Alerji Raporu

Alerji Raporu

ANONİM

53128 ADPE04A1207 1. Cilt

Alerjik Hastalıklara Genel bakış: Tanı, Yönetim ve Bakıma Engel Durumlar Giriş Geçmiş Korunma Tanısal Test Alerjik Hastalıkların Yönetimi Çevre Kontrolü Farmakolojik Tedavi

Alerjen Immünoterapi Hasta Eğitimi

Politika ve Müdahaleler için Tavsiyeler 2. Cilt

Atopik Diyatezi Hastalıkları Giriş Rinit Astım Atopik Dermatit Yandaş Hastalık: Rinosinüzit Yandaş Hastalık: Kronik veya tekrarlayan Otitis Media Cilt 3

Alerjik Bileşene Sahip Olabilecek Durumlar Giriş Konjonktivit Ürtiker ve Anjiyoödem Kontakt Dermatit İlaç Reaksiyonları Gıda Reaksiyonları Böcek Isırması Reaksiyonları Lateks Reaksiyonları Anafilaktik ve anafilaktoid Reaksiyonlar Copyright © 2000. The American Academy of Allergy, Asthma & Immunology, Inc.

Copyright © 2000. The American Academy of Allergy, Asthma & Immunology, Inc. Tüm hakları saklıdır.

Bu yayında bulunan materyaller; Amerikan Alerji Astım ve İmmünoloji Akademisi'nin (“AAAAI”) özel mülküdür ve tüm hakları saklıdır, burada bulunan başka çalışmaların hakları sahiplerine aittir. Bu çalışma, ABD telif hakkı yasası ve diğer uluslararası antlaşmalar ve sözleşmeler çerçevesinde korunmaktadır.

Aksi burada belirtilmedikçe, bu yayında yer alan materyallerin hiçbirisi önceden AAAAAI'den alınmış yazılı izin olmaksızın herhangi bir sınırlama olmamak kaydıyla ve elektronik, mekanik, fotokopi ve kayıt dahil olmak üzere herhangi bir şekilde veya araçla kullanılamaz, kopyalanamaz, yeniden üretilemez, indirilemez, yayınlanamaz, görüntülenemez, iletilemez, değiştirilemez veya dağıtılamaz.

Yazılı izin hakkında başvurular aşağıda belirtilen kişi veya kurumlara yapılmalıdır: Ms. Amy Stone American Academy of Allergy, Asthma & Immunology, Inc. 611 East Wells Street Milwaukee, WI 53202 Phone: (414) 272-6071 Fax: (414) 272-6070 Bu yayındaki bazı malzemeler Amerikan Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Hizmetleri, Ulusal Sağlık Enstitüsü, Ulusal Kalp Enstitüsü, Akciğer ve Kan Enstitüsüne ait 97-4051 numaralı (Guidelines for Diagnosis and Management of Asthma) (Temmuz 1997) ve 97-4053 numaralı (Practical Guide for Diagnosis and Management of Asthma) (Ekim, 1997) yayınlardan alınmış veya bu yayınlar baz alınarak elde edilmiştir.

AAAAI bu yayının hazırlanmasında bulunan katkılarından dolayı Academic Services Consortium, University of Rochester'a teşekkürlerini minnetle sunar.

Bu yayında yer alan materyallerin gösterimi, kopyalanması ve indirilmesine sadece kişisel ve ticari olmayan kullanım ve bu materyallerin değiştirilmemesi veya yeniden düzenlenmemesi ve AAAAI telif hakkı bildiriminin üzerinde görüntülenmesi şartıyla izin verilmektedir.

YASAL UYARI: Burada yer alan yayın ve malzemeler ve bilgiler üyeler ve genel kamu yararına bir hizmet olarak bilgi amaçlı üretilmiştir ve "olduğu gibi" aktarılmıştır, burada (işbu belgede) belirtilen kalemlere ilişkin ne sarahaten (açıkça) ne de ima yoluyla hiçbir garanti veya teminat kabul edilmez.

AAAAI bu yayının veya burada yer alan materyal veya bilgilerin kullanımından kaynaklanacak her türlü doğrudan,özel, tesadüfi veya dolaylı zararlardan sorumlu tutulamaz.

İÇİNDEKİLER Giriş ....................................................……………………………………………... 9 Arkaplan..................................................…………………………………….. 25 Epidemioloji .................................................. .......... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

25

Alerjik Rinit ................................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 25 Astım .................................................. .............. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26 Atopik Dermatit ............................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 27 Patogenez .................................................. .......... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 27 IgE aracılı alerjik yanıtın 3 adımı ............................. ... ... .. 28 1. Adım Sensitizasyon ..................................……………………………………… 28 2. Adım Erken Evre Reaksiyonu ..........……………………………………….. 28 Anlık aşırı duyarlılık reaksiyonu (figür) .....................………… 29 Ortam klinik yanıtı belirler (grafik) ........……………...... 30 3. Adım Geç Evre Reaksiyonu ............……………………………………….. 30 IgE aracılı aşırı duyarlılıkta Anlık ve Geç Reaksiyonlar.... 31 Doğal Katil Hücreler ........................................................………………………… 32 Alerjik Rinit ................................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 33 Alerjik Rinite bağlı Hastalıklar ...................…………….. 33 Astım ..............................................................…………………………………. 34 Alerjik Dermatit ........................................……………………………………. 35 Alerjene maruz kalma ................................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 35 Maruz kalma yoluyla oluşan alerjenlere bazı örnekler (grafik) ........….. 36 Yaygın Alerjenler ........................................…………………………………… 36 Polenler ........................................................……………………………... 36

Mevsimsel Polen Dağılımı ..........……………………………. 37 Küf/Mantarlar................................................……………………………… 41 Ev Tozu Akarları ....................................……………………………….. 41 Hayvan Alerjenleri ......................................………………………………. 42 Alerjik hastalık riskini artırabilecek faktörler ...................... ... ... ... .... 42 Referanslar ..............................................................……………………………………... 43

Korunma....................................................…………………………………... 45 Korunma Stratejilerinin Üç Aşaması ............ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 45 Hangi hasta için hangi korunma stratejisi? (Grafik) ............... ... ... 46 Alerjik hastalığı önlemek için bazı tavsiyeler (Grafik) ...................... 46 Başarılı bir korunma programı için önerilen bileşenler ................... 47 Birincil Alerji Önleme ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 47 İkincil Alerji Önleme ................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48 Üçüncül Alerji Önleme ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 49 Tüm Evreler için Korunma Stratejileri .................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 50 Gelecek için bazı korunma stratejileri .............................................. ... ... 50 Hasta Hakları Bildirgesi............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 51 Alerjinin önlenmesi için öneriler ........ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 25 Referanslar .................................................. ............ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 53

Tanısal test ........................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 55 Alerjinin Teşhisi ................................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 55 Prick/Ponksiyon(Delme) Testleri ...................................... ... ...... ... ... ... ... ... ... .. 56 Cilt testi için Genel düşünceler ... ... ... ... ... ... ... ................... ... ... ... ... ... ... ... ... 57 In vitro test ne zaman kullanılır?...................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59

Epikütanöz (yama) testi hücre-aracılı reaksiyonlar için ne zaman kullanılır?.. 60 Hangi alerjenler alerjik hastalıktan sorumludur?.................... ... ... ... ... 61 Inhalan Alerji Teşhisi ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 61 Böcek ısırması alerjisinin teşhisi ............ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 61 Gıda Alerjisi Teşhisi ................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

İlaç ve Kimyasal Alerjilerinin Teşhisi .................................................. ........ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..63 Penisilin ve Antibiyotikler ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 63 Kimyasal Katkı Maddeleri................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 63 Referanslar .................................................. .............. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 64

Alerjik Hastalıkların Yönetimi: Genel Bakış.............................. ... ... .... ... 65 Alerjik Hastalıkların Yönetimi Alerjik Hastalıkların Yönetimi için Dört Genel Prensip ......................... ... ... ... ... 65

Alerjik Hastalıkların Yönetimi: Çevresel Kontrol.....................… 67 Duyarlı bireyde Alerjik hastalığa katkıda bulunan faktörler .......... 67 Alerjenden kaçınma / kontrol rehberliği sağlama konusunda düşünceler ..... 67 Alerjene maruziyeti azaltmak için hastalara bazı öneriler s. .......... 68 Polenler................................................ ............... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 68 Küf/Mantarlar .................................................. .... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 69 Açık Hava Ekspozisyonu................................... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 69 Kapalı Alan Ekspozisyonu ...................................... ... ... ... ... ... ... ... .69 Ev Tozu Akarları ............................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 69 Temel Eylemler ...................................... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 69 İstenen Eylemler..................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 69 Hayvan Alerjenleri ............................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 70 Hamamböcekleri .................................................. .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 70

Tütün Dumanı/Odun Dumanı ...................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 70 Viral solunum yolu enfeksiyonları ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 71 Hasta Görüşme .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 71 Referanslar .................................................. ............ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 73

Alerjik Hastalıkların Yönetimi: Farmakolojik Tedavi ............... ... .... 75 Alerjik Hastalıkları yönetmek için kullanılan ilaçlar ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 75 Epinefrin .................................................. .... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 75 Antihistaminikler ................................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 75 Sınıflandırma .............................................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 76 Etki Mekanizması ................................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 76 Advers Etkiler .......................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 76 Sedatif Antihistaminikler ...................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 76 Sedatif olmayan ve az sedatif Antihistaminikler ............. ... .. 77 Topikal Antihistaminikler ........................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 77 Oral Antihistaminikler-Dekonjestanlar (grafikler)................... ... ... ... ... ... ... ... .... 78 Dekonjestan etkili İlaçlar .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 79 Anti-inflamatuar etkili İlaçlar .................................. ... ... ... ... ... ... ... .. 79 Kortikosteroidler .......................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .79 Kromolin sodyum/Nedokromil Sodyum ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .... 79 Lökotrien Düzenleyiciler............................ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .80 Bronkodilatör Etkili İlaçlar ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 80 Beta 2-Agonistler ........................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..80 Teofillin............................................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 80 Referanslar .................................................. .......... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...81 Alerjik Hastalıkların Yönetimi Alerjen Immünoterapi .............……. 83

Klinik Çalışmalar......................................................…………………85 Alerjik Rinit ... ... ... .. ………………………………………………….. 85 Astım ..............................................................………………………… 85 Böcek Hipersensitivitesi..................................…………………………… 85 Diğer Hastalıklar ................................................…………………………. 86 Alerjen İmmünoterapide dikkat edilecek hususlar..…………………………………………. 86 Hastayı değerlendirme ..............................……………………………………………… 86 Hastaların çoğu için mevcut tedavilerin kombinasyonu gerekir ............. ... ... 87 Venom immünoterapisi uygulama ..................…………………………………… 87 Immünoterapi hakkında hastaya ne anlatılmalıdır?.....................…… 88 Immünoterapinin riskleri nelerdir?.................……………….. 89 Alerjik bozukluk hasta için spesifik riski etkileyebilir .... 89 İmmünoterapiye gösterilen sistemik reaksiyonları engellemek için öneriler................... 90 Immünoterapi için Özel Hususlar …………………………………………… 91 Alerjik Bozukluğu olan Çocuklarda Immünoterapi Uygulama ........….. 91 Hamilelik ve Emzirme sırasında İmmünoterapi Uygulama .............................. 91 Kimlere immünoterapi uygulanmamalıdır?……………………………………. 91 Referanslar ..............................................................……………………………………... 92

Alerjik Hastalıkların Yönetimi: Hasta Eğitimi ......................……… 95 Hasta eğitimi için proaktif bir yaklaşım uygulama ................................ ... ... ... ... ... .... 95 Kimin eğitime ihtiyacı olduğunu belirleme ................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 96 Bilgi Aktarımı .............................. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 97 Hastayla (ve aileyle) ilişkiyi sürdürme ...............……………… 97 Her ziyarette sorulacak sorular ve inceleme ................……………...… 97 Açık iletişimi teşvik ..............……………………………………... 98

İlaç Tedavisine Devamlılığı Sağlama ……………………………………….. 99 Özel Durumlar ........................................……………………………………... 100 Anafilaksi...................................................…………………………………

100

Hastalara anafilaksi riskinin erken uyarı işaretlerini öğretme…….. 100 Farklı yaş gruplarına öğretim ..................…………………………………….

