Τρεις ιστορίες για ανθρώπους που έφτασαν στις άκρες του κόσμου by Εκδόσεις Οσελότος

140 × 210 SPINE: 3 FLAPS: 80

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΜΆΛΛΗΣ

«Ο Δημήτρης Μάλλης φτιάχνει χώρους εκεί που δεν υπάρχουν, στήνει διαλόγους εκεί που πρότερα κυριαρχούσε η σιωπή, μπολιάζει με κίνηση την ακινησία. Δημιουργεί με τον λόγο του μια αμεσότητα, του φίλου που θέλει να σου εμπιστευτεί κάτι επείγον και πολύ σημαντικό αλλά παράλληλα και απόλυτα ειλικρινές και αληθινό. Η γραφή του ισορροπεί μεταξύ του διεισδυτικού γραπτού και του οικείου δυναμικού προφορικού στοιχείου».

ιστορία ενός βασιλόπουλου που κατέβηκε στα βάθη της γης και έλιωσε τρία ζευγάρια σιδερένια παπούτσια ψάχνοντας να βρει την αγαπημένη του εκεί που ο ήλιος δεν βασιλεύει ποτέ. Η ιστορία ενός ψαρά που βρέθηκε σε έναν τόπο μαγεμένο και βάλθηκε να λύσει αυτός τα μάγια. Και τέλος η ιστορία ενός βασιλιά κι ενός δασκάλου που θέλησαν να γνωρίσουν τη σοφία όλου του κόσμου, σε ένα ταξίδι που κράτησε μια ολόκληρη ζωή. Τρία λαϊκά παραμύθια για ανθρώπους που έφτασαν στις άκρες του κόσμου, αναζητώντας το όνειρό τους.

ΤΡΕΙΣ ΙΣΤΟΡΊΕΣ

Δημήτρης B. Προύσαλης

Τρεις ιστορίες

ISBN 978-960-564-216-7 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

0_cover_malis3istories.indd 1

για ανθρώπους που έφτασαν στις άκρες του κόσμου ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΜΆΛΛΗΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ο σ ε λ ότ ο ς

Ο Δημήτρης Μάλλης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Παιδαγωγικά στο Ηράκλειο Κρήτης και είναι τελειόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετεκπαιδεύτηκε στη Γενική Αγωγή στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. Ζει και εργάζεται ως δάσκαλος στη Σαλαμίνα. Παράλληλα συμμετέχει με διάφορα μουσικά σχήματα σε συναυλίες στην Αθήνα και την περιφέρεια. Η αγάπη του για τα παραμύθια τον οδήγησε το 2011 να μαθητεύσει στην τέχνη της αφήγησης. Νιώθοντας την ανάγκη και την ευθύνη να μοιραστεί τον θησαυρό της λαϊκής προφορικής παράδοσης, και με πολλή χαρά, αφηγείται ιστορίες σε μικρούς και μεγάλους. Έχει αφηγηθεί σε μουσεία, χώρους πολιτισμού, φεστιβάλ, πλατείες και καφέ στην Αθήνα, στον Βόλο, στο Πήλιο, στη Νάξο κ.α. Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας αφήγησης «Παραμυθανθός». Συμμετοχή σε συλλογικές εκδόσεις: «Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Το Μέλι Στη Ζωή μας», «Μουσειοπαιδαγωγική και Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες – Θεωρία και Πράξη», Π. Κόκκοτας – Κ. Πλακίτση (Επ.), 2005, Εκδόσεις Πατάκη, «Ο Γιάννης και ο Δράκος», «Παραμύθια από το στόμα στο χαρτί και από το χαρτί στο στόμα», Δ.Β. Προύσαλης (Επ.), 2014, Αθήνα, Εκδόσεις Απόπειρα. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό «Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών – Έρευνα και Πράξη». email: dimitrisml@yahoo.gr

1/12/2014 4:56:58 μμ

Τιτλος Τρεις ιστορίες για ανθρώπους που έφτασαν στις άκρες του κόσμου Συγγραφέας Δημήτρης Μάλλης Σειρα Παιδική λογοτεχνία [3358]1114/15 Εικονογραφηση Εμμανουέλα Κακαβιά Επιmελεια - Διορθωση Κωνσταντίνα Σαρρή Layout - Design Myrtilo, Λένα Παντοπούλου Copyright© 2014 Δημήτρης Μάλλης Πρώτη Εκδοση Αθήνα, Δεκέμβριος 2014

