτια σας. Αφού σας εξέθεσα αυτά τα γεγονότα σας ικετεύουμε στο όνομα της αδελφοσύνης που μας συνδέει, να μας βοηθήσετε για την σωτηρία των ταλαίπωρων αδελφών μας που τιμωρούνται για την πίστη στις υποσχέσεις των (Le Journal des Hellènes 28/5/1922). Στις 23-4-22 η Ομάδα συμμετέχει με τους Ρώσ-
16
Book 1.indb 16
23/4/2016 12:00:40 πμ
σους και Άγγλους προσκόπους στη συγκέντρωση των Γάλλων προσκόπων του Παρισιού, στο πάρκο Saint Cloud με την ευκαιρία της εορτής του Αγ. Γεωργίου. 22-29 Ιουλίου 1922 γίνεται στο Παρίσι το Διεθνές Προσκοπικό Συνέδριο. Η Ελλάδα εκπροσωπείται από το Γενικό Έφορο Λεωνίδα Πτέρη και τον Ησαΐα παρουσία του Λόρδου Baden Powel και αντιπροσώπων 33 κρατών. Στην ελληνική Ομάδα ανετέθη ν’ αποδώσει τιμές μετά το πέρας του Συνεδρίου. Στον πρώτο απολογισμό του έργου του Συνδέσμου το 1923 αναφέρεται: Ο Ελληνικός Προσκοπικός Σύνδεσμος Παρισίων δεν έπαυσε εργαζόμενος μετα ζήλου υπό την άοκνον και επιμελή αρχηγίαν του Γενικού Αρχηγού της Ομάδος των Προσκόπων, ελθών εις συνάφειαν με όλους τους ξένους Συνδέσμους εν Παρισίοις και συγκατασκηνώσας πληστάκις και ευδοκίμως μετ΄ αυτών εις διάφορα στρατόπεδα. Ουχ ήττον δε και εις την Παροικίαν ημών πλείστας υπηρεσίας προσέφερεν, ιδία εις τας εορτάς και τελετάς εν τη Εκκλησία ημών, επισύρας τον θαυμασμόν και την εκτίμησιν, της Παροικίας. Κατά το έτος 1922 δεν θα γίνει καλοκαιρινή κατασκήνωση, αλλά τα αρχεία δείχνουν πως έγιναν πολλές εκδρομές στα περίχωρα του Παρισιού. Από το 1923 χρονολογείται ο πρώτος και μόνος εσωτερικός κανονισμός της Ομάδας: Το όνομα της Ομάδος που αποτελούμε είναι “Πρώτη Ομάς Ελλήνων Προσκόπων Παρισίων Γαλλίας’’. Το χρώμα της περιφέρειάς μας είναι το γαλάζιο. Το ρητό της Ομάδος μας είναι “Κάθε μέρα και καλύτερος“. Σκοπός της Ομάδος μας είναι
να μορφωθούμε σύμφωνα με όσα διδάσκει ο Προσκοπισμός, για να γίνουμε τέλειοι άνδρες, με ευσυνειδησία, με καλή καρδιά και με σώμα γερό και καθάριο. Θα ΄μαστε πάντα έτοιμοι, βοηθήσουμε με όλη μας τη δύναμη κάθε άνθρωπο και θα προσπαθούμε με κάθε τρόπο να φανούμε χρήσιμοι στην Πατρίδα μας. Κάθε μέλος της Ομάδος πληρώνει δύο φράγκα το μήνα ως συνδρομή για τη συντήρηση της Ομάδος. Όποιος κατά τη γνώμη του αρχηγού δεν θά ΄χε τα μέσα να πληρώνει την συνδρομή του, μπορεί ν΄ απαλλαχτεί από την υποχρέωση αυτή. Η Ομάς διοικείται από τον Αρχηγόν, Υπαρχηγούς και το Διοικητικόν Συμβούλιο. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποτελείται από τον Πρόεδρο πρόσκοπο, τον Γραμματέα, τον Ταμία, τον Έφορο Υλικού, και σκοπό έχει να βοηθή τον Αρχηγό στο έργο του. Πρόσκοπος που δεν επλήρωσε τη συνδρομή του ή που απουσιάζει αδικαιολόγητα, θεωρείται σε αργία η οποία λαμβάνεται υπ΄όψη για το χρόνο υπηρεσίας. Απουσιάζει, όταν έλθει δέκα λεπτά αφού αρχίσει η συνεδρίαση. Ο κανονισμός αυτός μπορεί ν΄ αλλαχτεί προτάσει του Αρχηγού ή όταν το ζητήσουν οι Πρόσκοποι. Στις 23 Απριλίου η Ομάδα συμμετέχει σε προσκοπική συνάντηση τις St Germain με την ευκαιρία της εορτής του Αγ. Γεωργίου. Τον Ιούλιο 1923 η Ομάδα πραγματοποιεί την πρώτη θερινή κατασκήνωση εις Veulettes sur Μer (Seine Maritime), με τη συμμετοχή 26 ατόμων υπό την διεύθυνση του Ησαΐα. Μετά το πέρας της κατασκήνωσης στις 12 Αυγούστου ο Ησαΐας αναθέτει τη διοίκηση της Ομάδος στον Δ. Σουρή.