Referanslar ..............................................................…………………………………….

Politika ve Müdahaleler için Öneriler......................…………..

102 104

105

Politika için Öneriler ve Yönetim önündeki engeller .................................... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ....

Limitli (veya hiç) sigortası olan hastalar ……………………………………….. 106 Sağlık sistemi içindeki engeller ....…………………………………………….. 106 Bakım engellerini aşmak için ne yapabiliriz?.............................……….

107

Sağlık sistemimiz alerjik hastalığı olan hastalara nasıl daha iyi hizmet verebilir?.. 107 Kaynak Kullanımını Geliştirme İçin Öneriler .....................……………. 107 Araştırma için Öneriler ............................………………………………….. 109 Referanslar ..............................................................…………………………….

112

Kaynaklar...............................................……………………………………… 113

Sözlük..............................................................…………………………………… 115

105

Alerji Raporu Giriş

H

er yıl 50 milyondan fazla Amerikalı alerjik hastalıklara yakalanmaktadır

Rinit, sinüzit, dermatit, astım, besin alerjisi ve diğer alerjik hastalıklar yaşam kalitesini düşürmekte ve sağlık giderlerinin artmasına sebep olmaktadır.

Alerji, Amerika'daki kronik hastalıkların altıncı önde gelen sebebidir ve sağlık sistemine yıllık maliyeti 18 milyar doları geçmektedir. Alerjik hastalıkların prevelansı artmaya devam ediyor ve bu büyük olasılıkla artan ekspozisyonları ve alerjenlere karşı verilen gelişmiş tepkileri yansıtmaktadır. ABD nüfusu zamanının çoğunu kapalı mekanlarda geçirdiği için kapalı alerjenleri bir halk sağlığı sorunu haline gelmesi şaşırtıcı değildir.

Toplumumuzda alerjik hastalığın yüksek prevalansı sadece içinde yaşadığımız koşulları yansıtıyor olabilir.

Alerji vücudun özel bir maddeye karşı gösterdiği ters (kötü) tepkiyi açıklamak üzere kullanılan bir terimdir. Alerjiye neden olan çoğu şey aslında zararlı değildir ve alerjisi olmayan insanlar üzerinde etki göstermez. Çevremizde yaygın olarak bulunan pek çok faktör alerjik reaksiyona sebep olabilir. Alerjik tepkimeyi harekete geçiren herhangi bir maddeye veya maddeyi oluşturan ve immün yanıtı kışkırtan bir ya da daha fazla spesifik proteine alerjik madde (alerjen) denir. Alerjenler vücuda bir dizi yolla girebilir: Solunduğunda, yutma, deriyle temas veya enjeksiyon - ya kasıtlı olarak (bazı ilaçlar gibi) veya yanlışlıkla (bir böcek sokması gibi).

Alerjik reaksiyon semptomlara neden olur (örneğin, kaşıntı, öksürük, hırıltı, hapşırma, sulu gözler, inflamasyon, yorgunluk) ki bunlar çoğunlukla rahatsız edici, zayıflatıcı, ve bazı durumlarda hayatı tehdit edicidir. (örneğin hipotansiyon ve anafilaksiye bağlı ödem). Günlük bazda, alerjiler iş, okul ve boş zaman etkinlikleri kayıplarına neden olur ve okulda, işte ve evde verimliliğin azalmasına yol açar; fakat bu önlenebilir. Allerjik hastalıklar kontrol altına alınabilir; semptomları önlenebilir veya minimize edilebilir. Alerjik reaksiyonu neyin tetiklediğini öğrenme ve hastalıkların nasıl tedavi edileceğini bilmek zayıflatıcı ve kronik bir hastalıktan kurtulma ve üretken, sağlıklı bir yaşama kavuşma anlamına gelir.

Amaç Alerji mağdurlarının sağlığını ve yaşam kalitesini düzeltmek için Amerikan Alerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi (AAAAI), Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü (NIAID) ve diğer 20 sağlık kuruluşu, savunma grupları ve hükümet kuruluşları, kapsamlı bir girişim başlatmıştır –Alerjik Bozukluklar: En İyi Uygulamayı Teşvik. Bu girişimin amacı, geniş bir yelpazede sağlık personelinin alerjik hastalıkları teşhis ve alerjik hastalıkları olan hastaları en iyi şekilde yönetme bilgilerini öğrenme, anlama ve uygulamalarını sağlamaktır. Bu süreçte atılan ilk adım, çok çeşitli sağlık ve politika karar mercilerini temsil eden bir uzman paneli düzenlemek ve Alerjik Hastalıklar Çalışma Kolu isimli görev timini oluşturmak oldu. Bu çalışma koluna, kanıta dayalı,pratik ve erişimi kolay bir alerji bozukluklar rehberi geliştirme görevi verildi.

Bununla, aile hekimliği doktorları, iç hastalıkları uzmanları, çocuk hekimleri, hemşirelik çalışanları, okul hemşireleri ve alerjisi olan hastaları yöneten veya etkileşimi olan diğer kişilere yardım sağlama amaçlandı. Alerji Raporu isimli bu doküman, alerjik bozuklukların klinik yönetimine rehberlik sağlamakta, etkili bakımın önündeki engelleri incelemekte ve alerji mekanizmaları ve tedavi için klinik yaklaşımlar üzerine gelecekteki araştırma ihtiyaçlarını ele almaktadır.

Kurul Başkanları Harold S. Nelson, MD, FAAAAI Amerikan Alerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi Ulusal Yahudi Tıp ve Araştırma Merkezi Denver, CO Gary S. Rachelefsky, MD, FAAAAI Amerikan Alerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi Alerji Araştırma Vakfı Los Angeles California Üniversitesi Los Angeles, CA

Giriş ii

Çalışma Kolu Üyeleri John Bernick, MD, Ph.D. American College of Occupational and Environmental Medicine

Doris Luckenbill, R.N., M.S., C.R.N.P. National Association of School Nurses

A. Wesley Burks, MD Amerikan Pediatri Akademisi

Bryan Martin, D.O. American Osteopathic College of Allergy and Immunology

Don Cui, PA-C, CMCM American Academy of Physicians Assistants

Anne Muñoz-Furlong The Food Allergy Network

Mark Dykewicz, M.D., F.A.C.P. American College of Physicians/ American Society of Internal Medicine

Donna Nativio, Ph.D., C.R.N.P., F.A.A.N. American College of Nurse Practitioners

Ivor Emanuel, MD American Academy of Otolaryngic Allergy

Marshall Plaut, M.D. National Institute of Allergy and Infectious Diseases, National Institutes of Health

John Georgitis, FCCP MD American College of Chest Physicians Peter Gergen, MD Agency for Health Care Policy and Research James Hadley, M.D., F.A.C.S. American Academy of Otolaryngology Head and Neck Surgery Sharon Hipkins, R.N., M.S.N. Asthma and Allergy Foundation of America Joel Karlin, M.D. American Medical Association Monica Kraft, M.D. American Thoracic Society Barry Lampl, D.O. American Osteopathic College of Allergy and Immunology

Stephen Redd, M.D. Centers for Disease Control and Prevention Daniel Rotrosen, M.D. National Institute of Allergy and Infectious Diseases, National Institutes of Health Nancy Sander Allergy and Asthma Network Mothers of Asthmatics, Inc. William Storms, M.D. American College of Allergy, Asthma, and Immunology Karen Tietze, Pharm.D. American Pharmaceutical Association Barbara Yawn, M.D. Specialist in Family Medicine

Giriş iii

Sonraki adımlar çoklu disiplinlerden daha detaylı bilgiler ve alerjik hastalıklar için en iyi bakım kılavuzlarının yayılmasını kapsamaktadır. Kasım 1998'de düzenlenen bir Zirve Konferansı (Washington, DC), alerji uzmanları, araştırmacılar, sağlık uzmanları, bakım uygulama yöneticileri, sağlık savunucuları ve politika oluşturucularını bir panelde bir araya getirmiş ve burada katılımcılar en iyi bakım seçeneklerini ve uygulama stratejilerini belirlemiştir. Onların bu önerileri bu belgeye dahil edilmiştir. Bu girişimin gelecekteki çalışmaları aşağıdaki amaçları güdecektir: ❑ Halkın ilgisini alerjik hastalıklara çekmek. ❑ Sağlık personelini ve karar mercilerini eğitmek ❑ Katılımcıların farklı uygulama ve yönetim stratejileri ile ilgili

fikir ve deneyimlerini paylaşabileceği bir forum oluşturmak. ❑ Alerjik hastalıklarda en iyi uygulamaları geliştirecek eylemler konusunda işbirliği yapma fırsatları yaratmak. ❑ Alerji mekanizmaları ve tedavisi için klinik yaklaşımlar hakkında araştırma ve maddi kaynak bulmayı teşvik etmek.

Yöntemler Çalışma kolunun görevi, farklı alanlarda çalışan sağlık personelinin kullanımı için alerjik hastalıkların teşhisi ve yönetiminde pratik karar verme konularını ele alan bir dizi tavsiyeler hazırlamaktı.

Bu yüzden çalışma kolundan, ilgili bilimsel literatürü taramaları ve kanıta dayalı ve gerektiğinde fikir birliğine dayalı, bir rapor oluşturmaları istendi.

Bu sayede, verdikleri tavsiyelerin uygulanmasını daha kolay hale gelecekti. Bu rapor aşağıda yer alan sistematik ve yinelemeli süreci dahilinde hazırlandı:

❑literatür taraması, ❑bir ilk taslak geliştirilmesi, ❑Ağustos 1998'de (Denver, CO), iki gün boyunca süren oturumda Çalışma kolunun

raporu gözden geçirme ve revizyonu, ❑metin ve figürlerin yeniden biçimlendirilmesi ve yazılması, ❑içerik uzmanları tarafından gözden geçirme (bir sonraki sayfaya bakınız), ❑son revizyonlar ❑Bütün çalışma kolu tarafından nihai gözden geçirme ve imza.

Giriş iv

Dışardan Hakemler Taslak belgeyi gözden geçiren içerik uzmanları aşağıdaki hakemlerdir: Leonard Bielory, M.D., FAAAAI; S. Allan Bock, M.D., FAAAAI; William W. Busse, M.D., FAAAAI; Harold M. Friedman, M.D.; Mitchell Friedlaender, M.D. FAAAAI; Anthony Gaspari, M.D.; David B. K. Golden, M.D., FAAAAI; Michael A. Kaliner, M.D., FAAAAI; Michael A. LeNoir, M.D.; Mark T. O'Hollaren, M.D., FAAAAI; Harold C. Pillsbury, III, M.D.; Thomas E. Platts-Mills, M.D., Ph.D., FAAAAI; Hugh Sampson, M.D., FAAAAI; Gail Shapiro, M.D., FAAAAI; F. Estelle R. Simons, M.D., FAAAAI; David Skoner, M.D.; Stuart Stoloff, M.D.; Abba Terr, M.D., FAAAAI; John Warner, M.D.; Jill Warner, Ph.D.; Robert Zeiger, M.D., Ph.D., FAAAAI.

