Circulair én fossiel… Kan dat?

EEN STERK STAALTJE INNOVATIE IN HET WESTELIJK HAVENGEBIED

Circulair én fossiel… Kan dat?

Staal en milieuvriendelijk. Dat klinkt als een totale paradox. Toch staat ook circulair in deze sector hoog op de agenda. Deels met succes: schrootijzer is volledig te recyclen tot nieuw staal, en dat gebeurt dan ook volop. Enige minpunt: om staal te produceren heb je altijd de fossiele grondstof antraciet nodig. “Van dat minpunt maken wij een pluspunt.”

JAN-OTTO VAN OLST

Functie: algemeen directeur Woonplaats: Goch (Duitsland) Burgerlijke staat: getrouwd Hobby’s: Mijn werk is mijn hobby Motto: Kan niet bestaat niet - het is een kwestie van tijd of geld.

HANS MATTHEIJER

Functie: Hoofd commercie Woonplaats: De Rijp Burgerlijke staat: gehuwd Hobby’s: Muziek en golfen Motto: Never give up.

Jan-Otto van Olst is een optimist bij uitstek. Pionieren in het hart van de staalindustrie - ga er maar aan staan. De directeur van KB Group is zeker over de toekomstkansen voor zijn bedrijf. “Het staalproductieproces gaat in de basis al decennialang op dezelfde manier. Dan vraagt het soms inderdaad wat meer overtuigingskracht en geduld om zaken te veranderen. Maar met onze innovatieve processingtechnieken kunnen wij een serieuze bijdrage leveren aan de inspanningen die door deze sector al geleverd worden op het gebied van milieu-ontlastende maatregelen.”

Geen wild-west-taferelen dus in het Westelijk Havengebied in Amsterdam, waar KB Group sinds medio 2020 een eigen terminal van 80.000 vierkante meter heeft. Juist niet. Open en transparant zijn de codewoorden. “Onze klanten weten precies wat ze aan ons hebben - zeker qua kosten - en dat is in deze business absoluut een eyeopener.”

Antraciet

Een van de grote uitdagingen voor de staalindustrie ligt bij het gebruik van antraciet, een noodzakelijk ingrediënt voor staal. “IJzererts of gesmolten ijzer alleen volstaat niet bij de productie van staal. Sterker nog: je hebt antracieten ‘nootjes’ nodig van 6 millimeter of groter. Bij de winning van antraciet blijft dus veel product ongebruikt omdat het te klein is. Bij KB Group hebben we een proces ontwikkeld om van dat te kleine antraciet - de ‘fines’ - pellets te maken van 6 millimeter of groter, net wat je wilt. Zo hoeft er geen korrel antraciet verloren te gaan - en dat is absoluut milieuwinst”, legt Jan-Otto van Olst uit.

KB kan niet alleen de grootte maar ook het koolstofgehalte van de pellets bepalen: hoe hoger dat is, hoe sterker staal je ermee kunt produceren. Bijkomend voordeel van deze antracietpellets is dat ze bovendien kunnen dienen als alternatief voor hoogovencokes waarvan de productie door het verkooksen van metallurgische steenkool een energie slurpend verbrandingsproces is met veel CO2-uitstoot. “Met onze antracietpellets heb je dan direct negentig procent minder uitstoot.

Statiegeld

Begonnen in 2015 als dienstverlener in het staalverwerkings- en productieproces opereert KB Group nu volledig zelfstandig als verwerker en producent. Wél op een vernieuwende en circulaire manier. “We maken letterlijk de cirkel rond en schakelen daarbij alle tussenstappen uit voor onze klanten. We kopen het schroot in van bouwbedrijven voor een vast tarief, laten het verwerken tot staalplaten en andere basic staalproducten en leveren het weer terug aan diezelfde bedrijven.” Dat vaste tarief is nieuw - de prijzen voor schroot wisselen bijna dagelijks. “Bedrijven zijn het zat om veel tijd te steken in het speuren naar de ‘beste’ prijs. Met een vast, scherp tarief hoeft dat niet meer. Om zo te kunnen werken, vragen we van de bedrijven wel commitment: een contract voor

een half jaar of een jaar voor de levering van schroot. Dat geeft ons allebei zekerheid. Wij noemen dat intern ook wel het statiegeldproces.”

Meerwaarde creëren

Naast de antracietpellets en de staalschrootactiviteiten richten Jan Otto van Olst en zijn team van hands-on sectorspecialisten zich op het duurzaam creëren van toegevoegde waarde. “Bijvoorbeeld door veredeling, verwerking en de op- en overslag van diverse (afval) grondstoffen voor met name de staalindustrie, bouw en recycling. Ons team is recent versterkt met Hans Mattheijer, een havenman met een grote ervaring in de sector.”

