2008 herri musikaren txokoa oiartzunen by Oiartzungo Udala

M IrC JK Ib Ib i

HERRI MUSIKAREN TXOKOA OIARTZUNEN JUAN MARI BELTRAN

H ern Musikaren Txokoa 1996ko urtarrilean Oiartzungo Udala eta Juan Mari Beltran A rgiñenaren artean egindako hitzarmenaren ondorioa da. Zentroak 2002ko martxoaren lean ireki zituen ateak publiko ororentzat. Herri Musikaren Txokoa herri musikaren inguruko topaleku eta dokumentazio zentroa da. Bere jarduerak, arlo ezberdinetan, herri musika eta soinutresnak ezagutzera, ikertzera, zabaltzera eta sustatzera zuzenduak daude En enero de 1996, Juan Mari Beltran Argiñena y el Ayuntamiento de Oiartzun llegaron a un acuerdo, para la puesta en marcha de HM Txokoa. El centro abrió sus puertas a todos los públicos el 1 de marzo del 2002. Herri Musikaren Txokoa es un centro de documentación y lugar de encuentro en tomo a la Música Popular, dedicado a dar a conocer todo lo relacionado con la música y los instrumentos populares, así como a su difusión, promoción e investigación. The Traditional Music Archive was set up following an agreement between Oiartzun Town Council and Juan Mari Beltran Argineña in January 1996 by which Oiartzun Town Council. The centre was opened to the public on March 1, 2002 .

Herri Musikaren Txokoa is a traditional music centre and meeting place devoted to show, spread, promote and research all issues related to traditional music and instruments. En janvier 1996, Juan Mari Beltran Argiñena et la Municipalité d’Oiartzun sont arrivés à un accord pour la mise en oeuvre ce projet et son installation. Le 1er mars 2002, le centre ouvrait ses portes à tous les publics. Herri Musikaren Txokoa est un lieu de rencontre et centre de documentation sur la musique populaire consacré a découvrir, étudier, promouvoir et resercher tous les rapports de la musique populaire et ses instruments

HERRIMUSIKAREN TXOKOA OIARTZUNEN

Egilea: Juan M ari Beltran

A le kopurua: 500 A rgitaratzailea: O iartzungo Udala, K ultura B atzordea DVD -aren egilea: Kepa Ugarte Itzulpenak: Share S.L. H izkuntz Zerbitzuak Argazkiak: H erri M usikaren Txokoa ISBN: 978-84-88917-22-5 L.G.: SS-1016-2008 Inprim ategia: M CC Graphics

AGURRA HERRI M U SIK A REN TXOKOA herri m usikaren dokum entazio zentru bat baino gehiago da. M unduko hainbat eta hainbat lekutako altxorren txokoa; m usika tresnak, irudi bildum ak, fonoteka, biblioteka ... eta berari erabat Iotuta,gizon bat: Juan Mari Beltran. Juan M ari B eltran, zazpi urte besterik ez zituela, Etxarri A ranatzeko U dal M usika A kadem ian hasi zen m usika jotzen; klarinetea eta txistua bain zuzen. M odu bonetan, herri m u sikaren m undua eta m usika akadem ikoaren m undua ezagutu zituen txiki txikitatik. H urrengo urteetan, D onostian jad a, txistuarekin jarraitu zuen bum belarri Euskal H erriko kultura ekitaldi askotan parte bartu zuelarik; gerora, berri m usikarekiko izan duen lotura estuaren erakusgarri ziurrenik. H ala ere, D onostiako A rgia D antza Taldeko kide izatearekin batera basi zen herri m usikarekin lotutako bildum a osatzen. Talde bonetan, bera izan zen m usika biitze lanen ardura hartu zuena eta horren erakusle dira hurrengo urteetan jasotako jaialdi eta m usika em analdi ugariren grabaketak eta m aterialen bilketak. O rduan hasi zen Juan M ari bere bildum a izango zena osatzen, egungo H erri M usika Txokoaren oinarri dena bain zuzen ere. 1970. urtetik aurrera, A rgia D antza Taldea utzita, H erri M usikaren eta herri soinutresnen inguruko ikasketak eta ikerketak izan ziren bere lanaren ardatz. M akina bat m usika tresna jo tzen ikasteaz gain, m usika irakasle izateko ere form akuntza handia jaso zuen eta talde ezberdinetako partaide ere izan zen; Sustraiak Taldea, Txanbela Taldea, A zala Taldea ... Jada, m usika m unduan izandako ibilbidea ez zen m akala eta bitarte horretan osatutako b ildum a ere ez. 80. bam arkada bukaerarako, izugarrizko bildum a zuen eta borri erabilpena em ateko helburuz, aurreproiektu bat egin eta proiektu hori aurrera eram an ahal izateko leku egoki bat bilatzeari ekin zion. B ere belburua, H erri M usika eta H erri soinu tresnak ezagutzeko, ikerketarako eta topalekurako dokum entazio zen足 tru bat sortzea zen. B ide horretan, eta leku askotan saiakera ezberdinak egin ondoren,1995. urtean O iartzungo Jon I単arra alkateari bere proiektua aurkeztu eta honen babesa eta interesa lortu zituen. B eraz, Herri M usikaren Txokoa antolatzeko leku egoki baten bila basi

ziren eta leku hori Ergoiengo Eskolak izatea adostu zuten. 1996. uitean sinatu zuten Juan M ari B eltranek eta O iartzungo U dalak H erri M usikaren T xokoa O iartzunen kokatzeko hitzarm ena. Zazpi urtez prestaketa eta antolaketa lanetan aritu ondoren, 2002an ireki zituen ateak H erri M usikaren Txokoak. G eroztik, nahi edo behar izan duen guztiarentzat egon da zabalik Herri M usikaren Txokoa; ikertzaile, m usika j贸 le, herri m usika zale ... baina ez hori bakarrik; guztiz bizirik eta etengabe m artxan dagoen proiektua izanik, herriko kultura eragile garrantzitsua izatera iritsi da H erri M usikaren Txokoa; O iartzunen, nahiz O iartzundik kanpo. Argi dago Juan M arik, lankide eta adiskide askoren iaguntzaz, urte askotan zehar egindako lanaren ondorio direla lorpen hauek guztiak. H erri M usika izan da bere lana eta bizitzaren ardatz eta horri esker lortu zuen bere proiektua eta am etsa gauzatzea; hainbat eta hainbat altxor eta bitxikeriaz gozatzeko aukera eskaintzen digun HERRI M U SIK A R EN TX O K OA m artxan jartzea alegia. ID U R R E B E R A A G IR R E KULTURA BATZORDEBURUA

HITZAURREA Euskal erem uan erro tradizionaleko m iisika-ondarearekin loturik aspaldi honetan izan diren errealitaterik pozganienetako bat dugu Juan M ari B eltranek O iartzunen sortu duen “Herri M usikaren Txokoa” proiektu sendoa. Zentro horrek jorratutako eduki eta harrem an zabaletan nahikoa garbi adierazita daude m usika-errealitate honek burututako era guztietako jardueren xedeak. L ehenik eta behin, ondarearen kontserbazio organologikoaren alderdia azpim arratu beharko litzateke, bau da, H erri M usikaren T xokoak erabilera tradizionaleko m usika-tresnen kontserbaziorako duen garrantzia. B aina ez bakarrik Euskal H erdan erabilitakoentzat, baita beste geografia-erem u batzuetan agertzen direnentzat ere, instnim entu-fam ilia desberdinak Europako ingurune kulturalaren barm an kidetzen eta kokatzen laguntzen baitute horiek guztiek. Bigarrenik, instrum entuak m usikaren alorrean uztartzen diren m odua nabarm enduko genuke, eta, halaber, tradizioan izan diren erabilerak uztartzekoa. Kontuan hartu beharra dago nolako itxura duen instrum entuak kanpoaldetik, baina baita noia erabiltzen den eta zein kultur ingurunetan gauzatzen den ere. H órrela, im m aterialaren ondaretzat jo tzen dugun hori guztia izango genuke ikusgai H erri M usikaren Txokoan, eta hain zuzen ere, konturik handienaz kontserbatu beharreko ondare-arlo bat dugu hori. A zpim arratzea m erezi duen hirugarren alderdia, gure ustez, zentroaren sortzaile Juan M ari B eltranek sustraietako m usikaren bizitasuna m antentzeko egindako ahalegin a da, eta horrexegatik, helburu nagusia, ondarearen kontserbazioa ez ezik, m usikabalio hauek guztiak gaur egungo gizartean elkarrekin lotuta erakustea da. H órrela, eus kal m usika-tresnen objektuak gure ondarearen zati gisa berreskuratzeko ahalegin horri m usika-tresna horien erabilerarena ere gehitu behar zaio, bai ikuspegi organologikotik eta bai egun izan ditzakeen erabileren ikuspegitik ere. H ori dela eta, errepertorioa ezagutu behar da, iraganeko eta egungo funtzionaltasunaren barm an uztartu beharra dago eta, era berean, Ínteres handiko soinu-agiri berriak sortu behar dira. A urreko hori dela eta, m usika-tresna tradizionalak eta horien bidez gaur egun egin dezakegun m usika eguneratzeko ideia eta helbum a beti kontuan izan behar dugu. G ure asm oa, beraz, ez da m useo bat sortzea - e z litzateke lantegi esk asa-, baizik eta gure ingum nean nagusiki garatu diren ahozko tradiziozko m usikak bildu, m antendu, erakutsi eta birsortzeko xedea izango duen erakunde bizi bat sortzea.

E zin liteke proiektu garrantzitsurik gauzatu, pertsona jakinen bultzada irm orik gabe. A ide horretatik, Herri M usikaren Txokoa ez litzateke deus izango, Juan M ari B eltra nek izandako ideia, erakutsitako iraupen eta egindako ahalegin pertsonalik gabe. Lan honek, horrenbestez, proiektuaren hastapenak ulertzen erakutsiko digu, baina baita proiektua burutu arte egindako ibilbidea ere. Eskertzekoa da proiektuaren bilakaerari buruzko irakurketa kronologiko hau eta zentroa bera O iartzungo herrian kokatu izana. Sarritan, erakundeen bilakaerari buruz ko datuak galdu egiten dira, eskuartean duguna bezalako lanik egin ez delako. Proiektuaren eta bere atal desberdinen egungo egoerak argi eta garbi erakusten digu zein leku betetzen duten egitura horretan objektu eta agiri guztiek. Egindako jarduera ugariek eta, bereziki, bisita gidatuek, Herri M usikaren Txokoak lortutako arrakastaren berri em aten digute. Euskal H erriko m usika tradizionalari buruz ko bibliografian hutsune garrantzitsu bat betetzen duten argitalpenek, izan aldizkakoak edo izan m onografikoak, eta baita web gunea bera ere, egindako jarduera oparoaren adibide garbiak dira. Proiektu guztiek helburu batzuk dituzte, eta H erri M usikaren T xokoak ere, egun errealitate bikain bilakatua badugu ere, etorkizunean are gehiago sendotu eta zabaltzeko helburu betegarri hori du. A urreko guztiagatik, beraz, eskerrak em an behar dizkiogu Juan M ari B eltrani eta O iartzungo Udaìari orain arte erakutsitako ekim en, ahalegin eta jarreragatik, eta etor kizunean ere lan horretan segi dezatela anim atu nahi ditugu, ziur baitakigu euskal m usika-ondarearen m esederako izango dela. JO N B A G U ES ER ESBILG O ZU ZEN D A R IA

01. SARRERA O iartzunen kokaturik dagoela, gaur egun ezagutzen dugun H e m M usikaren Txokoa ez da hutsetik sortu noski. U ite askotako ibilbide luzearen em aitza eta jarraipena da. Ibilbide horren m om entu batean gogoeta sakon bat eginez, ideia garbi sortu zen: herri m usikaren dokum entazio-zentro bat antolatzea. O ndoren, belburu hori lortzeko saia kera prozesu baten bukaeran H erri M usikaren T xokoa izendatutako proiektua O iar tzungo U dala eta nire artean egindako akordio baten ondorioa da. N oski, halako proiek tu batek ibiltzen hasteko banka bat baino gebiago behar ditu eta guk abiatzeko honako hauek genituen (orden honetan em an zirela): EDU K IA : N ire bizitzan zehar osatutako soinu-tresna, biblioteka, fonoteka eta iru di bildum ak. IDEIA: U rtetako prestakuntza eta esperientziak em andakoa. LEKUA: O iartzungo U dalak jarritako etxea eta honen m antenu gastuak. LANA: L aguntza handiak izan ditut. B oluntario asko izan dira, zerrenda luzea. BABES EKON OM IKO A: O iartzungo U dalak jarritakoa eta honen bitartez lortutako laguntzak. G eroago bizia izateko proiektu honek beste hanka garrantzizkoa behar du, hau da, jendearen aldetik em aten den erantzuna edo ER A B ILPEN A . EDU K IA ; Proiektuaren ondarea. C ure kasuan, neure bizian zehar osatutako herri m usikako soinu-tresna, fonoteka, biblioteka eta irudi bildum ak genituen. 1980. ham arkadaren bukaerarako osatutako soinu-tresna bildum a, fonoteka, biblio teka eta irudi bildum a boriek ez ziren neure etxean (ohe azpian, barneko eta balkoian jarritako arm airuetan, egongela, logela eta pasillotako apaletan) kabitzen eta ondoren neure lagunen eta fam iliakoek utzitako txokoetan gauzak sartzen hasi nintzen. IDEIA: N eure etxean eta besten txokoetan gorderik zegoen m ateriala ez zegoen eskuragarri eta edozein Ian egiteko bai nik edo beste batek zerbait kontsultatu nahi genuenean ez zen erabilgarri. H ori askotan gertatzen zen eta borregatik gero eta gehia go pentsatuz, neure buruan ideia bat gauzatzen eta indartzen jo an z e n : bildutako m ate rial guzti horrek beste erabilpen bat eskain zezakeela, erabilpen publikoa, eta hórrela ideia honetan oinarriturik 1990. urtean neure bizian bildutako berri m usikaren inguru ko m aterial guztiarekin honen inguru eta aldeko proiektu bat a n t o l a t z e a pentsatu nuen. U rte horretan beste Ian garrantzizkoa hartu behar izan nuen. Eusko Ikaskuntzak eta

L ekarozko A ita D onostiaren Artxiboak, A ita Jorge Riezu prestatzen ari zen A. D onostiaren Euskal K antutegia argitaratzeko preslaketan laguntzea eskatu zidaten. Lan horreÂ tan lau urte pasa eta gero berriz ere aurreko ideia berreskuratu nuen eta 1995. urtean prestatutako herri m usika inguruko dokum entazio zentro baten proiektua toki ezberdinetan aurkeztu nuen. LEKUA: 1995eko uztailaren lOean O iartzungo U dalak Ergoiengo Eskola izandako etxea eta dokum entazio zentroa antolatzeko behar zen azpiegitura jarri zituen. LANA: Laguntza handiak izan ditut. B oluntario asko izan dira, izen zerrenda luzea osatu da. M ilaka lan ordu fitxak egiten, soinu-tresnak konpontzen, soinu-tresnak kaxetan gordetzen, apalak ja r tz e n ,.... M erezi duen m oduan eskertzea ez da posible. BABES EKON OM IKO A: Zazpi urte antolaketa lanean aritu ondoren 2002ko martxoak batean Herri M usikaren T xokoak bere ateak zabaldu publikorako zituen, funtzionatzeko behar zen azpiegitura m aterial eta hum anoa bere gain harturik. Lehen urtean publikorako egutegia astean bi egunetakoa zen; ostirala eta larunbata. ERABILPENA: - Soinu-tresnen erakusketak izan dituen 20.000 inguruko bisitari. - â&#x20AC;&#x153;Soinu-tresnak euskal herri-m usikanâ&#x20AC;? erakusketa m ugikorra. -Ik e rtz a ile eta gai honen inguruko m aila ezberdinetako ikasleek egindako ehunka kontsultak. - 25 herri-m usika kontzertu bikoitzak (2008ko apirila arte). - 6 HM Jardunaldiak. - O iartzungo H erri M usika Eskola. - HM Bildum an orain arte argitaratutako lau liburu. - HM Z aieak elkarteak argitaratutako CD eta DVDak. Eta abar. - Herri M usikaren Txokoaren Ergoiengo egoitza (Arg. HM T)

Herri M usikaren Txokoaren Ergoiengo egoitza. (Arg. JM Beltran)

02. HM TXOKOAREN AURRE HISTORIA

<q. ± é hm m m

ïÂiBa*’--v-:

'r t ß m l i s m ' *'

Juan M ari Beltranek eskainitako herri m usika materialen bildumekin eta Oiartzungo Udalak jarritako azpiegitura orokorra eta zentroaren funtzionamendurako behar ziren ekarpenen erantzukizunaren onarpenarekin abiatzen da 1995ean Oiartzungo Herri M usikaren Txokoaren historia. Baina ñola hasi zen gaur ezagutzen dugun errealitate bau? Hutsetik sor tu ziren bildumak? Hutsetik sortu al zen ideia? Ikus dezagun ñola izan zen hasiera.

02~01, Nire musika hastapenak eta ondorengo ibilbidea Etxarri Aranatzen N afarroako Etxarri A ranatzen bizi ginela, zazpi urte bete nituenean U daletxeko ganbaran zegoen U dal M usika A kadem ian m usika ikasten hasi nintzen. Lehen aldiz gela hartan sartu nintzenean Don Alfredo M usika Bandako zuzendaria eta denetarako m usika irakaslea zenak hartu ninduen eta berehala M usika Bandan behar zela eta ikasteko klarinetea eskaini zidan eta hura hartu nuen. Aurreneko momentu hartan eman zizkidan klarinetea ikasteko behar nituen aurreneko adierazpenak eta egiteko etxeko lanak. Klarinetea bere estutxean sartu eta eskuan harturik aide egiterakoan Don Alfredok deitu egin zidan eta eskuan zeukan tresna erakutsiz galdera hau egin zidan; Ezagutzen al duzu hau? N ik berehala erantzun nion; bai ezagutzen dut, hori txistu bat da. Nik txistua ezagut zen nuen noski, soinu-tresna hori bai zen E txam ko erromeri guztietan Dantzakia eta bestelako dantzak eta kalejiretako m usika jotzeko erabiltzen zen soinu-tresna. O ndoren eta herrian bertako txistulari taldea indartu nahi zela esanez, txistua ikas teko eskaintza egin zidan eta nik ezetz esan ez nioenez klarinetea eta txistua harturik etxera joan nintzen. Etxera iristerakoan eta am ak bi soinu-tresnekin ikusi ninduenean zera galdetu zidan; Ez al zenuen nahiko batekin? Bai, baina bi eskaini dizkit eta biak hartu ditut erantzun nion. H órrela hasi zen neure m usika ibilaldia. E gunero eskolatik atera eta ogitartekoa azkar ja n ondoren U daletxeko eskailerak igo eta han aritzen nintzan, solfeoa ikasi, kla rinetea eta txistua jotzen, tarteka irakaslearen gelan “lezioa” hartzen eta bi ordu pasa ondoren etxera. H órrela egunero anaia B ixente eta biok (hura berdin-berdin klarinetea eta txistuarekin). Z erbait jo tzen ikasi nuenean eta M usika bandako entseguetara jo an ahal izateko m aila hartu genuenean entsegu egunetan m usika klasearen ondoren bertan gelditzen ginen B andakoekin lanean. L au urte beranduago, 1958an, ham aika urte nituela, urriaren hasieran ospatzen ziren Etxarriko festa nagusietarako M usika B andan pubÜkoan kontzertuetan eta dantza saioetako em analdietan jotzen hasi ginen.

Jaiero (C uaresm a garaitik kanpo) han aritzen ginen, plazako M usika K ioskoan nuen K larinete jo leen tokia, aurreko ezkerraldean, barandila ondoan, hura zen neure “behatoki” pribilegiatua. B ertatik ikusten nuen herriko jendea; neska bikoteak agarrauan m utilen zain kioskoari bueltak em aten, m utilak dantza eskatzen, bikoteak sortzeko saiakerak eta lorpenak, Udan beroarekin eta neguan elurra egiten zuenean neure eskuineko besoa zuritu egi ten zitzaidala. H erriko figura txiki bat sentitzen nintzen, plazako dantza saioetan, kontzertuetan, prozesioetan,... H errian eta kanpoan ere bai. G ogoratzen dut besteak beste ham ahiru urte nituela M usika bandarekin Lazkaora jo tzera joaten ginela eta Iruñako Sanferm iñetara aurreneko aldiz T xistulari taldearekin jo an nintzela bertan antolatutako Txistularien A lardean parte hartzera. M usika B andakoa izan zen neure aurreneko soldata, urtekoa 250 pezeta! H ura poza, diru-sobrea am ari em an nionean. Guzti horregatik m usika-jole izanez oso inportantea sentitzen nintzen.

Iruñako Sanfermiñetan. Aiardeko txistulariak kale-bueltan. Tartean anaia eta biok. (A rg. T x istu la ri, n® 27, 1961)

Iruñako Sanfemiiñetan. Gaztelu Plazako Kioskoan. Ezkerraldean, Andres Sánchez neure txistulari taldeko zuzendariaren atzean nago ni. (A rg. Txi.stulari, n® 2 7 . 1961)

Iruñako Sanfermiñetan. Alarde ondoren Labrit frontoian egin genuen bazkaria. (A rg -T x is tu la ri, n®27. 1961)

M usika bandan neure hirugarren urtean postuz eta soinu-tresnaz aldatu ninduen. Saxo tenorra jo tzen zuena soldaduskara jo an zen eta nik egin behar izan nuen bere ordezkapena. Bi izan ziren aldaketa horrekin sufritu nituen ondorioak: bat, ham ahiru urterekin saxo tenorra oso handia zen neuretzat eta problem a handiena prozesioetan izaten nuen, hain tresna handia ibiltzen eta jotzen ezin m aneiatu eta bestea, m usika kioskoan (neure behatokian) nuen toki pribilegiatua galdu nuen, zeren saxo tenorraren tokia kiosko erdian, zuzendari aurrean kokatua zegoen. Ikusten denez, Etxarriko etapa horretan m usikaren bi m undu, estilo edo bidetan ari tu nintzen: txistuarekin herri-m usika eta m usika bandan m usika akadem ikoa. H asiera horretan, m usika irakurtzen eta idazten ikasteko, klarinetea eta txistua jotzen ikasteko, baita errepertorioa eta teknika ikasteko behar nuen prestakuntza m usikaia hiru liburu hauekin egin nuen:

80LFEO DE LO S SO LFEO S H««! ■SeiFtn «HO«r * f &HAMUJ «r<* M AVTORWAKTiQUQ$VMOOOSNOS A«AHHAVSCfl «L lAOlSK

Solfeo de los solfeos. Enrique Lemoine y G. Carulli.

Klosé. M etodo de clarinete. H. Klosé. Conservatorio de París.

Txistu. Tratado de Flauta Vasca. P. Olazaran de Estella. 1932.

02-02. Etxarri Aranatzetik Donostiara H órrela izan zen 1962. urtean fam iliarekin Etxarritik D onostiara bizitzera aldatu arte. D onostiara iritsi bezain pronto geure aita zenak Isidro A nsorenaren eskolara era m an gintuen eta hórrela gure m usika bideak txistuarekin jarraipena izan zuen. Txistua jo tzen genuela eta horrek inguruko giro euskaltzale, euskal herri kultura zale eta abertzale gazte taldeetara bideratu gintuen. A m ara B errian bizi ginen eta bertako gazteekin aritzen ginen D onostia m ailan antolatzen ziren kultur ekintzetan parte hartzen.

Donostiako Amara Berriko “Jaiotza” laldearekin 1964ko Gabon-gauan. (A rg. J. M- B eitran )

Garai haietan guk gure garaiko beste gazteek bezala modan zeuden joera musikalak eta bestelakoak jarraitzen genituen, baina horietaz gain euskal folklorea orokorrean eta mendizaletasuna ziren besteak beste giro horretako gu bezalako gazte taldeetako joerak. Anai Bixente eta biok txistulari ginen partetik D onostiako zenbait dantza taldekin harrem anetan jarri ginen, besteak beste: D onostiako Goizaldi D antza Taldea. José Inazio M ontes txistulariarekin elkartzen ginen taldearen entsegutako lokalean. D onostiako Izarti em akum ezkoen Euskal D antza Taldea. Isidro A nsorena gure txis tu irakasleak Izarti taldeko zuzendaria zen Dña. M aria Elena de A rizm endirengana bidali gintuen. Donostiako Kutxaren babesean sortu berria zen em akum ezkoen Dantza Tal de honek bere em analdietarako txistulariak behar zituen. 1966ko ekainean Caceres-eko

“Festival de Folklore H ispanoam ericano”an parte hartzeko konprom isoa zeukaten eta besteak beste em akum e honek Pasaiako batelariei buruz prestatutako koreografia bat aurkeztu behar zuten. G ertaera honek badu bere anekdota: Dña M aria Elena de Arizm endik Pasaiako batelariak koreografia berrirako behar zuen m usika Pablo Sorozabal m usika egile ospetsuari egitea eskatu zion. Dantza taldearen egoitzara joan ginen lehen aldian em akum e honek erakutsi zigun Sorozabalek berari egindako “Zortziko de bateleras de Pasajes” partitura. Zaila al da? Jo al dezakezue? galdetu zigun eta guk partitura ikusi genuenean erantzun genion; lasai, partitura honen lehen bi zatiak ezagutzen ditugu eta aspalditik jotzen ditugu. Ez da posible! Sorozabalek nire dantzarako egin du! Baina bat-batean jo genuen bere aurrean eta egia esaten genuela konturatu zen. Partituraren hasierako bi zati horiek Isidro Ansorenarekin ikasitako Gipuzkoako “U stai dantza”ren zortzikoarenak dira. 1?::

Pancorboko “Monumento al pastor” ondoan, Donostiako Izarti emakumezkoen Euskal D antza Taldearekin 1966ko Cacereseko “Festival de Folklore Hispanoamericano”an parte hartzeko bidaian. (A rg . J. M . B eitra n )

D antzari taldearen em analdi horretarako bi txistulariekin taldea osatzeko atabalaria behar genuen eta A m arako txistulari taldeko A ndoni Egañaren bitartez bere lehengusua zen X abier E gaña etorri zitzaigun. A tabala jotzeaz gain m util hau dantzaria zen D onostiako A rgia dantza taldean eta bidai horretan sortutako adiskidetasunagatik C aceresetik bueltan bere eskutik A rgia taldean sartu ginen.

Argia Euskal Dantza Taldea Talde hau oso garrantzitsua izan zen nire bizian. H ura zen neure astegunetako eta jaiegunetako lagun koadrila, entseguak, saioak, m endi ta ld e a ,.... B ertan hasi nintzen giro horretan sartzen; M endia, folklorea, p o litik a ,.....ordukoak dira D onostiako gazte abertzaleekin harrem anak, m anifestazioak,....

r â&#x20AC;&#x2122;- /

5 f

â&#x20AC;˘^;*j As'*r,

f^ P ^ '

Berastegi, 1966. Argia Dantza Taldeko koadrila. (A rg. J. M . B eltran )

Argia taldeko Miguel Angel dantzariaren ezkontza. Ategorrieta, 1966. (A rg. J, M . B eltran )

Euskal folklorea, euskal dantzak, euskal abestiak, euskal m usika eta bestelako adierazpen artistikoak ideologia nazionaiistekin oso lotuak zeuden. G iro horretan T xistu jo tzeak bide asko zabaldu zizkigun urte haietako D onostiako eta G ipuzkoako jen d e eta talde askoren artean sartzeko. A skotan txistu hotsa nahiko izaten zen euskaltasuna adierazteko eta aide bateko nahiz besteko askorentzat herri borrokaren ikur bilakatu zen. G ogoratzen dut adibidez D onostiako A ide zaharrean Santo Tom as egun batean jendetzaren artean txistulari gazte talde bat kale buelta jo tzen ari ginela, jendeak bidea zabaldu eta pasilioa eginez txaloka noia hartzen gintuen pasatzerakoan eta ausartzen zirenek noia jarraitzen gintuzten atzetik m anifestazio gisa.

B este batean Iruñako A berri Egunean, G aztelu plazan jen d ea ekintza politikoa, kontzentrazioa edo m anifestazioa hasteko zain disim uluan etxe ondoko espaloietatik plazako alde batetik bestera bueltaka zebilela, halako batean txistulariok biribiiketa jo tzen hasi ginen plaza erdian eta jen d e guzti hori gure atzetik plaza erdira atera zen eta hórrela hasi zen m anifestazio hura. B erehala polizia agertu zen eta orduan bukatu zen plazakoa eta hasi ziren karrerak eta tiroak inguruko kaleetatik. H orrelako ham aika kontatzeko dauzkagu.

02-03. Argia Dantza Taldearen etapa berria 1966an A rgia D antza Taldean aldaketa handia em an zen. D onostiako gazte “abertzale”, “euskaltzale” eta euskal kultura zalez osatutako talde horrek bere izaeran aldaketa handia izan zuen. Jorge O teiza eskultoreak sortutako eta sustatutako “Euskal A rte Eskola”ren inguruan eskultura, pintura, m usika, dantza, antzerkia eta bestelako artista taldeak elkartu ziren...... 1966: Creación de los grupos de la Escuela Vasca. Crea el grupo Gaur en el que participan Chillida, Basterretxea, Mendiburu, Amable Arias, José Luis Zumeta, Rafael Ruiz Balerdi y José Antonio Sistiaga. Exponen en la Galería Barandiarán, San Sebastián. Exposición de los grupos “GAUR” y "EMEN” en el Museo de Bilbao. Exposición con los grupos “GAUR ", “EMEN" y "ORAIN” en el Museo de Vitoria. Propone en Pamplona una Univer sidad de Artistas Vascos.

El grupo GAUR con el arquitecto Puig en el centro de la fotografía www.art20xx.com. Luís Burgos Arte del Siglo XX: Proyecto para la Escuela De Artistas Vascos para el Kursaal. Mantiene contactos con Argan para Una Nueva Escuela De Arquitectura E Investigaciones Estéticas.

E skola edo m ugim endu horren inguruan zebilen Goizaldi donostiako euskal dantza taldekoa zen Juan A ntonio U rbeltz eta bere ardura, sortutako m ugim endu horren barruan euskal folklorearen ordezkaritza sartzea zen. B adirudi hori ez zitzaiola oso erraza egin G oizaldi talde barruan eta egitasm o hori aurrera atera ahal izateko jende gaztez osatutako talde berri baten hila hasi zen. H órrela, egun batean Juan Antonio

D onostiako K aputxinoetan gure entsegurako lokalera agertu zen eta bertan azaldu ziz kigun folklore eta herri dantzari buruzko bere ideia berri horiek zein ziren. Folklore, herri kultura eta herri dantza eta m usikarekiko beste ikuspuntu berria eta berritzailea. M om entu horretan aurreko guztia beste m odu batean ikusten eta baloratzen hasi ginen. G ure nortasunaren osagai garrantzitsua izateaz gain Herri kulturari beste balore bat em aten genion. Aipatu dudan bezaía filosofía eta jarrera berri horietan eragin handia izan zuen Oteizak. Gure kasuan, taldearen jardueren inguruan, gertu gertutik zebilen Jorge Oteiza. Asko tan agertzen zen M anteo Eskolako lokalean gure entsegu saioetan eta maiz parte zuzena hartzen zuen bere iritziak ematen. Taldearen em analdietara ere tarteka joaten zen, batzue tan autobusean gurekin. Adibidez, bere eskutik Larrukert eta Basterretxearen “Am a lur” pelikulan parte hartu genuen Bizkaiko dantzak eta Baztango Sagar-dantzarekin. O rduan ohartu ginen herri kultura gauza bizia, aldakorra, em ankorra eta gaurkoa zela, gure aurrekoengandik jaso a eta gurea egin behar genuela. H orretarako guzti hori ezagutu behar genuen eta hórrela hasi ginen zuzeneko herri m usika eta dantza bilketa lanak egiten. H auen inguruko idatziak, argazkiak eta hots grabaketak egiten aritzen ginen eta aurkitzen genuen m ota guztietako dokum entazio zaharra biltzen genuen. A rgia taldea zen bildutako m aterial guztiaren biltegia: Jantziak, dantzen inguruko tresnak eta bestelako gauzak, m usika grabaketak, a rg a z k ia k ,..... D antzak ikastera jatorrizko iturrietara jo aten ginen eta bertako bertsioan oinarritzen zen oholtzarako prestatzen zena. A ldaketa hauek berehala em analdiaren osaketa eta itxura aldaketa eragin zuten. Hasieran jantzi berarekin egiten ziren toki eta garai ezberdinetako dantzak, dantzen m usika guztiak txistulari taldeak jotzen zituen, kontuan hartu gabe dantza horien arro pen eta soinu-tresnen berezkotasuna.

Argia Euskal Dantza Taldea. Atharratze, 1966. (A rg . J. M . B eltran)

Argia Euskal Dantza Taldea. Atharratze, 1966. Garai haietan dantza guztiak txistulari taldeak jotzen zituen. (A rg. J. M . B eltra n )

Egindako aurreneko bilketekin osatu genuen taldearen errepertorio berria, eta ahal genuen neurrian jatorrizko jantziak, koreografiak, m usika eta soinu-tresnak erabiltzen genituen: - Iribasko Ingurutxoa - D urango aldeko D antzari D antza - O tsagiko dantzak - Zuberoako D antzak - Lesakako D antzak

Argia taldea. Durango aldeko dantzak egiteko berezko janzkera, bertako bandera eta guzti (1967). Txistulariak: Bixente eta Juan Mari Beltran. Atabalaria: Jose Mari Guderrez. Banderakin Juan Antonio Urbeltz. (A rg. J. M . B eltran )

Zaldibian, 1767-1967 Iztuetaren IL mendeurrena ospatu zen 1967ko azaroaren 26 igandean, Iztuetaenean, Iztuetaren etxe aurrean, Goizaldi dantza taldeak jarri zuen oroitarria publikoki erakutsi zenean, Ohorezko Aurreskua dantzatu zen eta horretan Juan Antonio Urbeltz aritu zen antolatzaile eta gidari. Aurresku horretan txistularia ni izan nintzen.

Goizaldik Iztuetari egindako omenaldia, Zaldibia,1967: Oroitarria. (A rg. G o iz ald i)

Zaldibian 1967ko abenduaren 3an Iztuetaren omenaldian Ohorezko Aurreskuan txistua jotzen. (A rg. J M . B eltran)

Iztuetaren omenaldian txistua jotzen. (A rg. J M . B eltran)

02-04. Aurreneko bilketa lanak A rgia taldean eta Juan A ntonio U rbeltzen eskutik hasi nintzen Ian eta abentura harrigarri berri honetan. Taldean nik hartu nuen bereziki m usika biitze lanetan ardura. Batzuetan m usika eta dantza inform azioa hartzera elkarrekin jo aten ginen dantzari eta m usikaria. B esteetan m usika jasotzera bakarrik joaten nintzen. 1968ko otsailean B arkoxeko M askarada egin zenean A rgia taldeko batzuk bertara jo an ginen. N ik ez nuen grabagailu onik eta lankide batek utzitako karretezko zintako Philips handi batekin jo an nintzen. D antzariek dantzen koreografia eta bestelako inforÂ m azioa hartu zuten eta ni Pierre C open M auletarra txirula jo le eta Pierre A ger â&#x20AC;&#x153;G aratâ&#x20AC;? tabalariak jo tzen zuten guztia grabatzeaz arduratu nintzen. Ilunabarrean, Barkoxeko taberna batean E txahun Iruri bertsuiaria bertsoak kantatzen topatu nuen eta hura ere grabatzen hasi nintzen. Zoritxarrez hirugarren bertsoan grabatzeko nuen zinta bakarra bukatu zen eta ezin izan nuen jarraitu.

1968ko otsailean Barkoxeko Maskaradaren grabaketan erabilitako zinta. (A rg. J. M . B eltran)

1968. M aúlen A rgia taldearen em analdi batean, ondoren bertako “Festara” taldearena izan zen eta bere saioa grabatu nuen. D onostiako A storia aretoan “Ez dok am airu” taldearen “Baga, biga, higa” em analdia grabatu nuen. 1968. Irurita. M ariano Izeta eta M aurizio Elizalderekin elkartu ginen. Nik M auriziok jotak o a grabatu nuen. 1968ko udan, D onibane G araziko Frontoi handian A rgia taldeko em analdia eta ondoren bertako “R am untcho” m usika taldeak B axenafarroako dantzak eta bestelako dantzarako doinuz osatutako saioa grabatu nuen. B adut kontatzeko egun hartan gertatutako anekdota kuriosoa. Jaialdiak hiru zati zituen: Pilota partida, A rgia taldeko saioa eta “R am untcho” orkestra. Pilota partida hasi behar zuenean publiko askorik ez zegoen eta antolatzaileek pentsatu eta erabaki zuten D antzari taldeak em an zezala buelta bat turisten guneetatik, euskal jaialdirako azken deialdia eginez. B ertan zeudenentzat partida hasi zen eta dantzari taldea abiatu zen buelta em atera. Partida 45 tantoetara zela uste dut eia talde bat 44ra iritsi zen besteak 12 besterik ez zituela. D antza taldea ez zen bueltatu, urruti om en zegoen eta hutsunerik ez gertatzeko partida luzatu behar zuten. Pilotariek hori jak in zutenean beste m oduan jokatzen hasi ziren, tanto luzeak egiten zituzten eta gaitzen ari zirenak pixkanaka aurreratzen hasi ziren. D antzariak iritsi zirenean 44na zeuden eta publikoa partidaren em ozioak harrapaturik zegoen. Benetan pilotari onak ziren haiek, ez baila erra za horrenbeste tanto segidan bat ere galdu gabe egitea. 1968. Iribas. Juan B autista Lasarterekin ingurutxoaren m usika eta koreografia ikasi genuen. Ikasitako ingurutxoa Lekunberrin aurkeztu zen Iribasko neska eta m utilez osatutako taldearekin. O rduan ingurutxoa jotzeko txistularia ni izan nintzen.

Garai hartan eta besteak beste, Alliko inform azio ugari hartu nion A rgañeako Luisa Arginena nire am a zenari, eguberritako kantak, sunpriñuaren joaldiak, in g u ru tx o a,.... Iribasko Trutxonean gure am aren izeba zen A lejandra itsuari Sunpriñuaren “durunbeleeee” eta santa A geda bertso sorta luzea hartu nion. 1969an Lesakako dantzen m usika Santiago Irigoien txistulariari hartu nion. Ongi gogoratzen dut L esakara egin genuen aurreneko bisita hura. Lau laguneko taldea ginen, Juan A ntonio U rbeltz, bere em azte M arian A rregi taldeko akordeoilaria, M ikel Lizartza taldeko arropa arduradun berria eta ni neu. “L a B aztanesa” autobusean jo a n ginen L esakara joatek o B idasoako zubiraino eta handik oinez Lesakaraino. G rabatzeko zintzilikaturik eram aten zen kasete zintazko Philips grabagailu eram angarri (portatila) berri bat erabili nuen. A rgia taldeko em analdietan Lesakako dantzak nik jotzen nituen.

Lesakako Txistulariak. Ezkerrean lehena Santiago Irigoien. (A rg . S. Irig o ie n -H M T )

1969. Zuberoa. Z uberoako kantu eta dantzak. M aulen Jean B atiste Isulegirekin. Irurin, Etxaunekin. 1969. Leitza. A ngel A lduntzin txistulariarekin. 1969. Urko abeslaria N afarroako Faltzesen em an zuen kontzertua. 1969. O skorri taldearen em analdia Donostian. 1970. D onibane G arazi. B axenafarroako dantzak. 1970eko aste santuan Iribasko ingurutxoaren m usika, A lm ute-dantza, Silla-dantza, E guberritako kantak eta bestelako doinuak biltzen aritu nintzen. Inform atzaile bat bai no gehiago izan nuen bertan baina bereziki Joaineako M axterreko Juan B.autista Lasar te izan zen Ingurutxoari buruz, beste dantzei buruz, eguberritako kantuei buruz, dantza-jokoei buruz, sunpriñuari buruz, soinu-tresnei buruz, joleei buruz, m usikari buruz eta bestelako ham aika herri kontuei buruz inform azio zehatz eta zabala em an zidana. 25

leiB E s'K o

iNaUBUTXoA

AviEbW TixU 1*1

mtn T nitTTicfcKHkgrK'lr -^-gaTUTfCaCKOlK.--

fìv

IHSU«ABBSN BolSUfc.

E31ri -A'TiK=o««i^tt=ttTthr

L j,u * * e e E K i

»oiftuA

- z c e r z i k T o '0 E»TZ£N

I p i ^ g s s i s ^ s i i i m 5»------ irrT"

p io te "

g i i

.aO-SJljS*.S£E^- —»«»Ou A.. E " j .S M = C x A ; e i .2 E i r f l = I K - A Ì t e M = : t r À = a # e i N A ! d = J U C 5 a * * i S Ì = r

noti*. *c?

- C A B .P k S A - E É E N

0«H U Ä .

Z o R T 'Z -l ô ^ S f e E l « /

(« bu

M -t* « )

O c <(j U A .

1970ko aste santuan eskuz egin nuen Iribasko ingurutxoaren partitura.

n= in?~

B E A T 2 r e * .B R S v l

Je flU A .

- Î o t A,-

»AMAIfiSAEftEN ftoiftuA - 6>2*^'^»''C>"

-^ê

I?----------------- I F

Înl»i).‘l‘<^ <»Jciau'i'o

G eroago Iribas eta L arraun bailaran askotan aritu naiz herri m usika inguruko infor m azioa biltzen. 1970. Barkoxe. Z uberoako dantzak. 1970. H ernani. Ez dok am airu taldea G alarretan. 1970. D onostia. Lizarrako Perez de Lazarraga dultzaineroen joaldia. Nik halako grabazio saioetan dantza doinuez gain bestelako kanta, bertso, jolas kanta, eta herri m usika eta soinu-tresna gaiei buruzko ahal nuen guztia hartzen nuen. H astapen haietan kasete zinta bakarra erabiltzen nuen eta egindako grabazioen transkripzioak egin ondoren edo ikasi ondoren kasete zinta horretan grabatzen nuen hurrengoa. Penagarria izan zen eta zorionez berehala zuzendu nuen jo era hori eta egin dako grabazio gehienak salbatu ziren. Bildutako inform azio guzti honen gehiena, galdu edo berriz grabatzerakoan ezabatu ez nuena, Herri M usikaren T xokoaren Fonotekan eta Irudi A rtxiboko argazki bildum an gorderik aurkitzen da.

02-05. Herri musika materialen bildumetako osaketaren garapena G ure aita zenak, 1961. urte hasieran anai B ixenteri eta niri Euskal H erriko Txistularien elkarteko bazkide inskripzioa oparitu zigun eta horrekin batera elkartearen aldizkariaren harpidetza. H orrekin batera B ilboko Landaluzek egindako danbolin bana opa ritu zigun. H auek dira, soinu-tresna bildum an danbolin hori eta bibliotekan txistulari aldizkariaren zenbaki haiek, H M Txokoaren bildum etako gauza zaharrenak. Baina, m em oriak ez badit engainatzen, 1963. urtean, ham asei urte nituela, hasi nin tzen, nire kontura erosten, geroago bildum akoak izango ziren aurreneko disko eta liburuak.

Erosteko diru iturriak 196lean hasi zen edo hasi nintzen geroago Herri M usika m aterialaren neure bildu m a izango zena osatzen. Halako gauzetako behar nuen d im a eskuratzeko 1963an hau izan zen nire aita zenari proposatu nion form ula: nik m usika jo tzen ateratzen nuen dim a, nire soinu-tresnak, liburuak età diskoak erosteko izatea. B erak onartu zuen proposam en hori eta ordutik aurrera dantza taldearen em analdietatik kanpo egiten nituen saio berezi horietan irabazten nuen d im a gorde egiten nuen zerbait erosteko. A dibidez, D onostiako “B uen Pastor” katedralean eta bestelako elizetan egiten ziren ezkontzetan, zortzi dantzari eta bi txistulariz osatutako taldeak 500 pezeta kobratzen zuen eta banatzerakoan bakoitzari 50 pezeta egokitzen zitzaizkigun. D onostiako auzo eta inguruko herrietako festetan txistulari eta dultzainari gisa m ota guztietako saioak eskaintzen genituen. Halako batean, A ñorgako festetan baserriz baserri egiten genuen goizeko errondan baserri batean honako txistu zaharra oparitu zidaten.

1965. urte inguruan A単organ jasotako txistua. (A rg. J. M . B eltra n )

1965ean M iranda de Ebroko Sanjoanetako festetan lau egunetarako txistua jotzera eram an gintuzten. Irteera hori oso berezia eta garrantzizkoa izan zen niretzat, bai musikari gisa eta bestela ere bai. N iretzat bau izan zen lau egunetako kontrataturik etxetik kanpo jo tzera jo aten nintzen aurreneko aidia, lotarako hiru gau hotel batean, jatetxetan otordu gehienak eta dirutan ondo ordaindua. Ez dut gogoratzen zenbat izan zen baina badakit asko izan zela, kobratutako diru horrekin Isidro A nsorenak zilarrezko eraztunekin eta ebanoz egiten zuen erosi bait nuen. Erakusketako aerofonoen flauta aldeko bitrina batean ikus dezakezue M iranda de E broko San Joanetan irabazitako diruarekin, Isidro A nsorenak egindako zilarrezko eraztunak dituen erositako ebanozko txistu hura.

M iranda de Ebron irabazitako diruarekin erositako txistua. (A rg. J. M . B eltran )

A skotan behar edo nahi nuen soinu-tresna neronek egiten nuen. B atzuetan bakarrik eta besteetan laguntzarekin. A lboka jo nahi nuela-eta nire aurreneko alboka 1966an etxean egin nuen. H andik gutxira I967an bigarren alboka egin nuen eta 1968an hirugarrena.

1967an egindako nire bigarren alboka. (A rg. JM B eltran )

Hiru alboka egin ondoren, 1969 inguruan Silvestre E lezkano “T xilibrin” Igorreko albokari ospetsuari erosi nion alboka bat aurreneko aldiz; nire laugarren alboka. A lbo ka horrekin jo nuen A rgia taldearekin azken urtean.

Silvestre Elezkano ‘T xilibrin’Merositako lehen alboka. (A rg. J M B eltran )

1968an Iribasen m usika eta dantzarekin batera besteak beste aste-santuko karraka jotzeari buruzko inform azioa biltzen ari nintzela Trutxoneako karraka zahar bat eskuratu nuen. K arraka hau nik erabili izan nuen 9 urte nituela. Orduan gure am a gaixorik zegoela, am aren familiako bi etxetan bizitu ginen hilabete batzuetan. Bixente Alliko Argañeara eram an zuten eta ni Iribasko Trutxoneara. Iribasko eskolara joaten nintzen eta garai hartan aste-santuan eskolan oporrik ez genuela gogoratzen dut, zeren, aste horretako osti rala eta larunbata eguerdian (Kristo hil delà eta ezkilak jotzen ez diren egunetan) eskolatik bost minutu lehenago atera eta urte osoan elizako “ezkilekin” egunero jotzen zen ham abietako joaldia, eskolako haurrok etxean karraka hartu eta taldean etxez etxe herrian pasatzen ginen karraka jotzen eta oihukatzen “hamabiiiiiiiiiiiiiik”, “hamabiiiiiiiiiiiiiik” ,... eta berriro trrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrra karrakekin. Gustuz aritzen ginen, benetan.

Erakusketan dagoen Trutxoneako karraka. (A rg. J M B eltra n )

Euskal H erritik kanpora joaten ginenean, ahal izanez gero bertako herri m usika materialak eskuratzen nituen. H órrela osatzen nituen kanpoko soinu-tresna, disko eta liburu bildum ak. H ona hem en 1968an M ilddesbrough hirian ospatutako nazioarteko fol klore jaialdian A rgia D antza taldearekin parte hartzera joandakoan beste gauzen arte an erositako flauta eta danborra jotzen ikasteko liburu bat eta tin-w histle bat.

M iddlesbrourgh-en erositako Irlandar whistle motako flauta. (A rg. J. M . B eltra n )

^ { P o p u l a r Selection o f yX

^ance Airs i Í Í D n U > t r M AN r L l M m ú - T I I . L M M S ANR

J l B O o k I J I — T R A D n iO N A ). C O T SW O r.l) , M O R R IS DANCai T O N liS

n t b | i u H k U iKc u d Sa¡i SoOxr

M iddlesbrourgh-en erositako txistu eta danbolina bezalako soinu-tresnekin jotzeko M orris dantzen musika. (A rg . J. M . B eltra n )

A urretik aitarekin adostutako diru akordio hura geroago neure bikotearekin adostu nuen. Euskal H errian eta kanpoan kontzertuak jotzen, tailerrak, hitzaldiak eta ikastaroak em aten irabazitako dim a, libum ak, soinu-tresnak, diskoak, argazki m akinak, grabagailuak, bideo kam erak eta horrelako m aterialak erosteko izaten zen. H ori izan da bildum ak osatzeko behar zen dim a lortzeko bidea eta iturria. H orregatik, Herri M usikaren Txokoan ditugun bildum ak ikusten dituen horrek erraz antzem an dezake Euskal H erritik kanpo m unduko zein herritan ibili naizen nire m usikarekin. B ertan aurkituko ditu 1984an ham aika kontzertu em ateko, bi aste luzetan Txanbela taldearekin A lem ania aldean egindako jiran eta 1995ean txalaparta bikotearekin Berlinen kontzertua em ateko egindako bidaian bertako eta m unduko beste zenbait tokitakoak diren erositako soinu-tresnak, diskoak eta libum ak. 1990ean Bretainiako Finisterre aldean egindako astebeteko jiran erositakoak, Katalunian em andako ham aika kontzertutako bisitetan, G a liz ia n ,... B este zenbait m odutan ere lortu izan dut m aterial asko. Lagunen bitartez, hauen opor, Ian bidai eta bestelako irteeretan. A skotan joaten ziren nik em andako soinu-tresnen fotokopiekin eta diruarekin. H orietako bat, halako enkarguetan nire laguntzaile zaharrenetakoa, A rantxa Gurm endi izan da. H onek D onostiako “Sireica” bidai enpresan lana egiten zuen eta bidaiari taldeekin m unduko toki askotara gidari gisa joaten zen eta beti saiatzen zen nire enkarguak egiten. Noski gure oporretarako bidaiak ere izan dira bildumetako m ateriala eskuratzeko okasioak. Urtetan Portugal aldera egindako gure oporretan bertako herri m usikaren mota guztietako m aterialak eskuratu ditut. M arokon egindako oporretatik autoa soinu-tresnaz kargaturik ekarri genuen. Eta beti, toki guztietan berdintsu egiten nuen, Huelvatik flauta ro d e ra eta danborra, Castellondik dulzaina, Galiziatik itsas kurkuilua, panderoak, g a ita ,... Portugaldik adufe, hots jostailuak, cabaquiño, viola braguesa, guitarra portuguesa,... eta toki guzietatikdiskoak, libumak, soinu-tresnak,....

02-06. Argia taldea soinu-tresnak ikasteko eragilea Ikusi dugun bezala A rgia taldean hasieran txistua eta danbolina jotzen nuen. D an tza denak txistulari taldearekin jotzen ziren. Pixkanaka dantza bakoitzari zegozkion soinu-tresnak erabiltzen hasi ginen. B axenabarreko dantzak em analdiaren errepertorioan sartu zirenean horretarako m usika taldean klarinetea jotzen nuen. Zuberoako dantzetan xirula eta ttunttuna. Bestalde, eta jantzien arloan filosofia bera erabiliz, dantzariek dantza bakoitzari zegokion janzkerarekin dantzatzen zuten. H orrek beste behar bat eragin zuen. Em anaidiko dantza m ultzoen artean dantzariek arropaz aldatzeko behar zuten denbora tarte horietan euskal herri soinu-tresnen joaldiak egiten ziren. B eraz, soinu-tresna gehiago jotzen ikasi behar izan genuen.

Txaìaparta T xalaparta ikasteko Z uaznabartarrak izan ziren ezagutu genituen aurrenak. Geroago, D onostiako Euskal Jaietan urterò antolatzen zen “Festival de instrum entos autóc tonos” hartan Erbetegi-etxeberriko A sentsio eta R am on G oikoetxea ezagutu genituen. T xalaparta, Lasarteko Santa B arbara Elkartean eta A rtze anaiekin U surbilen entseatzen genuen.

Argia taldeko emanaldian txalaparta jotzen. Elizondo, 1967. (A rg. J. M . B eltran)

Dultzaina-gaita B a ziren dultzainarekin jo behar ziren dantzak eta horretarako dultzaina ikastera anaia Bixente eta biok B ilboko L akunza anaiengana joaten ginen. Igandetan jo aten ginen, ilean bat edo bitan, A m arako geltokian goiz goizetik trena hartu eta 3 edo lau ordutan B ilbora iristen ginen (bidean am ak prestatutako ogitarteko bat jaten genuen). H eros kaleko 7ko bosgarren pisuan bizi ziren eta han pasatzen genuen goiza eta arratsalde erdia. B ukatutakoan berriro trena hartu eta D onostiara eta bidean am ak jarritako beste ogitartekoa m eriendatzeko jaten genuen.

Argia taldeko dultzaineroak, 1970: Dultzaina: J. M. Beltran eta J. M. Irastorza, Danborra: J. M. Gutierrez. (A rg. J. M . B eltran)

Alboka A lboka ikasteko J. M ariano B arrenetxearekin harrem anetan jarri nintzen. Berak bidaU zidan alboka egiteko planoa eta D onostiako Z urriolako H iltegian adarrak erosi, Lilian kanabera bildu eta zur taula zatitxo batekin 1966an etxean bertan egin nuen neu re aurreneko alboka. Sukaldean adarrak egosi, hura kiratsa! L abanarekin adarrak eta zura landu, fitak prestatu eta jotzera.

1966an nik egindako eta erabilitako lehen alboka. (A rg. J. M . B eltran )

H andik gutxira neure bigarren alboka egin nuen. A urrekoa baino pixka bat txukunago bigarren hau. H irugarren bat ere egin nuen eta hori beste soinu-tresna askorekin batera “Sustraiak” taldekook D onostiako K aputxinoen egoitzan entseguak egiteko era biltzen genuen gelatik lapurtu zidaten. A rgia taldearen beste ikuskizunetan, bi dantza m ultzoen artean, Zuberoako doinu zahar batzuk xirolarruarekin jo tzen genituen eta horretarako zakudun gaita hori ere ika si behar izan genuen. H alako em analdietan, tarteka garai bateko Iribasko artzainen gisa sunpriñuaren “durunbeleeee” ere jo behar izan nuen.

02-07. Argia taldearekin neure ibileraren amaiera Soldaduska 1969ko urtarrilean derrigorrez egin beharreko soldaduska egitera jo a n behar izan nuen eta 1970eko apirila arte ia ezin izan nuen jarraitu neure martxa. U rte haietan gure euskaltasuna kuartelean erakusteko eta adierazteko ez ziren garai gozoak eta ez nuen txistua eta bestelako euskal soinu-tresnarik eram an. Hori bai, m usikan zerbait egin nahi nuela eta gitarra bat erosi eta jo tzen ikasi nuen eta kuarteieko gure lagun arteko bileretan jo tzen nuen.

Arakako kanpamenduan, gure â&#x20AC;&#x153;konpainiaâ&#x20AC;?ren argazki ofiziala.

Zumaia eta Tolosako lagunekin kanpamenduko kantinan.

Soldaduskara joan aurretik, kuartelean jotzeko Ervitin erositako gitarra. Gaur H M Txokoaren erakusketako bitrina batean dago. (A rg. J M B eltra n )

Soldaduskatik huellan A rgia danlza taldean 1970eko denboraldi osoa egin nuen eia urie horretako denboraldi bukaeran, taldeak zeuzkan em analdi konprom iso guzliak bete zirenean, taldea ulzi egin nuen eta niretzat herri m usikan elapa berri bat hasi zen.

02-08.1971 eta 1995 arteko ibilbidea Argia taldearen ondotik eta HM Txokoaren aurretik Etapa berri honetan egindakoa Soldaduskatik bueltan nire bidearen atal berri bat hasi zen. M usikan ikasketa ofizialak egin nituen, herri-m usikaren nire prestakuntzan m aisu zaharrekin asko ikasi nuen, bilketa lanetan dedikazio gehiagorekin jarraitu nuen, jó le m oduan bakarka eta talde ezberdinetan aritu nintzen, idatziak argitaratu nituen, diskoak grabatu nituen, fílmazioak prestato nituen, herri-m usikaren inguruko m aterial bilketa lanean jarraitu nuen, ... H au da, ondorengo urte horietan herri m usikan eta herri soinu-tresnen inguruko ikasketan, ikerketan, irakaskuntzan eta bestelako jardueretan erabat m urgilduta aritu nintzen.

Musika Ikasketak (Kontserbatorioan eta herri musikan) Ikasketa Akadem ikoak: 1971-1974.- Zeharkako flauta. D onostiako Goi M ailako M usika Kontserbatorioan. 3 ikasturte. A zpiazu irakasiearekin. 1980-1984.- T xistu irakasle titulua D onostiako Kontserbatorioan, Txistu 6.en m ai la eta osagarrizko asignaturak: (solfeo 5, korala (1-2), arm onia erdi m aila (1-2), “C onjunto instrum ental” (1-2), transporte eta errepentizazioa, form a m usikalak, historia eta estetika). 1985-1987.- Goi m ailako harm onia D onostiako K ontsebatorioan (3-4). J.L. M arco irakasiearekin. 1986-1987.- Pedagogia m usikaia (osagarrizko asignatura). D onostiako K ontserba torioan L. M anzisidor irakasiearekin. 1986-1988.- Piano 2 ikasturte, H ernaniko U dal M usika Kontserbatorioan. 1986-1988.- Txistu irakasle praktikak D onostiako K ontsebatorioan, J. I. A nsorena irakasiearekin. 2 ikasturte. 1988-1989.- Folklore le n ikasturtea D onostiako K ontserbatorioan, J. I. Luzuriaga irakasiearekin. 1988-1990.- Txistu irakasle espezializaziorako ikastaroak D onostiako K ontserbato rioan, José Inazio A nsorenaren zuzendaritzapean. 1993-1994.- E usko Jaurlaritzako H ezkuntza, U nibertsitate eta Ikerketa Sailak (Iraprest) Euskal Soinu-tresnetarako irakaslegoaren gaipenerako antolatutako ikastaroak. Eibar: A lboka, D ultzaina eta T xalaparta espezializazioetan gaikuntzak (habilitazioak) eginak. 1994, iraila.- Eusko Jaurlaritzako H ezkuntza, U nibertsitate eta Ikerketa Sailak Irakasleriaren Etengabeko Prestakuntzak (Iraprest) Euskal Soinu-tresnen irakaslegoarentzat antolatutako ikastaroak. Eibar: A lboka, D ultzaina eta Txalaparta espezializazioetan.

H erri m usikakon ìkasketa ez ofizialak: H erri m usikan han eta hem en ham aika tokitan ikasten aritu naiz, ham aika irakasle izan ditut eta non nahi aurkitu dut ikasteko aukera. Alboka. Jotzen, egiten eta errepertorioa B izkaiko Silbestre E lezkano “T xilibrin”, Leon B ilbao, E ugenio Etxebarria eta M ariano B arrenetxea eta G ipuzkoako Patxi G orrotxategi albokariarekin. Dultzaina-G aita. Jotzen, m aterialaren prestaketa eta errepertorioa honako dultzainariekin: Gipuzkoa; U surbilgo Sagarna eta Sagardia, A zkoitiko Sodupe “M ontte” anaiak, O rioko Jose Peña, A steasuko A ntonio A izpurua, Segurako B raulio Elorza eta Errezilgo A girretxe anaiak. B izkaiako B ediako Juan A iesta eta Z eanuriko Patxi Bilbao. N afarroako Iruñea-A rtajonako Lakunza anaiak eta Lizarrako Gaiteroak. “D ultzainaren H astapenak / Iniciación a la D ulzaina o G aita” ikastaroa. Donostian, 1989. “Ikerfolk”ek antolaturik. Txalaparta-Toberak. Jotzen eta inform azio orokorra Lasarteko Z uaznabar anaiak eta A stigarragako G oikoetxea anaiak Txalapartari zaharrekin, H ernaniko Zubeldia, L esa kako M ujika aita-sem eak eta A rizkungo Javier Larralderekin. Txistua. Jotzen, errepertorioa eta inform azio orokorra A rizkungo M aurizio Elizalde, G asteizko Felix A scaso, B edaioko J. A. Sarasola, Iturengo M igel M akuso eta Berrizko A lejandro Aldekoarekin. Txirula. Jotzen, errepertorioa eta inform azio orokorra Copen m auletarrarekin, P ie rre A ger “G arat” , Pierre B ordazarre “Etxaun-Iruri” eta Jean M ixel B edasagar, Zuberoko xirulariekin. Txanbela. Jotzen, errepertorioa eta inform azio orokorra Z uberoako Pierre C aubet Lakarriko txanbelariarekin eta Pierre Errekaltekin. Tronpa-M osugitarra. Jotzen, errepertorioa eta inform azio orokorra B edaioko J. A. Sarasola, O rioko Jose P eña eta Idiazabalgo Felix Izagirrerekin. X irolarrua-K ornam usa. Jotzen eta m aterialaren prestakuntza Toulouseko O ccitaniar K ontserbatorioan eta “E ntresaca” taldeko Errioxako Gaiteroekin. A rrabita-rabei. Jotzen, egiten eta inform azio orokorra K antabriako Polaziones-eko Pedro M adrid eta A ntonio M orante “Q uintana” eta C am poo-ko Paco Sobaler rabelista ospetsuekin.

Eusko Ikaskuntzako Folklore Saila (sartzerakoan musika-folklorea zen) 1972an E usko Ikaskuntza elkarteko M usika eta Folklore sailean partaide gisa sartu nintzen. H andik gutxira Saila bitan banatu zen: Folklore saila eta M usika saila. O rduan nik bietako bat aukeratu behar izan nuen eta Folklore sailean jarraitzea erabaki nuen. Sailak antolatutako lan ezberdinetan parte hartu dut antolatzaile gisa, biltzaile gisa, hitzaldiak em aten edo m usikari gisa.

U rte horietan Folklore sailak argitaratzen dituen koadem oetan lan ezberdinak argitaratu nituen: 1991. G ipuzkoako D ultzaina-La D ulzaina en G ipuzkoa. C uadernos de Sección. Folklore.- N.4. 1994. Festei Buruzko Inkesta-lana Gipuzkoako Kostaldea. Cuadernos de Sección. Folklore.- N. 5 1996. San Telmo M useoko soinu eta hots tresnak. Cuadernos de Sección. Folklorea.N. 6. G aur egun, Eusko Ikaskuntza elkarteko Folklore saileko ekintzen antolaketako lan taldeko partaide aktibo m oduan jarraitzen dut.

1971 - 1995Arteko jarduerak • Intxaurrondo Ikastola • H ernani M usika Eskola Publikoa • H itzaldiak - ikastaroak • M usika kontzertu eta em analdiak • U rte hauetan ibili naizen m usika taldeak • H erri M usika soinu-tresnak, biblioteka, fonoteka eta irudi artxiboko m aterial bil dum ak • Urte horietan kaleratutako diskoak eta film azioak • A rgitaratutako idatziak • H erri-m usika bilketa lanak: Hots grabaketak. Film azioak.

• Intxaurrondo Ikastola 1983 arte aldi berean egiten nituen “Construcciones Yeregui” enpresan delineatzaile eta topografo lana eta m usika arlokoak, geroztik profesionalki m usikara bakarrik dedikatu naiz. Hórrela, 1983-84. eta 1984-85 ikasturteetan Donostiako Intxaurrondo Ikastolako m usika irakaslea izan nintzen.

• H ernani M usika E skola publikoa 1985ean H em aniko U dalak m artxan jarri nahi zuen m usika kontserbatoriorako txis tu irakasle posturako aurkeztu nuen nire burua. Donostiako Goi M ailako M usika Kontserbatorioan Hernani M usika Eskolako irakasle aukeratzeko oposaketen epaim ahai aurrean jo ondoren eta H em aniko U daletxean euskara azterketa gainditu ondoren ira kasle hartu ninduten. H em aniko udalak m usika kontserbatorioan txistuaz gain alboka, dultzaina, txalaparta eta trikitixa euskal herri soinu-tresnak ikasteko aukera eskaini nahi zuen eta nik txistua, dultzaina, alboka eta txalaparta erakusteko ardura hartu nuen. Urte batzuk geroago M usika K ontserbatorio izaera utzi eta M usika Eskola izaera hartu zuen.

Hau izan da 1985etik 1995era nire dedikazio nagusia. Bai nire ofizioa, soldata, afizio eta nire proiektu nagusia. O rdu asko sartu ditut klaseak em aten eta klase ordutik kanpo H em aniko eskola horretan. K laseak prestatzen, errepertorioa osatzen, ikasleen taldeekin herriz herri,... U rte hauetan albokari, txistulari, dultzainero eta txalapartari onak eta ospetsuak atera dirá gure H em aniko gelatik. Talde asko sortu dirá eskolan eta eskolatik kanpo. B es talde, gure eskola m usika talde, dantza talde eta bestelako talde askotako m usikarien harrobia izan da. H ernani inguruko eta urrutiko taldeetan agertzen dirá gure eskolan aritutako txalapartariak, albokariak, txistulariak eta dultzaineroak. Bai eta beste m usi ka eskoletan soinu-tresna hauek erakusteko irakasleak direnak ere.

1986an Hernani M usika Eskolako Txistu ikasleekin. (A rg. J M B eltra n )

D ultzaina ikasteko m etodoa osatu dugu, alboka ikasteko beste bat eta txalaparta arloan, m etodoa osatzeaz gain txalaparta joaldiak idazteko sistem a asm atu dugu. M eto do eta errepertorio guzti hauek beste eskoletara zabaldu ditugu. H em ani M usika Eskolak 1987tik aurrera urterò T xalaparta Festa izeneko jardunaldiak antolatzen ditu H em anin. B ertan aurkeztu dira txalaparta arloan jorratu diren teo ria eta praktikako ekarpen eta garapen guztiak, bertan parte hartu dute Euskal H erriko txalaparta talde guztiek eta kanpoko beste talde askok. T xalaparta Festa txalapartaren ezinbesteko erreferentzia eta topagunea bilakatu da. H em ani M usika E skolako A lbokari taldeak 1994tik aurrera, urterò, “A lbokarien H em aniko Topaketa” izeneko jardunaldiak antolatzen ditu.

• H itzaldiak - Ikastaroak Urte horietan Euskal Herriko hainbat eskualdetan herri musika eta soinu-tresnei bum zko m ota askotako hitzaldi eta ikastaroak eman ditut. Garai hartan ez nuen agenda oso modu egokian erabiltzen eta asko falta badira ere hona hem en egindako batzuen zerrenda:

1973. etik 1980 arte Intxaurrondoko A uzo Elkarteak antolatutako kultur ekintzetako program azio barruan txistu klaseak em an nituen. Eskola horretako nire ikasleen “Txundata” izeneko txistu taldearekin igandero diana jotzen genuen auzoan zehar eta eguerdian dantzaldia auzo erdian. Talde bera izaten zen auzoko festetan bere m usikarekin parte hartzen zuena. 1977. Errenteria. Kaputxinoen aretoan Euskal herri soinu-tresnak hitzaldi-emanaldia. 1980. Lizarra. Fronton Lizarran Euskal herri soinu-tresnak hitzaldi-em analdia. 1983. D onostiako R adio N acional de Españan euskal herri m usika eta soinu-tresnei buruz irrati program a em an nuen. 1984. D onostiako Euskadi Irratia. Euskal herri m usika eta soinu-tresnei buruz asteroko irrati program a bi hilabetetan zehar. 1985. D onostiako U daletxeko areto nagusian. A ntton Valverde, Jose Inazio A nsore na eta Niko Etxartekin batera Euskal m usikari buruzko m ahai-ingurua. 1986. D onostiako “G izakia helburu” elkarteko egoitzan eta H em aniko “G izakia helburu” elkarteko egoitzan Euskal herri soinu-tresnak hitzaldiak. 1987. H ernani. I. T xalaparta Festa. M ahai ingurua udaletxeko areto nagusian. Iruña. Udako Euskal U nibertsitatean H erri-m usika noia jaso ikastaroa. 1988. Barakaldo. Detxepare taldeak antolaturik, “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. Berako Kultur Etxean. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. Zeanuriko K ultur Etxean. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. Iruña. U dako Euskal U nibertsitatean “Euskal herri soinu-tresnak” ikastaroa. Iruña. O rtzadar taldea. T xalaparta ikastaroa. Bilbo. U dako Euskal U nibertsitateak antolaturik B arrainkua kultur etxean. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. Errenteria. T xintxarri elkartean. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. Donostia. U dako Euskal U nibertsitateak antolaturik Txalapartari buruzko hi tzaldia. 1989. G asteiz. Euskal Herriko U nibertsitateko M aisu Eskola. “Euskal herri soinutresnak” ikastaroa. D onostia. A rrano Elkartea. Hitzaldia. Txalaparta. H ernani. Ereñozu. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. Iruña. O rtzadar taldeak antolaturik. Txalaparta ikastaroa. 1989-1990. D onostiako M usika Kontserbatorio N agusiko Folklore irakaslea (katedradunaren ordezkapena). 1990. Eibar. Hitzaldia. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia.

1991. B ilbo. Euskal D antzarien B iltzarrak antolatutako T xalaparta ikastaroa. H em ani. 5. T xalaparta festa. M ahai ingurua. Donostia. M ajisteritza Fakultatea. “Euskal herri soinu-tresnak” ikastaroa. Iruña. Udako Euskal Unibertsitatea. “Euskal herri soinu-tresnak” ikastaroa. Iruña. O rtzadar taldeak antolatutako T xalaparta ikastaroa. B arakaldo. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. Atarrabia. N afarroa O inez 1991. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. 1992. Bilbo. Euskal D antzarien Biltzarraren egoitzan. T xalaparta ikastaroa. D urango. K ultur Etxea. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. Falces. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. Bilbo. M ajisteritza Fakultatea. “Euskal herri soinu-tresnak” ikastaroa. Iruña. Udako Euskal Unibertsitatea. “Euskal herri soinu-tresnak” ikastaroa. H ondarribia. HABE. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldia. 1993. H endaia. Ikastola. “E uskal herri soinu-tresnak” hitzaldia-ikastaroa. Irun. Ventas. Elatxeta. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldi-em analdia. Eibar. A lboka ikastaroa. Tolosa. D ultzaina ikastaroa. Eibar. T xalaparta ikastaroa. Z eanuri. K ultur Etxea. “Euskal herri soinu-tresnak” hitzaldi-em analdia. 1994. Iruña. “H erri m usika” ikastaroa. Eibar. Eusko Jaurlaritzako H ezkuntza Sailak eta Euskal H erriko U nibertsitateak antolatutako alboka, dultzaina, txalaparta, ikastaroak. D onostia. M ajisteritza Fakultatea. “H erri m usika” ikastaroa. Bilbo. M ajisteritza Fakultatea. “H erri m usika” ikastaroa. Iruña. U dako Euskal U nibertsitatea. “H erri M usika” ikastaroa. A reatza. “Soinu-tresna herrikoiak” m ahai ingurua. Iruña. M ajisteritza Fakultatea. “H erri m usika” ikastaroa. Lugo. Obradoiro de Instrum entos Tradicionales. Diputación Provincial. Talle res de juguetes sonoros. • M usika kontzertu eta em analdiak Form atu ezberdinetan funtzionatu nuen urte haietan (alderdi horretatik gaur egun berdin jarraitzen dut). Talde handiekin; Txantxangorri, A zala, T x a n b e la ,.... Sustraiak taldea eta antzeko talde txikiekin euskal herri m usikari buruzko kontzertu didaktikoak, dultzainero taldearekin, albokari, tx istu la ri,...