Terminoloji üzerine Yorum Alerji Raporu22 adet kurumun işbirliği ve takım çalışmasını yansıtmaktadır (bkz. sayfa ii). Nihai imzalama ve onaydan önce,

çalışma kolu belgenin sekiz adet taslağını oluşturup inceleme ve gözden geçirmeler gerçekleştirdi. Bazı terimler farklı grupların üyeleri için

farklı yorumlanıyor ve/veya farklı tanımlanıyordu.

Sonuç olarak, Çalışma Kolu için aşağıdaki gibi bir fikir birliğine ulaşmak gerekli hale geldi: Alerji: Alerji Raporu'nun pek çok yerinde bulunan ❑ "Alerjen" terimi, IgE antikor tepkilerine neden olabilecek maddeler anlamına gelir. ❑ "Alerji" alerjenlere IgE antikor yanıtları anlamına gelir. ❑ "Alerjik hastalık" IgE antikor yanıtlarının neden

olduğu klinik tablodur.

Alerjenler genellikle aşağıdaki zararsız malzemelerden oluşur: ❑ Polenler ❑ Hamamböcekleri ❑ Küf sporları

❑ Yiyecekler

❑ Hayvan tüyleri

❑ Lateks

❑ Ev tozu akarları

❑ Böcek zehirleri

❑ Penisilin ve diğer ilaçlar

Raporun çeşitli yerlerinde , "alerji" ve "alerjik hastalık" terimleri daha geniş anlamda kullanılmakta ve hem IgE aracılı hem de IgE aracılı olmayan değişmiş immünolojik tepkileri kapsamaktadır.

Giriş v

Okuyucular bu geniş tanımın özellikle kullanıldığını göz önünde bulundurmalıdır.

Bunun örnekleri 3. cildin sonraki bölümlerinde görülebilir: ❑ İlaç Reaksiyonları ve Gıda reaksiyonlar hem IgE aracılı hem de IgE aracılı olmayan klinik tepkileri tanımlamaktadır. ❑ Kontak Dermatit spesifik olmayan IgE-aracılı immüne hücre reaksiyonlarını açıklar (örneğin, temas antijenlere T hücre yanıtları).

"Alerji" ile karıştırılan diğer bir terim ise "atopi"dir. Atopi "klasik" alerjik hastalıkları geliştirmeye genetik eğilim anlamına gelir, yani, alerjik rinit, astım ve atopik dermatit. Atopi tipik olarak genetik olarak belirlenmiş, yaygın alerjenlere karşı IgE tepkileri geliştirme kapasitesiyle bağlantılıdır, özellikle inhale alerjenler ve gıda alerjenleri. Son zamanlarda, latekse gösterilen IgE tepkilerin atopik ailelerde daha sık olduğu görülmüştür ve dolayısıyla, lateks alerjisi bir atopik hastalık olarak kabul edilebilir. Buna karşılık, böcek zehirlerine ve ilaçlara verilen IgE tepkileri atopik ailelerde daha yaygın değildir. Bu nedenle, bu bozukluklar alerjik, ama atopik olmayan, hastalık olarak kabul edilir.

Uzman: Alerji Raporu, Bir uzmana sevk gerektiren birçok klinik durumu belirlemektedir. Bu uzmanlar aşağıda sıralanmıştır: ❑ Alerji / immünoloji uzmanı ❑ Dermatologlar ❑ Enfeksiyon hastalıkları uzmanları ❑ Göz doktorları ❑ Kulak burun boğaz uzmanları ❑ Kulak burun boğaz alerji uzmanları ❑ Göğüs hastalıkları uzmanları

Birçok durumda, uzman türü sağlayıcı ağı ile ve coğrafya/topluma göre değişir. Örneğin, Astım bölümü (Cilt 2) "astım uzmanı" terimini, Ulusal Astım Eğitim ve Önleme Programı tarafından kullanılan anlamda kullanır: bir kurum eğitimli alerji uzmanı veya göğüs hastalıkları uzmanı veya bazen astım yönetiminde ileri eğitim ve deneyim ile tecrübe kazanmış hekimler. Benzer karmaşıklıklar,dermatit, rinosinüzit, otitis media, konjuktivit, ürtiker, 1

1 Expert

Panel Report 2: Guidelines for the Diagnosis and Management of Asthma: Clinical Practice Guidelines. NIH Publication No. 97-4051, page 10.

Giriş vi

anjioödem ve kontak dermatit gibi hastalıkların yönetimi için uzmanları tespit etmede yaşanmaktadır. Bu nedenle, yönlendiren sağlık kuruluşunun belirlediği uzmanın yanında danışma veya ortak-yönetim, tavsiye edilir. Elbette, hastanın sağlık sigortasının kapsamı ve toplumda mevcut bulunan sağlık kaynaklarının yeterliliği göz önüne alınmalıdır.

Yapı Alerji Raporu üç cilt halinde düzenlenmiştir. Birinci cilt, alerjik süreç ve tüm alerjik hastalıkların tanı ve tedavisinde izlenecek ortak ilkelere genel bir bakış sunar. Ayrıca, bu cilt Kasım 1998 Zirve Konferansında tavsiye edilen Amerika Birleşik Devletleri'ndeki alerjik bozuklukların tedavisinin geliştirilmesi ve bakımın önündeki engellerin aşılması için potansiyel müdahaleleri içermektedir.

2. ve 3. ciltler klinik bölümleri anlatmaktadır. 2. cilt rinit, astım ve alerjik dermatit gibi atopik diyatezi hastalıkları kapsar.

Aynı zamanda iki yaygın bağlantılı hastalık üzerine bölümler de mevcuttur: rinosinüzit tekrarlayan veya kronik otitis media. Herhangi bir alerjik bileşenin bulunabileceği durumlar 3. ciltin konusudur ki bunlar: konjuktivit, ürtiker ve anjioödem, kontak dermatit ilaç reaksiyonları, gıda reaksiyonları, lateks reaksiyonları,sokması böcek ısırması reaksiyonları ve anafilaktik ve anafilaktoid reaksiyonlardır. Her bir klinik bölümde biraz arka plan bilgisi verilir ve ardından tanı ve tedavi için irdeleme ve tavsiyeler sunulur.

Kullanıcı dostu bir rehber oluşturma hedefine ulaşmak için, referanslar, bölümüne göre gruplandırılmış ve uygun metnin sonuna eklenmiştir. Kilit noktalar, vurgulanmış kenar çubuklarında özetlenmiştir. Mümkün olan yerlerde sağlık kuruluşları için pratik öneriler verilmiştir.

Giriş vii

Bölümlere Genel Bakış Cilt 1

Alerjik Hastalıklara Genel Bakış: Tanı, Yönetim, ve Bakıma Engel Durumlar Arkaplan Alerji immünolojik aracılı edinilmiş olumsuz reaksiyonlar geliştirme potansiyeli demektir ve alerjik hastalık ise bu olumsuz immüne reaksiyonların klinik görünümüdür. Şu konuyu anlamak oldukça önemlidir; alerji ile atopik hastalıklar birbirinin yerine geçebilir durumlar değildir.

Atopi, genetik olarak bir bireyin alerjenlere aşırı reaksiyon sonucu alerji geliştirmeye yatkın olması durumunu belirtir.

Alerjenler oldukça yaygın fakat genelde zararsızdır ki bunlar; polen, küf sporları, hayvan tüyleri,toz gıdalar, böcek zehirleri ve ilaçlar gibi maddelerdir.

Epidemiyoloji, patogenezi ve alerjik hastalıkların doğal seyrine genel bir bakış sunulmuş ve bu bağlamda atopik diyatezi hastalıkları (yani, rinit, astım, atopik dermatit) ve alerjik bir bileşene sahip durumlar ele alınmıştır.

Korunma Alerjik hastalıkları önleme stratejileri, alerjik sensitizasyon ve hastalığı ortaya çıkarmanın üç aşamasına dayanır: 1. Birincil önleme; bu aşamada IgE aracılı yanıt geliştirilmesini ve sensitizasyonu engellemeye odaklanılır.

2. İkincil önleme; bu aşamada sensitizasyona rağmen hastalığın ortaya çıkmasını engellemeye çalışılır.

3. Üçüncül önleme; bu aşamada semptomları artıran faktörleri kontrol altına almak hedeflenir.

Korunma, alerjik hastalıkların artan yaygınlığı nedeniyle ve ve ilgili maliyetler ve sosyal etkileri yüzünden önemlidir. Bu bölüm korunma için üç yaklaşımı incelemekte ve her biri için araştırma önerileri, potansiyel müdahaleler ve sınırlamalar sunmaktadır.

Giriş viii

Tanısal Test Alerjik hastanın tanısal değerlendirmesi, özel tanı testleri dahil olmak üzere, alerjisinin teşhisini onaylamak, alerjik hastalığı diğer hastalıklardan ayırt etmek ve uygun tedavi planı oluşturmak için gereklidir. Alerjinin eksik veya yanlış teşhisi doğru tedavinin gecikmesine yol açabilir. Bu bölüm, tüm alerjik hastalıkların değerlendirilmesi için ortak bir konu olan alerjiyi teşhis etme üzerine genel bilgiler vermektedir . Özel hastalık durumlarına ilişkin özel bilgiler 2. ve 3. ciltlerde verilmektedir.

ABD'deki en yaygın alerji testleri prick/puncture (delme) testleridir, ve bu testler IgE antikorları belirler. Oldukça güçlü pozitif sistemik reaksiyonlar ve/veya veya anafilaksi hikayesi olan bazı hastalar şüpheli alerjenlere karşı IgE antikorları için yapılan cilt testlerinde negatif sonuçlar verebilmektedir.

Bu hastaların bir alerji uzmanı/ immünolog tarafından dikkatlice değerlendirilmesi gerekir. Eğer hem deri hem de in vitro testleri negatif ise, tepkiler immünolojik aracılı olmayan cevaplardır veya mevcut test malzemelerinin kalitesi şüphelidir. Bu gibi durumlarda, hastanın risk altında olduğu kabul edilir ve hasta uygun önlemlerle tedavi edilirken enjekte edilebilir epinefrin hazırlanır.

Alerjik Hastalıkların Yönetimi Dört genel prensip alerjik hastalıklar yönetmek için kullanılır: 1. Çevre kontrolü vasıtasıyla alerjen ve tahriş edici maddelere maruziyeti engelleme veya minimize etme.

2. Uygun ilaç kullanma.

3. Alerjen immünoterapi için değerlendirilme.

4. Hastayı ve ilgili tıbbı görevliyi eğitme.

2. ve 3. ciltlerdeki klinik bölümlerde, her bir ilke genel alerjik hastalıklar için ayrıntılı olarak açıklanmış ve belirli hastalıklar için detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

1. Çevre Kontrolü Duyarlı bir bireyde alerjik hastalığa katkıda bulunan faktörler devamlı alerjen maruziyeti, alerjen sentizasyonu ve çevredeki tahriş edici maddelerdir. Bunların her biri kaçınılması veya kontrol edilmesi gereken durumlardır. Alerjenden kaçınmada ve kontrolde dikkat edilecek hususlar bazı yaygın alerjenlerin belirlenmesi de dahil olmak üzere alerjen maruziyetini azaltmak için tavsiyeler verilmektedir.