17
Book 1.indb 17
23/4/2016 12:00:40 πμ
Τον Απρίλιο του 1924 ο Σύνδεσμος Ελλήνων Φοιτητών Παρισίων, απευθύνεται στον Σύλλογο Ελλήνων Προσκόπων και ζητεί να ευαρεστηθεί να προσφέρει ποσον τι εις τον Σύνδεσμόν μας, εφάπαξ ή κατά μήνα, προς αντιμετώπισιν των εκ του ενοικίου υποχρεώσεων του Συνδέσμου μας. Το πρόβλημα της στέγης της Ομάδος θα λυθεί το 1927, όταν οι Πρόσκοποι θα εγκατασταθούν οριστικά πλέον στην αίθουσα του Αγ. Στεφάνου Παρισίων. Η θερινή κατασκήνωση του 1924 θα γίνει στο Val André (Côtes d’Armor) με συμμετοχή 24 ατόμων υπό τη διεύθυνση του Δ. Σουρή και κ.Κ. Σαρολίδη. Από την πρώτη ημέρα έβρεχε διαρκώς σε σημείο που οι αρχηγοί αναγκάζονται να στείλουν τους πλέον μικρούς στο ξενοδοχείο. Οι δύσκολες συνθήκες επιβιώσεως δημιουργούν και προβλήματα απειθαρχίας. Έτσι οι αρχηγοί αποφασίζουν να διακόψουν την κατασκήνωση και να επιστρέψουν στο Παρίσι. Ο Σύνδεσμος στη Συνεδρίαση της 12ης Αυγούστου αποφασίζει να αποκλείση της ομάδος εν τω μέλλοντι 6 προσκόπους ένεκα της παραβιάσεως του Ιερού Όρκου.... απειθήσαντας επανειλημμένως εις τον Αρχηγόν της Ομάδος. Παράλ-
Αναφορά στη προσκοπική εορτή της 8 Απριλίου1926 εις την Salle des Agriculteurs ([Λ. ΚΙΤΣΟΣ], Περί προσκοπισμοῦ, Τύποις ἐφημερίδος “Ἀγών” [1926]) / Présentation de la fête scoute du 8 avril 1926 à la Salle des Agriculteurs
18
Book 1.indb 18
23/4/2016 12:00:41 πμ
ληλα εκφράζει τα θερμά συγχαρητήρια αυτού εις τους κ. Μπέκον & Τζάταν, ως επιδειξαμενους άμεμπτον και επαινετήν διαγωγήν... Ο Δ. Σουρής αναχωρεί για την Αίγυπτο και αφήνει την διοίκηση της Ομάδος στον Κ. Σαρολίδη. Τον Νοέμβριο ο Δ. Σουρής επιστρέφει από την Αίγυπτο και φέρνει πολλά νέα και πολλές φωτογραφίες από τους εκεί προσκόπους. Η 3η καλοκαιρινή κατασκήνωση του 1925 γίνεται στο Val André (Côtes d’Armor). Χάρη στην τέλεια προπαρασκευή και τον καλό καιρό σημείωσε μια μεγάλη επιτυχία. Στις δεκαπέντε αξέχαστες μέρες που περάσαμε στο ύπαιθρο, ο κάθε πρόσκοπος έδειξε διαγωγή επαινετή. Η παρουσία του αγαπητού μας ταμία κ. Λ. Κίτσου, που´χε την καλωσύνη να παρακολουθήσει το έργο μας από κοντά μας, ήτανε μεγάλο ηθικό στήριγμα. Στις 8 Απριλίου 1926 λαμβάνει χώρα η Πρώτη δημόσια εορτή των Ελλήνων Προσκόπων Παρισίων στην ευρύχωρη αίθουσα των Agriculteurs. Ο ψαλμός του εθνικού μας ύμνου, τον οποίον ήκουσε όρθιον και εν καταφανεί συγκινήσει το Κοινόν, τα χαριτωμένα προσκοπικά παίγνια, τα οποία