Plus voor de haven

In het Westelijk Havengebied zit de KB Group direct aan de kade voor de aan- en afvoer van materiaal met binnenvaart, coasters en grote zeeschepen tot 285 meter lengte en 14 meter diepgang. En ook per spoor en over de weg is deze locatie uitstekend bereikbaar. “Amsterdam is echt een multimodale hub voor de verschillende regionale en internationale ladingstromen. Vanaf die locatie kunnen we onze diensten aanbieden aan een brede klantenkring in binnen- en buitenland.” KB Group draagt zo bovendien bij aan de ambities van de Amsterdamse haven om de rol van circulariteit en het creëren van toegevoegde waarde met behoud van de maritieme functie te vergroten.

Ook in Duitsland

KB Group heeft ook een vestiging in het Duitse Goch, net over de grens bij Nijmegen. “Daar zitten we op een eigen terrein van 20.000 vierkante meter met een loods van 4.000 vierkante meter. Deze loods - met een hoogte van maar liefst 16,85 meter onder de spanten - zetten we momenteel in voor de indoor bewerkingsprocessen en opslag van special products voor onder meer de staalindustrie en glastuinbouw”, vertelt Jan-Otto van Olst. De strategische ligging aan de rand van het Ruhrgebied is een uitkomst. “Hiervandaan weten de goederen hun weg naar de eindgebruikers over de weg en over het water prima te vinden.”

En de twee locaties hebben nóg een voordeel. “Dankzij de complementaire functies van de beide locaties zijn we in staat om onze dienstverleningspakketten integraal aan te bieden.” <

SLOPER FOCUST STEEDS MEER OP HERGEBRUIK

De beuk erin?

Dat sloopwerk per definitie neerkomt op grof beukwerk is echt iets van de vorige eeuw. Nuance en letten op de details is al jarenlang de gewoonste zaak van de wereld voor slopers. De reden? Recycling en hergebruik staan centraal. “Een goede sloper ontwikkelt een scherpe blik op elke kans om circulair te ondernemen.”

Stoffeninventarisatie. Daar begint elke sloopklus mee voor de mensen van Van Leeuwen Zwanenburg Sloopwerken, kortweg VLZS. “We kijken welke technische zaken herbruikbaar zijn: schakelapparatuur, kabelgoten, dat soort materiaal. We strippen het pand dat gesloopt gaat worden van die materialen. Onze medewerkers beoordelen, sorteren, reinigen en repareren alles zodat het daarna weer terug kan naar de klant of een externe partij om opnieuw gebruikt te worden. Helemaal cradle-to-cradle, dus”, vertelt directeur Marcel van Leeuwen. Hij is de vierde generatie aan het roer van het familiebedrijf dat al zestig jaar actief is in sloopwerk en asbestsanering - Marcel van Leeuwen kwam er in 1993 bij en is sinds 2008 enig aandeelhouder. Circulair slopen heeft in al die tijd aan belang gewonnen.

Van A tot Z

Dat slopen meer is dan een kwestie van eenvoudigweg de hele boel neerhalen, blijkt ook uit het feit dat VLZS voor zijn klanten het totale proces eromheen ook voor zijn rekening neemt. “Dus van vergunningaanvraag en stoffeninventarisatie tot en met recycling en verwerking van alle afvalstromen.” Total Care noemen ze dat bij VLZS - klanten hebben na de opdrachtverstrekking geen omkijken meer naar het werk. Dat gaat in nog sterkere mate op voor asbestsanering, waar meer regels en verplichtingen gelden. “Logisch ook: met elke dag 75 tot 110 man aan het werk op diverse sloop- en saneringsprojecten staat de veiligheid en gezondheid van mijn mensen voorop. We werken dan ook volgens alle arbo-voorschriften en andere wet- en regelgeving”, legt Marcel van Leeuwen uit.

In stilte

VLZS werkt voor klanten in heel Nederland, met een sterke focus op de industrie en de retail. Veel van die sloopklussen zijn het voorstadium van renovatiewerk. “Dat we veel oog hebben voor hergebruik is dan ook niet zo heel verrassend: dat past uitstekend bij het principe van renovatie.” Onder de klanten van VLZS een aantal landelijke supermarktketens, maar ook medische instellingen, winkels, bouwbedrijven en fabrieken.

