Plannen voor een eigen bedrijf en kun je wel wat hulp gebruiken?

Al enkele jaren organiseren de gemeenten in Noordoost Fryslân samen met lokale partners bijeenkomsten voor startende ondernemers. Deelnemers kunnen daar ontdekken of het ondernemerschap iets voor ze is én kunnen leren hoe je je hierop het beste kunt voorbereiden. De kracht van deze bijeenkomsten zit in de lokale aanpak maar ook in de ontmoetingen en het leren van elkaar. Door Corona konden we elkaar lange tijd niet fysiek ontmoeten en hebben we de startersavonden in 2020 moeten uitstellen. Ondertussen hebben we achter de schermen ons programma verder verbeterd zodat we startende ondernemers nog beter van dienst kunnen zijn. Dit alles met als doel meer economische impact en blijvend resultaat.

We willen onder andere in september “De Ondernemersschool” aanbieden in samenwerking met Qredits en lokale partijen in de regio.

De Ondernemersschool De Ondernemersschool heeft één doel: de startende ondernemer zo goed mogelijk voorbereiden op het ondernemerschap. De focus ligt op het schrijven van een ondernemingsplan en het vergroten van ondernemersvaardigheden. Met een groep van maximaal 20 ondernemers in spé, en onder begeleiding van een coach/docent, schrijf je in tien weken tijd je eigen ondernemingsplan.

Wat krijg je? • 10 (gast)lessen van experts en een vaste docent die je kan begeleiden • Toegang tot de e-learning “Ik word

Ondernemer” t.w.v. € 79,95 • Werkboek en schrijfmateriaal • Een ondernemingsplan van jouw onderneming • Certificaat van de Ondernemersschool

De kosten voor deze training bedragen € 275,-; wij willen deze aanbieden voor € 99,-.

Aanmelden We hebben plaats voor maximaal 20 deelnemers. Wilt u meer informatie of zich nu al aanmelden? Mail dan gerust naar een van de bedrijvencontactfunctionarissen:

Ingrid Vellinga op i.vellinga@noardeast-fryslan.nl Jeldrik Doevendans op j.doevendans@achtkarspelen.nl Maja Zijlstra op m.zijlstra@dantumadiel.frl Jan Sijtsma op JSijtsma@t-diel.nl

Of kijk op www.qredits.nl/academy/ondernemersschool

Optimisme over gebruik bodemverbeteraar bokashi in Noordoost-Fryslân

Bokashi biedt goede mogelijkheden om lokale reststromen te verwerken tot bodemverbeteraar. Het gaat om berm- en natuurgras van gemeenten en natuurorganisaties, en slootmaaisel afkomstig van het Wetterskip Fryslân. Voor agrariërs is bokashi een interessant middel om de bodemkwaliteit te verbeteren. Dat wijst een driejarige praktijkproef op vijf boerenbedrijven in Noordoost-Fryslân uit.

De onderzoekers concluderen wel dat de bodem meer tijd nodig heeft voordat de effecten van bokashi echt goed kunnen worden gemeten. De initiatiefnemers willen het experiment daarom verlengen. Gemeente Dantumadiel en Wetterskip Fryslân zijn daarnaast ook enthousiast over de kansen voor de lokale, circulaire economie.

Kansen In Nederland komt steeds meer aandacht voor goed bodembeheer. Een betere bodemkwaliteit levert meer gewassen op en kwalitatief beter voedsel. Daarnaast draagt het bij aan de klimaatopgave en een grotere biodiversiteit. Daarom is de afgelopen jaren de interesse voor de bokashi-methode als bodemverbeteraar toegenomen. Mede omdat bokashi - Japans voor ‘goed gefermenteerd organisch materiaal’ - gemaakt kan worden uit organische materialen zoals (natuur)gras en berm- en slootmaaisel, biedt het voor waterschappen, gemeenten en terrein-beherende organisaties goede kansen voor het lokaal verwerken van hun reststromen.

Studenten In het praktijkexperiment zijn op vijf verschillende bedrijven in Damwâld (3), Ryptsjerk en Hallum drie jaar lang de effecten van bokashi-bemesting op bodem, gewas en water onderzocht. Studenten van Hogeschool Van Hall Larenstein hebben het onderzoekswerk uitgevoerd. Bokashi gemengd met drijfmest is daarbij vergeleken met alleen drijfmest en controlestroken waarop geen bemesting is toegepast. In deze proef is de bokashi gemaakt van hekkelspecie van Wetterskip Fryslân (60%), drijfmest (20%) en restvoer (20% kuilgras) van de veehouder in een kuilbult. Hieraan is bokashimix, bestaande uit zeeschelpen, kleimineralen en microferm toegevoegd.