Sustraiak taldea 1971tik 1974 arte, Txantxangorri Txaranga, 1973tik 1980 arte, A zala taldearekin 1979tik 1984 arte, geroztik Txanbela taldearekin, Eltzegor taldeare kin, X abier A m urizaren taldearekin, D ultzaina taldearekin, A lbokari taldearekin, txis tulari taldearekin, txarangarekin, trikitixa taldearekin edo bakarrik. Garai horretan urteko laurogei bat saio edo em analdi egiten nituen guztira. G ehienak nire inguruko herrietan, asko Euskal H errian zehar eta batzuk Euskal H erritik kanpoko lurraldeetan. Em analdi zerrenda luze, luzeegia hem en sartzeko. U rte hauetan ehundaka em anal di izan dira eta ez dugu horretarako tokirik. A dibidez, 1985ean 55 em analdi eta 1986an 66 em analdi izan nituela ikusten da nire agendan. M ota guztietako kontzertu eta saioak: Kultur asteak, M usika jaialdiak, Herrietako festak, O m enaldiak, Erraldoi eta buruhandien konpartsak, Errom eriak, Dianak, Ikastolek antolatutako “K ilom etroak”, A raba euskaraz, Ibilaldiak, Herri urrats, Nafarroa oinez, A E K ak antolatutako “K orrikak”, .... U rte horietan egindakoetatik zerbait aipatzekotan hona hem en egindako em analdi berezien zerrendatxoa: - I982an A zala taldearekin K ataluniako Vilanova y la Geltru herrian antolatzen zen nazioarteko jaialdian. - 1984an X abier Amurizaren hirukotearekin M adrilgo Yeserías emakumezkoen kartzelan ospatutako festa egitarauaren bam ean antolatutako m usika jaialdian jo genuen. - 1984an Txanbela taldearekin E kialdeko A lem anian ham aika kontzertuz osatutako jira egin genuen: Berlin, Leipzig, Weimar, D re sd e n ,... - 1985ean Txanbela taldearekin R adio 3ek antolaturik M adrilen kontzertu bat eman genuen. Kontzertu hori gero irratian em ititu zen. - 1985ean Eltzegor taldearekin Frantziako A rbonan eta Pauen. - 1985ean Txanbela taldearekin Salam anca-ko Plaza M ayor-en. - 1986an T xanbela taldearekin Parisen. - 1987an Eltzegor taldearekin Flandrian. A m beresko katedralean kontzertu bat eta beste bat A m beresko Unibertsitatean. - 1987an T xanbela taldearekin H errera de la M anchako kartzela aurrean antolatu tako jaialdian m ilaka pertsonen aurrean. - 1988an E ltzegor taldearekin Suizan hiru kontzertuko jira. H egoaldeko TV kate batean eikarrizketa eta em analditxo bat egin genuen. - 1989an Parisen “R adio Pays” irratiaren festakojaialdi handian euskal herri soinutresnen em analdia. - 1990ean Txanbela taldearekin, Bretainiako Finisterren N azioarteko m usika ja ia l dian eta ondoren beste hiru kontzertu jira. B artzelonako Nafarren Etxean. - 1991 n Txanbela taldearekin Jerez de la Fronterako hileroko m usika program azioko kontzertu bat. K antabriako Torrelavegako N azioarteko Folk jaialdian. - 1993an Kataluniako Vic-eko nazioarteko m usika jaialdian Joxan G oikoetxea-Juan M ari B eltran izenean “Egurraren orpotik dator...” kontzertuarekin.

- 1994an Joxan Goikoetxea-Juan M ari Beltran izenean “Egurraren orpotik dator...” kontzertuarekin M adrilgo San Juan Evanjelista m usika kontzertu areto ospetsuan eta txalaparta kontzertua Beriingo “U rbane aboriginale” nazioarteko m usika jaialdian. • Herri M usika soinu-tresnak, biblioteka, fonoteka eta irudi artxiboko m aterial bildum ak K ontzertuak, ikastaroak eta hitzaldi bezalako ekintza edo jarduera hauek niretzat bi zentzu eta bi em aitza izan dituzte: aide batetik nik ikasitakoa nire inguruan zabaltzeko eta transm ititzeko bidea izaten eta beste aldetik nire bildum en osaketetan m aterial gehienaren eskurapena ahalbideratu dute eta bilketetan erabilitako tresneria eta beste lako gastuetarako behar izan dudana ordaintzeko balio izan dute. A urreko urteetan hasitako bilketarekin jarraituz, urte hauetan irabazitako diruarekin erosi dut bildum aren m aterial zati handia. 1980 eta 1981ean A zala taldearen em analdietan irabazitako diruarekin Paube ondoko Pontaq herrian bizi zen Lakarriko Pierre Errekalt egileari “danburia” edo ttunttuna eta txirulak erosi nizkion.

Pierre Errekaltek egindako txirula eta danburia. (A rg. J M B eltra n )

1984an Txanbela taldearekin E kialdeko A lem anian zehar egindako kontzertu jiran irabazitako diru guztia bertan gastatu nuen herri m usika diskoak, liburuak eta soinutresnak erosten. Diru asko kobratu nuen, saioko 15.000 pezeta gehi eguneroko “dieta” (toki gehienetan ez genuen horretatik zentim orik gastatu behar). B eraz, gutxi gora behera guztira 200.000 pezeta irabazi eta gastatu nituen. Ondo gogoratzen dut jirako herri batean topo egin genuela Tolosako U daberri dantza taldearekin. U daberri taldeak bidaia autobusez egiten zuen eta nik ordurako m aterial asko eta karga gehiegi nuela ikusirik, U daberri taldeko Juan M ari U rruzolari pasa nizkion nire kaxak autobusean ekar zitzaten. H ala eta guztiz ere, ondorengo egunetan erositakoarekin nahiko lan izan nuen hegazkinean ekarri ahal izateko. Ongi gogoratzen dut T xanbela taldearekin egindako urte bateko berrogei kontzertuekin Toulouseko K ontserbatorioko zarrabete egileari 15.000 liberetan 1984an erosi tako zarrabetea.

Toulousen erositako zarrabetea. (A rg. JM B eltran)

B ibliotekako “T he new Grove. M usical Instrum ents” entziklopedia erosteko behar nuen dirua eskuratzeko 1994an B erlingo “U rbane aboriginale” nazioarteko m usika jaialdian jotzera jo an nintzen. L lorenç B arber m usikari valentziarrak deitu zidan B erlingo antolatzaileek gure kontzertua nahi zutela esanez eta nik Herri M usikaren Txokoa antolatzen oso lanpeturik nengoela eta nahiago nuela lanean hem en geratu esan nion. Telefonoa utzi eta bereha la gogoratu nuen egun batzuk lehenago M adrilgo “A rco” azokan ikusitako en tziklopedia interesgarri hori. Telefonoa hartu eta Llorençi deitu nion galdetuz; zenbat kobratu daiteke B erlingo kontzertuan? B erak erantzun zidan; zenbat kobratu nahi duzu? N ik erantzun nion nik 80.000 pezeta kobratu nahi nuela eta horretaz gain bi lagun jo an ez gero bestearentzat beste horrenbeste eta aparte bidaiak eta egonaldia. (80.000 pezeta zen entziklopediaren prezioa). B erlingoekin hitz egin eta berehala erantzun zidan haien adostasunarekin. N ik ezin nuen sinistu! Nik sekulan ez nuen halako dim kopurua kobratu kontzertu batengatik. O stiralez, eskoiako lana bukatu ondoren abiatu ginen. Bidaian gau osoa eta eguna egin genituen. K ontzertua arratsaldeko zazpietan zen eta gu kontzertu aretora seietarako iritsi ginen. Em analdia arrakastatsua izan zen. G ure saioa bukatu eta jendeak zutik txaloka ham abost m inutu egin zituen. Berriz atera eta bis luzea egin genuen, berriz ere jen d ea txaloka zutik jarri zelarik. Kontzertu ondoren, bertan dirutan kobratu genuen eta bakoitzak berea gorde zuen. Egia esateko nire aurreko planak aldatu egin ziren. B erlinen geundela, kontzertuaren biharam unean B erlingo M useora jo an ginen eta bertako dendan M useoak argitara tutako m unduko herri m usikaz osatutako LP eta CD bildum a ikusi nuen. B ildum a osoa erosi nuen eta horretan jo an zitzaidan entziklopedia erosteko behar nuen diru guztia. Entziklopedia urte horretan erosi nuen Txanbela taldearekin Euskal H errian egindako kontzertuetan irabazitakoarekin. 1998an “L a caixa” bankoetxeak Katalunian eta M allorcan antolatutako kontzertu jiran kobratutako diruarekin 500.000 pezetetan kaleko “organillo” zaharra, karroa eta guzti, Lizarran erosi nuen. M odu horretan, pixkanaka eta lan asko eginez bete dira soinu-tresna bildum a eta m odu berean biblioteka, fonoteka eta irudi artxiboko apalak.

• U rte hauetan ibili naízen m usika taldeak Sustraiak taldea, 1971-1974. A rgia taldean jo tzen zuen K epa O ses lagun nuela, 197In “Sustraiak” Euskal herri m usika eta soinu-tresnak erakusteko eta aurkezteko taldea prestatu nuen. Soinu-tresna ezberdinak jotzen ikastearena A rgia taldean oso aurreratua nuen eta ez zen zaila gertatu talde berria antolatzea. U rte batzuetan aritu ginen Euskal H erriko areto eta plaza askotan gure em analdiak eskaintzen.

Donostiako Easo Plazan egindako emanaldia. Ni alboka eta Kepa panderoa jotzen. Panderoa jotzen Amara zaharra auzo horretan bizi zen Primi Erostarbe ospetsuak lagundu zigun. Emakume honekin askotan jo izan dut albokari gisa. (A rg. J. M . B eltra n )

Sustraiak taldeak bere saioan euskal herri musika eta soinu-tresna ezberdinak aurkezten zituen. Aurreko argazkian alboka-pandero taldea ikusten badugu oraingoan dultzaina talde gisa ikusten dugu. Oholtzaren aurreko aldean saioaren beste momentuan joko duten txalaparta ikusten da. (A rg. J. M . B eltran)

Txantxangorri Txaranga, 1973-1980. D onostian osatu genuen kale festa giroa eskaintzen zuen talde hau. Beti gizarte, herri eta auzoetako borrokan aritzen ziren taldeekin kolaboratuz. Euskaltzale, ezkertiar eta gorri xam arra zen talde honen jarrera, izpiritua edo filosofia. O raindik gogoratzen ditut taldeari izen hori em ateko arrazoiak: T xantxangorri izen polita iruditzen zitzaigun. Txoriaren irudia ere bai; alaia, kantaria, arina,... Bestalde, Txan txan m usika irudikatzeko onom atopeia da eta gure m usika gizarte gorriaren aide em an nahi genuenez, zer egokiago txan txan eta gorri bat egiten zuen izena baino? U rte horietan Euskal H errian eta bereziki G ipuzkoako D onostialdeko herri-festetan, politika, gizarte edo ekologia aldeko m ota ezberdinetako ospakizun erreibindikatiboetan, kanpaina eta antzeko m anifestazioetan parte hartzen genuen gure m usikarekin. G ure errepertorioan euskal herri dantza doinuak ziren nagusiak eta beste halako m usika taldeek erabiltzen zituzten soinu-tresnez gain, guk euskal herri m usikatik hartutako xirulak eta dultzainak erabiltzen genituen gure taldearen m usikari hots-kolore berezia em anez. Juan M ari Beltran - Juan M ari Urruzola dultzaineroak, 1977etik aurrera. 1977an elkartu ginen dultzainero taldea osatzeko. Bikote honek bere ibilbidean taldea osatzen duen danbor jo le asko izan ditu. Herri askotako festetan aritu dira dianak jotzen , Erraldoi eta buruhandi konpartsekin, dantzaldiak jotzen, gaueko kale-bueltak alaitzen,... Izen ezberdinekin ibili dira: G ipuzkoako dultzaineroak, K ostaldeko dultzaineroak, H em aniko d u ltzain ero ak ,.... eta azken urteetan “Beltran U rruzola” izenarekin. 1982tik aurrera D onostiako “Itzurun” Erraldoi eta buruhandi konpartsarekin jotzen dute G ipuzkoako erraldoi bikotearekin.

1988an Donostiako Egia auzoan, Juan Mari Beltran, Juan Mari Urruzola ata Karlos Torres. (A rg. JM B eitran)

A za la Taldea, 1979-1983. T xantxangorri taldeko m usikari batzuek osatu genuen euskal “folk” A zala talde berria. N ire herri m usika bilketa lanetan bildutakoa eta euskal herri kantutegiak izan ziren talde honen errepertorioa osatzeko iturriak. Euskal H erriko eskualde guztietan aritu ginen nik taldean egin nuen bost urtetako ibilbidean. t

B B L IO T

PAL

Azala taldea Donostiako Konstituzio plazan, 198lean. (A rg. J. M . B eltra n )

Euskal H erritik kanpo ere ibili ginen. H orietako batean K ataluniako Vilanova y la Geltru herrian antolatzen zen nazioarteko jaialdiko 1982ko edizioan.

Azala taldearekin Kataluniako Vilanova y la Geltrun, 1982ko nazioarteko jaialdian. (A rg. J. M . B eltran)

1983an IZ diskoetxearen eskutik “A zala” izeneko LPa grabatu genuen. disko horretako m ilaka ale saldu ziren.

Eltzegor taldea, 1984-1989 Iparraldeko eta hegoaldeko m usikariz osatutako talde honen ezaugarrietako bat ahots taldea izatea zen. A hots polifonian oinarritzen zen taldea eta horrez gain pianoa eta gitarra ziren soinu-tresna nagusiak. Kantu bakoitzaren izaeraren arabera askotan txistua, dultzaina, flauta edo klarinetea erabiltzen ziren. N ik azken hauek jo tzen nituen. Euskal H erriko eta kanpoko oholtzetan bost urtetako zuzeneko em analdietan parte hartzeaz gain E ltzegor taldeak kaleratutako diskoetako bitan txistua, dultzaina, flauta eta klarinetea jo tzen parte hartu nuen: - 1984.- Ebihotz. IZ; IZ 208. - 1988.- Sasitik sasira. IZ; IZ 281.

Txanbela taldea, 1984-2000 1983ko abenduan bukatu genuen A zala taldeak hartuak zituen denboraldi horreta ko em analdien konprom iso guztiak eta 1984an talde berri bat osatzeari ekin nion. B ere hala osatu genuen laukote bat: Iñaki Peña akordeoilaria, M. P ilar O txoa de Eribe biolin-jolea eta abeslaria, Juantxo Villalba Etxabe gitarra, laute jo lea eta abeslaria eta ni neu nire soinu-tresnekin. Laukote berriari T xanbela izena em an genion eta 1984ko San Prudentzio bezperan, G asteizko Plaza Berrian eskaini genuen gure aurreneko kontzer tua. U rte horretan beste 27 kontzertu eskaini genituen, 16 euskal Herrian eta 11 Ekial deko A lem anian egindako jiran. 1984 - 1995 arteko urte horietan ehunka kontzertu em an genituen Euskal Herriko ipar eta hegoaldean nahiz kanpoaldean eta horretaz gain him disko kaleratu genituen: 1984.-”T xanbela” . LP-K, IZ D isketxea. Ref. IZ-206. 1987.- “D oinurik doinu” (Txanbela). LP-K , IZ D isketxea. R ef IZ-265. 1989.- “H im garren koxkan” (Txanbela). LP-K -C D , IZ D isketxea. Ref. IZ-318. 1990ean B retainian, “2. R encontre Internationale de la C larinette Populaire” nazioarteko jaialdian parte hartu genuen eta antolatzaileek edizio horretako talde guztien joaldi aukeratutakoekin kaseta bat argitaratu zuten eta noski bertan gure kontzertuaren zati bat sartu zuten (2. RICP. K 03). H erri M usikaren Txokoaren antolaketa O iartzunen m artxan jarri ondoren eta inauguratu aurretik 1997an “A rin-arinketan” T xanbelaren laugarren eta azken diskoa kale ratu genuen.

X a b ier A m uriza hirukotea, 1983-1985. 1983an X abier A m urizak kaleratutako “H erriko plazan” diskoan dultzaina jotzen parte hartu nuen. O ndoren, X abierreko jendearen aurrean kantatzeko antolatu nahi zuen taldetxoan parte hartzea proposatu zidan eta baietz esan nion. H asieran X abier A m uri za kantatzen eta tarteka panderoa jotzen, K epa Junkera trikitixarekin eta dultzaina jo tzen Juan M ari B eltranek osatzen genuen taldea. H andik gutxira Kepak utzi egin behar izan zuen eta Iñaki P eña akordeoilariak hartu zuen bere tokia.

G ure em analdiak berezi xam arrak izaten ziren, non nahi em aten genituen eta gehienetan ez genuen oholtzarik behar izaten; kaleetan, plazetan, ta b e rn e ta n ,... gure saioek ez zuten neurri estandarra izaten. B esteak beste halako tokietan em an genuen gurea: - M adrileko Yeserías em akum ezkoen espetxean. 1984-05-27. - G e tx o . Ibilaldia. 1984-06-03 -L a z k a o . 1984-07-10

A stiasaran anaiak eta Juan M ari Beltran hirukotea, 1984tik aurrera. A stiasaran anaiak eta Juan M ari Beltran, elkarrekin, Euskal H errian garai batean erabilia izan zen soinua eta dultzainaren taldea osatuz, aurreneko aldiz 1984an Tolosa ko inauterian jo zuten. H ogei eta lau urte hauetan, gora behera batzuekin, taldea mantendu dute. B este toki askoren artean, hirukote hau urtetan eta urterò A m asako Sanm artinetan aritu da. Hori zen urteko egun luzeena; goizeko seietatik arratsaldeko hirurak arte baserriz baserri “oilasko-biltzea”, bazkal ondoan “oilasko-joku”ra, ilunabarrean dantzaldia eta afal ondoren bukaezinezko azken dantzaldia. 1986an zinta bat grabatu genuen hasierako errepertorioko pieza askorekin. 1997an Euskadi Irratiko estudioetan bertan jotako piezekin beste zinta bat grabatu zen.

Joxan G oikoetxea - Juan M ari Beltran, 1992-2000 1985-86 ikasturtean H ernani M usika E skola m artxan jarri zenean Joxan G oikoetxea akordeoi irakasle eta ni alboka, dultzaina, txalaparta eta txistu irakasle hartu gintuzten. B erehala sortu zen gure arteko elkarlanerako jarrera eta joera. K lase ordutik kanpo askotan sartzen nintzen bere gelan edo bera nirean eta Julian R om anoren edo M onttetarren dultzaina errepertorioa elkarrekin jotzen genuen, besteetan txistularien erre pertorioa, albokariena,... O rdurako Joxanek m usikarako teknologia eta tresna berriak erabiltzen zituen eta “m usika berriak” izendatutako m unduan saiakera batzuk eginak zeuzkan. 1991-92 ikasturtean, eskola bertan gu txalaparta eta bera tekladuekin eta bestelako tresnekin erritm o berriak eta jo e ra berriak jorratzen hasi ginen. H andik bost hilabetera 6. T xa laparta festaren egitarauaren ostiraleko “Em analdi B ereziak” atalean parte hartu genuen: E L K A R L A N E A N 1. -“Ni eta G u” taldea. Partaideak: Txalaparta: Sergio Lam uedra eta X abier A m ilibia / Perkusioa - Isaac O iartzabal / K itarra - Iñigo M onreal. SAIAK ERA . - Sintetizadoreak - Joxan G oikoetxea / Txalaparta. Juan M ari Beltran eta Juanm a Vicente. Z A L A N T Z A K E T A N .- M untaia; T xaro U nzilla eta Juan M ari B eltran / P artaide ak: D antzariak - T xaro U nzilla eta Jaione Z apiain, T xalaparta - Sergio L am uedra eta X ab ier A m ilibia, A kordeoia - Joxan G oikoetxea / Jantziak eta E szenografia - IK A RO

Kontzertu hartan m usika berrien m unduan antolatzaile eta sustatzaile gisa aritzen zen Errenteriako Syntoram a taldeko jendea zegoen. Syntoram ak diskoetxe bat zeukan, “N OCD R ecors” zigilua. G uk kontzertuan aurkeztutakoa interesgarria iruditu zitzaien eta berehala estilo horretako disko bat argitaratzeko behar zen errepertorioa prestatzea eskatu zigun. Hórrela, 1993an Joxan Goikoetxea eta Juan Mari B eitran izenean “Egurraren orpotik dator... tituluarekin argitaratu genuen N O -CD 04 erreferentziarekin. Talde honek iraun zuen zortzi urteetan kontzertu asko em an genituen eta, 1995 ondoren, 1998an “Beti ttun-ttun” bigarren eta azken diskoa argitaratu genuen.

• U rte horietan kaleratutako diskoak eta film azioak (1971-1995) Diskoak. 1977.- “M osen B em art Etxepare-1545” . Oskorri taldearekin. LP-K. Ref. CBS 582479. 1983.- “A zala” . LP-K, IZ D isketxea. Ref. IZ-184.

Azala taldearen “A zala” diskoa. (A rg.

hm t

)

1983.- “H erriko plazan”. X. Am uriza. LP-K. Ref. IZ-190. 1984.-”T xanbela” . LP-K , IZ Disketxea. Ref. IZ-206.

Txanbela taldearen lehen diskoa (1984). (Arg. HMT)

1984.- “E bihotz” . Eltzegor taldea. LP-K . Ref. IZ 208. 1985.- ’’Euskal H erriko Soinu Tresnak” . LP-K -C D . IZ D isketxea. Ref. IZ-217. Euskal H erriko Soinu Tresnak proiektuak bi zati edo bertsio zituen: Bat, hots grabazioz osatutako doinu eta atalez atal abotsez egindako aurkezpen grabazioak. Hau LP diskoa eta kasete form atuetan kaleratu zen (geroago CD form atuan argitaratu zen). Bi, honekin batera beste bertsioa VHS bideo form atuan argitaratu zen.

Euskal Herriko Soinu Tresnak: LP, Kasete, CD.

(A rg. H M T )

1987.- “D oinurik doinu” (Txanbela). LP-K , IZ D isketxea. R ef IZ-265.

Txanbela taldearen “Doinurik doinu” bigarren diskoa.

(A rg. H M T )

1987.- “Jo eta hautsi” . Tapia eta Leturia. LP-K. Ref. ELK-147. 1988.- “Sasitik sasira” . Eltzegor taldea. LP-K . Ref. IZ 281.

1989.- “H irugarren koxkan” (Txanbela). LP-K -C D , IZ D isketxea. Ref. IZ-318.

Txanbela taldearen ‘Hirugarren koxkan” diskoa.

1990.- “2. Rencontre Internationale de la Clarinette Populaire” nazioarteko jaialdia. Txanbela taldea eta jaialdian parte hartutako beste taldeak (2. RICP. K 03). 1991.- “Euskaraz bizi”. N afarroa oinez 1991. Edizio horretako kantua egiteaz gain kaseta edizioaren arduradun eta jo lea izan nintzen. 1992.- “A raba E uskaraz 1992” . K. Edizio honetako kantuaren grabaketan txalapartari gisa parte hartu nuen. 1993.- “Egurraren orpotik dator...(J. G oikoetxea-Juan M. B eltran) CD. N O -CD 04.

K aleratutako film azioak. 1976an argitaratu zen A Z A L D O IN U A K peiikula. Iriba sen sunpriñu eta txulubitari buruzko nire informazio bilketa eta azterketaren ondoren, guzti hori irudietan hartzea eta aurkeztea m ereziko zuela pentsatu nuen. Garai hartan R afa Ruiz Balerdik sortutako “M úsica contemporanea” taldean nenbilen eta bertan ideia hau aurkeztu nuenean Rafak berak martxan jarri zuen hori egiteko behar zen guztia. Hórrela, Ager Films izenean eta Jose Angel Rebolledo zuzendaria zela, 16 mmko zine formatuan eta 13’ 2 1 ” iraupeneko ‘A zaI doinuak” izenburua zuen peiikula filmatu eta editatu genuen. 1976an euskal herri musikari buruz Fernando Larmkertek egindako H E R R IK O I M U S IK A filman parte hartu nuen sunpriñua jotzen. 1984. E H S T B ID EO A . Lehenago esan dugun bezala, Eus kal Herriko Soinu Tresnak proiektuak bi zati edo bertsio zituen : Bat, hots grabazioz osatutakoa, LP diskoa eta kasete eta Euskal Herriko Soinu Tresnak proiektuaren CD formatuetan kaleratu zena. Bi, proiektu horretan parte bideoan egindako hartzen zuten m usika jole horiekin filmatutakoa eta VHS bideo bertsioa. formatuan argitaratu zena. Bertsio honek musikari horien musikak em ateaz gain, soinu-tresna eta musikari horien inguruko beste alderdi interesgarriak azaltzen ditu.

• U rte horietan argitaratutako idatziak (1971-1995) Urte horietan herri m usika eta herri soinu-tresnen inguruan egindako bilketa lanek izan zuten ondorioa argitaratutako idatzietan ere. Larraun aldeko artzainen sunpriñuak eta haurren txulubiten inguruan eta bertako herri-doinu nahiz dantza-jokoei buruz bildutakoa. Euskal herri m usikan erabilitako soinu-tresnei buruz, herri m usikari buruz, herri- festei buruz, dultzaina eta txalapartari buruz egindakoa eta abar. Hona hem en urte horietan besteak beste argitaratutako idazlanen zerrenda bat: 1978: A za l doiñuak: Sunpriñu eta Txulubite. C uadernos de E tnologia y Etnografia de Navarra, 29 zk. 349-362 or. Institución Principe de Viana. Pam plona. 1985: E uskal H erriko Soinu tresnak. IZ D iska Etxea. D onostia. IZ. 217-D diskaren kuadernoa. 1985: K aleko m usikatik espektakulora. A rgia U rtekaria 1985. 1987: D oinu zaharren inguruan. Iribas. U EU ren M usika Saila; Bilbo; 1990. 1988: Txalaparta. C uadernos de E tnologia y Etnografia de Navarra, 52 zk. 419-439 or. Pam plona. 1989: Txalaparta. “A urrera B egira”n, 181-206 or. H e d a S a ila 5 . U dako E uskal U ni bertsitatea. Bilbo. 1991 : G ipuzkoako D ultzaina-La D ulzaina en G ipuzkoa. C uadernos de Sección. Fol klore.- N.4. 185-232 or. Eusko Ikaskuntza. Donostia. 1991: M aurizio E lizalde m usikari herrikoia. T xistulari aldizkaria 148 zenb. 1994: Festei B uruzko Inkesta-lana G ipuzkoako Kostaldea. C uadernos de Sección. Folklore.- N. 5. 9-85 or. Eusko Ikaskuntza. Donostia. 1994: Cancionero Vasco P. D onostia. (I, II, III, IV.). D onostia. Eusko Ikaskuntza. Editor: A ita Jorge Riezu. Colaboradores: Juan Mari Beltran, Claudio Zudaire. 1995: E uskal soinu-tresna herrikoien zabalkundea H ezkuntza Sarean. Eusko Ikaskuntzaren X II Kongresua. Gasteiz,. 1995: Silla-D antza etaA lm ute-D antza Iribesko bi dantza-joku. Sukil, C uadernos de C ultura Tradicional 1. Iruñea, • H erri M usika bilketa lanak: H ots grabaketak. 1968-1970 G eroztik ham aika herri eta txokoetan ham aika em aileri hartu izan diet inform azio ugari. Jarduera horretan laguntzaiìe asko izan ditut baina bereziki bat aipatzekoa da, D onostian bizi zen Idiazabalgo K arlos G araialde. 1980. ham arkadan toki askotan nire kidea izan zen argazki m akina eta grabagailua harturik. Usurbil, I971. Paulo Sagarna eta Jose Sagardia U surbilgo dultzaineroekin hauen errepertorioa grabatu genuen.

Iribas, 1973. Juan B autista Lasarteri txulubitari eta sunpriñuari buruzko inform azio orokorra har tu nion. Sunpriñuak noia eta noiz egiten ziren, noiz jotzen ziren, soinu-tresna hau nortzuk jo tzen zuten, non, zergatik eta zertarako,.... H aurren hots-jostailuak diren txulubitak noia egiten ziren, noiz, non eta noia jotzen ziren.

Iribas, 1973. Juan Bautista Lasarterekin txulubitak eta sunpriñuak nola egiten ziren ikasten. (A rg. J. M . B eltran )

Iribas, 1974. M aiatzaren ilgoran Iribasera joan nintzen helburu batekin. Ez neukan ondo funtzionatzen zuten sunpriñu berriekin egindako grabaziorik eta hori egin nahi nuen. Hórrela joan nintzen eta Iribasko Aitzarretako inguruan bildu nituen sunpriñuak egiteko behar nituen hurritz makilak. M artikoneako bordan jarri nuen nire tailerra eta grabatzeko estudioa. Bertan, m akila bat hartu, azal zinta atera, sunpriñua egin eta hots ona em aten bazuen hiru lau joaldi grabatu eta beste bat egiten hasi, bukatu, grabatu,...

Iribasko Aitzarreta aldean sunpriñuak egiten. (A rg. JM

B eltra n )

E gun horretako grabazio horiek izan dira geroago egin nuen Euskal Herriko Soinu Tresnak proiektuaren diskoan eta bideoan erabilitakoak eta geroago E T B k egin dituen iragarki ospetsu horietako hasieran entzuten diren hotsak eta hain ezagunak egin dire nak. Negu G orriak taldeak ere erabili zituen grabazio hauek 1991ean kaleratu zuen “G ure Jarrera” diskoko “Sarrera” izenburuko lehen kortean.

Iribas, 1974. Martikoneko bordan, bertan egindako sunpriñu berriekin joaldiak grabatzen. (A rg . J M B eitra n )

A rgazki hau ikusterakoan gogoratu dut noia. F em ando L arm kert zinem agilearen ahoikua jarraituz “A m a lur” pelikularako erabilitako U H E R m arkako grabagailu pro f e s io n a l bezalako bat erosi nuen. O rduan garbi neukan hartutakoa ondo grabatu eta euskarri onean gorde behar zela. G rabagailua erosterakoan prezioari ez niola garrantzi gehiegi em an behar eta bai kalitate eta segurtasunari. Z iur aski hau izango da grabagai lu horrekin egindako aurreneko grabazioa. M aulé, ¡974. M aulé herrian urte horretan ospatutako M askaradan jo ziren m usikak eta kantuak grabatu genituen. Baiona, 1974. 1974an Baionako Euskal M useora joan nintzen bertako zuzendaria zen Jean Haritxelarrekin hitzordua harturik, Iribasen egindako sunpriñu eta txulubita batzuk hartuta m useoari ematera. Jean H aritxelar m useoko zuzendaria zen eta berak zuzendariordea zen M anex Pagóla abeslari ospetsua aurkeztu zidan. M anexekin m useoko fonoteka bisitatu nuen eta han zegoena ikusirik, aldiro hura aztertzera joateko baim ena eskatu nion. Nik nahi nuena lortu nuen eta are gehiago ere bai. Baim ena em an zidaten aztertzeko eta behar nuena kopiatzeko ere bai. Orduan hasi nintzen herri m usika bildum a berezi bat egiten. Aldiro, lam nbatetan, Baionako Euskal M useora joaten nintzen eta M anex Pagolaren

laguntzarekin bertako fonotekan euskal herri m usika grabazioak kopiatzen hasi nintzen. Horretarako errefusiatu politiko zela, Baiona inguruan bizi zen Antton Elosegik utzitako m usika entzuteko eta grabatzeko diskoa eta zinta zuen aparailu konpaktu bat erabiltzen nuen. Ez dut gogoratzen zenbat larunbat izan ziren. Batzuetan goiz osoa eta besteetan goiz eta arratsaldea. M usika grabatu eta idatzitako inform azioa idatziz jaso edo m useoan bertan fotokopiatuz. H órrela kopiatu nituen Baionako M useoak argitaratutako disko zaharren “K antuz” bilduma, Kantore-berri Pariseko xiberotarrak, Etchaun-Barkocheeren khantoriak, Kaiku, M utchikuak Saut basque Orquesta Cham pion, A gour Chiberoa, Chants populaires basques, Urzo zuria, Berterrech de Etchahoun Pastorale basque, Pas torale Jeane d ’Arc, M ayana - Hegi, Zazpi jaouziak - O stalersa,... A ltxor bandi eta aberatsa benetan, kopiatutako grabazio zahar horietan, aurkitzen dena.

COmONS DÜ MU$H ÉASdUe

DfJ OiSQU£ BASQUf

KANTUZ

Baionako Euskal Museoko Kantuz bildumaren lehen zenbakia.

Luzaide, 1975. B ertan jo tzen ari zen m usika taldearekin Luzaideko D antzak errepertorioa grabatu genuen. Iribas, 1976. Azal doinuak peiikula prestatzeko, Sunpriñu eta Txulubitari buruzko inform azioa biltzen J. B. Lasarte, J. B. Iribarren eta M. N ogerarekin egindako elkarrizketak graba tu genituen. 1977. Iribas. Juan B autista Lasarterekin jarraitu nuen Larraungo herri ohitura zaharrei buruzko inform azioa jasotzen. A rtzainak eta sunpriñuak, haurrak eta txulubitak, Ingurutxoa,....

Iribas, 1977. Juan Bautista Lasarterekin bere etxe atarían. (A rg- JM B eitra n )

O rduan osatu nuen sunpriñu eta txulubitari buruzko inform azio bilketa eta eskuratutako inform azioarekin lehen idatzia argitaratu nuen: A za l doiñuak: Sunpriñu eta Txu lubite. C uadernos de E tnología y Etnografía de Navarra, 29 zk. Institución Principe de Viana. 1978. Pam plona.

Iribas, 1977. Sunpriñuak egiten. (A rg. J M B eitra n )

D onostia, Ì977. Herri m usika grabatze bilakaera horretan, tarteka, urrutira jo a n gabe urrutiko m usi k a grabatzen nuen. H órrela gertatu zen 1977an D onostian ospatutako “V. Festival inter nacional de folklore de San Sebastián”ekin. B ertan herri eta kultura ezberdinetako m usikak grabatu nituen:

Antillas, Grezia, Aragoi, Polonia, Kalifom ia, Armenia, Portugal, Norm andia, Túnez, Senegal, Italia eta Rum aniako taldeek parte hartu zuten. Halako jaialdiak m unduko herri m usikak eta soinu-tresnak ezagutzeko aukera onak izaten ziren eta hala dira orain ere.

Donostia, 1977. Armeniako duduk jolea. (A rg. JM B eltran)

Iribas, 1978. Larraungo herri m usikaren inguruko etengabeko lan horretan Juan B autista L asar teri E guberritako kantak, A lm ute-dantza, S illa-d an tza,.... grabatu nizkion. Idiazabal, 1979. Segurako Leon Telleria “Leon T xiki”rekin Idiazabalen elkartu ginen. G izon atsegin honek inform azio ugari eskaini zigun, baina bereziki eltzegorrari buruz. B erak behin baino gehiagotan erabili zuen bere gaztaroan, batzuetan anim aliak uxatzeko eta ikaratzeko eta besteetan gizonak ikaratzeko brom a edo ganberrada gisa. Kontatu bakarrik ez zuen egin, eltzegorrak ere egin zituen gure aurrean. Horreia, egiten eta jo tzen batera erakutsi zigun.

Idiazabal, 1979. Leon Telleria “Leon txiki’ eltzegorra jotzen. (A rg. J M B eltan)

Ordizia, 1979. U ztaileko 26an ospatu zuten “Santaneroak” ekitaldiaren dantzarako txistularien m usika grabatu nuen. Donostia, 1979. A rgia Euskal D antza Taldeak D onostiako em analdian jotako m usika guztia graba tu nuen. Iribas, 1980. M artikoneako Periko Garaikoetxea itsuak “ezpainetako soinua’Vekin jotzen zekien herri dantza bildum a zabala grabatu nuen. Fandangoak, jotak, martxak, pasodobleak, baltsak,... Periko txikitatik hasi zen aho-soinua jotzen. H aur bat zelarik San Ferminetan bere osabak Iruñatik ekarritako aho-soinuarekin bere gisara, bakar bakarrik ikasi om en zuen. Iribasko festetan kontratatzen zituzten m usika-joleek jotzen zuten guztia entzun eta berehala ikasten om en zuen. Berak ingurutxoa eta “silla dantza” ere jotzen zituen.

Periko Martikoneako sukaldean ezpainetakoa jotzen. (A rg. J M B eltra n )

Legazpi. 1980. A zkoitia-M artirietako M ontte baserriko Jose M ari dultzaineroarekin elkarrizketa eta dultzainarekin zuzenean eskainitako joaldiak grabatu nituen. Hau izan da dultzaina jo tzen nik ezagutu dudan gipuzkoar dultzainero onena. Jose M arik errepertorio aberatsa eta jo tzen teknika eta trebetasun aparta zeukan. Berari hartutakoa “D ultzaina Gipuzkoan” liburuan idatzirik geratu da. G eroago G ipuzkoako beste dultzaineroei egindako grabazioekin batera Jose M ariri hartutakoa argitaratu nahiko genuke.

Iribas, 1980. M aiatzaren ilgoran Iribasen sunpriñuak eta txulubitak egin nituen eta egindako tres na berriekin em andako joaldiak grabatu nituen. A zkoitia - M artirieta, 1980. M ontte baserrian, José Sudupe, bere anai José M ari eta sem e M anuel etxe horreta ko dultzaineroekin elkarrizketa eta joaldiak grabatu nituen. M ontte izan da XX. M endean G ipuzkoako D ultzainaren erreferentzi nagusia. B ertan D ultzainero onak izateaz gain, Jose dultzainagile aparta zen. G ipuzkoako m odelo zaharrak berak egiten zituen, N afarroako estiloan ere egiten zituen, m etalezkoak, dultzainari gipuzkoar eta bereziki bizkaitarrentzat egiten zituen. D ultzainarako pitak egiten zituen eta bere anai José M arik ere bai. B ertan M onttetarren errepertorioa eta estiloan jo tzen ikasi nuen.

José Sudupe eta Juan Mari Beltran. (A rg. J M B eltra n )

Bedaio, 1980. B edaioko txistulari ospetsua zen José A ntonio Sarasolarekin elkarrizketa eta jo a l diak grabatu genituen. Hau B edaioko eta inguruko herrietako txistularia izan zen urte askotan eta errepertorio eta estilo berezkoa zeuzkan. Ingurutxoa berak jo tzen zuen bere herrian eta inguruko herrietan. T xistuari buruzko inform azioaz gain bere etxean am ak jotzen zuen tronpa (m osugitarra) soinu-tresnari buruz inform azioa em an zigun.

J. A. Sarasolaren txitua eta danbolina. (A rg. JM B eltran)

Lesaka, 1980. D ionisio M ujika aita sem eekin bertako txalaparta aldaera den “Toberak” izeneko jo e ra eta ohiturari buruz inform azio zabala grabatu genuen. M ujikatarrak izan ziren L esakako jo le zaharrengandik lekukoa hartu eta garai horretan L esakan eta Euskal H errian “toberak” jotzen aritzen zirenak. G eroago, 1984an bikote honekin prestatu genuen “E uskal H erriko Soinu Tresnak” proiekturako “Toberak” zatia. B am ibar, 1981. Zaldueneko Jose Perezi Ingurutxoari buruz, sunpriñuari buruz, eltzegorrari buruz eta bestelakoei buruz inform azio ugari hartu nion. Eltzegorra erabiltzea debekaturik zegoela eta etxe horretan behorrak, zaldiak eta m enditik soroetara jaisten ziren beste lako anim aliak uxatzeko erabiltzen ziren karraka arruntek balio ez zutela eta eltzegorraren ordezko beste tram ankulu bat asm atu zuten. K axa handi bat lau m ihiko karrakarekin eta jiratzen zuen karrakaren ardatzari lotutako ezkilak. M anibela eraginez, denek batera izugarrizko zarata em aten zuten, baina ez zeukan eltzegorraren eragin eta em aitza eta estreinatu eta handik gutxira baztertu zuten eta berriz ere izkutuan eltzegorra erabiltzen zuten.

Baraibar, 1981. Zaldueneko Jose Perez karraka jotzen. (A rg. JM B eltra n )

1981. Errazkin. E raso-txiki baserriko Zelestino A rtolari Ingurutxoari buruzko inform azio orokorra, eguberritako kantak, aste santuko karrakari eta m atrakari buruzko inform azioa, eltzegorra, gaztainondo m akil baten azal zintaz egindako “tronpeta” ,.... Eta beste kontu askori buruzko inform azioa jaso genion.

Eraso-txikiko Zelestino Artola egindako “tronpeta” jotzen. 1981. (A rg. JM B eltra n )

1981. Lasarte. Lasarteko Saustan, M igel Z uaznabar txalapartariarekin. M igel eta Pello Z uaznabar izan ziren gure gaztaroko txalapartari ezagunenak. B eraiek izan ziren gure m aisuak eta beraiei ikasi genien dakigun gehiena. Txalaparta egiteko behar den m ateriala, m akilak egiteko zer neurri, zur eta noia egin. T xalaparta noia jo , m akilak noia hartu eta noia kolpatu ohola, ttakun ttan ttakun noia jo , txalaparta noiz eta non jotzen zen, zergatik eta zertarako jo tzen zen, nortzuk jo tzen zuten eta txalapartaren inguruko inform azio zaba la ikasi genien.

Saustako Migel Zuaznabar txalapartariarekin. 1981. (A rg. J M B eltran )

Donostia, 1981. Errenteriako M usikaste program azioan herri m usika em analdia antoiatu zen D onos tiako Victoria E ugenia antzokian eta osoa grabatu nuen. B ertan euskal ordezkaria B eni to L ertxundi izan zen eta kontzertu horretako beste zatian C laude Flagel Frantziako zarrabete jo le ospetsuak jo zuen. A rantza (Aranaz), 1982. A rantzako Ihauterietako dantzei buruzko inform azio orokorra eta bereziki bere m usikarena jaso nuen. H urrengo urteko ihauterietara jo an nintzen eta egun guztiko zuzeneko m usika jaso nuen: dantzak, kalejirak, kantuak, bertsolariak.....

Arantzako 1983ko ihauterietan. (A rg. JM B eltran )

Peñiscola (Castellón), 1983. Peñiscolan udako oporrak pasatzen ari ginela bertako dol^ainer ezagutu nuen eta herriko festetan jo tzen zuen diana, “M oros y cristianos” ikuskizuna eta festetako bes telako dantzak eta doinuak grabatu nituen. Astigarraga, 1983. Ram ón G oikoetxearekin A stigarragako bere etxean grabatu genuen elkarrizketa luzea. R am onek kontatu zigun txalaparta jo tzen ñola ikasi zuen, jo tzen noiz hasi zen, non, noiz eta zertan jo tzen zuten, txalaparta ñola jotzen zen eta orokorrean berarentzat txalaparta zer zen. 1984an Erbetegi-Etxeberri baserrian “Euskal H erriko Soinu Tres nak” proiekturako txalapartaren atala prestatu genuen A sentsio eta Ram ón G oikoetxea anaiekin. Bi anai hauek izan ziren Z uaznabartarrekin batera Euskal H errian, eskuaidez eskualde, txalaparta jo tzen aritu ziren txalapartari beteranoak. O so ondo ezagutzen zuten txalaparta, aitonari eta aitonaren anaiari ikasi om en zioten eta ham alau urtetako sagardoa egiteko auzolan bukaeran Erbetegi Etxeberriko tolare aurrean egiten ziren gau-festa haietan txalaparta jo tzen zuten.

Erbetegi-eíxeberriko tolare aurrean, 1984. Ramón, Juan Mari Beitran eta Asentsio Goikoetxea. (A rg . JM B eitra n )

Urrestilla, 1984. A untxa eta Iturbide soinu-jole eta pandero-jole bikotearekin A untxaren etxean eika rrizketa grabatu genuen. N oia ikasi zuten, noiz hasi ziren jotzen, non eta noiz jotzen zuten,... asko kontatu zuten. Bedia, 1984. Juan A iesta B ediako dultzaineroa. Hau izan da XX. M endeko B izkaiko dultzaineroen arteko onenetakoa. B izkaiko errom erietan aritzen zen dultzaina jotzen. Errom erietan jo tzeagatik aurretik aguazilari ordaindu behar zion eta gero berak bere ondoan “korroak” osatzen zuenean, m utilei saioko “txakur txikerra eta geroago txakur hand ia ” kobratzen zien. O so errepertorio zabala eta aberatsa zuen eta jotzeko estilo bere zia eta teknika aparta.

Bedia, 1984. Juan Aiesta Bediako dultzaineroa eta danborreroa A. Alonso. (A rg. JM B eitran )

A rtea (Arratia), 1984. L eon B ilbao albokari ospetsuarekin elkarrizketak. Leon B ilbao izan da albokan izan dugun erreferentzia nagusienetako bat. B erak erakutsi zigun alboka jotzen, alboka erre pertorioa eta jo tzek o berak zeukan berezko estiloa. A lboka asko saldu bazizkigun ere, albokak egiten ere erakutsi zigun. G eroztik askotan ibili gara “Presalde” bere baserri ko taiierrean eta sukaldean. Beti bere um ore onarekin prest albokari buruz zekien guz tia galdezka inguratzen ginenoi kontatzeko eta erakusteko. E lkartzen ginen batzuetan Leonekin M aurizia A ldeiturriaga bere pandero-jole bikotea izaten zen. B iekin ham aika kontu jaso genituen urte haietan. B ikote hau izan zen “Euskal Herriko Soinu Tresnak” proiektuan “A lboka eta panderoa” aurkeztu zuena.

Artea, 1984. Leon Bilbao alboka bat egiten Presalde baserriko taiierrean. (A rg . J M B eltran )

L akarri (Zuberoa), 1984. C hubuko etxeko P ierre C aubet txanbelariarekin. A ita Junes C azenaveren laguntzarekin lortu genuen P ierre C aubet L akarriko txanbelariarekin aurreneko bisita. L ehen egun h o rretan bere estilo berezian abestu zuen eta txanbela jo zuen. G rabatutako hori izan zen “E uskal H erriko Soinu T resnak” proiektuan txanbela atalean sar tu genuena. G eroago bisita gehiago egin genizkion eta etxe horretan beti senide m oduan hartu gintuzten. Pierre hiztun atsegina zen eta beti zeukan historia bat edo beste kontatzeko. H alako batean “Euskal H erriko Soinu Tresnak”en parte hartzeagatik eskaini nion dirua hartu nahi ez zuela eta horren ordez A rizkunko eskultore batek egindako “Zazpiak bat eta San M igela” paretan jartzeko gaztainondoz egindako eskultura oparitu genion eta

hori em atera jo an ginen. Señar em azteek em ozioz beterik negar franko egin zuten eta afal ondoren luze eta plazer handiz solasean aritu ginen. Hil zenean egin nuen Lakarriko Chubuko etxera azken bisita. B adut egun horretan gertatutako pasadizo kuriosoa kontatzeko. Ez dakit hau izango den hori kontatzeko toki egokiena, baina pentsatzen jarri eta, zergatik ez! Esan diot nire buruari. Hau da sekulan ahaztuko ez dudan egun horretan gertatu zitzaidana: Nire sem e Aitorri bronkitis asmatikoa diagnostikatu zioten eta sendatzeko urtean hiru hilabete ingurune lehorrean pasatu behar zituenez, nire m usika eskolako hiruilabeteko oporraldia aprobetxatuz, nire seme-alabekin Nafarroako M uez herrian kanpaturik egoten ginen ia uda osoan. Hórrela geunden hau gertatu zen egun hartan. Goizeko garbiketa eta bazkari prestaketa lanak bukatu eta eguerdian eseri eta lasai Egin egunkaria ikakurtzen hasi nintzen. Nik egunkaria hartu eta gainbegirada bat egiten nuen eta gero niretzat interesga rria izan zitekeena irakurri. Iparraldeko kronikak ikusterakoan gazteleraz berri kurioso bat agertu zen: H a muerto el último jugador de txanbela. Gainbegirada osoa bukatu nuenean lehen ikusitako berri horretaz gogoratu nintzen eta kuriositatea neukan fútbol edo bestela ko kirol talde hori zein herrietako izango zen jakiteko, halako talde baten izena izateko txanbela oso berezia egiten zitzaidan eta. Berri hori aurkitu nuen eta honela hasten zen: Ha muerto Pierre Caubet el último jugador de txanbela. Los funerales se celebrarán hoy en Lakarri a las cinco de la tarde.... Berehala konturatu nintzen frantzesetik hartutako berria izango zela eta gaztelerako itzulpena egiterakoan literalki “joueur” jugador moduan hartu zutela eta ez intérprete edo músico bezala, gaztelerazko jolea alegia. Asterò joan eta etorri ibiltzen zen nire emazteak zeukan gure autoa eta nik ez nuen momentu horretan Lakarrira joateko behar nuen beste autorik. Inguruan neuzkan ezagunen artean nire alabaren lagun baten gurasoak ikusi nituen eta besterik pentsatu gabe zuzenean gerturatu eta gertatzen zi tzaidana azaldu nien eta bide batez autoa behar nuela ere bai. Hem aniko nire alabaren lagunaren aitak, Felixek (momentu horretan ez nekien abizena Arabiotorre zuela), segidan beren autoa hartzeko esan zidan eta lasai joateko beraiek zainduko zituztela nire seme-alabak Lakarritik itzuli arte. Autoa hartu eta Etxauri portutik Iruñara, Luzaide eta Am egiko m uga kontrolera iritsi nintzen. Han jendarm eak alto eman eta autoaren dokum entazioa eskatu zidan. Hura larritasuna nirea! Ez nekien autoaren dokum entazioa non zegoen! ez nekien autoaren jabearen abizenik! ... Pentsatu gabe eskuin aurrealdeko atetxoa ireki eta bertan agertu zen karpeta handi bakarra, osoa eta zegoen bezala eman nion. Berak bat ere esan gabe hartu eta bere bulegora joan zen. Nire larritasun horretan nengoela aurrez aurre agertu ziren Javier Lakunza eta José Luis Fraile Iruñako Gaiteroak eta parean gelditu, zer gertatzen zitzaidan galdetu, Lakarritik zetozela eia han Pierre Caubeten aide antolatutako dena bukatua zela eta buelta eman nezakeela esan zidaten. Berandu bazen ere nik alarguna agurtzera joan behar nuela esan nien eta ez nuela buelta emango (guzti hori dokumentazioarena eta jendarm earena ondo atereaz gero noski). M om entu horietan burutik pasa zitzaidan; jendarm eak nirea ez zen autoari buruz edo jabeari buruz zerbait galdetzen badit? kezkaturik eta beldurturik nengoen benetan, erraz pentsa zezakeen autoa lapurtu nuela. Iruñakoek aide egin eta berehala jendarm ea etorri zitzaidan eta karpeta eraman zuen bezala bueltatu zidan jarraitzeko esanez. Hura lasaitasuna hartu nuena! Azkar azkar Donibane Garazi, Oskis portua. M aulé eta Lakarriko Aran auzoko Chubuko etxera iritsi nintzen. Ez zegoen ingum an gertatutakoaren arrastorik, dena pakean zegoen. A tea jo eta Anne Salaber alargun em akum e handia agertu zen nire aurrean. Besarkada luze eta indartsua elkarri

em anez barrura sartu ginen eta agurtu ondoren, biok bakarrik, nik neukan autoa hartu eta kanposantura joan ginen Fierren hilobiraino. Hura irekia zegoen eta hilkutxa bistan genue la elkarrekin aitagurea errezatu genuen. Handik etxera etorri eta Anne, alaba eta hirurok sukaldean elkarrekin afaldu genuen. Afaltzen geundela han ikusi nuen paretan, etxeko gela nagusia zen sukaldeko toki egokian jarrita, lehenago oparitutako Zazpiak bat eta San Migela. Fierren oroim enak burura etorri zitzaizkidan uholde bat bezala. Agurtzerakoan Annek atarían poltsa bat eman zidan eskura. Urrutira zoaz eta hau biderako! Esan zidan. Poltsan biderako bi ogitarteko handi eta ardo botila bat jarrí zizkidan. Hura herri kultura! Hura bihotz oneko jendea! Hura bizitzeko modua! Gauez egin nuen buelta, presarik gabe bum a egun horretan gertatutako eta bizitutako guztiarekin bueltaka, gozatzen, ik asten ,.. Ez nuen poltsa ireki bidean, gaueko ordu txikitan M uezera irítsi eta lotara sartu nintzen baina lo hartu eta hum an nekartzan oroipenekin jarraitu nuen. B iaram onean hartu nituen ogitartekoak eta ardoa. O raindik jarraitzen zuen Lakarriko historiak.

Lakarri, 1984. J.M. Beltran, P. Caubet, A. Salaber eta J. Cazenave. (A rg. JM B eltran )

Orio, 1984. San M artin auzoko Sarobe baserrian bertako Jose P eña G ozategirekin elkarrizketa grabatu genuen. B ertso zaharrak, silla-dantza, dultzaina, toberak, tronpa eta beste gai askori bum z inform azio ugari em an zigun. B ere aita A ntonio m usika zale am orratua om en zen, soinua, dultzaina eta tronpa oso ondo jotzen om en zituen. Etxean oso giro m usika zalea egoten om en zen. B estalde, Sarobe baserrira m aiz etortzen om en zen A retxabaletakoa zen Nikolas G arm endia eskalea. Hura, kantu eta bertso zaharrak kantatzeaz gain, oso trebea om en zen tronpa jotzen. Jose haurra zelarik barren ondoan egoten zen kantatzen eta jo tzen zuena entzuten eta ikasten. H órrela, Joseren bitartez barren errepertorioa jaso tzea posible izan da. Inform azio hau izan zen “Euskal H erriko Soinu Tresnak” proiektuan tronpa-m osugitarrari bum z eta “D ultzaina G ipuzkoan” Antonio Peña dultzaineroari bum z egindakoaren oinarria. Egun horietan grabatutako tronparen errepertorioko ttin ttin ttin, ttin ttikittin, ttin ttin ttin, ttin ttikittin, jo ta doinuak hogei urte beranduago arrakasta handia izan du, bereziki gazteen hartean.

Jose Peña Sarobeko sukaldean. 1984. (A rg. JB B eltran )

Zuberoa, 1984. Jean M ixel B edasagar xirulari eta Pierre A ger “G at” tabalariarekin Zuberoako dan tzen m usikari buruz eta bestelako herri kulturari buruzko inform azioa eta m usika bil keta. M aterial hau izan zen “Euskal H erriko Soinu Tresnak” proiekturako xirula, dan buria eta tabala zatiaren oinarria. Arizkun, 1984. M artinloneko-bordako M aurizio E lizalde Etxeberria txistulariarekin Baztango txistuari buruzko inform azio orokorra eta berak zuzenean eskainitako joaldiak. 1984an bisita eta grabaketa gehiago, egia esateko grabaketa asko, egin genituen. B atzuetan M auriziorekin bakarrik eta besteetan bere lagun atabalaria zen A rizkungo Felix Iriarterekin. M util dantzak, zortzikoak, jostaketako dantzak, sagar dantzak, fandangoak, arin arinak, biribilketak,.... B atzuek eta besteok grabatutako guztia ikusirik, garai horretako Baztango txistalarien estiloa nahiko ondo ja so a dagoela iruditzen zait.

Arizkungo Martintoneko-bordan 1984. Maurizio eta Felix. (A rg . JM B eltran )

D onostia, 1984. Prim i Erostarbe. D onostian bizi zen O iñatiko A raoz auzoko em akum e liau panderojo le aparta izateaz gain urte askotan Euskal Herriko eta irrintzalarien txapelketetako txapelduna izan zen. M ota ezberdinetako irrintziak botatzen zituen, hitzak zituztenak eta hitzik gabekoak, luzeak, indartsuak, agudoak, bizi biziak. Benetan, harrigarriak izaten ziren. Pandero-jole gisa bazuen txikitadk ikasitako beste berezkotasuna. G urasoek taberna om en zeukaten A raozen eta bertako jen d ea entretenitzeko eta alaitzeko silla batean eseritzen om en zute Primi jotak, porrusaldak eta bestelako dantzak kantatzen eta panderoarekin laguntzen, bera bakar bakarrik beste soinu-tresnaren laguntzarik gabe. Irrintziak eta ahots eta panderoarekin zuzenean eskainitako dantzak grabatu nizkion. N ire gozam enerako Prim i askotan izan nuen pandero-jole laguna alboka jo tzen nue nean.

Donostia, 1984. Primi Erostarbe eta Juan Mari Beitran. (A rg. JM B eitra n )

Gasteiz, 1984. Felix A skaso G asteizko txistulariarekin bertako txistuaren historia eta bestelakoari buruz inform azioa zabala hartu genuen. G eroago Felix eta G asteizko Udal Txistu Tal deak “Euskal H erriko Soinu Tresnak” proiektuan parte hartu zuten Txistulari kaletarraren eredua ordezkatzen. Iruña, 1984. Iruñako G aiteroekin soinu-tresna horri buruzko inform azioa zabala grabatu eta film atu genuen talde honen Iruñako taiierrean. B ertan jotzeaz gain, soinu-tresnak eta pitak ñola egiten zituzten hartu genuen. M aterial hau “Euskal H erriko Soinu Tresnak” proiektuan erabili genuen. Faltzes, 1984. B ertako errondailarekin N afarroako sokazko m usika talde m ota honi buruz eginda ko elkarrizketak eta joaldiak grabatu eta film atu genituen. M aterial hau “E uskal H erri ko Soinu Tresnak” proiektuan erabili genuen.

Orio, 1985. San M artin auzoko Jose Peñarekin aurretik hasitako bilketaren jarraipena. Egun horretan kantatu zigun A retxabaletako JuUan G arm endia tronpa joleari ikasitako “B um txuri” txantxetako abestia. H arrek kantatu eta tronparekin jotzen om en zuen. B uru txuri buru txuri, buru txuria den hori, Buru txuri buru txuri, buru txuria den hori. Buru txuri burutxo, buru txuri burutxo, Buru txuri burutxo, buru txori-buru! Iribas, 1985. M artikoneako Periko G araikoetxea itsuarekin aurretik hasitako bilketaren beste atal bat. E gun horretan “ezpainetakoa’Yekin egindako joaldiak grabatu nituen. Iribas, 1985. Iribas herrira San M igelek egindako bisitaren etorreran Trutxoneako Jose Mari A rgiñena, M artzelino A rgiñena eta M artin A rgiñenak elizako kanpai-dorrean egindako joald iak bertatik grabatu nituen. Baita ere jendeak kantatzen zuen “M igel gurea” ongi etorri em ateko kantua. U rte horretan Iribasen beste bi grabazio saio egiten genituen: - Elizako kanpaidorrean T m txoneako Jose M ari eta M artzelino A rgiñena ezkilak jotzen. - M artikoneako Periko Garaikoetxearekin beste saio bat “ezpainetako” soinua jotzen. Ituren, 1985. Iñaki P eña Legazkue T xanbela taldeko soinu-jolearen Iturengo am aren Legazkuetarrekin Iturengo Joaldunak eta hauen inguruko inform azio orokorra grabatu genuen. Egun horretan Joaldunak herrian etxez etxe “puska biitzen” ari ziren. M uez, 1985. N ire fam iliarekin M uez herriko kanpalekuan udako oporrak egiten genituen. H erri ko jendearekin harrem an onak genituen eta urte askotan M uezeko festetan dultzaina jotzen aritu nintzen. B ertako aste santuko ohitura zaharrean erabiltzen ziren hots-tresna batzuen ingum ko inform azioa bildu nuen. Inform atzaile nagusia herriko alkatea zen Jesus U nanua B eriain izan nuen. Iguskitza, 1985. Javi M artinez Z iriza Faltzesko artzainarekin, Iguskitzako egonaldian artaldearen hotsa eta artaldea zuzentzeko artzainaren oihuak eta bestelakoak grabatu nituen. Donostia, 1985. D onostian Ikerfolk elkarteak antolatutako “Festival U dazkenean folk” nazioarteko jalialdian parte hartutako taldeen saioak grabatu nituen:

1 9 8 5 - 1 0 - 2 1 C onjunto de C ultura Populare de Neoneli, Sardiniako herri musika. 1985-10-22.- M uzsikas Együttes, H ungariako herri musika. 1985-10-23.- Ben Z im et y sus m úsicos. Judutar herri m usika. 1985-10-24.- Claude Flagel, Catherine Perrier eta John W right. Frantzia eta Irlanda. 1985-10-26.- O rquestas y cantos de B ajanavarra y Zuberoa. D onostia, 1985. K ataluniako “G rallers de Vilafranca del Penedes” taldeak D onostiako San M artin auzoko festetan kalebueltan eta plazetan jo zuen erreperetorioa grabatu nuen. Errenteria, 1986. A rgia Euskal D antza Taldeak Errenterian eskainitako em analdian jo zuten errepertorioaren grabazioa. Usurbil, 1986. U surbilgo festetan Silvestre E lezkano “T xilibrin” Igorreko albokari ospetsuak kale bueltan plazetan eta tabem etan jo zuen errepertorioa grabatu nuen. Ir m a , 1986. Iruñako San Ferm inetan, Iruñako G aiteroak eta Jarauta 69 m usika taldeen kontzer tua grabatu nuen. Barkoxe, 1986. Barkoxen, 1986an antolatu zen “Etxahun koblakaria” Pastorala em analdiaren kanta eta joaldi guztiak grabatu nituen. G ipuzkoako kostaldea, 1983, 1984, 1985, 1986. Bilketa lan hau, Eusko Ikaskuntza Folklore Sailak Herri Festei buruz proposatutako inkesta lana proiektuaren bam ean kokatzen da. Juan M ari B eitran, K arlos Garaiale eta Pedro M. Santos him koteak G ipuzkoako K ostaldea hartu zuen bere gain eta 1983tik 1986arte iraun zuen bilketa lan horrek. E txez etxe, baserriz baserri, zaharren egoitzaz egoitza eta tabem az taberna, G ipuz koako O riotik M utrikuraino herriz herri aritu ginen. G izonezkoak eta em akum ezkoak, itsasoa eta baserria, m ota askotako jendeak parte hartu zuen gure inkesta horretan: Orio.

José M ari Solabarrieta B engoetxea. 1915ean O rion jaioa. R afaela Etxezarreta A m undarain. 1915eanA ram an jaioa. Jesús G arm endia Solaberria. 1909an B ilbon jaioa. O riora ezkondua. M aría Etxeberria Pontesta. O rioko D ike etxean Jaioa. R am ón Santam aría A rm ti. I907an O rion jaioa. José P eña G ozategi. 1909an O rioko San M artingo Sarobe baserrían jaioa.

Frantzisko B alerdi Lizaso “Praisku” . Igeldoko “A gitti” baserrian 1913an jaioa. Z arautz. A ntonio A lberdi G arate. 191 la n jaioa. Valero O driozola Roteta. 1902an Zarautzen jaioa. Jose Landa. 1920an Zarautzen jaioa. Vicente Lazkano Olaskoaga. 1920an A izarnazabalen jaioa. Getaria. A ntonio Azkue. 191 lan G etarian jaioa. M artina Olaizola. 1912an Aiako U rdanetan jaioa. M anuela Arregi. 1905ean G etarian jaioa. M aria Azpeitia. 1927an G etarian jaioa. E barista Bikuña. 191 la n G etarian jaioa. Filar Ituarte. 191 la n G etarian jaioa. Juan Garcia. !914an G etarian jaioa. Teresa Andonegi. 1915ean G etarian jaioa. Aia.

A ndrés A rrillaga Agirre. 191 la n A ian jaioa. M aria U nsain Arruti. 1913an A ian jaioa. R esurrección M anterola. 1905ean A ian jaioa. Inazio M aria Aldai. 1903an Errezilen jaioa. A iara ezkondua.

Zum ala. M aria Ibarra Labizu. E pifania Esnal M aiz. 19i2an Zum aian jaioa. R am ona Seguróla A rrizabalaga. 1910ean Zum aian jaioa. M ercedes A izpurua Zendoia. 1913an Zum aian jaioa. Jacinto A m as Urbieta. 1910ean Zum aian jaioa. Filar Etxabe A rakistain. 1920an jaioa. Valentin M anterola Gom ez. 1916an jaioa. A gustin Iturain Juaristi. 1905ean jaioa. •Jesus A izpurua Uranga. 1905ean jaioa. Deba.

Jose Ignacio U rbieta Egaña. 1915ean D eban jaioa. Pepe R odríguez Epelde. 1907an D eban jaioa.

Itziar.

A ntonio G oenetxe “T xankarta” (soinu-jolea). 1922an Itziarren jaioa. Telesforo Zubikarai. 1910ean Itziarren jaioa. M aria M endizabal. 192 lean Itziarren jaioa. Pilar Aginagalde.

M utriku. Frantzisko Lizardi Sansebastian “K aialde” . 1914anjaioa.

Tomas Andonegi B arrenetxea “X oxua” . 1918an jaioa. Joakin L arrañaga “Joakin txiki” (txistularia). A ntonio A lberdi “Perkitxu” . Elkarrizketa guztiak grabaturik daude eta gure fonotekan gorderik daude. M odu orokorrean eta laburrean lan honen transkripzio bat egin zen eta Eusko Ikaskuntzaren Folklore Saileko 5. koadem oan argitaratu zen 1994an. Donostia, 1987. D onostiako U dal Txistu Taldeak U daletxeko A reto N agusian 1987ko otsailaren 26an eskaini zuen kontzertua grabatu nuen. D onostia, 1987. A rgia Euskal D antza Taldeak V ictoria E ugenia A ntzokian aurkeztu zuen “Irradaka” ikuskizuna grabatu nuen. Iribas, 1987. Silla dantza. “M usika eta D antza ñola ikasi eta dokum entatu” izan zen U dako Eus kal U nibertsitateko urte horretako m usika tailerretako bat. Iribasera jo a n ginen eta Trutxonean elkartu ginen iribastarren inform azio em aileen taldekoekin: M aisterreneako Inés Iribarren Elberdin (1907an Iribasko M aisterrenean jaioa) eta bere anaia D om ingo (1917an Iribasko M aisterrenean jaioa). M itxeleneako M anuel N ogera G araikoetxea (1909an Iribasko M itxelenean jaioa). M artikoneako Feriko G araikoetxea N ogera (1909an Iribasko M artikonean jaioa) eta Periko G araikoetxea G araikoetxea (1 9 4 lean Iribasko M artikonean jaioa) itsua eta “ezpainetako” soinu jolea. Joaineko-M aisterreneko Inazio A zpiroz L asarte (1940an Iribasko Joaineko-M aisterrenean jaioa). Silak jarri eta han hasi ziren dantzan, nik txistua jotzen nuela eta Periko G araikoetxeak “ezpainetakoa” . B ukaeran guk dantzatu genuen Perikok jo tzen zuena jarraituz.

Iribasko Trutxonean silla-dantza ikasten. 1987. (A rg. JM B eltran)

Iribas, 1987. A lm ute dantza. D antza honen m usika eta ñola, noiz, non eta nork dantzatzen zuenaren inform azioa 1973an Iribasko Joaineako-M aisterreko Juan B autista Lasarteri har tu nion. 15 urte beranduago Trutxoneako Esteban A rgiñenak erakutsi zigun A lm ute gainean noia dantzatu.

Trutxoneako Esteban Argiñena Almute-dantza egiten. (A rg. JM B eitran )

Errenteria, 1988. Esku langintza azokaren inguruan antolatutako M usika em analdia. B ertan honako m usikariek parte hartu zuten: M aurizio E lizalde eta Felix Iriarte, Jean M ixel Bedaxagar, Zum arragako Trikitixa, E zpelur taldea eta albokariak. Hernani. Portu auzoan, 1988. Portu auzoko tabem an auzoko zahar hauek elkartu genituen, txalaparta-toberak jo t zeko auzoko ohiturari buruzko inform azioa biltzeko: B ittor Z abaleta A ranburu. 1923an jaioa. M igel Elizondo Larburu. 1915ean jaioa. Kalixto Soriazu. 1918an jaioa. Lakuntza. 1988. Lakuntzako E m ilio A ndueza O lasagarre, 1902an jaioa. D antzaria izana. K astañetak jo tzen trebea. Lakuntzako “A lkate dantza’Vi buruz inform azio orrokorra jaso genion eta dantza horiekin batera kastañetak jotzen ere grabatu genuen.

Irun, ¡988. K onstantino eta E ugenio A girretxe anaiak, Irunen ospatutako “K ilom etroak 88”an dultzaineroen joaldiak grabatu nituen. E rrezilgo “A girretxe anaiak” dultzainero ospe tsu haien sem eak eta ilobak diren dultzainero hauek G ipuzkoako estilo berezian jotzen dute. I989an Irungo Eugenioren etxean beste saio luze bat grabatu genuen erreperto rio zabala harturik. D onostia - Herrera auzoa, 1988. Patxi G orrotxategi albokari zegam arrarekin hasi nuen saio gehiagotan jarraitu zuen G orrotxategitarren alboka errepertorio bereziaren bilketa. H orretaz gain Patxiri alboka eta albokari buruzko inform azio asko hartu nion. Zorte handia izan nuen Patxi ezagutzearekin. Patxiri esker grabatu ahai izan genuen bes tela erabat galdurik zegoen G ipuzkoako albokarien jo era eta estilo aberats eta berezia. G rabatutako saio horietan garbi agertzen da albokari horien jotzeko m odu librea, doinuarekin jolasten jo tzen dutela, saio batetik bestera eta buelta batetik bestera ham aika aldaera eginez. G rabazioak 1988 eta 1990 artean egin nituen.

____________________________ QQi^Qtjjategi. 1988. (A rg. J M B eitran)

D onostia, 1988. Lizarrako Perez de Lazarraga familiko dultzainero taldeak Donostiako Konstituzio Plazan 1988ko abenduaren 1 lan eskaini zuten dantza saioan jotako guztía grabatu nuen. Burgi, 1988. K arlos Zabaltzarekin bertako soinu-tresna batzuei buruz inform azioa grabatu genuen. B ereziki harrizko kastañueiei buruzkoa. N ola jo tzen ziren erakutsi zigun. H em ani, 1989. H em ani M usika Eskolak Sandiusterri aretoan antolatutako Im ñako G aiteroen m usi k a kontzertua grabatu nuen. Soinu-tresna honen errepertorio zabala eskaini zuten. Oiartzun, 1989. O iartzunen 1989ko ekainaren 4an ospatutako G ipuzkoako kantu txapelketaren saioa grabatu nuen. Hernani, 1989. H em aniko M usika B anda eta Juan M ari B eltran- Juan M ari U rm zola dultzaineroek M usika banda eta dultzainarako kontzertu bat eskaini zuten elkarrekin. M usika banda - dultzaineroen kontzertu osoa grabatu genuen.