ISBN 978-960-564-216-7

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα. Ο συγγραφέας φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τις γνώμες και περιγραφές που διατυπώνονται σε αυτό το βιβλίο. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν αρμοδιότητα για την επιβεβαίωση ή την άρνηση του περιεχομένου ούτε παρέχουν εγγύηση για την αλήθεια των δηλώσεων του συγγραφέα. Εναπόκειται στον αναγνώστη να κρίνει ανεξάρτητα για το αν γίνεται δέκτης ψευδών δηλώσεων ή όχι. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν καμία ευθύνη προς οποιοδήποτε πρόσωπο ή οντότητα θίγεται ή υφίσταται απώλεια ή ζημία προερχόμενη από τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν βιβλίο ή τη χρήση αυτών ή την πίστη σε αυτές.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108 E-MAIL: ekdoseis.ocelotos@gmail.com www. ocelotos. gr

Δημήτρης Μάλλης

Τρεις ιστορίες για ανθρώπους που έφτασαν στις άκρες του κόσμου

Στην Καλλιρρόη που ΄χει τα χείλη κόκκινα σαν τον χυμό απ΄ το ρόδι

Πρόλογος

ταν καλοκαίρι του 2005 όταν μια πρόσκληση για αφήγηση με ταξίδεψε στη Μήλο. Εκεί, μέσα στην εσωτερική αυλή μιας εκκλησίας στην Πλάκα, αφηγήθηκα ιστορίες στον κόσμο που είχε έρθει να ακούσει με την καρδιά του ανοιχτή. Μετά το τέλος της αφήγησης, με πλησίασε ένα νεαρό ζευγάρι όπως συνήθως κάνουν όσοι έχουν κάτι να μοιραστούν μαζί σου από αυτό που έζησαν την ώρα της ιστόρησης. Μου συστήθηκαν ως Δημήτρης και Ρόη και έγινε μια γνωριμία που άνοιξε διαύλους επικοινωνίας. Μας αποκάλυψε το κοινό νήμα που μας συνδέει: ήμασταν δάσκαλοι. Η επαφή μας με τον Δημήτρη διατηρήθηκε μέσα στον χρόνο με μικρές συνεργασίες και αραιές εξ αποστάσεως επαφές σε άτακτα χρονικά διαστήματα, μέχρι που ξανασυναντηθήκαμε σε ένα εισαγωγικό εργαστήρι για την παραμυθιακή αφήγηση στο Εργαστήρι Μελέτης της Παιδικής Ηλικίας της Εμμανουέλας Κατρινάκη.

b 7

Το δεκάωρο «κέρασμα» του 2012 μας έφερε συνταξιδιώτες σε μια μεγαλύτερης διάρκειας διαδρομή που κράτησε δύο χρόνια αποκαλυπτικά για την ποιότητα των ανθρώπων που γνώρισα το 2005 και μπροστά σε μιαν άλλη διαπίστωση: είμαστε δάσκαλοι που μας αρέσει να αφηγούμαστε όσα σημαντικά κι αληθινά κρύβονται πίσω από τα ψέματα των παραμυθιών. Ο Δημήτρης έχει ένα μοναδικό χαρακτηριστικό. Αποτελεί πηγή αστείρευτης δημιουργικότητας, με μια ιδιαίτερη ικανότητα να μετασχηματίζει τις φόρμες που βρίσκει και να τις αποδίδει μέσα από τη δική του ξεχωριστή μυθοπλαστική ματιά. Στην κοινή μας πορεία των δύο χρόνων, οι συναντήσεις μας ─στα πλαίσια μιας ιδιαίτερα δημιουργικής στην αφήγηση ομάδας, της οποίας αποτελούσε μέλος─ αποκάλυψαν αυτήν την «ευκολία» του. Οι εισαγωγές του είχαν πάντα ενδιαφέρον, η αφήγησή του δεν γνώριζε περιορισμούς στην έκταση και η γραφή του ισορροπεί μεταξύ του διεισδυτικού γραπτού και του οικείου δυναμικού προφορικού στοιχείου. Ο Δημήτρης φτιάχνει χώρους εκεί που δεν υπάρχουν, στήνει διαλόγους εκεί που πρότερα κυριαρχούσε η σιωπή, μπολιάζει με κίνηση την ακινησία. Δημιουργεί με τον λόγο του μια αμεσότητα του φίλου που θέλει να σου εμπιστευτεί κάτι επείγον και πολύ σημαντικό, αλλά παράλληλα και απόλυτα ειλικρινές και αληθινό. Συγκροτεί πλαίσια και συνθέσεις αναγκαίες και ικανές για τη συ-