Positief effect op grasproductie De praktijkproef toont aan dat bokashi een positief effect heeft op de productie van het grasland, terwijl de resultaten op maïspercelen vooralsnog tegenvallen. “De grasproductie neemt iets toe. Bij maïs zien we geen grote verschillen bij de stroken waarop bokashi is toegepast ten opzichte van de stroken waarop alleen drijfmest is uitgereden”, zegt projectmedewerker Marieke Jelsma van Hogeschool Van Hall Larenstein, tevens bestuurslid van de vereniging Noardlike Fryske Wâlden. “Bodemprocessen gaan langzaam. Het bodemleven moet zich aanpassen aan andere bemesting. Ook de verandering van het organische-stofgehalte in de grond gaat niet snel.” Om betere conclusies te kunnen trekken uit het beperkte experiment, wordt de praktijkproef zo goed als zeker met twee of drie jaar voortgezet.

Lokale reststromen “Alle projectpartners en ook de agrariërs zijn positief over de proef. De bokashi-methode biedt een mooie manier om lokale reststromen te verwerken tot een bodemverbeteraar. Dat past bij de kringloopgedachte. En daar gaan we in de toekomst steeds meer naar toe”, aldus Marieke Jelsma, die heeft meegeschreven aan het eindrapport. Afgelopen maart is de praktijkproef afgesloten met een online bokashi-symposium. Dat werd bijgewoond door ruim honderd mensen uit Fryslân en ver daarbuiten. Bestuurders Jan van Weperen van Wetterskip Fryslân en Rommy Kempenaar van de gemeente Dantumadiel gaven aan enthousiast te zijn over de bokashi-methode en zien het verwerken van lokale biomassa tot een bodemverbeteraar als kans om lokale groenstromen te verwaarden, wat dus gunstig is voor de lokale circulaire economie. Daarnaast ziet het waterschap ook een kans voor verbetering van het waterbergend vermogen van de bodem.

Aanvraag bij Versnellingsagenda De bokashiproef is een initiatief van Kenniswerkplaats Noordoost Fryslân, Nordwin College, Hogeschool Van Hall Larenstein, Wetterskip Fryslân, gemeente Dantumadiel, vereniging Noardlike Fryske Wâlden, Mulder Agro en Kenniscentrum Natuur en Leefomgeving (KCNL). Voor het vervolgonderzoek wordt via het Fjildlab een aanvraag gedaan bij de subsidieregeling Versnellingsagenda Noordoost-Fryslân.

Ook sluit het project aan bij het landelijke initiatief van Circulair Terreinbeheer, waarbij verschillende bokashi- en compostprojecten met elkaar worden vergeleken, en bij het streven om duidelijkheid in landelijk wet- en regelgeving te krijgen. Nu begeeft bokashi zich nog in grijs gebied. Inmiddels is er budget toegekend door Wetterskip Fryslân en vanuit het Ondernemersfonds Dantumadiel voor het vervolg.

Webinar en rapport Het webinar is terug te kijken via onderstaande link. Ook het volledige rapport met de tussentijdse resultaten is via deze link te lezen: https://www.nordwincollege.nl/ over-nordwin/projecten/24/bokashi.

Foto’s: Tim Wiersma

Versnellingsagenda stelt ruim 4,5 miljoen euro beschikbaar voor projecten in Noordoost-Fryslân

De subsidieregeling Versnellingsagenda heeft inmiddels aan 32 projecten subsidie toegekend die een impuls geven aan de economie van Noordoost-Fryslân. Naast de subsidie investeren bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en overheden gezamenlijk ook nog eens ruim 5 miljoen euro in hun projecten. Hieronder volgt een aantal van deze projecten die bijdragen aan een vitale en krachtige regio.

Bekijk het overzicht van alle projecten die subsidie hebben ontvangen op www.qop.nl

Versterken regiomarketing en toerisme Stichting Nootstroom ontvangt een bijdrage voor de regiomarketing van het culturele evenement Wadopera Peter Grimes. De Wadopera vindt in september 2021 plaats achter de zeedijk bij Paesens-Moddergat. De regiomarketing van het evenement richt zich niet alleen op het vermarkten van de Wadopera, maar stimuleert bezoekers om er een meerdaags verblijf van te maken in de regio. Ook investeert de Versnellingsagenda in een scholingsprogramma voor horecaondernemers van Koninklijke Horeca Nederland, regio Midden en Noordoost Friesland. Horecaondernemers kunnen vanaf september met het programma hun kennis verbreden, inspelen op toekomstige ontwikkelingen en de horecasector versterken. Daarnaast gaat een bijdrage naar Stichting Landschapstriënnale voor het project Bezienswaardigheden en Beleving. Voor 2023 is de titel Landschapstriënnale toegekend aan het Waddenkustgebied. Ter voorbereiding wordt een plan opgesteld met het recreatief en toeristisch aanbod van de regio om de belangstelling voor het gebied te vergroten.

Innovatie in de bouwsector en wendbaar vakmanschap Om de bouwsector meer circulair te maken, ontvangt Bouwgroep Dijkstra Draisma een bijdrage voor het telen, oogsten en verwerken van lisdodde tot een gecertificeerd isolatiemateriaal. Nabij Driezum wordt een pilotgebied ingericht om te onderzoeken of de lisdodde op grotere schaal marktklaar gemaakt kan worden als isolatiemateriaal. Verder investeert de Versnellingsagenda in het project Wendbaar Vakmanschap van een aantal bedrijven uit de regio, Bowinn, het Friesland College en het Nordwin College. In dit project worden bedrijven in de regio ondersteund om zich te ontwikkelen tot lerende organisaties. Daarnaast wordt elk kwartaal een masterclass georganiseerd voor alle bedrijven uit de regio om hen te informeren en te inspireren om met wendbaar vakmanschap aan de slag te gaan.