Zelfs voor een stofvrije en geruisloze sloopklus - omdat in het ziekenhuis, het hotel of het bedrijfspand waar dat moet gebeuren ondertussen gewoon wordt doorgewerkt - draaien de medewerkers van VLZS hun hand niet om. “Wij snappen heel goed dat de operaties in een ziekenhuis gewoon door moeten kunnen gaan en dat reizigers op Schiphol moeiteloos van en naar de gate kunnen komen - zonder hinder te ondervinden van stofwolken of oorverdovende herrie. Zo tussen alle bedrijven door laveren is voor ons een tweede natuur geworden.” <

Gebrouwen door Vrouwen

brengt de digitale vrijmibo tot aan de deur

Zeven meiden runnen gezamenlijk het biermerk Gebrouwen door Vrouwen vanuit de Houthavens in Amsterdam. Op het industrieterrein tussen onder andere Brandt&Levie, de Preal en Republic Kitchen staat een loods vol met fusten en flessen bier. De fusten staan alweer een paar weken stil; door de nieuwe lockdown zijn alle horecaklanten gesloten. Ook de eigen bar op de Jan Pieter Heijestraat is gesloten, de dames hebben hem maar omgebouwd tot winkeltje waar je koud bier kunt ophalen.

Sinds de eerste lockdown in het voorjaar is de bedrijfsvoering van Gebrouwen door Vrouwen totaal veranderd. Van biermerk dat zich met name op horeca concentreerde, is het inmiddels een soort borrel- & pakketservice geworden. De dames vertellen: “Onze webshopomzet is met 2000 procent gestegen, we brengen nu elke dag tientallen pakketjes rond. Ook bedrijven weten ons te vinden om hun virtuele borrel te organiseren. We stellen borrelpakketten op maat samen. Dat doen we met Deli-Evie, een delicatessenwinkel uit Landsmeer. Zo krijgen alle werknemers een pakketje thuis met onze bieren en superdeluxe, verse snacks. Ondertussen zijn we meesters in orderpicken, inpakken, doosjes dichtplakken en efficiënte routes bedenken. Sascha, normaal gesproken onze accountmanager die langs alle kroegen in Amsterdam gaat, is tegenwoordig ‘Chef Pakket’ en leidt de logistiek in goede banen.” Ook de verkoop in de retail is verdriedubbeld tijdens de coronacrisis. “Mensen kopen op dit moment minder pils en meer speciaalbier in de supermarkt. Dit werkt natuurlijk erg in ons voordeel. Met klanten als Albert Heijn, Hema en Marqt is ons bier landelijk goed verkrijgbaar en gooien bierliefhebbers in het hele land de Bloesem Blond, Gember Goud en Gin Weizen in hun mandje. Wij hopen natuurlijk dat de horeca zo snel mogelijk weer open gaat, inclusief onze eigen bar, maar door deze extra inkomsten houden we ons hoofd boven water.”

Hoe het begon

Gebrouwen door Vrouwen bestaat nu ruim vijf jaar. Het bedrijf is ontstaan uit een hobby van de zussen Tessel en Do: “Wij brouwden bier in onze keuken. Toen een kroegeigenaar hiervan hoorde wilde hij het heel graag op tap hebben. Twee zussen die bier brouwen, dat vond hij geweldig. Hierna meldden zich ook andere cafés en restaurants. De hobby groeide al snel uit tot een tweede fulltime baan. Na driekwart jaar proberen besloten we daarom onze baan op te zeggen en fulltime ondernemer te worden. Een groot avontuur, onwijs leuk en bijzonder. We hebben nu acht bieren waar wij supertrots op zijn en die we zelf ook graag drinken.”

De bekendste van deze bieren is Bloesem Blond, een blond bier met vlierbloesem. “Ons motto is ‘lekker bier brouwen en vooral veel lol hebben tijdens het brouwen en opdrinken’.” Dit jaar brouwen de dames maar liefst 400.000 liter bier en zal de omzet naar verwachting stijgen naar ruim 1,5 miljoen euro.

Boek vol ervaringen

Om andere vrouwen te inspireren ook te gaan ondernemen is in mei een boek uitgebracht waarin de onderneemsters al hun ervaringen delen: ‘Gebrouwen door Vrouwen: Van brouwhobby tot succesvol biermerk’. “We vertellen hierin over de successen, maar juist ook de valkuilen en dilemma’s die we hebben niet heel gezellig uit, maar door leuke samenwerkingen met lokale ondernemers en door toch door te gaan met het ontwikkelen van nieuwe bieren houden we de lol er in en hebben we heel veel zin in 2021!” <

doorstaan. De toekomst ziet er op dit moment

Virtuele borrel

“Wil jij ook een virtuele borrel organiseren? Mail ons op info@gebrouwendoorvrouwen.nl en wij gaan het voor je regelen! Voor actuele ‘support your local’-acties en een kijkje achter de schermen van Gebrouwen door Vrouwen volg je ons op Instagram of Facebook.”