140 × 210 SPINE: 9.5 FLAPS: 70
«Η λιάχα», εκδόσεις Οσελότος 2010 «Ηλιαχτίδες», εκδόσεις Οσελότος 2012 «Η Βεργίνα», εκδόσεις Οσελότος 2013
Ξ
ύπνησε από ένα γερό σκούντημα. Ήταν ο Μένιος, ο εξάδελφός του και εργοδότης του μέχρι εκείνη τη στιγμή. «Σήκω, Άλκη, να φύγεις», του φωνάζει με επιτακτικό τόνο, λιγομίλητος και απόλυτος όπως πάντα. Πετάχτηκε επάνω σαν ελατήριο. Βγήκε έξω στην αυλή από την αποθήκη του ισογείου όπου κοιμόταν. Άντλησε νερό με δυο τρεις κινήσεις του λεβιέ της τουλούμπας και το νερό έτρεξε άφθονο και δροσερό. Πλύθηκε στα γρήγορα και σκουπίστηκε με το πουκάμισό του. «Είμαι έτοιμος, Μένιο, φεύγω», λέει ο νεαρός φουριόζος. «Στάσου!» τον σταματάει ο εργοδότης του. «Πάρε ένα δεκάρικο για το λεωφορείο». Εκείνη τη στιγμή πρόβαλε στο κατώφλι του σπιτιού η θεια Μήτσαινα, η οικοδέσποινα, κρατώντας ένα δεματάκι. «Πάρε λίγο ψωμί και τυρί για το δρόμο, παλικάρι μου», και του έδωσε το διπλωμένο σταυρωτά από τις τέσσερις άκρες μαντήλι. «Ευχαριστώ πολύ, γεια σας», τους φωνάζει και έγινε καπνός. Έτρεχε στον ίσιο και φαρδύ δρόμο, ατενίζοντας τον ορίζοντα του απέραντου μακεδονικού κάμπου και ένιωθε, ότι δεν τον χωρούσε πια. Νέοι ορίζοντες ανοίγονταν μπροστά του, διάπλατοι.
ISBN 978-960-564-364-5
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:
Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E–MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
0_cover_makedonas.indd 1
ΠΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
Άλλα έργα του Πάνου Στεφανόπουλου
ΠΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Πάνος Στεφανόπουλος γεννήθηκε στο Δάσκιο Ημαθίας στις 9 Μαρτίου του 1942. Τελείωσε το Δημοτικό στο χωριό του. Στα δεκάξι του μπήκε στη Νυχτερινή Σχολή Μαθητείας, στη Βέροια, στο τμήμα Ηλεκτρολόγων, όπου αποφοίτησε μετά από 4 χρόνια. Υπήρξε άριστος μαθητής τόσο στα Θετικά όσο και στα Θεωρητικά μαθήματα. “Ουδέν πρόβλημα άλυτο διά τον Π. Στεφανόπουλο”, έλεγε ο σπουδαίος μαθηματικός Γ. Τσαλέρας, οι δε εκθέσεις του διαβάζονταν σε όλα τα γυμνάσια και λύκεια της πόλης από τον μεγάλο φιλόλογο Χρ. Τσολάκη. Το 1965 προσελήφθη στην ESSO PAPPAS στη Θεσσαλονίκη. Το 1972 εργάστηκε για ένα χρόνο περίπου στο TRECATE της Β. Ιταλίας στο ξεκίνημα ενός διυλιστηρίου Από τα τέλη του 1972 προσελήφθη στη MOTOR OIL και εγκαταστάθηκε στο χωριό Κυρά Βρύση Κορινθίας όπου και ζει μέχρι σήμερα. Το 1973 παντρεύτηκε στο Boho της Β. Ιρλανδίας την Patricia Watters και απέκτησαν 4 παιδιά. Ταξίδεψε σε πολλές χώρες, λόγω της δουλειάς του, σε Ιταλία, Γερμανία, Βέλγιο, Αγγλία, Ιρλανδία, Καναδά, ΗΠΑ, Ρωσία, Αζερμπαϊτζάν και αλλού.