Giriş ix

2. Farmakolojik Tedavi Alerjik hastalıkları yönetmek için kullanılan genel ilaç sınıflarına bir bakış sunulmakta ve bunun yanında alerji tedavisinde en yaygın olarak kullanılan (ve en iyi bilinen) ilaç, antihistaminikler üzerine derinlemesine bir inceleme yapılmaktadır. Belirli bir alerjik hastalık için uygun farmakolojik tedavi 2. ve 3. ciltlerin klinik bölümlerinde bulunabilir.

3. Alerjen İmmünoterapi Alerjen immünoterapi (ayrıca alerji aşı tedavisi) adı verilen tedavi IgE aracılı koşullara sahip hastalarda belirli alerjenlerin kontrollü ve tekrarlanan yönetimini içeren bir süreçtir. Bu tedavi her zaman böcek ısırmasına bağlı anafilaksiye endikedir ve alerjik rinit konjuktivit, ya da astım hastaları için yararlı olabilir. Burada amaç, hastanın duyarlı olduğu alerjenlere doğal maruziyeti karşısında hastalığın şiddetini azaltmaktır.

Bu bölümde, alerjen immünoterapi yönetiminde dikkat edilecek hususlar genel olarak ele alınmaktadır.

4. Hasta Eğitimi Tedavi rejiminin başarısı için iki önemli bileşen hasta ve hasta yakınlarının doktorla olan ilişkisiyle hastanın (ve yakınlarının) hastalığı doğru anlamasıdır. Sağlık kuruluşu, hasta ve ilgili tıbbi görevli arasındaki açık iletişim, büyük olasılıkla hastanın öz-yönetimi açısından başarıya ulaşılmasını sağlayacaktır. Bu incelemede hastaların (ve tıbbi görevlinin) soru sorarken rahat hissetmelerine, semptomları nelerin tetiklediğini fark etmelerine, tedavi seçeneklerini anlamalarına ve uygun bir öz-yönetim planı belirlemelerine yardımcı olacak tavsiyelere yer verilmektedir. Bireysel alerjik hastalıklar için özel öneriler ise 2. ve 3. ciltlerin klinik bölümlerinde sunulmaktadır.

Politika ve Müdahaleler için Öneriler Sağlık sistemimiz alerjik hastalığı bulunanlara nasıl daha iyi hizmet verebilir? Bu soru, Politika ve Müdahaleler için Öneriler bölümünde ele alınan tartışmanın odak noktasıdır. Bu bölümde

alerjik hastalığı olan hastaların en iyi bakıma erişmesi için potansiyel engelleri aşma yolları ele alınmakta ve araştırma fırsatları ve zorlukları incelenmektedir. Washington, DC'de düzenlenen Kasım 1998 Zirve Konferansı katılımcılarının önerileri de bu bölüme dahil edilmiştir.

Giriş x

2. Cilt

Atopik Diyatezi Hastalıkları Rinit Alerjik rinit ABD'de yaklaşık 40 milyon kişiyi etkileyen en yaygın alerjik hastalıktır. Doğrudan maliyeti yıllık yaklaşık 4,5 milyar dolardır ve dolaylı maliyetleri ise yaklaşık 4 milyon gün iş ve verimlilik kaybına eşittir. Burada ayrıca, alerjik ve alerjik olmayan riniti ayırt etme yöntemleri, uygun tanısal test yöntemleri ve alerjik rinit hastalarını yönetmek için tavsiyeler verilmektedir. Spesifik ilaçlar semptomlar üzerindeki tesirleri ve günlük aktiviteler üzerindeki potansiyel etkileri bağlamında ele alınmaktadır. Örneğin, eski antihistaminikler etkili tedavilerdir fakat birçok hastada uyuşukluk ve/veya konsantrasyon kaybına neden olmaktadır ve psikomotor performansı olumsuz etkileyebilmektedir. Bu durumlarda, sedatif olmayan yeni antihistaminikler uygun tedavi seçenekleridir. Piyasada bazı sedatif yan etkileri olmakla birlikte eski antihistaminiklerden daha az olan ilaçlar bulunmaktadır (bu nedenle, onlara "daha az sedatif etkili antihistaminikler denir").

Mevsimlik ve pereniyal alerjik rinit ile allerjik olmayan rinit tedavisinde aşamalı protokoller uygulanmaktadır.

Astım Astım solunum yollarının kronik bir iltihap sonucu aşırı derecede duyarlı olmasına ve çeşitli etkenlerle zaman zaman daralmasına neden olan bir solunum yolu hastalığıdır.

Astımın tipik karakteristiği bronşların daralmasından ötürü olan nefes darlığıdır.

Belirtileri ilaç tedavisi ile ya da tedavisiz en azından kısmen ortadan kaldırılabilir. Astım genellikle alerji ile ilişkilidir ve astım oluşmasını hazırlayan en güçlü tanımlanabilir faktör

atopidir. Bu bölüm astımın teşhisi ve tedavisi için Uzman Panel Raporu 2'ye dayanarak verilen tavsiyeleri içermektedir: Guidelines for the Diagnosis and Management of Asthma

(EPR-2) published by the National Asthma Education and Prevention Program (National Heart, Lung, and Blood Institute) in 1997.

Atopik Dermatit Atopik dermatit, kronik veya tekrarlayan atopik inflamatuvar bir cilt hastalığıdır ve genellikle yaşamın ilk birkaç yılı içinde başlar. Çoğunlukla

atopik bir yatkınlığın ilk klinik bulguları, ve çocuklarda sıklıkla alerjik rinit ve astım gibi hastalıkların ön habercisidir. ABD'de nüfusun

Giriş xi

%15'i çocukluk çağında atopik dermatite yakalanmakta ve hastalığın prevelansı artmaktadır. Bu bölümde, tanı için klinik kriterler, lezyonların dağılımı ve morfolojisi yaş ve / veya etnik kökenle bağlantısıyla birlikte verilmiş, uygun tanısal testler ve sık görülen deri hastalıklarından ayırt edici ve atopik dermatitten ayırt edilmesi gereken, özellikleri ele alınmıştır. Farmakolojik olmayan ve farmakolojik tedavi yaklaşımları da incelenmiştir. Ayrıca, topikal kortikosteroid kullanımı ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

Yandaş Hastalık: Rinosinüzit Rinosinüzit, rinitle birlikte gelen paranazal bir sinüs emflamasyon olup pereniyal alerjik rinit hastalar ile alerjik olmayan rinit ve orta-ileri derece astım hastalarında yaygın olarak görülür.

Tanı bir dizi belirti ve bulgulara bağlı olarak konur.

Burada hastalığın tanısı ve hastaların yönetimi hakkında tavsiyeler verilmektedir.

Yandaş Hastalık: Kronik veya tekrarlayan Otitis Media Otitis media genellikle 3 yaşından büyük çocuklarda görülen ve alerjik rinite bağlı akut ya da kronik bir orta kulak iltihabıdır. Otitis medianın risk faktörleri, hastanın değerlendirilmesi ve önleyici ve sağaltıcı yaklaşımlar tartışılmıştır.

3. Cilt

Alerjik Bir Bileşene Sahip Olabilecek Koşullar Konjonktivit Konjonktivit, konjonktiva iltihabına neden olan bir grup oküler bozuklukları ifade etmektedir. Konjonktivit en yaygın alerjik göz hastalığıdır ve semptomları alerjenlere bağlı olarak mevsimsel veya pereniyal seyredebilir. Burada, alerjik konjuktivit hastalığını alerjik olmayan konjuktivitten ayırt etme, diğer göz koşullarını sınıflandırma ve belirtilerin şiddetine dayalı bir yönetim protokolü ele alınmaktadır.

Giriş xii

Ürtiker ve Anjiyoödem Ürtiker ve anjiyoödem, histamin enjeksiyonu takiben dakikalar içinde gözlenen aynı vasküler sızıntıyı (permeabilite) temsil etmektedir. Ürtiker, dermiste oluşur ve kaşıntılı ve eritematöz yükselmeler (yani, "döküntü") ile karakterizedir ve genellikle kaşıntı ile ilişkilidir. Anjioödem ise daha az mast hücreleri ve duyusal sinir uçları içeren derin deri katmanlarında görülür. Sonuç olarak, anjiyoödem şişme ile ilişkili iken cilt normal görünebilir ve hastanın genellikle kaşıntıdan ziyade ağrı veya yanma şikayeti vardır. Anjioödem çoğunlukla yüz, dil, ekstremitelerde veya genital bölgede oluşurken ürtiker ise neredeyse vücut üzerindeki her yerde oluşabilir. Tanı ve tedavi için dikkat edilecek hususlara da yer verilir.

Kontakt Dermatit Kontakt dermatit, bazı maddelerin deriye doğrudan temas etmesi sonucu ortaya çıkan inflamatuar bir reaksiyondur.

Bu en yaygın meslek hastalığıdır ve genellikle yetişkinlerde görülen en yaygın cilt hastalıklarından biridir. Kontak dermatit ABD'de bildirilen tüm mesleki hastalıkların % 40'ını oluşturur.

Tüm mesleksel deri hastalıklarının yaklaşık % 90'ını oluşturur. Bu inceleme alerjik kontak dermatitin irritan (tahriş edici) kontak dermatitden nasıl ayırt edileceği ve kontak dermatitin bazı genel nedenleri ile (duruma sebebiyet verme riski fazla olan meslekler dahil olmak üzere) tanı ve tedavi için öneriler sunmaktadır.

İlaç Reaksiyonları İlaç reaksiyonları potansiyel olarak herhangi bir ilaç ya da biyolojik ajandan kaynaklanabilir ve tüm ilaç reaksiyonlarının % 10'unun, alerjik tepkilerden kaynaklandığı tahmin ediliyor Bu bölümde oluşabilecek ilaç reaksiyonlarının farklı tipleri, ayırt edici tanıda göze alınacak faktörler, yönetimi için genel ilkeler ve belirli ilaçlara karşı verilen alerjik reaksiyonların yönetimi için verilen öneriler ele alınmaktadır.

Gıda Reaksiyonları Gıda reaksiyonları bir grup bozukluğu temsil eder ve bazıları belirli gıda proteinlerine verilen immünolojik yanıt ile karakterizedir. Prevelansı yaşamın ilk birkaç yılı içinde en yüksek düzeyde olup atopik hastalığı olan çocuklarda daha yüksektir. Orta-ileri derece atopik dermatiti olan çocukların yaklaşık % 35'i gıda alerjisine sahiptir.

Giriş xiii

Bu bölüm, gıda ile ilgili reaksiyonların farklı türlerini açıklamakta, gıda alerjisinin klinik bulgularını, tanı tekniklerini ve yönetimi konusunda dikkat edilecek hususları ele almaktadır.

Böcek Isırması Reaksiyonları Böcek ısırması reaksiyonları ısırgan böceklerin (Hymenoptera) zehiri anafilaksiye neden olabileceği için her zaman ciddi olarak ele alınmalıdır. Aslında ısırgan böcekler sadece (örneğin, sivrisinek, tatarcık) lokal alerji belirtilerine neden olur (şişlik gibi) ama nadiren de olsa ciddi sistemik reaksiyonlara yol açabilir. Hafiften ciddiye bütün böcek sokmalarının klinik bulgularıyla tedavi ve korunma tavsiyeleri bu bölümde detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.