επροκάλεσαν τόσην ευχαρίστησιν, εις τας καρδίας όλων ημών, το στήσιμο του αντισκήνου, τα διάφορα εξαίρετα γυμνάσματα, οι ελληνικοί χοροί, ο καραγκιόζης τέλος παρουσίασαν μίαν τελείαν οργάνωσιν των Προσκόπων μας . Ο λόγος του κ. Λ. Κίτσου ήτο αληθώς μεγαλειώδης. (Κήρυξ 11-4-1926) Ο κ. Λ. Κίτσος, ανήκει στους ιδρυτές του συνδέσμου, καθηγητής, γνωρίζει σε βάθος την προσκοπική παιδαγωγική μέθοδο, την οποία γνώρισε στην Αγγλία, και στη συνέ-
χεια κοντά στον Ησαΐα. Τοποθετείται σαν θεωρητικός της κινήσεως: ο Προσκοπισμός είναι ένα ολότελα διαφορετικό σχολείο, ένα πρωτότυπο, ένα νέο σχολείο, ένα σχολείο ταιριαστό με τη φύση τη ζωηρή και την ψυχή την ευφάνταστη των παιδιών. Ένα σχολείο που όχι μόνο να μαθαίνη στα παιδιά να παπαγαλίζουν τα θεία και μεγαλειώδη λόγια του Χριστού “αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν”, αλλά και να τα συνηθίζη εμπράκτως ν΄αλληλοαγαπώνται. Ένα σχολείο αληθινής αγάπης και αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ δασκάλων και μαθητών. Ένα σχολείο που παίζοντας και γελώντας μαθαίνουν χίλια δυό πράγματα, χρήσιμα και για τον εαυτό τους και για τους άλλους. Ένα σχολείο τέλος, που να λειτουργεί στο ύπαιθρο... Εκεί μέσα στη μεγαλειώδη και και άφθαστη ωμορφιά και απολαύοντας απόλαυση υψίστη να μαθαίνουν ν΄ αγαπούν και να λατρεύουν τη γενέθλιά τους γη, την πατρίδα τους. Η Αγγλία για τον Λ. Κίτσο αποτελεί ένα σημείο αναφοράς για την εκπαίδευση των νέων και προτείνει οι μέλλοντες αρχηγοί ν΄αποστέλλονται στην Αγγλία από το 15ον έως το 20ον έτος της ηλικίας των να κάμνουν σε αγγλικά σχολεία κυρίως κλασσικές σπουδές και να λαμβάνουν μέρος το καθένα ξεχωριστά, σε αγγλικές προσκοπικές Ομάδες. Επαινεί την αφοσίωση των Αιγυπτιωτών Ησαΐα, Δ. Σουρή και Κ. Σαρολίδη, όπως και των αδελφών Γλαυκίδη, από το Παρίσι. Στο τέλος με πολύ ενθουσιασμό αναφέρεται στην κατασκήνωση εις Val Andre, όπου συμμετείχε και ο ίδιος. (ΚΙΤΣΟΥ Λαζάρου, Περί Προσκοπισμού: Ομιλία Λαζάρου Κίτσου κατά την πρώτην δημοσίαν εορτήν των
19
Book 1.indb 19
23/4/2016 12:00:41 πμ
