Betrokken bij het landschap

VERSCHILLENDE ACTIVITEITEN IN DE NOARDLIKE FRYSKE WÂLDEN Betrokken bij het landschap

Tomke die zijn jubileum viert met het plukken van bramen, het bramenfestijn Brommels! dat honderden bezoekers trekt en de ontwikkeling van een nieuw belevingspad, het Wâldpykpaad. Drie activiteiten in de Noardlike Fryske Wâlden die mensen bewuster maken van de schoonheid van het landschap. Onderneemster en creatieve duizendpoot Atsje Lettinga uit Buitenpost is betrokken bij al deze initiatieven.

Atsje Lettinga geniet elke dag van de prachtige natuur van de Noardlike Fryske Wâlden. “Wat het hier zo mooi maakt? De diversiteit. Het landschap is verrassend. Welke kant je ook op kijkt, het is steeds anders. De kleuren, de dieren, de planten’, zegt Atsje enthousiast. Genieten van het landschap en mensen bewust maken van de prachtige omgeving waarin ze wonen, daar draait het om bij de initiatieven waar de onderneemster haar creativiteit kan inbrengen. Achter haar woonboerderij en Paviljoen MeM ‘it plak foar minsken & muzyk’ ligt het bos van Egypte. Wat zou het mooi zijn om daar op een wandelpad van ruim vier kilometer mensen verhalen te vertellen en beelden te tonen van het landschap. Niet via het bestaande betonfietspad, maar over de schouwpaden van Staatsbosbeheer. Dat idee bedacht ze met haar partner Sander Stienstra. “Een Wâldpyk is wars van regels. Daarom past een wandelpad weg van de geijkte paden ook bij de mensen hier en vandaar de naam Wâldpykpaad.”

Belevingspad Met de agrarische natuurvereniging Noardlike Fryske Wâlden heeft ze het plan voor het Wâldpykpaad verder ontwikkeld. Het laarzenpad wordt bewegwijzerd met paaltjes. De route door het bos gaat onder andere langs pingo de Hamstrapoel en het riviertje de Swadde. Via de app Izi.Travel krijgen wandelaars onderweg informatie over de flora en fauna in het gebied, kunnen ze luisteren naar verhalen en krijgen ze foto’s en filmpjes te zien die ze overigens zelf ook kunnen uploaden. Zo krijgt men onderweg te horen dat de ene pingo die ze passeren de favoriete zwemplek was van de barones van Fogelsangh State in Veenklooster. “En ze krijgen uitleg over alle bomen, bramenstruiken, het water, de grond en het onderhoud van het landschap door de boeren.” Als deze route van het Wâldpykpaad met toegevoegde waarde via de app aanslaat, ziet Atsje samen met de vereniging Noardlike Fryske Wâlden kans om het belevingspad verder uit te rollen naar andere locaties.

Spannend avontuur In het laatste weekend van augustus beleefde het bramenfestijn Brommels! de tiende editie. Tientallen particulieren, bedrijven en boeren stelden hun erf weer open voor honderden bezoekers. “Het geheim van het succes? We blijven trouw aan de kern: mensen kennis laten maken met het gratis plukken van bramen in het boerenland van Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden. Daaromheen organiseren we verschillende activiteiten rondom het thema natuur. En daar haken veel mensen bij aan”, aldus Atsje, die in het bestuur van Brommels! zit. Het thema van dit jaar was ‘natuerlik ferskaat’ met veel aandacht voor biodiversiteit. “Dat jubileum gaan we trouwens volgend jaar vieren, als er weer meer mogelijk is.”

De bezige bij is ook trots op een speciale editie van Tomke: ‘Tomke tusken de toarnbeien’. Tomke is een Fries voorlees- en taalstimuleringsprogramma voor peuters van de Afûk. Tomke beleeft in de laatste editie van het peuterboekje een spannend avontuur in de Noardlike Fryske Wâlden. Het themaboekje is een cadeau van Brommels! voor alle peuters in de regio. Het is dankzij verschillende sponsoren gratis af te halen bij de bibliotheken en peuterspeelzalen in Noordoost-Fryslân. “Tomke bestaat dit jaar 25 jaar. Hij viert op 18 september zijn verjaardag in ons paviljoen!’, zegt Atsje trots.

Naast deze activiteiten, heeft Atsje talloze ideeën voor haar eigen bedrijf en bruist ze vooral volop van energie. Ze is druk met Paviljoen MeM waar exposities te zien zijn, workshops, bruiloften en feesten worden gehouden en ook (culturele) optredens. Verder is ze nog haptonoom, regisseur en dirigent, speelt ze samen met haar vriend in een band en heeft ze nog tig functies. Ook biedt ze kampeerplekken aan op haar terrein. “Ik pak graag dingen op die me energie geven, initiatieven waar ik als verbinder een rol bij kan spelen en die ook nog iets opleveren. Al is dat laatste niet het belangrijkste. Zo sneuvelen er wel eens plannen omdat het financieel niet uit kan. Ik kom graag in beweging en dan zie ik wel of ik ervoor betaald krijg. Het houdt me in ieder geval niet tegen om iets nieuws op te pakken.” Duidelijk is dat het landschap haar zeker energie geeft. “De natuur is altijd bezig met leven, dat vind ik prachtig. De natuur is sterk, dat zie je vooral in deze coronatijd.”