Tot 2024 subsidie beschikbaar en Qop ondersteunt De subsidieregeling Versnellingsagenda is tot 2024 beschikbaar voor projecten die werkgelegenheid, scholing, innovatie in de bouw- en metaalsector, een duurzame landbouwsector en regiomarketing in Noordoost-Fryslân stimuleren. Het team van stichting Qop kijkt samen met jou of het project inhoudelijk past binnen de Versnellingsagenda en welke stappen je kunt zetten om het project verder te brengen. Kijk voor meer informatie op www.qop.nl of neem contact op via info@qop. nl. Het subsidiebureau van de gemeente Noardeast-Fryslân, die deze regeling ook namens de provincie Fryslân, de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel en Tytsjerksteradiel uitvoert, handelt de subsidieaanvragen af.

KENNISLAB NOORDOOST FRYSLÂN

Circulaire kansen

Ontwikkelingen op het gebied van groen, duurzaam en circulair komen dagelijks langs in de media. Zien we zulke ontwikkelingen als problemen, dan gebruiken we woorden als: klimaatcrisis, stikstofcrisis en co2-uitstoot. Uitdagingen of problemen, soms zijn ze hetzelfde. Duidelijk is in ieder geval, dat we er ook in Noordoost Fryslân mee te maken hebben. Kennislab Noordoost Fryslân zoekt hierin kansen en oplossingen.

In de afgelopen jaren heeft het Kennislab samen met Koninklijke Damstra Installatiegroep en basisscholen de Damstra Energie Challenge gehad. Leerlingen zijn daarin druk bezig geweest met ‘energietransitie challenges’. “We bieden een sensorkastprogramma waarin leerlingen een eigen sensorkastje bouwen met een Raspberry Pi en echte sensoren. Het is een prachtig techniekprogramma, de kastjes monitoren zaken in onze eigen leefomgeving zoals licht, geluid en stikstof. Maakt ons ook meer bewust van wat er speelt.”

Het Kennislab probeert samen met bedrijven, overheid, scholen en inwoners lokale energiesystemen van de grond te krijgen. “We hebben verder een aantal projectvoorstellen binnen het Europees Green Deal programma van Timmermans ingediend en hopen natuurlijk op goedkeuring. Al dit werk verdient binnen Kennislab NOF dan ook een eigen thema. We hebben daarom het onderwerp ‘Circulair’ aan de werkthema’s van Kennislab NOF toegevoegd.” Welke kansen biedt ‘Circulair’ voor bedrijven in NOF? “Het belangrijkste is te werken aan het inrichten van circulaire systemen. Kansen zitten er in duurzame energiesystemen, circulaire voedselsystemen, energieneutrale mobiliteit, duurzame productiesystemen, en duurzaam toerisme. Circulair wordt steeds meer van belang. Belang betekent ruimte voor innovaties, ruimte voor voorlopers, extra investering- en subsidiemogelijkheden, grote nieuwe klantgroepen, kortweg: ruimte voor ambities.”

Wat hebben we nodig om deze ruimte te pakken? “Onze ambitie is het samen ontwikkelen van een circulaire regio met oplossingen die we kunnen vermarkten buiten de regio. Door het samen te doen, komen we met ‘onmogelijke’ oplossingen. We hebben daarvoor al de Regiodeal. Samenwerken gaat ons in NOF goed af: we kennen elkaar, we hebben best veel vertrouwen in elkaar en gunnen elkaar kansen. We hebben een divers mkb. We hebben prachtige en innovatieve scholen. We hebben kennisinstellingen op ‘fietsafstand’. Er is in Nederland en vooral in Europa veel innovatiegeld beschikbaar voor goede ‘circulaire plannen’. Van groot belang is dat we zoeken naar oplossingen die we ook kunnen leveren buiten de regio. Buiten de regio verdienen we namelijk geld dat ons verder brengt.”

Ruimte pakken betekent ambitieus zijn, samenwerken, kansen grijpen en komen met innovaties die we buiten de regio kunnen verkopen. Dit is in ieder geval de aanpak van Kennislab NOF.

“We hebben goed zicht op subsidieprogramma’s. We hebben goede netwerken. We hebben ervaring in het bij elkaar brengen van ‘partijen die willen’. We willen in 2021 tempo maken. De eerste Europese Horizon Europa subsidieprogramma’s zijn al gestart. Door efficiënt samen te werken maken we tijd vrij voor het ontwikkelen van innovaties en het schrijven van projectvoorstellen.”

Zie je kansen in ‘Circulair’? Doe mee! Neem contact op met Ben Jansen: b.jansen@kennislabnof.frl