Ελλήνων Προσκόπων Παρισίων τη 8 Απριλίου 1926, Τύποις Εφημερίδος “ΑΓΩΝ” (1926)) Τον Ιούλιο 1926 δώδεκα πρόσκοποι ταξιδεύουν στην Ελλάδα για να συμμετέχουν στην Πανελλήνια Προσκοπική Έκθεση. Πρόκειται για τους Αδάμ Πέτρο, Αλεξανδράτο Δημήτρη, Σχισόπουλο Αλέξανδρο, Γλαυκίδη Δημήτρη, Γουλάκη Ηλία, Μαντόπουλο Αθανάσιο, Καπαχτσή Κωνσταντίνο, Κατσαμάντο Λάζαρο, Κουτσικίδη Δημήτρη, Πανουργιά Μίνω, Πατσιδιώτη Μενέλαο, Γλαυκίδη Πέτρο, υπό την διεύθυνση του Δ. Σουρή. Δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες της οργάνωσης ενός τόσο μεγάλου ταξιδιού για την εποχή. Θα πρέπει να περιμένουμε τα χρόνια του 50, για να ξαναδούμε ταξίδια ανάλογου εύρους. Μετά την επιστροφή από την Ελλάδα η καλοκαιρινή κατασκήνωση της Ομάδας γίνεται στην Διέππη υπό τη διεύθυνση του Π. Αδάμ. Για πρώτη φορά το 1926 γίνεται αναφορά στα Λυκόπουλα τα οποία αριθμούν 10 άτομα το 1927 . Σε μια φωτογραφία εκδρομής στο δάσος του Clamart εγγράφονται τα ονόματα: Jordan Dubois (Γάλλος), Πατσιδιώτης, Δρίβας, Γενιτσιώτης, Χατζής, Georges (Γάλλος), Thomas. O αιγυπτιώτης Π. Αδάμ., αποκαλείται αρχηγός Αγέλης. Η πρώτη αυτή περίοδος φέρει τη σφραγίδα του Αιγυπτιώτικου κοσμοπολίτικου Ελληνισμού.
ΙΙ. Η ΕΔΡΑΙΩΣΗ: ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ
Η διαμόρφωση της τοπικής ταυτότητας Μετά την αναχώρηση των Σουρή και Σαρολίδη η κίνηση θα οικοδομήσει την ταυτότητά της χάρη στη συμβολή των προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, την Μικρά Ασία και τους μετανάστες από την Ελλάδα . Οι επόμενοι αρχηγοί της Ομάδας θα είναι ο Δ. Γλαυκίδης, από την Ρωσία, ο Κ. Γλαυκίδης από τον Σκοπό Ανδριανουπόλεως, ο Κ. Χρυσοστόμου από την Κωνσταντινούπολη. Έχουμε στην διάθεσή μας για το έτος 1927 αναφορές των ενωματαρχών Α. Ωρολογοπουλου και Α. Χρυσοστόμου σχετικά με την επίδοση των ενωματιών τους και τα προβλήματα παιδαγωγικής φύσεως που συναντούν στην διδασκαλία του προσκοπικού προγράμματος. Για τον Α. Ωρολογόπουλο Η διδαχή των σημάτων του μηνός Απριλίου δεν προχωρεί ένεκα της απουσίας των προσκόπων μου. Ο Α. Χρυσοστόμος σημειώνει: Εν γένει δια την ενωματίαν μου είμαι πολύ ευχαριστημένος διότι βλέπω ότι προσπαθούν πολύ όλοι τους, όπως μάθουν, καταλάβουν και εφαρμόσουν τα όσα τους μανθάνω... Το πρόγραμμά μας είναι καλό, αλλά θα ήτο προτιμότερον αν ακολουθούσαμε το αγγλικόν, το οποίον σε λίγα χρόνια θα είναι δεκτόν από όλον τον κόσμον και το οποίον είναι ανώτερον όλων των
20
Book 1.indb 20
23/4/2016 12:00:41 πμ