Lateks Reaksiyonları Lateks reaksiyonları, doğal lateks kauçuğunda bulunan proteinlere veya lateks işlemede kullanılan katkı maddelerine karşı oluşan alerjik yanıtın bir sonucu olabilir. Lateks alerjisinin prevelansı her geçen gün artmaktadır ve bu durum hem sağlık çalışanları hem de hastalar için önemli bir husustur. Bu bölümde, latekse verilen farklı alerjik yanıt türleri, lateks alerjisi riski taşıyan kişiler, tanı ve yönetimi için tıbbi öneriler sunulmaktadır. Lateks maruziyetinin kaynakları, lateks önlemleri ve kaçınma için önemli ipuçları eklenmiştir.

Anafilaktik ve anafilaktoid Reaksiyonlar Anafilaksi, hastanın daha önce maruz kaldığı alerjenlere, immün aracılı, hızlı sistemik reaksiyon göstermesi sonucu oluşur. Birçok etiyolojiye sahiptir.

Anafilaktoid reaksiyonlar anaflaksi gibi görünür ama immün aracılı değildir. Anafilaksi alerjik reaksiyonun en ciddi formudur ve her zaman tıbbi bir acil durum olarak düşünülmelidir. Reaksiyon hızla, genellikle dramatik ve genellikle beklenmeyen bir şekilde seyreder. Bu bölüm anafilaktik reaksiyonu, potansiyel nedenlerini, anafilaktoid reaksiyonlardan ayırt etme yöntemlerini, önlenmesi ve yönetilmesini incelemektedir.

Giriş xiv

Özet Sağlık profesyonellerinin mevcut bilgi ve uygulama arasındaki uçurumu kapatmalarına yardımcı olmak için, Alerji Raporu alerjik hastalıkların teşhisi ve yönetimi için gerekli tavsiyeleri sunmaktadır.

Bu çalışmayı hazırlayan Çalışma Kolu ve bu raporu gözden geçiren uzmanların umudu; bu girişimin alerjik hastalığı olan bireylerin tedavisi ve üretkenliğini daha iyi bir hale getirecek olmasıdır.

Teşekkür Çalışma Kolu, bu raporun hazırlanması, yayınlanması ve dağıtılması için sınırsız bir eğitim hibesi sağlayan Schering/Key'e desteklerinden ötürü teşekkürlerini bir borç bilir.

Giriş xv

Arkaplan

A

lerji teriminin bu belgede kullanılan anlamı; kazanılmış bir immünolojik aracılı olumsuz reaksiyonlar potansiyeline sahip olma durumudur.

Epidemioloji Alerjik hastalıklar: ❑Polenler, küf sporları, hayvan tüyleri, toz, gıdalar,böcek zehirleri ve ilaçlar gibi genellikle zararsız maddelerle tekrar eden temaslar neticesinde ortaya çıkan olumsuz immün yanıtların klinik bulgularını temsil etmektedir. ❑ Atopik diyatezi hastalıklarını kapsar.

Alerjik bir bileşeni olabilecek hastalıklar da buna dahildir.

Atopik diyatezi

hastalıkları: ❑Alerjik rinit ❑Astım ❑Atopik dermatit

Alerjik bileşeni

olabilecek Hastalıklar ❑ Rinit ❑ Konjonktivit ❑ Astım ❑ Dermatit ❑ Ürtiker

Atopi ve alerji birbirinin yerine geçebilir terimler değildir.

❑ Anafilaksi

Atopi bir bireyin aşağıdaki alerjenlere karşı genetik bir aşırı duyarlılık nedeniyle alerji geliştirmeye eğilimli olması anlamına gelir: ❑Astım ❑Alerjik rinit (saman nezlesi) ❑Atopik dermatit Alerji duyarlılaştırıcı alerjene karşı tekrar maruz kalındığında oluşan hipersensivite anlamına gelir, ve inflamatuvar aracıların salıverilmesine yol açar.

Alerjik Rinit ❑ABD'de her yıl yaklaşık 40 milyon

kişiyi etkiler.

Yetişkinlerin %10 ila %30'u Çocukların % 40'ını ❑Tahmini toplam doğrudan maliyeti yıllık yaklaşık $ 4,5 milyardır.

Kaynak: Round table discussion. The health and economic impact of rhinitis.

Am J Main Care 1997; 3: 58-18.

Arkaplan

1

ABD'de alerjik

rinitin maliyetleri: ❑Doğrudan masraflar yaklaşık yıllık 4.5 milyar civarındadır

❑Yılda 3.8 milyon gün iş ve okul kaybı rapor edilmiştir.

Kaynaklar arasındaki rakam

❑Yıllık 3.8 milyon kayıp iş ve okul günü

bildirilmiştir. ❑Başka bir hastalığın gelişmesine bağlı olabilir: Astım Rinosinüzit Alerjik konjuktivit Otitis media

farklılık, bu yaygın bozukluğu

değerlendirmenin zor olmasından kaynaklanmaktadır.

Alerjik rinit rinosinüzit ve otitis mediaya yol açabilir.

Kaynak: Round table discussion.

❑Rinosinüzit her yıl ABD nüfusunun % 14'ünden fazlasını

The health and economic impact of rhinitis. Am J Main Care 1997;

3: 58-18.

etkilemektedir.

Rinosinüzit yılda 58.7 milyon günün üzerinde sınırlı aktiviteye sebep olmaktadır. ❑Otitis media çocukluk çağının en yaygın hastaneye gitmeyi gerektiren hastalığıdır.

Düzgün tedavi edilmezse zamanla, otitis media işitme kaybına neden olabilir bu da konuşma ve dil bozukluklarına sebep olarak okul performansını kötü etkiler.

Astım ❑Yılda 15 milyondan fazla Amerikalıyı etkiler:

10 milyonun üzerinde yetişkin Yaklaşık 5 milyon çocuk. ❑Sıklıkla çocukluk çağında başlar. ❑Yıllık bilançosu: 1.8 milyon adet acil servis ziyareti Yaklaşık 0.5 milyon yatış.

5 binden fazla ölüm 11 milyon ofisi ziyareti 10 milyondan fazla okul günü kaybı 100 milyon gün kısıtlı aktivite

Arkaplan 2

❑ABD'de Astım ile ilgili maliyetler şunlardır:

1990 yılında 6.2 milyar $ olduğu tahmin edilmektedir.

2000 yılında 14.5 milyar $'a çıkması öngörülmektedir.

KAYNAK: Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri 1999

ABD'de astımın yıllık maliyetleri: ❑ 6.2 milyar $ (1990 tahmini) ❑14.5 milyar $ 2000 yılı için öngörülen

Her yıl astım hastalığının ABD'ye bilançosu

Yaklaşık: ❑ 1.8 milyon adet acil ziyaretleri ❑ 500.000 yatış ❑ 10.4 milyon klinik ziyareti

❑ 10 milyon kayıp okul günü ❑ 100 milyon kısıtlanmış

Atopik Dermatit ❑ Prevalansı giderek artmaktadır.

aktivite günü

❑ 5.000'den fazla ölüm

❑ Her yaşta ortaya çıkabilir fakat genellikle

bebeklik döneminde görülür Nüfusun % 10 ila % 15'i çocukluk çağında etkilenir.

Hastaların yaklaşık % 50'si yaşamın ilk yılında belirtiler geliştirir.

Başka bir % 30'luk kısım 1 ve 5 yaşları arasında belirtiler geliştirmektedir. ❑ Sıklıkla diğer alerjik hastalıkların habercisidir Atopik dermatit Hastalarının % 50'si astım geliştirir. ❑ Gıda alerjisi ile ilişkili olabilir.

Atopik dermatit genellikle diğer

alerjik hastalıkların habercisidir.

Patogenez ❑ IgE antikorları sadece alerjik sürecin bir parçasıdır. ❑ Birkaç farklı bağışıklık yanıtı yolları

etkendir. ❑ Birden fazla bağışıklık mekanizması bazı allerjik hastalıklarla ilişkili olabilir (örneğin, astım, alerjik rinit, ilaç alerjisi).

Arkaplan

3

IgE aracılı alerjik yanıtın üç adımı:

1

Adım

Adım

Sensitizasyon:Alerjene ilk maruz kalma alerjen spesifik IgE üretimine yol açar.

2

Erken evre reaksiyonu: Dakikalar içinde oluşur

IgE antikorlarının alerjene bir sonraki maruziyeti sonrası ve histamin gibi mediatörlerin salınımını yansıtır.

Geç evre reaksiyonu: Maruz kalmayı takip eden saatler veya günlerde oluşur ve inflamatuar hücrelerin inflüksünü (akını) gösterir.

1. Adım Sensitizasyon

❑ Antijen sunucu hücreler (dendritik hücreler gibi):

antijeni tanır ve antijenik peptidlerin içine yönlendirir.

T lenfositlerine peptid bir bölüm sunar .

T lenfositlerden Sitokin salınımını harekete geçirir. ❑ Peptid-sunucu T lenfosit ve B lenfositin doğrudan etkileşimi B lenfositin antijen spesifik IgE üretimini harekete geçirir. ❑ Salgılanan IgE yüksek afinite Fc∑ reseptörleri (Fc∑R) tarafından mast hücreleri ve/veya bazofillerin üzerine bağlanır.

2. Adım Erken Evre Reaksiyonu (Anlık hipersensitivite) ❑Alerjene yeniden maruz kalınması halinde, mast hücreleri (ve

bazofil) degranüle olur, ve histamin, sitokin ve heparin, proenflamatuar ve nosiseptiv medyatörlerin salınmasına sebep olur lökotrienlerin sentezlenmiş sitokinler. ❑ Histamin en iyi incelenmiş erken alerjik yanıtı aracısıdır ve

şu bulgulara nende olur: Düz kas daralması Mukus salgısı Vasküler permeabilite Duyusal sinir stimülasyonu

4

Arkaplan

Anlık aşırı duyarlılık reaksiyonu

B hücresi

1. T hücre sitokin salgılanmasına karşı B hücresi tarafından IgE üretimi 2. IgE’nin mast hücreleri veya bazofil üzerindeki Fc∑ R’e bağlanması IgE

Fc ∑ RI Mast hücresi

1. Antijenin yeniden tanıtımı 2. Bağlı IgE’nin çapraz bağlantısı

1. Mast hücre aktivasyonu 2. Mediatörlerin salınımı Mediyatörler: Histamin Lökotrienler Sitokinler Kemotaktik fonksiyonlar Enzimler Hedef organların yanıtı Bronş

Sıkışıklık

Bağırsaklar

Kan damarları

Hipermotilite

Vasküler sızıntı (Doku ödemi)

Arkaplan

5

Bölge klinik yanıtları belirleyicidir Histamin erken alerjik yanıtın kilit

Alerjik Hastalık Tepki

Yer

İşaretler / Belirtiler

mediyatörüdür ve şu bulguların nedenidir

Rinit

Burun

❑ Düz kas sıkışıklığı ❑ Mukus salgısı

Astım

Akciğer

Dermatit

Cilt

Hapşırma, burun akıntısı, burun kaşıntısı, konjesyon Öksürük, hırıltı, nefes darlığı Kaşıntı, döküntü

❑ Vasküler permeabilite

Konjonktivit

Göz

Kaşıntı, kızarıklık, sulanma

❑ Duyusal sinir

Anafilaksi

Sistemik Hipotansiyon, şok, ölüm Bağırsak Kusma, Şişkinlik ishal, kramp

uyarımı Gıda

Adım 3. Geç Evre Reaksiyonu ❑ Alerjen aynı zamanda bağışıklık hücrelerinin (örneğin, mast

hücreleri, T hücreleri) inflamatuvar mediyatörler (örneğin Lökotrienler ve sitokinler) üretmesini stimüle eder. ❑ Oluşan bu yeni mediyatörler post-kapiller endotel hücreler üzerinde etkili olur ve Lokalize ödeme sebep olan plazma dışa akışına, Dolaşımdaki lökositlerin yapışmasına Eozinofiller, nötrofiller ve bazofillerin dokulara infiltrasyonunu teşvik eder ❑ Birkaç saat içerisinde infiltre olan inflamatuar hücreler aktif ve serbest hale gelip inflamatuvar reaksiyonları artıran aracıların salınmasına yol açar.