6/4/2016 4:48:55 μμ
Τιτλος Ο Μακεδόνας
Συγγραφεας Πάνος Στεφανόπουλος
Eξωφυλλο Πέτρος Στεφανόπουλος Eπιμελεια-διορθωση Αθανάσιος Στεφανόπουλος
Copyright© 2016 Πάνος Στεφανόπουλος
Πρωτη Εκδοση Αθήνα, Απρίλιος 2016
ISBN 978-960-564-364-5
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η κατ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα. Ο συγγραφέας φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τις γνώμες και περιγραφές που διατυπώνονται σε αυτό το βιβλίο. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν αρμοδιότητα για την επιβεβαίωση ή την άρνηση του περιεχομένου ούτε παρέχουν εγγύηση για την αλήθεια των δηλώσεων του συγγραφέα. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν καμία ευθύνη προς οποιοδήποτε πρόσωπο ή οντότητα θίγεται ή υφίσταται απώλεια ή ζημία προερχόμενη από τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν βιβλίο ή τη χρήση αυτών ή την πίστη σε αυτές.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ο σ ε λ ότ ο ς
Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 ekdoseis.ocelotos@gmail.com, ocelotos@otenet.gr www. ocelotos. gr
E-MAIL:
ΠΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Μακεδόνας ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
οσελότος
Στην οικογένειά μου
0
000000000000 ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ο
τίτλος του βιβλίου: “Ο Μακεδόνας” προέκυψε από τον τόπο καταγωγής του Αλκαίου. Στα Πιέρια Όρη βρίσκεται το χωριό όπου γεννήθηκε. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους και από τα ευρήματα στη Βεργίνα, που έφερε στο φως το 1976 ο μεγάλος αρχαιολόγος, Μανώλης Ανδρόνικος, προκύπτει ότι από το βουνό αυτό ξεκίνησαν οι πρώτοι Μακεδόνες. Έγινε πράξη όταν με το σχέδιο “Καποδίστριας,” ο δήμος που ιδρύθηκε από τα τέσσερα χωριά πήρε το όνομα “Μακεδονίδα”, κοιτίδα των Μακεδόνων. Ο Αλκαίος ένιωθε υπερηφάνεια όταν τον αποκαλούσαν “Μακεδόνα”. Και ο ίδιος όταν βρίσκονταν στο εξωτερικό συστήνονταν ως: «Έλλην, Μακεδών!»
Ολόκληρη η ζωή του ανθρώπου συνοψίζεται στις αναμνήσεις. Ο ανθρώπινος νους, αυτό το ανεξερεύνητο όργανο του ανθρωπίνου σώματος, με τις άπειρες δυνατότητες, έχει και την ικανότητα να αποθηκεύει όλες τις πληροφορίες, εικόνες και συμβάντα, στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, από τη νηπιακή ηλικία μέχρι τα γεράματά του. Οι πληροφορίες, ανάλογα με την ένταση και τον ερεθισμό που προκάλεσαν, φιλτράρονται και ταξινομούνται στο μνημονικό του εγκεφάλου. Αν κάτι επαναλαμβάνεται π.χ. μια εργασία ή μια διαδρομή κατά παρόμοιο τρόπο, στη μνήμη καταγράφεται σαν μία και μόνη φορά. Όσο πιο συχνά ο άνθρωπος αλλάζει παραστάσεις τόσο περισσότερες είναι οι πληροφορίες. Ένας που ταξίδευε συνεχώς στη διάρκεια της ζήσης του και σε διαφορετικά μέρη έχει απείρως περισσότερες αναμνήσεις από τον στατικό που διαρκώς έζησε τα ίδια και τα ίδια. Ο ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ
7