“άλλων”... Εάν παρακολουθούμε το αγγλικόν σύστημα, θα πρέπει να τροποποιήσουμε την ενδυμασία μας, όπως πλησιάσει της Αγγλικής. Εκτός αυτού θα ήτο πολύ ωραιώτερον να έχουμε όλοι την αυτήν στολήν και τα αυτά σημεία, όπως οι ξένοι μας γνωρίζουν και αντιλαμβάνονται τους βαθμούς μας... Καθώς έχω γράψει ανωτέρω, η μετάφρασις αγγλικών βιβλίων θα μας χρησιμεύσει πολύ δια το έργον μας... Ο Χρυσόστομος επιμένοντας στην ανάγκη μεταφράσεως από τα αγγλικά προσκοπικών εγχειριδίων απευθύνθηκε στον Βaden Powel, ο οποίος του απάντησε όπως και ο Hubert Martin Διευθυντής του Διεθνούς Προσκοπικού Γραφείου. Θαυμάζει κανείς σήμερα την ωριμότητα και τον ενθουσιασμό του νέου αυτού αρχηγού, όπως και την ποιότητα σύνταξης των αναφορών (γραφή και ορθογραφία) του Α. Χρυσοστόμου που είναι 16 ετών! Η κατασκήνωση του 1927 θα γίνει στο Val André (Côtes d’Armor). Το 1928 οι πρόσκοποί μας συνεχίζουν να οργανώνουν ποδοσφαιρικές συναντήσεις με τους Άγγλους προσκόπους . Για πρώτη φορά γίνεται αναφορά σε συνεργασία με Πολωνούς προσκόπους (Ομάδα Θαδαίου Kosciuszko) και Αρμενίους. Στις 13 Μαΐου η Oμάδα συμμετέχει στην πομπή της Jeanne d’ Arc στο Παρίσι και το Μάιο στον διαγωνισμό Trivaux των Eclaireurs Unionistes για μια χρονιά ακόμη. Τοπογραφικός χάρτης για την απόκτηση του βαθμού 1ης τάξεως του Α. Χρυσοστόμου / Epreuve de topographie pour l’obtention du grade de 1e classe de A. Chrysostomos Coll. Scouts Hellènes de Paris
21
Book 1.indb 21
23/4/2016 12:00:43 πμ
230 × 160 SPINE: 20 FLAPS: 0
ουσιαστικό θεμέλιο του θεσμού μας. Κάθε γενεά, ανάλογα με τους προβληματισμούς της έδωσε τις απαντήσεις που θεωρούσε καλύτερες. Το άνοιγμα προς μια ευρύτερη ευρωπαϊκή λογική μιας σύγχρονης συμμετοχής σε πολλούς πολιτιστικούς κύκλους, μας δίνει την δυνατότητα ν’ αξιολογήσουμε θετικά το σήμερα χτίζοντας το αύριο. Affirmer positivement notre volonté de conserver notre patrimoine culturel constitue un des enjeux fondamentaux de notre mouvement. Chaque génération en fonction de ses préoccupations y a donné les réponses qu'elle pensait être les plus appropriées.
Anastasios ZOGRAPHOS Αναστάσιος ΖΩΓΡΑΦΟΣ
Το να επιδιώκουμε την επιβεβαίωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς αποτελεί το
Anastasios ZOGRAPHOS - Αναστάσιος ΖΩΓΡΑΦΟΣ
L'ouverture vers la logique européenne, vers la multiculturalité, nous permet
ISBN 978-960-564-370-6
Les Scouts Hellènes à Paris Έλληνες Πρόσκοποι στο Παρίσι
aujourd'hui de rebondir et de reconstruire un projet pour l'avenir.
Les Scouts Hellènes à Paris LESΈλληνες SCOUTS HELLENES A PARIS Πρόσκοποι στο Παρίσι Έλληνες Πρόσκοποι στο Παρίσι
cover.indd 1
22/4/2016 5:28:35 μμ