Eozinofiller doku hasarı ile ilişkili kronik alerjik reaksiyonları teşvik eden mediatörleri üretir, örneğin: ⇒Önemli temel protein ⇒Eozinofil katyonik protein ⇒Lökotrienler TH2 sitokinler tarafından salınan lenfositler: ⇒IgE üretimini ⇒Eozinofil chemoattraction ⇒Mukozal mast hücreleri sayılarının artmasını teşvik eder

6

Arkaplan

IgE aracılı aşırı duyarlılıkta Anlık ve Geç Reaksiyonlar Anlık Reaksiyonlar

Hücreler Mediyatörler

Geç Reaksiyonlar

Semptomplar

ADIM 1 Sensitizasyon

ADIM 2 Erken Evre Dakikalar (A)

Zaman

ADIM 3 Geç Evre Saatler (B)

A) Anlık aşırı duyarlılık reaksiyonları sensitize bireylerde alerjene maruz kalmayı takip eden dakikalar içinde oluşur. Tekrar eden maruziyetle birlikte birden fazla IgE-Fc ∑ R-kompleksi çapraz bağlanarak anlık aşırı duyarlılık reaksiyonlarına neden olur (yani, mast hücreleri, serbest histamin, lökotrienler, sitokinler degranulate ve proteaz).

B) Geç reaksiyonlar alerjene maruz kaldıktan 2-4 saat sonra başlar ve 24 saat sürebilir. İnflamatuar lökositler (örneğin, nötrofil, bazofil, eozinofil) bu sürece dahildir fakat geç yanıt atopik bireylerde öncelikle eozinofillerin aracılık ettiği bir tepkidir. Bu iltihap hücreleri yanıt sırasında sitokir ve kemokin salarlar.

Diğer inflamatuar hücrelerden gelen aracılar alerjik kaskadı uzatabilir ve şiddetini artırabilir.

Eozinofiller

Önemli temel protein Eozinofil katyonik protein Lökotrienler

Doku hasarı ile ilişkili Kronik alerjik reaksiyonlar

TH2 lenfositler

Sitokinler

IgE üretimi Eozinofil chemoattraction Mukozal mast hücreleri sayılarının artması

Doğal Katil Hücreler Alerjik bir hastalık geliştirme genetik ve çevresel faktörlere bağlıdır.

Aile öyküsü çocuklarda alerjik hastalığa yatkınlığa sebep olan en önemli faktördür.

❑ Atopik bireylerde alerjik hastalıkların gelişimi

şu faktörlerden etkilenebilir: Genetik yatkınlık Çevresel faktörler (örneğin, alerjen maruziyeti) Diğer risk faktörlerinin varlığı (örneğin küçük aile boyutu, erken antibiyotik kullanımı, Batılı yaşam tarzı, beslenme faktörleri, pasif sigara içiciliği) ❑ Atopi kalıtımsal olarak geçen IgE aracılı immün yanıtlar geliştirme yatkınlığıdır ve bu: Kişiyi belirli alerjik hastalıklar geliştirme riskini artırır. Çevresel alerjenlere maruziyet sonrası alerjik hastalık geliştirme olasılığını artırır. ❑ Aile öyküsü tek başına çocuklarda alerjik hastalığa yatkınlığa sebep olan en önemli faktördür..

30 yılı aşkın süredir yürütülen prospektif çalışmalar tahmin edilen alerji riskini göstermektedir: ⇒ Atopik geçmişi olan bir ebeveyn için % 50. ⇒ Atopik geçmişi olan iki ebeveyn için % 66.

Atopi nedir?

Atopi kalıtımsal olarak geçen IgE aracılı immün yanıtlar geliştirme yatkınlığıdır. ❑ Bazı alerjik hastalıklar geliştirme riskini. ❑ Çevresel alerjenlere maruziyet sonrası alerjik hastalık geliştirme olasılığını artırır.

8

Arkaplan

Alerjik Rinit ❑ Alerjik rinit için risk faktörleri:

Ailede atopi hikayesi 6 yaşından önce Serum IgE> 100 IU / mL Kapalı mekan alerjenlere maruziyet (örn, hayvanlara, ev tozu akarları) Egzama Küçük aile yapısı ❑ Alerjik rinit diğer hastalıkların gelişimi ile ilişkili olabilir: Astım Rinosinüzit Otitis media Alerjik konjuktivit

Alerjik rinit yaygın geçiş yolları yüzünden diğer hastalıkların gelişimi ile ilişkili olabilir Alerjik Konjuktivit

Alerjik rinit diğer hastalıkların gelişimi ile ilişkili olabilir:

Sinüzit

❑ Astım ❑ Rinosinüzit Otitis Media Alerjik Rinit

❑ Otitis media ❑ Alerjik konjuktivit

Astım

Arkaplan

9

Astım ❑ Erken çocukluk döneminde astım belirtilerinin

başlaması ile ilgili faktörler: Alerji Aile veya bireyde atopi öyküsü Tütün dumanına maruz kalma Viral üst solunum yolu enfeksiyonları Doğum ve erken dönemde oluşan daha küçük hava yolları Erkek cinsiyet Düşük doğum ağırlığı ❑ Persistan astım belirtileri ile ilişkili faktörler: Alerji Aile veya bireyde atopi öyküsü Pasif sigara içiciliğine maruz kalma Kapalı mekanlarda havada uçuşan alerjenlere maruz kalma

Alerjik rinit ve astım sıklıkla bir arada görülür. ❑ Alerjik rinit ve astım aynı

immünopatogeneziyi paylaşır.

Her iki hastalık inflamatuardır. Üst ve alt solunum yollarının mukozası bitişik bulunmaktadır. ❑ Astımlı hastaların % 78’i nazal semptomlara sahiptir. ❑ Alerjik rinitli hastaların % 38’inde astım hastalığı vardır. ❑ Burundaki alerjik iltihabın tedavisi astımın şiddetini ve alt solunum yolunun aşırı duyarlılığını azaltabilir.

10

Arkaplan

Alerjik Dermatit ❑ Alerjik dermatit genellikle bebeklik döneminde başlar.

Hastaların yaklaşık % 50’si yaşamın ilk yılında semptomlar geliştirir.

Hastaların yaklaşık % 30’u ise 1-5 yaşları arasında semptomlar geliştirir ❑ Alerjik dermatit genellikle başka alerjik bozuklukların habercisidir.

Hastaların% 50'si astım geliştirir Gıda alerjisi ile ilişkili olabilir.

Alerjik dermatit genellikle başka alerjik bozuklukların habercisidir. ❑ Hastaların% 50'si astım geliştirir ❑ Gıda alerjisi ile ilişkili olabilir.

Bu eksudatif dermatit (Egzama) infantil atopik dermatit bozukluğun tipik semptomudur Fotoğraf: Anthony Gaspari MD, Rochester Üniversitesi.

Alerjene maruz kalma ❑ Çeşitli yollar aracılığıyla oluşur:

Soluma ⇒Doğrudan maruz kalma (örn. köpekte hayvan danderi) ⇒Dolaylı maruz kalma (örneğin, başkasının giysisi üzerindeki hayvan danderi) Ağız yoluyla alma Doğrudan temas

Nefes yoluyla alma büyük çocuklar ve yetişkinlerde en yaygın alerjen maruziyeti yoludur.

Alerjenler maruz kalma yollarına bazı örnekler: Alerjenler Primer maruz kalma yoluna göre

Inhale alerjenler

sınıflandırılabilir:

Polenler Küf/mantarlar

1. Soluma 2. Yeme 3. Temas 4. Enjekte

Temas alerjenler Bitkiler İlaçlar

Ev tozu akarları Kozmetik Hayvan tüyü Takı Hamamböceği (Nikel gibi) Lateks Lateks Ürünler parçacıkları Mesleki kimyasallar / saç boyaları

Ağız yoluyla Parenteral alerjenler alerjenler Yiyecekler İlaçlar

İlaçlar Alerji enjeksiyonları Kan Ürünleri Sokan/ısıran böcekler

Yaygın Alerjenler Polenler ❑ Rüzgarla tozlaşan ağaçlar, çimenler ve yabani otlar en büyük

Yaygın mevsimsel

polenler: ❑ İlkbahar başı ve ortası: Ağaçlar ❑ İlkbahar sonu ve yaz başı: Çimenler ❑ Yaz sonundan sonbahar başına: Yabani otlar Güney Amerika'da yıl boyunca tozlanma (polinasyon) olabilir.

polen kaynaklarıdır. ❑ Alerjenler, oküler veya solunum mukozasıyla temas edince polenden ayrışır. ❑ Polenler yöreye göre büyük farklılıklar gösterir. ❑ Polenler genellikle mevsimsel olarak değişir: Ağaçlar - İlkbahar başı ve ortası Çimen - İlkbahar sonu ve yaz başı Yabani otlar - Yaz sonundan sonbahar başına Tozlanma Güney Amerika'da yıl boyunca görülebilir

Mevsimsel Polen Dağılımı Çim Poleni Kuzey Amerika’da 1200'den fazla çim türü mevcuttur fakat sadece bir birkaç tür alerjik semptomlarla ilişkilendirilir.

Mart-Ekim Nisan-Eylül Mayıs-Ağustos Haziran-Ağustos Yıl Boyunca

Alerjiye neden olan çim türlerine üç örnek:

Timothy Çimi ve Timothy çimen çiçeği

Kuzukulağı

Bermuda çimi açık alanda veya yoğun seyahat alanlarında yetişebilir burada kaldırım çatlaklarında büyüyen örnekler görülmektedir.

Fotoğraflar: Jelks M. Hapşırma ve hırıltıya neden olan Alerji bitkileri. Tampa: World-Wide Printing; 1989: 34-35. Mary Jelks izni ile.

13

Mevsimsel Polen Dağılımı Yakup otu Poleni

Temmuz-Kasım Ağustos-Ekim Ağustos-Kasım Minimal

Kısa Yakup otu

Yakup otu poleninin 3500 kez büyütülmüş görüntüsü

Dev Yakup otu

Otoyol kenarında büyüyen Yakup otu

Fotoğraflar: Jelks M. Hapşırma ve hırıltıya neden olan Alerji bitkileri. Tampa: World-Wide Printing; 1989: 34-35. Mary Jelks izni ile.