0000000000000 Αν μπορούσε ο άνθρωπος να αλλάζει περιβάλλον συχνά, λ.χ. να άλλαζε δουλειά και κατοικία κάθε τρία χρόνια, θα αισθάνονταν ότι έζησε περισσότερο. Στην μνήμη του Άλκη, έχουν καταχωρηθεί οι περίοδοι της ζωής του, σαν ίσα διαστήματα, ανεξάρτητα αν μια περίοδος είχε διάρκεια τριάντα χρόνια (ρουτίνας), ενώ μία άλλη μόνο τρεις μήνες με διαρκώς εναλλασσόμενες καταστάσεις. Οι εικόνες, δείχνει, σαν να στοιβάζονται, η μία πάνω στην άλλη, στα κύτταρα της μνήμης και να χάνουν την τρισδιάστατη μορφή τους. Όπως η καθημερινότητα της εργασίας που δεν διαφέρει η μία μέρα από την άλλη. Ακόμη μια ετήσια εκδήλωση ή το Πάσχα, αν γίνεται κατά τον ίδιο τρόπο, δύσκολα μπορεί να διακρίνει κανείς, μετά από χρόνια, το ένα από το άλλο και προσπαθεί να το συνδυάσει με άλλο γεγονός. Ίσως αυτό να διαπίστωσαν οι Έλληνες της Αρχαϊκής Εποχής με τους Ολυμπιακούς Αγώνες που τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια στην Αρχαία Ολυμπία, ότι, έπειτα από χρόνια ξεχνούσαν οι άνθρωποι πως έγιναν και ποιοι διακρίθηκαν. Κάποιος είχε την ιδέα να καταγράψει το 776 π.Χ. τους νικητές των αγώνων με κάποια περιγραφή. Έτσι γεννήθηκε η Ιστορία. Αργότερα ο Ηρόδοτος καταπιάστηκε με την Ιστορία, καταγράφοντας λεπτομερώς τους περσικούς πολέμους και την γενική κατάσταση των λαών. Παλαιότερα οι άνθρωποι μετέδιδαν, από τη μια γενιά στην άλλη, τα σημαντικά γεγονότα, με ποιήματα ή τραγούδια, όπως ο Όμηρος με τα δύο έπη την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Η γενιά του Αλκαίου ήταν μια τυχερή γενιά. Στην παιδική ηλικία γνώρισε τον πρωτόγονο τρόπο ζωής όπως και στην εποχή του Ομήρου: το τσεκούρι, το δρεπάνι, την αξίνα, το υνί (που τα σφυρηλατούσε ο σιδεράς του χωριού), το δαδί ως φωτιστικό μέσο, το γαϊδούρι και το μουλάρι για μεταφορές. Κατόπιν έζησε όλη την εξελεγκτική πορεία του δεύτερου μισού του 20στου αιώνα που υπήρξε αλματώδης. 8
ΠΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
0000000000000 Ο τρόπος ζωής πέρασε σε άλλη διάσταση. Μόνο ο άνθρωπος παρέμεινε ο ίδιος. Δόθηκε έμφαση, κατά τη διήγηση, στο θεσμό της οικογένειας σαν ένα θεμελιώδες στοιχείο σε μια κοινωνία. Δεν μπορεί να υπάρξει σωστή και ευδαιμονούσα κοινωνία, αν δεν προϋπάρχει μια αγαπημένη και “δεμένη” οικογένεια. Μάλιστα, μια ολοκληρωμένη οικογένεια να αποτελείται από τρεις γενιές. Έτσι εκτονώνονται οιοσδήποτε εντάσεις και προστριβές μεταξύ των μελών εν τη γενέσει. Η μία γενιά λειτουργεί σαν καταλύτης ανάμεσα στις άλλες δυο, γεφυρώνοντας το χάσμα. Όταν υπάρχει αγάπη και σεβασμός βρίσκεται και η χρυσή τομή στις σχέσεις μεταξύ των γενεών. Σε όλη τη διαδρομή της ζωής του Μακεδόνα, οι θεμελιώδεις Αρχές του, δεν παραβιάστηκαν ποτέ. Αρχές που είχε πάρει από τους αγαπημένους του γονείς, τον ΠΑΤΕΡΑ του και την ΜΗΤΕΡΑ του. Ο ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ
Ο ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ
9
0000000000000 Το ξυλουργείο
Ξ