Hernani, 1990. H em ani M usika Eskolak H em aniko Parrokian antolatutako Im ñako gaiteroen tal deko Jose Luis eta E lena Fraile anai-arreben “G aita - O rgano” kontzertua grabatu nuen. Hernani, 1990. H ernani M usika Eskolak Sandiusterri aretoan antolatutako O kzitaniako “Lo Ja 9 orkestra” taldeko kontzertua grabatu nuen. G ure txistu, xirula, ttunttuna, dultzaina, txanbela, tronpa, soinua eta xirolarruaren antzeko soinu-tresnak beste estilo batean jo ta entzun genituen. Segura, 1990. Patxi G orrotxategiren laguntzarekin Erm asoro baserriko B raulio E lorza albokari eta dultzainero izana elkarrizketatu genuen. Inform azio ugaria hartu genion eta bestalde bere alboka eta dultzaina bereziak ezagutu genituen. Faltzes, 1991. Faltzesko G aiteroek Faitzesko parrokian 1991eko m artxoaren 26an eskaini zuten kontzertua grabatu nuen. Baigorri, 1991. Erram un M artikorenaren laguntzarekin B aigorriko P eio G urutxarri elkarrizketatu genuen. H onek etxeko “eltzaorra” handia jo zuen eta tresna horri buruzko inform azio ugaria em an zigun.

Peio Gurutxarri etxeko eltzaorrarekin. (A rg. J M B eitran )

E rnio - Zelatun, 1992. M anuel Sudupe “M ontte” Em io-Zelatungo erromerian dultzaina jotzen Zabale anai trikitilariekin. Berak egindako saio osoa grabatu nuen. Manuel dugu “M ontte”tarren azken ozdezkaria. Aurrekoen errepertorioa, estilo eta joerak kontserbatu dituena. Soinu eta dultzainaz osatutako talde hau adibidez, aita eta osabak askotan osatzen zutena da. AzkoitíaUrola inguru horretako beste dultzainero zaharrek sortutako eta erabilitako taldea da.

i.-

Zelatun, 1992. Zabale anaiak eta erdian Manuel Sudupe “Montte” dultzaina jotzen. (A rg. JM B eltra n ) Iribas, 1992. Sunpriñuak eta txulubitak egiten eta egindako soinu-tresnak jotzen hots grabazioak egin eta bideoan hartu. Asteasu, 1993. A steasu inguruan hots giro ezberdinak grabatzen aritu nintzen. M endian, baserrietan, erreka ondoan, artaldeak, zaldiak,.... H ernani, ¡993. H ernani M usika Eskolak H ernaniko U daletxeko A reto nagusian antolatutako “Los m inistriles del Rey Teobaldo” taldearen kontzertua grabatu nuen. Faltzes, Las Bardenas, 1994. F altzesko Joakin eta Javi M artinez Ziriza artzainekin Faltzesen bertan egindako hots grabaketak. Javirekin B ardeetan artaldearekin egindako hots grabaketak. Bardeetan A dot abizeneko O tsagiko artzaina ere grabatu nuen. O iartzungo U dalak Ergoiengo Eskola etxeko goiko solairuko giltzak em an zizkidan egun horietan egin nituen Iribas eta O rduñan jarraian agertzen diren grabaketak:

Iribas, 1995. Trutxoneako Esteban A rgiñenarekin I995eko ekainaren 4an Iribasko elizaren kanpai dorrean ezkila joaldi apartak grabatu nituen. Esteban izan da Iribasko ezkila-jole ospetsuena azken berrogeita liam ar urtetan. B ere errepika oso aberatsa, konplexua eta aldaera askokoa da. Orduña, 1995. O rduñako dultzaineroa zen Patxi A rbaizagoitia grabatu eta film atu nuen dultzaina eta geroago panderoa jotzen. B ilketa bereziak dira ondorengo hauek: H em a n iko Txalaparta festa. 1987tik aurrera. U rterò H ernanin antolatzen den Txalaparta Festa jardunaldietako saio guztiak grabaturik dauzkagu. A ltxor handia benetan txalaparta zale eta txalapartarientzat. 1980. urte inguruan Segura Irratiko arduradunen baim enarekin, fonotekan aurkitzen ziren herri-m usika eta bereziki trikitixa, txistu, jo tak eta dultzaina disko zaharrak kopiatu nituen.

H erri m usika zuzeneko film azioak 1995 urte arte ez nuen nire bideo kam ara izan eta zerbait film atu nahi nuenean, film atzeko kam era lagunen edo ezagunen bati eskatu behar izaten nion. D ena dela urte horietan ez nion duen garrantzia em aten fílm atzeari. Zerrendan ikus daitekenez, 1995etik aurrera, egin ditudan bilketa lanetan askoz gehiago film atu dut. - 1976-05-15. Iribas.A zal doinuak. Sunpriñua eta txulubite. - 1992-05-15. H ernani. 6.txalaparta festa. - 1992-05-30. Iribas. Sunpriñu-txulubita. - 1994-05-14. Hernani. 8. T xalaparta festa. - 1995-04-09. Gotein. Xiru 6 jaialdia. - 1995-05-04. H em ani. 9. Txalaparta festa. Hitzaldia. - 1995-05-06. H em ani. 9. T xalaparta festa. Jaialdia. - 1995-05-12. Hernani. Sunpriñuak egiten. - 1995-06-04. Iribas. Esteban A rgiñena ezkilak jotzen. - 1995-07-17. Orduña. Patxi A rbaizagoitia. O rduñako dultzaineroa. - 1995-09-02. Iribas. Ezkila-joleen txapelketa - 1995-10-10. Oiartzun-Karrika. Karm en Berasategi eta Juan José Irastorza. Toberak.

B ildutako inform azio guzti hau eta hem en aipatu gabe geratu den beste asko Herri M usikaren Txokoaren Fonotekan eta Irudi A rtxiboko argazki eta film en bildum an aur kitzen da. l9 9 5 ek o uztailan Ergoienen hasi ginen guzti hori antolatzen, baina noski ez genuen gelditu ordurarteko bilketa lanen m artxa. 1995tik aurrera berdin berdin jarraitu dugu herri m usikaren inguruko grabaketak eta film azioak egiten.

02-09. Herri musikaren dokumentazio zentroa antolatzeko saiakera A urrerago garbi ikusten den bezala, nire bizitzan herri m usika arlo eta m ota ezber dinetako m aterialekin osatutako bildum ak gero eta handiagoak ziren. 1980. ham arka daren bukaerarako m aterial asko neukan; liburuak, diskoak, soinu-tresnak, zuzenean egindako hots grabaketak, argazkiak, film azioak,.... 1980. ham arkadaz geroztik m usikari eta folklorezale asko pasa ziren gure etxetik m aterial eta inform azio bila. B atzuetan eskatzen zidatena eskuratzea ez zen zaila izaten baina askotan behar zuten hori etxetik kanpo gorderik nuen edo etxean baina ez nuen dena iokalizaturik edukitzen eta lagundu ezinik ibiltzen nintzen. Sarreran aipatu dudan bezala m aterialekin osatutako bildum ak beste erabilera eta funtzioa izan behar zuela ikusirik, guzti hori behar zuten m usikari, ikertzaile eta beste lako interesatu guztien eskura jarri behar zela erabaki nuen. 1990. urte hasieran gai hori ñola bideratu eta gauzatzeko egin beharrari ekin nion. Hasteko hiruzpalau orrialdeko aurreproiektu bat idatzi nuen eta horrekin batera H erna ni M usika E skolako Joxan G oikoetxea akordeoi irakasleak utzitako ordenagailuarekin, datu basea batean berak prestatutako fitxa eredu batekin nire soinu-tresnen bildum aren inbentarioa egiteari ekin nion. B estalde, m ateriala antolatzeko toki handia behar nuela eta ñire inuzentekeria eta ezjakintasunez horretarako erosi beharko nuen etxe edo baserri baten bila hasi nintzen. O iartzungo Ergoien auzoan, A rabako Agurain aldean, N afarroan D oneztebe herrian eta inguruan, A ste a su n ,... B erehala ikusi nuen nik ezin nuela nire gain hartu horrelako gasturik eta hori lortzeko erakunde publikoengana laguntza bila jo behar nuela. A te horie tan jo ahal izateko behar nuen aurreneko gauza idatzitako aurreproiektua zen eta hórre la egin nuen. A urretik prestatutakoa hartu eta bost sei orrialdetako proiektuaren aurkezpenarekin eta helburuen adierazpenekin idatzi nuen: H onekin batera m aterialen inbentario orokorra aurkeztu nuen. A urreproiektua eskuan hartu eta bera aurkezten hasi nintzen. A urrena G ipuzkoako Foru A ldundiko arduraduna izandakoa eta hezkuntza nahiz kulturako jardueran aritutako EA J-PN V G ipuzkoako zuzendaritzakoa zen Luis M ari Bandresi aurkeztu nion. Luis M ari B andres aurretik asko ezagutzen nuen. Txistularia, albokaria, dultzaineroa eta euskal herri m usikan aritzen zen m usikaria zen eta egokia iruditu zitzaidan bere iritzia ezagutzea eta proiektua bideratzeko laguntza. B erak m om entu horretan A m arako Ingenieritza E skolan (Peritos) irakasle lana egiten zuen eta ez zuen bestelako kargu publikorik. Proiektua oso interesgarria zela esan zidan eta bere iritziz nondik bideratu beharko nuen ere esan zidan. B aina m om entu hartan bat-batean beste lan handi bat egi-

teko deitu zidaten eta iiorregatik herri m usika zentroa antolatzeko proiektua epe baterako aide batera utzi behar izan nuen. Lekarozko Kaputxinoen kom entuan A ita Jorge Riezu A ita D onostiaren Euskal Kantutegiaren prestaketa lanean ari zen eta hura bere horretan laguntzeko, K antutegia argitaratzeko antolatutako arduradun taldea osatzen zuten Lekarozko K aputxinoek, Eusko Ikaskuntzak eta Eresbilek, kom entuko C laudio Zudaire eta ni neu izendatu gin tuzten. B erehala C laudio eta biok hasi ginen lanean. A stean zehar prestatzen genuena aste bukaeran A ita Jorgeri errebisatzeko eram aten genion, harrek aurreko astean eram andakoa errebisaturik bueltatzen zigun. Hau Iruñako “R Esteban de A doain” K apu txinoen zaharren egoitzan bizi zen. A urreko astean berak errebisatutakoa elkarrekin ikusi ondoren hartu eta zuzentze ko eram aten genuena jasotzen zuen aste osorako etxekolan gisa.

Aita Riezurekin asteroko bisita batean. Iruña, 1991.

(A rg. T ere Z u iaik a)

H órrela bi urtetan. A ita Jorge 1992an zendu zen arte. O rdurako C laudio Zudaire Estatu B atuetan bizi zen eta bukatu arte, azken bi urteetan bakarrik aritu behar izan nuen, hori bai. Aita Jorgek jarritako bidea jarraituz. A sko ikasi nuen A ita R iezurekin bi urte horietan eta beti pentsatu dut pribilegiatu bat izan nintzela gizon jakintsu harrekin elkarrekin lan egiteko aukera izateagatik.

1994an bukatu nuen “C ancionero Vasco P. D onostia” eta urte horretan lau tomoetan argitaratu zen Eusko Ikaskuntzaren eskutik.

‘Cancionero Vasco P. Donostia”. (A rg. H M T )

............. . . . r ^ à S i ü ^ l S

- '

03. HERRI MUSIKAREN DOKUMENTAZIO ZENTRO BAT EGITEKO, ANTOLATZEKO ETA FUNTZIONAMENDURAKO EGITASMOA

-*•^ 'î^-- • *'■« fe

*.*

xV' "Ve ■ .'

'■

-y-~\ •'<■’• ■

■'nx

GSSA1

m a m x t# .a c » jm tis « J E S t f i a i ...:

A ta o : A O M iB A T ia a « 8 ;

'?<■< •;epir* : t'^-.

>■-,“*î?f-

O'-Vi.’W

i-áK' •

^V'-'

?':•>

;?H-

A ita D onostiaren kantutegiaren argitaratzearen ondoren, 1994. urteko bukaeran berreskuratu nuen lau urtetan utzirik izan nuen herri m usikaren dokum entazio zentroa antolatzeko proiektua. O rdukoa da, idatzirik prestatu nuen proiektuaren aurkezpen zabala. Proiektuaren erredakzioa bukatu nuenean, hura hartu eta segidan zenbait tokitan aurkeztu nuen. H ona hem en “Herri m usikaren dokum entazio zentro bat egiteko, antolatzeko eta fun tzionam endurako egitasm oa” tituluarekin prestatu eta aurkeztu nuena:

03'01, Herri musika eta soinu-tresnei buruzko gaian sarrera gisa H errien arteko ezberdintasuna gehien adierazten duen elem entua, dudarik gabe, bere berezko herri kultura da, honen osagai garrantzitsuenetariko bat m usika delarik. Z er da eta noia osatu da m unduko herri bakoitzarekin hain lotua eta identifikatua dagoen ondare kultural hori, eta konkretuki guk hem en agertu nahi dugun herrietako berezko m usika? A sko dira herri m usika fenom eno fosildua, eta aldagaitza dela pentsatzen dutenak. Beraien ustez, herri m usikak interpretazioa bakarrik onartzen du, sorm enari aukerarik em an gabe. Hau pentsatzen dutenen artean, herri kulturarekin eta batez ere “folklorea’Vekin loturik daudenak aurki ditzakegu. B eraien eginkizun eta ekintzetan interpretazio soilera m ugatzen dira, “egiazko bertsioaren” benetakotasun eta jatortasuna aldarrikatuz. B estalde, herrietako herri kultura tradizìonala, gure kasuan herri m usika, historia ren m om entu batean eta era indibidual batean sortua izan ondoren, era aldagaitz bate an errepikatua ez dela pentsatzen duten folklorearen ikerleak askoz gehiago dira. Azken hauentzat, herri m usika zuzenean belaunaldiz beiaunaldi transm ititua izan da talde baten barnean edo fam ilian bertan. B ere osaketan, neurri handiago edo txikiago bate an, parte hartzen jo an d a beiaunaldi bakoitza, eta are gehiago, berau erabili duen gizarte talde eta pertsona bakoitza. D oinu eta abesti herrikoiak biltzen ibili eta ibiltzen direnak lekuko izan ziren eta dira, noia, doinu edo abesti bera aldatua izaten den, bai kokapen ezberdineko lekutan jaso izan ondoren eta baita kokapen berdineko gazte bati edo heldu bati jaso a izan ondoren. Baita ere, aldaketa handia jasango du, abestua izatetik soinu-tresna batekin jotak o a izatera edo soinu-tresna ezberdinak erabiltzean. B erdina gertatuko da, leku berean handik denbora batera berriro jasotzean, eta askotan interprete bera da saio bate an aldaketak egiten dituena.

Horregatik, herri kantutegietan, jatorri bereko doinu batean barietate edo aldaera handiak aurki ditzakegu, era horretan frogatuz, herri m usika fenom eno bizia eta alda korra izan zela, eta kasu askotan izaten jarraitzen duela. Ikus dezagun C. Brailoiu etnom usikologo errum aniarrak gai horretaz zer esaten duen: < < H erri doinuak ......... benetan abestu edo interpretatua den m om entuan b a karrik du izatea, eta bere interpretearen borondateagatik bakarrik bizi da b erak nahi duen m oduan.... S o r tzea eta interpretatzea bertan nahasten dira....m usika idatzi eta inpresoakezagutzen e z d u e n m o d u a n .» '.

Kantutegi herrikoiak hórrela osatu dira denboran zehar, bakarka eta talde lanaren ondorio, fruitu eta em aitza besterik ez dira, denen artean itxura estetiko eta pertsonalitate berezia emanez. O saketa horretan ez dugu ahantzi behar, kultura herrikoiak fenom eno irekiak izan direla, eta historian zehar herri ezberdinen artean gertatutako era askotako harrem anetan izan diluzten elkarren arteko eraginak. G aur egun, eta batez ere m endebaideko eta honen eragina jasaten duten herrialdeetan, kulturaren zabaltze sistem ak asko aldatu dira. ladanik ez dira belaunaldiz belaunaldiko kom unikazio era posible egiten zuten lehengo baldintzak em aten. Inform azioa beste bide batzuetatik jasotzen da (idatzia, irratia, telebista, m usika grabazioak...), jasotzen dugun berri orokorraren kopurua ugariago eta zabalagoa da, nazioaren m uga berberak ere gainditzen direlarik. M usikan ere berdin gertatzen da. Edozein m om entuan, m undu eta estilo guzietako m usika entzuteko aukera gure eskuan dugu. H onek eragin du, besteak beste, egiten den m usika form a berrietan. Itxura estetikoak gero eta estandarizatu eta “om ologatua”goak dira eta egiten eta dastatzen dugun m usikan, “herri” osagai horrek bere garrantzia galdu du. A urrekoarekin batera, aipatu beharra dago, m usikan, “herria”ren parte hartze aktibo eta zuzena txikiagoa dela. H orregatik, azken garaian hainbat eta hainbat m usika hizkuntz bereziak galduak izan dira, eta honek eragin du, herri askotako ondarearen atzerakada hain era nabarm enean ematea. B izitzeko, harrem anak izateko eta kom unikatzeko erak izan dituen aldaketak, aurre ko ohiturekin loturiko zenbait elem entu kulturalen eraginkortasunean (hala noia, dan tzetan, abestietan eta noia ez hauei bizitza em aten zien soinu tresnetan) galerak ekarri ditu. M usikan, jadanik, lehenengo urratsak ez dira lehen bezala em aten, ahotsak eta ingu ruko soinu tresnak zuzenean entzunez. Seaskan dagoen haurra lasaitzeko edo m otibatzeko erabiltzen ziren abestiak, disko eta kasete kom ertzialengatik baztertuak izan dira. H aur jo lasak ez dira partehartzaileek abesturiko doinuen bidez egiten. Jadanik ez da erritm o, tinbre eta linea m elodiko ezberdinak ezagutzen hasteko soinuzko jostailurik

1. B éla B artó k . “ E sc rito s so b re M ú sic a P o p u la r” , p. 4 3 M éx ic o , 1979. S iglo V eintiuno E ditores.

egiten. A ldaketa hauekin batera, psikom otrizidadearen eta gorputz trebetasunaren garapenean, abesteko eran, m aterialen eta beren soinu ezaugarrien eta soinu tresnen erabileraren ezagutzan galerak jasan dira. G azteek berriz, ez dute lehen bezala, beren festa eta bileratxotan abesten, orain, gehienetan, grabaturik dagoen m usika entzutera m ugatzen dira. B erbera gertatzen d a besteak beste, lana, urtaro, uzta, gizarteko gertaera ezberdin, e.a.ekin lotua dagoen m usikarekin. Beraz, m usika, pertsona eta gizartearekin zuzenean harrem anetan zegoen. Orain, bere bizitzan parte hartzen zuen m usika, gutxi batzuek egiten duten m usikaren kontsum oagatik aldatua izan da, bai fam ili eta baita gizartean ere. O ndorioz, form a m usikalen aniztasuna egunetik egunera txikiagoa da eta kom enigarria izango litzateke atzera begiratzea, lehen zegoena ezagutzeko. Argi izan behar dugu ez direla egoera haiek berriro em ango, baina, oraindik irauten duena m antentzen eta galdu denaren baliagarriena berreskuratzen saiatu behar genuke.

Soinu-Tresnak H erri M usikan M usikari form a em aten dioten osagarriak asko dira, nabarm enenak, doinua, erritm oa, harm onia eta tinbrea direlarik. M unduan zehar sortu izan den m usika herrikoi bakoitzaren itxura hartzean eragina izan duten zergatiak zehazteko, ikerketa sakon bat beharko litzateke. Baina, zalantzarik gabe, herri bakoitzeko bertako m usikaren itxura estetikoan eragin, m ugatu eta zehaztu izan dutenak, bertako soinu-tresna autoktonoak izan dira. Soinu-tresna hauen tinbre eta eskala bereziek, soinuaren em isioak, tesiturak, hedadura etabarrek, kolore eta form a m elodiko ezberdina em an diete herri ezberdinetako m usika autoktonoei. O rkestra edo talde eraketak eta soinu-tresna polifonikoek ere eragin izan dute eraketa harm onikoetan. N ola, noiz eta non sortzen dira soinu-tresna autoktonoak? H erri m usikaren atalean ikusi dugun bezala, honetan ere zenbaitzuk galdera hauentzat erantzun konkretuak nahiko lituzkete, baina hori guretzat ezinezkoa da, ezagutzen ditugun soinu-tresna gehienak ez baitziren asm atu gaur egun duten itxura eta ezaugarriekin. O raingoak lehengo soinu-tresna horiek jasandako aldaketen, erreform en eta garapenen em aitza dira. G arapen eta aldaketa hauek ez dira, soilik, herri bakoitzak bere soinu-tresnengan egindakoak. A rlo honetan, besteetan bezala, kulturen arteko eragina em aten baita, his足 torian zehar beren artean izandako era ezberdinetan em andako harrem anetan. H asierako form a instrum ental haietatik, (hala noia, txaloak, ahotsa, hankekin kolpatzea, edo inguruan aurki zitzaketen m aterialekin egindako lehenengo danborrak, flautak, soka tinkatuak, e.a.), gaurko egunera, asko izan dira, herri ezberdinetako soi足 nu-tresnen eraketetan eragina izan duten zergatiak. 束 G u t x i gora behera kultura guztietan a ntzekoak izan diren eta egoera n a turai batetan erab iliak izan diren antzinako soinu-tresnak, era landuago batean eginak izaten ziren, herri bakoitzak em andako fun tzio a ren eta teknika ezagupenen arabera. B este kulturetatik hartutako soinu-tresnek aldaketak ja sa n dituzte herri hartzaileen baldintzen eta aukeren a r a te 足 si

r a » ^ . Guzti horrengatik, eta kultura herrikoiaren hainbat adarretan gertatzen den bezala, oso zaila egiten zaigu jakitea soinu-tresna horiek zer neurritan dituzten osagai unibertsalak edo bertakoak.

03-02. “Herri Musikaren Txokoa^’. Herri Musikaren Dokumentazio Zentroa Ondorengo orrialdeetan, herri m usika inguruko dokumentazio zentro bati buruz pres tatutako egitasm oa aurkezten dugu. Honetan, ideia, nahia eta errealitatea nahastu egiten dira. Aide batetik, noia nahiko genuke izatea halako zentroari buruzko ideiak aurkezten dira eta bestetik, orain arte osatutako soinu-tresna eta dokum entazio bildum a aurkezten da. Ikerle, egile, jo le eta irakasle gisa, herri m usikari em andako urte guzti hauetan, bai soinu-tresnak eta baita herri m usika eta soinu-tresnei buruzko inform azioa (batzutan editatuak eta besteetan ez) biltzea lortu izan dut. M ota desberdinetako dokum entazio datu eta m aterialen bilketa handitu egin den neurrian, aspaldidanik, hem en aurkezten dudan asm oa darabilkit buruan. Bildutako m aterial guzti honekin, eta lortu daitezkeen gehiagorekin, datu gordailu, ikerketa eta topaleku bat eratu daiteke. Hau dena, herri m usika, eta herri soinu-tresnen inguruan. L ana ez da batere erraza, baina bai interesgarria eta beharrezkoa, batez ere, Euskal Herri guztian honako ezaugarriak dituen gunerik ez dagoela ikustean.

03-02-01. Herri Musikaren Txokoa / Herri Musikaren eragile eta sustatzailea Herri M usikaren T xokoa dokum entazio zentro izateaz gain, herri m usikaren bultzagilea izan beharko luke, herri m usikak izan duen egoeratik egungo egoerara em an duen aldaketa kontuan harturik eta egoera honetatik aurrera begira. Aurrerago ikus dezakegunez, Euskal H errian egin diren m usikak eta erabiliak izan diren soinu-tresnen zerrenda oso luzea da eta ziurtaun osoz esan dezakegu, historian zehar, organologia arloan, m unduko beste herri askotan bezala, guk ere m ultzo handia eta oso bariatua izan dugula. Azken garaietan, bere funtzionaltasunak garrantzizko atzerapausoa jasan du, eta ondo rioz, zenbait kasutan bere ingurutik desagertzera iritsiz (txanbela, Gipuzkoan alboka, toberak, sunprinua,...). Batzuk, baztertuak dauden leku eta ekitaldietan larri larri irauten dute. Iraupen hau ohituragatik, zerbait exotikoa delako edo lekukotasunagatik ematen da. O raindik, zorionez, leku eta okasio batzuetan garai batean bezala, era naturalean beren funtzioa betetzen jarraitzen duten herri soinu-tresnak aurkitu baditzakegu ere (hau da, beren hots eta m usikagatik), gaur egun, era horretan onartuak diren herri soi nu-tresnen kasuak ezohikoak dira. Garai batean, soinu-tresna hauek eta bere m usika inguruagatik onartua zirenean, ikasteko dem anda haundiagoa em aten zen, eta ondorioz, m usiko konpetenteagoak sor tzen ziren.

2. Em e.sto V eiga d e O liveira. “ In stru m e n to s M u sic a ls P o p u la re s P o rtu g u ese s", p.9. L isb o a . 1982. F u n d a ^a o C alo u ste G u lb e n k ia n .

B aina lehenago esan dugun bezala, gaur egungo egoera bestelakoa da. G aur egun, gehienetan, herri soinu-tresnak eta beren m usikak guztiz ezezagunak dira bere ingu ruan ere, eta oztopo guztiei aurka eginez, berau iraunarazten saiatzen diren “sinestun” batzuen lana eta enpeinuagatik jarraitzen dute kasu batzuk bizirik. Egoera honetan H erri M usikaren Txokoak herri kultura eta m usikaren inguruko gauzetan laguntzeko, berreskuratzeko eta garapenerako tresna izan beharko luke, erronka horretan bere ahalm en guztiak em anez.

03-02-02. Helburuak - Herri m usika eta herri soinu-tresnak ezagutzeko, ikerketarako eta topalekurako dokum entazio zentro bat sortzea. - Euskal H erriko kultura eta bereziki herri m usika era didaktiko, ulergarri eta entretenigarrian m ota guztietako hartzaileen eskuetan jartzea. Euskal kulturan, eta batez ere hem engo eta m unduko herri m usikan nolabaiteko interesa edo kuriositatea duten guztiei, bai bertakoei eta baita ere, arlo honetan gure herria ezagutu nahi duten kanpoko bisitariei aukera erakargarria zabaltzea. ~ Ikastetxeetako eta M usika Eskoletako ikasleei m usika klase teoriko, praktiko eta aktiboak eskaintzea beraien m usika ikasketen osagaitzat. - Ikastetxe, M usika E skola eta kontserbatorioetako irakasleagoari form azio hobekuntzarako ikastaro teoriko, praktiko eta aktiboak. - E ra ezberdinetan herri m usikan aktiboki jarduten dutenei ikasketak, ikerketak, topaketak eta form aziorako ekintzen antolaketa. - Herri M usikaren Txokoa izan dadila jen d e askorentzat m odu bizian elkartzeko tokia, hitzaldi, em analdi, ikus entzunaldi eta erakusketak antolatuz. - H erri soinu-tresnak eta hots jostailuak egiteko eta konpontzeko tailerra antolatu. - Liburutegi, fonoteka eta irudi artxibo espezializatua antolatu. - G ure herri kultura biltzeko eta ikertzeko lan taldeak antolatu, hauen lanak bildu eta argitaratzeko bideak jarri. - Herri m usika argitaldaria espezializatua; aldizkariak, hburuak, hots grabaketak eta film azioak. Helburu hauek aurrera atera ahal izateko aurkezten dugu Herri M usikaren Txokoa eta egitasm o honen atalen antolaketa, dokum entazio zentroaren zerbitzuak, gaurko ondarea eta bukatzeko zertan den gaur egungo egoera.

03-03. ‘^Herri Musikaren Txokoa”ren atalen antolaketa Z entro honek nagusiki ondorengo sail edo atalak batzen ditu; - Soinu-tresnen bildum a (erakusketa eta biltegia) - Soinu-tresnak egiteko eta konpontzeko tailerra

- Fonoteka - B iblioteka - Irudi artxiboa (argazki, zine eta bideo). - Hitzaidi, ikastaro eta entzunaldietako aretoa.

03-03-01. Soinu-tresnen bilduma (erakusketa eta biltegi kontsultagarria) Soinu-tresnen bildum aren zati batekin erakusketa antolatuko da eta beste zatia biltegian (ikertzaileentzat bisitagarria) ordenaturik gorderik egongo da. E rakusketa Euskal H erriko eta m undu guztiko soinu-tresna eta hots jostailuekin antolatuko da. Guzti hau, soinu-tresnen, jo leen eta hauen inguruko argazki eta gutunekin. Batzuetan, soinu-tresnen m arrazki eta planoekin osatuz. Bakarkako edo taldekako bisitarako bitrinetan agertzen diren soinu-tresnak entzuteko hots sistema eta informazio orokor gehiago duen m ultim edia sistema bat izango ditu.

Erakusketaren antolaketa eta saílkapena: A sko izan dira soinu-tresna m oten ezagutzan sakontzeko ezagutzen diren aurkeztutako irizpideak, beraien berezitasunetan oinarrituriko kategorietan taldekatuz. H onela, soinu tresnen arteko erlazio eta zerikusiak planteatzeko ordenak fm katu nahi izan dira. H ona hem en zenbait sailkapen sistema: - Soinu-tresnaren funtzio m usikalean oinarrituak: m elodikoa, erritm ikoa, harm onikoa,... - B ere osaketan parte hartzen duten m aterialen arabera. - Soinu-tresnaren hots iturrien eta akustikaren arabera. - Azken honetan oinarriturik, 1914ean, Erich M. von H ornbostel eta C urt Sachs alem aniarrek asm aturiko sistem a, printzipio akustikoetan oinarriturik dago. Sailka pen sistem a hau, orokorrean, unibertsalki onartua izan da. « H a l a ere, erabat logikoa izango den sailkapen b a t egitea ezinezkoa da, soinu-tresnak gizakiaren asm akizun artifizialak baitdira. A nim ali eta landareekin egin daitekeen bezala, hauekin ezin dezakegu era berdinean sailkapen koherenterik e g in » ^ . « ...lo g ik a r e n bitartez ezarritako sailkapen eta term inologiaren zehaztasunagatik, nagusitu den sistem a E. von H ornbostel eta C. Sachsek 1914ean sorturikoa izan d a » * .

Sistem a hau kontuan harturik baliatu gara gure sistem a m oldatzeko gure soinu-tres na autoktonoak sailkatzeko eta taldekatzeko nahiz eta jakin, kasu guztietan ezin dela

3, C u rt Sach s, “ H isto ria U niversa) d e los In stru m e n to s M u sic a le s” , p. 9. B u en o s A ires. 1947. E d icio n e s C en tu rió n . 4. F ran ^o is-R e n é T ran ch efo rt. “ L o s In stru m e n to s M u sic a le s e n e l M u n d o ” , p. 16. M ad rid , 1985. A lia n z a E ditorial A lia n z a M úsica.

era oso batetan erabaki, badaude sailkatzen zailak diren batzuk, eta baita talde batean baino gehiagotan sartu ditzakegunak ere. E. von H ornbostel eta C urt Sachsek beren sistem an, oinarrizko bost talde proposatzen dituzte. B osgarren taldea Elektrofonoena da, eta berau aide batetara utziko dugu, landu behar dugun gaitik at geratzen baita.

H ona hem en beste lau taldeak: - Idiofonoak; bibratzen duen elem entua soinu-tresnaren gorputza denean. Berau beraz, aparteko tinkatzerik behar ez duen (soka edo partxeak behar duten bezala) eta soinua sortu dezaken m aterialekin egina egongo da - A erofonoak; haizezko soinu-tresna bezala ere ezagutzen diren hauek oinarrizko bi elem entu dituzte: aire zutabe bat gordetzen duen hodi edo ontzi bat eta aire hori bibrarazteko beharrezko dugun eragilea. - M enbranofonoak; hotsa, zabaldu eta tinkaturiko m intza baten bibrazioek sortzen dutenean. - K ordofonoak; bibratzen jarritako soka tinkatuek osatzen duten soinu-tresnak dira.

Talde hauen barnean, beste sailkapen batzu egiten dira, ondoko aldagai hauen arabera: - Hots bibrazio eragilea (adibidez, haizezkoetan aire zutabeari bibrazioa transm ititzen diona). -M a te ria la , itxura eta eraketa (adibidez, idiofonoetan: m etalofonoak, litofonoak...e.a.). - H otsa sortuko duen m ateriala bibratzen jartzeko era (adibidez, sokazkoetan soka bibrarazteko erabiltzen den modua: pultsatua, kolpatua, igurtzitakoa). Sistem a honetan oinarriturik, soinu-tresnak lau gune edo “plaza” berezitan banaturik daude eta bosgarren plaza batean sistem a hau aide batera utzirik, Euskal H erriko herri m usikaren historian agertzen diren m usika taldeak (txistu taldea, dultzaina taldea, trikitixa, errondaila, m usika banda,...) eta bestelako tresna bereziak (gram ofonoak, organilloa......). Jarraian, hona hem en aurkezturiko sistem a erabiliz, Euskal H erriko soinu-tresnen sailkapena eta “plazaz plaza” egindako kokapen banaketa. Hau A ita D onostiak “Instru m entos de M úsica Popular E spañola” ^ lanean erabilitakoaren antzekoa da, bera ere E. H ornbostel eta C urt Sachsen sailkapen eran oinarritu baitzen.

P. D o n o stia. “ In stru m e n to s d e M ú sic a P o p u la r E sp a ñ o la ” . A n u a rio M u sic a l del lE M , n° II, p. 105-152.

Barcelona. 1947. R e e d ita d o en “ O b ra s C o m p le tas P. D o n o stia ” , t. II, p .ll3 1 7 9 . B ilb ao , 1983. E d ito ria l L a G ran E nciclopedia V asca.

Oharra: Erakusketan, ahal diren kasu guztietan, euskal soinu-tresnekin batera ingu足 ruko eta urrutiko m ota bereko soinu-tresnak jarriko dira, h坦rrela garbi geldituko da soi足 nu-tresna autoktonoei buruz hasieratik aipatu dugun ideia; osagai partikular - autoktono eta unibertsalen nahasketa.

1. Idiofonoak A ) Zuzenean perkutituriko idiofonoak: T xalaparta, toberak, kirikoketa, ote-jotzea....... bata bestearen kontra jotzen diren m akilak, alm aizak. B) Era ez zuzenean perkutituriko idiofonoak: Txaram elak-tarra単uelak, arxaluak, goilareak, kriskitinak, kalaka, m atraka-m ailuak, ezkilak-joaleak-txintxarriak, kaskabilo, kanpaiak, panderoaren txindak, kainabera, kilikalaska, kaskam elan-intxaurrak,... D ) Igurtzi edo harraskaturiko idiofonoak: Karraka, igurtzitako botilak..... E ) Punteaturiko idiofonoak (malguak): Tronpa-m osugitarra-m osum usika, igelak.

2 M enbranofonoak E ragiteko eraren arabera sailkatuko ditugu. A ) Perkutitu-kolpeatuak, makil, baketa edo eskuarekin: Atabala, danborra, danbolina, bonboa, panderoa,... B) Igurtzitakoak: Zuzenean: Panderoa Ez zuzenean, ziri edo soka baten bitartez bidalitako bibrazioa: Eltzegorra, zanbonba. D ) A hotsaren bidez (m irliton delakoa): Turutak-tulurte.

3. K ordofonoak Tentsaturiko eta bibrazioan jarritako soka bat edo gehiagoz osaturiko soinu-tresnak ditugu. H auek m onodiko edo polifonikoak izan daitezke, eta gehienetan erresonantzi kaxa bat dute. Soka eragiteko eraren arabera, hiru taldetan sailkatzen ditugu:

A) Pultsaturiko soka: Lauda, bandurria, m andolina, kitarra, m aniura-arpa. B) Igurtzitako soka: A rrabita-rabel, biolina, zarrabete, A rizkungo â&#x20AC;&#x153;arpaâ&#x20AC;?. D ) Perkutituriko soka: D anburia - ttun-ttun.

4. Aerofonoak A irea bibratzen jartzeko erabiltzen diren sistem a edo eragilearen arabera taldekatzen dira. A ) Flauta baten ertz zorroztua: Flauta zuzenak: Jostailuzko flautak: Txulubitak, txiiibituak. Esku bateko flauta zuzenak: Txistua, txirula. Bi eskuko flauta zuzenak: Txilibitua (Irun-H ondarribiko txilibitoa). Trabeskako flauta: flauta. Hodi hertsikoak (Pan Flauta): Z ikiratzaile txilibitua. B estelako txulubitak: A lbarikoke hezurra, latazko txulubita,...... B ) E zpainen bibrazioa-Tronpeta: A dar m ota desberdinak, turuta-kom eta,... D ) M ihien bibrazioa: M ihi bakarrekoa-K larinetea: - (batientea) A lboka, xirularrua, harrobietako korneta, basurdetako korneta,... - (librea) Akordeoi diatonikoa-soinutxiki-trikitixa, akordeoi krom atikoa, ahosoinua-xotixe-filarm onika. M ihi bikoitzekoa-O boea: - Turuta (gari-sustarra), SunpriĂąu-tronpeta, txanbela, dultzaina-gaita, xirolarrugaita de bota. E ) A erofono librea: Firringila, furrufarra, zurrunbera, ziria.

F) Bestelakoak: O karinak H egabehera erreklam oa. O rkestra-banda herri m usikan erabilitako bestelako haizezko soinu-tresnak: kiarinetea, rekintoa, trabeskako flauta, tronpeta, tronboia, bonbardinoa.....

5. Bestelakoak M usika taldeak: - Txistu taldea (txistu, silbĂłte, danbolina, atabala) - D ultzaina-gaita taldea (dultzaina-gaita, danborra) - T rikitixa (dultzaina, akordeoia, biolina, panderoa) - R ondaila-estudiantina (bandurria, lauda, kitarra, zeharkako flauta, klarinetea eta perkusioa) - M usika banda (haizea, m etala, â&#x20AC;&#x153;m aderaâ&#x20AC;? , perkusioa) B estelako soinugailuak: - M ota ezberdinetako gram ola eta gram ofonoak. - Pianoa, organilloa - H arm onium - Irratiak, m agnetofoiak..........

6. H ots-jostailuak M ota eta m unduko aide ezberdinetako hots-jostailuak.

7. Aretoa Erakusketa m onografikoak egiteko aretoa.

03-03-02. Soinu-tresnak egiteko eta konpontzeko tailerra Bi m otatako tailerrez osaturik: 1. Soinu-tresnak egiteko garai bateko tailerrak. G ure soinu-tresnak beste ikuspuntu batetik ezagutzeko aukera, m ota guztietako jendeari zuzendua. Egile zaharrek erabilitako m ateriala eta tresna zaharrak. 2. Lanerako tailerra. Soinu-tresna eta hots-jostailuak egiteko eta konpontzeko behar den material eta tresneriarekin antolaturik.

Helburu didaktiko eta laguntzekoa eta ez kom ertziala duela kontutan hartuz, tailerrak, gaur egun iortzeko zailak edo ezinezkoak diren soinu-tresnak eta hots-jostailu tradizionalak egingo lituzke. H onekin batera, soinu-tresnak eraikitzeko era tradizionala berreskuratu nahi da. H orretarako behar den tresneria eta m aterialekin antolatua egon足 go da.

03-03-03. Fonoteka Bertan, herri m usika grabazioen bildum a aurki daiteke, bai abestuak baita soinutresna desberdinekin jotakoak ere. Euskal H erriko herri m usikaren disko eta kasete-zinta zaharrak, bai orijinalak eta baita kopiak ere: Euskal H erriko eta m unduko herri m usikaren gaur egungo kasete, diska eta C.D. Euskal H erriko irratietan dauden hots artxiboen kopiak baita herri m usikari dagokion irrati frantses eta espainoletan eginiko grabazioen kopiak ere. Bilketa grabaketak bai kasete, m agnetofoi zintak edo eta editatu gabe dauden DATak. K ontsulta eta erabilpenerako azpiegitura teknikoa.

03-03-04. Biblioteka M usika, eta soinu-tresna herrikoiei buruz dauden liburu, aldizkari eta era guztietako idazlanak. Herri m usikaren partiturak, bai editatu eta baita editatu gabeak ere. H erri m usikari buruzko bibliografiaren erreferentziak. K ontsulta eta erabilpenerako azpiegitura teknikoa.

03-03-05. Irudi artxiboa (argazki, marrazki, zine eta bideoa) Zuzeneko bilketetan eginiko argazki, peiikula, eta bideofilm azioak. A rgitaratutako m aterialak, eta beste batzuek egindakoaren kopiak. Liburutegi eta fonotekako m aterial bildum an aurkitzen diren argazkien erreferentzi orokorrak (kokapena, gaia, so in u -tresn a ,....) ordenagailuan sartu. Ondorengo erakundeetan aurkitu daitekeen folkloreari buruzko materiala: Euskal Filmoteka, Euskal Telebista, Tele Norte, Tele Navarra, Radio Televisi坦n Espa単ola, Herrieta足 ko edo eta eskualdeetako telebistak, Frantziako eta Espainiako telebista kate pribatuak,... Kontsulta eta erabilpenerako azpiegitura teknikoa.

03-03-06. Hitzaidi, ikastaro eta entzunaldietarako aretoa Herri M usikaren T xokoak ekintza hauetarako beharrezkoak diren aretoak eduki beharko lituzke.

B iblioteka ikasteko gela gisa erabili daiteke. Ikastaro, hitzaldi eta bai zuzenean edo grabazioen bidez em aten diren m usika entzunaldietarako areto egokia. A zken honetarako, gure ondoan hauzo elkarteak duen egoitzaren aretoa erabü dezakegu.

03-04. *‘H en i Musikaren Txokoa^’gunearen zerbitzuak eta funtzionamendua Ikusi daitekeenez, egitasm o hau betebehar ezberdinak betetzera bideratua dago, eta honekin batera m ota ezberdinetako hartzaileei eskainia:

03-04-01. Jende guztiari Euskal kulturan, eta batez ere hem engo eta m unduko herri m usikan nolabaiteko interesa edo kuriositatea duten guztiei. Hauei, bakarkako edo taldeka antolatutako ikustaldia eskaintzen zaie. A ntolatutako talde hauei honetaz gain, nahi izanez gero bisita gidatua soinutresnen aurkezpen eta joaldiez lagundua. Hau astean behin egun eta ordu fínko batean ere antolatu daiteke. Aldizka, H erri M usikaren T xokoak antolaturik egingo diren herri m usika abeslari, jo le eta taldeen em analdiak. K om eniko litzake aldizkakotasun hori fm katzea eta urte an behin, hiru hilabetean behin, hilero eta asterò m ota ezberdinetako herri m usika jardunaldi bilerak eta em analdiak antolatzea.

03-04-02. Ikastetxeetako ikaslegoari Ikastetxe desberdin eta m usika eskoletako ikaslegoari: erakusketa-tailerrerako taldekako bisitak. Erakusketa: Euskal Herriko eta m unduko soinu-tresna eta hots-jostailuen ikustaldia. Bisita gidatu hauetan nahi izanez gero, soinu-tresnen aurkezpen, hitzaldi, eta jotzearen laguntzaz. Tailerra: H ots-jostailu eta soinu-tresna errazen eraikuntza. Honekin batera ñola funtzionatzen duten eta landuagoak dauden zenbait soinu-tresnekin duten erlazioa ikusiz: - Soinu-tresnen osaketa eta egitearen prozesua. - Soinu-tresnen eraikuntzan erabiltzen den m aterialaren iantzea eta tratam endua: - K anabera eta egurra noiz m oztu behar den, landare hauen bizitzan ilargiaren egutegiak duen eragina, larruaren prestaketa.... - Soinu-tresnaren zati bakoitzak betetzen duen funtzioaren aurkezpena: Hots bibrazioaren sorburua, bokila, hots-tutua, aire zakua-hauspoa, hots eragileak, erresonantzia k ax a...... (B isita hauek eskaintzen duten guzti honek, ikastetxeetako m usika egitarauaren bar nean egon beharko luke. G aur egun eta noizbehinka, zenbait ikastetxetan holako kla-

seak em aten ditut m usika egitarauen barae. Zalantzarik gabe, guzti hau em ateko askoz eta egokiagoa izango litzateke gune honek eskaintzen duen aukera). Goi mailako Ikastetxe eta M usika Kontserbatorioetako ikasleek ikasketen egitarauaren bam ean prestatu behar dituzten lanetarako liburutegi, fonoteka, irudi artxibo eta soinutresnen bildum a erabiltzeko aukera eta Ian hauetan behar duten aholku eta laguntza.

03-04-03. Ikastetxeetako musika irakaslegoari Euskal Herriko Unibertsitateko Irakaslego eta M usika Kontserbatorioetan m usika irakasleen form azio hobekuntzarako osagaiko ikastaro osagarriak, halako gaiak landuz: Herri m usika orokorrean eta Euskal Herriko herri soinu-tresnak (soinu-tresna, joleen eta inguruko historia, azterketa orokorra, eraikuntza,...... ). H ots-jostailuak: azterketa orokorra (non, noiz, nork eta zertarako erabiltzen zen), eraikuntza, noia jo tzen diren,...... H onetarako erakusketaren soinu-tresnen bildum a eta tailerraren m ateriala eta tresneria ikastaro hauen zerbitzura egongo litzateke.

03-04-04. Soinu-tresna joleei G uneak duen artxiboa, bai m usika idatzia eta grabatutakoa erabil dezakete, duten errepertorioa aberasteko eta zabaltzeko. B este soinu-tresnak edo estilo eta joerak ezagutzeko, aztertzeko eta ikasteko seminarioak eta ikastaroak. Edozein herri soinu-tresna konpontzeko zerbitzua (bertan eginik edo non egin lezaken inform atuz). E skuratzeko zailak diren herri soinu-tresnen eraikuntza (bertan eginik edo non egi足 ten duten inform azioa ematen): Alboka. Bizkaiko eta G ipuzkoako m odelo zaharrak eta gaur egun erabiltzen direnak. D anburia - ttun-ttun. Ezagutzen diren soinu-tresna zaharren kopiak eta dokum entu zaharretan azaitzen direnen berreraikuntza. Txirula, tronpam osukitarra, txanbela, G ipuzkoako dultzaina, txalaparta-toberak, el足 tzegorra, txaram elak, kriskiti単ak...... A spaldian galdutako zenbait soinu-tresnen berregitea: zarrabetea, arrabita, xirolarrua,.... A zken honetarako, tresna egiterakoan egileek beharko luketen dokum entazio eta aholkua ahal dugun neurrian em ango genuke.

03-04-05. Folklore eta herri musika arloan lanean dihardutenei Hauei, beren jakinduria zabaltzen eta ikerketa lanak prestatzeko laguntza em aten zaie. Horretarako, Herri M usikaren Txokoaren erakusketa, biblioteka, fonoteka eta irudi artxi足 boa beraien eskuetan uzten da egin nahi dituzten lan horietan lagungarritzat (kasu hauetan

eta goi mailako ikasleek egiten dituzten lanetan ere, bukatzerakoan, egindako lanaren kopia bat bertako bibliotekan utzi behar da dokumentazio artxiboa aberastuz). A ldizka antolatuko dira ondorengo gaiei buruzko hitzaidi eta ikastaroak: Tresnen eraikuntza, interpretazioa, etnom usikologia (m usika, soinu-tresnak, dan tza, festa herrikoiak...), bertako eta kanpoko soinu-tresnei buruzko m onografikoak. Emanaldi, entzunaldi eta proiekzioak. Zenbait kasutan, hitzaidi eta ikastaroekin lotuak. A ntolatutako hitzaidi, ikastaro eta em analdien m ateriala, idatzi, grabazio eta filmatuz jasoko litzake, zuzenean gure artxiboetara pasatuz. B akarkako edo taldeko ikerketa edo lanen bat egiten ari diren guztiei zuzenduriko kontsulta gunea.

03-04-06. Soinu-hots tresna, jostailu eta tramankuluak egitea Lortzeko zailak edo ezinezkoak diren soinu-tresnak egiten dira. A dibidez, jadanik eginak dira, jab etza partikularrekoak diren edo Euskal H erriko eta kanpoko beste zentroetan aurkitzen diren soinu-tresnen kopiak. Jakina da, zenbait hots-jostailu eta halako tram ankuluak herri jolasketa eta ekintzekin lotuak daudela eta kultur talde asko ohitura horiek berreskuratu nahian ari direla. Horre tarako ezinbestekoa da tresna horiek egitea eta tailer honetan egin genezake lan hori: K arrakak, kalakak, m atrakak, txulubitak, turutak,......K asu guztietan, toki eta ekin tza ezberdinetako ezagutzen ditugun m odelo denak berreskuratuz.

03-04-06. Argitaratzeko azpiegitura Herri m usikari buruz egiten diren zenbait lan ez kom ertzialak aurrera ateratzea oso zaila denez, argitaletxe bat m artxan jartzearen aukera ikusten da: - M usika eta literatur idatziak - M usika grabaketak - Ikus-entzunezkoak H orretarako, hori posible izateko, aurretik, interesatuen gutxiengo talde bat osatu beharko litzateke tirada txiki bat ziurtatzeko. Edizio bakoitzeko ale batzuk talde horrek eskuratuko ditu, beste batzuk Euskal H erriko eta m unduko herri m usika eta kultura erakunde eta artxibategietara banatu eta besteak bertan gordeko dira gerorako. Bestela, beste erakundeen laguntza edo kolaborazioa beharrezkoa litzateke. A dibi dez, E usko Jaurlaritzaren laguntzarekin, Elhuyar eta H erri M usikaren Txokoaren arte an egin berria den “Euskal H erriko Soinu-tresnak” CD Ra, ikastetxeetako m usika hezkuntzara zuzendua.

03-05. Gaurko ondarea (1995) Jarraian agertzen diren ale kopuruak ez dira oso zehatzak. Hau ezagutuko dugu ataiez atal egiten ari den fitxaketa bukatzen denean.

Soinu-tresnak Euskal H erriko eta kanpoko 1000 soinu-tresna inguruan. Sailkapen talde guztietakoak, eta m unduko bost kontinenteetakoak.

Fonoteka A rgitaratutako 2000 aletik gora, L.P, kasete eta CD form atuetan. - A rgitaratutako euskal m usikaren bildum a zahar eta berriak: B aionako Euskal M useoa, A gorila, Colum bia, H erri gogoa, C insa, Xoxoa, I.Z., Elkar,.... - A beslari eta soinujoleak diren em aileei zuzenean grabatutako ehundaka kasete, m agnetofoi zinta eta DAT. - Segura eta Loiola irratietako Euskal M usika ondarearen grabazio batzuen kopiak. M unduko erakunde eta m usika editora ezberdinek argitaratutako herri m usika {dis ka, kaseta, CD): Pariseko M usée de l ’H om m e-ko bildum a, U N ESC O ko bildum a, Berlineko M useoko bildum a, A rm onia M undi, Edigsa, A lbatros, Le C hant du M onde, R adio France, Ocora, Arion, Folkw ais, Sonifolk, Saga, Several R ecords, G uim barda, Ungaroton, Am iga,.... zenbait kasutan bildum a osoak, eta beste kasutan, soinu-tresna eta herri m usikari buruzko ikerketetan interesgarriak diren aleak bakarrik.

Biblioteka 2000 aletik gora. Liburu eta argitaratze aleetaz gain, bildum a zahar eta berriak: Gure H erria, N azioar teko Eusko Ikaskuntzen aldizkaria (RIEV ), Boletín de A m igos del País (ale batzuk), Eusko Folklorearen urtekaria (AEF), C uadernos de E tnologia y E tnografia de Navarra, A uspoa bildum a, A uñam endi bildum a, K uliska sorta (osatu gabe), Txistulari (m usika, lehenengo aletik aurrera, bildum a osoa 1958tik aurrera), D antzariak (bildum a osoa). Revista de Folklore de Valladolid (bildum a osoa), N assarre, Pastel (Toulouseko konserbatorio occitarra), D astum (Bretaña), M úsica de RA IZ, Folkesì, Argia, N arria (M useo de Artes y Tradiciones Populares, U.A. de M adrid), G aiteros de A ra g ó n ,... Espezializatutako hiztegi eta entziklopediak, M usika eta soinu-tresnetako GROVE entziklopedia bezalakoak.

Argazki, bideo eta zine artxiboa U rte askotan, bilketetan egindako ehunka argazki. E ra berdinean, 8m m eta lóm m ko zine zinta gutxi batzuk. E hun bideozintatik gora. B atzuk zuzenean film atutakoak eta besteak, beste batzuek egindakoaren kopiak eta argitaratutakoak.

Tailerra Soinu-tresnak orokorrean, albokak, pitak, fitak, jostailuak eta bestelako tresnak egi teko behar diren gauzekin lantegi batek behar duen oinarrizko tresneriarekin.

- nV::

04. HERRI MUSIKA ZENTROA ANTOLATZEKO PROIEKTUAREN AURKEZPENAK

-f5 *% ,«ni*»»-.'-’; --itZ''^’r h"**■ r~*r T. ■.,

<v. im r r K J O T M A A < « n m 3 s jü È e u M

ittu » «

í 0 '* í s a S

‘■-

,;î

Prestatutako proiektu hau eskuan harturik non aurkez nezakeen pentsatzen hasi nin tzen. Lau urte aurretik Luis M ari B andresekin hasitako jarraituz, aholku eta laguntza bila lagun eta ezagun batzuekin hitz egin nuen. N ire I995ko agenda begiratuz gero, lagun eta laguntzaile askoren izenak agertzen dira, hitzordu eta toki asko ere agertzen dira. N ire agenda horretako denboraldi horretan agertzen diren izen horien artean honako hauek aipatu nahi ditut: M anex Pagóla. B aionako Euskal M useoko zuzendariordea. 1974an sunpriñu eta txulubita batzuk harturik B aionako Euskal M useora jo an nintzenean ezagutu nuen M anex eta asko lagundu zidan bertako fonotekan zeukaten euskal herri m usika bilatzen nik grabatu ahal izateko. H erri M usikaren Txokoa noia aurkeztu, non eskatu laguntza edo kokapen egokiaren bila nenbilela beregana jo nuen laguntza bila. Oiartzungo Jose Anjel A rbelaitz kultur kudeatzaileak lagundu zidan erakunde batzuetako ate batzuetan jotzen eta proiektuaren herria O iartzun izatearen aide egin zuen. U rueñako C entro Etnografikoa antolatu zuen Joaquin D iazek aholku onak em an zizkidan eta laguntza asko eskaini zidan proiektuari azken form a em aten. Beti izan dut Joaquin proiektu honen aide. Koldo M itxelena K ulturuneko zuzendaria den Frantxis L ópez de Landatxek behin baino gehiagotan hartu ninduen bere bulegoan aholku bila joaten nintzaionean. Euskal H erriko U nibertsitateko B ilboko Irakasleen U nibertsitate Eskolaren m usika arduraduna den M aravillas D íaz izan da proiektu honen aide asko lagundu duen beste bat. 1989an hasi nintzen herri m usika eta soinu-tresnei buruz hitzaldiak eta ikastaroak em aten D onostia, G asteiz eta B ilboko Irakasleen Eskoletan. G arrantzia handia em an dio beti gai honi irakasleen prestakuntzan. H am aika aholku, ideia eta proposam en jaso ondoren, eta guztiak kontuan harturik, 1995. urte hasieran eskura nituen toki gutxi batzuetan aurkeztu nuen prestatutako proiektu berria.

H em aniko Udala H em ani M usika E skola Publikoko irakaslea nintzen 1985etik eta aurrena bertan aurkeztea erabaki nuen. H em anin, M usika E skola barm an funtzionatzen zuen Euskai H errian antolatutako euskal soinu-tresnen lehen m integi iraunkorrak: alboka, dultzai na-gaita, trikitixa, txalaparta eta txistua. H orregatik proiekto honentzat herri oso egokia zela im ditu zitzaidan eta hórrela aurkeztu nion orduan H em aniko gobernu udal tal-

deko H ezkuntza batzordeko zinegotzi burua zen Jose R am on Lasarteri. B erak m om en tu hartan ez zuen ikusten aukera hori H em anin antolatzeko eta G ipuzkoako Foru Aldundira bideratu ninduen laguntza bila.

Zizurkilgo Udala eta Asteasuko Udala G ipuzkoako Tolosaldeko Ernio m endi azpikoak diren Zizurkil eta A steasu herriak toki egokiak zirela pentsatu nuen. Ingurua, natura, euskara, euskal tradizio eta ohiturak,... Zizurkilgo U daletxeko gobernu udal taldeko burua zen M ikel A rrastoa alkatearekin hitz egin nuen. H onek Zizurkilen ez zuen erraza ikusten eta berak hitz egin zuen A steasuko arduradunekin. A zkenean eta pena handiz, gure proiektua inguru horretan kokatzea ez zela posible erantzun zidan.

Tolosako Udala G ipuzkoako hiriburua izandako hiri zahar hau ere oso egokia zela pentsatu nuen eta udal taldeko zinegotzia zen Juan M ari U rruzola ezagutzen nuen. Juan M ari ordurako euskal herri m usikan esperientzi handiko gizona zen, Tolosako Udaberri euskal dantza taldeko m usikaria eta zuzendaritza taldekoa, eta 1970. urtez geroztik nirekin dultzaina ri taldeko kidea zen (oraindik hórrela da). H onek aurkeztu zuen proiektua Tolosako udaletxean baina ez zuen erantzun baikorrik jaso.

Nafarroako Gobernua N ire herri m usika eta soinu-tresnen inguruko azterketa eta bestelako jardueretan nenbilela, N afarroako Bertizko Partzuergoko jendearekin harrem anak izan nituen. E ra kunde horretan idazkari m oduan aritzen zen Josu Esnalek Ínteres handia zeukan proiek tu honetan eta Bertizko Partzuergoaren eskualdean jartzea proposatu zuen. Partzuergoan proiektu honentzako diru laguntza eskatzea erabaki zen eta hitzordua lortu eta gero ekainaren hasieran proiektua aurkezteko Josu Esnal partzuergoko ordezkari gisa eta biok Iruñako M useoko egoitzan elkartu ginen M aria Angeles M ezquiriz N afa rroako M useotako arduradunarekin. H onek onartu zuen proiektua Iturengo “M ediku E txea”n jartzea. H asiera batean ez zuen lanerako dirua jarriko baina bai etxearen berm oldaketarako eta egokipenerako. G eroago ikusiko zen noia jarraitu. B erak bertan akordio bat sinatzea proposatu zuen baina oraindik O iartzungo U daletxeko A lkatearekin lortutako hitzordua egiteko nuenez, ez nuen itxi bertan akordioa.

Oiartzungo Udala 1995ko ekaina bukaeran Oiartzungo alkatea zen Jon Iñarrak nirekin hitz egiteko hi tzordua jarri zuen. Bertan, aurretik beste tokietan egin nuen bezala, proiektua aurkeztu nion. A zalpena entzun eta berehala proiektuan oso interesatua ikusi nuen. Inaugurazio ekitaldian esan nuen noia hogei m inutuko tartea nuen berarekin egoteko eta jarraitu ahal izateko ondorengo zitak atzeratu zituen beste m om entu baterako eta luze jarraitu genuen proiektuaren inguruan hitzegiten. Egun horretan eskaini zidaten Herri M usikaren Txokoa antolatzeko behin behineko etxe bat. Horretarako Oiartzungo Udalak eskainitako etxeen artean egokiena izan zitekeelakoan Ergoiengo Eskola izandako etxea aukeratu nuen.

05. HERRI MUSIKAREN TXOKOA OIARTZUNEN

íé&píi* fts&:

p ^ io k im m ^ « ^ ¿ 1 » ^ jÉ3«eÁi

í;- r . í.7 ^‘Ti I V*

m b k v i.

« .

-•

- ‘

'/-•% *_.

Proiektuaren onarpena Oiartzunen Herri M usikaren Txokoa kokatzeko aukeratu genuen Ergoiengo Eskola izandako etxea m om entu horretan ez zegoen libre. Ergoiengo “A uzokalte” auzo elkarteak bertan zeukan bere aktibitateko egoitza. U dalak A uzokalte Ergoiengo A uzo elkartekoekin hitz egin zuen eta bere proposam ena azaldu zien: H erri M usikaren Txokoa bertan antolatzen hasteko, etxearen zati bat libre uztea, epe m otzean auzo elkartearentzat ondoan beste etxe bat egin eta hori prestatuta zegoenean Auzo elkartea egoitza berrira pasako zela eta orduan Ergoiengo Eskolako etxe osoa Herri M usikaren Txokoa antolatzeko izango zela. A uzokaltek onartu zuen U dalak egindako proposam ena eta soinu-tresnak eta bildu m en bestelako m aterialak etxe horretan sartzen hasteko, Jon Iñarra alkateak 1995eko uztailaren ham arrean hori baim entzen zuen honako dekretua sinatu zuen.

HoaekiA t « t « n Etfoim^o eskola zAburretui musiki itcsnsk eikM taren e iu tzu u (gMTSCfl

OBCRCTO N*

Oiamuieo, nula McraEsrebso eta larogeilahwMbosteko ncailaren baoaman

OwjtzuMO. l995«ko uUilaivn I3ao AU^ATEAX.

Junto COA el pre«eBie eKrtlo n eovto Reioluoda » la sdiotud de dcpdcw de iMiniAwaice nusÌMks ai>tl|um co la» anü|iw efcuelas de Ei^ien. Ea OiafVBfl. a 13 de jalio de 199$ EL ALCALDE.

‘MJZOKALTP. ERGOIENGO A U ZO ELKAKTEA.

17« sb.áa DRKRUrXlA

ViM4]a picacBiftdapoda Aaoelaeidn de V«dno« de Er^en. *AutAtall«*. ea i«]a<i6o a que m prretiea a D. Reliran depcviat irMuitamente inamiDieauc giuMUl«« •au|Das dunnu el período de tKS meses ae d IocaI que imliaa )a Awoarión ea el «4jSóodc las AahfBaa Eicielas de Rr|otee.

IkMÍnk, *A«M^a1le* Auso lükamak «fiodakc cskacn. Erg«iee(o Eskola Zabarretako er«tkaBlt«A Elkaneak erabihzeB dveo aretoao taaa M*fieliriaJauaarí aÍDttiMko Buakazfco ucanak biru lulaheKian doliainfk edukibek» bainena ematraraoa.

ViMc el («tonne Jurídico de la Téeme» de Adirunetnciófi GcoenJ, en c|crctdo ^ laa compeVncus que ien(0 atnbwd«*. H E RESUELTO acceder a lo solicttado auipnsasdo a D Juaa M* Dehrin la uUlaaaóa símica 4e toalet en el edifiao de lac A «ti(u « Escaelas de Fj|oteo por «o perMode tm ireae« ec9 d ^ n o a dep&Ho de loimieKnK« fliiuiealas

(k e ú rsk. A d n ia is ira tie Orokorreko Teknikanat «|kndaio TxoMCft Juridtkoa. «Bian zaiikjdaa ahalnwaen e^ikAnUan, ERA&AKI Dl/T, eskaiubikoa ooamea eia Erieiaeto Eaiola zabanvun muukazko VcATiak bifa hilabetelan dobuaik edukiizek« ] uab M* Beline Jaenan ^mena enutaa

Lo Biaada y firma el Sf AkaMePfvsdeau P Juaa Basbina Iban» A^neiabaJa. 1o a*al ye el Secretan«

Juan Baaosu lAarraAprresabala Alkate>Lebendakarí Jaanok &oatzeo du, era bcuk. Idaskan auseaai. auttSen.

Esu fUMlccióD poe« 6n é la vi» adminjwralfva y la mtiiDA podrt iiilcrponerar Reçuno coatcedoc^ adoiifiistraifvo u t t la SaIa de loa <'anieaoo*fradsiuuMrativo drJ TribuMl Sopcnor de Juatida ¿tí Pab Vueo «D « I plazo de do* m&M&dud« la iMdfiCAaôe de esie anierdo, pr«via la «inunicadás al drptAO qu« dicta cl acto es hw lim iM d«) an. 110*3*d« la Lcy »i92. de 26 de junio, de Prw«djmievto AdoainistraOvo Comûa y Rt(lRi«n Jurtdieo de laa AdcojnùirAciojic« pAbIkw

Ütabaki boiiek admlßisitun> btdean amaiera ematee dto, b«r« aurka A u siie gi Naÿusiaren Admioistratioatektko Auzi-Salan adiDiflisuajioarekiko auïi^rrekurtsoa unekaiw daiirkeUnk erabaki honen iabnetUpeoa ÎasoOen denedb bî hilabeteko epean, aktiu* emaien dueo or^uareo avrrean ck«uar«A 26ko 3C^ Guttientuko Admlnisirau^ fbAHuobideaeiâ Kem*AdioinisM2ioes Afaubidean bunizko l^geafro 1ICK3. amkuJuak ezarean dues aurrafiarko kon)unikaz(OA «adoren.

H órrela, O iartzungo U dala eta Juan M ari B eitran A rgiñenaren artean adostutakoaren ondorioz alkateak sinatutako baim enarekin 1995ko uztailan O iartzungo Udaletxeak Ergoiengo Eskola zenaren etxea uzten dio Juan M ari B eitran A rgiñenari, honek aurkeztutako “Herri M usikaren Txokoa” proiektuaren antolaketarako. O iartzungo U dalak utzitako Ergoien auzoko eskola publikoa izandako etxe hori, Herri M usikaren Txokoaren behin behineko egoitza bihurtu zen. 1995ko uztailaren hasieran jaso nituen etxe horretako goiko solairuko giltzak. M om entu horretatik aurrera Herri M usikaren T xo koa Oiartzun herriarekin lotuta eta O iartzunen kokatua geratu zen. G eroztik, bertan aritu gara lanean, egunez egun, egitasm o eta helburu hau gure herriko sektore ezberdinek erabil lezaketen errealitate bat izan dadin. E goitza-berria egiten zen bitartean A uzokaltek Eskolaren beheko planta erabili zuen. A dostua zegoen bezala, epe m otzean Eskolaren ondoan elkartearentzat egoitza berri bat egin zen eta bukatu zutenean A uzokalte egoitza berrira pasa zen Ergoiengo E skola erabat libre utzirik HM Txokoa antolatzeko. Tokia eskuratuta, bildum etako m ateriala antolatzeko behar zen espazioa goialdeko etxebizitza batean egokitu genuen. B ertan obra txiki bat eginez, etxebizitza gure proiekturako m oldatu genuen. Sukalde izandakoa biltegi bihurtu genuen, sala eta erdiko gela bat eginez biblioteka, beste bi gela txiki fonoteka eta irudi artxibo bilakatu genituelarik. B iltegian, bibliotekan, fonotekan eta irudi artxiboan, toki bakoitzean gorde behar zen m aterialaren arabera apal egokiak jarri ziren.

B este etxebizitzaren zati batean biltegian kabitzen ez zen ekarritako m ateriala gor detzen genuen eta beste zatian bizitzeko gure txokoa antoiatu genuen. N ire etxeko libu ru, disko eta m aterial guztia O iartzungo Txokora ekarri genuela, nik guzti horren ondo an bizi behar nuen erabili ahal izateko. B estalde m odu honetan egunero, ordu askotan lan egin dezaket txokoan. A ntolaketa lanetan hasteko behar nuen tokia egokituta, 1995ko bukaeran hasi nin tzen m ota guztietako m ateriala ekartzen: soinu-tresnak, liburuak, m usika diskoak, kaseteak eta zintak, argazkiak eta film azioak. U rte horren eguberritarako udalak jarri tako ordenagailuan aurreneko fitxak egin nituen. Fitxak egiteko Joaquín D íazek utzitako U rueñatik ekarritako K nosys datu-base pro gram a erabiltzea erabaki nuen. Orduan hasi nintzen nire bizitza beste m odu batean antolatzen: astearte, asteazken eta ostegunetan goizeko zortzietan Intxaurrondoko gure etxetik Ergoienera, ordu bietan H em anira, bazkaldu eta M usika Eskolara, bederatzietan klaseak bukatu ondoren Intxaurrondora. Osfiraletan klaseak bukatu ondoren H ernanitik Ergoienera eta bertan pasatzen genuen astebukaera osoa astelehen arte. A stelehenetan ordubietan berriz Hernanira. H órrela 1998-99 ikasturte arte. 1996an beste urrats bat em an genuen. H erri M usikaren Txokoa O iartzunen koka tzeko U dala eta Juan M ari B eltranen arteko H itzarm ena. H itzarm en honetan antolaketa lanetan asteko, U dalaren ekarpenak eta Juan Mari B eltranen eginbeharrak finkatzen dira, bai eta geroago Z entroa publikoari ateak zabaltzeko konprom ezua eta honen funtzionam endurako araudiak ere.

OIARTZUNGO

KE8PI HI.'Sí Ka RC'YTXOKOA OIA FIZU T^ KOKa TZ£KO UDALA rTA Ma&I BILTRANw ARTEKO HITZARMENA OiXUMMft. ati* UiJ m nji* iJ i « a larefta* lur»wd:o KtttnCirwi BILDUKIX A l* MMBK. AJA>I b A l/n ^ A I^AJ^RA ACUIR&£2ABALA VICTORIA J0AMST1 Uaüar On>Mn«ci Utnaou. r U a hmn

JHK. NA.lS.a3.71L O m ^ OLAIJa OA. n a .

Eto b e » aWA. ÍUAÍ* MAJUA KLTIUN A XCO^A ftiA. K rt twc eu N A IS ufiaU. DoomihM ZtiMum IM. 3 akm

>wnMiriBe*wii»CTd*«nl<waá»««wtg w a,ZawBbo»mfim k mÉ<nwwli(d ’ ofidcnoM IfKdMD, 0«*we. Gtmát «4o w totfele irtis» •4HBi«mA»N«ofraako teweetz. a tk z Mm* ditefi «lo kntée An« gaatooBeto <Sre-ipQTtBÍ*a im ioc «den kMoHioK» Oi«tz«(» Udabk bemsa ds mftJMiMfi H or MuBkMn Tkokoa Mrgr ts t n a i (d jta ra k enkmketak. ) etatahzek» e«kubide«. Juas Man B*taB«kKvadM(ai Ann hMSO(uaadir«iimMiaa. 0(ifaa«|o üd*lBk bocw gortetu» ^ haíabo. Oiaimafo kUu kaniM, m M XMOfotabiata bao, &fnaei bal«*» 4ea Herri MuaikM TkokoM ptDidma. «bal M m L JoM Man d«*(nfMntuDk, erilnattk« «skutMea

belbvdemk

S• Eftfuiwag tau |s « q befxi «tfrOMi daMrzkcn beíbmak pigwn «t«l l a u ^ , Udalik ca JiMBMan SeBnukfftslanckoaAMaAemieti AwbanMDineko Iw ra u M loTM ^ i t « a aoenu itM«o «Rtank, »tunew titsm im bMÌ bMui M ínete •2amaAaan<Uo*etei,ì*TBMCi|eklaufulae tn b m

iK H«<rt Mua4» epgtwWis«*« «tt butUM*» Mliofvn« ^ ... duoi K «ra a n f^ L E/|naB|o «uima koMfwili deeeen «sàAla iT>fiM-r cT«ikuK2i. MiíifeB Bctnm lOM tm m w n - --------- #j, pr«t<Uui *Molou«>a>miA;«fn4e«afi.