14

Mevsimsel Polen Dağılımı Ağaç Poleni

Ocak-Haziran Şubat-Haziran Mart-Eylül Mart-Haziran Mayıs-Temmuz

a) Overcup meşe b) Blackjack meşe c) Beyaz meşe d) Su meşesi e) Türkiye meşesi f) Kırmızı meşe g) Live meşe h) WillowOak i) Kestane meşe. Meşe Alaska ve Hawaii hariç bütün eyaletlerde yetişen önemli bir ağaç alerjendir.

Meşelerin belirlenmesi zor olabilir çünkü kolaylıkla melezleşebilirler.

Box elder türü meşe,orta-batıda yetişir ve geri kalan akçaağaç ailesinin aksine güçlü bir ağaç polen alerjenidir. Solunum yolu alerjisine neden olur ama kontak alerji yapmaz. Yani "üç yaprakçıklardan uzak durun"(örneğin, zehirli meşe ve zehirli sarmaşık) kuralını bozmaktadır.

Fotoğraflar: Jelks M. Hapşırma ve hırıltıya neden olan Alerji bitkileri. Tampa: World-Wide Printing; 1989: 34-35. Mary Jelks izni ile.

15

Mevsimsel Polen Dağılımı Yabani ot Poleni

Nisan-Kasım Haziran-Ekim Temmuz-Kasım Temmuz-Ekim Yıl Boyunca

Soldan sağa: Rus devedikeni, burning bush ve Rus domuz otu güçlü alerjenler üreten 3 akraba yabani ottur.

Fotoğraflar: Jelks M. Hapşırma ve hırıltıya neden olan Alerji bitkileri. Tampa: World-Wide Printing; 1989: 34-35. Mary Jelks izni ile.

16

Küf / Mantarlar ❑ İç ve dış alerjen kaynakları ❑ Sporların solunması ile ortaya çıkan alerjenler ❑ Açık küf spor sayıları genellikle yazın ve sonbahar başında daha

yüksek bulunmaktadır.

Kesilmemiş alanlardan yürüyerek geçme, kompost veya kuru toprakta çalışma ve yapraklar küf ve mantar maruziyetini artırabilir.

Bazı açık alan küf spor düzeylerini yağmurla ve yüksek nemle artar.

Bazı açık alan küf sporları kuru ve rüzgarlı havalarda uçuşur. ❑ Kapalı alan küf ve mantar kaynakları nemli ortamlardır (örneğin, bodrum, soğuk dış duvarlar, tavan araları, banyo/duş, nemlendiriciler).

Ev tozu akarları ❑ Ev tozu akarı dışkısı evlerdeki önemli alerjen kaynağıdır ve

olağandışı kuru iklimler hariç bütün iklimlerde bulunur. ❑ En çok bulunduğu yerler: Yatak Döşemeli mobilya Halı Doldurulmuş oyuncaklar ❑ Toz akarlarının seviyeleri artmaktadır ve muhtemelen bu artışın nedeni: "Sıkı", enerji tasarruflu evlerin ve ofislerin inşa edilmesi sonucu oluşan düşük havalandırma ve artan nemlilik.

Duvardan duvara halı kaplama.

Serin su deterjanlarının yoğun kullanımı ve soğuk su ile yıkanan çamaşırlar

Toz akarlarını azaltmak için

alınabilecek önlemler şunlardır: ❑ Yatakları, yastıkları alerjen geçirmeyen kılıflarla kaplamak. ❑ Yatak malzemelerini sıcak suyla (> 130 ° F) düzenli olarak yıkamak. ❑ İçerdeki nem oranını % 50'nin altına çekmek, özellikle kışın.

❑ Halı ve döşemeli mobilya kullanımını

minimize etmek.

Sıradan elektrik süpürgesiyle süpürme ve çırpma toz akarlarını

azaltmada etkili değildir.

17

Hayvan tüyü yağ bezleri tarafından üretilen proteinler içerir: ❑Bazı kişiler için son

derece alerjeniktir. ❑Halılar,yatak, döşemeli mobilya ve kıyafetlerde birikir. ❑Kaynağı hareket ettirildiğinde kolayca havada uçmaya başlar

Hayvan Alerjenleri ❑ Kapalı mekan alerjen kaynağı hayvanlar:

Kediler (en yaygın) Köpekler Evcil kuşlar Tavşan Kemirgenler ❑ Hayvan tüyündeki en önemli alerjen proteindir deri bezleri tarafından salgılanır fakat aynı zamanda salya ve idrarlarında da bulunur. ❑ Hayvan tüyü halı ve döşemeli mobilya aralarında birikir ve kolayca havaya karışır. Bunlar havada uzun süre kalan küçük parçacıklarla bağlantılıdır.

Alerjik Hastalık Riskini Artırabilecek Faktörler Pasif sigara

❑ Tütün dumanına pasif maruziyet, özellikle erken çocukluk döneminde

içiciliğine maruz kalma özellikle erken çocukluk döneminde alerji ve astım geliştirmeye sebep olan bir risk faktörüdür.

❑ Dizel egzoz parçacıkları alerjik sensitizasyonu artırabilir.

astım ve diğer solunum yolu hastalıkları için bir risk faktörüdür.

Bu durum, alerji prevelansının kırsal alanlara kıyasla şehirlerde daha yüksek olmasını açıklayabilir.

Referanslar Abbas A, Lichtman A, Pober J. Cellular and

Dykewicz M, Fineman S. Executive

summary of joint task force practice parameters on diagnosis and management

Molecular Immunology. Philadelphia: WB Saunders Co, 1991.

of rhinitis. Annals of Allergy, Asthma,

Baraniuk, JN. Pathogenesis of allergic

Fireman P, Jelks M. Allergens. In: Fireman P,

rhinitis. J Allergy Clin Immunol 1997; 99:

Slavin RG (eds). Atlas of Allergies, 2nd ed.

S763-772.

London:Mosby-Wolfe, Times-Mirror 1996:

Bleecker ER, Meyers DA. Genetics of allergy

27-41.

and asthma. In: Kay AB (ed). Allergy and

Fireman P. Allergic rhinitis. In Fireman P,

Allergic Disease. Vol 2. Malden, MA:

Slavin RG (eds). Atlas of Allergies, 2nd ed.

Blackwell Science, 1997: 1196-1207.

London:Mosby-Wolfe, Times-Mirror 1996:

Blumenthal MN. Principles of genetics. In:

145.

DeYoung L (ed). Immunology. Vol 1. 5th ed.

Gibofsky A. Legal issues in allergy and

St. Louis: Mosby, 1998: 28-39.

clinical immunology. J Allergy Clin Immunol

Bonner JC, Brody AR. Cytokine-binding

1996; 98: 334-338.

proteins in the lung. Am J Physiol 1995;

Grant E, Wagner R, Weiss K. Observations

268: L869-878.

on emerging patterns of asthma in our

Booth B. Diagnosis of immediate

society. J Allergy Clin Immunol 1999; 104:

hypersensitivity. In: Patterson R., Grammer

S1-9.

LC, Greenberger PA. (eds). Allergic Diseases.

Holgate ST. Asthma and allergy-disorders of

5th ed. Philadelphia: Lippincott-Raven Publishers, 1997: 167-181.

civilization? Q J Med 1998; 91: 171-184.

Bousquet J, Lacoste J, Chanez P, Vic P,

in bronchoconstriction. Resident and Staff Physician 1993; 39: 19-22.

Godard P, Michel F. Bronchial elastic fibers

in normal subjects and asthmatic patients.

Am J Respir Crit Care Med 1996; 153:

1648-1654.

Burt, C, Knapp, D. Ambulatory care visitis for asthma: United States, 1993-94. Advance

Data 1996; 277: 1-20.

Immunol 1998; 81(5 Pt 2): 463-468.

Holgate ST. The role of chemical mediators

Jarvis D, Burney P. ABC of allergies: The epidemiology of allergic disease. Brit Med J

1998; 316: 607-610.

Jarvis D, Burney P. Epidemiology of atopy and atopic disease. In: Kay AB (ed). Allergy and Allergic Disease. Vol 2. Malden, MA:

Centers for Disease Control and Prevention.

Blackwell Science, 1997: 1208-1224.

Facts about asthma. Available at: http://www.cdc.gov/od/oc/media/fact/

Kumar A, Busse W. Airway inflammation in

asthma.htm. Accessed September 17, 1999.

Corren J. Allergic rhinitis and asthma: How important is the link? J Allergy Clin

Immunol 1997; 99: S781-786.

Corren J. The impact of allergic rhinitis on bronchial asthma. J Allergy Clin Immunol 1998; 101: S352-356.

Dewar J, Wheatley A. The heritability of

asthma. Sci Am Sci Med 1995: 38-47.

Laitinen LA, Laitinen A, Haahtela T. Airway

mucosal inflammation even in patients with newly diagnosed asthma. Am Rev Respir Dis

1993; 147: 697-704.

Leung D. Immunologic basis of chronic allergic diseases: clinical messages from the laboratory bench. Pediatr Res 1997; 42(5):

559-568.

allergic disease. Monographs Allergy 1996;

33: 4-34.

Doucet C, Brouty-Boye D, PottinClemenceau C, Canonica G, Jasmin C,

Azzarone B. Interleukin (IL) 4 and IL-13 act on human lung fibroblasts. J Clin Invest 1998; 101: 2129-2139.

Arkaplan

19

Lundgren R, Soderberg M, Horstedt P,

Triggiani M, Oriente A, Seeds M, Bass D,

Stenling R. Morphological studies of bronchial mucosal biopsies from asthmatics

Marone G, Chilton F. Migration of human

before and after ten years of treatment with

inflammatory cells into the lung results in the remodeling of arachidonic acid into a

inhaled steroids. Eur Respir J 1988; 1:

triglyceride pool. J Exp Med 1995; 182:

883-889.

1181-1190.

Marone G, et al. Molecular and cellular

Vignola M, Chanez P, Chiappara G, Gagliardo

biology of mast cells and basophils. Int Arch

R, Bonsignore G, Bousquet J. Growth factors

Allergy Immunol 1997; 114: 207-217.

McMenamin P. Costs of hay fever in the

in the remodeling of asthma. Aller Clin Immunol Int 1998; 10: 149-153.

United States in 1990. Annal Allergy 1994;

Weiss K, Gergen P, Hodgson T. An economic

73(1): 35-39.

evaluation of asthma in the United States.

Meyers DA. Genetics of allergic disease. In:

N Enagl J Med 1992; 326(13): 862-866.

DeYoung L (ed). Immunology. Vol 1. 5th ed.

Weiss K, Sullivan S. Understanding the costs

St. Louis: Mosby, 1998: 40-45.

of asthma: the next step. Can Med Assoc J.

Montefort S, Roberts JA, Beasley R, Holgate

1996; (154): 841-843.

ST, Roche WR. The site of disruption of the bronchial epithelium in asthmatic and non-

asthmatic subjects. Thorax 1992; 47:

499-503.

Polito A, Proud D. Epithelial cells as

regulators of airway inflammation. J Allergy Clin Immunol 1998; 102: 714-718.

Ray N., Baraniuk J, Thamer M., Rinehart C., Gergen P., Kaliner M., Josephs S., Pung Y.

Healthcare expenditures for sinusitis in 1996: contributions of asthma, rhinitis, and other airway disorders. J Allergy Clin Immunol

1999; 103: 408-414.

Roche WR. Fibroblasts and asthma. Clin Exp Allergy 1991; 21: 545-548.

Schultz Larsen F. The epidemiology of atopic dermatitis. Monograph Allergy 1993; 31:

9-28.