ύπνησε από ένα γερό σκούντημα. Ήταν ο Μένιος, ο εξάδελφός του και εργοδότης του μέχρι εκείνη τη στιγμή. «Σήκω, Άλκη, να φύγεις», του φωνάζει με επιτακτικό τόνο, λιγομίλητος και απόλυτος όπως πάντα. Πετάχτηκε επάνω σαν ελατήριο. Βγήκε έξω στην αυλή από την αποθήκη του ισογείου όπου κοιμόταν. Άντλησε νερό με δυο τρεις κινήσεις του λεβιέ της τουλούμπας και το νερό έτρεξε άφθονο και δροσερό. Πλύθηκε στα γρήγορα και σκουπίστηκε με το πουκάμισό του. «Είμαι έτοιμος, Μένιο, φεύγω», λέει ο νεαρός φουριόζος. «Στάσου!» τον σταματάει ο εργοδότης του. «Πάρε ένα δεκάρικο για το λεωφορείο». Εκείνη τη στιγμή πρόβαλε στο κατώφλι του σπιτιού η θεια Μήτσαινα, η οικοδέσποινα, κρατώντας ένα δεματάκι. «Πάρε λίγο ψωμί και τυρί για το δρόμο, παλικάρι μου», και του έδωσε το διπλωμένο σταυρωτά από τις τέσσερις άκρες μαντήλι. «Ευχαριστώ πολύ, γεια σας», τους φωνάζει και έγινε καπνός. Έτρεχε στον ίσιο και φαρδύ δρόμο, ατενίζοντας τον ορίζοντα του απέραντου μακεδονικού κάμπου και ένιωθε, ότι δεν τον χωρούσε πια. Νέοι ορίζοντες ανοίγονταν μπροστά του, διάπλατοι. Ήταν Σεπτέμβρης του 1958. Ο Αλκαίος (Άλκης το χαϊδευτικό του), στα δεκάξι του με τη φλόγα της μάθησης άσβεστη και με όνειρα πολλά. Γεννημένος στο Δράσκελο, ένα ορεινό χωριό των Πιερίων, το Μάρτη του 1942, από γονείς αγρότες, στην περί-
10
ΠΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
0000000000000 οδο της γερμανικής κατοχής. Ήταν το τέταρτο παιδί κατά σειρά από τα πέντε που είχε η οικογένεια. Μεγάλωσε μέσα σε ένα περιβάλλον όπου βασίλευε η αγάπη, η ηθική, η εντιμότητα και η οικογενειακή στοργή. Ο πατέρας του, ένας φιλήσυχος αγνός άνθρωπος, στην κυριολεξία άγιος, πήγαινε με το σταυρό στο χέρι, που λένε. Η μητέρα του, καλοκάγαθη μα με ένα πηγαίο δυναμισμό παρά το μικρό της ανάστημα. Άστραφτε και βρόνταγε αν γινόταν κάτι στραβό. Για την κατοχή έμαθε αργότερα, από τις αφηγήσεις των μεγαλυτέρων του, για τα δεινά, την πείνα και τις βαναυσότητες που υπέστη ο ελληνικός λαός, κάτω από τη γερμανική μπότα. Τον εμφύλιο, όμως, που ακολούθησε, τον έζησε σε όλη του την αγριότητα. Σκοτωμοί, εκτελέσεις και από τα δύο μέρη, ολοκαυτώματα! Το χωριό του το έκαψε ο στρατός, γιατί ήταν κρησφύγετο των ανταρτών. Αυτή ήταν, τουλάχιστον, η επίσημη δικαιολογία. Οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν σε ένα εγκαταλελειμμένο εγγλέζικο στρατόπεδο λίγο έξω από τη Βέροια. Παρέμειναν εκεί για τρία χρόνια μέχρι το τέλος του εμφυλίου. Επιστροφή στο χωριό το 1950. Με μια μικρή βοήθεια από το κράτος και με προσωπική εργασία ξανακτίστηκε το χωριό και δεν άργησε να βρει τον κανονικό του ρυθμό. Ο άνθρωπος όταν στερηθεί τα πάντα και του μείνει μόνο η ελπίδα, αντλεί από μέσα του δυνάμεις για την επιβίωση, τέτοιες, πού απορεί και ο ίδιος που τις είχε κρυμμένες! Στο μικρό σπιτάκι, δύο δωματίων όλο κι όλο, έζησε ο Άλκης ευτυχισμένα παιδικά χρόνια. Ίσως τα πιο ευτυχισμένα, παρόλο που ήταν “Πέτρινα Χρόνια”. Μόλις που εξασφαλίζονταν το ψωμί, κι αυτό με πολλή δυσκολία. Αυτό όμως δεν τον εμπόδιζε να χαίρεται την κάθε στιγμή, να απολαμβάνει την οικογενειακή θαλπωρή. Γενικά η περίοδος που τα παιδιά μιας οικογένειας διανύουν την ηλικία από 5 μέχρι τα 15 είναι τα καλύτερα χρόνια για τα παιδιά αλλά και για τους γονείς. Οι δεσμοί την περίοδο αυτή είναι πολύ ισχυροί. Ο ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ
11
140 × 210 SPINE: 9.5 FLAPS: 70
«Η λιάχα», εκδόσεις Οσελότος 2010 «Ηλιαχτίδες», εκδόσεις Οσελότος 2012 «Η Βεργίνα», εκδόσεις Οσελότος 2013
Ξ
ύπνησε από ένα γερό σκούντημα. Ήταν ο Μένιος, ο εξάδελφός του και εργοδότης του μέχρι εκείνη τη στιγμή. «Σήκω, Άλκη, να φύγεις», του φωνάζει με επιτακτικό τόνο, λιγομίλητος και απόλυτος όπως πάντα. Πετάχτηκε επάνω σαν ελατήριο. Βγήκε έξω στην αυλή από την αποθήκη του ισογείου όπου κοιμόταν. Άντλησε νερό με δυο τρεις κινήσεις του λεβιέ της τουλούμπας και το νερό έτρεξε άφθονο και δροσερό. Πλύθηκε στα γρήγορα και σκουπίστηκε με το πουκάμισό του. «Είμαι έτοιμος, Μένιο, φεύγω», λέει ο νεαρός φουριόζος. «Στάσου!» τον σταματάει ο εργοδότης του. «Πάρε ένα δεκάρικο για το λεωφορείο». Εκείνη τη στιγμή πρόβαλε στο κατώφλι του σπιτιού η θεια Μήτσαινα, η οικοδέσποινα, κρατώντας ένα δεματάκι. «Πάρε λίγο ψωμί και τυρί για το δρόμο, παλικάρι μου», και του έδωσε το διπλωμένο σταυρωτά από τις τέσσερις άκρες μαντήλι. «Ευχαριστώ πολύ, γεια σας», τους φωνάζει και έγινε καπνός. Έτρεχε στον ίσιο και φαρδύ δρόμο, ατενίζοντας τον ορίζοντα του απέραντου μακεδονικού κάμπου και ένιωθε, ότι δεν τον χωρούσε πια. Νέοι ορίζοντες ανοίγονταν μπροστά του, διάπλατοι.
ISBN 978-960-564-364-5
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:
Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E–MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr
0_cover_makedonas.indd 1
ΠΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
Άλλα έργα του Πάνου Στεφανόπουλου
ΠΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Πάνος Στεφανόπουλος γεννήθηκε στο Δάσκιο Ημαθίας στις 9 Μαρτίου του 1942. Τελείωσε το Δημοτικό στο χωριό του. Στα δεκάξι του μπήκε στη Νυχτερινή Σχολή Μαθητείας, στη Βέροια, στο τμήμα Ηλεκτρολόγων, όπου αποφοίτησε μετά από 4 χρόνια. Υπήρξε άριστος μαθητής τόσο στα Θετικά όσο και στα Θεωρητικά μαθήματα. “Ουδέν πρόβλημα άλυτο διά τον Π. Στεφανόπουλο”, έλεγε ο σπουδαίος μαθηματικός Γ. Τσαλέρας, οι δε εκθέσεις του διαβάζονταν σε όλα τα γυμνάσια και λύκεια της πόλης από τον μεγάλο φιλόλογο Χρ. Τσολάκη. Το 1965 προσελήφθη στην ESSO PAPPAS στη Θεσσαλονίκη. Το 1972 εργάστηκε για ένα χρόνο περίπου στο TRECATE της Β. Ιταλίας στο ξεκίνημα ενός διυλιστηρίου Από τα τέλη του 1972 προσελήφθη στη MOTOR OIL και εγκαταστάθηκε στο χωριό Κυρά Βρύση Κορινθίας όπου και ζει μέχρι σήμερα. Το 1973 παντρεύτηκε στο Boho της Β. Ιρλανδίας την Patricia Watters και απέκτησαν 4 παιδιά. Ταξίδεψε σε πολλές χώρες, λόγω της δουλειάς του, σε Ιταλία, Γερμανία, Βέλγιο, Αγγλία, Ιρλανδία, Καναδά, ΗΠΑ, Ρωσία, Αζερμπαϊτζάν και αλλού.
6/4/2016 4:48:55 μμ