L O I^ A . Otavuatt keàawa 4t|o« l ifir w ii, teiurAe MMniam ^nnoianak «ta jabnk Jum Mar hKVBcn teMcai« kJau9uMn b o «

I . Htm TukMA Iwm Mvi Selmuk aspaU bcsra» btlAi <Hm t e tM FwUl Kerrtko m bnw lKm*ldcnate »Mk« endirtiw so(m> IfMVin. irvdi «a tfc9»9«be««kjifnk0dM «nku*«« «aMo2 4 ■EB(kÍM«4s, «nMBkra aM u aa Hiaiek« •moa. Imkái Hcmke ikMMWMW ti» bbittMM Han htedBO) T m W * beAA-semnigkM «V taukoauk» Kdi*. in>»b B*da«nili Undu Bftte iTinr- ■ « lúaMBi. ^ Mei b i » btWtfáí« «eiAs^msid^ MboM« feMMk» M puUikMT utoMu. sakwd afcaÍN. ih«iM4-

N O A K J^A A^aniafce «sM moUd ptrtKarat gritkátuñk pbt da M U<W««n pubico b««Ba, iatiai Hatrtke ham maafcpn eta kUnweii aldeW ptoian« wrm* etiramtìa U fW a firn. We ter«au«n*: «a boa )wna]^v«ike«àifc0lonn* e x is ts ^ halbmratofi. HOUJCARR£>JA: UsBam 9>a boa) «Kkaa iaci|e 4» Aqwuak« «p(« MUfBMkoat

l>Bipa)tf aiMofBkob «00099 M.

OIASTZUNCO

I.MiffiUff hofos hoM aniorm. UtaUi tmi 6eté*, mpnés, cu bee m. < Uibetcà» epeu Mari D«k/iàt jàtànhfif, kanoaMana W ^ ra lutapna. beo «r lop e « hom* b«« «w baio» pttiutDkM i m Mwkc 4wlirtL HorieiakoaAoi«Krt» badacbwd«. o h B» pwa^rato— tguoit«kowi ImoI a b m HiUamako hix^icMk «fiaaiiit^, hae MM McnwKk lekabi utz Matfco ^ 6r« b ew . bcarac« hDMt^ Uiuaikt«) jwBtako cnbilpaM e««ek» « btM& Udalafckkatt MrrnttinutM Mw

*4tnw*4kotìirtierik BOSKaSREKA* UMok tpndiÉe «bn n i liwilii’itfiitit. m jvm *» ■MUrtM. M a la a jilwyifcaik a a ^ * jabatokM* 4 n bilibw r^n H ü fni aqnepun a æ C o tanai januale «tjpanMBrth latomaiAaa. «g*« «a h«4oo-9daiiak. tta<u¿nfc w batgUto ^rrtrfrTin f i r rrin r ir htiirt- Ifina- tn r imnìi «AMkofefi bai <Ur«wi.i» h m Min BMVieek badurlik«, iniaiik e M u ensfco, «f«i« n BaiWat» jat^ypaaac ù hisiarfc« SEIGAM£>U KamwlMfe Mala, itf» l«MwG*at lafoiAo bet»«MWt bi4eni«in4h «t« behar4 » kooK) «a «labdik» <fci<• b«ttk MMta* b«bart;o beitaa»ar daMnkenlolK fia DotoMâti» tddkk aldaa (Mào ankaketak C|iH 6Gtake imirn ako sabilpoM «ÿAwwtaBvtaaeit« BaliAe wiliak«!! tewen bon aMac aurrOk «aanB» aai» luaa Mai BdnM na b«« aanaan«flB(o HrawlK ¿A2?iOAKSfVA' HaïuailaK* hmmn ia ««» 4i% wlsioniai, in , v iu . «!• sibM Wfcwfc bala(Miai fcinii■■■!■> «ta wtilai'.j uatuMiau* fflortara JawcAfca »nowdm p n ik . Hormmk«. bduned:» dan «nJifcuaaak <(• wwtMaat betak bwv)w bahifko 4)U. Awfww bama Udalana battu iosfo da ela bamaa fonMo bKamai leeeo fnrtin nedvaa aêrCea iett n ia ii in'ini m leaienakt sersida, bona takuatjQawn «abcra foka uno« e*dU(tfak» 4b enla>n*«ainw«ii U(m hatniiliari a Ihim « ji uhm iaautac*gd«lM^ ii*aa>iA c* laaeyda. I gi»i<Uuua «s 4an gwawwlw (¿ar>n«u) frtM |««)lva m Matov i(o««aci tziac« Z(«17fOAJW£NA* P9aW incMi «Mit Jwibif. «Cd^* IctalBM ^ bdw àfvfl Wapentoit m BuewM’^toiti Udalak eârkC' dnu, h u k W « Lffvura oa kafCun i2>«4» difdarik Houaitiak Icfcateaa MeliiMi» «tnk ictf« lanet 900, bawk L'dalat b«aM»duak ttaa M>urko éut*. heaweb gaba «bnk n o «p» iawt?fc£ti«raL.g«M>rt«»a>htow>.ji»<naarg*jad«BfcapM>gwmw toW ú. DiiUam.a Mu«e tm otA Miaiwiow laOiabffwàettk^

U dalarekin batera jarraitu genuen proiektua aurrera ateratzeko behar ziren babes eta laguntzen bila. Udal ordezkariekin tarteka elkartzen ginen eta Jon Iñarra Oiartzungo alkatearekin izandako horietako bilera batean, honek galdetu zidan non ikus genezakeen honen antzeko funtzionatzen zuen beste proiektu bat. N ik besteak beste Urueñako “C entro Etnográfico Joaquín D íaz”, X ixongo “M useo internacional de la gaita” eta Toulouseko “C onservatoire O ccitan” aipatu nizkion. G urearekin antzekotasun handiena U rueñakoak zeukala iruditu zitzaigun: Herri m usika dokum entazioen biblioteka, fonoteka eta irudiak, soinu-tresna bildum a eta erakusketa, herri batean k o k a tu a ,... ikus ten denez U rueñako zentroak gurearekin antzekotasun handia dauka. Hori kontuan hartuta, O iartzungo alkateak U rueñako zentroa ezagutzea kom eni zela pentsatu zuen eta bertara joateko bidai bat antolatu zuen.

Urueñara egindako bidaia H asieran bidai hori egiteko udal kultur teknikaria, alkatea, ni neu eta beste zinegotziren batez osatutako talde txiki bat izatea pentsatu zen. B aina geroago alkateak bidai hori beste m odu batean antolatzea proposatu zuen. Udal talde guztiei eta Oiartzungo kultur eta hezkuntza talde guztiei U rueñara joateko gonbitea egitea proposatu zuen. M odu horretan denok ezagut genezakeen proiektu hori eta horren bitartez gurea ñola antolatu ikas genezakeen. Bestalde, gure proiektuak kultura m unduaren aldetik behar zuen babesen bila, euskal kultura eta hezkuntzako zenbait izen nabarm en gurekin etortzera gonbidatzea proposatu zuen. U dalak hartu zuen O iartzungo jendearekin hitz egi tearen ardura eta niri kanpokoei gonbidapena egitea eta U rueñako zentroarekin bisita antolatzea agindu zidaten.

Azkenean, 1997ko m aiatzaren 24 eta 25erako oso bidai interesgarria antolatu genuen. Bisitari taldea besteak beste honela osatu zen: - O iartzungo Udala: Jon Iñarra alkatea, X abier Landa, Kontxi A rruabarrena, Alazne G arm endia, M artin B eram endi eta Joxan Eizm endi kultur teknikaria - H aurtzaro ikastola: M aria Jesus Retegi - E lizalde Ikastetxea: M irari A duriz (zuzendaria) eta Jose M ari Burgos - Ibargain M usika Eskola: Irune A rbide eta Juan Pablo Lizarza - O B IE O iartzungo etnografia taldea: Iñaki A rbelaitz - O iartzungo M useo batzordea: Joseanjel A rbelaitz, A lvaro A ragon eta Enrike L ekuona - H erri M usikaren Txokoa: Juan M ari Beltran - H erri M usikaren Txokoaren laguntzaileak: Iñaki Eguren eta Joseba Zabaleta. - A ranzadi Zientzi Elkartea: Ferm in Leizaola (lehendakaria) - D onostiako San Telm o M useoa: R afa Z ulaika (zuzendaria) - Eusko Ikaskuntza. Folklore Saila: Josean Q uijera (lehendakaria) - E usko Ikaskuntza. A ntropologia Saila: Kepa F. de Larrinoa (lehendakaria) - EH U . B ilboko Irakasle fakultatea: M aravillas D íaz (EH U ko M usika D epartam enduko Arduraduna) - D onostiako Goi M ailako M usika Kontserbatorioa: Jose Inazio A nsorena (Txistu katedraduna)

Urueña, 1997-05-24. Bertako arduradunak eta Giartzundik joandako taldea (A rg. H M T )

B isita oso atsegina, interesgarria, onuragarria eta em ankorra izan zen. L arunbata goiz goizetik O iartzundik autobusez abiatu ginen eta eguerdirako U rueñara iritsi ginen. M useo atari aurrean bertako arduradunak gure zain aurkitu genituen eta gure ohitura

jarraituz txistulariek eta dantzariak “A gurra” dantzarekin m useoko arduradunak agurtu genituen. Joaquín D íaz erakusle eta gidari ezin hobea izan zen. Tratu aparta em ateaz gain den-dena erakutsi zigun eta eskatutako xehetasun eta zehaztasun guztiekin U rueñako proiektuaren alderdi guztiak azaldu zizkigun. M useoa bisitatu ondoren U rueñako “M esón villa de U rueña” jatetxean bazkaldu genuen eta ilunabarrerako V alladolidera jo an ginen. Igande goizean sorpresa handiz eta atseginez esnatu ginen Valladolideko Plaza Nagusiaren inguruko hotel hartan lo egin genuenak. Goizeko zortzitarako, ametsetan egongo bagina bezala, kaletik zetorren txistu eta danbolinaren m usikarekin esnatu ginen. Jose Inazio Ansorena izan zen diana zoragarria eskaini ziguna. Donostian igande goizetan egin ohi duen bezala igande goiz hartan ere Valladolideko erdian txistu eta danbolina hartu eta hotelaren inguruan aritu zen gu guzdontzat dianarako doinu ederrak jotzen. Gosaltzen elkartu ginenean denok eskertu genion egin zigun opari m usikal hori eta gure taldekoak ez zirenek ere berdin eskertu zioten eta zoriondu zuten Jose Inazio. Gosaldu ondoren Valladolideko “M useo N acional de la Escultura” m useo ederra bisitatu genuen R afa Zulaikaren gidaritzapean. U rueñatik bueltan, bidean, autobusean gentozelarik, bisitan ikusitako eta izakitakoaren balorapenak egiten hasi ginen. D enok garbi ikusten genuen Urueñan egindakoaren antzera, O iartzunen ere H erri M usikaren Txokoa ondo antolatzeak m erezi zuela. H andik gutxira, proiektu honentzako diru laguntzak lortzeko, U dalak bilera batzuk antolatu zituen zenbait enpresa eta erakunderen arduradunekin. A rduradun horien aurrean H erri M usikaren Txokoa proiektua babesten zuen kulturaren arlo ezberdineta ko pertsonalitateen laguntzaile talde bat osatu zen. H ona hem en 1997ko ekainaren 3an O iartzungo U dalak proposaturik H erri M usika ren Txokoan egin zen bileraren akta: Oiartzunen, 1997k(> ekainaren 3an, eguerdiko 12,00etan, Ergoien auzoko H erri M usi karen Txokoan, honako pertsonaiok bildurik: - Jon Inarra Jauna, O iartzungo U daleko A lkate-Lehendakaria. -

X a b ie r Jragorri Jauna, O iartzungo U daleko Kultura B atzordeko Zinegotzia.

- R afa Z ulaika Jauna, D onostiako San Telmo M useoko Zuzendaria. ~ M aravillas D íaz Anderea, EH U -U PVko m usika eta arte plastikoetako departam entuko arduraduna. -

Fermín Leizaola Jauna, A ranzadi Zientzia Elkarteko Antropologia Saileko Lehenda karia.

- J o s e Inazio A nsorena Jauna, D onostiako U dal K ontserbatorioko Txistu Katedraren arduraduna. - J u a n M ari Beitran, O iartzungo H erri M usikaren Txokoaren arduraduna - J o x a n E izm endi Jauna, O iartzungo U daleko K ultura Teknikaria, bilera honetako idazkari lanak egiten.

E zin etorria adierazi du gaixotasunagatik, M ig u el Iraeta Jaunak. O iartzungo N iessen enpresaren Gerenteak. B ilera honetako helburua, O iartzunen kokatu n ahi den H erri M usikaren Txokoaren azalpena egitea izan da bertaratuek proiektuaren berri izan a hal dezaten, eta berorri sostengua eskain diezaioten.

1. Oiartzunen kokatu nahi den Herri Musikaren Txokoaren azalpena. Juan M a ri B eltranek proiektu honen edukinak eta helburuak a zaltzeari ekin dio. B izitza osoan zehar, m usika irakaslea den Beltranek, m undu osoko eta batez ere, E uskal H erriko H erri M usikaren alorreko 800 m usika-tresna b aino gehiago b iltzea ri ekin dio, tokian-tokian erosiz eta bildum a ikaragarria eginez. 800 m usika-tresna hauez gain, B ibliografia aberatsa b iltzea ri ekin d io B eltranek: 2.000 liburu eta titulutik gora bildu dituelarik H erri M u sika ri buruzko artikulu, m o n o grafia eta abarretan. Halaber, Fonoteka bikaina osatuz ere jo a n da: m ende h onetako grabazio, disko, zin ta, kasete eta konpaktu ugarirekin. B ildum a oso a k ere bilduz: Pariseko G izakiaren M useoarena, B erlin eta abarretako M useotakoak. A zkenik, Irudi-A rtxibo bikaina ere osatzen jo a n da: dagoeneko jo tz e n ez diren zen b a it H erri M usika Tresna berezi ugariak ja s o direlarik. Beraz, H erri M usikaren T xokoak honako dependentzia edo sa il h a u ek izango ditu: M usika Tresnen Erakusketa, B iblioteka, F o n o teka eta Iru d i Artxiboa. H auetaz gain, Soinu-Tresnen artisau-tailerra eta biltegia ere aurreikusten dira proiek tu honetan.

2. Herri Musikaren Txokoaren azpiegitura, eraikina, gelak eta banaketa. L ehenengo puntuan, Txoko h onen 4 a talak azaldu ondoren, a ta l ho riek geografikoki n oia banatuko diren behin-behineko egoitzan azaldu dute, Jon Iñarra A lka tea k eta B e l tranek. B eheko Solairuan, (100 m etro karratu 2 geletan banaturik) erakusketaren 4 atalak antolatuko dira p ublikorako erakusgai: - Soinu-Tresna A erofonoak - Soinu-Tresna K ordofonoak - Soinu-Tresna M em branofonoak - Soinu-Tresna Idiofonoak E rakusketa hau antolatzeko 2 gela handiak 4 espazio iraunkor zabaletan banatuko dira, tresna m ota bakoitzak bere erem ua hartuko duelarik. G oiko solairuan berriz, B iblioteka, Fonoteka eta Irudi-A rtxiboa jo a n g o dira. Soinu-Tresnen tailerra beheko solairuan jo a n g o da, eta biltegia goikoan.

3. Herri Musikaren Txokoaren funtzionamendua. F untzionam enduari dagokionez, Zentro hau 1997ko hukaera b aino lehen zabalik ja rtze k o asm o g arbia adierazi du. San Telmo M useoko Z uzendariak bere ekarpenak em an ditu, Zentro honetako azpie gitura eta banaketari buruz. E uskal H erriko Unibertsitateko ordezkariak, etorkizunean Zentro honek euren departam entuarekin izan dezakeen harrem an akadem iko aberasgarria aipatu du, ikerketa zen tro gisa funtzionatzeko. A lka tea k aipatu du, Z entro honen behin-behineko egoitza txiki-antzeko gelditzen denez, taldeen bisitak, eskolak, ikastolak, eta abarretakoak antolatzerakoan, 10-15 ikusleko (txanda bakoitzeko) talde m ugatuak antolatu beharko direla. A zkenik, B eltranek bere fo n o te k a eta M usika Tresnen bildum aren m uestra txiki bat jo z eta erakutsiz bukatu du azalpena. E ta beste g airik ez zegoenez, am aitutzat em an du bilera A lka te Jaunak, eguerdiko 13,30an, ondoren sinatzen dutelarik bileran bertaratuek, eta neronek bilera honetako idazkari gisa, ziurtatzen dudana, O iartzunen, H erri M usikaren Txokoan, m ila bederatziehun eta laurogeita ham azazpiko ekainaren 3an. - Jon Iñarra Jauna, O iartzungo U daleko A lkate-Lehendakaria. - X a b ier Iragorri Jauna, O iartzungo U daleko K ultura B atzordeko Zinegotzia. - R afa Z ulaika Jauna, D onostiako San Telmo M useoko Zuzendaria. - M aravillas D iazA nderea, E H U -U P Vko m usika eta arte p lastikoetako departam entuko arduraduna. -

Fermín Leizaola Jauna, A ranzadi Zientzia Elkarteko Antropologia Saileko L ehenda karia.

- J. Ignacio A nsorena Jauna, D onostiako U dal K ontserbatorioko Txistu K atedraren arduraduna. - Juan M ari Beitran, O iartzungo H erri M usikaren Txokoaren arduraduna - J o x a n E izm endi Jauna, O iartzungo U daleko K ultura Teknikaria, bilera honetako idazkari lanak egiten.

1997-06-03an Herri Musikaren Txokoan egindako bilera. (A rg. H M T )

Herri Musikaren Txokoa antolaketa lanak 1996tik 2002a arteko denbora horretan H erri M usikaren Txokoa antolatzeko lan asko egin zen. A reto eta gela ezberdinetan U dalak jarritako apal, arm airu eta bitrinetan, jarri ziren Juan M ari B eitran A rgiñenaren bildum ako m aterialak eta berehala ekin genion m ota askotako antolatze lanei. H asieran U dalak jarri zuen ordenagailuarekin B iblioteka, fonoteka, irudi artxibo eta soinu-tresnen datu-baseetan m aterial guzti hori sailkatzeko eta artxibatzeko m ilaka fi txa egin ziren. B ibliotekarako egokitutako gelan antolatu genuen aurreneko lantokia. Liburuetako apalak, ordenagailu eta inprim agailua jartzeko kendutako ate txuri bat bi astoren gainean, gela erdiaan lanerako m ahai gisa beste ate txuri bat bi astoren gainean. Paretan A ita D onostiaren H. O ñatibiak m arraztutako grabatua.

1996ko HM Txokoko lantokia. (A rg . H M T )

1997an U dalak O iartzungo enpresa baten laguntzaz ekipo inform atiko berriago eta potenteago bat jarri zuen. M om entu horretatik aurrera laguntzaileak etortzen zirenean bi ordenagailuetan batera lan egiten genuen. L an honetan laguntzaile asko izan nituen. E skola eta lan ordutik kanpo pertsona asko aritu dira epe horretan bere borondatez eta proiektu hau aurrera ateratzen laguntzeko, ordenagailu aurrean liburu, disko eta beste lako fitxak betetzen. L aguntzaile horiek egindako lan orduak gure “koaderno berdean” ikus daitezke. 1996ko otsailaren 3koa den lehen aipam enean Irati B eitran M endoza nire alaba agertzen da. B era izan zen urte horietan ordu asko sartu zituen horietako bat. Fitxak egiten edo bestelako lanetan hauek dira besteak beste asko agertzen diren izenak: A itor B ei tran, Joseba Z abaleta, Iñaki Eguren, E duardo Lizarraga, Josu Arrieta,.... 1998an A uzokalte elkartea bere egoitza berrira pasa zen eta ondoren, guk proposatutako m oduan, arotzek erakusketako bitrinak m untatu zituzten. B eheko solairuan

aerofonoak, m enbranofonoak, idiofonoak eta kordofonoak bereiztutako lau plazetan banaturik eta lehen solairuan herri m usika taldeak erakusteko plaza jarririk. E rakusketa antolatzen sistem a berezia erabili genuen. Z aila egiten zitzaidan bitrinaz bitrina zenbat soinu-tresna jarri beharko ziren eta osagaizko inform azioa jartzeko zenbat toki geratuko zen jakitea. H orregatik, gune bakoitzeko soinu-tresnen aurreneko aukeraketa egin eta gero, soinu-tresna horien tam aina naturalean kartoizko siluetak ebaki nituen. Itxura gehiago em ateko silueta horietan soinu-tresnaren m arrazkia egiten nuen. K artoizko laurehun siluetatik gora! Hórrela antolatu nuen aurreneko erakusketa eta horien bitartez ikusi nuen zenbat soinu-tresna ja r nitzakeen eta noia kokatu bitrina barruan. Sistem a horrek asko lagun du zuen benetako erakusketa ondo antolatzeko eta benetako soinu-tresnekin guneak eta bitrinak noia gera zitezkeen ikusteko.

Kartoizko erakusketaren bitrinak. (A rg. H M T )

E rakusketa antolatze lan horretan ere laguntza eta laguntzaile asko izan nituen. Izen zerrenda luzea izango litzateke eta ez dut hem en azalduko, baina bi izen aipatzekotan horiek Iruñako O rtzadar taldeko M ikel O zkoidi eta O iartzungo udal eiektrizista Jose A ntonio L ekuona “Anbu” dira. H andia eta oso baliagarria izan zen bitrina antolaketa lanean M ikelek eskainitako ezagutza eta laguntza. B erak bazuen erakusketa antolaketetan esperientzia eta bere irizpideaz baliatu ginen erakusketan soinu-tresnak eta infor m azioa aurkezteko. Soinu-tresnak ondo jartzeko eta zintzilikatzeko oso baliagarria izan zen apaltxoak, euskarriak, argiak eta bestelakoak egiteko Anburen trebezia, pazientzia eta laguntzeko jarrera.

H M Txokoaren nire dedikazioaren aldaketa Lehenago aipatu dudan bezala, 1995etik Herri M usikaren Txokoan sartutako orduak, lanordutik kanpokoak izan ziren. Goizero Ergoiengo txokoan lanean eta arratsaldero

H em ani M usika Eskolan klaseak em aten. Larunbatetan, jaiegunetan eta opoiraldietan denbora gehiena Herri M usika Txokoan jarduten nuen baina beti esandako m odu horre tan, nire denbora librean. Garbi zegoen dedikazio denbora gehiago behar zela proiektu hau ondo antolatzeko eta Oiartzungo U dala horretarako diru laguntza bila ari zen. 1998an O iartzungo U dalak beste erakunde eta enpresen diru laguntza lortu zuen eta horren ondorioz, 1998-99 ikasturte hasieratik H erri M usikaren T xokoan dedikazio gehiagorekin ari naiz. Ikasturte horren hasieratik H ernani M usika Eskolan bost eskola egunetatik hiru utzi nituen eta bi eskola egunekin geratu nintzen. G eroztik astelehenetan eta asteartetan Ergoienen goizak pasa ondoren H em ani M usika E skolara joaten naiz alboka eta txalaparta klaseak em atera eta asteazkenetik aurrera Ergoiengo txokoan egun osoan aritzen naiz. H em ani eskolan em aten nituen dultzaina eta txistu klaseak nire ikaslea izandako eta bi gaietan irakasle titulua duen Iñaki Egurenek hartu zituen bere gain eta hórrela jarraitzen du. B aina garai horretan antolaketa lanarekin jarraitzeaz gain, zentroak funtzionatzeko behar zituen laguntzak lortzeko, beste erakunde eta enpresekin harrem anetan hasi ginen. L aguntza hauek lortu ziren neurrian aurreikusi genituen zentroak publikoari ateak zabaltzeko bete behar zituen gutxieneko baldintzak eta izan zezakeen egutegia, ordutegia, langileak, sarrerak, bisita m otak eta bestelako xehetasunak. Publikoari ateak zabaltzeko gutxieneko baldintza horiek lortu ziren artean, dokum entazio bilketa, ikerketa, sailkapen eta antolaketa lanetan jarraitu genuen. B aita inguratzen ziren ikertzaileei laguntzen ere. B estalde, etorkizunean zentro honek har zezaken izaera juridikoa (patronatua, fu n d azio a,...) aztertzen hasi ginen. Herri M usikaren Txokoa herri musikaren inguruko erreferentzia izateko oso garrantzi tsua izan zen 1999an bertan antolatu genuen “Folklore Musical Infantil” izeneko mintegia. 1999ko urtarrilean, EH U -U PV ko m usika eta arte plastikoetako departam entuko arduraduna zen M aravillas D íaz andereak proposatutako “Sem inario de Folklore M usi cal Infantil” izeneko m integia ospatu zen Herri M usikaren Txokoan. O so garrantzitsua izan zen gure proiekturako halako jardunaldiak gure etxean antolatzea. A ide batetik, gure proiektua babesten zuen kultur m unduko nazioarteko halako taldea gure etxean elkartzeagatik, bestetik m integian parte hartu zuten pertsonalitateen m aila eta ospeagatik eta azkenik hezkuntza m aterialen Akal A rgitaletxeak gaztelerazko m undu zabalean m integian aurkeztutako lanak, “Folklore M usical Infantil” titulua duen liburna, argitaratzeagatik eta zabaltzeagatik. Ediciones A kal S. A. M adrid, 2002. M integiko lan taldea honako pertsonek osatzen zuten eta honako lanak aurkeztu zituzten: - Joaquín Díaz: L a tradición oral infantil. - A na Pelegrín: Literatura de tradición oral. - A ngel Zam ora: C antos para ju g ar y bailar. - Juan M ari B eitran: Los juguetes sonoros. - M aravillas Díaz: M integiko koordinatzailea.

Juan Mari Beitran, Joaquín Díaz, Ana Pelegrín, Angel Zamora, M aravillas Díaz, Iñaki Arbelaitz. (A rg, H M T )

Espainiako “M inisterio de Educación, Cultura y D eporte” eta “Insdtuto Nacional de las Artes Escénicas y de la M úsica” erakundeek antolaturik 20(X)ko ekainaren 6 eta 7an soinu-tresnak katalogatzeko sistemak aztertzeko antolatu ziren “Encuentros sobre Cata logación” jardunaldietara Errenteriako Eresbil eta Oiartzungo Herri M usikaren Txokoa gonbidatuak izan ziren. Bertako eztabaidetan Kataluniako, Galiziako eta Espainiako beste zenbait m useotako arduradunekin batera Jon Bagues eta Juan M ari Beltranek parte har tu zuten. Halako topaketetan parte hartzeko gonbidatua izateak Herri M usikaren Txokoaren ibilbidean beste errekonozim endu bat suposatu zuen. B aina gure eguneroko jarduera itzuliz, H erri M usikaren Txokoaren m aterialen sail kapena eta azpiegituren instalazioak eta prestaketa lanek aurrera egin zuten eta 2001. urte bukaerarako honako lanak eginak zeuden:

Soinu-Tresna bilduma: Soinu-tresnen 700 fitxatik gora, bakoitza bere argazkiarekin, eginak. Soinu-tresnak erakusketako bitrina eta biltegian kokaturik.

Fonoteka: E ntzuteko eta kontsultatzeko azpiegitura teknikoa. M ateriala ordenaturik eta 1300 fitxa eginak.

Biblioteka: Inform atika azpiegitura (ordenagailua, inpresora, eskanerra......). M ateriala ordena turik eta 2000 fitxatik gora eginak.

Irudi Artxiboa: Ikusteko eta kontsultatzeko azpiegitura. M ateriala ordenaturik.

Tailerra: L eon B ilbao (1916-1990) A rteako (A rratia-B izkaia) albokari ospetsua zenaren albokak egiteko tailerreko m aterial guztia. Tailer hau Leonen aita zen Jose M ari Bilbaok (1886-1977) osatu zuen. Leon Bilbaoren tailerra bere bitrinan jarria dago. M om entu horretan O iartzungo U dalak eta Juan M ari B eltranek Herri M usikaren Txokoko ateak publikoari zabaltzea erabaki zuten. H orretarako O iartzungo U dalak bere gain hartu zituen astean bi egunetan, ostiraletan eta larunbatetan, goiz eta arratsaldez beste bi langileren kontratazioa eta m antentzeko gastuak. Inaugurazioa egiteko eguna 2002ko m artxoaren l a izango zela erabaki zen. Langileak hartzeko deialdi bat egin zen eta aurkeztutakoen artean horretarako osa tutako epaim ahaiak jarritako balorapenetan puntuaketa onenak Juan M ari U rruzolak eta A gurtzane A izpuruak lortu zituzten eta 2002ko hasieratik gurekin lanean hasi ziren. Bestalde, inaugurazio aurretik 2002ko otsailean egindako m aterialen bildum aren inbentarioak honako datuak em an zituen: J, M . B eltran A rgiñearen B ildum a - 2002-02-15 SO IN U -TR ESN A K : 1.017 ale LEO N BILBAOREN TAILERRA: Zurgin-m ahaia, m ateriala, tresnak,... SO IN U -TR ESN A K K O N PO N TZEK O ETA EG ITEK O TAILERRA: Zurginm ahaia, tom oa, taladroak, lijadorak, esm erilak eta bestelako tresnak B IBLIOTEK A: 4.000 ale FONO TEK A : Zuzenean egindako grabaketak, beste artxiboetatik kopiatutakoak, erositako disko, kasete eta CDak: 3.000 ale IRUDI ARTXIBOA (Inbentarioa egin gabe) • argazki eta diapositibak: 2.000 aletik gora • zuzenean egindako Smm tako peiikula grabazioak: 12 ale • zuzenean egindako bideo grabazioak: 154 ale • bideozintak: 216 ale • bideozinta kom ertzialak: 150 ale FO N O TEK A -IR U D I A RTX IBO K O TR ESN ER IA • Philips zinta m agnetofoia handia • Z intazko m agnetofoia UHER • M agnetofoi handia REVOX

• DAT m agnetofoi digitala • D isko zaharreko plato berezia • B ideo kam ara H I8C C D -TR 2000E akzesorioekin E goera berriari aurre egiteko, babesa em ateko eta zentro berriaren kudeaketa arautzeko O iartzungo U dalak eta Juan M ari B eltranek 2002ko apirilaren 25ean sinatu zuten hitzarm en berri bat prestatu zuten: (UMAinCCAir

{LfiKAL HIMJM O U R T Z U N Q O U D A U R -A ]U * N MARI BELTKAN IN .R E N ARTEKO HtTZABMBNA, 'H E R R I MUSIKARSN W O K O A " ETA BERE INGURUKO EKIMENAK ELKARREKIN KUDEATZEKO O IN A RRIA K JARTZEN DnUEN A. Oiartzuner, 2D02ko apirilaren

25ear

6ILDURIK; Aide bateík, XABIER IRAGORRI G AM IO ÍN A., N.A,15.878.430-N, Oartzungo Alkate-Lehenclakaria; M » V ICTO R IA JO A R IS n OLARIAGA, N.A. 15.966.446 IdaSari Orokorraren ¡aguntzaz, ekintza honen fedea aitortzen duäank. Eta beste aldeOk, JUAN MARI 8ELTT!AN A RGIÑENA JNA. bere izenean eta onJezkarltzar, N.A 15.152.934 -M zenbakia duena. Bi alderdiek elkarri, kontratu hau iKnpetzeko bakoitzak duen Qaitasura eta eskumena aitortzen dlote eta hitzarmen bIdez A O IE R A T re N DITTE 1 .- Juan Mari Bettranek, azken hamarkadetan Hern Musikarekiko gai ugari DiWu du. Bilduma honen osaketa hw a ko hau da:

- Musika tresnak: 184.358.6S € • Leon &lt>aaren Tailena: 6.010,12 € • Soinu-tresnak konponoelio eta

kopiak

egiteko

tailerra:

12.020,24 6 . Biblioteka: 144.242,91 € . Fonoteka: 36.060,73 € - Irudi a m ib o a : 18.030, 36 € - Fonoteka-irufli artxil»ko tresneria: 6.280,S8 € eilduma honen balioa, giafira, egindako mbentarioaien arabera, honakoa tiau da: 407.003,92 € 2.* Oiartzurtgo Udalak, bere ]at>etzakoa den Iturrtotz Torre Etsea, XV7. Mendeko etaikin gookoa, Eusko Jaurlantzak Monumentu Historiko Artistikoa sailkatua Janrko du Herri Musika Txokoaren eta Kultur Fundazioaren pTOtektuetarako.

OIARTZUNGO UDALA ETA JUAN MARI BELTRAN JN.REN ARTEKO HITZARMENA, “HERRI MUSIKAREN TXOKOA” ETA BERE INGURUKO EKIMENAK ELKARREKIN KUDEATZEKO OINARRIAK JARTZEN DITUENA. Oiartzunen, 2002ko apirilaren 25ean BILDURIK: Aide batetik, XABIER IRAGORRI GAMIO JNA., N.A.15.878.430-N, Oiartzungo Alkate-Lehendakaria; M“ VICTORIA JOARISTI OLARIAGA, N.A. 15.966.446 Idazkari Orokorraren laguntzaz, ekintza honen fedea aitortzen duelarik. Eta beste aldetik, JUAN MARI BELTRAN ARGIÑENA JNA, bere izenean eta ordezkaritzan, N.A 15.152.934 -M zenbakia duena. Bi alderdiek elkarri, kontratu hau izenpetzeko bakoitzak duen gaitasuna eta eskumena aitortzen diote eta hitzarmen bidez

ADIERAZTEN DUTE 1.- Juan Mari Beltranek, azken hamarkadetan Herri M usikarekiko gai ugari bildu du. Bilduma honen osaketa honako hau da: - Musika tresnak: 184.358,65 € - Leon Bilbaoren Tailerra: 6.010,12 € - Soinu-tresnak konpontzeko eta kopiak egiteko tailerra: 12.020,24 € -B ib lio tek a; 144.242,91 € - Fonoteka: 36.060,73 € - Irudi artxiboa; 18.030, 36 € - Fonoteka-irudi artxiboko tresneria: 6.280,58 € Bilduma honen balioa, guztira, egindako inbentarioaren arabera, honakoa hau da: 407.003,92 € 2.- Oiartzungo Udalak, bere jabetzakoa den Iturriotz Torre Etxea, XVI. Mendeko eraikin gotikoa, Eusko Jaurlaritzak Monumentu Historiko Artistikoa sailkatua jarriko du Herri M usika Txokoaren eta Kultur Fundazioaren proiektuetarako. 3 .' Oiartzungo Udalak, bere ekarpena egin du proiektu honetarako, modu honetan: 1995az geroztik Ergoiengo Eskola H.M.T.rako utziz, bertako inslalazio eta azpiegi tura guztien kargu eginez, bertako funtzionamendu arrunteko gastuen kargu eginez eta 1998az geroztik J.M. Beltran jaunaren lan dedikazioaren 3/5 bere gain hartuz. Egoitza, funtzionamendu-gastu eta lan dedikazioaren gastu guztiak kontuan hartuta, Oiartzungo Udalak 40 miloi pezetako ekarpena egin du dagoeneko proiektuan. 4.- Bilduma hau gordetzeko, zaintzeko, eta sailkatzeko asmoz, 1995 urtean Oiartzungo Udalarekin harremanetan jarri zen eta honen aldetik oso jarrera baikorra hartu zuen. Bi aldeek adosturik, Juan Mari Beltranen bilduma Udaleko Ergoien Auzoan dagoen eraikinean kokatu da. Udalak eraikinaren eta bildumaren egokipenerako beharrezko gastuak ordaindu ditu, eta Juan Mari Beltranek antolakuntza, zaintza eta kudeaketa eta sailkapen lanak bete ditu, Oiartzungo Udalak lagunduta. 5.- Herri Musikaren Txokoaren proiektua martxan jartzeko eta Ergoiengo Eskolak eginkizun horretara bideratzeko 95/11/23 datako mandatua eman zuen Udal Gobernu Batzordeak. Ondoren, udal osoak 96/2/6 dataz eta Herri M usikaren Txokoa sortzeko helburuarekin, Ergoiengo eskoletako erabileraren baldintzak eta Udala eta Beltran jaunaren arteko harremanak arautzen zituen hitzarmena onartu zuen. 6.- Lankidetza honen em aitza Henri Musikaren Txokoa publikoari irekitzeko aukera da, eta gaurko egunean aukera hori errealitate bihurtu da. 7.- Hala ere, bi aldeek lankidetza honetan jarraiturik, asmo zabalagoa daukate: gaur pu blikoari zabaltzen dioten Herri M usikaren Txoko hau, beste kokagune handiago eta egokiago batera eramatea. Hau dena egitasmo zabalago baten barruan: Oiartzungo Udalak eratuko duen Herri Kultur Fundazioa. Herri Kultur Fundazio honen egoitza, Iturriotzeko Dorretxean egongo dela aurreikusten da. Hauek dira Oiartzun Herri Kultur Fundazio honen helburuak eta egitekoak:

- Oiartzunen udalak eta herriko elkarteek antolatuko dituzten kultur ekintzen kudeaketa. - Antolatzen diren ekintza barritar hauei guztiei beharrezko hedapena eta azpiegituretako laguntza bideratzea. - Beharrezko lokal eta egoitzen banaketa. - Beharrezko aurrekontuen eta diru-laguntzen banaketa. - Oiartzunen euskarri ezberdinetan emango diren argitalpenen koordinazioa - Museo edo erakusketa ekintza: Herri Musika, Geologia, Literatura Fundazio honen funtzioetako bat, zinegotzi ez diren eta beren presentzia beharrezkoa jo litekeen norbanakoen (J.M. Beltran) edo elkarteen parte hartzea bideratzea izango da. 8.- Herri M usikaren Txokoaren bildum a oraingo egoeran publikoari zabaltzea egokia dela bi aldeek onarturik, agiri honen bitartez publikoari emango zaion zerbitzuaren zehaztapenak fĂnkatu nahi dituzte eta jarraian Herri Kultur Fundazioarekin Juan Mari Beltranek, eta Oiartzungo Udalak izango dituzten harrem anak ere erabaki nahi dituzte. EBAZPENAK LEHENENGOA.- Oiartzungo Udalak eta Juan Mari Beltranek 2002 urteko martxoaren lean Herri M usikaren Txokoa publikoari zabaltzea erabakitzen dute. Horretarako, ondorengo gai hauei buruzko adostasunak iritsi dituzte, ondorengo eranskinean zehazten direnak. - Egutegia - Ordutegia - Salneurria - Zerbitzuak Charra; Ikus eranskinak (L ebazpeneko puntu hauek bakarrik, urtez urte aldagarriak izango dira beti ere bi aldeen adostasunez). BIGARRENĂ&#x201E;.- Publikoari barrera egiteko, gidaritza eginkizunak betetzeko, eta Herri Musikaren Txokoak beharko dituen gainontzeko zerbitzuetarako, 2002 urterako Oiartzungo Udalak 2 pertsona kontratatu ditu, eta hauekiko gastuak ordaindu ditu behin behineko izaeraz, hau da, kultur proiektu honetan dirua jarriko duten enpresek edo erakundeek jarri bitartean diru-aurrerapena eginez. 2002ko azaroaren 30ean, balantzea egingo da bisitetatik eta gainerako berezko Zentroaren diru-sarreretatik iritsitako kopuruak baloratzeko. HIRUGARRENA.- Herri M usika Txokoaren egoitza, alegia Udaleko Ergoien Auzoan kokaturiko eraikina, Oiartzungo Udalak mantenduko du, beharrezko diren funtzionamendu gastu arruntak ordainduz; argindarra, konponketak, ura, garbiketa, e.a. Geroztik, Herri Kultur Fundazioaren baitan sartuko dira gastu hauek. LAUGARRENA.- Herri M usikaren Txokoarekiko kanpoko harremanak (enpresekiko, beste instituzioekiko, e.a,), Oiartzungo Udalak eramango ditu, eta Juan Mari Beltranek

nahi duen guztietan berarekin batera egingo dira; hala noia diru laguntzak, proiektuen aurkezpenak, eta antzeko lorpenetarako harremanak. Aldiz, ikerketarako, heziketarako, bisitak eta hitzaldiak antolatzeko, eta orokorki mota honetako jardueretarako, Juan Mari Beltranek ahalmen osoa izango du, nortasun osoa eman nahi zaiolako Herri M usikaren Txokoari, bere arloko ibilbide musikal eta zientifíkoari autonomia osoa emanez. Juan Mari Beltranek aldika bere jardueren txostena Oiartzungo Udalari emango dio. Bai Oiartzungo Udalak, bai Juan Mari Beltranek edozein informazio ematean edota pro paganda zabaltzean, bi aide hauen arteko elkarkidetzaren berri emango dute. BO SG A RR EN A .- Juan Mari Beltranek Herri M usika Txokoan bilduta dauden gal guz tien jabetza dauka. Oiartzungo Udalak proiektuaren egoitzaren eta bertako azpiegitura guztien jabetza gordeko du (eraikina, altzariak, musika-bideo tresnak, ordenadoreak, e.a.) Oiartzungo Udalak eta Juan Mari Beltranek, bere musika-tresna eta 1. adierazpenean jasotako bildumaren uztea hitzartzen dute, sortuko den Oiartzun Kultur Fundazioari uzteko. Era berean, Oiartzungo Udalak ere Kultur Fundazioari atxikitzen zaion ondare aren uztea hitzartzen du, bi lagapen hauek ere 5. ebazpen honetan eta hitzarmen honeta ko gainerako ebazpenetan ezarritakoaren arabera. Herri Musikaren Txokoa osatzen duten gai guztien bildumaren katalogazio, antolaketa, dokumentazio, inbentariatze eta sailkapen lanen jabetza Oiartzungo Udalak gordeko du, adierazpenetako 3. puntuan egindako inbertsioen eta gastuen ordainketaz kargu egin denez. Nolanahi ere, katalogazio, antolaketa, dokumentazio, inbentariatze eta sailkapen lan hauen guztien uztea hitzartuko du Udalak sortuko den Fundazioarekin, Juan Mari Beltranek bere bildumarekin eta Udalak berak Fundazioari atxikitzen dioen ondarearekin egingo duen bezala. Herri Kultur Fundazioaren sortzaileak Oiartzungo Udala eta Juan Mari Beitran izango dira, beste pertsona batzuekin batera. Herri Kultur Fundazio honetan, Oiartzungo Uda lak kulturaren kudeaketa kokatuko du. Era honetaz, kultur helburuetarako lortzen diren baliabide ekonomikoak Fundazio honen bitartez bideratuko dira, eta modu horretan ero sitako ondasunak bere jabetzakoak bakarrik izango dira. Juan Mari Beltranek Fundazio honi aipaturiko bere bilduma dohainez utziko dio, beti ere bildumaren jabetza gordez. Bi aldeen konpromezua honako hau da: bilduma hau betirako geratzea Fundazioaren esku, lagapen kontratuaren bidez, noski Herri Musikaren Txo koak behar den bezalako ikustoki funtzioa betetzen duen bitartean. Fundazioaren iharduna bertan beberá geldituko balitz, ulertuko da hitzarmen hau baliogabeturik geratuko litzakeela, eta orduan, Juan Mari Beltranek edo bere ondorengoek, bilduma osoa libreki Udalaren edo Fundazioaren egoitzatik eramango lukete. Era bere an, Udalak Fundazioari utzitako bere ondarea ere (Ergoiengo Eskolak, Iturriotzeko Torre-etxea eta bertako azpiegitura guztiak) berreskuratuko luke. O iartzungo U dalak konprom ezua hartzen du Herri M usikaren Txokoaren gutxieneko jardunerako baliabideak jartzen. Konpromezu honetan Juan Mari Beltranek (edo bere lanean. etorkizunean Beitran jauna ordezkatuko duen pertsonak) Herri M usikaren Txokoa lantzeari, bere lan dedikazio osoa em an ahal izan diezaion, beharrezko gas-

tuak sartzen dira, eta funtzionam endu gastu arruntak finantzatzea ere Udalaren kon prom ezua da. Arestian aipaturiko pertsona hori Eusko Ikaskuntzako M usikologia eta Folklore Sailek eta Eresbil Euskal Konpositoreen Artxibategiak proposatuko dute eta Oiartzun Kultur Fundazioaren onarpena beharko duen izendapena izango da. Udalak edo Fundazioak konpromiso hauek beteko ez balitu, Juan Mari Beltran libre geratuko da bere bildumaz disposatzeko. Udalak edo Fundazioak ondoan jasotzen diren egoera eta baldintzetan erosteko lehentasunezko eskubidea izango du: a) Premiazko egoera. Premiazko egoera batek eraginda utzitako bilduma saldu eta bere baiorea diruz jasotzeko beharrean aurkituko balitz, Fundazioak erosteko lehentasuna erabiltzeko aukera izan go du, honekin batera jasotzen den balorazio eguneratuen arabera, zeina IPKren arabe ra joango den urterò eguneratzen. Saltzeko beharraren jakinarazpena jasotzen denetik Fundazioak hiru hilabete izango ditu erosketa eskubidea erabiliko duela erabakitzeko. b) Oinordekoen salmenta. Bilduma bere jabetzara pasatzen denetik oinordekoek 10 urtez Fundazioaren esku utzi beharko dute bildumaren erabilera. 10 urte horiek betetzen diren egunetik hasita, hiru hilabeteko epea izango dute saltzeko eskubidea gauzatzeko eta Fundazioak erosteko lehentasuna aldarrikatu ahal izango du, honekin batera jasotzen den balorazio egunera tuen arabera. Fundazioaren aldeko erosteko lehentasuna Ondasun Higigarrien Erregistroan inskribaluko da. SEIG A R R E N A .- Herri Musika Txokoaren aurtengo kudeaketa ekonomikoa, alegia: diru sarrerak, kontu korronteak, diru ordainketak, kontabilitatea, e.a., behin behingoz Udalaren izenean egingo dira. Urtea amaitu aurretik, eta Udalak eskatutako guztietan Beltran jaunak mugimendu ekonomiko hauen berri emango dio Udalari. Hurrengo urtetarako kudeaketa hau Herri Kultur Fundazioaren gestoreen bitartez egingo da. ZA Z PIG A R R E N A .- Hitzarmen honen balioa behin betikoa izango da sinatzen den egun beretik aurrera, alegia indarrean egongo da egun, Fundazioa osatzeke prozesuan dagoelarik eta Fundazioa eratu eta gero ere, ebazpen hauen arabera eta bereziki Udalak 5. ebazpenean adierazitako H.M.T.ren gutxieneko jardunerako baliabideak ziurtatzen dituen bitartean. Eta hórrela ager dadin, eta adostasun adierazgarri gisa, kontratu honetan jasotakoa baieztatuz eta berretsiz, eta leial eta fìdelki beteko dutela zin eginez, hirukoizturik baina efektu batekin, izenpetzen dute goian zehaztutako egun eta lekuan. Nire aurrean, UDAL IDAZKARI OROKORRA ALKATEAK,

JUAN MARI BELTRAN

06. HERRI MUSIKAREN TXOKOAREN INAUGURAZIOA

1995an O iartzungo U dalak H M Txokoa antolatzeko behar zen azpiegitura Juan M ari B eltranen esku jarri zuenetik zazpi urtetako prestaketa eta antolaketa lanaren ondoren 2002ko m artxoak lean H erri M usikaren T xokoak bere ateak ofizialki ireki zituen. Iragarri zen bezala, zentro honek hasieran publikorako ostiraleko eta larunbateko goiz eta arratsaldeetan funtzionatu zuen eta etorkizunean, eskaera eta diru laguntzen arabera egutegia aldatuko zela pentsatu zen.

0 6 -0 1 . I n a u g u r a z io E k ita ld i O fiz ia la . O iartzun, 2002-03-01 Inaugurazio ekitaldia oso jendetsua izan zen. B ertan agertu ziren Euskal Erkidegoko, G ipuzkoako Foru A ldundiko eta O iartzungo erakunde ofizialetako ordezkariak, arlo ezberdinetako kultur erakundeetakoak, O iartzungo K ultur eta H ezkuntza Elkarte eta erakundeetakoak, bai eta kultura eta herri m usikako profesional eta zaleak.

HM Txokoaren inaugurazio ekitaldia.

Egun hartan eguraldiak lagundu ez bazuen ere, U dalak jarritako karpak babestu zuen antolatutako ospakizuna eta program atutako guztia aurrera atera zen inongo problem arik gabe.

E kitaldiak honako egitaraua izan zuen: H asieran eta jendeari harrera em ateko O iartzungo Lartaun Txistulari Taldeak bere saioa eskaini zigun eta segidan O iartzungo B ertso Eskoiako bertsolari gaztearen agurra entzun genuen. O ndoren, bakoitza berea aurkeztuz eta agertzen den ordena honetan, hizlari hauek izan ziren: J. M. Beltran Argiñena (H.M. Txokoa), Jon Bagues (Eresbil), Joaquin D iaz (Valiadolid-Urueña-ko Centro Etnográfico Joaquín Díaz), X abier Iragorri (Oiartzungo alkatea).

J.M. Beltran Argiñena A rratsaldeon eta ongi etorri guzfiei. Eskerrik asko bihotz bihotzez antolatu du gun ekitaldi honetara etorri zareten; Eusko Jaurlaritzaren ordezkariei, G ipuzkoako Foru Aldundikoei, O iartzungo A lkate jau n a eta udal zinegotzi guzfiei, eta gure lagunak, laguntzaile eta herri m usika zale zareten guzfiei. G aur niretzat oso egun berezi eta garrantzi tsua da. U rte askotako lan eta jardueraren ondo ren, am etsak zirenak eta geroago helburu eta erronka bilakatu ziren hasierako ideia eta gogoeta haiek errealitate berri batean bihurtu dira. Gaur, O iartzungo udalaren erabateko babesari esker, zuekin batera, “Herri M usikaren T xo koa” m odu ofizialean inauguratzen ari gara. M om entu hunkigarri eta zirraragarri honen aurrefik egindako urte askotako bide luzean m ota eta neurri askotako laguntzak izan ditut. B enetan laguntza asko eta ezberdinak izan ditut eta argi dago laguntza horiek ezinbestekoak izan direla honetara iristeko.

Juan Mari Beltran. (A rg. H M T )

B adakit ezinezkoa dela lagun eta laguntzai le izan diren guztiak hem en aipatzea. D enen artean zerrenda luze bat osatzen dute, luzeegia hem en orain izendatzen hasteko eta gutxi batzuk aipatzeko noia egin aukeraketa hori? • Laguntzak izan ditut zentro honetan gaur kontsultagarri dugun Soinu-tresna Bil dum a, Biblioteka, Fonoteka eta Irudi A rtxiboetako ondarearen osaketan lagundu dutenak. N ire inguruan ibili diren horiek ondo dakite zertaz eta zeinetaz ari naizen. A sko izan dira oporretara m unduko toki ezberdinetara joango zirela abisatzen zidatenak eta nik em andako enkarguz, edo em an gabe, bueltan herri m usika dis ko, liburu edo soinu-tresnekin etortzen zitzaizkidanak.

• Fonoteka eta Irudi artxiborako herriz-herri egindako herri m usika grabazio eta bil keta lanetan nirekin aritu direnak, pistak em an dizkidatenak, grabazioak pasa dizk id a te n a k ,... • Gure datu-baseetako fitxak egiten ham aika ordu sartu d itu z te n a k ,... • Soinu-tresna egiten eta zentro hau antolatzen lagundu d id a te n a k ,... • M aterial ezberdinak erosteko nire diru iturriak izan diren em analdietan nirekin jo tzen aritu d ire n a k ,... • E ta abar luze b a t , .... Guzti horretatik zer izan d a garrantzitsuena? Ezin d a esan, hau lortzeko eta honetara iristeko dena izan da garrantzitsua eta beharrezkoa. A sko bai, laguntzaile asko izan dira. B aina gai honetan ari garenez, bukatu baino lehen, bada guzti horien artean aipatu behar dudan laguntzaile berezia osatzen duten talde bat, nire familia. Eskerrak bai nire sem e-alabei eta bereziki azken hogeita ham asei urtetan nire bizi tza ibilbidean laguna izan den nire em azteari. G ure eguneroko bizitzan, lan egunak, aste bukaerak, gure oporretan eta bestelako bidaietan beti jasan behar izan dute nire zaletasun eta pasio hau. Jotzera jo an behar nue la, elkarrizketak egitera, estudiatzera, soinu-tresnak c ro ste rà ,... beti gure denbora anto latu behar izan dugu eta egokitu nire baldintza horietara. B atzuetan erraza eta atsegina egin zaie eta besteetan zaila eta neketsua. Eskerrik asko nirekiko izan duzuen pazientzia, zuei lapurtutako ham aika ordu horiengatik, zuen laguntzagatik eta bidai honetan hain bidelagun onak izan zaretelako. E skerrik asko nire ondoan izateagatik. Zuei eta aurretik aipatutako guztiei eskerrik asko bihotz bihotzez! E kintza honekin jarraitzeko gurekin izango ditugu H erri M usikaren T xokoak dituen bestelako laguntzaile eta babesleak, jadanik asko lagundu dutenak eta gaur beren partehartze zuzenarekin m om entu hau gurekin konpartitu nahi dutenak eta orain arte egin duten bezala hem endik aurrera berdin jarraituko dutela adierazi nahi digutenak. Jon B agues: Errenteriako Eresbil M usikaren Euskal A rtxiboko zuzendariaren partehartze honek garbi adierazten du erakunde honek gurekiko duen jarrera. Joaquín Díaz: U rueñako “C entro Etnográfico Joaquín D íaz” zentroko sortzaile eta zuzendaria. B era izan d a historia honetan nire m aisu, laguna eta gidarietako bat. Joaquín, gracias p or tu disposición y por la ayuda que m e has ofrecido siem pre que te la he solicitado. G racias de corazón por acudir a com partir con nosotros este m om en to y de ese m odo m ostrarnos una vez m ás que estás con nosotros. X abier Iragorri: O iartzungo A lkatea, O iartzungo udalaren ordezkari gisa. O iar tzungo udala izan da ideia, asm o, gogo eta am ets guzti hauek gauzatzeko behar izan dugun babeslea. 1995ko ekaineko bukaera aldean izan nuen lehen harrem ana. O rduan Jon Iñarra zen alkatea eta gogoratzen dut hogei m inutuko tartea nuela nire egitasm oa aurkezteko.

B at-batekoa izan zen aurkeztutakoaren aurrean alkateak jarri zuen interesa eta nik esandakoari em an zion garrantzia. H órrela hogei m inutu pasa zirela eta noia ondoren go hitzorduak atzeratzea agindu zuen eta bi ordu bete jarraitu genuen. Zentro honen geroko izan zitekeen kokapena, Iturriozko Dorretxearena, alkateak aipatu bazuen ere, m om entuz eta behin-behineko kokapena em an behar zitzaion eta horretarako bertatik deitu zuten udaletxeko herri-laneko arduraduna zen Joxe Kruz E zeiza “K axka” eta hile ra ondoren, alkateak aginduz, berak erakutsi zizkidan m om entu hartan gure proiektua kokatzeko udalak libre zituen etxe eta bestelako aukerak eta hórrela aukeratu genuen Ergoiengo E skola izandako “txoko” hau. H izlari hauen hitzen ondoren ekitaldiaren lehen zatiari bukaera em ateko zer egokiago zuzen-zuzenean herri m usika eta herri dantzez osatutako em analdi bat baino. Euskal H errian badugu ohitura bat, niretzat ederra dena, ez da gauza handia, xum ea da, agurtzeko erabiltzen dugun “A gurra” izeneko dantza eta orain zuek guztiak agurtzeko, ongi etorria em ateko eta eskertzeko balio dueña. H ori O iartzungo txistu taldeak eta E rrenteriako Jon M aia dantzari apartak eskainiko digute. Segidan pasa zaitezte soinu-tresnen erakusketa ikustera. Herri M usikaren Txokoa ren erakusketan egiten den lehen bisita ofiziala egingo duzue. B aina gaur ez egon denbora asko soinu-tresnei begira eta horien m usika entzuten, etor zaitezte beste egun bate an denbora gehiagorekin den dena lasaiago ikusteko. Soinu-tresnak ikusi eta euren m usika entzun, modu horretan herri m usikaren m undu hori hobeto ezagutzeko, balo ratzeko eta disfrutatzeko. Gaur festa honi behar den bezalako bukaera em ateko hem en bertan edukiko dugu U dalak eskainitako luntxa. Bertan ez da faltako zer ja n eta zer edan, eta Herri M usikaren Txokoa inaugurazio festa dela-eta ez da faltako gure lagunek eskaini diguten musika: - H em ani Eskolako “ttakun ttan ttakun” txalaparta taldeko txalapartariak, - H em aniko D ultzaineroak, - H ernaniko A lbokariak, - O iartzungo txistulariak, - Tapia eta L eturia trikitilariak O ngi etorri ! antolatutako ospakizun hau gurekin konpartitzera etorri zareten guztiei. E skerrik asko eta ondo pasa! E ta esandakoa, ekitaldi honi jarraipena em aten orain zuekin Jon Bagues.

Jon Bagues A rratsalde on Jaun A ndreok, A gintariak Benetako pozgarri zait une honetan eta hem en ekitaldi honetan parte hartzea. ERESBIL-M usikaren Euskal Arlxibotik gure agurrik beroena eta eskerrak gaur inauguratzen den zentro hau egitea lortu duzuen guziei. Eskerrak Oiartzungo Udalari hasieratik eman dion laguntza baiiotsuarengatik. Eskerrak lanean etalaguntzan aritu diren guztiei. Baino batez ere esker onak Juan M an Beltrani bere kabuz eta hainbeste urtetan herri m usikaren inguruan eram an duen lanagatik.

Jon Bagues.

(A rg. H M T ) B a dira berrogeita ham abost urte A ita D onostia gure aldetik jo a n zela. B era izan zen Euskal herri m usika ondarea aztertu zuenetako bat, handiena behar bada. H ör daude, guztiz baliagarriak, bere idazkiak herri doinuei buruz, instrum entuei buruz, berak lortu zuen zabalkundea herri doinuetan oinarrituz hainbeste harm onizazio idatziz eta kaleratuz. E ta batez ere hainbeste urtetan jaso izan zituen doinuen bildum a.

Ongi aski ezagutzen du Juan Mari Beltranek Aita Donostiaren Euskal Kantutegia, bera izan baizen argitarapenaren arduraduna, behin Aita Jorge de Riezu joan zitzaigunean. B iblioteka, fonoteka, irudi artxiboa eta soinu-tresnez hornitutako zentro honi bizitza luze eta osasuntsua opa diot bene-benetan. Q ueridos am igos. Un cordial saludo y nuestras m ás sinceras felicitaciones a todos quienes han hecho posible esta herm osa realidad del Herri M usikaren Txokoa. En nom bre del Archivo Vasco de la M úsica E R ESB IL debo agradecer fundam entalm ente a Juan M ari Beltrán el esfuerzo realizado a lo largo de m uchos años en recoger calladam ente cuanto acon tecía con los sonidos tradicionales de la m úsica en el País Vasco. R ecoger m aterialm en te, en instrum entos, m ediante grabaciones pero adem ás recoger m entalm ente los usos, giros y m aneras que de otra m anera y poco a poco a falta de nuevos m odos de transm i sión corrían peligro de pérdida. G racias al A yuntam iento de O iartzun, es decir al pueblo de Oiartzun por la entusias ta ayuda a un proyecto de un calado com o éste. G racias a Joaquín D íaz, porque adem ás de su presencia esta tarde, estoy seguro que ideas, aspectos y m odos que desde hace tantos años desarrolla en su m agnífico centro de Urueña, han servido tam bién para generar nuevas ideas y com parar otros proyectos, com o éste que hoy inauguram os. D esde E R E SB IL , que trabaja fundam entalm ente con la docum entación escrita y sonora de la producción de los com positores vascos nos enorgullece estar hoy aquí en el inicio de la andadura de un centro patrim onial com plem entario, dedicado a la m úsi ca tradicional.

Z orionak guzliei berriz ere, zorionak Juan M ari eta laguntzaileak, zorionak O iar tzun, eta desio bat gaurko erakunde berri iioni. H em endik urte batzuetara berriz ere antzeko ekitaldi bat eduki dezagula. G aur irekitzen dugun erakundearen liedapenaren egoitza berriarena liain zuzen. M ilesker

Joaquín Díaz P robablem ente es el R om anticism o el perío do en el que, de form a m ás abierta e intensa, se exterioriza, sobre todo por parte de un sector de intelectuales, el interés por lo localista y la curio sidad por lo diverso: a raíz de esa inquietud sur ge tam bién una adm iración exagerada por for mas culturales antiguas y, consiguientem ente, una alarm a ante su posible pérdida o deterioro irreversible. Los habitantes de zonas rurales, considerados com o recipiendarios de prim itivas esencias, se convierten de este m odo en objeto de estudio y, m ás aún, en individuos exóticos, en representantes escasos de form as de civilización ya m uertas aunque encastradas en una cultura aparentem ente superior y definitiva. Esta visión arqueológica de las form as de existencia rurales (que a lo sum o eran form as con una evolución Joaquín Díaz. diferente o m ás lenta que las urbanas) llevó a (A rg. H M T ) considerar globalm ente todo lo rústico com o pri m itivo y todo lo prim itivo com o “esencial” o auténfico. Esa teoría purista llega hasta nuestros días y nos proporciona una idea em pobrecedora e injusta de lo rural al no contem plar una de las características m ás intere santes de su cultura: la evolución. U no de los aspectos que, aparentem ente, diferencia m ás al individuo de hoy de sus antepasados, es la form a de entender y valorar el tiem po. N uestros abuelos concebían el tiem po com o m edida que señalaba y com putaba todos los acontecim ientos de la N aturaleza, por encim a de los hom bres y de las cosas. De este m odo, el ser hum ano estaba integrado en una enorm e rueda que, cíclicam ente, le obligaba a reconocer aspec tos o circunstancias “y a vistos”, tratando de penetrar su sentido oculto y sublim ando en ellos sus propias creencias. Periódicam ente, por tanto, tenía lugar una revisión de la vida cuya percepción transm itía al hom bre la ilusión de ejercer algún control sobre el tiem po y sus ciclos. Tal vez el m ayor error de nuestra sociedad estribe en creer que aho ra ese control es absoluto y que sólo existe aquello que som os capaces de conocer y com prender. El individuo de hoy está seguro de haber capturado el tiem po en clave científica y usa su m edida para calcular el espacio que puede recorrer o el rendim ien to que puede obtener en su transcurso. Hem os perdido la visión clásica en que C ielo y Tierra participaban para engendrar al Tiempo.

Los expertos en el estudio del ser hum ano y de su adaptación al m edio, suelen divi d ir los hechos que son motivo de su interés en dos grandes apartados: el de las creen cias y el de las técnicas. En el prim ero estarían las ideas y conceptos de uso com ún (for m ados a lo largo de dilatados períodos de tiem po), el lenguaje (com o vehículo de m ate rialización y com prensión de esas ideas) y los ritos y sím bolos (que se adscribirían al cotidiano existir a través de las costum bres y las fiestas). Las técnicas vendrían repre sentadas p o r los procedim ientos que el ser hum ano utihza para trabajar sobre los m ate riales que le rodean en su beneficio, así com o por las herram ientas o artefactos que usa para m odificar aquellos m ateriales. Q uienes se han dedicado al estudio de estos tem as en las últim as décadas encuentran una situación m uy sim ilar en toda Europa: el lengua je y sus form as se van em pobreciendo (vocabulario, expresiones, ideas) al dar más im portancia a la tecnología y desaparecen actividades y oficios artesanales al ser equi parados equivocadam ente con quehaceres o profesiones en las que los patrones fisca les están por encim a de cualquier consideración cultural. La cultura tradicional podría ser considerada, pues, com o el resultado de la acumula ción y transmisión de creencias y conocimientos con los que el individuo regula y mejora sus relaciones (con otras personas, con la naturaleza y el entorno, etc.). Esos conocim ien tos no sólo encierran un contenido útil sino que extienden su ámbito a la esfera de la esté tica, la filosofía o la antropología (formas artísticas, formas de vida, identidad, etc.). En nuestros días, e inm ersos todavía en esa aguda y prolongada crisis social en la que se quiso rom per con todo lo que representaba el pasado, cabría hacer algunas con sideraciones sobre la im portancia que puede tener en la cultura y form ación de un indi viduo el acercam iento a aquellos valores y conocim ientos. Al decir “cultura” entende mos los saberes que ese m ism o individuo adquiere consciente o inconscientem ente y que no sólo le ayudan a m ejorar su condición o su intelecto, sino que le integran ade cuadam ente en el entorno en que vive, dándole una personalidad y ayudándole a dife renciarse de sus vecinos. Para com prender cabalm ente aquella cultura, convendría estar de acuerdo en las siguientes premisas: 1. Los conocim ientos del pasado no pueden ser valorados hoy día negativam ente en su conjunto. C onviene saber que hay en todos ellos aspectos positivos y negativos. Una valoración equitativa, dando im portancia a su carácter -depurado por el m ism o uso y adaptación a los tiem pos-, pero condicionando su aceptación a las circunstancias, a las necesidades o al propio criterio, convencerá y acercará m ás a su conocim iento que cual quier fórm ula retórica con la que se quiera ponderar su uso. 2. Todos esos conocim ientos, que nacen con un prim er carácter universal generado por la capacidad de adaptación y m ejora del individuo, se plasm an luego en un lugar concreto y en una situación particular cercanas a ese m ism o individuo y le ayudan a identificarse frente a otros. Las costum bres y las creencias están en el origen del D ere cho o de la R eligión y van ayudando a crear a lo largo de la H istoria unas leyes o una liturgia que m ejoran la sim ple norm a consuetudinaria o el ritual primitivo. 3. Hoy día se dan las circunstancias adecuadas -técnicas, científicas y sociales- para perm itir que convivan fórm ulas antiguas, m ejoradas por el uso y el perfeccionam iento de sus contenidos, ju n to a los m ás increíbles avances tecnológicos, que facilitan la vida cotidiana y confieren al ocio la posibilidad de convertirse en ese período de tiem po que

le sirve al ser hum ano para el descanso pero tam bién para com plem entar la form ación integral que su propio trabajo no puede darle. D e estas consideraciones se desprende que son tres las iniciativas que la sociedad puede tener, en orden a la m ayor estim a y aprovecham iento de la cultura tradicional: valoración, preservación y difusión de sus contenidos. En cuanto a la valoración, sólo una educación adecuada podrá contribuir a una evaluación ju sta de nuestra deuda con el pasado y con quienes nos entregaron su trabajo m ejorado y sus conocim ientos here dados. Se im pone, pues, que esa idea esté presente de form a coherente a lo largo del proceso educativo de una persona, dando im portancia no sólo a la utilidad inm ediata de esa cultura, sino a su evolución histórica y al esfuerzo individual que contribuye ron a perfeccionarla. L os profesores y m aestros tienen en sus m anos el reto de dise ñar el sistem a educativo m ás deseable, contem plando la inclusión en la oferta didác tica de m aterias e ideas que ofrezcan una correcta com prensión de la sabiduría tradi cional. En un instrum ento m usical, por ejem plo, no se pueden aislar aspectos com o el sonido o el repertorio, de otros com o su técnica de construcción, los m ateriales con que se fabrica o la consideración social que alcanza quien lo toca. La visión parcial sin la ayuda de un contexto adecuado- de piezas u objetos de la tradición, suele aca rrear la pérdida de su m ejor aliado -el sim bolism o- y dificultar su interpretación y finalm ente su uso. En lo que toca a la preservación, corresponde a cada persona la responsabilidad de conservar los bienes y conocim ientos heredados fam iliarm ente y a las A dm inistracio nes la facultad de proponer al conjunto de la sociedad una legislación adecuada que contribuya a preservar y m ejorar el Patrim onio. Es im portante sin em bargo añadir que la “idea” de Patrim onio es previa y preceptiva para la eficaz aplicación de esas norm as. Sería absurdo conservar por obligación, desconociendo qué trascendencia tiene lo que se conserva. D esde el m om ento en que patrim onio significa “recuerdo de los antepasa dos” su concepto se am plía para abarcar no sólo m onum entos o piezas artísticas sino ideas, form as de vida y joyas del conocim iento. La aparente abundancia de esos m is m os conocim ientos o la dificultad para delim itar o discernir sus form as no son excusa suficiente para soslayar su catalogación ni, principalm ente, para desentenderse del fom ento y m ejora de al m enos los m ás selectos. Sería deseable, pues, un criterio cohe rente y autorizado en esa selección, para que el apoyo fuese efectivo y ejemplar. Por últim o, en lo que respecta a la difusión, la sociedad actual dem anda una actua ción decidida, tanto de la iniciativa individual com o de la adm inistrativa en m ateria de cultura tradicional. El apoyo ordenado a los conocim ientos tradicionales y sus form as, requiere tacto, valoración del pasado y visión de futuro. Y ese es, m e parece a mí, el sentido con que Juan M ari Beltrán y el A yuntam iento de O yarzun se enfrentan a la tarea de abrir este centro de docum entación. D ar un paso hacia delante pero m anteniendo siem pre el otro pie atrás para no perder el equilibrio. Term ino agradeciendo al A lcalde de O yarzun y a Juan Mari la oportunidad que me han dado de estar presente en esta inauguración e intento pagar de esta m anera tanto la deuda de am istad que tengo con este últim o, com o la prom esa que hice a la C orpora ción en su visita a U rueña de herm anar oficiosam ente nuestros dos centros de D ocu m entación.

Xabier iragorri, Oiartzungo alkatea A rratsaldeon eta ongi etorriak denok O iar tzungo txoko honetara; Lehenik eta behin, egun pozgarri honek ematen digun harrotasuna eta alaitasuna azaldu baino le hen, eskerrak eman nahi nizkieke bereziki egun hau posible egin duten guztiei: Juan Mari beraren lana eskertu behar da, noia ez, eta berari bezainbeste eskerrak hizketan aurretik izan diren Joaquín Díaz eta Jon Bagues-i: beraiek beren esperientzia eta ezagutzekin lagundu digute Txoko hau irekitzen. Eta bestetik, beren ekarpen ekonom ikoekin lagundu duten N iessen, A lcam po eta Euskalteleko ordezkariei ere eskerrak. O rain gauzatzen dugu irekitzeko eguna, orain arte em an dituzten laguntza horiek eta hem endik aurrera etorri beharko dutenak ere ongi etorriak izango dira. Xabier Iragorri. Eskerrak baita ere erakundeetako ordezkariei: (A rg. H M T ) Eusko Jaurlaritza nahiz Foru A ldundikoei, gaur hona etortzeagatik eta gure proiektua beraiei azaltzea tokatu denean eskaini duten arretagatik. Etorkizunean, proiektuan bazkide iza tea eta diru aldetik ere bertan inplikatzea espero dugu.