Stewart A, Tomlinson P, Wilson J. Regulation of airway wall remodeling: prospects for the development of novel antiasthma drugs. Adv

Pharmacol 1995; 33: 209-253.

Storms W, Meltzer E, Nathan R, Selner J. The

economic impact of allergic rhinitis. J Allergy Clin Immunol 1997; 99: S820-824.

20

Arkaplan

Korunma Korunma Stratejilerinin Üç Aşaması Alerjik hastalıkları önleme stratejileri: ❑ Alerjik yanıtı minimize etmenin en önemli yoludur ❑ Artmakta olan insidansı, maliyetleri ve

alerjik hastalıklara bağlı morbidite oranları yüzünden önemlidir. ❑ Alerjik duyarlılığın/hastalığın ortaya çıkmasının üç

aşamasına dayanır:

1.

2.

Birincil önleme: Sensitizasyon ve IgE-aracılı yanıt gelişimini engellemeye odaklanır.

Evre

İkincil önleme:

Neden önlemeye odaklanmalıyız? ❑ Alerjik hastalıkların insidansı artmaktadır.

❑ Alerjik hastalıklara bağlı maliyetler

artmaktadır

Evre Sensitizasyona rağmen hastalığın ifadesini

önlemeye çalışır. Üçüncül Önleme: Semptomlara neden olan faktörleri kontrol altına almayı hedefler.

❑ Alerjik hastalıklara bağlı ölüm oranları artmaktadır

❑ Birincil, ikincil ve üçüncül önlemedeki bir çok strateji

benzer olabilir ama duyarlılık ve hastalığın ifade şekline göre bunlardan farklı şekilde yararlanılmaktadır.

Eğer bir tedavi alerji belirtilerine iyi geliyorsa (üçüncül), bu tedavi hastalığın ifadesini engellemek (ikincil) için kullanılabilir. Bir tedavi hem üçüncül hem de ikincil önleme aşamasında işe yarıyorsa o zaman bu birincil önlemede hassasiyet engellemek için kullanılabilir. ❑ Önlemenin ilk adımı nelerin yapılıp nelerin yapılamayacağını belirlemektir.

21

Hangi hasta için hangi korunma stratejisi?

Kullanılacak Korunma stratejisi

Hangi Hasta

Birincil

Atopik eğilimi var ama sensitizasyon yok

İkincil

Üçüncül

Sensitize olmuş ama hastalığı ifade etmiyor veya sadece tek tip hastalığı ifade ediyor (atopik dermatit), ancak diğer bozuklukları (örn, astım) ifade etmiyor Hastalığı ifade ediyor ve belirtilerin engellenmesi gerekiyor

Alerjik hastalıkları önlemek için bazı tavsiyeler Neleri değiştiremeyiz

Neleri değişebiliriz

Genetik duyarlılık Erkek cinsiyet (Çocukluk başlangıçlı)

Doğum Mevsimi Kentsel yerleşim Kirlilik düzeyleri (örneğin Emisyon kontrolü) Aile büyüklüğü Çocuk Bakımı

Neleri değiştirebiliyoruz Alerjik hastalıklarla ilgili farkındalık düzeyi Açık ve kapalı alan alerjenlerine maruz kalma düzeyleri Sigara dumanına pasif maruziyet Alerjenik gıdaların tüketilme zamanı Erken Antibiyotik kullanımı

*

22

Korunma

Bu stratejilerin etkinliğini belirlemek için Klinik çalışmalara ihtiyaç vardır.

Başarılı bir korunma programı için önerilen bileşenler: ❑ Yüksek riskli bebek ya da bireyleri belirlemek ❑ Konut

Okul İşyerinde bulunan alerjenlere bağlı sensitizasyondan sakınma ❑ Kabul edilebilir ve düşük maliyetli stratejiler ❑ Çeşitli seviyelerde Eğitim: Hasta ve ailesi Sağlık kuruluşu Toplum

Korunma programlarının hedefi şunlar olmalıdır: ❑ Hasta ve ailesi ❑ Sağlık kuruluşu ❑ Toplum

Önlemenin önündeki bazı engeller nelerdir? ❑ Sınırlı bilimsel bilgi. ❑ Dilsel, kültürel ve ekonomik sınırlamalar. ❑ Kaynakların eksikliği (ekonomik, bilgi gibi). ❑ İşyeri, okul, ya da yaşama alanlarını değiştirememe

Önlemenin her düzeyi için daha fazla çalışmalara ihtiyaç vardır

Primer Alerji Önleme ❑ Mevcut araştırma IgE hassasiyetini engellemeye

odaklanmaktadır (örneğin, Çevre Kontrolü) ❑ Araştırılması gereken bazı alanlar: Bebeklerde ve küçük çocuklarda görülen erken atopik bulguların (örneğin, gıda alerjisi, atopik dermatit) prospektif gözetimi ve uygun müdahaleler, solunumsal alerjiyi engeller mi?

Yüksek riskli bebeklerin tespitini perinatal dönemde nasıl yapabiliriz?

Gıda alerjenleri ve inhalant alerjenlerine maruz kalmaktan kaçınmak alerjinin ifadesini nasıl etkiler?

Annenin prenatal dönemde ve emzirme sırasında alerjenlerden sakınması önemli bir rol oynar mı?

Gebelik sırasında ve/veya postnatal dönemde alerjene maruz kalmanın en çok ya da en az sensitize etme ihtimalinin bulunduğu kritik bir dönem var mıdır?

Mevcut primer önleme stratejilerinin sınırları: ❑Göstergelerin Hassasiyeti ❑Etkinlik ❑Maliyetler

Korunma

23

Sensitizasyona neden olacak ya da önleyecek kritik bir doz var mıdır?

Bebeğin beslenmesinin rolü nedir: ⇒Emzirme? ⇒Sütsüz mama? ⇒Spesifik gıdalara geçişin gecikmesi? ⇒"Riskli" gıdalara (örneğin, süt, yumurta, yer fıstığı) geçişte gecikme?

Bebeklerin (ev tozu akarları, hayvan tüyü gibi) aeroalerjenlere maruz kalmasını sınırlayacak çevresel kontrol önlemleri nelerdir? ❑ Birincil korunma stratejileri: Göstergelerin Hassasiyeti

Etkinlik Maliyetler ile sınırlı olabilir

İkincil Alerji Önleme İkincil önleme stratejilerinin bazı sınırları: ❑ Strateji uygulamasından önce hastalık gelişimi

❑ Etkinlik ❑ Sigorta kapsamı ❑ Maliyetler

24

Korunma

❑ Mevcut araştırma sensitizasyona rağmen hastalığın ifadesini

önlemeye çalışır. ❑ Araştırılması gereken bazı alanlar: Bebek ve çocukların hassasiyet ifadeleri için prospektif gözleme yapmak, özellikle: ⇒Belirli gıdalar (örneğin, yumurta, fıstık, süt). ⇒Aeroalerjenlere (örneğin, toz akarları, kedi tüyü, polenler, küf) hassasiyeti gözlenmelidir Hastalığın ifadesinden önce kapalı ortamda çevresel kontrol önlemleri almak.

(Atopik dermatit gibi) alerjik rahatsızlığı olan çocuklarda farmakolojik tedavi ve /veya immünolojik modülasyon uygulayarak izlemesi muhtemel diğer bozuklukların (örneğin, astım) ortaya çıkmasını engellemek Korunmanın ve takip stratejilerinin etkinliğini değerlendirmek Çevresel tahriş edicilerden (örneğin, sigara dumanı, hava kirleticileri) kaçınmak.

❑ İkincil önleme stratejileri:

Strateji uygulamasından önce hastalık gelişimi Etkinlik Sigorta kapsamı Maliyetler ile sınırlı olabilir

Üçüncül Alerji Önleme ❑ Semptomlara neden olan faktörleri kontrol

altına almayı hedefler. ❑ ABD'de mevcut en yaygın korunma yaklaşımıdır. ❑ Semptomları gösteren hastaları ve aşağıdaki

ortamlarda Çevresel Kontrolü kapsar: ⇒Ev ⇒Okul ⇒Bakım ⇒İşyeri Ayrıca; Farmakoterapi İmmünoterapi Hasta Eğitimi gibi uygulamaları içerir. ❑ Araştırılması gereken bazı alanlar: Aşağıdaki immün modülasyon yollarıyla IgE yanıtı değiştirme: ⇒ Rekombinant hümanize monoklonal anti-IgE ve anti-IL-4. ⇒Modifiye edilmiş alerjenler ve alerjen DNA immünizasyonu kapsayan Alerjen immünoterapi.

Persistan astım gelişimini engellemek için astımın erken tedavisi Tedaviye uyumu iyileştirecek stratejiler Solunum yolları operasyonunu ilaç tedavisiyle engelleme Yeni tedaviler ve/veya cihazlar.

Kapalı mekan alerjenleri ve irritanlarını kontrol etmek için daha iyi çevresel müdahaleler.

ABD'de mevcut en yaygın korunma yaklaşımı üçüncül önlemedir: yani, belirti gösteren hastalar için stratejiler: ❑ Çevre Kontrolü ❑ Farmakoterapi ❑ Immünoterapi ❑ Hasta Eğitimi

Korunma

25

Üçüncül önleme stratejilerinin bazı sınırları: ❑Tedavi rejimlerine ve korunma önlemlerine uymada eksiklik ❑Alerjiyi önlemede uygulanması gereken sakınma taktiklerini yeterince anlamama. ❑ Artan alerjen maruziyetleri, çevresel tahriş ediciler ve viral hastalıklar. ❑ Artan kentleşme ile birlikte gelen çevre kirliliği artışı. ❑ Yetersiz kaynaklar ve finansman.

❑ Üçüncül korunma stratejileri aşağıdaki

nedenler yüzünden sınırlanabilir: Tedavi rejimlerine ve korunma önlemlerine uymada eksiklik Alerjiyi önlemede uygulanması gereken sakınma taktiklerinin toplumca yeterince anlaşılamaması.

Artan alerjen maruziyetleri, çevresel tahriş ediciler ve viral hastalıklar.

Artan kentleşme ile birlikte gelen çevre kirliliği artışı.

Yetersiz kaynaklar ve finansman.

Sağlık kuruluşu ve alerji/immünoloji uzmanı arasındaki işbirliği sayesinde uygun korunma stratejileri belirlenerek hastalığın ilerlemesi minimize edilebilir. ❑ Hastanın ilk başvurduğu sağlık kuruluşu

"risk altında" bulunan hastaları belirleyerek alerjinin önlenmesinde ilk halkayı oluşturur. ❑ Doğru tanı ve hastanın ortamının doğru değerlendirilmesi önemlidir. ❑ Hastanın durumu saptandıktan sonra bir alerji / immünoloji uzmanına sevk ve/veya konsültasyon tavsiye edilir. ❑ İşbirliği hastanın korunma stratejilerine uyumunu artırabilir.

Tüm Evreler için Korunma Stratejileri Gelecek için bazı korunma stratejileri: ❑ Atopik hastalığın genetik belirteçlerini belirleyin. ❑ Aeroalerjenleri tolerasyon oluşturun. ❑ Mikrobik ortamları modüle etme yöntemleri belirleyin. ❑ Alerjik hastalıkların neden arttığını daha iyi anlamak için

epidemiyolojik çalışmalardan faydalanın. ❑ Sigara karşıtı stratejileri uygulayın/destekleyin ve çevre bilinci oluşturun.

26

Korunma