8 b

νάντηση υποθέσεων, μηνυμάτων και διαθέσεων μέσα από τη διακριτική συνύπαρξη αντιθετικών συναισθημάτων που γεννούν εντάσεις εσωτερικές και απαραίτητες για τη συνέχεια της αφήγησης. Το παρόν κείμενό του αποτελεί έναν τέτοιο καμβά. Έχοντας αφηγηθεί προφορικά τις τρεις εγκιβωτισμένες ιστορίες, τους δίνει έναν αέρα προφορικότητας που δεν συναντάμε συχνά σε προϊόντα του γραπτού λόγου, αλλά κρατά συνάμα και την ισορροπία του με τη έντεχνη αποτύπωση της γραφής χωρίς το περιεχόμενο να ασφυκτιά μέσα στους κανόνες του εκτεχνολογημένου λόγου. Η ιδέα του να φτιάξει μια ιστορία-πλαίσιο (frame story), μέσα στην οποία να ανασαίνουν λειτουργικά και ισότιμα τρεις ιστορίες, εμπλουτίζει την εξέλιξη της σύνθεσής του και δημιουργεί ένα πολύ ενδιαφέρον συνολικό αποτέλεσμα. Εύχομαι όσοι διαβάσουν τη δουλειά του Δημήτρη να ταξιδέψουν μαζί με τους πρωταγωνιστές στις άκρες του κόσμου και η παρούσα προσπάθεια να φέρει και άλλες τέτοιες δημιουργικές αποτυπώσεις του προφορικού πολυταξιδεμένου στον χρόνο παραμυθιακού λόγου, που θα ανασαίνει και θα συναρπάζει συνάμα και μέσα από την έκφραση και τη φόρμα του γραπτού. Δημήτρης Β. Προύσαλης Δάσκαλος και αφηγητής λαϊκών παραμυθιών b 9

Το ξέρεις, εκεί που λες δεν φτάνει μια ζωή να βρει κανείς αυτό που αναζητάει, να σου κι έρχεται μια στιγμή, μονάχα μια στιγμή μικρούλα σαν τελεία, με δώρα φορτωμένη ανέλπιστα. Κι εκεί που λες, με σιγουριά, πως δρόμους μακρινούς πρέπει κανείς να πάρει, αν θέλει να βρει την τύχη του, τότε καταλαβαίνεις πως φτάνει μόνο ένα βήμα. Για εκείνο που αγαπάς σε άλλα μέρη θα βρεθείς, άγνωστα, ξένα και θα τα βάλεις με θεριά και θα ματώσεις και θα νικήσεις ώσπου να μάθεις πως χρειαζόταν μόνο λίγο φως, μία φλογίτσα και πέντε όλες κι όλες κουβέντες για να σου φανερωθεί ο θησαυρός. Λοιπόν, φύγε ή μείνε για πάντα εδώ, το ταξίδι δεν το γλυτώνεις. Και αν, σαν κι εμένα, εσύ καλέ μου αναγνώστη, μέσα στις ιστορίες και στα βιβλία χάνεσαι και ψάχνεις, ψάχνεις και χάνεσαι… άκου τώρα για αυτό το βασιλόπουλο… b 11

12 b

ΤΟ ΒΙΒΛΊΟ ΚΑΙ ΤΟ ΡΌΔΙ

… Που ζούσε, λένε, πολλά χρόνια πριν, σε έναν τόπο πολύ μακριά από εδώ κι ήταν όμορφο σαν τον ήλιο του πρωινού. Μια μέρα, στην κάμαρή του καθόταν. Ένα βιβλίο είχε ανοίξει, καλή ώρα, και διάβαζε μια ιστορία για την αγάπη. Για ένα παλικάρι που χτύπησε, λέει, την πόρτα της αγαπημένης του κι εκείνη ρώτησε: «Ποιος είναι;» «Άνοιξε, καλή μου, είμαι εγώ!» «Να φύγεις», ακούστηκε η φωνή της τότε πίσω από την πόρτα. «Εσύ κι εγώ, να ξέρεις, δεν χωράμε στην ίδια κάμαρη!» Κι έφυγε το παλικάρι, με κλάματα στα μάτια. Χάθηκε σε μιαν έρημο. Αυτή την ιστορία διάβαζε το βασιλόπουλο και εκεί ήταν που σταμάτησε να πάρει μιαν ανάσα. Έπιασε στα χέρια του ένα ρόδι b 13