G aur O iartzunen erakusten dugun proiektua euskal herritarron izaeraren ezaugarriekin bat dator: ez da proiektu erraldoia, ez da ikaragarrizko zalaparta ateratzen duen horietakoa. B aina proiektu handia da guretzat eta Euskal H erriarentzat, soinua aterako duena gure ustez, eta batez ere herriaren sustraietatik bertatik sorturiko ekim ena da, egunez eguneko lan isilez gauzatua. O iartzungo herriarena egin dugu gaur proiektu hau, horretan ados jarri gara Juan M ari eta Udala, eta uste dut ados izango garela ere Euskal H erri osoari eskaintzeko eta Euskal H erri osoarena egiteko orduan. Proiektu hau O iartzungo herriarena egin dugu, eta era berean espero dugu herriare na izatea eta Euskal Herri guztiari irekitzea 2 oiartzuarron beste 2 proiektuok ere: Ahozko Literaturaren inguruan gure Juan M ari Lekuonak eskuartean darabilena eta Euskal L urraren eta G eologiaren inguruan Joxe A njel Torresek landu duena. H oriei ere tratam endu bera em ango diegu: gure aldetik laguntza eta azpiegitura gehiena eskaintzea, eta O iartzunen proiektu erakargarri eta berezien erakusleihoa iza tea: m useo txikiak eta biziak, herriari lotuak, Euskal H erriari eskainiak. G ure apustua euskal kulturaren aldekoa izan da betidanik O iartzunen. Etorkizuneko urratsetan ere ez gara bide horretatik urrunduko: prestatzen ari gara Iturriotzeko Torre Etxe zoragarri horren zaharberritzea. B ertan izango du kokalekua prestatzen ari garen beste proiektuak ere: O iartzungo kultur gai guztiak kudeatuko dituen Fundazioa, alegia, juridikoki asko lantzen ari garena. Bukatzeko, eskerrak em atea tokatzen zait berriro gurekin batera zaudeten gonbidatu guztiei. B ereziki proiektu honetan noia edo hala kolaboratu duzuen guztioi.

Jarrai dezagun euskal izaera langile liori gehiago lantzen, eta ia laster beste proiek tu hauek ere eskaintzeko m oduan gauden O iartzundik Euskal Herrira. M ila esker. A lkate jau n aren hitzen ondoren, Lartaun T xistularien m usikarekin Jon M aia Erren teriako dantzariak agurra eskaini zigun elkartutako guztiei.

Jon Maia dantzaria HM Txokoaren inaugurazio ekitaldian. (A rg. H M T )

Segidan, Herri M usikaren Txokoaren ateak zabaldu ziren ekitaldi honetara etorritako guztientzat eta soinu-tresnen Erakusketaren lehen bisita “ofiziala” eskaini zen.

Bukatzeko, ĂŹagun arteko oso giro onean Oiartzungo U dalak eskainitako luntxa izan zen herri m usikaz lagundurik, Ttakun-ttan-ttakun txalaparta taldea, Tapia eta Leturia trikitilariak, H em aniko D ultzaineroak, H em aniko A lbokariak eta Lartaun Txistulariekin.

Inaugurazio formala izan genuen baina ondoren ez zen festa giroa falta izan. Bertan, gure musikari lagunen parte hartzea izan zen garrantzitsuena festa aparta lortzeko.

Hemaniko Dultzaineroak HM Txokoaren inaugurazio ekitaldian. (A i^ . H M T )

Joseba Tapia eta Leturia HM Txokoaren inaugurazio ekitaldian. (A rg. H M T )

ETB eta 0 T B Telebistakoak bertan agertu ziren gure berria zabaltzeko. (A rg . H M T )

HM Txokoaren inaugurazio ekitaldiko luntxa mahaiaren inguruan. (A rg. H M T )

Gure lagun ospetsu batzuk HM Txokoaren inaugurazio ekitaldian: Jon Bagues, José Angel Arbelaitz, Fermin Leizaola, Joseba Tapia, Xabier Berasaluze “Leturia” , Xabier Landa. (A rg. H M T )

06-02. Oiartzungo eguna Inaugurazio ekitaldien bigarren eguna O iartzungo herriari eskainitakoa izan zen. Larunbatean, m artxoak bian, H erri M usikaren Txokoan “O iartzungo E guna” ospatu zen eta festa giroan O iartzungo herriari txoko hau erakutsi zitzaion. E gun horretako egitaraua hórrela osatu zen: G oizeko lOetan: D ultzainero, txistulari eta albokari taldeek O iartzungo auzoetan kalebuelta jo zuten. G oizeko 1 letan Herri M usikaren Txokoaren ateak zabaldu ziren oiartzuar guztientzat eta asko izan ziren gure txokora inguratu ziren bisitariak.

n1 '1 ■íi %

HM Txokoaren inaugurazioko Oiartzungo egunean erakusketa ikusten. (A rg. H M T )

B isitak egiten ari ziren bitartean, txokoaren plazatxoan, etorritako txalapartari, dul tzainero, txistulari eta albokari taldeek txandaka euren saioak eskaini zituzten arratsaldeko zortziak arte.

Oiartzungo txistulariak. (A rg. H M T )

Eguerdi partean, 14,30etan: m usika taldeetako m usikariek A uzokalte Elkartean bazkaldu zuten, elkarte honetako sukaldariek prestatutako bazkari ederra. Egun horretan jo tzen aritu ziren taldeak hauek izan ziren: O iartzungo Lartaun T xis tulari Taldea, H em ani M usika Eskolako D ultzaineroak, H ernaniko A lbokariak, Ttakun Ttan T takun T xalaparta Taldea eta O iartzungo Trikitilariak. Inaugurazioa egin ondoren, m artxoaren zortziaz geroztik, ostiralero eta larunbatero, era norm alizatuan gure zerbitzua eskaintzen hasi ginen.

07. HERRI MUSIKAREN TXOKOA ZENTROAREN ANTOLAKETA

m ..'jn ¡í

ítóv-

‘-v -iî^ A i ' - ^ r t S S j ■aíEjiii*

■ - ■-''

-C-içV ". '

-•.«ÄL

____ - rï^:

rtmniommiííHm .te K rm A >!í:45{A O isrm ^

Egutegiüy ordutegia eta langileak A urretik adostu genuen bezala 2002an inaugurazioarekin batera Herri M usikaren Txokoaren publikorako egutegia eta ordutegia honako hau izan zen: • Ostiraletan: 1 0:00-14:00/ 15:30-19:30 • Larunbatetan: 1 0:30-14:00/ 15:30-19:30 H erri M usikaren Txokoaren langileak: • Juan M ari B eitran Argiñena: zuzendaria. 3/5 lanaldi kontratuarekin. • K onkurtsoa eginez aukeratutako laguntzaileak: Juan M ari U rruzola eta A gurtzane A izpurua 2/5 lanaldi kontratuarekin. B isitak hartzeko, dokum entazioaren kontsultak erantzuteko eta kontzertuak, jard u naldiak eta bestelako ekintzak antolatzeko, langile hauekin eta ordutegi honekin hasi zen Herri M usikaren Txokoaren ibilbide ofiziala. 2003 urtetik aurrera astean egun bat gehiago irekitzen hasi zen honako egutegia osatuz: • O stegun eta ostiraletan: 1 0 :00-14:00/15:30-19:30 •L aru n b atetan : 1 0:30-14:00/ 15:30-19:30 Langileak: • A gurtzane A izpuruak H erri M usikaren txokoan zuen lana utzi egin zuen. • Juan M ari B eitran Argiñena, 3/5 lanaldi kontratuarekin. • Laguntzaileak: Juan M ari U rruzola 2/5 lanaldi kontratuarekin, eta 2003ko hasieratik Iñaki Eguren 3/5 lanaldi kontratuarekin. 2005eko hasieratik Joseba Zabaleta 3/5 lanaldi kontratuarekin bere lanpostua utzi zuen Iñaki Egurenen ordez. 2008 urte hasieratik HM T xokoak astean beste egun bat gehiagoz irekitzen ditu bere ateak honako egutegia-ordutegia osatuz: •A steazken, ostegun eta ostiraletan: 1 0:00-14:00/ 15:30-19:30 •L arunbatetan: 10:30-14:00/ 15:30-19:30

Langileak: • Juan M ari U rruzolak H erri M usikaren txokoan zuen lana utzi egin zuen. • Juan M ari B eitran Argiñena, 3/5 lanaldi kontratuarekin. • Laguntzaileak: Joseba Z abaleta eta O rkatz A rbelaitz 3/5 lanaldi kontratuarekin.

Zentroaren atalak Ergoiengo Eskolak em aten zituen aukerak eta jartzen zituen baldintzak kontuan har turik, m odu honetan antolatu genituen Herri M usikaren Txokoaren atalak: Beheko solairua

A e ro fo n o a k

M e n b ra n o fo n o a k

id io fo n o a k

K o rd o fo n a k

SARRERA

Lehenengo solairua

B ilt e g ìa

F o n o te k a L ib u ru te g ia

m u s ik a ta id e a k

Iru d i a rtx ib a te g ia

07-01. Soinu-tresnen erakusketa E rakusketan 400 tresnatik gora daude. H orien artean badira Euskal H erriko tres nak nahiz m unduko kontinente guztietakoak. Tresna horiek ikusteaz gainera, entzun ere egin daitezke hots (audio) sistem a baten bidez.

Erakusketa, atalez atal, hemen laburtzen den eran antolatua dago: Aerofonoak: Flautak, M ihien bibrazio bidezkoak (bikoitzekoak, bakarrekoak, libreak, akordeoiak, xirolarruak,...), Ezpainen bibrazio bidezkoak (tronpetak) eta A ero fono libreak. M enbranofonoak: M akilez nahiz eskuz kolpatuak (perkutituak), Igurtzitakoak eta A hotsaren bidez eragindakoak (m irliton delakoa). Idiofonoak: Zuzenean kolpatuak. E ra ez zuzenetan kolpatuak, Punteatuak (malguak) eta Igurtzi edo harraskatutakoak.

K ordofonoak: K olpatutako soka (perkutitua), Pultsatutakoa eta Igurtzitakoa. M usika taldeak E uskal herri m usìkan: Txistu taldea, D ultzaina-gaita taldea, Tri kitixa, R ondaila-estudiantina, M usika banda,... H ots-jostailuak: (Antolatzear. B itartean, sarreran behin behineko hots-jostailuzko bitrina bat jarri dugu). A lbokak egiteko tailerra: Erakusketaren txoko batean Jose Mari B ilbaok (18861977) eta Leon B ilbao (1916-1990) A rteako (A rratia-B izkaia) albokari ospetsuen albo kak egiteko tailerra, m aterial guztiarekin, jarri dugu.

' P

r - :

i^ i 1 '

] / 1 'M t

i '

•**

!;i

■

illil

Erakusketa. Aerofonoak eta menbranofonoak. (A rg. K ep a U g arle)

Erakusketa. Kordofonoak. (A rg. H M T )

07-02, Biblioteka M usika eta soinu-tresna herrikoiei buruz liburu, aldizkari eta era guztietako idazlanak daude. G uztira 5000 aletik gora. Herri m usikaren partiturak, bai editatu eta baita editatu gabeak ere. Herri musikari buruzko bibliografiaren erreferentziak.

Biblioteka. (A rg . H M T )

Liburu eta argitaratze aleetaz gain, bildum a zahar eta berriak. B esteak beste: Gure H erria, N azioarteko Eusko Ikaskuntza aldizkaria (RIEV ), Boletín de A m igos del País (ale batzuk), E usko Folklore urtekaria (A EF), C uadernos de Etnologia y Etnografia de N avarra, A uspoa bildum a, A uñam endi B ildum a, Kuliska Sorta (osatu gabe), T xistula ri (m usika, lehenengo aletik aurrera, bildum a osoa 1958-tik aurrera), D antzariak (bil dum a osoa). Revista de Folklore de Valladolid (bildum a osoa), Interfolk A ldizkaria (bil dum a osoa), Nassarre, Pastel (Toulouse-ko kontserbatorio okzitanoa), D astum (B reta ña), M úsica de RA IZ, Folkesì, Argia, N arria (M useo de A rtes y Tradiciones Populares, U.A. de M adrid), G aiteros de A ra g ó n ,... Espezializatutako hiztegi eta entziklopediak, M usika eta soinu-tresnen GROVE entziklopediak bezalakoak.

Biblioteka. (A rg, H M T )

07-03. Fonoteka Fonotekako apaletan, m usiken jatorrien, argitalpenen bildum en eta argitaletxeen arabera antolatutako herri m usika grabazioen bildum a, abestuak nahiz soinu-tresna ezberdinekin jo tak o grabaketak ditugu. A rgitaratutako Euskal H erriko herri m usikaren disko eta kasete-zinta zaharrak, orijin alak eta kopiak. B ertako eta m undu zabaleko herri m usiken argitaratutako 3500 aletik gora, LP, disko, kasete eta C D form atuetan. Abeslari eta soinujoleak diren em aileei zuzenean grabatutako eta editatu gabeko ehunka kasete, m agnetofoi zinta eta DAT zintak. Fonotekako bildum aren m aterialen artean besteak beste honako diskoetxeetako eus kal m usikaren bildum a zahar eta berriak daude: B aionako Euskal M useoa, Agorila, Colum bia, H erri Gogoa, C insa, Xoxoa, I.Z., Elkar... Segura eta L oiola irratietako Euskal M usika ondarearen grabazio batzuen kopiak. M unduko erakunde eta m usika editore ezberdinek argitaratutako herri m usika {dis ko, kasete, CD): Pariseko M usée de l ’H om m e-ko bildum a, U N ESC O -ko bildum a, Berlineko M useoko bildum a. A rm onia M undi, Edigsa, A lbatros, Le C hant du M onde, R adio France, Ocora, Arion, Folk-w ays, Sonifolk, Saga, Interfolk, Several Records, G uim barda, U ngaroton, A m iga, zenbait kasutan bildum a osoak, eta beste kasutan, soi nu-tresna eta herri m usikari buruzko ikerketetan interesgarriak diren aleak bakarrik. Fonotekan dugun m aterial guztiaren kontsulta eta erabilpenerako azpiegitura tekni koa dugu.

Fonoteka. (A rg. H M T )

07-04. Irudi Artxiboa Bertan, u n e askotan, herri m usika bilketetan egindako m ilaka argazki gorderik dau de. E ra berdinean, zuzenean film atutako ehunka bideo zintak, V H S, HI 8 eta M DV for m atuetan eta 8 m m eta 16 m m zine zinta gutxi batzuk ere bai. B estalde, ehunka VHS bideo zintak daude, batzuk guk edo beste batzuek zuzenean fílm atutako edo egindakoen kopiak eta gehienak argitaletxeek argitaratutako bildum ak. Irudi artxiboko bildum aren m aterialen artean besteak beste honako argitaletxetako bildum ak dauzkagu: Pyrene, P.V., D ivisa Ediciones, O iartzungo Udala, G eneralitat de Catalunya, Nava rra: Tradiciones y costum bres, Txalaparta Festa, ... B erria da Irudi Artxiboko CD R eta DVD form atuen atala. G ero eta gehiago da eus karri hauetan argitaratzen dena eta gordetzen dena. Irudi artxiboan dugun m aterial guztiaren kontsulta eta erabilpenerako azpiegitura teknikoa dugu.

Irudi Artxiboa.

07-05. Biltegiak

(A rg. h m t )

Soinu-tresnen bildum an Euskal H erriko eta kanpoko 1300 soinu-tresna inguru dau de. Soinu-tresnen bildum aren zati batekin erakusketa iraunkorra eta erakusketa m ugi korra antoiatu dira eta beste zatia (ikertzaileentzat bisitagarria) ordenaturik biltegian gordeta dago. Herri M usikaren txokoak antolatzen duen “Erakusketa m ugikorra” osatzen duten soinu-tresnak eta bestelako inform azio m aterialak biltegian gordeta daude. B iltegiko soinu-tresnak bi tokitan banaturik daude: ahal direnak bitrina azpiko arm airuetan, bakoitza sailkapen aldetik doakion bere gunean. Hau da m om entu hone tan biltegiaren aide eskuragarriena.

Erakusketako bitrinen azpiko biltegia. (A rg. H M T )

Biltegi handiena Landetxe parkingean U dalak utzitako bi lokaletan banaturik dago. B ertan dauzkagu soinu-tresna handiak eta bitrina azpian kabitzen ez direnak. B este toki egokiagorik lortzen ez den bitartean, Landetxeko biltegian gordetzen ditugu B ibliotekako zenbait aldizkari, astekari eta bestelako m aterialak. Bai eta gure â&#x20AC;&#x153;H erri M usika B ildum aâ&#x20AC;?ren saldu gabe eta banatzeko ditugun aleak.

Landetxeko biltegia. (Arg. HMT)

07-06. Tailerra Bi tailer m ota ditugu: l.-L e o n B ilbao (1916-1990) A rteako (A rratia-B izkaia) albokari eta albokagile ospetsua zenaren albokak egiteko tailerreko m aterial guztia. Tailer hau Leonen aita zen JosĂŠ M ari B ilbaok (1886-1977) osatu zuen. Tailer honetan alboka bat egiten ari zenean, bertan hil zen Leon Bilbao. Tailerra Leon B ilbaok utzi zuen bezala erabat m untaturik Erakusketaren txoko batean ikusgai dago.

Bilbaotarren tailerra H M Txokoan. (A rg. H M T )

2.- Herri M usikaren T xokoan tailer berri bat antolatu genuen, albokak, pitak, hotsjostailuak eta bestelako soinu-tresnak egiteko eta konpontzeko behar diren tres足 neria eta bestelako gauzekin. Bertan konpondu dira bildum ako soinu-tresna asko eta egin dira beste soinu-tresna batzuen erreprodukzioak.

Herri Musikaren Txokoko tailer berria. (A rg. H M T )

08. HERRI MUSIKAREN TXOKOAREN IBILBIDEA ETA EMAITZA

«♦ ' ¿a.

~ -.^ . ..X * '

s • s*^ ^ ^ ' " T

•« •.

vOJFmJi r.yi#jxie9W '!»iijáM M

^■_hoíár i5 .1 :,rta> i« e|Â ? , •« ■ « tlN fiö -

•^^W B i»w teh'iri'>»ï%ÎWWiiK'<Á1ifif<fe!íl'iftit' •• -.^r •'''" '-'

« 9 ^ ''

« **. *

Jp T T - . i / ' ^ ' - , •‘ c r t 'K - i

O iartzunen 1995ean aurkeztutako proiektua eta inaugurazioarekin H erri M usikaren T xokoa publikoaren aurrean m artxan jarri zenean aurreikusten genuena eta hartu genuen erroka kontuan harturik, atalez atal azterturik, sei urte hauetan izan dugun em aitza orokorra oso em ankorra izan dela esan dezakegu. H em en aurkezlen dugun gure jardueren txostena atal eta arlo ezberdinetan banatu rik dago; - Erakusketaren bisitak - Herri M usika K ontzertuak - Herri M usikaren Jardunaldiak, 6 urtetan finkatu den eskaintza - “Soinu-tresnak euskal herri m usikan” erakusketa m ugikorra - O iartzungo H erri M usika Eskola - HM B erriak B uletinak - H erri M usika B ildum a - Herri M usikaren Txokoaren “w w w .herrim usika.org” - Fonoteka eta irudi artxiborako bilketa lanak - D okum entazio zentroko ikerketa kontsultak - W knosys: Biblioteka, fonoteka, soinu-tresnak, irudi artxiboa - H M Z aieak Elkartea

08-01. Urte hauetan H M Txokoaren erakusketara egindako bisitak H erri M usikaren Txokoaren soinu-tresna erakusketan hiru m otako bisitak eskain tzen ditugu: b isita arrunta, bisita audio-gidarekin eta bisita didaktiko gidatua. E rakusketan eskaintzen diren bisita m ota guztien helburua bera da. B isitari bakoitzari berak behar duen m odu egokian eta bakoitzak nahi duen m ailan, herri m usikaren alderdi edo osagai hau erakustea. B isita arruntetan bisitariak bitrinetan soinu-tresnarekin batera tresna honen inguru ko inform azioak, argazkiak eta testuak dauzka.

A udio-gidarekin egiten diren bisitetan bisitariak bitrinetan ikusten den inform azioaz gain, soinu-tresna hobeto ezagutzeko, erakusketako soinu-tresna gehienen hotsa entzun dezake. Erakusketako bisita gidatuetan m ota guztietako hartzaileei herri m usika eta herri soinu-tresnak era didaktiko, ulergarri eta entretenigarrian aurkezten zaizkie. Ikastetxeetako eta m usika eskoletako ikasleei m usika klase teoriko, praktiko eta aktiboa eskaintzen zaie beraien m usika ikasketen osagarri. Soinu-tresnen m usikak hots (audio) sistem aren bidez entzuteaz gain, bisita didaktikoetan bitrinak ireki egiten dira eta bisita gidariak bertako zenbait soinu-tresna zuze足 nean jo tzen ditu. Bestalde, eta bisita tailer praktikoen gisa egiten denez, bisitaren zenbait m om entuetan taldekoek bertako soinu-tresnak jotzeko aukera izaten dute. B isita hauetan ez da kom eni izaten taldeko pertsonen kopurua 20 baino gehiagokoa izatea. B isitaren iraupena gutxi gora behera 90 m inutukoa da.

Bisitak urtez urte: 2002an Euskal H erriko eta kanpoko 2031 bisitari izan genituen. M ota, adin eta jatorri ezberdinetako bisitariak. Ikastola eta bestelako ikastetxeetako ikasleak, m usika eskoletakoak, m usikariak, euskaltegiak eta bestelako taldeak izan genituen gurekin. 2003an 2.188 bisitari izan ziren (2002an baino 170 gehiago). Guztira, H. M. T X O 足 KOA ireki zenetik, 4.218 bisitari. G uztira 99 talde gidatu izan ziren, horietatik 65 ikastetxeetatik zetozenak. Jatorriari erreparatuz, 43 G ipuzkoakoak, 10 B izkaikoak, 1 A rabakoa eta 11 N afarroakoak. B es足 te talde gidatuen izaera oso ugaria zen: euskaltegiak, m aisu-m aistrak, m usika eskolak, jubilatuak,... Solte etorri ziren bisitariak berriz 319 izan ziren, horietako 45 espainiar estatutik 6 beste estatuetatik (A lem ania, Irlanda, Italia eta Bretainia). Euskal H erriari dagokionez 185 gipuzkoar, 42 bizkaitar, 28 nafar eta Iparraldeko 13. O iartzuarrei dagokienez, 13 talde gidatu izan genituen 2003an, eta beste 53 lagun bisitari solte bezala. A dinaren arabera, 99 taldetatik 70 gazte edo haurrek osatzen zituzten, eta bisitari solteen artean berriz 121 izan ziren gazte edo haurrak 319tik. 2004an zehar 3.222 bisitari izan dira (2003an baino 1.034 gehiago). Guztira, H. M. TXOKOA ireki zenetik, 7.441 bisitari. Solte etorri ziren bisitariak 266 izan ziren. H orietatik espainiar estatutik 39 bisitari eta 19 beste estatuetatik (A lem ania, Italia, EEB B , Frantzia, A rgentina, Txipre, Puerto Rico). Euskal Herriari dagokionez 152 gipuzkoar, 37 bizkaitar, 5 nafar eta Iparraldetik 10 (EH tik guztira 204 bisitari solte).

Guztira 141 talde gidatuak izan ziren. Horietatik 106 ikastetxeetatik zetozen. Geografikoki 97 Gipuzkoakoak, 3 Bizkaikoak, 3 A rabakoak, J Baxenafarroakoa eta 2 Nafarroakoak. B este talde gidatuen izaera oso ugaria zen: euskaltegiak, m aisu-m aistrak, m usika eskolak, ju b ila tu a k ,..... O iartzungo 11 talde gidatu etorri zaizkigu 2004an. B este 30 oiartzuar etorri ziren bisitari solte bezala. A dinari dagokionez 141 taldetik 119 gazte edo haurrez osatuak. Bisitari solteen artean berriz 71 izan ziren gazte edo haurrak 266tik eta besteak helduak eta nagusiak.

2004-02-14. Zuberoatik Mixel Etxekopar eta xirulari joleen taldea. (A rg . H M T )

2004. Lezoko Institutua. (A rg. H M T )

2005ean zehar 2.914 bisitari izan ziren. G uztira, H. M. TX O K O A ireki zenetik, 10.355 bisitari. B eraz 10.000 bisitarien m uga gainditu zen. Solte etorri diren bisitariak 292 izan ziren. H orietatik espainiar estatutik 42 bisitari eta 17 beste estatuetatik (Zelanda B erria, Suiza, M exico, Japonia, Frantzia, Ingalaterra). Euskal H erriari dagokionez 233: 169 gipuzkoar, 25 bizkaitar, 3 arabar, 30 nafar eta Iparraldetik 6. G uztira 138 talde gidatu izan ziren. H orietatik 68 ikastetxeetatik zetozen. G eografikoki 63 G ipuzkoakoak, 2 B izkaikoak eta 3 N afarroakoak ziren. B este talde gidatuen izaera oso ugaria zen: euskaltegiak, m aixu-m aistrak, m usika eskolak, ju b ila tu a k ,..... O iartzungo 28 talde gidatuak etorri zitzaizkigun 2005ean. B este 44 oiartzuar etorri ziren bisitari solte bezala.

2005-06-03. Oiartzungo Haurtzaro haur eskolako taldea. (A rg. H M T )

A dinari dagokionez 138 taldetik 101 gazte edo haurrez osatuta zeuden. Bisitari sol足 teen artean berriz 95 izan ziren gazte edo haurrak 292tik eta besteak helduak eta nagu足 siak. A ipagarria d a bisita solteen kopurua igo zela 2004tik 2005era. 2006an zehar 3.028 bisitari izan ziren. Beraz, 2005ean baino bisitari gehiago etorri zitzaizkigun. Guztira, H. M. TXOK OA ireki zenetik, 13.383 bisitari. Solte etorri ziren bisitariak 338 izan ziren. H orietatik Euskal H erriari dagokionez 253: 199 gipuzkoar, 25 bizkaitar, 6 arabar, 13 nafar eta Iparraldetik 10. Espainiar estatuko beste puntuetatik 51 bisitari etorri ziren eta 24 beste estatuetatik (Suiza, Txile, Belgika, Frantzia, Alem ania, B retainia, EEB B , Irlanda eta Israel). G uztira 160 talde gidatuak izan ziren. H orietatik 76 ikastetxeetatik zetozen. Ikaste足 txe horiek, geografikoki, honela sailkatzen dira: 66 G ipuzkoakoak, 6 Bizkaikoak, eta 2 N afarroakoak.

Talde gidatuetan etorritakoak honela sailkatzen dira: 146 Euskal H erritik, 10 estatu espainiarreko beste puntuetatik eta 4 beste estatuetatik. Beste talde gidatuen izaera oso nabarra da: euskaltegiak, m aisu-m aistrak, m usika eskolak, ju b ila tu a k ,..... Oiartzungo 20 talde gidatuak etorri zitzaizkigun 2006an. B este 78 oiartzuar etorri ziren bisitari solte bezala. G uztira 482 oiartzuar etorri ziren. A dinari dagokionez 160 taldetik 94 gazte edo haurrez osatuta zeuden. Bisitari sol足 teen artean berriz 91 izan ziren gazte edo haurrak 338tik eta besteak helduak eta nagu足 siak.

2006-02-04. Galiziako Lalingo Conservatorio de M 炭sica Tradicional e Folque-ko taldea. (A rg. H M T )

2007an zehar 3.463 bisitari izan ziren. B eraz, 2006.ean baino bisitari gehiago eto足 rri ziren. Guztira, H erri M usikaren Txokoa ireki zenetik, 16.833 bisitari. Solte etorri diren bisitariak 304 izan ziren. H orietatik Euskal H erriari dagokionez 253: 182 gipuzkoar, 50 bizkaitar, 6 arabar, 9 nafar eta Iparraldetik 6. Espainiar estatuko beste puntuetatik 31 bisitari etorri ziren eta 20 beste estatuetatik (Suiza, Belgika, Frantzia, A lem ania, B retainia, B ritainia H andia, K anada, Irlanda eta Austria). G uztira 177 talde gidatuak izan ziren. H orietatik 102 ikastetxeetatik zetozen. Ikastetxe horiek, geografikoki, honela sailkatzen dira: 2 A rabakoak, 13 B izkaikoak eta 87 G ipuzkoakoak. Talde gidatuetan etorritakoak honela sailkatzen dira: 156 Euskal H erritik, 11 estatu espainiarreko beste puntuetatik eta 10 beste estatuetatik. Beste talde gidatuen izaera oso ugaria zen: euskaltegiak, m aisu-m aistrak, m usika eskolak, ju b ila tu a k ,.....

O iartzungo 11 talde gidatuak etorri zitzaizkigun 2007an. Beste 30 oiartzuar etorri ziren bisitari solte bezala. G uztira 190 oiartzuar. A dinari dagokionez 177 taldetik 121 gazteez edo haurrez osatuta zeuden. Bisitari solteen artean berriz 74 izan ziren gazte edo haurrak 3 I5 etik eta besteak helduak eta nagusiak. 2008an zehar, m aiatzaren bukaera arte, 1946 bisitari izan dira. B eraz, bost hilabete hauetan 2007ko aurreneko bost hilabetetan baino bisitari gehiago etorri zaizkigu. Guztira, H ER R I M U SIK A R EN TX OK OA ireki zenetik, 18.779 bisitari.

08-02. Herri musika kontzertuak Euskal Herri Musika eta kanpoko herri musika. Kontzertu zikloa H M zentroaren proiektuan honako hau agertzen da: Aldizka, H erri M usikaren Txo koak antolaturik egingo diren herri m usika abeslari, jo le eta taldeen emanaldiak. Komeniko litzake m aiztasun h o rifin k a tze a eta urtean behin, hiru hilabetean behin, hilero eta asterò m ota ezberdinetako herri m usika jardunaldi bilerak eta em analdiak antolatzea. B eraz gure hastapenetik garbi zegoen herri m usika sustatzeko aurreneko gauzetako bat jo leak eta entzuleak, egileak eta zaleak ongi uztartzen dituzten em analdiak antola tu behar genituela. H orregatik, inaugurazio ondoren 2002ko udaberrian ekin genion proiektuaren atal horren antolaketa jarduerari. Hasteko kontzertu hauen izaera, tokia eta m aiztasuna erabaki behar genuen. H erri M usikaren Txokoaren filosofia e ta jo e ra jarraituz, euskal herri m usika aurkez tu behar genuela garbi zegoen bezala, kanpoko beste herri m usika ereduak ezagutu behar genituela ere garbi genuen eta hórrela hasieratik kontzertuak bikoitzak izan behar zutela, bertako talde bat eta kanpoko beste batez osatutakoak, erabaki genuen. Baita kontzertu ho n etan aurrekoen lekukotasuna eta gaurko ekarpenen ezaugarri diren em aile zaharrak eta gazteak agertu behar zirela. Kontzertuetan m usika m ota ezberdinak aurkeztu behar ziren: instrum entalak, kantuak, dantzarako m usika, erlijioso kutsukoak,.... O rain arte egindako kontzertuetan adierazgarria da agertutako barietatea soinu-tresnetan, taldeetan, joeretan, estiloetan,... Euskal herri m usikan abeslariak, albokariak, pandero-joleak, txistulariak, xirulariak, dultzainero-gaiteroak, txanbelariak, trikitilariak, akordeoilariak, gitarra-joleak, b io lin -jo le ak ,.... Bizkaikoak, G ipuzkoak, Iparraldekoak, N afarroakoak, A rabakoak .... K anpotik etorritako abeslariak, m ota ezberdinetako gaita-joleak, dultzaina-joleak, gitarra-jole eta bestelako soka taldekoak, txistulari tipotako danbolinteroak, panderojoleak, akordeoi-joleak, zarrabete-joleak, rabelistak, ... Irlanda, Errioxa, Kantabria, A sturias, M oldavia, G alizia, K atalunia, A ragoi, Salam anca, Ibisa, M allorka, Valentzia, GazteJa, G askunia, Frantzia, B elgika, B iarno, Italia, P o rtu g a l,...

E ta beti, kontzertu ondoren, etorritako m usikariekin “M usika afari festa” antoiatu dugu. M usika, dantza, kantak, bertsoak,.... B akoitzak bere m usika, baita elkarrekin eta nahastuta egiten diren saio lib re a k ,.... M om entu ahaztezinak, onak eta atseginak pasa ditugu egindako afari ondoko saio horietan. H arrera ona izan du herri m usika zaleei H M T xokoak eskainitako m usika kontzertuen zikloak. H auek izan dira 2008ko m aiatza arte egindako 21 KON TZERTU BIKOIT Z A horiek:

2002ko U D A BE R R IK O K O NTZERTUA. 2002 ekainaren 01. O iartzungo A rozenatarrak T xistulariak. O iartzungo txistulari fam ili ospetsua elkarrekin txistuaren errepertorio zabal bat eskainiz. Errioxako O rquestina Tlirruntés. H ogeigarren m ende hasierako Errioxako herri plaza dantzak.

2002ko UDA K O K O NTZERTUA. 2002 uztailaren 06. Bigarren kontzertu honetan euskal herri m usika aldetik “LIZA R R A K O GAITEROA K ” talde ospetsua eta kanpokoaren partetik K antabriako arrabita-jole trebea den E ste ban B olado eta Virginia A rce eta B eatriz G arcía “Torrelavegako Pandereterak” izan genituen.

2002ko U D A ZK E N E K O K O NTZERTUA. 2002eko U rriaren 19. Hirugarren kontzertu honetarako Baztango Xulubitariak izeneko txistulari taldea izan zen euskal herri m usikaren ordezkaria eta kanpokoaren partetik Valentziako Josem i Sánchez eta Antonio De L a Asunción bikoteak inguru hartako akordeoi diatonikoa eta dol 9 aina-tabaiet taldeen m ota eta estilo ezberdinetako doinuak aurkeztu zituzten.

2002ko N E G U K O K O NTZERTUA. 2002ko abenduaren 28. L augarren kontzertu honetarako Euskal herri m usi ka aldetik O iartzungo Joxe L asa “A zerigorri” (Soinutxikia) eta Joxe L ekuona “D ukatene” (panderoa) bikote beteranoa izan genuen. Kanpoko taldea G askoniako B audointarrek osa tzen duten hirukotea. Talde honek “Z arrabete tradizionaletik garaikidera, klasikotik igarota” izenburuko em analdia eskaini zuen.

2002ko HM Neguko Kontzertuaren kartela.

IK A R EN TX O K O A '

2003ko U D A B E R R IK O K O N T Z E R T U A . 2003ko m a rtx o a re n 29. F lavio R . B en ito e ta P ab lo P u m a ra d a Z a ra b o z o . A sturieseko gaita eta perkusioak. Em analdi honetan bi m usikari hauen eskutik A sturiaseko herri m usika tradizio naleko zenbait ale entzun genituen. J e a n M ixel B ed ax a g ar, M a id e r B e d a x a g a r e ta M ikel U rb e ltz . Zuberoako kantu eta dantza doinuak. K antuak Jean M ixelek eskaini zituen eta M aider B edaxagar bere alabaren laguntza izan zuen. D antza doinuak berriz J. M. B edaxagarrek txirula eta ttunttunaz eta M ikel U rbeltzek arrabitaz jo zituzten.

2003ko U D A K O K O N T Z E R T U A . 2003ko u z ta ila re n 5. “D u ltz a in a B iz k a ia n ” em analdia Javi Santam aria (dultzaina) - A gustin A lonso (danborra) jo le bizkaitarren eskutik. H ona hem en eskaini ziguten errepertorioa; Errom eri doinuak, hain zuzen, jotea, porrusaldea eta m artxea, baina baita zenbait pasodoble, baltsa, polka eta bestelakoak ere, dultzaineru zaharrengandik jasotako doinuak. C o b la d e T res Q u a rta n s (M itja C o b la) D e L a C iu ta t. B artzelonako G aldric San tana (Kornam usa, X irim ia, Bajoi tenorra eta zuzendaritza) eta Ferran M iquel (Xirim ia, Flabiol i tam borino) m usikoek osatua. Taldeak eskainitako errepertorioa oso zabala izan zen. Lurraldez (A ragoiko Koroaren hedapen historikoa) nahiz kronologiaz. Lan hau guztia, ikerketen bidez egin da, organologikoak zein artxibokoak, eta batzutan lekuan lekuko bilketa eginaz. H orrek ez du galarazten m usika egungo gertakaritzat lantzea, eta honela, gure garaion isla daram aten konposizio berriak ere interpretatu zituzten tartean.

2003ko U D A Z K E N E K O K O N T Z E R T U A . 2003ko U r r ia re n 18. M a n u e l S o rz a b a l (akordeoia) eta E u seb io A lk ain (pandero eta txaram elak) Hondarribiako bikotea Euskal H erriaren ordezkari. Plaza dantzak izan diren piezaz osatutako errepertorio zabala eskaini zuen bikote honek: fandangoak, arin arinak, biribilketak, jotak, jauziak, baltsak, jabak, habanerak, boleroak, tangoak,... D iego E sco lan o , C a ro lin a I b o r e ta U rs u la Solaz. A ragoiko herri m usikaren erakusgarri bikaina. Gitarrak, chicotén, gaita de boto, ahotsa, danborra, panderetak, pitoak, eta abar jo az A ragoiko herri m usikaren aurkezpen oso zabala egin zuten.

2003ko N E G U K O K O N T Z E R T U A . 2003ko a b e n d u a re n 28. A n to n io S an ch ez M a rtin . M aillo-ko (Salam anca) tam borileroa. U rterò jo tzen du M ailloko festetan, plazako dantzaldietan nahiz ofizio erlijiosoetako “toque” edo joaldietan, hala noia errom eria eta ezkontzatan.

K ontzertuan honako m usika eta dantza m otak eskaini zizkigun: G aztelako dantza tipikoak, Jotak, Fandangoak, “B ailes Picaus”, “B ailes Serranos”, “P asacalles”, M eza O fertorioa “ Urretxindorra bere bertsoetan” em analdia entzun eta gozatu genuen Jon Enbeita eta O ihane Enbeita M uxikako bertsolari-kantarien eskutik. Kepa E nbeita “U rretxindorra” bertsolari aberatsa zen, ez letren aldetik bakarrik, bai ta doinu eta neurri berezien aldetik ere. B adira berak bakarrik erabiltzen zituen doinuak eta gaur ere gutxi ezagutzen direnak, are gutxiago erabili. “U rretxindorra bere bertsoetan” em analdia, esperientzi berri bezain aberatsa izan da, pertsona baten izaera bere bertsoen bidez em ate hau, edo liburu bat kantatuz irakurtze hau.

2004ko U D A BE R R IK O K O NTZERTUA. 2004ko apirilaren 3. B itoriano L oiola Iriondo “O spas” soinujolea eta Joxem ari A stiasaran panderojo lea izan ziren euskal herri m usikaren ordezkari bikotea. Euskal errom eri zaharretan entzuten ziren dantza m ota askotako doinuak eskaini zizkiguten em andako saioan. G iro aparta jarri zuten A uzokalteko aretoan.

Bitoriano Loiola Iriondo “Ospas”, soinujole - Joxemari Astiasaran, pandero-jole. (Arg. HMT)

G aliziatik O s M iñotos gaita-jole laukotea. Eskualde bakoitzeko jatorrizko erreper torioa interpretatzeko garai batean erabili ohi ziren gaiten tonalitateak erabili zituzten. G aliziako herri m usikako erritm o esanguratsuenek osatutako ibilaldia, eta hauekin, urteen jo anean m usika horretan txertatu zirenek, talde tradizionalen soinu tankeran era bat bam eratuak.

Galiziako Os M iñotos taldea. (A rg, H M T )

2004ko UDAKO K O NTZERTUA. 2004ko ekainaren 26. M onttetarrak: M anuel, M arisol eta Elena Sudupe A zkoitiko M artirietako M ontte baserriko dultzaineroak eta A girretxetarrak: Errezilgo A girretxe ospe handiko dul tzainero fam iliako Konstantino, E ugenio eta Edurne Agirretxe. Bi talde hauek garai bateko G ipuzkoako dultzaineroen errepertorio zabala eskaini ziguten. I\irla ch (Irlanda). D onai T hom pson, A lan Griffm eta Juanjo O txotorena. Turlach taldeak kantu eta soinu-tresnatarako doinu herrikoiak eskaini zituen, baita estilo zaharrean egindako doinu berriak ere. Eskozia eta Ingalaterrako kantu herrikoi batzuk ere tartekatu zituzten beraien em analdian.

2004ko U D A ZK E N E K O K O NTZERTUA. 2004ko urriaren 9. T xanbezpel Taldea. Talde honek “Txanbezpel” izena du, izen hori bi hitzez osatua da: txanbela da erabiltzen duten m usika tresna, ezpelez egina. G ainera, beraien biltokia Ezpeletan dute. P aco Diez. G aztela-Leongo M usika Tradizionala. Valladolideko abeslari famatu honek bere herriko era askotako herri m usika eta kanta sorta eskaini zuen.

2004ko N E G U K O K O NTZERTUA. 2004ko abenduaren 18. Pako E skudero eta A sentsio B arrenetxea (O iartzun - H ernani). O iartzungo akor deoi eta H ernaniko batería joleekin gure inguruko 20. m ende erdialdeko plaza-dantza errepertorioa ezagutzeko eta gozatzeko aukera paregabea izan zen. Xeremiers de Son Roca (Mallorca, Balearrak). Tomeu Camps: Xeremies i flabiol. Pere Joan Martorell: Flabiol i tamborino, Flabiols, Xeremies, flauta de canya, tamborinos i per cusiones. Balearretako herri m usika bizi bizian ezagutzeko aukera paregabea izan genuen.

2005ko U D A B E R R IK O K O N T Z E R T U A . 2005eko a p irila re n 23. Enrique, A na eta Valentin. F altzesk o J o te ro a k (N afarroako Erribera). Jotero hauek ezagutu dute aurreko joteroen belaunaldia eta haien kantu saioak en tzunez ikasi zuten. H órrela eta aurrekoei lekukoa harturik tabernaz taberna, plazaz pla za eta kalez kale jo tak kantatzen hasi ziren 17 edo 18 urterekin. K ontzertuan garai hartako eta berriagoak diren jo tak entzuteko aukera izan genuen, ahots hutsez, bakarka edo bikotez, eta gitarrarekin lagunduta. J u a n A lfonso F e rn á n d e z G a rc ía e ta E v a T eje d o r M ie r (A sturias). L a zanfona: sones, cantares y bailes de los ciegos. 40. ham arkadaz geroztik, itsuek aspaldiko beren koplari lanbidea lotería saltzailearenarekin elkar trukatu zutenetik, hain zuzen ere, ez da kalean entzuten m usika m ota hau baina kontzertu honetan gogoratzeko aukera izan genuen.

2005eko U D A K O K O N T Z E R T U A . 2005eko u z ta ila re n 2. Juan A rriola eta Juanjo Otxandorena: Euskal herri m usika “biolinatzen” J u a n A rrio la : Biolina, J u a n jo O tx a n d o re n a : B ouzoukia. XX. m ende hasieran gure herri m usikatik desagertu bazen ere, dokum entu zaharretan garbi agertzen d a eus kal herri m usikan biolina oso erabilia izan dela. G aur egun, badira gure artean herri m usika jo tzen duten biolin jo le gazteak eta horietako bat Juan A rrióla dugu. M endaroko biolin jo le trebe honek aide batetik form akuntza akadem ikoa du eta gaur egun D eba eta M utrikuko M usika Eskoletan biolin irakaslea da. B estetik beti izan du herri m usi karekiko zaletasuna. B era izan da A lboka euskal m usika taldearen biolin jo lea azken urtetan eta talde horrekin bi disko grabatu ditu: “Bi beso lur” (1998) eta “L orios” (2001 ). Beraz, ondo ezagutzen du gure herri m usika eta kontuan hartzekoa da gure doi nu zahar horiek jotzerakoan em aten duen jo e ra berezi eta aberatsa. Juan A rriolak eus kal herri dantza doinuz osatutako errepertorioa eskaini zigun. G a la n d u m G a lu n d a in a (Portugal). Terras de M irandako herri m usika. G alandum G alundaina M irandako M usika Tradizionaleko taldea eta izen bereko Elkarte K ulturala 1996. urtean jaio ziren, Terras de M irandako ondare m usikala, dan tzak eta hizkuntza jasotzeko, ikertu eta ezagutarazteko asmoz. Taldeak lehenagoko m usikarien belaunaldia gazteagoa den belaunaldiarekin lotzen du eta hórrela, urteetan galtzeko arriskuan egon den tradizio m usikal aberatsaren jarraipena ziurtatzen du.

2005eko U D A Z K E N E K O K O N T Z E R T U A . 2005eko u r r ia r e n 22. Arantxa, A inhoa eta M aider. A n sa A h iz p a k (A ranoko abeslariak) Aranon, N afarroan jaio ak hirurak, txikitatik izan dute euskal kantuaren zirrikituetan arakatzeko gogoa. A hizpak izanik, gustuko dute elkarrekin abestea. N afarroako euskal kantu txapelketan hasi zuten beren ibilbidea gaztetxo zirelarik. B ertan lortutako garaipenek euskal kantu zahar eta berriak uztartuaz aritzeko indarra em an izan die.

B atik bat pianoa eta gitarra lagun hartuta euskal kantua, bere zabaltasunean izango dute kantaldiaren oinarri. Zein atsegina den kantuan egitea. Lagunartean, ospakizunetan, jai-giroan... edonola bilduta ere. E uskalduna eta kantaria izatea gauza bera dela entzun izan dugu harroharro. K antaldi honetan, esandako hau errealitate bihurtu zuten. G aiteros de M orella (Castellón). 2002.an M orellako gaiteroak Elkarte Kultural gisa eratzen dira, U dalarekin akordio baten bidez gaiteroaren biziraupena ziurtatzeko eta m usika eskolan sartzeko, José Vicente C astel irakasle m oduan hasten delarik. M orellako festetan hartzen dute parte: San Julian , San A ntonio, V allivanako E rrogatiba, C orpus F esta, A buztuko A m abirjina, auzoetako eta grem io ezberdinen festak,... E sk ualdeko beste herrietara ere jo a te n dira: O rteils, C hiva de M orella eta abar. A tal honetan bereziki aipagarriak dira “Las F iestas S exenales” delakoak non grem io bakoitzak bere prozesioko dantza ateratzen duen, bere dultzaina eta danborrarekin. G aur egun taldean 30 bat pertsona ari dira, nahiz eta O iartzunera ham ar bat inguru etorriko diren.

2005eko N EG UK O K O NTZERTUA, 2006ko otsailaren 2. Joxan G oikoetxea. A kordeoia euska! herri musikan. Euskal m usikari ezberdinek akordeoirako sortu, m oldatu eta interpretatu duten erre pertorio inguruan ibilbidea. Euskal herri m usikaren erritm o eta doinuak. D uo Paris-Lazarevitch. D om inique Paris et François Lazarevitch: m usette baro que et cabrette X V II eta X V III m endetan zehar, frantzian, xirolarruari izugarrizko bultzada em aten diote egileek, jo leek eta konpositoreek batera, beraien asm oa “m usette” soinu-tresna kultu bihurtzea delarik, flauta edo biolinaren m aila berberan jarriz. X IX . m endean berriz, Parisko A uverniarren artean “cabrette” sortzen da. Soinu tresna honek xirolarru barrokoaren egitura fisikoa m antendu arren (auspoa, zakua eta kaja), jo tzek o era eta sonoritate erabat ezberdinak ditu. K ontzertuak bi zati izan zituen:1.- Bi “m usette”-ntzako errepertorio barrokoa. D antzak jotzeko D om iniqueren trebeziak aide batetik eta jotzeko antzinako eran Françoisek daukan ezagutza sakonak bestetik ahalbideratuko zuten errepertorio hau, bere xarm a osoaz, berraurkitzea. 2.- Bi “cabrette”entzako A uverniako errepertorioa. Pikatuen erritm o indartsuak eta doinuen aldaketek sortutako em aitza ez ohikoa eta harrigarria gertatuko zitzaigun.

2006ko U D A B E R R IK O K O N T Z E R T U A . 2006ko a p irila re n 8. J o n B e rg a re tx e (abeslaria - O iartzun). O iartzungo kantu zaharrak. K antagintzan 1983 inguruan hasi zen eta bi edo hiru euskal m usika taldetan abesla ri eta gitarra jo le aritu ondoren A zala euskal folk taldean sartu zen. Talde honetan 1986tik 1988ra abeslari eta gitarra jotzen aritu zen. Talde honekin “Zaldiko m aldiko” diskoa egin zuen (Elkar; ELK 150; 1987) eta urte horietan kontzertu asko eskaini zuten Euskal H errian eta kanpoan: M adril, G uadalajara, A lem anian, P a r is ,... 1989an bakarlari gisa hasi zen eta urte hartan Euskal H erriko K antu Txapelketa ira bazi zuen, bere ahotsa eta gitarrarekin, tresnaz lagunduriko bakarlariaren arloan. Finala Z uberoako Iruri herrian ospatu zen eta saio horrekin diskoa argitaratu zen (Etxahun Iruriren herrian ekainaren 25ean; Euskal K antu Xapelketa). D u lza in e ro s d el B ajo A ra g ó n (B arucas d ’A güerro). K ontzertu hau BARUCAS D 'A G Ü E R R O bere diskoan oinarrituta egon zen berezi ki. B ere osagai nagusiak, m usikari berriak, soinu-tresna zahar-berriak, perkusioak eta ahotsa berrindartuak beste sustraidun m usiketara irekiera, harm onia berriak eta m usikarien heldutasuna. G uzti horrekin landuko dira polkak, pasodobleak, baltsak, “perico nes”, m artxak, “m ayos”, errom antzeak. A ste Santuko jo a ld ia k ,... kantu eta soinu-tres na tradizionalekin.

2006ko U D A K O K O N T Z E R T U A . 2006ko u z ta ila re n 1. A in tz in a ta ld e a (Euskal Herria). Lau adiskide m usikarik filosofatzeko, txisteak kontatzeko eta m aite duten m usika jotzeko geratu nahi dute, dauzkaten beste m usika proiektuei denbora pixka bat kenduta. G uztiak biltzeko eguneko une bakarra goizeko bederatziak direla ikusita asteroko gosari saioei ekiten diete, hasiera batean lagun baten etxean, hurrengoan beste batenean eta abar. Bakoitzak, ekarpen filosofikoa eta soinu-tresnaren bat eram ateaz gain opilak, kruasanak, pastelak eta ogi exotikoak ere jartzen ditu m ahai gainean, pixkanaka gizentzen doazelarik. H órrela aurkeztu zuen A intzina taldeak bere burua. E rrio x a k o g a ite ro a k . Fernando Jalón (gaita eta gaita de bota) eia Javier Soldevilla (tam bor). B ikote m usikari honek urte batzuk daram a dagoenez gero Errioxako ja i ospakizunetan irauten duten ohiko dantza erritualak laguntzen. H auetara urterò joateak eta ber tako jendearekin aritzeak handitu dute beraien errepertorioa, zenbait eskualdetan egin dako jaso k eta lanak bezala. A lto Lezako C am ero Viejón esate baterako, azken gerra zibiletik aurrera baztertutako doinu zaharrak bildu dituzte, bertako m usikari eta dan tzari zaharrengandik. Kontzertu honetan Errioxako dantza erritualen m usikak eskaini zituzten. O satutako panoram ika zabal horretan C am ero Viejoko doinu zahar horiek eta R ioja A ltako beste batzuetaz gain, XX. m endearen hasieran, A lto N ajerillan bazterturik geratu zen bota ^do gaita de botaz jo tak o doinu batzuk ere entzun genituen.

2006ko UD A ZK EN EK O K O NTZERTUA. 2006ko urriaren 28. Iruñako udal txistulariak. Iruñako U dal Txistu B anda 1942an sortu zuen bertako U dalbatzak, baina m endetako tradizio luzea zegoen horren atzetik. Udal A rtxibategian badago Sanferm inetako festak flauta eta danbolinez alaitzen zuten m usikari ugariren berri XVII. m endetik aurrera. G aur egungo U dal Txistulari taldeak tradizionala den osaketari eusten dio, hau da: bi txistu, silbotea eta atabala. Taldeak balere bost kide dauzka 1974tik aurrera, bere betebeharrei hobeto ekiteko. Udal txistulariek Iruñako nortasuna m antentzen laguntzen dute eta oso presente daude birlaren bizitzan, urterò ia 80 em analdi eskaintzen dituztelarik ohiko program azioan.

Iruñako udal txistulariak HM Udazkeneko Kontzertuan. (A rg. H M T )

21 botoi (soinu diatonikoa - B elgika / Katalunia). M arinette B onnert belgiarrak eta Pere R om ani katalanak, Vienan elkar ezagutzeaz gain m usika bikotea osatu zuten. Toki egokia zen horretarako, bertan asm atu baitzen akordeoi diatonikoa 1829an. B otoidun soinu-tresna txiki hark oso ondorengo ezberdi nak izan zituen: botoidun edo tekladun krom atikoak, kontzertinoak, bandoneona... Oso azkar zabaldu zen eta hórrela, gaur egun, tresna honen tradizioak Portugalen, Frantzian, Italian, Euskal H errian, Ingalaterran, A ustrian, Belgikan, Katalunian, aurki ditzakegu. 21 botoi bikotean horietako bi tradizio batzen dira, m usika giro ezberdinetan “hazitako” bi soinu-tresna ia berdinen bidez. O so eroso dabiltza elkarrekin K ataluniako errepertoria (m arxes, jotes, xotis, rum bes) eta B elgikakoa (anglaise, schottische, chapeloi-

se) jotzen, bidean topatutako beste kultura rausikalak (Frantzia, Italia, Euskal Herria) uztartuz eta bikoteak berak, beti era tradizionalean, sortutakoak ahaztu gabe. 21 botoi, 21 botons, 21 boutons edo 21 K nöpfe dira taldearen izenak kontzertuak em an dituzten herrialdeen arabera.

2006ko N E G U K O K O N T Z E R T U A . 2007ko u r ta r r ila r e n 13. J u le n B eg o ñ a, J o s u L a n d e ta e ta A sier A rro y u e lo (alboka, panderoa eia kantua). H irukote honek albokarien errepertorio zaharra eta berria eskaini zizkigun. K on tzertuan honako abestiak jo zituzten: Puntepioa, Leonen jo ta, Leonen porrusalda, M auriziaren kantaren “txikitsuterik” bertsioa, Tarzanen kalejira, “A m a zureak neuri”, Julenen jo ta bi, M ikel Laboaren “m artxa baten lehen notak” Ibon K oteronek m oldatua, J. M. Beltranen fandango pare bat, “D ringilin dango” eta abar. S u o n i d ella te rr a . Alessandro M azzioti: zam pogna, surdulina. G ianluca Zam m arelli: ciaram ella, chitarra battente eta ahotsa. Z am pogna italiarra, sakratua eta profanoaren artean. Festa, erritoa, kantua eta Italiako zenbait herrietako m usika tradizionala aurkeztu zuten kontzertuan. Nekazal-artzain m unduko soinu-tresnen artean nagusia den zam pognaren aintzinako hotsa eta horren bidez tarantelak, saltareliak eta kanta erlijiosoak entzun genituen.

2007ko U D A B E R R IK O K O N T Z E R T U A . 2007ko m a ia tz a re n 12. In a z k i T aldea. Euskal herri dantzak eta plaza dantzak. Talde honetako arim a lapurtar m usikari batzuk dira eta gero nafar m usikari pare bat hurbildu zaizkie. U rtean zehar m ota ezberdinetako saioetan parte hartzen dute: inauterietako desfileak, kabalkadak, besta berri, herriko jaietan eta ezkontzetan dantzarako m usika, kantu bazkarietan eta abar... Zubietan, Iturenen, A riz k u n e n ,... Taldea m usikari hauek osatzen dute: K ristian B orda (soinua), Jose A ngel Elizalde (soinua), M intxo G araikoetxea (xirula-Tronpeta), B attite G arat (trom peta), Sebastián Othaburu (bibolina) eta Paxkal Saintestebe (Perkusioa). Saio honetako program a, urtean zehar jo tzen dutenaren laburpen bat izan zen: martxak, fandango, arin-arin, kantu zaharrak, kontradantzak... D an i G a rc ía d e la C u esta. A sturiaseko bandurria kontzertua. Dani G arcía de la C uestak A sturieseko bandurriaz gain biolina tradizionala, gaita, harpa, gitarra, flautak eta perkusioak ere jo tzen ditu. D antza tradizionala ere ondo eza gutzen du eta gai hauei buruz hitzaldiak em aten ditu. Herri m usika, dantza eta etnografiari buruz, zenbait idazlan argitaratu ditu, horien artean bandurriari buruzko ikasbide bat. K ontzertu honetan kantuak, errom antzeak, kopiak, dantzak, jo tak eta “asturianadas- m otako piezak eskaini zituen.

2007ko U D A K O K O N T Z E R T U A . 2007ko u z ta ila re n 21. J . M . B e ltra n L u is e ta J . M . A s tia sa ra n . Errom erietako dantza doinuak.

IKAREN TX OK O A

A stiasaran anaiak eta Juan M ari Beltran, Euskal H errian garai batean erabilia izan den soinua eta dultzai naren taldea osatuz, aurreneko aldiz elkarrekin 1984an Tolosako inauterietan jo zuten. G eroztik, eta gaur arte, bide luze bat egin dute elkarrekin. F o rm a tia F lu e ra s. Basarabiako m oldaviar lurraldeko musika. FORWkTÌÀ FLUERAS <

Tronpeta: Ghenadii Boldisor, B iolina: Pavel Tiganas, A kordeoia: Daniel O larasu Talde honetako kideak m oldaviar etorkinak dira eta Logroñon elkar ezagutu dira, han bizi direlarik. Basara biako herri m usikako hainbat erritm o eta doinu m ota era kutsi ziguten: Sirba, Hora, Batuta, Polca, Doina, Hostropat, Geam parale, Gopak, Banatane...

2007ko HM Udako Kontzertuaren kartela

2007ko U D A Z K E N E K O K O N T Z E R T U A . 2007ko u r r ia r e n 6. Ir u ñ a k o g a ite ro a k . N afarroako G aitaren aurkezpen orokorra. Talde honek esparru ezberdinetan landu eta jorratu du gaita: tresna, jo le eta m usi karen ikerketa eta inform azio bilketa, gaitero gisa, gaita hezkuntza, gaitak egiten, m usi ka egileak,.... A n to n i M a ri e ta J o se p M a r ia C a rd o n a . Eivisako herri m usika. Bi m usikari hauek Eivissan ja io ziren 1978an eta m ajisteritzan daude diplom aturik. Biek hasi zuten beren ibilbidea 1987an, “C olla de Sa B odega” taldean dantzari eta m usikari gisa. Biak ere “Sonades d ’Eivissa i Form entera a I’escola” iiburuaren egileak dira. Kontzertu honetan hiru zuloko flauta zuzena, castanyoles eta xerem ia erabiliz, honako errepertorioa aurkeztu zuten: - Sonades de Baile: Sa curta. Sa llarga, Ses nou Rodades. - Sonades de Autor: Sa Calera, Sonades den M icolau, Es trenquet de n ’Esquerrer, Sa nineta,... - Sonades de misa: Al cel, s ’al9a a Deu, Oh M aría que guapa estás, es Pas de María,... - Sonades de xeremia.

2007ko N E G U K O K O N T Z E R T U A . 2007ko a b e n d u a re n 29. L a n d a aita-se m eak . A lbizturko aho-soinua. G aur egun, A noetan fm katutako hirukotea plazaz plaza dabil soinu-tresna hau jo tzen. 1991n disko bat grabatu zuten elkarrekin, M arkox aitak sorturiko abesíiez osatua

gehienbat. H irukote honen errepertorioan trikitixa doinuak dira nagusi: trikitixa, porrusalda, fandango, arin-arin... Jean M arc L em pegnat eta Jaqueis Roth. B iarnoko herri m usika eta kantak. Biam o, Pabe inguruan eratzen den lurralde historikoa da, Euskal Herria, Landak, Ara goi eta B igorre bizilaguntzat dauzkalarik. B ere herri m usikaren oinarriak hauexek dira: - B iolina, hiru zuloko flauta eta sokazko danborrak osaturiko taldea. - Sauts (jauziak) eta branleak, dantzen errepertorioan nagusi. - H erri kantu oso garatua, polifonia herrikoiak barne (gutxi gora behera m ila abesti jasota, batzuk XVI. m endekoak).

2008ko U D A BE R R IK O K O NTZERTUA. 2008ko apirilaren 19. A rkaitz M iner. B iolina euskal herri dantzan. Errenteriarra biolin-jole trebe eta sentsibilitate handikoa dugu. Hori hala dela ikus teko aukera lehenago ere izan genuen Herri M usikaren I Jardunaldietan eta Herri M usi karen U dako kontzertu batean. A urrekoetan talde-lanean izan bagenuen, oraingoan bakarlari lanetan ikusi genuen, euskal herri dantzan erabiltzen diren doinuak jotzen. Josep A. Aparicio “Apa” eta Trini Carballo abeslariek, Josem i Sanchez versadorak, Pau Puig, Pep Juste eta R afa Solves instrumentistek osatutako seikotea izan genuen. Hauek beraien eskualdeko Valentziako “Cant d ’ Estil” zer den erakutsi ziguten: erabiltzen dituz ten doinu ezberdinak eta hem engo bertsolarien antzera lan egiten duten versadorak.

08-03. Herri Musikaren Jardunaldiak 6 edizioetan finkatu den H M Txokoaren eskaintza Herri M usikaren Txokoaren proiektuak hasieratik garbi aurreikusten zuen bere hel buru eta egin beharren artean herri m usika inguruan m ota guztietako jarduerak sustatzea eta bultzatzea eta horien artean aurkezpenerako, eztabaidarako eta hedapenerako jardunaldiak antolatzea. 2002ko m artxoak 2an inauguratu eta m artxan jarri genuen publikorako Herri M usikaren Txokoa. O rduan hasi ginen gai honen inguruko ekintzak antolatzen. H asteko herri m usika kontzertuen antolaketa eta ondoren beste ekintza m ota hau proposatu genuen: H ER R I M U SIK A JA R D U N A LD IA K . H auek herri m usi karen aide ezagunak eta ezezagunak aurkezteko eta ezagutzeko, herri m usika inguruan eztabaida orokorra sortzeko eta bideratzeko, bultzatzeko eta herri m usika biziaren aide ekiteko antolatu nahi genituen eta m artxan jarri genuen. Urtean behin eta edizio bakoitza herri m usikaren gai monografiko baten inguruan antolatzeko asm oarekin abiatu ginen. Gure Jardunaldietan herri m usika inguruko arlo eta gai ezberdinak aurkeztu ditugu. Ham aika hizlari, ham aika gai eta herri m usikazale asko izan dira orain arte antolatutako sei edizioetan. Bertan euskal musikari, dantzari eta beste lako ikertzaileekin batera kanpokoak izan ditugu. Hórrela, gurea den hori gure ikuspuntutik jorratzeaz gain, guretzat aberasgarriak diren kanpokoen esperientziak eta iritziak eza gutu ditugu.

A ukeratutako gaia kontuan harturik, edizio bakoitza gai horretan aritzen den beste erakunde edo elkarte batekin eikarianean antolatzen saiatu gara. A dibidez, 2002ko azaroan 1. Jardunaldietarako bertsolaritzaren gaiaren inguruan, herri m usika bertso m un duan aztertzeko asm otan ospatu genuen eta antolaketa taldean Herri M usikaren Txokoarekin batera O iartzungo B ertso Eskola eta Bertsozale Elkartea aritu ziran. G eroztik, urtez urte, hutsik egin gabe, gai ezberdinak aurkeztuz eta jorratuz hasita ko bidetik jarraitu dugu:

H erri M usikaren 1. jardunaldiak / H erri m usika-bertsolaritza. O iartzun, 200211-30, 12-01 Herri M usikaren Txokoa, Bertsozale E lkartea eta O iartzungo Bertso Eskolarekin eikarianean antolaturik, ospatu genituen Herri M usika Jardunaldiak izeneko egitasm oaren “Herri M usika-B ertsolaritza” deitutako Herri M usikaren 1. Jardunaldiak. H ona hem en Jardunaldi haien aurkezpena, egitaraua eta balorapenak. Jardunaldietako egitaraua Azaroak 30, larunbata. -M IN T E G IA Arritxulo Aterpetxean. Herri musika-Bertsogintza Joanito D orronsoro: Bertso doinutegia: altxor baten lekuko Juan M ari Beltran: B ertsolaritza herri m usikaren eragile sortzailea Andoni Egaña: B ertsoa neurriaren m usikan - M integiko partehartzaileen bazkaria A rritxulo A terpetxean. - H erri M usikaren T xokoan bisita. - O iartzungo U daletxeko A reto nagusian JAIALDIA Bertso kantaera ezberdinak: Zuberotik, Jean Mixel Bedaxagar, Gipuzkoatik, K. Lizaso eta J. M itxelena, Bizkaitik, Jon Enbeita, eta bukatzeko A. Castro eta X. Tubio, Galiziako “regueifa”k, desafioak, bat-batekoak, itsuen erromantzeak zanfonarekin. - B ertso-afaria G irizia Elkartean. A benduak 1, Igandea. - M IN TE G IA A rritxulo Aterpetxean. H erri M usika eta K oplagintza Errom erietan Iñaki Irigoien: D antza kantatuak. X abier Am uriza: Koplagintzaren ezaugarriak. - M integiko partehartzaileen bazkaria A rritxulo A terpetxean. - O iartzungo H erriko Plazan ERRO M ERIA : A urkezpen kopiak O iartzungo Bertso Eskola, Lartaun Txistulari Taldea, Torrelavegako Pandereterak, O iartzungo Triki tilariak, H ernaniko D ultzaineroak, X. Am uriza-J. Tapia-X .Leturia Jardunaldiei buruz egiten dugun lehen balorapena erabat baikorra da, bai izan den partehartzaile kopuruaren aldetik eta baita jardunaldiek izan duten garapenen eta martxarengatik ere.

Egindako bi m integietan partehartzaileen kopurua eta hauen aurkeztutako gaien inguruan izandako partehartzea handia izan da. Larunbateko kontzertuan agertutako publiko ugariak m aila oneko kontzertua entzu teko eta ikusteko aukera izan zuen. Espero zen m oduan bertsolariek eta G aliziatik etorritako regueifistek bertso, kopla eta bestelako m otako kantuz osatutako oso erreperto rio zabala eta interesgarria eskaini zuten. K ontzertuak jarraipena izan zuen ondoren G irizia Elkartean egindako B ertso afa n an . Bertan, afai ostean bertaratutakoek bertso, m usika eta dantzez osatutako saioaz gozatzeko aukera izan zuten. Igandeko Errom eriako eguraldia ez genuen aide izan, baina ala eta guztiz ere jende asko inguratu zen eia U dal K ontzejupean giro aparta bizitu genuen. B ertsolari nahiz Torrelavegako pandereterak, euskal eta K antabriako kopiak, trikitixa, txistua, dultzai na eta pandero hotsez lagunduak entzuteko eta dantzatzeko aukera izan zen. Jardunaldiotara etortzerik izan ez zutenek ere bertan egin eta hitz egindakoen berri zehatzagoa izan dezaten, han aurkeztutako hitzaldi, kom unikazio eta eztabaidak, jardunaldien kronika zabala eta berauen balantzearekin liburu bat argitaratu dugu H M Bil dum aren 4. zenbakiarekin. H erri M usikaren 2. jardunaldiak: H erri m usika eta dantza. O iartzun, 2003-1129, 30 H erri M usikaren T xokoak eta Euskal D antzarien B iltzarrak elkarrekin antolatutako H erri M usikaren 2. jardunaldiak, eztabaida eta gogoetari bidea zabaldu dien esperien tzia izan dira. Bai Euskal D antzarien B iltzarra eta bai Herri M usikaren Txokoa ere, pozik geratu ginen jardunaldi hauetan antolatutako ekintza ezberdinetan lortutako em aitzekin. M integian eta ondorengo m ahai inguruan bildutako jen d e kopurua eta parte hartzea ikusirik, agerian gelditu ziren jardunaldi hauetako gai nagusiaren inguruko interesa eta kezka. Larunbat goizeko m integian Iñaki Irigoien (H erri dantzarako doinu eta jotzeko tres nak), Jose Inazio A nsorena (Herri dantzarako m usika jolea) eta Elias M artinez-ek (E1 m ùsico tradicional y las danzas procesionales en la provincia de Valladolid) em andako hitzaldiek Ínteres handia piztu zuten bildutakoen artean, eta ondoren eztabaida zabala sortu zuten, denborak m ugatu bagintuen ere. A rratsaldean berriz, bi kom unikazio aur keztu ziren: “G aldutako dantza zaharren berreskuraketa: Larraungo ingurutxoa” eta “D antza taldeetako m usikari eta dantzarien arteko harrem anen inguruko topikoen katalogoa” , zer esan ugari em an zutenak hauek ere. Argi dago beraz, jardunaldien aurkezpenean esaten zenez, aukeratutako gaiak baduela gaurkotasunik, eta dantzari zein m usikariak interesaturik ez ezik, kezkatuta ere badaudela honen inguruan. M ahai inguruaren ondoren Herri M usikaren Txokoa bisitatu zen, jarraian O iartzun go Elorsoro kiroldegian burutu zen jaialdiari txanda em ateko. A zken honetan herri dantza ezberdinen eredu ederrak gozatu ahal izan genituen lurretako dantzarien (Bizkaia), G oizaldi D antza Taldearen (G ipuzkoa), L a C haram bitaren (Valladolid-Gaztela)

eta B arkoxeko dantzarien (Zuberoa) eskutik, kolore eta kontraste handitako saioa eskeini zizkígutelarik, bakoitzak bere eskualdeko dantzak eta nork bere estiloan dantzatuaz. Z oritxarrez oso ikus-entzule gutxi hurbildu bazen ere, jaialdi beroa izan zen hura, aurreko saioetan azaldu eta eztabaidatutako gaien argigarri baino gehiago. Han gertatutakoaren adibide, Zuberoako bost dantzariek “branle”-ko soka osatzeko ikuslegotik jendearen laguntza eskatu zutenean, berehala bete zen oholtza. Ip n d e k o jardunaldian, Josu Larrinaga, Patrik Q ueheille eta La C haram bitako kideek gidatu zituzten dantza tailerrek aise bete zituzten jarritako helburuak, eta hain dan tzariak ez garenok ere ezagutu ahal izan genituen, ez dantzatzeko hiru era ezberdin bakarrik, baita dantza horiek entseatu eta erakusteko hiru era berezi ere. Azkenik, ikasitakoa praktikara eram an ahal izan zen arratsaldeko errom erian. Bertan, O iartzungo trikiülari eskolatako ikasleen, Lartaun txistulari taldearen edota Gasteizko albokarien m usikarekin osatutako korruez gainera, frontoiaren aide batetik bestera iristen zen bikote ilara ere aritu zen La C haram bita taldekoek eskainitako Valladolideko jo ta eta agudoak dantzatzen. O sterà ere korrutan bildu ziren dantza zaleak R oberto eta Kepa Bizkaiko trikitilarien eta Pasaiako A lkarkide txarangakoen doinutara, eta eguraidi petral sam arra izan bagenuen ere, ez zitzaion dantzatzeari utzi Iruñako G aiteroek Larrain D antzaren am aierako “corrida” jo zuten arte, honekin eztabaidarako eta dant zarako aukera em an duten jardunaldi hauek am aitzeko.

H erri M usikaren 3. jardunaldiak; H erri m usika eta herri dantza hezkuntza sarean. O iartzun, 2004-11-27, 28 “H erri m usika eta herri dantza hezkuntza sarean” gaia lantzeko 2004ko azaroaren 27 eta 28an ospatu genituen O iartzunen herri-m usikaren inguruko 3. jardunaldiak, oram goan HM Txokoa, Euskal D antzarien B iltzarra eta Ikastolen Konfederazioaren lankidetzaz eta O iartzungo U dalaren babesean eta A uzokalte, Lartaun eta G irizia elkarteen laguntzaz. Jardunaldiok jad a ohiko zen egitura izan zuten: larunbat goizean eta arratsaldean alderdi teorikoak landu ziren Ergoiengo auzo elkartean (A uzokalte) egin dako m integian eta ilunabarrean jaialdi berezia ospatu zen O iartzungo U daletxeko are to nagusian aurretik landutako gaiak ilustratzeko. Igandean berriz, goizean dantza irakaskuntzarako tailerrak egin ziren leku berean; eta arratsaldean, jai giroan, D oneztebe plazan ospatutako errom eria batekin itxi ziren jardunaldiak. Jard u n ald ien b alan tzea egiterakoan gure inpresioa nahiko ona izan zela iruditu zitzaigun. M integian, goizeko nahiz arratsaldeko saioetan, hizlari ezberdin m ordoska izan genuen: E m ilio X abier D ueñas, Josu L arrinaga eta Jon F ernandezek herri d antzaren irakaskuntzan izan dituzten esperientzien berri em an ziguten, aipagarri delarík bereziki irak asleen prestakuntzan E uskal H errian ditugun esp erien tzia bakanetakoak direla alo r honetan. Iñaki E guren eta M endigaña G orostiagak berriz m usi karen irak ask u n tzaren alderdiari heldu zioten bi ikuspegi desberdinetatik: M usika E skoletan egiten den lan arenetik batak, eta hezkuntza orokorrarenetik besteak, Ikas tolen K onfederazioaren baitan garatzen ari den O stad ar proiektuaren baitan, m u si k a arloari eta bereziki h or txertatzen den herri-m usikari em an zaion trataera azalduz. O ro h ar ab eratsa izan zela esan liteke ikuspegi anitz eta ezberdinak bildu zirelako bertan, eta horren adierazgarri d a batez ere arratsaldeko m ahai inguruan sortu

zen eztab aid a seguru asko hiru jard u n ald io tan izan dugun em ankorrena izan zela. H ori, nolanahi ere, K ataluniatik etorritako adituen ekarriari zor zaio neurri handi batean: Jo an S erra, A ntonia P ujol e ta C arm e B alagué-k lurralde haietan herri m u sik a eta dan tzaren hezkuntzan lanean diharduen “A ula de la m úsica tradicional i p o p u lar de C atalu nya” -ko esp erien tzia laburbildu ziguten, eta ondorioren b at ateratzekotan, h aien g andik zer ikasia asko daukagula on d o rio zta dezakegu. L aburtxoa egin zitzaig u n lag unarteko giroan haiekin egindako egonaldia, oraindik ere ekarri han d ia zutela nabarm endu baitzen. Larunbateko jaialdian, era askotakoak baziren ere, haurren dantza taldeak izan ziren aitzindari: ikastolakoak, dantza taldekoak edo herri m ailakoak, O iartzun, Bilbo eta G asteizetik bildutako haurren saioarekin ikaragarri gozatu bagenuen, O tsagiko dantza ri txikiek ahozabalik utzi gintuzten beraien indar eta trebeziaz (eta gaztetasunaz), eta azkenik K ataluniako adiskideek lagundu ziguten berriro ere am as hartzen, Baix Ebre aldeko jo ta eta boleroak hain dotore dantzatuz. Jaialdi bikaina. Igandeko tailerretan berriz, ja d a lagun zaharrak gure artean, Larrinaga aita-sem eek em an zioten basera bezperan azaldutakoak praktikan jartzeari. O ndoren Patxi Perezek ia ohartu gabe m undu guztia dantzan jarri ondoren, are oharkabeago irakatsi zigun dantza ñola irakatsi litekeen. Lezio ona. Eta txundigarriena berriro K ataluniatik, Joan Serrak, hitzik esan gabe (literalki), inork ezagutzen ez genuen dantza bat erakutsi zigunekoa: gorputzaren espresio ahalm enaz hitz egin bazigun lam nbatean, gorputzaren bidez espresatu zen oraingoan. Z er pentsa em an duten jardunaldiak izan dira bada azken batean, hainbat puntu aidean utzi badituzte ere gai zaharrei begiratu berriak egiten lagundu dute eta gozotasun puntu bat ere utzi digute ahoan. Eta hori gutxi bada, K atalunia apur bat barnerago utzi dute gure bihotz-begietan. Izango dugu berriz ere elkartzeko premia.

Herri M usikaren 3. Jardunaldiak. Larunbateko hitzaldiak. (A rg. H M T )

Herri Musikaren 3. Jardunaldiak. Igandeko tailerrak. (A rg, H M T )

HM Jardunaldiaren 1. edizioarekin egin dugun bezala, Herri M usika eta Herri D an足 tza uztartuz egindako 2. eta 3. Jardunaldiotara etortzerik izan ez zutenek ere bertan egin eta hitz egindakoen berri zehatzagoa izan dezaten, badugu, bietan aurkeztutako hitzal足 di, kom unikazio, eztabaidak eta jardunaldien kronika zabalarekin luzera baino lehen HM B ildum a 5 zenbakiarekin liburu bat argitaratzeko asmoa.

H erri M usikaren 4. jardunaldiak: D anbolinteroen iragana, oraina eta geroa. O iartzun, 2005-11-26, 27 E uskal H erriko T xistularien Elkartearekin batera antolatutako ekitaldi honetan zenbait gaitan gehiago sakontzeko beharra geratu zitzaigun ondorio nagusi bezala, ez baita posible hain denbora gutxian horrelako gai potoloa agortzerik. H alere, hausnarketarako gauza dezente geratu zitzaizkigun... eta elkarlanaren balorazio ezin baikorragoa. Izan ere gaia oso zabala zen baina larunbat goizean izan genituen bi hitzaldiek lagundu zuten bera kokatzen. Hasteko Z am orako A lberto Jam brina danbolinteroak errepaso zabala baina trinkoa em an zion penintsulako m endebaldean danbolinteroak izan duen bilakaerari; bakarrik bere herrian, urtean behin egiten den dantza bakarraren doinua ezagutzen duenarengandik hasita, beste soinu-tresnekin batera folk alorra jorratzen duenarengana arte. O so xehetasun interesgarriak em an zizkigun kasu bakoitzetik, m usikari bakoitza bere testuinguruarekin lotuz. Penintsulako aide horretako danbolinteroen errealitatea urrutikoa egin bazitzaigun alderdi batzuetan, besteetan brriz oso hurbila zen gurearengandik. H urrengo hizlariak, M ikel A ranburuk hain zuzen ere, oso azalpen dokum entatua eskaini zigun Euskal Herriko danbolinteroaren historian buruz, bereziki N afarroa aldeari dagokionez. B ere erakustaldi hartan txistulariaren funtzio publikoa historian zehar, eta fenom eno identitarioekin sortzen diren interaktuazioak aztertu zituen. N oski, dan-

tzak, eta danbolinteroaren paperak horretan, zati garrantzitsua izan zuten m intzaldian. Ondoren eztabaida interesgarria sortu zen publikoarekin batera eta, horrelakoetan gertatzen den bezala, hau bazkarira -A ltzibarko B ileran- ere zabaldu zen. A rratsaldean m ahai ingurua burutu zen, goizeko bi hizlariei G arikoitz M endizabal, Iñaki Eguren, Ism ael Yagiie eta Raul M adinabeitia gehitu zitzaizkielarik, A itor A rozena m oderatzaile bezala arituz. G oizean ikututako puntu batzuetan sakontzeko aukera izan genuen eta beste batzuk ere atera ziren. H órrela, plaza galdu dugun ala ez, hurren go belaunaldien prestakuntza, m usika eskola eta kontserbatorioen problem atika etabar luzea. H erri M usikaren Txokoari bisita azkar bat egiteko aukera izan zen geroago Danbolinteroen Jaialdia hasi baino lehenago. Hau O iartzungo U daletxeko B atzar A reto Nagusian ospatu zen eta bertan oso estilo ezberdinak dastatu genituen. B aztango X ulu bitariak diren Patxi L arraldek eta Juan M igel Iriartek Baztango herri m usikaren ale b a tzuk eskaini zizkiguten. O ndoren Z am orako danbolin m usikara hurbildu ginen A lber to Jam brinaren eskutik eta Bilbaoko Udal T xistulari B andaren saio ederra entzun genuen. H orren ondoren afaria izan zen Lartaun Elkartean. Igandean praktikara jo genuen eta bezperan Jam brinak erabilitako zenbait danbolin erritm o ikasten saiatu ginen. H arekin, bere teknika berezira ere hurbildu ginen. H urren go tailerra Sabin B ikandiren eskutik etorri zitzaigun eta bertan txistulari izatetik danbolintero izatera dagoen bidea ikusi eta landu genuen. G uztiontzat oso aberasgarria izan zen tailerra eta sakontzeko gogoa geratu zitzaigun. E ta Jardunaldiak bukatzeko, errom eria izan zen D oneztebe Plazan. Eguraldi hotza berehalaxe berotu zuten O iartzungo Trikitilari Eskolakoek eta haien ondoren gaur egungo danbolinteroentzat hain erreferentziala den D onostiako U daleko Txistulari Bandak. Hauek, A itziber A iesta eta Fernando R uiz dantza anim atzaileen iaguntzaz guztiok jarri gintuzten dantzan. H erri M usikaren 5. jardunaldiak: “Panderoaren inguruan” . O iartzun, 200611 -25,26 HM 5. Jardunaldi hauek O iartzunen, 2006ko azaroaren 25 eta 26an, “Panderoaren inguruan” izendapen eta gaiarekin ospatu ziren. L alingo C onservatorio de M úsica Tradicional e Folque-ko galegoekin eta Euskal H erriko T rikitixa Elkartearekin batera antolatutako ekim en honek em aitza ezin hobea izan zuen. Euskal H erria, G alizia eta G aztela Leongo pandero eta panderetaren errealitateak ezagutzeko parada ezin hobea izan genuen O iartzunen 2006ko azaroaren 25 eta 26an, Herri M usikaren 5. Jardunaldiei esker. Lehenbiziko hurbilketa larunbat goizeko mintegian em an zen ikuspegi oso ezberdinak ezagutu ahal izan genituelarik, herrialdearen arabera: X ose Luis do Picok, Gabriel G onzález V illalbak, Im anol U rkizuk eta X abier Leturiak bakoitzaren erem uko egoera, bilakaera historikoa eta abarren deskribapen orokorrak em an zizkiguten, zehaztapen baliotsuekin hornituta: izenak, erritm oak, berri em aileak, p asa d iz o ak ,.... A rratsaldean, Ixiar O rejak gidatu zuen m ahai inguruan guzti horretan sakontzeko, ondorio batzuk ateratzeko eta am ankom unean izandako kezka, arazo eta helburuak

berraurkitzeko aukera izan zen. Beti bezala, gauza asko geratu ziren hurrengo batean lasaiago aztertzeko. Afaldu aurretik, toki ezberdinetatik etorritako m usikarien saio ederraz gozatzeko parada ere izan zen U daletxeko A reto N agusian: jotzeko era ezberdinak, kantuak, dantzak,... erakutsi zizkiguten Lalingoek, G abriel G onzalez V illalbak, Letu ria, Im anol eta M utrikuk eta Kepa eta Robertok. A falostea dezente luzatu zen m usika eta dantzaren artean. Igandeko tailerrak -oso arrakastatsuak gertatu zirenak- hiru m undu ezberdin izan ziren. Leongo panderetari buruzkoa izan zen lehena eta bertan hango erritm oak landu genituen, batzuetan kantuz ere hasi ginelarik. B igarrenean G aliziako teknikak probatzen hasi ginen, noia hala, em aitza aldakorrekin. Bi tailer hauetan Leon eta Galiziako hainbat eskualdeko aldaerak ikusi genituen praktikoki. H irugarren tailerrak kontserba torioko panderoa ekarri zigun, Urko A rozenaren eskutik, orkestretan erabiltzen diren teknikak eta kontzeptuak aztertuz. Ez zen falta azterketa historiko-ikonografikoa ere saio honetan. B azkaldu ondoren errom eri garaia iritsi zen, hain trinko izan ziren jardunaldi haiek festa giroan bukatzeko, m usika eta dantzaz. O iartzungo D oneztebe plazan burutu zen ekitaldi hau, aipatutakoaz gain, O iartzungo bertsolariak eta trikitilariak eta Zum arragako T rikitixa ere aritu zirelarik. A sko ikasi genuen egun haietan eta giro ezin hobean.

H e rri M u s ik a re n 6. ja r d u n a ld ia k : A lb o k a rie n H e rn a n ik o 14. T o p ak eta. “ A lb o k a. Ir a g a n a , o ra in a e ta g ero a” . O iartzun, 2 0 0 7 -1 1 -1 7 / H ernani, 2007-11-18 H em ani M usika Eskolako Euskal Herri Soi nu-tresnen m integiarekin batera 2008ko 6. HM Jardunaldiak elkarrekin antolatzea erabaki g e nuenean, horrekin batera edizio honetako gaia A lboka inguruan izango zela aukeratu genuen. A urkezpenean adierazi genuen bezala gure helburuak honako hauek ziren: A lboka eta albokariek azken urteotan egoera berriei aurre egitea, errepertorio eta historiaren bilketa eta analisia, eskolatarako eta dibulgaziorako m aterial egokien prestaketa, jendaurreko saio eta “plaza” berri nahiz zaharrak egokitzea, albokari beiaunaldi berriak berm atu, egoera oro korra hobetzea eta abar. G ure helburu haiek erabat bete zirela esan dezakegu. L arunbateko O iartzungo m integian Paolo Z eddak albokarientzat oso baliagarria izan daiteken “L auneddas” soinu-tresna eta bere m usikaren aurkezpen oso aberatsa egin zuen. M anu

H. M. 6. Jardunaldien kartela.

G ojenolak A lbokaren historian beste ekarpen berri bat egin zuen eta Juan M ari B el tranek aurretik nolako albokari m otak izan diren aipatu ondoren gaurko albokarien ezaugarriei buruz aritu zen eta horren arabera egun nolako albokari eskola m ota behar dugun proposatu zuen. A rratsaldeko m ahai inguruan D ani G arciak alboka hitzaren etim ologiari buruz aurkeztutako lana eta beste gaien inguruan soiasaldi interesgarria izan genuen. Ilunabarrean O iartzungo U daletxeko A reto N agusira inguratu zirenak Launeddas eta albokaren m usika entzuteko aukera paregabea izan zuten. H asieran Bidai bikoteak (M ixel D ucau albokaria) oso proposam en berria egin zuen. O ndoren Sardiniatik etorritako A ndrea Pissuk liluratu gintuen bere m usikaren m agiarekin eta bukatzeko Juan M ari B eltran albokariaren seikoteak honek albokarako aurretik egindakoa eta m usika berriak aurkeztu zituen, tartean zortzidun osoa em aten duen alboka berriarekin jo ta berria eskainiz. Ondoren lagun arteko giro ezin hobean O iartzungo G irizia Elkartean afaria egin genuen. Igande goizean oso txikia suertatu zen H ernani M usika Eskolako entsegu aretoa antolatutako tailerretara inguratutako jen d e kopuru handiarentzat. Hiru tailer izan ziren: lehena A lan Griffin albokariak eta O tazuko O sses albokagileak elkarrekin aur keztutako R e m aior zortziduna em aten duen albokaren ingurukoa. G arbi geratu zen tresna berri honek m usikarako em aten dituen posibilítate berriak. B igarrena Sardinia ko A ndrea Pissu eta Paolo Z edda bikotea beren herriko “launnedas” eta “C anto a teno re” polifonici buruz aritu ziren. B ukatzeko G aldakaoko Fede de Dios alboka irakasle ak arnasketa iraunkorrari buruz ikasteko oso ondo funtzionatzen duen bere sistem a aur keztu zuen. D enek dena Ínteres handiarekin jarraitu genuen. O ndoren H ernaniko zentro aldetik albokarien kale buelta “aparta” egin genuen San ta B arbara elkartean bazkaltzera sartu aurretik. Bazkal ondoan m ahai inguruan alboka eta kantuak nagusitu ziren. A rratsaldeko 5:30etarako Ezkiaga pasealekuan U surbilgo A lboka Eskolako taldeak hasiera em an zion Errom eriari. H auek albokaz gain beste soinu-tresnak ere erabili zituzten bai eta bertsolarien laguntza ere. O ndoren O iartzunen bezperan gertatu zen bezala A ndrea Pissuk launeddas jo tzen duen trebeziarekin guztion atentzioa lortu zuen. Segidan dantzarako saioak iritsi ziren: H em ani Eskolako taldea eta B izkaiko “Albokale” taldeen saioekin lortutako m usika eta dantzaz osatutako giro paregabean bukaera em an genion okasio honetan batera ospatu genituen H. M. 6. Jardunaldiak eta A lboka rien H em aniko 14. Topaketa bi ekitaldi hauei.

08-04. ^^Soinu-tresnak Euskal Herri Musikan*’ Erakusketa mugikorra Herri M usikaren T xokoak bere paretetatik kanpo baditu bere zereginak eta hasiera tik, Euskal H erriko eskualde ezberdinetan antolatzen diren euskal kultura inguruko eki taldi askotan, halako erakusketak antolatzen ditu. Herri M usikaren T xokoak Euskal H erriko 126 soinu-tresnez osatutako erakusketa m ugikorrak bere zerbitzuak eskaintzen ditu.

Soinu-tresnak Euskal Herri Musikan A zken garaietan euskal herri m usikan erabili, ezagutu eta agertu izan diren soinutresnez osaturiko bildum a, erakusketa erakargarri eta didaktiko m oduan jarririk anto latzea izan da gure helburua. E rakusketa hau, O iartzungo U dalarekin batera sortutako H erri M usikaren Txokoan dagoen J. M. B eitran A rgiñenaren soinu-tresna bildum ako zenbait euskal soinu-trenetaz baliaturik antolatu da. Soinu tresnak bere ezaugarri akustikoetan oinarriturik antolatuak daude eta beraiekin batera argazki eta idatzitako inform azio ugaria daukate.

Helburuak Euskal H erriko kultura eta bereziki herri m usika era didaktiko, ulergarri eta entre tenigarrian m ota guztietako hartzaileen eskuetan jartzea da H erri M usikaren Txokoak antolatutako “Soinu-tresnak euskal herri M usikan” erakusketaren helburu nagusia.

Erakusketa mugikorraren ibilbidea 2002ko m aiatzean Errenterian “Eskulangintza azoka”ren egitarau barruan eta urrian D onostiako Intxaurrondoko Larrotxene K ultur Etxean ikusgai egon zen. 2003ko m aiatzako Itik 4ra Etxarri A ranatzen N afarroako Trikitilarien Elkartearen eskutik eta 2003ko “Euskal herriko Trikitilarien eguna” egitarauarekin batera, bertako K ultur Etxeko erakusketa aretoan ikusgai egon zen. 2003ko m aiatzako 12tik 18ra B easaingo M usika Eskolaren 25 urteurrena ospakizunetako egitarau bam ean B easaingo “Zine A ntzokia”n.

Beasain, 2003ko maiatzean. (A rg. H M T )

2004ko m artxoaren 20tik 27ra. Txantreako Euskaldunen Txokoan. 2004ko apirilaren 23tik m aiatzaren 2a arte. Urruña. Kulturaldia. A kordeoiaren ingu ruan. “Soinu-tresnak euskal m usika herrikoian” erakusketa. Posta gelan. 2004ko ekainaren 3tik 6ra arte. Errenteria. 100 urteko garapena Errenterian eta bere eskualdean. 2004ko azaroaren 12tik 27ra arte. Q uinta edición de la m uestra “G ipuzkoa con los cinco sentidos” . U surbilgo U R B IL M erkatal Zentroan. 2006-06-24, 25, 26an A m orebietako Z elaieta K ultur Etxean. Haizetara, bigarren eskuko m usika tresnen II. azokaren egitarauan. 2006-09-11 tik 28ra arte. A ñorgako R ezóla M useoan. A ñorgáko A rkaitz D antza Tal deak antolatutako aste kulturalean. 2006-10-01 ean O iartzungo “K orrika 2006” . E rakusketa zirkuitoko karpan jarri genuen.

Oiartzungo Kilometroak 2006-10-01. (A rg . H M T )

2007-04-16tik 22ra. M ungia. E rakusketa Torrebillelan. Herri M usikaren U daberria - M ungia Folk 07. 2008-01 -06tik 13ra arte. Lazkaoko U daletxeko erakusketa aretoan. 2008ko A stotxo Festa egitarauan.

08-05. Oiartzungo Herri M usika Eskola 1999-2000 ikasturtean, H erri M usikaren T xokoak bultzaturik, O iartzungo txalapar ta taldearekin batera Txalaparta Eskola m artxan jarri genuen. H asiera honetan, TX A LAPARTA ESK O LA O iartzungo U dalak babesten dituen helduentzako ekintzetako egitarau bam ean kokatu genuen. 2002ko ekainean bukatu zuten hirugarren kurtsoa, eskola honen hasieratik irakas lea izan zen Felipe U garterekin. T xalaparta irakasle hau H ernaniko T xalaparta Eskola-

tik etorri zitzaigun. H am ar ikasle izan ziren, hiru m aila eta taldeetan banaturik, klase ak asteartero eta U dalak utzitako A ltzibarko Eskoletako lokaletan em an ziran. 2002-2003 ikasturtean txalapartaz gain A LB O K A ESK O LA m artxan genuen. M odu honetan, H erri M usikaren Txokoaren erronka den O iartzungo H erri M usika E skola antolatzea, pixkanaka, pixkanaka osatzen ari da. Hamalau ikaslez osatutako txalaparta klaseak Hem aniko Txalaparta Eskolako Iñigo M onrealek em an zituen eta Alboka klaseak Hemaniko Alboka Eskolatik etorritako Haritz Ezeizak. Alboka ikasteko zazpi ikasle ziren eta klaseak ostegunero Auzokalte Elkarteko lokalean em an ziren. 2003-2004 ikasturtean T xalaparta Eskolak hogei ikasletik gora izan zituen eta kla seak U dalak utzitako A ltzibarko Eskoletako lokaletan, asteartero, Iñigo M onrealek em an zituen. A lboka klaseak H aritz Ezeiza albokariak em an zituen. A lboka ikasteko zortzi ikasle izan ziren eta klaseak ostegunero A uzokalte auzo elkarteko lokalean em an ziren. 2004-2005. ikasturtean bazen berrikuntzarik O iartzungo Herri M usika Eskolan. B atetik, aipagarria da ordura arte eskaini izan ziren alboka eta txalapartaz gainera, hiru garren soinu-tresna jo tzen ikasteko aukera zabaldu zuela: D ultzaina edo Gaita. B este tik, eskola ordutegia ere zabaldu zela. T xalaparta irakasle Iñigo M onreal izan zen eta alboka-dultzaina irakasle berriz, H aritz Ezeiza. K lase hauek Ergoiengo “A uzokalte” auzo elkarteko lokaletan em an ziren. O rdutegia zabaltze hura izan zen ikasturte berriko berrikuntza aipagarrienetakoa: ikasle kopum a nabarm en areagotzea alegia. T xalaparta jotzen 27 ikasle genituen jada, albokarekin 10, eta dultzainarekin berriz, lehenengoz, 3 ikasle. B azirudien beraz esko la arrakastatsua izaten ari zela. Beste berrikuntza aipagarria, ikasturte bukaerako antolatutako “O iartzungo Herri M usika Eskolaren E guna” izeneko ospakizuna izan zen. Ekintza berri honen helburua anitza zen: Ikasleentzat. O rdurako ikasle batzuen m aila nahiko ona zen eta publiko aurrean eus kal soinu-tresnen kontzertu bat em an zezaketen eta pentsatu genuen ikasleen prestakuntzarako oso egokia izango zela eskola barruan landutakoa eta ikasitakoa jende aurrean jotzea. Oiartzun herriarentzat. Eskolaren presentzia O iartzunen gero eta nabarm enagoa zen. O iartzunen antolatutako m ota ezberdinetako ospakizunetan, pixkanaka, eskolako ikasle eta irakasleen parte hartzea gero eta handiagoa zen baina herriak ez zuen ezagu tzen eskola osoaren izaera eta edukia. H orregatik gure eskolan jorratzen genuen atal guzietako saioa herriari erakutsi eta eskaini nahi genuen. Eskolarentzat. Irakasle eta ikasleen arteko harrem anak sustatu eta sendotu nahi genuen eta horretarako halako ekintzak ezin hobeak dira. A ide batetik soinu-tresna ezberdinetako ikasleen elkarlana eragiten du eta bestetik festa giroan egun pasa horiek eskolakoen arteko elkar ezagutza eta laguntasuna eragiten dituzte.

Oiartzungo HM Eskola eguna. Ikasleen kontzertua. 2005-06-19. (A rg . H M T )

2005-2006; Ikasturte horretan bazen beste berrikuntzarik O iartzungo H erri M usika Eskolan ere. O rain artean eskaini izan diren alboka, dultzaina eta txalapartaz gain, ikas足 teko laugarren eskaintza zabaldu da: Herri perkusioa (panderoa, danborra-atabala, txaram elak eta kanabera). Bestetik, eskola ordutegia ere zabaldu da. T xalaparta irakasle lanetan gurekin I単igo M onrealek jarraitzen du. A lboka eta dultzaina irakaslea H aritz Ezeiza. Herri Perkusioan irakaslea A nder Barrenetxea. O rdutegia zabaltze hau, beharbada zor zaio: ikasle kopurua nabarm en areagotzeari alegia. T xalaparta jo tzen 42 ikasle dira, alboka eta dultzainarekin 12 eta herri perku足 sioan 6 ikasle.

2006ko Oiartzungo HM eskola eguna: Ikasleen kontzertuaren ondoren. (A rg , H M T )

2006ko Oiartzungo HM eskola eguna. Bazkalondoren plazan festa jarraitzen. (A rg. H M T )

2006-2007: T xalaparta irakasle lanetan gurekin I単igo M onrealek jarraitzen du. A lboka eta dultzaina irakaslea H aritz Ezeiza. Herri Perkusioan irakasleak A nder B arrenetxea eta Ixiar Jauregi. Ikasle kopurua: T xalaparta jotzen 30 ikasle, alboka eta dultzainarekin 12 eta Herri perkusioan 9 ikasle. B adirudi beraz eskola arrakasta izaten ari dela eta espero dezagun oinarria honela sendotzen jarrai dezala. M usika Eskolaren em aitzaren adierazgarrienetakoa Oiartzun aldean eskolako ikasleek egindako ekintzak dira. 2007-2008. Irakasleago bera izan da ikasturte honetan eta guztira 67 ikasle izan dira: - Txalaparta: 30 ikasle. - Alboka: 8 ikasle. - Dultzaina: 7 ikasle. - Herri perkusioa: 22 ikasle. B errikuntza aipagarriena herri-perkusioan izan genuen. Gai honetan ham aika haur hasi ziren gure eskolan eta kurtso bukaeran oso esperientzi interesgarria izan dela esan dezakegu. H aur hauek gustuz etorri dira klaseetara ikasturtearen zehar, klaseetan lana egiten da herri kantak eta dantza doinuak jorratzen oso giro alaian, ikasle batzuk esko足 laren kanpoko ekintzetan parte hartu dute eta benetan haur horiekin oro har oso em ai足 tza ona izan dugula esan behar dugu.

HM Eskolako “herri perkusioa” klaseko haurrak. (A rg . H M T )

Ikusten denez, O iartzungo Herri M usika E skola errealitate bat da. Gure asm oa ez da orain gauden bezala jarraitzea baizik eta gero eta eskaintza zabalagoa eta hobeagoa em atea. 2008-2009ko hurrengo ikasturtean, O iartzungo txistulariekin adostu dugunez, O iartzungo HM Eskolan txistu eskola m artxan jarriko dugu. G eroago pixkanaka gure eskaintza zabaldu eta herri m usikaren beste atalak m artxan jarri nahiko genuke. D ena dela, O iartzungo HM Eskolaren fruituak eta em aitzak nabarm enak dira. Gure txalapartariak, albokariak, dultzaineroak eta perkusionistak O iartzungo eta inguruko festetan, ospakizunetan eta m ota guztietako ekintzetan parte hartzen dute euren giro eta herri m usika em anez.

08-06. H M Berriak Buletinak 2003ko m aiatzean argitaratu genuen “B erriak” HM B uletinaren aurreneko zenba kia. Euskarazko eta gaztelerazko bertsiotan, urtean lau zenbaki kaleratzen ditugu. Ale batzuk paperean inprim aturik bidaltzen ditugu, beste asko posta elektronikoaren bitar tez eta aparte gure web orrian jartzen ditugu argitaratutako guztiak. Hau da jen d e guztiarekin izan nahi dugun harrem anetarako tresna garrantzitsuenetakoa. B uletin honen bitartez, Herri M usikaren T xokoak antolatzen dituen kontzertuak, HM Jardunaldiak, HM Bildum an argitaratzen ditugun liburuen aurkezpenak, bestela ko ekitaldiak eta oro har gure inguruan gertatzen diren berriak zabaltzen ditugu. Tarteka herri m usika eta herri kulturari buruzko artikuluak argitaratzen ditugu eta horretarako batzuetan laguntzaile bereziak izaten ditugu. A dibidez, O iartzungo inauten ari buruz Pello A ñorgak idatzitakoa eta O iartzungo “O lentzero” ohiturari buruz A ndo ni Lekuonak idatzitakoa.

A ipatu den bezala, edozein kontsultarako, “B erriak” H M Buletinaren zenbaki guz tiak, euskaraz eta gazteleraz, gure w eb orrian eskuragarri daude.

HM « . HS R R I H U t l K A JA R P IPM ALD IAK ALaOKARIIN HBHttAfllKO 14. T O M K B T A “AL&OKA. IragiM , oral n i «ta ocfo«'

£S^=-r=

HM Berriak Buletina 22 zkia.

HM Berriak Buletina 23 zkia.

08-07. Herri Musika Bilduma 1995ean prestatutako HM dokum entazio zentroaren egitasm oan honako atal ikus dezakegu: 03-04-06. A rgitaratzeko azpiegitura H erri m usikari buruz egiten diren zenbait lan ez kom ertzialak aurrera ateratzea oso za i la denez, argitaletxe bat m artxan ja rtzea ren aukera ikusten da: M usika eta literatur idatziak, M usika grabaketak, ikus-entzunezkoak,...

B eraz, esparru hau ere aurreikusten genuen eta betetzen ari gara. H órrela, 2004ko m aiatzaren zazpian aurkeztu zen D onostiako Koldo M itxelena zen troan Juan M ari B eltranek idatzitako “D ultzaina Gipuzkoan. 1950 ham arkada arte” liburua, Herri M usikaren T xokoak sortutako HM B ildum aren lehen zenbakia. H órrela ekin genion erronka berriari, herri m usikan bildu dena nahiz biltzeko dagoena, gure herri m usikari buruz dakiguna eta jakiteko gaudena ere, zabaltzeko beharra dago eta horri erantzuna em an behar zaio. Ikerketa eta dibulgazioari irtenbidea em ate ko aukera ia derrigorrezkoa zitzaigun bada, lan hauek publikoaren eskutan jartzea, argitaratzea alegia. B eraz, liburu honekin abiatu zen H erri M usika B ildum a eta segidan etorri ziren bes teak. HM bildum a 2. zenbakia. M anu G ojenolak idatzitako “A lbokaren aide batzuk” . HM bildum a 3. zenbakia. Juan M ari Beltranek idatzitako “T xalaparta eta beste aldaera zaharrak” .

HM bildum a 4. zenbakia. Herri M usikaren I. Jardunaldiak. H erri M usika - Bertsolaritza. Jardunaldien aktak. ALBOKAREN ALDE BATZUK DULTZAINA CIPUZKOAN A lg u n o s a s p « c lo s d e la a lb o k a

I 9 S 0 . h a n u r ii a d a ¿ ric

S o m e a s p e c ts o f I h c a lb o k a La dulr^ifld ffi Cipu'koa. HdsU U

óc

T h f du(7«HU of CipuikM . Until (he

HM bilduma 1. zenbakia. Dultzaina Gipuzkoan, 1950 hamarkada arte.

HM bilduma 2. zenbakia. Albokaren aide batzuk.

TX ALA PARTA ETA BESTE A LD A ERA Z A H A R R A K LAIX Al APARTA. ANTECEDENTES \ VA8IANTES LATXAIAPASTA, ORIGINES t i VARIANTES TH ETXALAPAfiTA IOHERUN NER$ ANO VAfilANTS

LAS IRBIlMOnATIICMVSIKAítA 0 1 l O i m iM O S DZIRASAÍO A M MOHCA P iS ttrJH M fS O f TRAVAIl A U WÍW* KHÌTHM5 W AIWÍC

lu á n M ari m it r a n As^lAcna

HM bilduma 3. zenbakia. Txalaparta eta beste aldaera zaharrak.

HM bilduma 4. zenbakia. Herr Musikaren I. Jardunaldiak. Herri M usika - Bertsolaritza

M om entu honetan 5. zenbakia izango duen liburua argitaratzear dugu. Liburu hone tan, H erri M usika eta H erri D antzan buruz egindako HM 2. eta 3. Jardunaldien aktak argitaratu nahi ditugu.

08-08. www.herrimusika.org G ure web orria da m undura irekia dugun leiho edo ate nagusia. 2002ko. B ertan sar tzen dira m unduko bazter guzietako herri m usika zaleak. Bertan ikusten dute egiten dugun guztia. O rain dela gutxi arte hasierako w eb orriarekin aritu gara. H onek atal hauek zituen: Sarrera: web orriaren atalak, kokapena, harrem anetarako datuak eta azken berrien azalpena. Aurkezpena: Proiektuaren sorrerari buruzko azalpena. HM Txokoaren helburuak. HM Txokoaren antolaketa. Ondarea: Soinu-tresna bildum a, biblioteka, fonoteka, irudi artxiboa, tailerrak. Zerbitzuak: HM Txokoaren zerbitzuak eta funtzionam endua. Berriak: H erri M usikaren Txokotik kanpo inguruan antolatutako bestelako herri m usika ekintzak. H M Buletinak: B ertan argitaratutako HM buletin guztiak p d f form atuan kontsulta garri zeunden. HM Kontzertuak: Egindako H M kontzertu guztien aurkezpenak. HERRI\a^SIK.^N TXOKOA

!BÍ«B\cal<la al sitio web fie Herré Musikar»n Txokoa!

\V«]coin« 4o Ih« H e r n Muslkuren Txokoa w*bai(e! Cm — I Mu— —

r # www.herrimusika.org zaharraren sarrera.

W eb honek bere m uga eta baldintzekin bete du azken urtetan guretzat oso garran tzizkoa izan den inform azio zabaltzearen zerbitzua. H orren bitartez jendeak jakiten zuen zer antolatzen genuen, ñola funtzionatzen zuen gure zentroak, eta a b a r ... 2008ko udaberrian m unduarekiko irekia dugun leiho horretan urrats handia em an dugu. H erri M usikaren web berria jarri dugu eta itxuraz aparte zerbitzuan ere aldaketa handia izan du. A ntolaketa askoz egokiago, garbiago, errazago eta praktikoago du. Sarreran honako atalak agertzen dira: M useoa, Ekitaldiak, Bisita birtuala, Bildum ak kontsultatu, Argitalpenak, Kontaktua.

w w w .herrim usika.org berriaren vSarrera.

M useoa: A urkezpena, H elburuak, A ntolakuntza, B ildum a, Z erbitzuak eta ordutegiak. N on gaude. Ekitaldiak: B isita didaktikoak, H.M . K ontzertuak, H.M . Jardunaldiak, Erakusketa ibiltaria, H erri M usika Eskola, B este ekitaldiak. B isita birtuala: A retoz areto eta bitrinaz bitrina erakusketa osoa ikus daiteke. H orrez gain biblioteka, fonoteka eta irudi artxiboa ikus daiteke. B ildum ak kontsultatu: Hau da w eb berriaren aldaketen â&#x20AC;&#x153;izarraâ&#x20AC;? . Zerbitzu honen bitartez, m unduko edozein tokitik, gure web orrian sartu eta gure biblioteka, fonoteka, irudi artxiboa eta soinu-tresnen bildum aren datu-baseak kontsultatu daitezke. Ikertzaileek gure bildum ak arakatzeko ez dute bertara etorri beharrik. O rain, bere etxetik egin dezakete lan hori eta beraien lanerako interesgarria den zerbait aurkituz gero, behar duten hori non dagoen jakinda etorriko dira. M om entuz zerbitzu honetan garrantzitsuenak diren gure lau datu-base hauek jarri ditugu. Argitalpenak: B ertan guk argitaratzen m aterial guztia ikus daiteke: B uletinak, liburuak, ikus-entzunezkoak. K ontaktua: E dozein kontsulta edo galdera egiteko gurekin zuzen zuzenean posta elektronikoz harrem anetan jartzeko aukera em aten du. E pe m otzean antzem aten d a web berriak gurekiko harrem anetan izan duen eragina. Hau m artxan jarri denez geroztik, ehunka m ezuak jasotzen ditugu Euskal H erriko eta m unduko edozein tokitik gure buletinak eskatzen, galderak egiten, zoriontzen, eta abar.

08-09. Fonoteka eta irudi artxiborako bilketa lanak 1995 arte egindako hots grabazio bilketa guztiak fonotekako apaletan jarri genituen eta herriz herri egindako lan horrekin jarraitu nuen. E gia da, 1995etik 2002ra artean

Herri M usikaren Txokoa antolaketan dedikazio liandi iiorrek bilketa lanetan erritm oan eragin handia izan zuela eta lan honetan nire dedikazioa jaitsi egin zela pixka bat. 2002tik aurrera herri m usika bilketa lanak berriz lehengo m artxa hartu zuen eta lan horretan laguntzaile berriak hasi ziren. A zken urte hauetako hots grabazioak M ini-Diska eta DAT form atuetan egin dira. B estalde, 1995etik aurrera egindako bilketa horietan hots grabazio egiteaz gain, gehienetan grabatutako dokum entu hori bideoan hartu egiten genuen. Beraz, kasu gehienetan hartutako dokum entazio m aterial bera, gure fonoteka eta irudi artxibo, bi sailetan aurkitzen da. 1995etik aurrera Fonotekan eta Irudi A rtxiboan bereiztu ziren aide batetik argitaratutako m ota guztietako disko, kasetak eta film azioak eta bestetik “Zuzenean E gindako” (ZE) hots grabazio eta irudi film azioak. B eraz, gaur egun bilketa lanetan zuzenean egindakoak hots eta irudi grabaketak F on oteka-Z E eta Irudi A rtxiboa-ZE artxibo edo datu-base berrietan kokaturik daude. 1995etik 2002ra arte urtez urte eta besteak beste honako bilketak egin ziren: 1995: Z uberoko xirulariak, U rduñako duitzaineroa, O iartzungo toberak eta kantu zaharrak,... guztira 12 bilketa. 1996: Oiartzun aldean bertso zaharrak, txalapartari z a h a rra k ,... guztíra 9 bilketa. 1997: Iribasko dantzak, tulurtea eta doinu zaharrak, T xilibrin A rratiako albokaria, K antabriako rabelistak eta “la chifla de C a m p o ,... guztira 16 bilketa. 1998: A nguianoko dantzak, Lesakako dantzak, Z ubietako joaldunak, Antzuolako duitzaineroa, K antabriako ra b e lista k ,.... guztira 28 bilketa. 1999: O iartzungo kanpaiak, K antabriako rabelistak, Iribas sunpriñua, Iruñako Sanferm inak, Juan O txandio eta E ugenio Etxebarria Arrafiako albokari z a h a rra k ,... guzfira 40 bilketa. 2000: A lbokariak, O iartzungo kanta zaharrak, A rbetarrak A zpeitiko dultzaineroak, Iruñako “B elengo artzainak”, A ranoko herri m usika, A lbokari zaharrak, San M artzial errom eria, O iartzungo Iturriotz “kaskañuelak”,... guzdra 35 bilketa. 2001 : Larraungo Ingurutxoa, Santa Ageda Zeanurin, M ontte Azkoitiko duitzaineroa, Am asako Oialasko jokua, Etxarri Aranazeko eta Elorrioko kanpai jo le a k ,.... guztira 25 bilketa. 2002: Perineotako akordeoia, O iartzungo kanta zaharrak, Tafallako auroronak, Z elatugó errom eria, G aliziako gaiteroen “X untanza”, ... guztira 38 bilketa. 2002tik aurrera Fonoteka-ZE eta Irudi A rtxibo-ZE artxiboetako bilketa lanen martxak berdin berdinean jarraitu du. 2003: A rizkungo inauteriak, Lantzeko inauteriak, O iartzungo kantu zaharrak, Seberino O naindia aho soinua G e m ik a ,.... guztira 20 bilketa. 2004: Urte honetan Herri Musikaren Txokoak Europako “Europa 2004” izeneko proiektuaren diru laguntza lortu nahian “DOINUTEGI” egitasm oa aurkeztu zuen. Egitas mo honek honako azpititulua zeukan: Patrimonio cultural: portadores de tradición musi cal. Recopilación de registros sonoros vivos. Ensayo en el nordeste de Gipuzkoa. Azkenean ez genuen lortu guk aurkeztutako egitasmo hau onartua izatea baina erantzunaren zain

geunden bitartean Agustin M endizabal eta biok martxan jarri genuen bilketa lana Oarsoaldean eta Irun aldean. Behin ezezkoajasota jarraitu genuen gure eskualdean hasitako bil keta lanarekin. Horregatik egin geninuen arlo honetan horrenbeste lan bi urtetan. Oarsoaldeko Antonio Eskudero, Pako Eskudero, Karmen Mendizabal, Jose Larraza, M artin Urtegi, Rufino Arbelaitz, Adelaida Laboa, Xabier Olaskoaga, Segundo Eskudero eta Agustin Lertxundi. M endaroko Bitoriano Loiola “Ospas”, .... guztira 40 bilketa. 2005: O arsoaldeko A gustin Lertxundi, Joanito G uridi, A ntonio M endizabal, M ikel A rruabarrena, Konsuelo Zabaleta, Laxaro Iparragirre eta G abierrotako Z aharren egoi tzan egindakoak. O tsagiko dantzak, Zuberoako Pixtako artzainen transhum antzia, Eskoziako m usikariak......guztira 38 bilketa. 2006: O arsoaldeko Z abaleta ahizpak eta A rruabarrena ahizpak. Zeanuriko G oikoe txea ahizpak, U itziko ingurutxoa, Lizarrako gaiteroak, Valencia de A lcantarako herri m usika, H ungaria eta Eslovakiako herri m u s ik a ,... guztira 36 bilketa. 2007: O iartzungo bertso zaharrak Kosm e Lizaso, Izabako “pandereta” , B iam oko flute eta ttun ttuna, D onostiako Erraldoi eta buruhandien konpartsa, Flandesko herri m usika W alter de B uck, B idasoa folk nazioarteko herri m u s ik a ,... guztira 33 bilketa. 2008: Zum arragako trikitixa, Aretxabaletako kanpai joleak, Errioxako herri m u sik a,... Fonoteka eta irudi artxiboko “Z uzenean Egindako” (ZE) grabazioen atal honetan, berriz herri egindako bilketetatik aparte 2002tik aurrera H erri M usikaren Txokoak anto latutako HM Kontzertu eta HM Jardunaldietako grabazio guztiak sartu ditugu. Baita H em aniko Txalaparta Festak, Albokarien H em aniko Topaketak eta H ernaniko Txistu larien Jaialdiak. Bildutako dokum entu guztiak, xehetasun guztiekin gure Fonoteka-ZE eta Irudi Artxiboa-ZE datu-baseetan ikus daitezke.

08-10. Dokumentazio zentroko ikerketa kontsultak Herri M usikaren Txokoa m artxan jarri zenetik irekia izan dugu gure dokum entazioa zentroa ikertzaile eta ikasleentzat. A sko izan dira jad a egiten arin ziren lanaren ingu ruan inform azio bila, gure biblioteka, fonoteka, irudi artxiboa eta soinu-tresna bildu m ak kontsultatzera bertatik pasa direnak. M ota eta m aila askotako lanak osatu dira hem engo inform azioaren laguntzarekin. 2002an zazpi talde edo kontsultari pasa ziren. Euskal Herria, K atalunia, M adrilgo jatorrizkoak. A rte ederretako ikaslea, B artzelonako U nibertsitatea, m usika irakaslea, EH U ko A ntropologia ikaslea, M ajisteritza fakultatea, D antza taldeko m usikaria,.... 2003an ham alau talde edo kontsultari. Euskal H erria, Asturias, A ndaluziatik etorritakoak. U nibertsitate, M usika kontserbatorio eta eskoletako ikasleak. H erri M usika, soinu-tresna, bertso doinu eta herri dantzari buruzko lanak egiteko. 2004an sei izan ziren egindako kontsultak eta seiak Euskal H erriko ikertzaile, ira kasle eta ikasleek eginak. 2005ean ham abi kontsultak egin ziren. D enak euskal herritarrek eginak. M usika, A ntropologia, A ntzerkia eta Zineari buruzko lanak egiteko inform azio bila.

2006an bost lanetarako kontsultak egin ziren. M usikologia doktoregorako txalapar tari buruzko lana, B ilboko Goi M ailako M usika K ontserbatorioko luteriako ikaslea Ttun ttun”ari buruzko ikerketa egiteko, toberak, Euskal Soinu-tresnari buruzko argaz ki erakusketa a n to latze k o ,... 2007an ham abi kontsulta izan ziren. Euskal Herria, Errioxa eta A lem aniatik etorri tako kontsultariak. T xalaparta, kanpaiak, soinu-tresnen akustika eta herri m usikari buruzko ikerketa lanak egiteko inform azio bila. 2008an m aiatzerako jad a lau izan dira egindako kontsultak. Herri dantzak, Etnom usikologiarako txalapartari buruz eta B artzelonako m usika ikasle bat euskal herri m usi kari buruzko inform azio bila. Ikusten denez jato rri, gai, m aila, dedikazio eta helburu askotako jen d ea etorri zaigu eta gure dokum entazio bildum a lan askotako erabili izan da. B eraz, hau da Herri M usi karen T xokoak eskaintzen duen garrantzizko beste zerbitzu bat.

08-11. Wknosys: Biblioteka, Fonoteka, Soinu-Tresnak, Irudi artxiboa Edozein kontsulta egin ahal izateko behar beharrezkoa da inform azioa datu baseetan m odu egokian eta zabalean antolatzea. Datu base bakoitzaren ezaugarriak eta gure kontsultarien jato rri eta helburu orokorrak kontuan harturik osatu genituen hauen ata len estruktura. D enboran zehar aldaketak eta egokipen asko egin ditugu, eta hem endik aurrera ere egin beharko ditugu, beti erabiltzaileri zerbitzu hobeagoa eskaini nahian. Web orria berriarekin datu base hauen erabilpena askoz handiagoa da eta badakigu m om entu honetan ehunka erabiltzaile ditugula. Fitxa egite lan hau K nosys program a zaharrarekin I995ean hasi genuen. 2002 arte egindakoa W K nosy s program a berrira esportatu genuen eta geroztik horretan jarraitzen dugu, urtez urte udaletxean auzkeztutako txostenetan agertzen den bezala: W K nosys datu-base program a inform atikoan, Herri M usikaren Txokoan jarritako J. M. B eitran A rgiñenaren bildum aren egindako fitxak:

2002 : - B IBLIOTEK A: 367 fitxa berriak (guztira 3367). Beste 1000 fitxa zahar aldatu edo konpondu. - FONOTEKA; 383 fitxa berriak (guztira 2256). Beste 200 fitxa aldatu edo konpondu. - SO IN U -TR ESN A B ILDUM A : 121 fitxa berriak (guztira 1068) - IRUDI ARTXIBOA: 291 fitxa berriak (guztira 291) 2003: - B IBLIOTEK A: 353 fitxa berriak (guztira 3720). Beste 600 fitxa zahar aldatu edo konpondu. - FON O TEK A ; 827 fitxa berriak (guztira 3083). Beste 2000 fitxa zahar aldatu edo konpondu.

- SO IN U -TR ESN A B ILDUM A : 21 fitxa berriak (guztira 1089). - IRUDI ARTXIBOA: A rgazki bildum aren antolaketa hasiera. Bildum ako m aterialaren ezaugarriak kontuan harturik, antolaketa egokipen bat egin da. Hórrela, orain arte “Soinu-tresna” atalean kokaturik zeunden “Pianola erroiluak” eta “Fonografo zilindroak” bietako bakoitzak hem endik aurrera bere artxiboa izango du. Beraz, W K nosys datu-base program a inform atikoan 2 artxibo berriak sortu dira. Hona hem en segidan Herri M usikaren Txokoan jarritako J. M. Beltran Argiñenaren bildum a ren artxiboetan egindakoa: 2004: - B IB LIO TEK A B ILD U M A : 310 fitxa berri (guztira 4030). B este 500 fitxa zahar aldatu edo konpondu. - FO N O TEK A B ILD U M A ; 85 fitxa berri (guzfira 3168). B este 1500 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu. - SO IN U -TR ESN A B ILD U M A : 71 fitxa berri (50 pianola erroilu eta fonografo zilindroak utzitako hutsuneak -i- 21) (guztira 1110). - PIA N O LA ERROILUAK: 41 fitxa berri. - FO N O G R A FO ZILINDROAK: 9 fitxa berri. - IRUDI ARTXIBOA: A rgazki bildum aren antolaketarekin jarraipena. 2005: - BIBLIO TEK A B ILDUM A : 269 fitxa berri (guztira 4299). B este 3500 fitxa zahar aldatu edo konpondu. - FO N O TEK A B ILD U M A ; 283 fitxa berri (guztira 3451). B este 3000 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu. -S O IN U -T R E S N A B ILDUM A : 35 fitxa berri (guztira 1145). Beste 1000 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu. - PIA N O LA ERROILUAK: 142 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu (guz tira 142). -F O N O G R A F O ZILINDROAK: 9 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu (guztira 9). - IRUDI ARTXIBOA: A rgazki bildum aren antolaketarekin jarraipena. 2006: - B IB LIO TEK A B ILD U M A : 456 fitxa berri (guztira 4755). Beste 1500 fitxa zahar aldatu edo konpondu. - FO N O TEK A B ILD U M A ; 226 fitxa berri (guzfira 3677). B este 2000 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu. 2006. urtean FO N O TEK A ARTXIBOA bitan banatu da: FO N O TEK A eta FO N O -Z E (zuzenean egindako grabaketak).

- FONOTEK A: guztira 3460. -F O N O -Z E : guztira 217. - SO IN U -TR ESN A B ILDUM A : 30 fitxa berri (guztira 1175). B este 600 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu. - PIA N O LA ERROILUAK: 35 fitxa berri. 142 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu (guztira 177). - FO N O G RA FO ZILINDROAK: 9 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu (guztira 9). - IRUDI ARTXIBOA: 145 Film azio fitxa berri (guztira 405). A rgazki bildum aren antolaketarekin jarraipena. Film azioen artxiboa bitan banatu da: - IRUDI: guztira 260. -IR U D I-Z E : guztira 145. 2007: G ure W K nosys datu-base program a inform a端koa interneten jartzeko, artxiboetako estrukturak eta kanpoetako izendapenak norm alizatu egin behar izan dugu. H orrek fitxa guztiak berrikustea eta zuzentzearen beharra eragin du. H orrezaz gain hona hem en segidan Herri M usikaren T xokoan jarritako J. M. B ei足 tran A rgi単enaren bildum aren artxiboetan egindakoa: - B IB LIO TEK A B ILDUM A : 300 fitxa berri (guztira 5055). Beste 1300 fitxa zahar aldatu edo konpondu. - FO N O TEK A ARTXIBOA bitan banaturik dago: FO N O TEK A eta FO N O -ZE (zuzenean egindako grabaketak). -F O N O T E K A : 370 fitxa berri guztira 3830. 2007. urtean beste 1200 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu dira. - FO N O -ZE: ez da fitxa berririk egin, guztira 217 - IRUDI ARTXIBOA: Film azioen artxiboa bitan banatu da: -IR U D I: 154 fitxa berri (guztira 414) - IRUDI-ZE: 3 fitxa berri (guztira 148) - SO IN U -TRESN A B ILDUM A : 75 fitxa berri (guztira 1250). Beste 400 fitxa zahar aldatu eguneratu edo konpondu. - PIA N O LA ERROILUAK: Ez d a fitxa berririk egin (guzfira 177). - FO N O G R A FO ZILINDROAK: Ez da fitxa berririk egin (guztira 29). Argazki bildum aren antolaketarekin jarraipena. 2008an aurreko bidea jarraitzen dugu.

08-12. H M Zaleak Elkartea 2007ko ekaineko H M berriak buletinean 22 zenbakian honela agertzen zen elkarte honen sorreraren berria: “H erri M usika Z aleak” elkartea: tresna berri bat herri m usikari m erezi duen duintasuna em ate aidera Herri musikarekin lanean gabiltzanok ez dugu izaten erraztasun handirik gure jardue raren ibilbideko atal askotan. Zaletasuna izaten da gure eragile eta motorra, eta m aiz ger tatzen zaigu lan eta proiektuak osatzen ditugula eta ez dugula noia argitaratu, dirurik ez, babes legaiik ez,... Arazo horiei aurre egiten lagungarri izan daitekeen tresna bat antola tzeko asmoz, “Hem ani” M usika Eskolako euskal herri soinu-tresnen mintegia eta Herri M usikaren Txokoaren eraginez, “Herri M usika Zaleak” elkartea jarri dugu martxan. H asitako bide horretan, eragin ditu jad a lehen argitalpenak: - 20. txalaparta festa jasotzen duen “20. txalaparta festa. H ernani, 2006” H M Z-SS688-2007 erreferentzia duen DVDa. - 20. txalaparta festa jasotzen duen “20. txalaparta festa. H ernani, 2006” H M Z-SS687-2007 erreferentzia duen CDa.

T xalaparta Festa 20 años 20 Urtetan ”Txalaparta Festa hogei urtetan Hernani, 1987-2006” HM -SS-690-2007 errefe rentzia duen CD Rom-a. “Ttakun 2.1” T xalaparta m usika idazteko program a inform atikoa. Erreferentzia; HM Z-SS-689-2007. Juan M ari Beitran, Luis A stiasaran eta Joxe M ari A stiasaranek grabatutako “Amasatik A rratera” CDa. Erreferentzia; H M Z-SS-430-2007. ■21. txalaparta festa jasotzen duen “21. txalaparta festa. H ernani, 2007” H M Z-SS751-2008-D V D erreferentzia duen DVDa. - 21. txalaparta festa jasoteen duen “21. txalaparta festa. H ernani, 2007” H M Z-SS750-2008-K D erreferentzia duen CDa. ■H em endik aurrera H em anin ospatutako T xistularien Jaialdietako D V D ak eta T xa laparta F esta berrietako C D ak eta DV D ak elkarte honen zigiluarekin argitaratuko ditugu. HM Zaleak elkartea ahal duen neurrian prest dago bestelako herri m usi kari buruzko proiektuak argitaratzen laguntzeko.

■ ü - ^ Ä ^ b i t j:^ -v V à V 3 0 .^ ^ ^

^rfs^^

uifíM

09. BESTE ERAKUNDEEKIN ELKARLANEAN

H erri M usikaren T xokoak hasieratik izan ditu beste erakunde edo elkarteekin m ota askotako harrem an eta kolaborazioak. A rlo horretan, besteak beste kontuan hartzekoa da Euskal H erriko eta kanpoko gure antzeko ehun bat m useo eta dokum entazio zentroei aspaldidanik egiten dugun gure argitalpen guztien bidalketa eta horietako batzuekin egiten dugun argitalpenen elkartrukea. K olaborazio bila inguratu zaizkigun beste erakunde edo elkarteekin euskal herri m usikarako oso interesgarriak diren proiektuetan hasieratik elkarlanean ari gara. A urreko ataletan aipatuak daude egindako H erri M usika Jardunaldien edizio antolaketetan izan ditugun bazkideak: - B ertsozale E lkartea - Euskal D antzarien B iltzarra - Euskal H erriko Ikastolen Federazioa - Euskal H erriko Txistularien Elkartea - Euskal H erriko Trikitixa E lkartea - A ula de la M úsica Tradicional y Popular de C ataluña Polque de Lalín G ure H erri M usika Kontzertu zikloaren antolaketan izan ditugu ere Euskal Herriko eta kanpoko beste erakunde, elkarte eta taldeen laguntza. E rakusketa m ugikorraren atalean ikus daitekeen bezala erakusketa honen antolaketaren bitartez beste kultur erakunde eta elkarteekin kolaboratu dugu. H ona hem en urte hauetan beste erakunde eta elkarteekin batera egindako bestelako lan eta ekintza batzuk:

‘‘The Alan Lomax Collection” Alan Lom ax A m eriketako Estatu B atuetako m usika biltzaileak 1952. urtean E uro pa aldean egindako herri m usika grabaketen artean Euskal H errian egindakoak daude. G rabazioen zati bat garai hartan W esm inster disketxe am erikarrak argitaratu zuen eta urte batzuk beranduago C olum bia diskoetxeak grabazio bildum ako beste aukeraketa bat argitaratu zuen. O rain berriz A. Lom axek egindako grabazio haien argitalpen berri bat egin da eta horien artean Euskal H errian egindakoarena. Lan horretarako Juan M ari B eitran (Herri M usikaren Txokoa) eta A intzane K am ara (Irakasle Eskolako M usika D epartam entua)

aukeratuak izan ginen eia grabaketaren aukeraketa, ordenazioa eta testuen transkripzioak egin genituen eta diskoaren liburuxkarako bestelako testu eta aurkezpenak idatzi genituen. 2004an bi C D diskoetan argitaratu zen lan hori: 1.- T he spanish recordings. B asque C ountry: B iscay and G uipuzcoa. R ounder CD 82161-1772-2. 2.- T he spanish recordings. B asque C ountry: Navarre. R ounder C D 82161-1773-2.

“Lizarrako Larrain Dantza. Hiru mendetako Dantza’* 2003-04-26, larunbata eguerdiko 12etan Herri M usikaren Txokoan “Lizarrako Larrain D antza. Hiru m endetako D antza” Bideo-D V D aren G ipuzkoarako aurkezpena egin zen. G ipuzkoako Euskal D antzarien B iltzarra elkartearekin batera, Herri D antza eta M usikari buruz egindako lan berri baten aurkez genituen, hau da, Lizarrako Larrain D antzari buruz Lizarrako G aiteroek eta Ibai-Ega D antza Taldeak dantza honen ingu ruan egindako elkarlana. Larrain Dantzaren hasierako dokumentazio ugaria agertzen da osatu duten lan hone tan. A urkezpen honetara gonbidatutako D antza Talde eta H erri M usika Taldeetako ordezkariei asko agertu ziren. B ertan, egileek lanaren aurkezpen zabala egin zuten eta agertu ziren talde guztiei DVD form atoan egindako lanaren ale b an a em an zi tzaien.

Ziburuko “Festival des 3 cultures** eta Oiartzungo Herri Musikaren Txokoa Bi elkarte hauen artean txalaparta inguruko proiektu ezberdinak aurrera atera ditugu: Z iburuko T xalaparta Eskola antolatu dugu. E skola hau 2000. urtez geroztik funtzio natzen du. H M bildum a 3. zenbakia duen “T xalaparta eta beste aldaera zaharrak” hburua argi taratu genuen. “Txalaparta. Euskal H erriko B ihozkada” Txalaparta erakusketa O iartzunen. Antolatzaileak, egitasm o honen sortzaileak ziren Ziburuko “Festival des 3 cultures” eta O iartzungo H erri M usikaren Txokoa eta babeslea O iartzungo U dala izan ziren. 2005ko m aiatzaren 4etik 14era bitartean txalapartari buruzko erakusketa berezi hau ikusi ahai izan zen O iartzunen. E rakusketa M. L ekuona B ibliotekan antolatu zen. TXALAPARTA, E U SK A L H ER R IK O B IH O ZK A D A izenburupean erakusketa hau txalaparta eredu ezberdinez dago osatuta, baina 4 panel adierazgarriak ere badaram atza, soinu-tresna honi buruzko inform azio ugarirekin. Inform azio gehiago ere eskaintzen zuen erakusketan ipinita zegoen m ultim edia sistem ak. Kartelak, argazkiak eta beste elem entu ezberdinak ere aurki zitezkeen bertan.

Oiartzunen jarritako erakusketaren zati bat. (A rg. H M T )

Oiartzun inguruko beste elkarteekin eikarianean: O iartzungo liaurren aisialdiko taldeak, G azte A sanblada, M usika Eskola, Irratia, T xistulariak, dantzariak, B ertsolari E skola eta O iartzungo bestelako Elkarteak izan dira antolatutako jard u era ezberdinetan gure lankideak. B atzuetan ekintza hori elkarrekin antoiatu dugu, besteetan beraiek antolatutakoetan guk lagundu dugu edo guk antolatutakoetan beraiek lagundu dute.

Auzokalte Ergoiengo Auzo Elkartea Ergoiengo “A uzokalte” auzo elkartea izan da, auzoan agertu ginenetik gure lagun tzaile finkoenak. Gure proiektua kokatzeko Ergoiengo eskola izandako etxea behar izan genuenean gurekin konpartitu zuten aurretik beraiek zeukaten etxea. G ure ibilbide ofiziala hasi ginenetik, H erri M usikaren T xokoak antolatutako H M Kontzertuak, H M Jardunaldiak eta bestelako ekintzak A uzokalte elkartearen lokaletan egiten ditugu. H orrezaz gain, kontzertu ondoren egiten diren herri afarietan eta H M Jardunaldietan egiten diren bazkari eta bestelako otorduetarako beti kolaboratzen dute gurekin. O iar tzungo Herri M usika Eskola antoiatu genuenean A uzokaltearen aretoa izan da gure eskolaren egoitza nagusia. B ehar izan dugunean beti izan dugu A uzokalte gurekin. G uk ere kolaboratzen dugu A uzokaltek antolatutako A uzoko festetan, Olentzeroa, inauteriak, zaharren afariak eta abar. Ergoienen jarraitzen dugun bitartean bi elkarte lagunak izango garela uste dugu eta nahi dugu.

Haurtzaro Ikastola eta Elizalde Ikastetxea O iartzungo H aurtzaro Ikastola eta Elizalde Ikastetxeetako ikasleek ikasturte guztie tan bisitatzen dute gure erakusketa eta bisita hauek jadanik eskola hauetako m usika egitarauren osagai bat bihurtu dira.

H aurtzaindegia edo haurreskolarekin beste m odu batean kolaboratzen dugu. Tarte ka, gu jo aten gara beren eskolara gure soinu-tresnen erakusketa txikiarekin eta bertan erakutsiz gain soinu-tresna jo az festa txiki bat antolatzen dugu.

El Watan Sahararen Aldeko Oiartzungo Elkartea E lkarte honekin bi proiektuetan parte hartu dugu: 2005ean Tindufeko Errefuxiatuen Eremuetan kanpamentuz kanpamentu, eskolaz eskola, hirukote talde formatuan euskal herri m usika kontzertu jira bat egin genuen gure kulturaren alderdi hau erakusten. Saioetan txalaparta, alboka, trikitixa, txistu eta danboli na, txirula eta ttunttuna, dultzaina, xirolarrua eta bestelako soinu-tresnak erabili genituen. Harritzekoa zen bertako haurrek zein errez hasten ziren dantzan gure m usika guztiekin.

■ Tindufeko eskola batean trikitixa, alboka eta panderoarekin. (A rg. H M T )

2005an E lkarte honekin batera Herri M usikaren Txokoko Fonotekan genuen “Sie te años de lucha arm ada; Frente Polisario” 1980an G rupo nacional de cantos y danzas populafes M ártir El Uali M ustafa Sayedek argitaratutako LP diskoaren KD form atoan edizio berria egin genuen.

EHU. Bilboko eta Donostiako Irakasleen Unibertsitate Eskola H erri M usikaren T x okoa sortu aurretik banituen harrem anak bi E skola hauekin. 1991n E usko Jaurlaritzako H ezkuntza K ontseilaritzak “C ursos de E specialización en E ducación M usical para M aestros/as” izeneko ikastaroak antolatu zituenean, hiru urtetan irakasle horien prestakuntzan klaseak em aten parte hartu nuen. G eroztik ham aika ikastaro em an d itut eskola horretako “M usika H eziketako irakaslea” espezializazioan.

B estalde, eskola horretako ikasle guztiak pasatzen dira H erri M usikaren Txokotik ikasturtero antolatzen dituzten gure erakusketaren bisita gidatuetan.

Deustuko Unibertsitatea. Donostiako Giza Zientzien Fakultatea. D onostiako G iza Zientzien Fakultatea. H istoria-K ultur O ndarea Lizentziatura (4. L augarrena) ikasleen praktikak 2001-2002an. H erri M usikaren Txokoaren eta D eustuko U nibertsitatearen D onostiako Egoitzako, G iza Zientzien Fakultatearen arteko lankidetza hitzarm enaren ondorioz, L orea Bianco Ezquerrak eta Ane B eledo R odriguezek G iza Zientzien Fakultateko II. Zikloko ikasle en Praktikak H erri M usikaren T xokoan egin zituzten.

EHU. Donostiako Informatika Fakultatea Fakultateko irakaslea den Julio A bascal izan dugu hasieratik Herri M usikaren Txokoaren laguntzaile am orratua eta gure txokoko inform atika antolatzaile eta arduraduna. Berarekin diseinatu da orain dela gutxi m artxan jarri den gure w eb orriaren azken bertsioa. B erarekin antolatu nahi dugu gure Fonoteka-ZE eta Irudi A rtxiboko-ZE bildum eko ondarea interneten erabilgarria ezartzea.

EHU. Gasteizko Filologia, Geografia eta Historia Fakultatea E kaitz Larrazabal Fakultateko ikaslearen praktikak 2007an. G asteizko Filologia, geografia eta H istoria Fakultatetik E kaitz Larrazabal ikasleak egin behar zituen prakfikak Herri M usikaren Txokoan egin zituen Lurdes Auzm endi Praktiketarako dekanordearen zuzendaritzapean.

“Hernani” Musika Eskola Publikoa 1985ean H em ani M usika Eskola m artxan jarri zenetik bertan irakaslea izan naiz. 1998a arte A lboka, dultzaina, txalaparta eta txistu irakaslea eta 1988-89 ikasturtetik aurrera alboka eta dultzaina irakaslea bakarrik. D ultzaina eta txistu irakaslea, nirekin 1985fik aurrera txistu, dultzaina eta alboka ikaslea izan den Iñaki Eguren goi m ailako txistu irakasle eta dultzaina irakasle tituluduna da. B estalde, aurrefik gure laguntzailea izan bazen ere Iñaki Eguren izan da 2003 eta 2004an H erri M usikaren T xokoan berta ko langile aparta. G uzti horrengatik ez da harritzekoa H ernani M usika E skola eta H erri M usikaren Txokoaren arteko elkarlanerako jarrera. 2002ko m artxoaren 1 eta 2an gure bi eguneko inaugurazio ekitaldian Hernani E sko lako albokariak, txalapartariak eta dultzaineroak izan ziren. G uk antolatutako Herri M usika Jardunaldietan ere talde hauek parte hartu dute behin baino gehiagotan.

1987tik aurrera H em ani M usika Eskoiako “Ttakun ttan ttakun” taldeak antolatzen duen “T xalaparta Festa” izeneko jardunaldietako laguntzailea da HM Txokoa. Baita H em ani Eskolako A lboka Eskolak 1994tik aurrera urterò antolatzen duen “A lbokarien H em aniko Topaketa” izeneko jardunaldietan. 2005tik aurrera H em ani M usika Eskolako Txistu Eskolak urterò antolatzen duen “H ernaniko Txistularien Jaialdia”n Herri M usikaren Txokoak kolaboratzen du. Txalaparta, A lboka eta Txistu ingum ko Jardunaldi hauetako im di eta hots grabazio osoak Herri M usikaren Txokoaren artxiboetan gorderik daude. H erri M usikaren Txokoa eta “H em ani” M usika Eskolako “H erri Soinu-tresnen M integia” arteko elkarlanaren azken em aitza “HM Z aleak” elkartearen sortzea izan da.

Astigarragako Sagardoetxe Herri M usikaren T xokoak kolaboratu du A stigarragako Sagardoetxe M useoarekin “Erbetegi-Etxeberri” baserri - tolarean 2007ko urriaren zazpian antolatutako bertako tolarean sagardoa egiteko prozesuaren saioan. B ertan sagardoa egiteaz gain dolarean egin ziren pisoiekin sagar-jotze saioak HM Txokoan prestatu genituen. Auzo lanaren bukaerako festa ingum an etxeko G oikoetxea eta Izeta fam ilietako txalapartariekin batera Saustako Z uaznabartarrak, U surbilgo Joxanton Artze, B eltran A naiak eta Her naniko “Ttakun ttan ttakun” taldeak egindako txalaparta saioak antolaketaren ardura ere gurea izan zen. E gun osoan film atutako lan eta m usika saio guzti horiekin Sagardoetxea m useorako sagardo egitearen prozesua azaltzen duen ikusentzunezko bat egin da.

10. AZKEN EKARPENAK ETA GAURKO EGOERA

A urrekoa ikusiz, zalantzarik gabe esan dezakegu Herri M usikaren T xokoak proiek tu sendoago dela eta egin duen bide em ankorrean, jadanik eskaini duela ekarpen han dia eta garrantzitsua. Eta hórrela jarraitzen du gaur egun bere eguneroko jardueretan, eta bere eginkizun horretan luzerako jarrai tuko duelakoan gaude. H ori opa diogu Oiartzunen dugun T xoko honi.

10-01. Bildumen bilakaera Ikusi dugun bezala, 1995. urtetik aurrera Soinu-tresnak, Biblioteka, Fonoteka eta Irudi A rtxiboetako B ildum ak handitu dira eta handitzen ari dira. Lehen bezala, antikuario dendetan eta azoketan aurkitzen ditut gauza asko, nire m usika inguruko eta oporraldien irteerak eta nire lagun eta ezagunen bidaiak aprobetxatzen ditut urrutiko m ateriala eskuratzeko eta azken garaietan Internet izan d a libu ruak, diskoak eta soinu-tresnak eskuratzeko plaza edo azoka nagusienetako bat. Tarteka egiten dugun bildum aren ondarearen inbentario horietan garbi agertzen da ondarearen handitzearen bilakaera. H ona hem en 2005ean udaletxean aurkeztutako ondarearen eguneratzeak adierazten duena:

J. M. Beltrán Argiñenaren Bilduma. 2005-10-28 SO IN U -TR ESN A K B IL D U M A ...........................................1.143 ale fitxa eginak B IB L IO T E K A ................................................................................. 4.247 fitxa eginak F O N O T E K A ............................ 3.207 ale katalogatuak (+ 500 inbentariatu gabe) IRUDI ARTXIBOA - pelikulak 8 m m zuzenean egindakoak:...................................................12 ale - bideo grabazioak zuzenean eg in d a k o a k :...................................................154 - bideo-zintak........................................................................................................216 - bideo-zinta kom ertzialak: .......................................................................150 ale - argazki eta diapositibak (Inbentarioa egin gabe): ............2.000 gutxienez FO N Ó G R A FO Z IL IN D R O A K ........................................................................... 9 ale PIA N O LA ER R O ILO A K ................................................................................. 142 ale

FO N O TEK A -IRU D I ARTXIBOK O TR ESN ER IA - Philips zinta m agnetofoia handia - Zintazko m agnetofoia U HER - M agnetofoi handia REVOX - DAT m agnetofoi digitala - Disko zaharreko plato berezia - B ideo kam ara H I8C C D -TR 2000E akzesorioekin J. M: eta LEO N BILBAOREN TAILERRA: Zurgin-m ahaia, m ateriala, tresnak TAILERRA soinu-tresnak konpontzeko eta kopiak egiteko m akineria eta tresneria. B ildum aren osatze bilakaera horretan, jendeak egiten dituen ekarpenarenak dira m ateriala eskuratzeko beste m odu berria. Herri M usikaren Txokoa O iartzunen m artxan jarri zenez geroztik, zenbait pertsona etxean duten soinu-tresna, liburu edo disko zahar horiek hem engo bildum etan uzten dituzte toki egokian egongo direlakoan. Holako ekarpen egin dutenen zerrenda luze horretako norbait aipatzekotan, azkenetakoa izan den Patxi G orrotxategi Zegam ako albokariaren fam iliak egin duena aipatuko dut. P a txi G orrotxategik bi alboka zahar zituen, lehenago M igel aita eta A ntonio anai zaharrak erabiltzen zituztenak. 1992an bi alboka horietako zaharrenaren kopia bat egin genuen eta erakusketaren bitrinan egon da 0007 zenbakiarekin. 1997an G orrotxategitarren bigarren albokaren kopia egin genuen eta erakusketa m ugikorrean egon da 0008 zen bakiarekin. B eraz, G orrotxategitarren A ltzibar baserriko bi alboka historiko horien kopiak genituen gure soinu-tresnen bildum an eta erakusketetan baina 2007ko urriaren 21etik aurrera alboka historiko horiek H erri M usikaren T xokoan daude. Egun horretan Patxi G orrotxategiren alarguna Joanita, sem e-alabak eta biloben bisita izan genuen H erri M usikaren Txokoan. Patxirekin inform azio bila egindako bisita guztietan etxean beti bere bihotz zabalarekin hartu gintuen Joanitaren eskutik jaso nituen alboka hauek. Gure bildum arako ekarpen handia suposatzen dute bi altxor hauek. Baina bildum aren handitze bilakaera horretan m ateriala eskuratzeko diru iturri nagusia, lehen bezala nire m usika jarduerak, kontzertuak, hitzaldiak eta ikastaroak izan dira. Z orionez, hauek ugariak izan dira azken urteotan eta herri m usika inguruko m ota ezberdinetako aktibitale asko izan dut azken ham ahiru urte hauetan, hitzaldiak, ikasta roak eta batez ere m usika em analdiak. H itzaldi eta ikastaroak: Euskal Herriko eskualde ezberdinetan Kultur elkarteek antolatutako aste kulturalak eta bestelako jardunaldi eta topaketan. U nibertsitateak, ikastetxeek, M usika Eskolek eta kontserbatorioek antolatutako ikastaroak eta hitzaldiak. Euskal H erritik kanpo ere aritu naiz halako jardueretan: Kantabriako U nibertsitatean, M exikoko U nibertsitatean eta Boiseko U nibertsitatean besteak beste. Hitzaldi eta ikastaro hauen gaia beti herri m usika eta soinu-tresnak, alboka, txalaparta, herri h o ts-jo stailu ak ,... Kontzertu eta m usika emanaldiak: T xanbela taldearekin 2000. urte arte. “Egurraren orpotik dator” eta “Beti ttunttun” diskoen kontzertuak J. G oikoetxea-J. M . B e ltra n taldearekin 2000 arte. 2000tik aurre-

ra “A rditurri” eta “O rhiko xoria” diskoen kontzertuak Juan M ari B eltran seikotean. E ”uskal herri m usika eta soinu-tresnen” kontzertu didaktikoak hirukotean, bikotean eta bakarka. A stiasaran anaiak- J. M . B eltran T rikitixa-dultzaina taldean. B eltranU rruzola dultzaina hirukotean, eta beste m usikarien taldeetan kolaboratzaile gisa. Ehunka em analdi, kalean, plazetan, areto handi eta txikietan, m ota askotako festa eta ospakizunetan, Euskal Herriko iri eta herrietan eta m unduko beste toki askotan ere bai. B esteak beste M exikon, A m eriketako Estatu Batuetako K alifom ia, Idaho eta W asintongen, Grezian, K anadan, Irlandan, Belgikan, Frantzian, Katalunian, Andaluzian, Aljerian...... 1995 arte gertatu zen bezala, dedikazio honek bildum en garatzeaz gain nire herri m usika ingum ko ekarpen aldetik beste ondorio eta em aitzak eragin ditu. Jarduera guztiak erlazionaturik daude, idatzi egiten dut besteak beste dokum entazio eta inform azio bilketa egiten direlako. Kontzertuak em aten ditugu diskoak plazaratzen ditugulako eta diskoak egiten ditugu besteak beste bildutako herri m usikaz baUatuz, m oldatuz edo berria sortuz, errepertorioak osatzen direlako. M usika berriak batzuetan m usika zaharren zenbait erreferentzietatik abiatuz eta bestetan eskolan ikasleekin egin dako ariketa lanetatik sortzen dira.

10-02. 1995etik aurrera Herri Musika guiaren inguruan plazaratutakoa O ndorengo zerrendatan ikus daiteken bezala urte hauetan idatzitako ugari aizan da. G aiak herri m usika eta soinu-tresnen inguruan. B atzuk lan orokorrak eta besteak m ono grafikoak. Idatzitakoen artean hauek dira aipagarrienak: - 1996an egindako “Soinutresnak euskal herri m usikan”. Liburu honetan bildu nituen euskal herri m usikan erabili izan diren soinu-tresnei buruzko aurretik ida tzitako dokum entazioa eta urtetan zuzenean bildutakoa. A ita D onostiak 1952an egin zuen "H istoria de las D anzas de G uipúzcoa-Instrum entos M usicales del Pueblo Vasco” ondoren, hau izan da gai honi buruzko egindako lehen lan oroko rra. M ilaka ale zabaldu ziran eta Euskal H erriko Ikastetxe askotan erabiltzen da m usika prestakuntzan. - 1998an ''San Telmo M useoko soinu eta hots tresn a k” liburna argitaratu zen Lankidetzan bildum ako 5 zenbakiarekin. Liburu honetan D onostiako San Telmo M useoko m usika eta hots tresnen ondare garrantzitsu horren inbentarioa, azalpenekin, egin nuen. - 2002an “Juguetes so n o ro s”. Idatzi nuen Folklore m usical Infantil, III liburuan. D idáctica de la M úsica, 6 zenbakiarekin Akal argitaletxeak gaztelerazko m undu ko m usika hezkuntza esparruan zabaldu zuen. - G ipuzkoa m ailan urtetan egindako inform azio bilketa ondoren, 2004an “D ultzai na Gipuzkoan. 1950. ham arkada a r te ”. H erri M usika B ildum a, 1 zenbakiarekin argitaratu zen dultzaina eta dultzaineroei buruzko libum hau. - 2004an “Txalaparta eta beste aldaera za h a rra k”. H erri M usika Bildum a, 3 zen bakiarekin argitaratu genuen euskaraz, gazteleraz, frantsesez eta ingeleraz, txala partaren historia eta jatorriari buruzko lan sakon hau.

1996tik aurrera argitaratutako idatziak 1996.- San Telmo M useoko soinu eta hots tresnak. C uadernos de Sección. Folklo re.- N. 6. E usko Ikaskuntza. Donostia. 1996.- Soinutresnak euskal herri musikan. Euskal Gaiak, 42. O rain S.A. 1996.- A ita Donostiaren Euskal Kantutegia eta Hernani. Hem ani 1996 urtekaria. 1997.- San Telmo M useoko soinu eta hots tresnak. C uadernos de Sección. Folklore 6. Eusko Ikaskuntza. (1998) Lankidetzan 5. 1997.- La enseñanza de los instrum entos tradicionales vascos. Eufonía. D idáctica de la M úsica. n° 6, enero 1997. 1998.- Una teoría num érica d el ritmo aplicada a la txalaparta. J.M . Beltran-F.J. Sánchez. Txistulari 173. 1998.- M usika herrikoia hezkuntzan. H ik Hasi aldizkaria. M ai. 1998. 1998.- Instrumentos en la música popular vasca. Euskonews & Media. 10-10- 1998. 1998.- La txalaparta. Euskonew s & M edia. 10-10-1998. 1999.- E uskal H erri Soinu-tresnak H ernanin azken urtetan. Euskal H erriko XXII. M arm itako Txapelketa: Hernani. 1999.- Herri musika dokum entazio zentro bat egiteko, antolatzeko eta funtzionam en durako egitasmoa. Musiker. Cuadernos de M úsica, 11. Eusko Ikaskuntza. 1999.-A^wrra. O rtzadar 25. Urteurrena. O rtzadar Euskal D antzari Taldea. 19741999. 1999.- E uskal H erriko Soinu-tresnak. CD-ROM . H elhuyar K ultur Elkartea-H erri M usikaren Txokoa. 1999.- Soinu-tresnak. www .basquearts.com 2000.- M úsica de la naturaleza, naturaleza de la música. Turuta M irlinton. In-fancia, 59. R evista de la A sociación de M aestros R osa Sensat. 2000.- M úsica de la naturaleza, naturaleza de la música. Cigarra. In-fan-cia, 60. R evista de la A sociación de M aestros R osa Sensat. 2000.- M úsica de la naturaleza, naturaleza de la música. Turuta-gaita. In-fan-cia, 61. Revista de la A sociación de M aestros R osa Sensat. 2000.'- M úsica de la naturaleza, naturaleza de la música. Kaskamelan. In-fan-cia, 62. Revista de la A sociación de M aestros R osa Sensat. 2000.- M úsica de la naturaleza, naturaleza de la música. Kiíikaíaska. In-fan-cia, 63. Revista de la A sociación de M aestros R osa Sensat. 2000.- M úsica de la naturaleza, naturaleza de la música. Txepetxa. In-fan-cia, 64. R evista de la A sociación de M aestros R osa Sensat. 2000.- Oñatiko A rrikurtz baserriko txilibitua. Txistulari aldizkaria. 181 zenb. 2000.- D antza taldeak herri m usika eta soinu-tresnen berreskuraketaren iturri. Sukil, C uadernos de C ultura Tradicional 3. Iruñea.

2000.- E uskal herri-m usikaren soinu-tresnak-Los instrum entos en la m úsica p o p u la r v¿25Cí2-Eusko Jaurlaritzako K ultur Saileko w w w .euskadi.net/kultura/m usica/m usica lO O i.- H erri-M usika, M úsica Popular, M usique Populaire, Traditional M usic. “G IPU ZK O A , B ihotz-begietan-los espejos transparentes-les yeus du coeur-w ith m y heart in m y eyes” liburuan. X abi O tero. G ipuzkoako Foru A ldundia-D iputacion Forai de G ipuzkoa. D onostia San Sebastián. 2001.- L an erritm oetatik m usikara. Jentilbaratz. C uadernos de Folklore, 7. Eusko Ikaskuntza. 2002.- Juguetes sonoros. (Folklore m usical Infantil, III). A k a l / D idáctica de la M úsica, 6. 2002.- Patrim onio M usical Vasco. A portaciones fo rá n e a s en la recopilación del C ancionero P opular Vasco. M usiker. C uadernos de M úsica / n° 13 (2002). E usko Ikaskuntza. D onostia. (195-220 orri.) 2002.- A lboka. A nuario d a G aita, 2000, n° 17. E scola P rovincial de G aitas Deputación de O urense. (pág. 87) 2003-07-06.- E rrom eria eguna. O arsoaldeko hitza.2. orrialdea. E rrenteria. 2003.- L a cultura Popular. “El M aestrazgo Torolense. M úsica y literatura popu lares en Ja p rim era m itad del siglo X X ” liburuaren prologoa. 2003-08.- “Iniciación a la m úsica en la cultura popular. Los instrum entos de uso in fantil en la educación m usical, w w w .ejournal. U N A M . M exico. 2004.- L a iniciación a la m úsica en la C ultura Popular. L os ju g u etes sonoros en la iniciación m usical. I S em inario-T aller de E ducación M usical Infantil. A ltea. SEM -EE. 2 0 0 4 .' D ultzaina G ipuzkoan. L a dulzaina en G ipuzkoa. 1950. ham arkada arte. La dulzaina en G ipuzkoa. H asta la década de 1950. The dulz^iina o f G ipuz koa. Until the decade o f 1950s. H erri M usika B ildum a, 1. H M Txokoa. O iartzun. 2004.- Txalaparta eta beste aldaera zaharrak. L a txalaparta. A ntecedentes y variantes. L a txalaparta, origines et variantes. The txalaparta. Forerun ners a n d variants. H erri M usika B ildum a, 3. H M T xokoa. O iartzun. 2005.- E l m isterio d e la txalaparta. Lur. arte, gastronom ía, guía. n° 5. Prim avera 2005. pág. 21. 2005.- X irolarru - Gaita. L a cornam usa en el País Vasco. A nuario da G aita 2004, n° 19. (pág. 69-84) E cola P rovincial de G aitas. D eputación de O urense. 2006.- L arraungo Ingurutxoa edo Ingurutxoa Larraunen. D antzariak. 2006. 2006.- H erri-m usikaren aide batzuk. Jentilbaratz. C uadernos de F olklore, 9. E us ko Ikaskuntza. 2006.- H ernaniko txalaparta eskolaren 11 ikasturte. C uadernos de F olklore, 9. E usko Ikaskuntza.

2007.- Bertsolaritza, herri-m usikaren eragile eta sortzaile. Herri M usikaren I. Jar dunaldiak. H erri M usika - B ertsolaritza liburuan. H erri M usika Bildum a, 4. Oiartzun. 2008.- H erri musika. “A tzorik etzira” liburuan. M endebalde K ultura Alkartea.

1996tik aurrera argitaratutako diskoak 1997.- A rin-arinketan. (Txanbela). KD -K , IZ D isketxea. IZ-488 T xanbelaren lau garren eta azken diskoa kaleratu genuen. 1998.- Beti ttun-ttun. (Joxan G oikoetxea-Juan M ari B eltran) NO-CD . C D N 021. 2002.- A rditurri (Juan M ari Beltran) KD-K. Elkar. E L K 614. 2006.- O rhiko xoria (Juan M ari B eltran) KD-K. Elkar. E L K 729. 2007.- A m asatik Arratera. Juan M ari Beltran, Luis eta José M ari Astiasaran. HM ZSS-430-2007.

J u an Gorri Ü

a ri n - a r i n k e t a n

arditurri

Partehartzailea beste diskoetan: 1996.- “Eskua sartzen” . Furunda. H F-002 K D -K (alboka). 1996.- “A m onaren m engantza” . A m aia Zubiria. IZ-445 (dultzaina). 1998.- “E tzakit” Etzakit taldea. Triki Elkarlanean KD-485. (alboka, xirolarrua) 1998.- Bi beso lur. A lboka taldea. A ztam a. A Z 004 (tronpa-m osukitarra). 1998.- O iartzungo kantu zaharrak. Elkarlanean. KD -505 (toberak).

1999 _ “B abarrunaren dantza” . J. G orritiren “B abarrunak” erakusketarako; J. M. B eltran; J. G oikoetxea; S. Saiz. N O -C D R ekords; C D X N O 01 (arrabita). 2001.- G randes éxitos. Javier Álvarez. G A SA . P R 0 2 3 8 7 (alboka eta txalaparta). 2001.- Lorius. A lboka Taldea. R esistencia. R ESC 126 (txanbela eta txalaparta). 2003-05-12.- “Euskal praise” . Arion. NA-2502/03. B iltokia C ristiana (txalaparta). 2003-05-28.- “Ticzag”. Juan A zpitartek eginiko film an m usika jarri (txalaparta, zarrabetea, burrunak, adarrak). 2003-11-24.- Orai. Xabi SanSebastianen diskoan. N O C D R ecords. C D N O 26 (txa laparta). 2004.- “Ayres” . M arivi Cabo. R isko R ecords para Producciones del Mar. RRPDM 002. pdm (txalaparta). 2005.- “Pam plona: C iudad de Todos / Iruñea: G uztion H iria” Fran Idareta. Etxeondo (alboka). 2007.- “D anzas del C am eros Viejo”. Fernando Jalón y Javier Soldevilla. M úsica tra dicional y cultura oral de L a Rioja. Volumen 3. Piedra de R ayo (txistu eta ttun-ttuna).

Bestelako argitalpenak 1999.- “O iartzungo hotsak” . Bideoa. G idoia eta zuzendaritza. O iartzungo Udala. \ 9 9 9 - E uskal H erriko Soinu-tresnak. CD-ROM . H elhuyar K ultur Elkartea-H erri M usikaren Txokoa. 2007.- "'TTAKUN 2.1 Txalaparta m usika idazteko program a inform atikoa'\ A ndres D oñate inform atikoaren laguntzarekin, txalaparta eskoletan erabiltzeko C D R om a. H M Z-C D R -SS-689-2007. 2007.- "20 años Txalaparta Festa 2 0 urtetan" C D R om , K epa U garte inform atikoa ren laguntzarekin. H M Z -C D R -SS-690- 2007

.‘.■u

^**™ ^

>111

a i s c i i - .{ O K

o d ^ ^ i M í ^ k A '' i&-il>{kL<'.v'*^ • ' *■

■

"Sf ;ST<.' 3bJ

fcíií^: **: .^Ef .*.•

r ' ^ - ' :?J

11. AURRERA BEGIRA

Herri M usikaren Txokoaren orain arteko lorpenak ez dira gutxi izan, baina gerora begira gaude eta hori prestatu egin behar dugu proiektu honek etorkizun oparoa izan dezala. G auza asko egin beharko dira gure Txokoaren hoberako eta garapenerako eta horie tako batzuk epe m otzean lortu nahiko genituzke:

11-01. Egoitza berria 1995ko ekainean Jon Iñarra Oiartzungo alkatearekin egindako bileran, honek aipatu zuen, hasieran beste nonbaiten behin behineko jartzen bazen ere (Ergoiengo Eskola izana aukeratu zen), Iturriozko Torreak proiektu egokia behar zuela berean hartzeko eta hau izan zitekeela horretarako oso egokia. Bestalde eta era berean XVI. m endeko dorretxe hori Herri M usikaren Txokoa kokatzeko egoitza ezin egokiagoa ikusten genuen. G eroago ideia hori Udaletxean aurkeztu zen eta adostu zuten Iturriozko Torrea Herri M usikaren Txokoaren behin betiko egoitzarako. H andik gutxira O iartzungo U dalak erosi zuen etxe hori eta 2002an O iartzungo U da laren enkarguz J. M. A lberdi A lberdi arkitektoak “Proyecto de rehabilitación y edifica ción com plem entaria Torre Iturrioz y suelos contiguos-O iartzun” proiektua prestatu zuen. A ldaketa batzuek egin ondoren obrak egiteko konkurtsoa egin zen eta segidan O iartzungo U dalak irabazleari esleitu edo adjudikatu zion obrak egitea. A rrazoi ezberdinengatik oraindik ez da m artxan jarri eta dirudienez m om entuz ez dugu egoitzaren aldaketarik egingo baina epe m otzean berriz m artxan jarriko deiakoan gaude. E goitza berriak hobekuntza handiak ekarriko lizkiguke: • Etxearen edertasuna eta m onum entu historiko eia enblem atiko izateak lagunduko luke gurea aurkezten eta erakusten. • K okapena aldetik zera esan behar dugu, D onostiako erdifik Iturriotzeraino hogei m inuturo funtzionatzen duen autobus publiko zerbitzuak bisitari gehiago izateko asko lagunduko luke. • Espazio gehiago edukiko genuke, ia lau aldiz handiago izango da. H orrek denetan lagunduko du. Dorrearen beheko solairuan harrera tokia ikusgarria jarriko dugu. H arrera toki zabala eta bertan, etorri den bisitari berriari eta berria ez denari, aidi ro aldatuko den behin behineko erakusketa m onografikoak ongi etorria em ango dio.

líurriozko Torrea, 2008. (A rg . H M T )

• D orretxearen pareta historiko horien artean biblioteka, fonoteka, irudi artxiboa, ikas gela eta bestelako bilera eta harrera eta adm inistrazio gelak antolatuko ditu gu. Saila guztietan behar diren azpiegitura tekniko berriekin. • Soinu-tresna erakusketa. D orretxe aldam eneko plaza azpiko aide berriko bi solairuetan soinu-tresnen erakusketa zabala jarriko dugu. Bisitari taldeetako espazio gehiagorekin, beraz, erosoagoa bai gidari nahiz bisitarientzat eta bitrinak soinutresnentzat toki eta inform azio gehiagorekin. Erakusketaren antolaketa orain bai no gune gehiagorekin izango da: 1. A erofonoak 2. A kordeoiak (aerofonoen ondoan) 3. M enbranofonoak 4. Idiofonoak 5. Kordofonoak 6. M usika taldeak 7. H ots-jostailuak. Bertan hots-jostailuak egiteko tailerra antolatu nahi dugu. 8. M usika erreproduzitzeko tresnak 9. Soinu-tresnak egiteko tailerra zaharrak Ez ahaztu lehen aipatutako harrera aretoan aldiro jarriko diren behin behineko era kusketa m onografikoak. • Biltegia. E rakusketan jarririk ez dauden bildum aren beste soinu-tresnak, orain arte bezala biltegian kokatuko dira. “E rakusketa m ugikorra”n erabiltzen direnak bilte gian dauden bitartean beren toki propioan antolaturik gordeko dira. H órrela, era-

kusketa jarri beliar denean errazago bilduko dira. Beste guztiak erakusketa nagusian antolaturik dauden bezala biltegiko apaletan bistan eta inform azio fitxez hornituta jarrik o dira. M odu horretan biltegia berriak bi aldetatik irabaziko luke: 1. Ikertzaile eta bestelako ikasleentzat bisitagarria eta kontsultagarria izango litzake. 2. Soinu-tresna guztiak bistan daudenez gero, hauen egoera kontrolatuago eduki ko genuke. M om entu honetan kaxa itxietan daude, denbora luzean guk ikusi gabe eta oso zaila egiten zaigu m aterialaren egoera kontrolatzea eta hondatuz gero soi nu-tresna horiek zaintzea. Tailerra. Soinu-tresnak eta bestelako hots-tresnak egiteko eta konpontzeko azpie gitura egokiarekin lantegi berria antolatuko dugu. H orrezaz gaiz, bertan, soinutresna zahar batzuen erreprodukzioak egiteko aukera izango dugu. H M kontzertuak, eguraldi onarekin dorretxe ondoko plazan eta eguraldi hotz eta txarrarekin 92 m etro karratuko harrera aretoan antolatuko genituzke. K anpoan egi nez gero fondo eta inguru aparta edukiko luke, dorretxearen fatxada izango litza ke oholtzaren atzekoa eta aide batetik O zentzio kaleko fatxadak eta bestetik Aiako H arria ikusiko ditugu. B arruan eginez gero dorretxe barruko harrizko paretak eta leiho zaharrak osatuko zuten aretoko dekoratua. Zorionez guk antolatutako ekintzak arrakasta handia edukiko bazuten eta azken areto hau txikia geldituko balitz, pentsatuko dugu antolatutako kontzertu eta bestelakoak O iartzungo Kultur Etxeko A reto berrira edo beste nonbaitera eram atea.

11-02. Herri Musikaren Txokoaren nortasun juridikoa H asieran, O iartzungo A lkateak eta biok aurreneko hitzarm ena sinatu genuenean garbi ikusten zen form ula hori behin behineko zela eta epe m otzean H erri M usikaren Txokoa beste modu batean legeztatu beharko genukeela. Ezagutzen genuen U rueñako M useoaren egoera juridikoa Fundazioa form ularen bitartez egina zeukatela. Joaquin D iazek hango Fundazioaren estatutuak bidali zizki gun eta horiek izan ziren hem en gurea prestatzen hasteko lehen eredua. 2002an U dalak prestatutako F undazio berriaren zirriborroarekin U rueñara jo an nintzen horretan esperientzia zuen Joaquin D iazi prestatutakoa erakustera eta honen iritzi eta aholkuak jasotzera. Joaquin D iazek proposatutako aldaketekin M anu Gojenola nire lagunen bitartez Euskaitzaindikoa zen A ndres U rrutia B ilboko notariorengana jo nuen eta honek Joaquin D iazek proposatutako aldaketa guztiekin ados zegoelarik, estatutuen erredakzioan aldaketak txertatu zituen. E rredakzio berri hori U dalak onartu zuen baina arrazoi ezberdinengatik m om entu hartan ez zuen aurrera egin eta geroko geratu zen. H urrengo udal legealdian, 2006an egin ziren gai honekin aurrera egiteko bilera batzuk baina ez zen bukatu eta berdin jarraitu genuen. M om entu honetan, aurrekoak bezala, Udal talde berriak badu gure egoera juridikoa normalizatuko duen urratsak em ateko intentzioa. Oso garrantzizkoa izango litzake Herri M usikaren Txokoarentzat izaera normalizatu hori lortzea, funtzionamendu normalizatua, egokia eta praktikoa lortzeko. Epe m otzean lortuko dugulakoaren itxaropena dugu.

11-03. Interneten Fonoteka - ZE eta Irudi Artxiboa - ZE 2007an Julio A bascal gure laguntzailearekin H ungariako B udapeseko Bela Bart贸k M useoa bisitatu genuen. B ertako artxiboak eta antolaketa inguruko inform azio bila jo an ginen, baina oporraldian zeudenez ezin izan zuten asko erakutsi, baina besteak beste sailkatzeko sistem an buruz inform azioa jaso genuen eta bereziki interneten jadanik jarria zuten artxiboen kontsultarako eta erabilerako azpiegituretaz. M om entu honetan B ela B art贸k m useoko bildum etako zuzenean inform atzaileekin egindako grabazio eta argazki ondarearen zati handi bat interneten era librean entzun eta ikus daiteke. Hori bera da guk gure Fonoteka-ZE ondarearekin egin nahiko genukeena. Urte askotan herriz herri egindako ehunka orduko hots grabazio horiek digitalizatu, grabazioak kantuz kantu eta doinuz doinu sailkatu, antolatu eta gure web orrian erabilera publikoan jarri. Bai eta ere ditugun argazkiak eta zergatik ez pixkanaka film azioak ere bai. Jakina, horrek lan asko egitea suposatzen du eta horretarako laguntza ekonom ikoa beharko genuke. D onostiako Inform atika Fakultateko Julio A bascal eta biok, helburu hori ahalbideratzeko, Fakultatea eta HM Txokoaren arteko proiektu berri bat prestatu nahi dugu. Inform atika Fakultateak proiektu honen inform atikaren arloetaz arduratuko litzake eta HM Txokoa herri m usika inform azioetaz. Laguntza hori lortuko bagenu gure etxeko altxorraren zati bat m undu osoaren eskutan jarriko genuke.

11-04. Audio-gida berria 2002ko m artxoaren bian Herri M usi颅 karen Txokoa publikorako inauguratu zenean, erakusketako ikusgai jarritako soinu-tresnen hots eta m usikak entzuteko sistem a bat m artxan jarri genuen. B aldintza ekonom ikoak tarteko, aukeratutako audio-gida sistem a hura oso m ugatua zen, baina bost urte hauetan benetan ondo bete du bere zerbitzua. D iscm an sistem ako C D bat izan zen aukeratutako euskarria eta honek eragin zuen m uga nagusia: soinu adibideen kopurua gehienez 99a izatea. Horregatik denbora honetan eta orain arte erakuske颅 tako soinu-tresna asko m utuak egon dira.

Erakusketan orain arte erabilitako sistema. (A rg. H M T )

Hau bi m odutan erabiltzeko prestatu zen: bisita indibidualentzat, aurikularrekin eta bisitariak bera bakarrik entzutekoa bata eta aretoko talde bisita gidatuetan entzuketa orokorraren sistem arekin bestea. 2005ean audio-gida sistem a berri bat eskatu genuen eta estudio eta balorapenak egin ondoren aukeratu da sistem a berria. A ukeratutako sistem a honakoa da: ^ste rn a de

audición M P Trip individual basado en tecnologia M P3. H onekin ez dugu aurreko m ugarik edukiko eta soinu-tresna guztiek edukiko dute bere m usika entzuteko mustra. Bestalde, bisitariak eskutan duen tresna horren pantailatxoan inform azio idatzia eta argazki baten bitartez soinu-tresna hori noia jo tzen den ikusteko aukera izango du. G ipuzkoako enpresa batek hartu du hori m artxan jartzeko konprom isoa eta urte hone tan erabiltzeko m oduan egongo dela espero dugu.

11-05. H M Txokoa Oiartzundik Euskal Herrira eta mundura Herri M usikaren Txokoa, O iartzunen dagoen Euskal H erriko eta m unduko herri m usikaren altxor hau Euskal H erriari eta m unduari eskaintzen badiogu ere, beste edonori baino lehen bereziki oiartzuarrei eskaini nahi diegu. Laguntza bila atez ate hasi nintzenean herri honetan aurkitu nuen erantzun sendoena eta inongo zalantzarik gabe O iartzungo U dalak hartu zuen 1995ean bere gain proiektu hau aurrera ateratzeko ardu ra eta orduz geroztik hartutako konprom isoa bete egin du. O iartzungo kultur m ugim endu eta elkarteek ere oso harrera ona egin diote beti gure proiektuari eta liburu honen orrialdeetan aipatzen den bezala, askotan kolaboratu eta lagundu dute gure jardueretan. Zalantzarik gabe zera esan dezakegu, oro har O iartzungo herriak m aitasunez hartu eta babestu duela gure txokoa. B eraz, horregatik O iartzungo herriak beti m ereziko du hala ko tratu berezia. Jakina da gure bisitari gehienak O iartzundik kanpokoak direla eta G ipuzkoako eskualde ezberdinetatik etortzen direla, bai eta Euskal H erri osotik eta gure inguruko beste kultura eta m unduko bazter askotatik ere. D enak ongi etorriak dira gure txokora. G ure etxea bisitatzera datozenek bide batez O iartzungo beste m useoak eta inguru zoragarri hau ezagutzeko aukera dute eta asko dira aukera hori dutelarik, O iartzungo beste eskaintza horiek bisitatzen eta gozatzen dituztenak. Herri M usikaren T xokoaren izenean, nik O iartzungo H erriari em andako babesa eta laguntza eskertu behar dizkiot. Elkarrekin bide luzea dugu egiteko. Jarrai dezagun elka rrekin egindako bide honetatik, orain arte izan dugun bezalako ilusioarekin eta gogoarekin. H orretan saiatzen bagara eta erronka honi gogo handiz aurre egiten badiogu, zalan tzarik ez eduki aurrera egitea lortuko dugula eta H erri M usikaren T xokoaren bitartez m undua O iartzunera gerturatuko dugula eta O iartzun m undura.

« 1 ^ JK^ c o ta s o i

iitO K « M i

f :i i b ; i ¿ h T £ f f a

fe ís ÍB íé í-^

: y i Q

a t t a » -

a n a r f

12. BILDUMEN INBENTARIOA

Hau duzue liburu honetarako 2008an egindako bildum en azken inbentarioa. Ikus dezakezuenez soinu-tresna, bibhoteka, fonoteka eta Irudi A rtxiboko bildum ak handi tzen jarraitzen dute. E z dugu F onoteka ZE, Irudi A rtxiboa Z E eta A rgazki bildum aren inbentarioa egin. E hunka ordutako grabazioz, ehunka ordutako film azioz eta m ilaka argazkiz osatutako hiru bildum a horiek ere egunero handitzen ari dira, baina m om en tuz ez dugu lan hori behar den bezala egiteko denborarik izan. G eroago izango da. A ntzeko egoeran daude HM T xokoan bildurik ditugun egunkari, aldizkari eta buletinen bildum ak: Argia, ON, B ertso alea, A sm oz eta jakinez, A ltza pom i, U Artesa, ... B ai eta azken berrogei urtetan bildutako herri m usika inguruko ekintzen kartelak, eskuprogram ak, foiletoak, ... G ure apaletan bildu ditugun partitura zaharren b ild u m a k ,.... O rain arte ezin izan dugu dena egin. H em en B iblioteka, Fonoteka, Irudi artxiboa, Soinu-tresnak, Pianola m usika erroi luak eta Fonografo Zilindroak bildum en inbentarioak agertuko dira. G ure bildum en artean “Soinu-tresnak” bildum a ikusgarriarena denez, liburua argitara tzeh a u aprobetxatu nahi izan dugu gure Soinu-tresnak bildum aren zati bat erakusteko. Z alantzarik gabe soinu-tresna hauek HM Txokoaren erakusketan zuzenean ikustea eta bere m usika entzutea beste gauza da. H orregatik hem endik jen d e guztia anim a tu nahi dugu gure txokoa bisitatzea. B aina hori posible ez dutenek, soinu-tresna guztiak ikusi nahi badituzte, gure web orrian banan bana, m odu birtualean argazkien bitartez ikus ditzakete.

.*!*►-•,

. .

^<v

j.y

' /«•:

* ^ 'X

"^aa»yj^.î^-*..*

^ .ÿ r:-4 È x ^ î g ^ S ’Î ! ^ ® - “

f.^-

A C f f i l A T W a S i^ J t u l t m

...

i i s .tt

.íCE9hÁÍJ íirnoq

-o te .iifci^)>a¿<¿feO!rfB‘Mi|iá íiw'afpli»;rf.9Í ' 'jb a ^ iífff-í¿ ¿ Z «aoc&Ëii» ftMot •í^ lu n Á fii

js m a í> m o a k m i t i » j M m ts tá a íí^

" iA o ä t r

.sjteîoîM ia

12-01. Biblioteka B ibliotekako datu basean 2008ko ekainean 5100 fitxa daude eginak. Liburu eta aldizkari edizio erreferentzi bakoitzeko fitxa bat egiten dugu. Beraz, hori da m om entu honetan bibliotekako apaletan dugun argitalpen kopurua. Pentsa daitekeenez liburu eta aldizkari gehienak m usikan espezializatutakoak dira, m usika hiztegiak edo The N ew Grove entziklopedia ingelesa adibidez. E ntziklopedia horretan m unduko leku ezberdinetako m usika eta m usikariei buruzko azalpenak daude. M undu osoko soinu-tresnei buruzko atal berezia ere badu. B ertan agertzen dira gure albokak, txistuak, dultzainak, txalapartak eta abar.

The New Grove Dictionary o f M usical Instruments.

Diccionario de la Música. Labor. 1954.

M akina bat iekutako kantutegiak ere badira bibliotekako apaletan. Resurrección M aría A zkuek Euskal Herrian bildutako abesüekin osatutako “Cancionero Popular Vasco”, (lehen edizioetako atal batzuk, 2. eta 3. edizioak) Saliaberryren kantutegia eta Aita Donostiak bildutakoekin osatutako Euskel Eres-Sorta dira horietan guretzat kuttunenetakoak.

Sallaberryren kantutegiaren bigarren edizioko ale bat. Paris, 1930.

Cancionero Popular Vasco. R. M. de Azkue.

Aita Donostiaren Euskel Eres-Sorta. 192leko lehen edizioa.

B aina hor daude Irlanda, B retainia, K atalunia, Burgos, Leon, G alizia eta beste leku askotako kantutegiak ere aztertu nahi dituenarentzat eskuragarri.

Alemaniako â&#x20AC;&#x153;Musikgeschichte in Bildernâ&#x20AC;? munduÂ ko herri soinutresnei buruzko bilduma.

Cancioneiro Popular Galego. D. Schubarth, A. Santamarina.1984.

Cancionero Popular de Burgos.

M usikari buruzko bildum a espezializatuen artean besteal beste hemen ditugu mundu guztiko herri m usiketaz aritzen den Interfolk aldizkaria, Toulouse-ko kontserbatorio okzitanoak argitaratzen duen Pastel aldizkaria, Zaragozako M usikologia Institutuaren Nassarre aldizkaria edo Euskal Herriko Txistularien Elkartearen Txistulari aldizkaria.

Txistulari aldizkaria, 1934.

Liburutegian saltsan jarraituz, bereziki zaharrak izateagatik aipam en berezia merezi duten liburu batzuk topa ditzakegu. N ahiz-eta m usika edo soinu-tresnetan espezializatutako liburuak ez izan, garai bateko ohiturei buruzko inform azioa em aten digute. Liburu horietan aipatzen diren ohitura horien artean herri m usika eta soinu-tresnei buruzkoak aurki ditzakegu.

Diccionario Portátil de los Concilios, 1772 eta La Filosofía Moral, 1790.

Les Pyrénées Françaises II. Le Pays Basque et la Basse-Navarre 0 8 8 2 ).

Visages du Pays des Basques. Paris, 1942.

Album Gráfico Descriptivo del País Vascongado. Tomo de Guipúzcoa. Años de 1914-1915.

Liburu zaiiarrak lagunduz, etnografia liburuek leku asko hartzen dute apaletan. B eraietan kontatzen da herri ezberdinek m usika eta soinu-tresnak zertarako erabiltzen zituzten eta dituzten. Etnografia lantzen duten bildum en artean topatzen ditugu C uadernos de E tnologia y Etnografica de Navarra, R evista de Folklore de Valladolid, A uñam endi bildum a, etab.

4- 5

Auñamendi bildumaren ale batzuk.

E nciclopedia G eneral Ilustrada del Pais Vasco da B ibliotekan aurki dezakegun gure herri kulturari buruzko beste bildum a garrantzitsua. B ere orrialdetan herri m usika eta soinu-tresnei buruzko inform azio ugari dago.

12-02. Fonoteka 2008ko ekainean fonotekako datu basean guztira hots grabazio argitalpenen 3844 dokum entu daude eginak. H auen artean ez daude urteetan, herriz herri eta ham aika inform atzaileri grabatutako ehunka ordu horiek (Fonoteka-ZE datu-basean daude). A rgitalpen erreferentzi bakoitzeko fitxa bat egiten da. H auek form ato ezberdinetan argitaratuak daude: A rbelezko disko zaharrak, disko txikiak, LP diskoak, kaseteak eta KDak. Fonotekako fitxetadk 1671 euskal m usikaren argitalpen edo erreferentziak dira eta besteak m unduko bost kontinentetakoak, bereziki Europakoak. Bertan dauzkagu euskal diskoetxeetako zigilu ezagunenak eta m unduko zenbait zigilu garrantzitsu. Fonotekako m aterialaren inform azio osoa gure web orriaren “Bildum ak kontsultatu” leihoan ikus daiteke. B ertan agertzen diren fitxetan inform azio zabala eskaintzen da. H ona hem en bertan aurki daitezken erreferentzi batzuk:

Regai: Regai diskoetxea dugu gure herri m usika argitaratzen aitzindari. 1920. ham arkadan euskal bertsolari, txistulari, gaitero-dultzainero, trikifixa eta konpartsen m usika argita ratu zuen. G ure fonotekan diskoetxe honetako 24 zenbaki edo erreferentzi ditugu.

DISCOS VASCOS

. KUCTWCOS -

P o r m t « a b l* » » » « f l d « « • «M R U iO O -

• i n n i á W f HH - m m u M ■ « U T tM * K c jx triM u

tM ( l*

’m M -n M n *

I 'ram-niu*

CASA INURRICTA

Regal diskoetxeko publizitatea Donostiako “La voz de Guipúzcoa” . 1927-11-06.

Regal diskotxeak Agirretxe anaiekin argitaratutako disko bat.

Sardanas

C obla L a Principal

R egal; 33 LC X 14

C antando en el baño

G uy Lom bardo

Regal; D K 8096

Nelly; H éctor Bates; Vals

O rquesta C olum bia

Regal; D K 8459

L ágrim as negras;

Trio M atam oros

R egal; D K 8717

El rapto del serrallo

O rquesta sinfónica

Regal; D K X 1035

A m igos toda la vida

O rquesta sinfónica

Regal; D K X 1053

C oncierto de Brandenburg; N° 3

B ritish Sym phony O rchestre

Regal; D K X 1056

Jotas Navarras

R aim undo Lanas

Regal; EM I; 038

El silencio; Georges Jouvin y

G eorges Jouvin

Regal; EM I

C onversaciones en francés

(Em ailerik ez d a ezagutzen)

Regal; F 14

C onversaciones en francés

(Em ailerik ez da ezagutzen)

Regal; F 15

C onversaciones en francés

(Em ailerik ez da ezagutzen)

Regal; F13

L 'A rlesienne; A dagietto

O rquesta Concertgebo

R egal; LK X 5251

P ensar en él

M arina

Regal; M atriz KX

H atikvan; A ntífona nacional

Em aile ezberdinak

Regal; M atriz W

Velaahres (sic); C anto judío

D. R oitm an

Regal; M atriz WA

En el jard ín de un tem plo chino

O rquesta Ketelbey

Regal; M atriz WA

A m or de m adre; Schotis

B anda C olum bia

Regal; RS 257

Osuna; M archa Española

Profesores de la Banda

Regal; RS 357

N ere m aitea; Jota navarra

G aiteros de Regil

Regal; RS 545

Ederegia zera zu; M endi-m enditik Triki-trixa de G uipúcoa Ariñ - ariñ; N eskazarren fandagoa G aiteros de Regil

Regal; RS 573 Regal; RS 900

Pam plona; Fiestas de San Ferm ín

E m aile ezberdinak

Regal SEBL 7.073

Teatro E spañol; L uisa Fernanda

O rquesta Sinfónica

Regal; SEBL 7003

Columbia: D onostiako C olum bia diskoetxeak, bere erreferentzi zerrendan euskal herri m usikaren altxor aparta osatu zuen, tartean trikitixarena. G ure fonotekan C olum biako 69 euskal m usikaren erreferentzi dauzkagu. Triki-trixa de A zpeitia

Zakabi y Egañazpi

D isko txikia

C olum bia; SCG E 8

TKIF.I-TIUXA DE AZPEITIA AUPA PKi.OTAItlAK luASTUR BIOKNA Aa n t z a u ia n l a n q i n t x a AU>A OAZTIAK

ColumbW s«m

Triki-trixa de Azpeitia. Zakabi y Egañazpi. 1963.

1960. ham arkadan hasita, A gorila izan da Iparraldeko m usika argitaratzeaz arduratu den diskoetxe nagusia. 27 erreferentzi daude gure fonotekan.

Agorila: Bai C ham pêtre au Pays Basque

O rchestre R am untcho

LP txikia

A gorila

Agorila diskoetxeko Bal Champêtre au Pays Basque diskoaren azala.

B axenafarroako dantzen herri m usikaren peria hau 1960. ham arkadan A rgia taldea rekin Iparraldean em analdi baterako egindako irtenaldian erosi nuen.

H erri G ogoa: 1970eko ham arkadan H erri G ogoa diskoetxeak euskal m usika biltzen saiakera handi bat egin zuen. B ere katalogoan euskal herri m usikak presentzi garrantzitsua zeukan. D iskoetxe honek argitaratutako 90 erreferentzi daude gure fonotekan. H errikoi m usika sorta 1

A rgia-Ez dok am airu

L P txiki

H erri Gogoa; H G -18

HERRiHiOI-MUSIKA SORTA S /S

ÂŤN i

Herrikoi-M usika Sorta 1. Herri Gogoa, 1970.

/ Z eta E L K A R : Azken garaietan IZ eta Elkar diskoetxeak egin dute euskal m usikan ekarpen handiena. Hasieran eta urtetan euskal herri m usikako argitaratutako guztia erosten nuen, baina 1995ean proiektu hau Oiartzunen kokatu zenean, bi diskoetxe hauek eskuragarri zeukaten argitaratutako guztia eskuratu nuen. IZ diskoetxeak argitaratutako 253 erreferentzi daude kasete, disko eta KD formatuetan. ELK A R diskoetxeak form atu ezberdinetan argitaratutako 616 erreferentzi daude.

IZ eta Elkar bildumen zati bat kasele formatuan.

SAGA: Saga eta Tecnosaga izenekin ezagutzen da Iberiar penintsulan herri m usikako bildum a handiena egin duen diskoetxea. G ure fonotekan, form atu ezberdinetan, 306 erreferentzi ditugu. H orien artean euskal herri m usikaren argitalpenak aurki ditzakegu.

Saga bildumaren zati bat kasetea formatuan.

Museum Collection Berlin: Alemaniako “M useum Collection Berlin” bildum a munduko herri m usikaren katalogo oso garrantzitsua da. M usika grabazioez gain informazio asko argitaratzen dute disko bakoitzarekin batera. Fonotekan bilduma honetako 17 erreferentzi dauzkagu.

8' 8> a

è Í 8

M useum Collection Berlin bildumaren zati bat KD formatuan

Radio France-Ocora: Frantziako O cora da m unduko herri m usikaz arduratu den beste diskoetxe handi bat. Fonotekan O cora bildum ako 29 erreferentzi dauzkagu.

Ocora bildumaren zati bat KD formatuan.

Unesco: Unesco erakundeak dauka herri musikari buruzko bildum a garrantzitsuenetakoa. Beti infonnazio zabalarekin, LP edo KD formatuetan bost kontinentetako herri m usika bildu eta argitaratu du. Gure fonotekan bildum a honetako 87 erreferentzi dauzkagu.

Unesco bildumaren zati bat KD formatuan.

12-03. Irudi Artxiboa 2008ko ekainean gure Irudi A rtxiboan 414 dokum enturen fitxak daude eginak. H auen artean ez daude urteetan, herriz-herri eta ham aika inform atzaileri zuzenean egindako ehunka film azio horiek. Irudi A rtxibo bildum ako irudi argitalpenak, bereziki VHS eta DVD form atuetan argitaratuak daude. B ere apaletan, besteak beste, honako bideo eta bildum ak dauzkagu:

HM Jardunaldiak: H erri M usikaren T xokoak urterò antolatzen dituen guzietako kronikak DVD form atuetan.

‘H M Jardunaldiak” edizio

Oiartzun bilduma: Oiartzungo Udalak urterò kaleratzen duen bideo bilduma. Bildum a horretako 1999ko “Oiartzungo hotsak” Oiartzungo herri musikari buruzko bideoa Herri M usikaren Txokoaren kolaborazioarekin egin zen.

Oiartzungo hotsak. Oiartzungo bildumako 1999ko bideoa.

O IAR TZU NGO HOTSAK f

Txalaparta Festa: H ernani M usika E skolako ttakun ttan ttakun taldeak antolatutako T xalaparta festa edizio guztietan egindako film azioak daude.

2006an Hemanin ospatutako 20. Txalaparta Festaren DVDa.

txalaparta festa H e rn a n i 2006

Euskal Herriko Soinu Tresnak: IZ -Ikuskin argitaletxeekin I984-85earii hots grabaketen LParekin batera egin nuen “Euskal H erriko Soinu Tresnak” bideoa.

‘Euskal Herriko Soinu Tresnak” bideoa.

Euskal Herri-Musika: 1978an Fernando Larrukert zinem agileak “Euskal HerriM usika” pelikula egin zuen. Bertan euskal herri m usikaren estilo, joera, soinu-tresnak eta m usika talde ezberdinak aurkeztu zituen.

Euskal Herri-Musika

(1978)

Gipuzkoa: Donostiako Kutxak 1979an argitaratu zuen Pio C aro Barojak aurretik egina zeukan “Gipuzkoa” izeneko herri kulturari buruzko film azio bilduma. Bertan G ipuzkoako txistulariak, dul tzaineroak, soinu-joleak eta bestelako musikari eta dantzariak agertzen dira.

Gipuzkoa bildumako I. zenbakia

. G IP V Z JC O A L

(I)

ETB-Euskal Telebista: Erreferentzi batzuk ETB -Euskal telebistak em ititutako program aziotik hartutako herri m usikari buruz em andako program ak dira.

Generalitat de Catalunya: G eneralitat de C atalunyako D epartem ent de Cultura; C entre de Prom oció de la C ultura Popular i Tradicional C atalana erakundeak Kataluniako folkloreari bum z argitaratutako bideo bildum a.

Pyrene P. V.: Iberiar penintsula, K anarietan eta B alearretan Huescako Pyrene P. V. A rgitaletxeak egin du herri kulturari eta ohitura zaharrei buruzko bilketa handiena. Pyrenek argitaratutako bildum a osoa daukagu.

Pyrenek 1999an argitaratutako Actividades artesanales bildumako Oficios Perdidos X bideoa. Besteen artean “La fundición de las campanas” eta “El chicotén” Aragoiko soinu-tresnari buruzko atalak daude.

TVE-Televisión Española: Iberiar penintsulako eskualde ezberdinetan TV Ek egindako “U n país en la m ochila” bildum an herri m usikari buruzko inform azio asko dagoenez, argitaratutako bildum a osoa eskuratu nuen.

12-04. Pianola musika erroiluak Pianolarako paperezko m usika erroilua m usika m odu m ekanizatuan jotzeko asm atutako eta erabilitako sistem a bat izan da. Sistem a horrekin eragiten ziren piano eta harm onium m otako soinu-tresnak. Euskal m usikariek egindako eta m oldatutako obrak agertzen dira kom ertzializatutako erroiluen katalogoan. H erri M usikaren T xokoan 2008ko ekainean 177 erroiluetako bildum a daukagu eta horien artean euskal m usikako erroilu hauek: Larregla, H.

Viva Navarra; Jota

Rollos Victoria; 1096

Viva Navarra, jota. H. Larregla

R apsodia Vasco-Navarra

Larregla, H.

U nion M usical E spa単ola 1035

Rapsodia Vasco-Navarra. H. Larregla

a r it z a r i

E. Zabalza

For T he Angelus

Aritzari, Zortziko. E. Zabalza

P605 X

12-05. Fonografo zilindroak A rgizarizko zilindroetan fonografoarekin egindako hots grabaketak izan ziren hots grabazioaren historiako lehen urratsak. Euskarri horretan egin ziren Euskal H errian orain ehun urte inguruan aurreneko grabaketak eta hórrela argitaratzen ziren kom ertzializatutako m ota guzietako m usika grabaketak. H erri M usikaren Txokoan Fonograforako argizarizko zilindroen bildum a txiki bat daukagu. 2008ko ekainean guztira 9 zilindro dauzkagu. H ona hem en horietako bi:

Music Hall melodies. Kartoizko kaxa dauka eta “Sterling Record” markakoa da. 1145 zenbakia eta “M usic Hall melodies (No. 8). Played by the Imperial Infantry Band” .

Fonografotako argizari zilindro urdina. Duen kartoizko kaxaren azalean honakoa irakur daiteke: “Catalogue number 7808” zenbakia du eta “Edison Records / Echo all over the World” .

12-06. Soinu-Tresna Bilduma 2008ko ekainean egindako inbentarioko zerrenda honetako 1302 soinu-tresna hauek, bildum an duten zenbakiaren arabera ordenaturik agertzen dira. Zenbakia zerrendaren lehen zutabean agertzen da. F itxa egiterakoan, soinu-tresna berriak, egina dagoen azken fitxaren ondorengo zenbakia hartzen du. B eraz, zenbaki honek ez du beste balorerik eta bakarrik fitxa egitearen kronologia adierazten du. Bigarren zutabean soinu-tresnaren izendapena agertzen da. B ere izena ezagutzen ez danean izendapen generikoa edo deskriptiboa agertzen da letra m inuskulekin idatzia. H irugarren zutabean soinu-tresnaren jatorria. Bi jatorri ezberdin agertzen direnean, bat soinu-tresna egilearen jato rria d a eta bestea non erabili izan denaren jatorria. Adibidez, soinu-tresna bat Parisen egina eta A zpeitian erabilia izan bada, jatorrian Frantzia eta Euskal H erria agertuko dira. L augarren zutabean, argazkiko soinu-tresnaren tam aina jakiteko, zentim etrotan honen luzera ikus daiteke. Beti tresnaren neurri luzeena da. L ehenago ikusi denez, erakusketan soinu-tresnak ezaugarri akustikoetan oinarritutako sistem an antolaturik daude, zerrendaren K O D EA izeneko bosgarren zutabean ikus daiteken bezala. M odu berean, zerrendan letra lodiz m arkaturik daudela, antola tuak daude liburuan koloretako argazkietan agertzen diren aukeratutako soinu-tresnak. H ona hem en erabilitako sistem aren kodifikazioa: 01; IDIOFONOAK 01-01; IDIOFONOAK; KOLPEATURIK 0101-01; IDIOFONOAK; KOLPEATURIK; ZUZEN 0101-02; IDIOFONOAK; KOLPEATURIK; EZ ZUZEN 01 010 3 ; IDIOFONOAK; KOLPEATURIK; KARRAKA SISTEMA 01-01’04; IDIOFONOAK; KOLPEATURIK; M ARA K A K I SONAJEROAK 01 02; IDIOFONOAK; PUNTEATUA/MALGUA 01-02 01; IDIOFONOAK; PUNTEATUA/MALGUA; ERRESONANTZI KAXARIK GABE 01'02-02; IDIOFONOAK; PUNTEATUA/MALGUA: ERRESONANTZI KAXAREKIN 01 0 3 ; IDIOFONOAK; IGURTZITAKOA 010 4 ; IDIOFONOAK; AIREA 02; MENBRANOFONOAK 02 01; MENBRANOFONOAK; KOLPEATURIK 02-0101; MENBRANOFONOAK; KOLPEATURIK; DANBORRAK MAKILEZ 02 010 2 ; MENBRANOFONOAK; KOLPEATURIK; DANBORRAK ESKUZ 02’01‘03; MENBRANOFONOAK; KOLPEATURIK; PANDEROAK 02.01-04; MENBRANOFONOAK; KOLPEATURIK; EZ ZUZEN 02 02; MENBRANOFONOAK; IGURTZITAKOAK 02 02 01; MENBRANOFONOAK; IGURTZITAKOAK; ZIRIA 02 02-02; MENBRANOFONOAK; IGURTZITAKOAK; SOKA 02 02-03; MENBRANOFONOAK; IGURTZITAKOAK; ESKUA 02-03; MENBRANOFONOAK; MIRLITON 03; KORDOFONOAK 03’01; KORDOFONOAK; KOLPEATURIK (ZUZENEAN) 03 02; KORDOFONOAK; PUNTZATUA (BEHATZ EDO PUAZ) 03 03; KORDOFONOAK; IGURTZITAKOA 03-04; KORDOFONOAK; TEKLATUA 03 05; KORDOFONOAK; MEKANIKOA/PIANOLA/PIANOA

04; AEROFONOAK 04-00; AEROFONOAK; LIBREAK 04 01 ; AEROFONOAK; FLAUTAK 04'01’01; AEROFONOAK; FLAUTAK; ZUZEN (ESKU BAKARREKOA) + TXULUBITA 04 0 1 0 2 ; AEROFONOAK; FLAUTAK; ZUZEN (BI ESKUAK) + KENA 04'01’03; AEROFONOAK; FLAUTAK; ZEHARKAKOA 04-01 04; AEROFONOAK; FLAUTAK; PAN-NAY 04 0 1 0 5 ; AEROFONOAK; FLAUTAK; PISTOIA 04-01-06; AEROFONOAK; FLAUTAK; OKARINA 04-01 07; AEROFONOAK; FLAUTAK; ORGANOA 04-01 08; AEROFONOAK; FLAUTAK; SUDUR FLAUTA 04-02; AEROFONOAK; MIHIAK 04-02-01; AEROFONOAK; MIHIAK; BIKOITZA (OBOEA) 04-02-02; AEROFONOAK; MIHIAK; BAKUN (KLARINETEA) 04-02-03; AEROFONOAK; MIHIAK; LIBREAK 04-02-04; AEROFONOAK; MIHIAK; XIROLARRUAK 04-03; AEROFONOAK; EZPAIN BIBRAZIO (TRONPETA) 04-03-01; AEROFONOAK; EZPAIN BIBRAZIO (TRONPETA); NATURALAK (ZULOEKIN/GABE) 04-03-02; AEROFONOAK; EZPAIN BIBRAZIO (TRONPETA); KROMATIKOAK 05; ERREPRODUZITZEKO TRESNAK 05 01; ERREPRODUZITZEKO TRESNAK; GRAMOFONOA/FONOGRAFOA/GRAMOLA 05-02; ERREPRODUZITZEKO TRESNAK; DISKOGAILUA ELEKTRIKOAK 05-03; ERREPRODUZITZEKO TRESNAK; MAGNETOFOI ELEKTRIKOAK 05 04; ERREPRODUZITZEKO TRESNAK; IRRATIAK 05-05; ERREPRODUZITZEKO TRESNAK; KASBTAK

ZENBAKIA

IZENDAPENA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

0001 0002 0003 0004 0005 0006 0007 0008 0009 0010 0011 0012 0013 0014 0015 0016 0017 0018 0019 0020 0021 0022 0023 0024 0025 9026 0027 0028 0029 0030 0031 0032 0033 0034

TXALAPARTA TOBERAK DANBORRA; TAMBOR; GAITA-DULTZAINA SOINU TXIKIA; TRIKITIXA DANDORRA; KAXA; CAJA SOINU TXIKIA; TRIKITIXA ALBOKA ALBOKA ALBOKA ALBOKA MELODEON; Akordeoi diatonikoa ALBOKA ALBOKA ALBOKA ALBOKA PANDEROA PANDEROA ELTZEGORRA ELTZEGORRA DANBOLINA ATABALA; DANBORRA DANBORRA: TAMBOR TXARAMELAK; TARRAÑUELAS; PALUEK TXARAMELAK; PALUEK; TARRAÑUELAS TXARAMELAK; ARXALUAK; TARRAÑUELA TXARAMELAK: ARXALUAK; PALUEK KARRAKA MATRAKA; COMPELETA; KONPELETA KONPELETA; KALAKA GOILAREAK GOILAREAK; CUCHARAS CUCHARAS; GOILAREAK EZKILA EZKILA; JOAREA

EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL H ER R U ; ALEMANIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; GALIZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA

L 206 1.155 D. 26’5 L34 L 34’5 L 33 L 23 L 27,5 L. 26.5 L 27 L 22 L. 25 L 28 L 28 L 26 L. 26’8 L 3 0 ’5 L 33 L. 30 L 28 L314 L 26 L 14’5 L 16 L 14.3 L. 12,3 L. 23.5 L 2.5 L 23 L 21 L 22 L 21 L 10 L. 6.6

OlOl-Ol Ol-Ol-OI 0201 01 04 02-03 02-01-01 04-02-03 04-02-02 04-02-02 04-02-02 04-02-02 04-02-03 04-02-02 04-02-02 04-02 02 0402-02 0101-02 01-01-02 02-02-02 02-02-02 02-01-01 02-01-OI 02 01 01 01-OI-02 01-01-02 01-01-02 01-01-02 01-01-03 01-01-02 0101-02 01-01-02 01-01-02 04-01-02 01-01-02 01-01-02

ZENBAKIA

IZENDAPENA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

0035 0036 0037 0038 0039 0040 0041 0042 0043 0044 0045 0046 0047 0048 0049 0050 0051 0052 0053 0054 OOS5 0056 0057 0058 0059 0060 0061 0062 0063 0064 0065 0066 0067 0068 0069 0070 0071 0072 0073 0074 0075 0076 0077 0078 0079 0080 0081 0082 0083 0084 0085 0086 0087 0088 0089 0090 0091 0092 0093 0094 0095 0096 0097 0098 0099 0100 0101

HEGABERA APEUA; ERREKLAMUA TXULUBITA TXULUBITA TXULUBITA TXULUBITA TURUTA SUNPRiNUA TRONPETA RABEL; ARRABITA TXISTUA; TXILIBITUA; SILBO TXISTUA; TXILIBITUA; SILBO KIRIKOKETA MAZA CORNETA DE BARRO HUNTING HORN; Ehizarako koraeia REBEB; RABAB FLAUTA SIKU; SICUS; Flaute de Pan CASTAÑUELAS GHAYTA; GAITA LYRE; REMENDE GUINBRI; GUNBR! KHAEN NAHR KORA; Afrikar harpa-lautea ADARRA RAUTA FLAUTA FLAUTA TXISTUA FLABIOL FLAUTA BASURI; BANSURI; Zeharkako flauta NAY MASUL; SHABBABAH; Flauta GHAYTA; GAITA TXULUBITA GAITA; Flauta de tamborilero SIKU; Flauta de Pan KENA Flauta RAUTA CÜNCHAS; RASCADOR; VIEIRA CONCHAS; RASCAS GAITA CASTOREÑA OCARINA CUCO; Flauta OCARINA OCARINA Flute indiene; Okarina FLAUTA ROUXINOL; Ur flauta RUISEÑOR; Ur nauta DULTZAINA; DULZAINA ALBOKA ZAMBOMBA RAUTA DE BARRO RAUTA DE BARRO RAUTA DE BARRO RAUTA TXEPETXA; KASKAMELAN; INTXAURRA CARRACA DILLI KAVAL; DUDUK DILLI KAVAL; DUDUK DILLI KAVAL; DUDUK FLAUTA ROCIERA Flauta CASTANYOLES; CASTAÑUELAS

EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA KANTABRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA PORTUGAL INGALATBRRA MAROKO MEXIKO PERU GAZTELA ETA LEON MAROKO GREZIA MAROKO THAILANDIA MAROKO GINEA; MALI; SENEGAL EUSKAL HERRIA GAZTELA ETA LEON GAZTELA ETA LEON GAZTELA ETA LEON EUSKAL HERRIA KATALUNIA BALEARRAK INDIA NEPAL MAROKO MAROKO MAROKO EUSKAL HERRIA GAZTELA ETA LEON PERU PERU BOLIVIA ERRUMANIA ARGENTINA GALIZIA PORTUGAL ANDALUZIA PORTUGAL PORTUGAL ERTAMERIKA BALEARRAK INDIA ARGENTINA PORTUGAL GAZTELA ETA LEON EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ARAGOI PORTUGAL PORTUGAL PORTUGAL GAZTELA ETA LEON EUSKAL HERRIA GAZTELA ETA LEON TURKIA TURKIA TURKIA ANDALUZIA ERRUSIA BALEARRAK

L. 10,5 L.2 L. II.5 L. 18 L. 40.5 L .9 L 43.5 L66 L. 60 L. 43’3 L. 42’5 L. 140 L. 33 L. 34 L.58 L. 32 L.28 L.7'5 L.44 L. 59 L. 63'5 L. 87 L. 96’5 L.66 L. 38 L. 34.5 L, 27’5 L 36 L. 43’S L. 24’5 L. 47 L. 42.5 L. 36,5 L. 27.4 L, 44.5 L .4 L.40 L. 28 L. 35’8 L. 32 L. 23 L. 10 L.9 L. 37 L 20 L.8 L.9 L. 17’5 L.5 L. 13 L 7'6 1.8’4 L. 34'8 L. 28'5 L. 49 L. 14 L. 14 L. 17. L 33 L.4 L, 15 L.7I L. 35’5 L, 39’5 L. 37'5 L. 39’8 L. 11

0402 03 0401'04 040101 040105 04-0101 0203 04 02 01 04-02-01 03-03 04-01-01 04 01 01 Ol-Ol-Ot 04'030í 0403 01 0303 040I-02 04-OI-04 01-01-02 04-02-02 03'03 03-02 04-02-03 040301 03-02 04-03-01 040IO I 04-0101 04-01-01 O4-0I01 04-0I-01 04 01 01 04 01-03 04-01-04 0401-02 04-02-01 0401 01 04-01-01 04 0 I0 4 04-01-02 04-01-02 040102 01-03 01-01-01 0402 02 0401-06 04-01-06 0401-06 04-01-06 0401-06 04 0106 04 0106 04-01-06 040201 04-02-02 02-02-01 04-01-02 04 01-02 04-01-02 0401-01 0101-02 01-01-03 0401-02 040102 04-01-02 04-01-01 04-01-02 01-01-02

ZENBAKIA

IZENDAPENA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

0102 0103 0104 0105 0106 0107 0108 0109 0110

MARACAS MARACAS MARACAS Flauta Indiako Flauta Flauta SULINO; Flauta FLAUTA BOHA; Xirolarrua TXISTUA TXISTUA SILBOTEA; TXISTU HANDIA TXISTUA SAXOFOIA; SAXOFOIA TENORRA GAITA RAUTA; RAUTO TRAVERSO PITO DE AFILADOR; PITO DE CASTRADOR TRONPA; MOSUGITARRA TRONPA; MOSUGITARRA MAULTROMMELN: JEW’S HARP TRONPA: MOSUGITARRA; MOSUMUSIKA SCACCIAPENSIERI; Tronpa; Guimbarda MAULTROMMELN; JEW'S HARP DULTZAINA; DULZAINA DULTZAINA DULTZAINA ; DULZAINA GAITA; DULZAINA; DULTZAINA GAITA; DULZAINA; DULTZAINA GAITA; DULZAINA; DULTZAINA TXANBELA DANBURIA; TTUNTTUNA; SOINUA DANBURIA: TTUNTTUNA; SOINUA BIOLINA SUSAP: Jew’s haip SUSAP; Jew's iiaip SUSAP; Jew’s harp DIDJERIDU MACEÑA; MOHOCEÑO SO THAI; Thailandíar viela WHISTLE; Flauta TXILiBITOA;WHISTLE; RAUTA WHISTLE; Hauta WHISTLE; Flauta DULTZAINA; DULZAINA DULTZAINA; DULZAINA BOMBARDE DULZAINA: DOLCAINA DULZAINA; DOLCAINA GHAYTA; GAITA CHIRIMIA GRALLA DOLCAINA PRACTICE CHANTERS DARABUKKA; DERBOCKA DARABUKKA; DERBOCKA PUNGI CARACOLA PUNGI RASCADOR; GÜIRO MASUL; SHABBABAH; Flauta DVOJNICE; Flauta bikoitza TARKA; RAUTA PUNGI FLAUTA ARGUN;ARGUL WHISTLE; Flauta ALBOKA

KUBA PUERTO RICO NIKARAGUA ERRUSIA INDIA ERRUMANIA INDONESIA MEXIKO FRANTZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; FRANTZIA GALiZIA ITALIA GALIZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ALEMANIA: AUSTRIA EUSKAL HERRIA ITALIA AUSTRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ERRUSIA MELANESIA; PAPUA GINEA BERRIA MELANESIA; PAPUA GINEA BERRIA MELANESIA; PAPUA GINEA BERRIA AUSTRALIA ANDEAK; BOLIVIA; GUATEMALA THAILANDIA IRLANDA EUSKAL HERRIA; IRLANDA IRLANDA IRLANDA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA FRANTZIA; BRETAINIA ERRIOXA VALENTZIA ERRIOXA VALENTZIA MAROKO PERU GUATEMALA KATALUNIA VALENTZIA INGALATERRA MAROKO MAROKO INDIA GALIZIA INDONESIA MEXIKO MAROKO JUGOSLAVIA ANDEAK BOLIVIA INDIA MEXIKO TURKIA IRLANDA EUSKAL HERRIA

L 20 L. 21 L. 18 L 38’5 L40 L 35 L. 37 L, 29,5 L. 17 L.44 L. 43’5 L.64 L.43’5 L, 80,5 L. 37 L. 39 L. 14 L. 11.5 L .8 L 7 .5

0101'04 0I-0I04 010104 04.0102 040102 04 0I-02 04'01-02 04 01-02 04-02-02 04 01-01 040101 04.01.01 04 01 01 04-02 02 04-02.01 04 01 02 04-01-04 01-02-01 01-02.01 01-02.01 01 0201 01-02'01 010201 040201 040201 0402 01 04-02-01 0402'0i 0402 01 04-020I 03<II 03.QI 03-03 0102-01 01-02-01 01-02-01 04-03-01 04 01-02 03-03 04-01-02 04 01 02 0401-02 04-0I-02 04-02-01 04-02 01 04-02-01 04-02-01 04-02-01 04-02-02 04-02.01 04 0201 04-02-01 04-02-01 02-01-02 02-01.02 04-02 02

oil] 0112 0113 0114

0il5 0116 01)7 0118 0119 0120 0121 0122 0123 0124 0125 0126 0127 012«

0129 0130 0131 0132 0133 0134 0135 0136 0137 0138 0139 0140 0141 0142 0143 0144 0145 0146 D147 0148 0149 0150 0151 0152 0153 0154 0155 0156 0157 0158 0159 0160 0161 0162 0163 0164 0165 0166 0167

0)68

L6 L 8.3 L 7.5 L, 39.3 L. 37.2 L. 34.5 L. 40’3 1.33 L. 39 L.30 L.82 L, 80 L, 59 L. 20 L. 22’5 L.23 L. 84'5 L. 67’5 L.71 L.23 L. 25 L, 32’8 L. 37’3 L. 38^ L. 38.5 L.34 L, 34 L. 34 L 42 L. 37’6 L. 39’5 L 35’7 L. 47,5 L27 L. 17 L.29 L 18 L. 40’5 L. 38 L. 32’3 L.30’8 L 32’5 L.27 L. 28’5

L.2r5 L 32’2 L. 29

O4.03-0Í 0402 02 01-03 04 0! 02 04-01-02

04-01-02 04-02-02 04-01-02 040202 04 01-02 04 02 02

ZENBAKIA

IZENDAPENA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

0169 0170 0171 0172 0173 0174 0175 0176 0177 0178 0179 0180 0181 0182 0183 0184 0185 0186 0187 OI8g 0189 0190 0191 0192 0193 0194 0195 0196 0197 0198 0199 0200 0201 0202 0203 0204 0205 0206 0207 0208 0209 0210 0211 0212 0213 0214 0215 0216 0217 0218 0219 0220 0221 0222 0223 0224 0225 0226 0227 0228 0229 0230 0231 0232 0233 0234 0235

Flauta RECLAM DE XEREMIA Flauta ZAMR ZAMMARA FLAUTA TXISTUA TXULUBITA TXULUBITA TXULUBITA FLAUTA FLAUTA RECLAM DE XEREMIA RECLAM DE XEREMIA NAQQARA BOTILA; Igurtzitako anís botila AHO-SOINUA; XOTIXE; HARMONIKA REKINTOA; KLARINETEA Mlb DANBORRA: CAJA; KAXA; ATABALA ALBOKA;ALBOREA FLAUTA; RAUTA RARAMURI Jirabirako danbor kinenduna GAITA; DULZAINA; DULTZAINA PANDERO; PANDERETA HARMONIUM; ARMONIUM; ARMONIO AKORDEOI KROMATIKOA GITARRA Jirabirako danbor kirtenduna TXULUBITA ATABALA; DANBORRA XIRULA; TXIRULA XIRULA;TXIRULA ; XULULA ALBOKA ALMAIZA; ALMIDEZ LAUNEDDAS; MEDIANA PIPIA; MEDIANA MIZMAR ARGHUL;ARGUL ARGHUL; ARGUL RABAB BERIMBAU; BERIMBAU DE BARRIGA DI; Zeharkako flauta (mirliton) MOCEÑA; MACEÑA Flauta; Pistoi flauta NAY FLAUTA FLAUTA TAMBOR AHO SOINUA; XOTIXE: ARMONICA Jew’s harp SAC DE GEMECS CASTAÑUELAS KONZERTIKA; CONCERTINA ALBOKA SUONA; SO-NA FLAUTA DE BARRO AKORDEOIA KILIKALASKA KILIKALASKA SOINU TXIKIA; TRIKITIXA ZURNA CASTAÑUELAS GAITA: DULZAINA; DULTZAINA SILBOTEA; TXISTU HANDIA ADARRA ANGKLUNG GARACHICO; CAÑA Jirabirako igurtzitako danborra

ERRUSIA BALEARRAK ERRUSIA TUNISIA EGIPTO GAZTELA ETA LEON EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA MEXIKO G A ZTEU ETA LEON BALEARRAK BALEARRAK MAROKO EUSKAL HERRIA ALEMANIA: EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA MEXIKO TXINA EUSKAL HERRIA GALIZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA TUNISIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ITALIA EGIPTO EGIPTO EGIPTO EGIPTO BRASIL TXINA ANDEAK: GUATEMALA TXINA MAROKO GAZTELA ETA LEON PERU MEXIKO ALEMANIA; EUSKAL HERRIA JAPONIA KATALUNIA EUSKAL HERRIA ALEMANIA EUSKAL HERRIA TXINA NIKARAGUA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; KATALUNIA TURKIA ANDALUZIAVALENTZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA INDONESIA KANARIAK INDIA

L 31’5 L 19 L. 24’8 L. 20’5 L 22’5 L. 21 L. 43 L. I2’3 L.8 L 14’3 L. 20 L 12 L 24’5 L. 25’5 L. 18 L. 29’5 L. 13 L49 L. 37 L, 28 L. 30’5 L. 22 L. 38’5 L. 30,4 L. 104 L40 L.99 L. 13 L i9 ’7 L. 32 L.30 L .3I L 28 L 8’5 1.58,5 L. 34 L .3I L 34 L. 75 L. 147 L. 49’2 I. 87,5 L, 12 L. 62’7 L 2 1 ’5 L 2 7 ’2 D. 10’5 L. 12’5 L. 14’2 L.30 L.25'5 L21 L 25 L. 42’5 L 17 L.40 L. 46 L. 53 L 33’5 L. 35.5 L.8 L. 40’7 L.67 L.51 L. 38 L. 38’5 L. 5’5

04-01'02 04 02 02 04-01’02 0402-02 04'0202 04.01’02 0401 01 04-01'01 04'010I 04 0! OI 04.0Í-01 040101 0402 02 0402’02 02-01-02 01-03 04-02-03 04-02-02 02-01-01 04-02-02 04-01-02 02-01-04 04-02-01 02 •01-03 04-02-03 04-02-03 03-02 02-0104 04-01-05 02-0101 04-01-01 04-0I-01 04-02-02 OI-OIOI 04-02-02 04-02-01 04-02-02 04-02-02 03-03 03 01 02-03 04-01-02 04-01-05 04-01-04 04-01-02 04-01-01 02-01-01 04-02-03 010201 0402-01 01-01-02 04-02-03 04-02-02 04-02-01 04-01-02 04-02-03 01-01-02 Oi-01-02 04-02-03 04-02-01 Ol-Oi-02 04-02-01 04-01-01 04-03-01 01-01-02 01-01-02 02-02-02

ZENBAKIA 0236 0237 0238 0239 0240 0241 0242 0243 0244 0245 0246 0247 0248 0249 0250 025! 0252 0253 0254 0255 0256 0257 0258 0259 0260 0261 0262 0263 0264 0265 0266 0267 0268 0269 0270 0271 0272 0273 0274 0275 0276 0277 0278 0279 0280 0281 0282 0283 0284 0285 0286 0287 0288 0289 0290 0291 0292 0293 0294 0295 0296 0297 0298 0299 0300 0301 0302

IZENDAPENA JATORRIA GUIRU; GÜIRO; GÜIRO KARIBE SIMBOMBA KATALUNIA; VALENTZLA ADARRA EUSKAL HERRIA DULTZAINA; DULZAINA EUSKAL HERRIA KALIMBA AFRIKA TXISTUA EUSKAL HERRIA TXILIÑAK; DANTZARIEN TXINTXARRIAK EUSKAL HERRIA BOTA; GAITA DE BOTA; XIROLARRUA ERRIOXA; EUSKAL HERRIA PIANOA EUSKAL HERRIA; KATALUNIA VALIHA MADAGASKAR KORNETA; TURUTA; HARROBIETAKO KORNETA EUSKAL HERRIA TXISTUA; POXPOLIN; Txistu metalikoa EUSKAL HERRIA TXISTUA; POXPOLIN; TXIRULA EUSKAL HERRIA AHO-SOÍNUA; EZPAfNETAKO SOINUA TXINA; EUSKAL HERRIA XIRULA EUSKAL HERRIA TXISTUA EUSKAL HERRIA XIRULA; TXIRULA EUSKAL HERRIA POXPOLIN; TXISTUA EUSKAL HERRIA XIRULA; TXIRULA; POXPOLIN TXIKIA EUSKAL HERRIA XIRULA; TXIRULA; POXPOLIN TXIKIA EUSKAL HERRIA KARRAKA EUSKAL HERRIA XIRULA; TXIRULA EUSKAL HERRIA XIRULA; TXIRULA EUSKAL HERRIA XIRULA; TXIRULA EUSKAL HERRIA XIRULA; TXIRULA EUSKAL HERRIA TXILIBITUA; Txistua IX) tonuan EUSKAL HERRIA XIRULA; TXIRULA EUSKAL HERRIA FLAUTA; PITO GAZTELA ETA LEON TXISTUA EUSKAL HERRIA RABIOL KATALUNIA IGELA; RANA EUSKAL HERRIA ICELA; RANA EUSKAL HERRIA BALAFON SENEGAL SIMBOMBA; XIMBOMBA KATALUNIA SIMBOMBA; XIMBOMBA KATALUNIA RAUTA AMERIKA POCKLE; OCARINA ALEMANIA OCARINA ITALIA OCARINA ALEMANIA OCARINA ALEMANIA ALBOKAK; ALBOKA EUSKAL HERRIA FLAUTA ALEMANIA FLAUTA ALEMANIA ZEHARKAKO FLAUTA ESTATU BATUAK; EUSKAL HERRIA ALBOKA EUSKAL HERRIA TAROTA KATALUNIA DULZAINA GAZTELA ETA LEON OBOE EUSKAL HERRIA; FRANTZIA aA U TA PERU FLAUTA PERU FLAUTA PERU FLAUTA MEXIKO XIRULA; TXIRULA EUSKAL HERRIA DANBOLINA; TXUN-TXUN EUSKAL HERRIA DANBORRA; KAXA; CAJA; ATABALA EUSKAL HERRIA GüGU;GULU AFRIKA MENDEBALDEA MANDOLINA; MANDOLINE HOLLANDAÍSE EUSKAL HERRIA; HOLANDA CUNCHAS GALIZIA IRRATIA EUSKAL HERRIA SOINU HANDIA; ACCORDEON; AKORDEOIA EUSKAL HERRIA; ITALIA OKARINA; BAPAROLO GALIZIA REQUINTA; FLAUTA GALIZIA ZITARA; SALTERIOA EUSKAL HERRIA; MATRAKA; Hiru mallu EUSKAL HERRIA FLAUTA ERRUMANIA TXISTUA EUSKAL HERRIA PANDEIRETA; PANDEIRO GALIZIA

NEURRIA L 33'2 L 14.5 L. 35 L, 33’5 L. 22’3 L.45,3 L 18 L. 42 L 140 L. 70’4 L. 29 L.43’3 L 29’5 L 17’8 L.3I L 43’5 L. 30,7 L,4I,7 L 29‘l L 2 9 ’l L20. L. 30 L, 30’6 L.30 L 30-8 L. 30’8 L. 30,5 L. 26’5 L. 45’4 L. 26’5 L 4 ’2 L4 L 37 L. 15 L. 15 L. 37 L. 13’5 L 14 L. 19 L. 15 L 29 L.32’7 L 32’5 L.66 L. 30 L. 64-5 L 47 L.60 L. 24 L. 26’5 L.27’5 L.21 L. 29’1 L. 26’5 L 37 L.96 L.66 L. 12 L. 40 L. 40 L.8 L .4 4 ’S L. SO L. 15’5 L. 27’8 L. 44’3 D. 25’7

KODEA 01-03 0202'0I 04 03'01 0402 01 01'02’02 04'01’01 0101-02 040201 03 05 03-02 04-02-02 04 01.01 0401 01 04'02'03 04 01-01 04.01-01 04-01-01 04-01-01 04 0I.01 04-0 l-Ol 010103 04.0101 04-0I-0I 04-0101 04-01-01 04-01-01 04-0101 04-01-02 04-01-01 04-01-01 01-02-02 0I-02-02 01-01-01 02-02-01 0202-01 04-01-02 04-01-06 04-01-06 04-01-06 04-OI06 04-02-02 04-01-02 04-01-02 04-01-03 04-02-02 04-02-01 04-02-01 04-020I 04-01-02 04-01-02 04-01-02 04-01-02 0401-01 02-01-01 02-01-01 OIOI-Ol 0302 01-03 0504 04-02-03 04-01-06 04-0103 0302 01-01-02 04-01-02 04 0I-01 01-01-02

ZENBAKIA

IZENDAPENA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

0303 03f)4 0305 0306 0307 0308 0309 0310 0311 0312 0313 0314 0315 0316 0317 0318 0319 0320 0321 0322 0323 0324 0325 0326 0327 0328 0329 0330 0331 0332 0333 0334 0335 0336 0337 0338 0339 0340 0341 0342 0343 0344 0345 0346 0347 0348 0349 0350 0351 0352 0353 0354 0355 0356 0357 0358 0359 0360 0361 0362 0363 0364 0365 0366 0367 0368 0369

aA U TA IRRATIA FLAUTA; CHARAT FLUTE DULTZAINA; DULZAINA ; GAITA EZKILATXOA; Campanilla de cerámica GRAMOFONOA HARMONIKA; Alio-soinua CUCHARAS TXISTUA ALBOKA PANDEROA Danborra; Tambor; Drum KALUNGÜ;KALANGU Danborra; Tambor; Drum Danborra; Tambor; Drum QUIRO DE RAHA KUGE; Campanas de llamada NAW Flauta Flauta Flauta Flauta Maraka; Sonajeroa Maraka; Sonajeroa Maraka; Sonajeroa BAYA TABLA ZAMPOiÑA; SIKU; Flauta de Pan ZAMPONA; SIKU; Flauta de Pan TARKA TARKA QUENA QUENA MOCEÑA PINKILLO; Pinkillo handia PINKILLO; Pinkillo handia TXULUBITA FLAUTA GOPIYANTRA SAHNAI ; SANAI GRAMOFONOA GRAMOFONOA GRAMOFONOA BIOLINA Tibetan singing bowls; Cuenco nepalí SULING; Flauta Sonajeroa TEPONASTLI PALO DE LLUVL\ CAMPANILLA DE BARRO BANDURRIA SAXOFOIA MEZZOSOPRANOA TRONPETA TRONPETA PICOLO TRONBOIA BONBARDINOA SOINU TXIKIA; AKORDEOI DIATONIKOA ATABALA BEEN; PUNGI DAMARU; H oui^ass drum Flauta Flauta Flauta RABAB TIBUH ; Campana tibetana CAÑA ROCIERA YOYO;YOYO PASTORIL

GAZTELA ETA LEON EUSKAL HERRIA; FRANTZL\ PERU EUSKAL HERRIA GAZTELA ETA LEON EUSKAL HERRIA; INGALATERRA ALEMANIA ARAGOI EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; EUSKAL HERRIA; GALIZIA KAMERUN KAMERUN; NIGERIA KAMERUN KAMERUN KAMERUN KAMERUN THAILANDIA KAMERUN KAMERUN KAMERUN KAMERUN KAMERUN KAMERUN KAMERUN INDIA INDIA ANDEAK; BOLIVIA BOLIVIA BOLIVIA BOLIVIA BOLIVIA BOLIVIA ANDEAK BOLIVIA ANDEAK BOLIVIA ANDEAK BOLIVIA EUSKAL HERRIA MEXIKO INDIA; BANGLADESH INDIA ALEMANIA; EUSKAL HERRIA EUSKALHERRIA; ESTATUBATUAK EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA NEPAL; TIBET; BUTAN INDONESIA KENYA MEXIKO TXILE ANDALUZIA EUSKAL HERRIA; GAZTELA INGALATERRA; GAZTELA INDIA GAZTELA INGALATERRA; GAZTELA INDIA EUSKAL HERRIA; TXEKIA ALEMANIA; EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA INDIA INDIA INDIA INDIA THAILANDIA EGIPTO TIBET ANDALUZIA VALENTZIA

L. 18 L.44 L. 23’4 L.40 L7 L.38 L, 3’7. L 22’5 L. 43 L 28 L24 L 40 L. 36 L. 37 L.91 L.49’5 L. 54 L.46 L. 17’8 L. I9’8 L. 23 L. 25.6 L 28’5 L. 22 L, 25 L.26 L.24 L, 129 L.44 L 49’5 L. 49.5 L. 36’2 L 36 L. 75 L 44,7 L 44'5 L.20 L 23 L. 49. L, 48 L.24 L. 80 L.41 L 60 L. 17’5 L 28 L. 52 L. 47’7 L.99’5 L. I2’5 L. 60'5 L. 66. L. 51’S L. 26’5 L. 80 L. 68 L. 29 D. 32 L. 50 L. 12 L 35'3 L. 43'5 L. 35 L 69 L. 17’5 L.68 L.64

0 4 0 1'02 05-04 04'01'02 040201 010102 05-01 040203 01-0102 04-01-01 04-0202 01-0102 02'0I-02 02-01-02 02-01-02 02-01-02 0103 01-01-01 0402 03 04’0i01 04 0Í-01 04'0101 04'010l 010104 01’01’04 010104 02-01-02 02-01'02 04-01-04 040104 04.0I-02 0401 02 04-01’02 04-0102 04-0102 04 01-02 040102 04-01'01 04 01-06 03-02 04-02 01 05-01 05-01 05-01 03-03 01-03 04 01-02 01-01-04 010101 OI-Oi-02 010102 03-02 04-02-02 04-03-02 0403 02 04-03-02 04 03 02 04 02-03 0201 01 04 02 02 02-01-04 0401-02 04-0I-02 04-01-02 0303 01-01-02 01-01-02 01-01-02

ZENBAKU

IZENDAPENA

0370 0371 0372 0373 0374 0375 0376 0377 0378 0379 0380 0381 0382 0383 0384 0385 0386 0387 0388 0389 0390 0391 0392 0393 0394 0395 0396 0397 0398 0399 0400 0401 0402 0403 0404 0405 0406 0407 0408 0409 0410 0411

RHOMBO; Zumbador GALLINA PEIXET DAMARU DARBUCA;TRONERA GAITA; DULZAINA; DULT2A1NA GAITILLA SERRANA RABEL RABEL HUESERA; GINEBRA SARANGI GAITA; DULZAINA; DULTZAINA TXANBELA TXALAPARTA MAKIL HANDIAK Flaiitatxoa HARMONIKA; HARMONICA; Aho-soinua XIRULA BONBARDINOA FANDEROA; PANDEROA Danborra TURUTA; TRONPETA TAMBOR FLAUTA VAINA BONBARDINO - TURUTA TRONPETA KORNETA PANDERETA; PANDEROA MANJIRA; Címbalos bronce Ekialdeko flauta; Flauta oriental Flauta bikoítza SIKU; Flauta de Pan TAMBOR; TAMBORINO RABAB; LIRA RABAB; LIRA DILLI; Harpa GUNBRI; GUINBRI GUNBRl; GUINBRI MANDOLINA MANDOLINA TUBA BANJO

0413

ORGANILLORAKO ZILINDROA; CILINDRO

0414 0415 0416

KLARINETEA; CLARINETE DUNBA; TRUCO; TRUCA CÜARTIZO

0417 0418

CUARTlZO TRUKETA; DUNBA TXIKIA

0419

DUNBA TXIKIA

0420

ESKILA; TXAKLA; KALASKA

0421

ESKILA; TXAKLA; KALASKA

0422 0423 0424 0425 0426 0427 0428

ESKILA; PIKETE BITARTE TUBA TRONBOIA-TURUTA GRAMOFONO BESOA DULZAINA PANDEIRU : PANDERU

0429

CASTAÑUELAS; TARRAÑUELAS

0430 0431

PITOS ; CASTAÑUELAS PANDERU ; PANDEIRU

0432

FLAUTA

0433 0434 0435 0436

CORNETA DE PROTOCOLO BAGPIPE SOINU HANDIA; ACCORDEON; PIANOZKOA ALMUTEA

JATORRIA BRASIL GAZTELA ETA LEON KATALUNIA NEPAL MAROKO; GAZTELA EUSKAL HERRIA GAZTELA GAZTELA-MANTXA GAZTELA-MANTXA GAZTELA INDIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA AFRIKA ALEMANIA; EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; FRANTZIA EUSKAL HERRIA LAPONIA EUSKAL HERRLA MEXIKO MEXIKO MEXIKO EUSKAL HERRIA; FRANTZIA EUSKAL HERRIA; FRANTZIA EUSKAL HERRIA; TXEKIA EUSKAL HERRIA INDIA ASIA KAMERUN PERU EUROPA EGIPTO EGIPTO CHAD; KAMERUN MAROKO MAROKO EUSKAL H E R R U ; FRANTZIA ARAGOI; FRANTZIA EUSKAL HERRIA; BELGIKA EUSKAL HERRIA; FRANTZIA EUSKAL HERRIA; KATALUNIA EUSKAL HERRIA; GAZTELA EUSKAL HERRIA; FRANTZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA: TXEKIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA GAZTELA ETA LEON ASTURIAS ASTURIAS ASTURIAS ASTURIAS EUSKAL HERRIA; JAPONIA ERRIOXA ESKOZIA EUSKAL HERRIA; ITALIA EUSKAL HERRIA

NEURRIA L 23’5 L 11 L 35 L. 10 L. 35 L. 40’3 L 37 L.46 L srs L. 30 L.65 L 40 L 32’2 L. 88, L, 8’5 L 10 L.32 L. 64'5. L 30 L, 10 L. 53 L.11 L 23 L. 40 L. 54, L 48. L. 47 L. 25’2 L.7 L. 15 L. 10 L. 16 L, 11 L 6 I. L. 54, L.46. L. 71. L. 59, L.60 L.66 L,95 L.93 L. 56’5 L.51 L. 67 L.S5 L.51 L 37 L.29 L. 28 L. 25,5 L.24 L 20 L25 L 100 L 87 L. 25 L 43’5 L. 35 L. 12 L .4 ’2 L. 37’5 L, 24’5 L 1I8’5 L,27 L. 40 L I7’6

KODEA 0404 02-02’02 0103 02-01-l)4 02’01-02 04 02 01 0402-02 03-03 03-03 Ol-OIOI 03-03 0402 01 0402-01 0101-01 04-01-04 04.02-03 04-01-0I 04-03 02 01.0102 0201 02-03 02-01-01 04.01.01 01-0104 02-03 04.0302 04 02-02 0101-02 OIOIOI 0401-01 04-01-01 0401-04 02-0101 03-03 03 03 03-02 0302 0302 03-02 03-02 04.03.02 03-02 0I-01-02 03-05 04-02-02 01-01-02 01-01-02 0101.02 010102 01-01-02 01.0102 0101-02 01-01-02 01-0102 04-03 02 02-03 05 01 04-02-01 02-01.03 01-0102 01-0102 010102 04.01-02 04 03 01 04.02 02 0402-03 OI-OI-OI

ZENBAKIA 0437 0438 0439 0440 0441 0442 0443 0444 0445 0446 0447 0448 0449 0450 0451 0452 0453 0454 0455 0456 0457 0458 0459 0460 0461 0462 0463 0464 0465 0466 04Í7 0468 0469 0470 0471 0472 0473 0474 0475 0476 0477 0478 0479 0480 0481 0482 0483 0484 0485 0486 0487 0488 0489 0490 0491 0492 0493 0494 0495 0496 0497 0498 0499 0500 0501 0502 0503

IZENDAPENA ALBOKA LAÜTEA FRISCALETTU; friscoieto BONES; Hezurrak PANDEIRO PANDEIRETA TEXOLETAS ; TARRAÑOLAS TEXOLETAS; TARRAÑOLAS TAMBORIL MATRAKA KARRAKA DULTZAINA-GAITA PITA DULTZAINA; DULZAINA DULTYAINA; DULZAINA ALBOKA ADARRA ALBOKA DULTZAINA; DULZAINA ZAMBOMBA MEZUD;ZUKRA CARRACA DE DOS LENGÜETAS CASTAÑUELAS CABACA; Sonaja calabaza CAÑA CARRACA RAUTA BOMBO CAVAQüINHO VIOLA BRAGUESA GUITARRA PORTUGUESA ADUFE DIDJERIDU SOINUA; AKORDEOl DIATONIKOA SOINUA; AKORDEOl DIATONIKOA AKORDEOl DIATONIKOA SOINUA; AKORDEOl DIATONIKOA SOINUA; AKORDEOl DIATONIKOA GRAMOFONOA CORNETA; CORNETA DE BARRO ADARRA; KORNETA; TURUTA ZITHER; Zitara; Citerà WOT; Flauta de rueda; Circular Pan KAUMBA REBAB KALIMBA DANBORRA; TAMBOR KENA; QUENA DE OLIVILLO OCARINA; OKARINA LEKOLILO; Rauta afrikarra TIMPILYPA; Music sticks BULLROARER; Zumbador CHARANGO UD; LAUD; Laud turkiarra ARPA; Arpa de trovador GAITA DE ODRE FLAUTA; Hiru zuloko flauta GAITA CHARRA; FLAUTA TRES AGUJEROS FLAUTA; Flauta de tamborileiro PORRA DE TAMBORIL PORRA DE TAMBORIL MARIMBA BALAFON PIANOA AFINATZEKO GILTZA DUNG-CHEN; Tronpa libetarra FLAUTA DE TAMBORILERO TURUTA Jirabirako igurtzicako danborra CORNETA DE BARRO

JATORRL^ EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; GAZTELA ITALIA IRLANDA GALIZIA GALIZIA GALIZIA GALIZIA GALIZLA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ERRIOXA MAGREB GAZTELA ETA LEON GAZTELA ETA LEON KUBA GAZTELA GAZTELA GAZTELA ETA LEON PORTUGAL PORTUGAL PORTUGAL PORTUGAL PORTUGAL AUSTRALIA GAZTELA; VALENTZIA EUSKAL HERRIA; VALENTZIA GAZTELA AUSTRIA; EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA PORTUGAL EUSKAL HERRIA HÜNGARIA THAILANDIA HEGOAFRIKA MAROKO ZIMBAWE; RHODESIA EUSKAL HERRIA TXILE TXILE HEGO AFRIKA AUSTRALIA AUSTRALIA BOLIVL\ TURKIA FRANTZIA GAZTELA ETA LEON GAZTELA ETA LEON GAZTELA ETA LEON PORTUGAL GAZTELA ETA LEON GAZTELA ETA LEON NIKARAGUA SENEGAL EUSKAL HERRIA TIBET TXINA GAZTELA ETA LEON EUSKAL HERRIA INDIA PORTUGAL

NEURRIA L, 26 L .8 6 ’5 L. I9’5 L. 16 L 35 L .2 5 4 L. 19 L. I6’7 L 24’5 L. 18.7 L I8’8 L. 6’3 L. 32,5 L, 33 L. 11 L. 30 L 33 L. 95 L, 82 L.44’5 L9 L. 40 L.47 L22 L. 38 L. 40’5 L. S3’S L. 86 L.88 L.40 L. i 13 L. 29’5 L.25 L 28’5 L. 30 L. 28 3 L. 35 L. 26 L 58 L.S8 L 29 L. I7’8 L.43 L. 18 L. 25 L. 36 L8 L.71 L 24’5 L.29 L.61 L. 81 L. 70 L. 33 L 38’5 L. 36’3 L40 L 33 L. 35 L. 112 L. 108 L. 23'5 L.363 L 37’5 L 12 D.5 L. 26.

KODEA 0402 02 03-02 04.0L02 01-01-02 02-01'03 01-01-02 010102 01-01-02 02'0101 0101’02 0101-03 04 0201 04 02 01 04.02.01 04-0202 04'02'02 040201 0 2020Í 04'0202 0101-03 01'0102 01-03 01-01-02 0IO I03 0401 0 i 02-OI-01 03-02 03-02 03-02 02-01-03 04-03-01 04-0203 04'02-03 0402 03 040203 04.0203 05-01 04.03 01 0402-03 03-02 04.01-04 01 02 02 03 03 0H2-02 02-01-01 04.01.02 04 01-06 04-01-04 01-01-01 04-04 03-02 03-02 03-02 040201 04-01-01 04-01 01 04 01-01 02-01 02-01-01 Ol-OHl 01-01-01 03-05 04-03-01 04-01-01 02-03 0202-02 04-03-01

ZENBAKIA 0504 0505 0506 0507 0508 0509 0510 0511 0512 0513 0514 0515 0516 0517 0518 0519 0520 0521 0522 0523 0524 0525 0526 0527 0528 0529 0530 0531 0532 0533 0534 053S 0536 0537 0538 0539 0540 0541 0542 0543 0544 0545 0546 0547 0548 0549 0550 0551 0552 0553 0554 0555 0556 0557 0558 0559 0560 0561 0562 0563 0564 0565 0566 0567 0568 0569 0570

IZENDAPENA ROUXINOL; Ur flauta CUCO; Okarina XIRULA; TXIRULA TXARAMELAK ; ARXALUAK ; PALUEK TXARAMELAK; TARRAÑUELAS; ARXALUAK; KANABERA DANBURLA ; SOINUA ; TTUN-TTUN TXULUBITA aA U T A DE TAMBORILERO FLAUTA; PITO JEW’S HARP; Guimbarda; Tronpa MAULTROMMELN; JEW’S HARP: Guimbarda LIKEMBE; SANZA; KALIMBA GUIMBARDE GUIMBARDE GUIMBARDE JEW’S HARP; Guimbarda; Tronpa GRAMOFONOA MAULTROMMELN; JEW'S HARP; Guimbarda MAULTROMMELN; JEW'S HARP; Guimbarda SCACCIAPENSIERI; Guimbarda; Tronpa SCACCIAPENSIERI; Guimbarda; Tronpa SCACCIAPENSIERI; Guimbarda; Tronpa MAULTROMMELN; JEW S HARP; Guimbarda SCACCIAPENSIERI; Guimbarda; Tronpa GUIMBARDE; Tronpa GUIMBARDE; Tronpa GUIMBARDE; Tronpa TRONPA; MOSUGITARRA CASTAÑUELAS IKTARA SAROD BONES BONES BONES CAÑA ROCIERA XIRULA; TXIRULA AKORDEOIA DULTZAINA; DULZAINA DHOLAK RABAB: LIRA RABEL OCARINA FLAUTA FLAUTA FLAUTA BANSURI; Flauta; Zeharkako flauta DANBOR MAKILAK DANBOR MAKILAK ALBOKA ADARRA DULTZAINA ; DULZAINA GAITA LOW -RE’ WHISTLE BANSURI; Flauta; Bamboo flute RABEL BANSURI: Flauta TABOR PIPE TABOR PIPE SHEHNAI KASKAMELAN; KOKO TXEPETXA; KASKAMELAN GHUNGROO GHUNGROO ZAMPONA FLAUTA BODHRAN

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

PORTUGAL PORTUGAL EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA GAZTELA ETA LEON GAZTELA ETA LEON IRLANDA ALEMANIA: AUSTRIA ZAMBIA AUSTRIA; FRANTZIA AUSTRIA; FRANTZIA AUSTRIA; FRANTZIA IRLANDA EUSKAL HERRIA ALEMANIA ALEMANIA; AUSTRIA ITALIA ITALIA ITALIA ALEMANIA; AUSTRIA ITALIA AUSTRIA; FRANTZIA; AUSTRIA; FRANTZIA AUSTRIA; FRANTZIA EUSKAL HERRIA; GAZTELA ETA LEON; INDIA INDIA IRLANDA IRLANDA IRLANDA ANDALUZIA EUSKAL HERRIA ALEMANIA ERRIOXA EUSKAL HERRIA INDIA EGIPTO KANTABRIA ALEMANIA GAZTELA ETA LEON INDIA INDIA INDIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRiA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ERRIOXA IRLANDA; INGALATERRA INDIA ERRIOXA INDIA INGALATERRA INGALATERRA INDIA EUSKAL HERRIA; EUSKAL HERRIA INDIA INDIA PERU GAZTELA ETA LEON IRLANDA

L. 7’6 L8 L.31’5 L. 14 L. 15 L. 46’5 L. 80. L.26 L. 39 L.29 L6 L.7 L. 22’5 L. 9’5 L. 7’6 L. 6’7 L. 5’9 L. 46 L. 8’5 L97 L 8 ’4 L 8’4 L. 8’4 L. 8’4 L 9’8 L6 L 6’7 L. 6’9 L. 5’8 L 10 L. 113 L ito L. 12’5 L. 15 L. 15 L 56’5 L, 29’7 L. 22 L. 36’2 L. 46 L53 L, 53 L. 19 L 37’5 L 36’5 L.42’5 L. 42 L.3I L.31’7 L. 30 L. 29 L, 28’5 L. 25 L. 58 L. 42’5 L. 53 L 63 L 30’5 L 4 4 ’5 L 54’5 L. 13’5 L.5,7 L2I L 21 L, 30 L.21 L. 32

04.0106 0401 06 040I.01 01.01.02 010102 0I<ll-02 03.01 0 40I01 04.0101 0401 02 0 1020I 01.02.0i 0I-02-02 0102-01 0102-01 0102-01 01-02-01 05-01 0102-01 0I-02 0I 01.02-01 OI-02.0I 01-02-01 01-02.01 0102.01 01-02-01 0102.01 010201 01-02-01 01.01.02 03-02 03-02 01-01-02 01-01-02 01-0102 01-01-02 04 01-01 04-02-03 04.020Í 0201 02 03-03 03.03 04 01-06 04 01 0I 04.01.02 04-0102 04-0103 02-01-01 02.0101 04.0202 0403.01 04.02.01 04.02-01 04.0 i 02 04 01 03 03.03 04-01-03 04.0101 04-01-01 04-02-01 01-0102 0101-02 01.01.02 01.0102 04.0104 04 0Í-02 02-01-0!

ZENBAKIA

IZENDAPENA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

0571 0572 0573 0574 0575 0576 0577 0578 0579 0580 0581 0582 0583 0584 0585 0586 0587 0588 0589 0590 0591 0592 0593 0594 0595 0596 0597 0598 0599 0600 0601 0602 0603 0604 0605 0606 0607 0608 0609 0610 0611 0612 0613 0614 0615 0616 0617 0618 0619 0620 0621 0622 0623 0624 0625 0626 0627 0628 0629 0630 063 i 0632 0633 0634 0635 0636 0637

MEZUD; ZUKRA; ZORRA FLUTE SCOTTISH BAGPIPE ZAMBOMBA TRONPA: TROMPA BONBARDINOA; BOMBARDINO SOINUA; SOINU-HANDIA; AKORDEOIA SOINU-TXIKIA; TRIKITIXA HARMONIUM; ARMONIUM GITARRA AKUSTIKOA BURRUNA GAITA KANABERA BANJO RABAB TAMBOR WHISTLE MAKILAK: GAITA-DULTZAINA TALDEKOA MAKILAK; ATABALA JOTZEKO MAKILAK ALBOKA ALBOKA TULURTEA CORNETA DE BARRO ALBOKA TXALAPARTA MAKILAK TRONPETA PITA (ERRAZKIN) ZAMBOMBA TAMBORIN; Jirabirazko danborra CORNETA DE CAZA; EHIZARAKO KORNETA LAUTEA CAIDA BULLROARER TRONPETA PITA TRONPETA PITA TXALAPARTA METALEZKO HANKAK CUNCHAS SUNPRINUA SUNPRINUA SUNPRINUA SUNPRINUA SUNPRINUA SUNPRINUA TXALAPARTA ACORDEON DIATONICO CHIFLA DE CAMPOO PIPA DE CENTENO QUENA TAMBOR QUUADA XIRULA; TXIRULA Paperezko Karraka BENDIR RABEL ZIKIRATZAILE TXILIBITUA TABALA; ATABALA KLARINETEA CASTAÑUELAS Pisioi flauta; Flauta de embolo FLAUTA DE AGUA FLABIOL; FLABIOL SEC MARACAS RAG-DUNG; DUNG-CHEN; Tronpeta EKTARA; GOPIYANTRA NAW; KAENLEK GAITA SANABRESA PUNTERA DE GAITA SANABRESA HARMONIUM

TUNISIA IRLANDA ESKOZIA GAZTELA-MANTXA EUSKAL HERRIA; VALENTZIA EUSKAL HERRIA; FRANTZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRL\ EUSKAL HERRIA; FRANTZIA EUSKAL HERRIA; KOREA EUSKAL HERRIA ERRIOXA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EGIPTO EKUADOR IRLANDA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA PORTUGAL EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ANDALUZIA MEXIKO GAZTELA ETA LEON; EUROPA ARAGOI; EUSKAL HERRIA BULGARIA AUSTRALIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA GALIZLA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EXTREMADURA KANTABRIA GAZTELA ETA LEON PERU GAZTELA ETA LEON PERU EUSKAL HERRIA INDIA MAROKO KANTABRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA GAZTELA ERRIOXA INDIA EUSKAL HERRIA; ERRIOXA KATALUNIA AMERIKA INDIA TIBET BANGLADESH INDIA THAILANDIA GAZTELA ETA LEON GAZTELA ETA LEON INDIA

L.65 L.66 L44 L 69 L 62 L 70 L.41 L. 35’S L. 40 L. 105 L.20 L. 24’5 L 48 L.60 L 55’5 1.40 L. 29 L. 32’2 L. 32’8 L. 26’5 L.27 L .2 6 ’S L.29 L. 30 L, 59’8 L 7’3 L.80 L 18,5 L. 26 L 85 L. 26 L, 29’6 L. 5’6 L. 5’8 L.7I L. 15 L46 L 60 L, 58 L 53’5 L. 37 L. 50 L. 190 L, 33 L. 24’5 L. 18 L 36-3 L. 36’5 L.41 L 3 ! ’2 L I8’5 L. 36 L 52 L .7 ’8 L. 35’5 L. 57 L. 10 L. 19.2 L 9’5 L 24’3 L24 L 52 L. 53 L. 52 L, 34,3 L 34’2 L.64

04-02-02 04 01-03 0402-01 02 02 01 0403-02 0403-02 040203 04-02-03 IM02 03 03-02 04-04 04-02 01 01-01-02 03-02 03-03 0201-02 04-01-02 02-01-0I 02-01-01 04-02-02 04-02-02 02-03 04-03-01 04-0202 010101 04 02-01 02-02-0I 02-01-04 0402-02 03-02 04-02-01 04-04 04-02-01 04-02-01 0101-01 01-03 04 02-01 04-02-01 04-02-01 04-0201 04-02-01 04-02-01 01-01-01 04-02-03 04-02-02 04-02 02 04-01-02 02-0101 01-01-04 04-01-01 02-OI-04 020103 03-03 04-01-04 02-01-01 04-02-02 01-01-02 040105 04 01-06 04-01-01 01-0104 04-03-01 0302 04-02-03 0402 04 04-0204 04-02-03

ZENBAKIA 0638 0639 0640 0641 0642 0643 0644 0645 0646 0647 0648 0649 0650 0651 0652 0653 0654 0655 0656 06S7 0658 0659 0660 0661 0662 0663 0664 0665 0666 0667 0668 0669 0670 0671 0672 0673 0674 0675 0676 0677 0678 0679 0680 0681 0682 0683 0684 0685 0686 0687 0688 0689 0690 0691 0692 0693 0694 0695 0696 0697 0698 0699 0700 0701 0702 0703 0704

IZENDAPENA BULBULTARANG; BANJO RIQQ DHYANGRO SARINDA Bean pod shaker; Sonajero TOYILA GOPIYANTRA SANKH SARANGI : CIKARA PAPA QUENA DIDJERIDU ALBOKA HUMANOTONE BINIOU SITAR SARON DEMUNG GITARRA; GUITARRA CHIFLA DE CAMPOO GAITA; GAITA DE TAMBORILERO TAMBORIL CUICA XILOFOIA SOINUA; SOINU-HANDIA; AKORDEOIA YOMKWO; TTIANHOUN BWABA FLISCORNO QARQAR;QARQABU BINIOU; Biniou punteroa CASTAÑUELAS BIRIMBAO; TROMPA BIRIMBAO ; TROMPA FURRUFARRA ZARTAIA ; KALDEREROTAKO ZARTAIA et PUNCA AMASAKO KONTRABAJOA ; “SINTRABAJOA ZIKIRATZAILE TXILIBITUA FLAUTA; Zeharkako flauta GAITA; BOTO GAITA; FLAUTA ROCIERA GAITA KARRAKA ZAMPONA MOLISANA CIARAMELLE SOINUA; AKORDEOl DIATONIKOA TXILIBITUA FLABIOL TAMBORINO; TAMBOR FIRRINGILA FIFRE TXILIBITOA TURUTA-ORRAZIA CfflCOTEN; SALTERIO KLARINETEA FLAUTA; Zeharkako flauta FLAUTA; Zeharkako flauta Karraka OCARINA (BAPAROLO) BRINQUINHO CHONGNON; JEW S HARP DJEMBE BONBETEA TXULUBITA KILIKALASKA TURUTA TURUTA ZITARA; SIMARRA AKORDEOIA; SOINUA; akordeoi diaioniko TUTUBIA

JATORRIA INDIA EGIPTO INDIA TIBET INDIA AFRIKA MENDEBALDEA INDIA INDIA INDIA INDIA TIBET PERU INDONESIA; AUSTRALIA EUSKAL HERRIA ESTATU BATUAK FRANTZIA; BRETAINIA INDIA INDONESIA ERRIOXA; EUSKAL HERRIA KANTABRIA EXTREMADURA EXTREMADURA BRASIL EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA NIGERIA EUSKAL HERRIA; FRANTZIA MAROKO FRANTZIA EUSKAL HERRIA GALIZIA GALIZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ERRIOXA; FRANTZIA ARAGOI ANDALUZIA KANTABRIA EUSKAL HERRIA ITALIA ITALIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA KATALUNIA BALEARRAK; KATALUNIA EUSKAL HERRIA FRANTZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ARAGOI EUSKAL HERRIA; FRANTZIA ERRIOXA EUSKAL HERRIA INDIA GALIZIA PORTUGAL THAILANDIA SENEGAL EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; EUSKAL HERRIA; AUSTRIA EUSKAL HERRIA

NEURRIA L 59 L. 21’5 L.70 L.44 L45 L. 55 L31 L 18’5 L 46 L 88 L. 120 L.31 L .6 ’2 L. 18 L. 120 L. 120 L.97 L. 24’7 L 42’6 L. 34’5 L I2’7 L. 30’5 L.4I L.33 L. 48-5 L.24 L 16 L .9 L. 9’5 L 10 L. 25 L.41 L. I5S L. 123 L. lO’I L .6 1 ’5 L67 L. 37’5 L. 37 L. 44'5 L. 70 L 36’5 L 32 2 L 18 L. 24’2 L .2 6 2 L. I2’5 L 3 ! ’6 L. 22’5 L 17’5 L.94 L 66’5 L. 62 L, 62’5 L 19 L.5 L.46 L 36 L. 52 L. 36-5 L. 16 L 43 L. 13 L 17’5 L.44 L. 36 L.44

KODEA 03'02 020103 02-01-0I 03 03 010104 03-02 03-02 04-03'01 0303 04-01-02 04-03-01 04-02-02 04-01-08 04-02-04 03-02 01-01 03-02 04-02-02 04-01-01 02-01-01 02-02-01 Ol-OIOI 04-02-03 03-02 04-03-02 01-01-02 04-0204 01-01-02 01-02-01 0102-01 04-04 OlOl-OI 03-05 03-02 04-01-04 04-01-03 04-02-04 04-01-01 04-02-04 01-0I-03 04-02-04 04-02-01 04-02-03 04-01-02 04-01-01 02-01-01 04-04 04-01-03 04-0102 02-03 03-01 04-02-02 04 01-03 04-01-03 01-01-03 04-01-06 01-01-02 01-02-01 0201-02 02-01-01 04-01-01 0I-OI-02 02-03 04-02-02 03-02 04-02-03 04 02-01

ZENBAKIA

IZENDAPENA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

0705 0706 0707 0708 0709 0710 0711 0712 0713 0714 0715 0716 0717 0718 0719 0720 0721 0722 0723 0724 0725 0726 0727 0728 0729 0730 0731 0732 0733 0734 0735 0736 0737 0738 0739 0740 0741 0742 0743 0744 0745 0746 0747 0748 0749 0750 0751 0752 0753 0754 0755 0756 0757 0758 0759 0760 0761 0762 0763 0764 0765 0766 0767 0768 0769 0770 0771

TUTUBIA TXULUBITA TXULUBITA APEUA; ERREKLAMUA; abrikot-hezurna TXEPETXA; KASKAMELAN; INTXAURRA TXULUBITA; TXIFLOA MATASUEGRAS; Aire serpentina HRRINGILA FIRRINOILA; BOTOIA HRRINGILA BOTOIA RECLAMO GAITA; TURUTA KASKABELETA Rattle dnim; Jirabirako danbor kin RUMBETA RUMBETA GAITA BANDURRIA CARACOLA Flauta Flauta; Zeharkako ílauta ARTO-BIOLINA Flauta TRIANGELUA KRISKITINAK RABAB TURUTA; OLO-GARIZUZTARRA TXULUBITA; KARRAKELA LAUTEA QARAQEB IDAURRAK; TRAILUAK ARIZKUNGO HARPA TRABAZA; OTE JOTZEA KIRIKOKETA MAILUA MAKILAK; Otsagabiako danizarienak Jew’s harp TOBILLERAS; CASCABELES ; PEZUÑAS D Hotsjostailua TRABAZA ; OTE JOTZEA KIRIKOKETA MAZA KIRIKOKETA MAZA KIRIKOKETA MAILUA KIRIKOKETA MAILUA CIGALA TXULUBITA TXULUBITA TXULUBITA TURUTA-ORRAZIA VAUHA RAVAN HATTHA PITO; FLAUTA DE AGUA DUDUK ZIRLA COW SIRENEN WARBLING BIRD FART WHISTLE AHATEA WHOPEE CUSHION WHIRLY BIRD; FILM CAN BIRD WHIRLY WHIPPY AIR STICK SUNPRINUA SUNPRINUA TXULUBITA (Pistoi flauta) TXULUBITA (Zulo batekin) TXULUBITA (pistoi flauta)

EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA GALIZIA ERRIOXA EUSKAL HERRIA TXINA GALIZIA GALIZIA KOLONBIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; GALIZIA KAMERUN KAMERUN ASTURIAS; EUSKAL HERRIA KAMERUN EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EGIPTO EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; VALENTZIA EGIPTO EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA THAILANDIA ANDEAK; BOLIVIA THAILANDIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA KATALUNIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKALHERRIA MADAGASKAR INDIA GAZTELA ETA LEON ARMENIA EUSKAL HERRIA INGALATERRA INGALATERRA INGALATERRA INGALATERRA INGALATERRA INGALATERRA INGALATERRA INGALATERRA INGALATERRA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA

L 63’5 L 14 L3 L.2 L .6 L 3’5 L. 8’7 L 7’2 L. 2’2 L 5 ’2 L 8’5 L.20 L 43 L 22 L40 L51 L. 53 L.64 L. 21 L. 49’5 L. 37 L.29 L, 36 L25 L S ’S L 58 L. 19 L .2 L. 85 L5 L 85 L. 182 L. 123 L 33’5 L. 38 L, 16 L. 14 L. 5.5 L 116 L 144 L 144 L39 L. 39 L. 10 L. 40 L. 37’5 L. 32’5 L. 12 L 104 L. 72 L8 L 35 L 133 L. 6’1 L. 8’8 L.7 L. H ’7 L, 10 L.26 L.5 L 75'5 L. 70 L 57’5 L66 L20 L 22 L 25’7

04.02-01 04-01.01 040104 0401 01 01.01.02 04 01 0Í 0402 02 04.04 0404 04-04 0402.03 0402 02 01-0102 02-01.04 04-04 04-04 04 01-01 03.02 04-03-Dl 0401 02 04.01.03 0303 04.0102 010101 01-01-02 03-03 04-02 0I 04-0104 03 02 0101-02; 0101-01; Ol-Ol-Ol; OlO lO l; 01.01.01; 010101; 01.0201; 010102 010102 01-01-01 Ol-OlOI 0101-01 01-0101 OlOl-Ol 0202.02 0401-02 0401 02 0401.02 0203 03-02 03-03 04-01-06 0402-01 04 04 0402.03 04.04 0401.06 0104 01.02-02 0104 0404 0401 01-OI02 04-02 01 04-02.01 04.0105 04 01-01 04 01-05

ZENBAKIA 0772 0773 0774 0775 0776 0777 0778 0779 0780 0781 0782 0783 0784 0785 0786 0787 0788 0789 0790 0791 0792 0793 0794 0795 0796 0797 0798 0799 0800 0801 0802 0803 0804 0805 0806 0807 0808 0809 0810 0811 0812 0813 0814 0815 0816 0817 0818 0819 0820 0821 0822 0823 0824 0825 0826 0827 0828 0829 0830 0831 0832 0833 0834 0835 0836 0837 0838

IZENDAPENA TIRRITARRA; HUESICOS MATRAKA; KONPELETA DANBORRA (Hots jostailua) MARACA TXIFLOA ZIRIA MEZUD; ZUKRA ADARRA KASTAÑETAK; KRISKITINAK TXULUBITA TXULUBITA MURCANG; MURCHANG; Jew’s haip TURUTA DANBOLINA; TTUNTTUNA TURUTA ARTO TONTORRA TONG BLOCK CLAVES TRIANGELUA SCACCIAPENSIERI ZIRIA KILIKALASKA; TTIRRIKITIA; KALAKA AMAN KHUUR KASKABELETA MUSIKA KUTXA; CAJA DE MUSICA TURUTA BURRUN KANABERA XIRULA; TXIRULA ARXALUAK: CASTAÑUELAS DE PIEDRA TIMPLE JALEIKA TURUTA ZAMBOMBA LOS CARRIZOS DULZAINA TRONPETA PIANOLA TXILIBITUA ZURNA KAVAL DULTZAINA; DULZAINA RASCADORES ITSAS KURKUILUA; CARACOLA KAOYING SHENG OCARINA FLAUTA; Rauta de embolo GHAITA KORNETA SULING; Flauta REBAB TABLATXOAK TABLATXOAK FURRUNFARRA ARPA; Harpa zelllarra JEW’S HARP SOINUA; AKORDEOI DIATONIKOA AKORDEOIA BANDURRIA TXIFLOA GITARRA; GITARRATXOA TARRAKA; Ogi birringailua TUPINÜTSIA; TIPINÜTSIA; TTIPIUNTZIA TURUTA; GARlZUZTARRA HUESICOS ZANFONA ZUKRA

JATORRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA KUBA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA TUNISIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA INDIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA HEGO AMERIKA HEGO AMERIKA EUSKAL HERRIA ITALIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA MONGOLIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA KANARIAK ERRUSIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA VENEZUELA EXTREMADURA EUSKAL HERRIA ESTATU BATUAK; EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EGIPTO BULGARIA EUSKAL HERRIA KANTABRIA MEXIKO; EUSKAL HERRIA TXINA PERU PUERTO RICO MAROKO EUSKAL HERRIA; FRANTZIA INDONESIA INDONESIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA IRLANDA HUNGARIA; POLINESIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA GALIZIA TUNISIA

NEURRIA L. 70 L .2 r 5 L .2 r 5 L. 20 L. 5.5 L 164 L. 27 L. 34 L 8’5 L 32’2 L 42-8 L. 10,5 L20 L.24 L I8’3 L 20’5 L. 13’2 L. 20’5 L. I5’5 L. 7’7 L. 137’5 L. 26 L 11,5 L44 L20 L. 21 L.24 L, 47'5 L.31 L. 12,5 L. 60 L. 30’5 L. 17 L. 69 L. 22 L 35,5 L 30 L, 155 L 24’5 L. 40’5 L. 78’5 L 32’8 L 23 L. 25 L. SI L. 1 L. 13 L. 25 L.44 L 32’5 L 66 L 16 L, 16 L, 30 L.77 L, 18’4 L. 24’5 L.47 L. 61 L. 35 L. 7S’S L. 22 L. 74 L. 19’6 L. 37 L.73 L 82

KODEA 010102 '0 1 0 1 0 2 02’010l 010104 04-0101 04-04 04-02-02 0402-02 01-01-02 04-01-01 0401-01 0102-01 02-03 02-0101 02-03 04-02-03 OI’OIOI 01-0101 01-01-01 01-02-01 04-04 010102 01-02'01 01-01-02 01'02’02 02-03 04-04 01'01’02 04-01-01 0I0I-02 03-02 04-02-02 02-03 0202-01 04-01-04 04-02'01 04-02-02 0305 04-01-02 04-02-01 04-01’04 04-02-01 0103 04-03-01 0402-03 04-01’06 04-01-05 04-02-02 04-03-01 04-01-02 03-02 01-01-02 0101’02 04-04 03-02 0102-01 04-02-03 04-02-03 03-02 04-01-02 03-02 01-03 02-02-01 04-02-01 01-03 03-03 04-02-02

ZENBAKIA

IZENDAPENA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

0839 0840 0S41 0842 0843 0844 0845 0846 0847 0848 0849 0850 0851 0852 0853 0854 0855 0856 0857 0858 0859 0860 0861 0862 0863 0864 0865 0866 0867 0868 0869 0870 0871 0872 0873 0874 0875 0876 0877 0878 0879 0880 0881 0882 0883 0884 0885 0886 0887 088S 0889 0890 0891 0892 0893 0894 0895 0896 0897 0898 0899 0900 0901 0902 0903 0904 0905

TAMBORIL; TAMBOR ROCIERO TAMBOR CHACARAS TAMBOR CHACARAS PITO TAMBOR; SONAJO TAMBOR XIRULA KORNETA HARMONIUM PITA; DULTZAINA PITA PITA; DULTZAINA PITA TXILIÑAK; DANTZARIEN TXINTXARRIAK TXILIÑAK; DANTZARIEN TXINTXARRIAK MAKILA EZPATA; EZPATA-DANTZARIEN EZPATA TRONPA ARXALUAK; CASTAÑUELAS DE PIEDRA ZAMBOMBA TURUTA KALAKA TURUTA; TROMPETA DEPORTIVA VAINAS BURRUNA TEJOLETAS GUACALON FLAUTA ZILINDROTAKO KORNETA CORNETO TENOR CORNETO ALTO (FA) TRONPETA ; TROMPETA NATURAL COACH HORN ; POST HORN Flauta LARRIKO; CAÑON; TUBO (9koa) LARRIKO; CAÑON; TUBO (7koa) GAITA KARRAKA TIRRITARRA; HUESERA AHO SOINUA ; XOTIXE ; ARMONICA Danborra; Tambor QUENA BOMBO LEGÜERO DUNBA; BONBOA; BOMBO TXUNDAK; PLATILLOS BLOC DE OURigO ; CASTAÑAS DE PARA ROC-ROC CANABEIRA CANABEIRIÑA GALO KENA DARBUKA DISKOGAILUA; TOCADISCOS DISKOGAILUAIRRATIA; tocadiscos radio FONOGRAFOA KARRAKA KARRAKA MATRAKA PISTALA; Flautaixoa PÍSTALA; Flaulatxoa PISTALA; Haula DRUMBL’A PLA PLA; KASKABELETA BURRUNA ARTO BIOLINA RAKATAK; Txintxirrina; Sonajero Maraca; Txintxirrina; Sonajero

ANDALUZLäi KANARIAK KANARIAK KANARIAK KANARIAK KANARIAK KANARIAK KANARIAK EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ANDALUZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA KOLONBIA EUSKAL HERRIA KANTABRIA MEXIKO MEXIKO ESTATU BATUAK ITALIA EUROPA INGALATERRA INGALATERRA INDIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA TUNISIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA TXINA; EUSKAL HERRIA TUNISIA ARGENTINA ARGENTINA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA BRASIL BRASIL GALIZIA GALIZIA GALIZIA PERU EGIPTO EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; EUSKAL HERRIA ESLOVAKIA ESLOVAKIA ESLOVAKIA ESLOVAKIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA AFRIKA INDONESIA

L. 51 L. 33’5 L. 12 L. 51 L8 L. 49 L.25 L21,5 L. 30.7 L 29.5 L. 98 L, 6.5 L 6.5 L.24 L.24 L. 100 L. 78.5 L. 9.7 L. 11 L, 54 L. 12.2 L. 20.5 L, 25,7 L. 60 L. 28 L, II.7 L. 23 L. 20,4 L. 41 L. 103 L. 80 L. 70 L 134 L. 32,8 L. 26,5 L. 18 L. 32.5 L8 L. 65 L. 13 L. 19 L. 37 L. 50 L64 L 33,2 L. 32,5 L. 17 L. 61 L,7 L9 L 36’5 L. 43 L. 36 L. 42 L. 37 L20 L, 22 L.21 L.9 L. 12 L, 28.1 L, 9,5 L. 46 L. 20,2 L. 29 L. 25 L. 20.5

020101 02-01-01 01-01-02 02^)1-01 010102 04’01’03 01-OH2 0201-01 04 01 0I 040202 04-0203 Ü402’01 040201 01-0102 01-01-02 01-01-01 OI-OI-Ol 01'02-01 01-01-02 02-02-01 02-03 01-01-02 02-03 0101-04 04KI4 01-01-02 02-02-02 04-01-01 04-03-02 04-0301 04-03-01 04 03'01 04-03-01 04-01-02 0I-0I-02 01'0102 04'02'02 01-01-03 01'0102 04-02-03 02-01-01 04-01-02 02-01-0I 02 01-01 01-01-01 Ol-Ol-Ol 02-02-02 01-01-02 01-01-02 04-0203 04-01-02 02-0102 05-02 05-02 05-01 01-01-03 01-01-03 01-01-02 04-OI-01 04-01-01 04-OI-02 01-02-01 01-01-02 04-04 03-03 O1-0I-02 01-01-04

ZENBAKIA 0906 0907 0908 0909 0910 0911 0912 0913 0914 0915 0916 0917 0918 0919 0920 0921 0922 0923 0924 0925 0926 0927 0928 0929 0930 0931 0932 0933 0934 0935 0936 0937 0938 0939 0940 0941 0942 0943 0944 0945 0946 0947 0948 0949 0950 0951 0952 0953 0954 0955 0956 0957 0958 0959 0960 0961 0962 0963 0964 0965 0966 0967 0968 0969 0970 0971 0972

IZENDAPENA KRISKITINAK KALAKA ; KONPELETA ZIKIRATZAILE TXILIBITUA PITA ; DULTZAINA PITA PITA : DULTZAINA PITA MATASUEGRAS; Aire serpentina GITARRA ; GUITARRA WIND WANDS NAGASWARA PANDEIRO DOS PEITOS GUINBRI KORA ALBOKA TURUTA TURUTA TABLATXOAK SONAJA DE AYGYOTES Okarina DILLI; Harpa DULTZAINA PITA BONES CH IRO TXIFLOA ‘Tikitiki"; Hotsjostailua SYAKU HACHl; SHAKUHACHl SHINOBUE SHINOBUE HICHIRIKI Flauta; Txulubita japoniarra KERO KERO Paperezko karraka Flauta; Txulubita japoniarra (kena) SAMISHEN SAMISHEN Afinadorea (Saroishenekin zetorrena) BACHI; Samishen jotzeko pua ARXALUAK; CASTAÑUELAS DE PIEDRA DULTZAINA; DULZAINA; GAITA SOINU TXIKIA; AKORDEOI DIATONIKOA CARRACLETA CARRACLA GAITA; DOLgAINA CONCERTINA; Mechanical playing NDONONGO WAKA PINQUILLO BADAJO DULTZAINA PITA ZAHARRA CUCHARAS HARPA; ARPA n u FIU TXIFLOA; Txifloa egiteko zatiak TUN TUN; TAMBOURIN DE BEARN FLAUTA KARRAKA BOTILA-PIPA ADARRAK DULTZAINA KALDEREROTAKO TRESNAK TURUTA ARIZKUNGO HARPATXOA FLAUTA AKORDEOIA; Akordeoi jostailua PALUEK ADARRA PANDERO FLAUTA; Flauta de barro FLAUTA; Flauta de barro

JATORRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA iPAR AMERIKA INDIA GALIZIA MAROKO SENEGAL EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA MEXIKO MEXIKO CHAD; KAMERUN EUSKAL HERRIA IRLANDA ARAGOI EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA JAPONÍA JAPONIA JAPONIA JAPONIA JAPONIA JAPONIA JAPONIA JAPONIA JAPONIA JAPONIA JAPONIA JAPONIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ARAGOI ARAGOI VALENTZIA EUSKAL HERRIA; ALEMANIA BURUNDI BOLIVIA ANDEAK ARAGOI EUSKAL HERRIA KANTABRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA FRANTZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA MEXIKO EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA MEXIKO MEXIKO MEXIKO

NEURRU L6 L23 L. 7’8 . L. 6,7 L.6,7 L 12 L. 101 L 63'5 L. 93 L .9 I L. lio L.99 L. 18,5 L. 20 L. 15,5 L. 16 L. 23,5 L. 7,2 L58. L 6 .3 L. 19,2 L.43,7 L.5 L 7 .5 L. 48,5 L,41,4 L. 43,4 L. 18 L.4,8 L.6 L 8,7 L 5,5 L. 100 L. 100 L.7 L 19,3 L 11 L. 34,5 L. 29,5 L.5 L 21.3 L. 33,5 L 34 L.43 L. 44.5 L 11,5 L.6 L. 30 L, 144 L. 109 L. 16.8 L. 88 L. 18,8 L. 21 L. 28.8 L, 33 L. 32,6 L. 56 L. 17,4 L. 118 L. 20,5 L 12,3 L. 14,5 L. 75 L. 24,5 L 15 L 15,5

KODEA 0I-O1O2 0 1 0 I0 2 04 01-04 040201 04 02-01 04 02 02 03 02 04.04 0402 0I 02-0103 03-02 03 02 04.02.02 02 03 04 02 02 01-01.02 01-0102 0401 06 0302 04-02 01 0101-02 04-0101 04010I 0101-02 04 01-04 04 01-03 0401.03 0402 0I 04 01-03 0101-01 Ot-0103 0401.01 03-02 03 02 0402-02 0302 0101.02 0402 01 0402 03 010102 01-0103 04-02.01 040203 03 03 04.01-01 01-0102 04 02-01 010102 03 02 04 04-01-02 03-01 040104 01 OI .03 0101-02 0103 04-02-01 0101-02 02-03 0101-01 04 01 04-02 03 0101-01 04.03.0i 02 01-03 04-0106 04^)106

ZENBAKIA 0973 0974 0975 0976 0977 0978 0979 0980 0981 0982 0983 0984 0985 0986 0987 0988 0989 0990 0991 0992 0993 0994 0995 0996 0997 0998 0999 IODO 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039

IZENDAPENA VOGEL aU IT JE ; Txori flauta OCARINA OCARINA ARPA MAGICA; CITARA MIRUTON: PITO DE CAÑA CATKULA; KARTAL FLISCORNO AKORDEOU ALBOKA GRIGRI OKARINA; OCARINA EZKILA; KANPAIA; CAMPANA KARRAKA; KANPANDORREKO KARRAKA ADARRAK; Irasko adarrak MATRACA; CASTAÑOLAS KÜRBISMIRLITON; Mirlitón SÁMÁNSÍP; Mirlitón CSETTGO; CSETLEGÒ; CLAPPERS RECE-HCE Tximeleta hegoak hots jostailua Zeramikazko ezkilatxoa NAI; Panpipes KEREPLÓ; CSERREGO; RATSCHE FURULYA TÜLOK; Adarra turnia FURULYA FURULYA Karraka Ur flauta SVIRALE; Rauta SVIRALE; Flauta Karraka SVIRALE; Flauta DVOJNICE; SVIRALE; Rauta bikoitza TXILIBITUA BANDURRIA TXILIBITUA KASKABELETA DHOLAK KARRAKA KILIKALASKA WIND WHEEL; STURMSCHEIBE; LA ROUE TXANBELA PITA PALUEK TOBILLERAS; CASCABELES ; PEZUÑAS D IRRATIA IRRATIA XIRULA; TXIRULA; TXILIBITUA; TXIST FRANTXULETA; TXILIBITUA DUNBA; BOMBO DANBORRA; CAJA KASKABELETA ARTO BIOLINA BOTILA; Botila zimurtsua TARRAKA TXALAPARTA MAKILAK NDONGO EZPARTINAK EGITEKO MAHAI PIANOA MAKILAK; PALOS: Gaitero-duUzainero KUARTIZO; CUARTlZO; EZKILA IDAURRAK TOCADISCOS TRONBOIA (BARAZKOA) DANBURIA; TTUNTTUNA; SOINUA TOBERAK:TXALAPARTA LIRA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

VIETNAM TXILE TXILE MEXIKO ANDALUZIA INDIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA SENEGAL EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA PORTUGAL HUNGARIA HUNGARIA HUNGARIA HUNGARIA HUNGARIA HUNGARIA ERRUMANIA; HUNGARIA HUNGARIA HUNGARIA HUNGARIA JUGOSLAVIA; ESLOVENIA JUGOSLAVIA; ESLOVENIA JUGOSUVL^; ESLOVENIA KROAZIA KROAZIA KROAZIA KROAZIA KROAZIA KROAZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; ARAGOI EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA INDIA ALEMANIA EUSKAL HERRIA ALEMANIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ANDEAK BOLIVIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRL\ EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA UGANDA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA GREZIA

L 7.5 L 6,5 L.20 L. 42 L 14 L. 23,5 L.43 L. 41 L. 30,5 L47 L. 17 L. 19^ L. 101 L. 39,5 L, 13,5 L 36 L. 15,5 L. 18 L 16 L.69 L 6,5 L. 10 L 16,5 L:31,5 L, 13,5 L 12,5 L. 17 L 15,2 L .9 L 14,5 L. 22,5 L: 23,6 L.31,5 L. 23,2 L. 25,5 L. 58 L. 18 L 32 L. 44 L. 16 L 29 L. 10,3 L5 L 12 L. 14 L.44 L.32 L 32,2 L, 30,7 L.69 L.36 L. 42,5 L. 35 L. 29,5 L. 22 L 88 L. 45 L 125 L. 134 L. 34.5 L. 32,5 L84 L. 39 L. 97 L.80 L 128 L.54

04 01-06 04-0I'06 040106 03-02 02-03 010102 040302 04-02-03 0402 02 0103 03-05 01-01-02 0H1-03 0103 0101-02 0203 0203 0101-02 01-03 01-0102 01-01-02 04 01-04 0I01-03 04-0102 04-0202 04-01-01 040102 01-01-03 04-010! 04-0101 O4-01-0I 010103 04-01-02 0401 02 04-01-0! 03-02 04.0102 01-0I-02 02 01 02 0101-03 01-01-02 04-04 04-02-01 0101-02 01-01-02 05-04 05-04 04-01-01 04-01-02 02-01-01 02-01-01 01-OI-02 03-03 0103 01-03 0101-01 03-02 01-01-01 0305 02-01-01 01-0I-02 0101-02 05-02 04-03 01 03-01 01-01-01 03 03

ZENBAKIA 1040 1041 1042 1043 i044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 i090 1091 1092 1093 1094 ¡095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106

IZENDAPENA MADOURA BOULBOUL; Flauta bikoilza RABAB MEJWED; MUWED MEJWED; MUWED ZURNA KALA KALAKA; KONPELETA TRONPETA; KORNETA TXULUBITA; ABRIKOT-HEZURRA TXULUBITA; LATORRIZKO TXULUBITA TURUTA; OLO-GARI ZUZTARRA TURUTA: Klarinetea ARTO-TONTORRA TRONPA; MOSUGITARRA FiRRINGlLA HEGABERA APEUA BURRUNA FURRUFARRA TURUTA-ORRAZIA TULURTEA TXiLlBITUA PANDEROA ALBOKA TUPINÜTSIA; TIPINÜTSIA; TTIPIUNTZIA DANBOLINA KASKAMELAN; KOKO-KASKAMELAN AKORDEOIA; SOINUA; SOINU-ANDIA TURUTA ALBOKA TUTUAK TXULUBITA; Abrikol hezurra HRRINGILA TXULUBITA; TXIFLOA (latoiria) KILIKALASKA; TTIRRIKITIA; KALAKA TURUTA-ORRAZIA TXILIBITUA; FRANTXULETA TURUTA; OLO ZUZTARRA; CARI ZUZTARRA ARTO-TONTORRA TURUTA HEGABERA-APEUA TULURTEA TXILIBITUA FURRUFARRA RRRINGILA BOTOIA PANDEROA GAITA-DULTZAINA PITA AKORDEOIA ZUKRA HARMONIUM PIANOLA SISTEMAREKIN INXA DE GRALLA SÁMÁNSÍP; MIRLITON KORNETA BASTONS (2 makil) MANDOLINA CASTAÑUT OCARINA ENNANGA KHALAM; Laute motakoa KLARINETEAHOKOA (BOKILLA) ZITARA GUSLE GAJDICA PALICA KONCOVKA NAGARA HUSLICKY • KORYTKOVE DULTZAINA GAJDY

JATORRIA GREZIA GREZIA SIRIA SIRIA SIRIA SIRIA TURKIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA KATALUNIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; GALIZIA EUSKAL HERRIA ITALIA; EUSKAL HERRIA TUNISIA EUSKAL HERRIA KATALUNIA HUNGARIA EUSKAL HERRIA KATALUNIA EUSKAL HERRIA KATALUNIA PERU RUANDA RUANDA; AFRIKA MENDEBALDEA EUSKAL HERRIA; FRANT2IA EUSKAL HERRIA; ALEMANIA KROAZIA ESLOVAKIA ESLOVAKIA INDIA ESLOVAKIA EUSKAL HERRIA ESLOVAKIA

NEURRIA L. 22.2 L, 29.5 L 80 L.40 L 37.5 L. 34 L 43 L. 22 L. 30 L3 L. 3.5 L 16 L 15,5 L. 20,5 L; 5.5 L.9 L9 L 20 L.21 L 14 L. 16 L. 23,5 L, 27.5 L. 24^ L.25 L .2 9 ^ L. 13,5 L.47 L2I L. 14 L3 L. 5,4 L.3 L 35 L. 12,5 L. 23 L. 15 L, 25 L. 20,5 L 10 L. 16,5 L. 18.5 L: 23 L .5 ’2 L. 24 L. 6,3 L 48 L. 39 LUI L3 L 12,8 L. 32,5 L. 44,5 L 66 L 16,5 L. 10 L. 81¿ L. 75 L.9.2 L 38,5 L. 83 L. 54,5 L. 98 D. 46 L.63 L, 34.2 L.77

KODEA 04.02 02 0401 02 03 03 04.02-02 04-02 02 0402.01 04.0102 010102 04.02-02 04.01.04 040101 04-02.01 040202 0402 03 01.02-01 04 04 04-02.03 0404 04.04 02.03 02.03 0401.02 01'0|.02 04.02-02 020201 02-0101 010102 04 02 03 04.02.01 0402 02 04.01-04 04-04 040101 01-01-02 02-03 04.01-02 0402-01 040203 04 02 02 0402 03 02.03 04.01.02 04 04 04-04 01-0102 0402 01 04.02.03 040201 04-02-03 04.02 01 02 03 04.0301 OI-OIOI 03-02 01-01-02 0401 06 03-02 0302 04-0202 03-02 03-03 040202 04 01-01 02-0101 03-03 04.02.0i 04-0202

ZENBAKIA 1107 nos no9

nio 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 lllS 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 n30 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 li5 4 1155 1156 1157 1158 !159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173

IZENDAPENA FUJARA AKORDEOIA LIKEMBE FIFRE TXULUBITA; ABRIKOT HEZURRA ZARRABETEA; ZANFONA MEZUD; ZUKRA; ZOKRA PnODEAGUA PITO DE AGUA LIKEMBE; SANZA; KALIMBA INJOJO SONAJAS EL CUATRO (miniatura) CUCHARAS TXISTUA GAITA CORTA FLAUTA DÉ MILLO CLAVECUBANO Tambor DARBUKA; DARBUCA OILOAK; Hotsjostailua Flautatxoa Flautatxoa CENCERRO; JOARE CENCERRO BOMBARDE BOMBARDE {PITA - BOQUILLA) TRONPETA BIOLINA CARRACLETA Flauta Elefante EZKILA; JOARE; CENCERRO FLAUTA; FLAUTA DE ALA DE BUITRE GAITA HEMBRA; CUISl BUNZI HEMBRA GAITA MACHO; CUISI BUNZI MACHO AKORDEOIA; SOINUA; SOINU-HANDIA TXALAPARTA (OHOLA) TXEPETXA CUICA DUL17A1NA; DULZAINA PALILLERO FLAUTA GRALL QUENA; KENA MARACA ALBOKA MAQRUNAH ZÚGATTYÚ TÜLKOS NÁDIDUDA SAMANSIP SAMANSIP RAPKAC; Karraka DRUMBLA DULZAINA ZAMPONA; SIKU; ANTARA; Flauta de Pan PRACTICE CHANTERS; Bagpipe practice MEY ZURNA SAMAN SIP; NAD MAKGABO GUACHE KHENG; KHEN; KHAEN MAEDALIN GAITA HEMBRA; CUISI BUNZI HEMBRA RAUTA TABOR PIPE R U T E ; BONE R U T E

JATORRIA ESLOVAKIA EUSKAL HERRIA HEGO AFRIKA; UGANDA; ZAIRE FRANTZIA EUSKAL HERRIA ASTURIAS; EUSKAL HERRIA TUNISIA KANARIAK KANARIAK HEGO AFRIKA MOZANBIKE HEGO AFRIKA VENEZUELA KANADA EUSKAL HERRIA KOLONBIA KOLONBIA KUBA SAHARA MENDEBALDEKO SAHARA ERRUSIA ERRUSIA ERRUSIA EUSKAL HERRIA; FRANTZIA EUSKAL HERRIA FRANTZIA; EUSKAL HERRIA FRANTZIA; EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ARAGOI INDONESIA INDONESIA EUSKAL HERRIA ARAGOI KOLONBIA KOLONBIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA BRASIL EUSKAL HERRIA GALIZIA BRASIL KATALUNIA BOLIVIA KOLONBIA EUSKAL HERRIA TUNISIA HUNGARIA HUNGARIA HUNGARIA HUNGARIA ESLOVAKIA ESLOVAKIA EUSKAL HERRIA ANDEAK; PERU ESKOZIA TURKIA TURKIA HUNGARIA KOLONBIA LAOS BIRMANIA-MYANMAR KOLONBIA MEXIKO INGALATERRA INGALATERRA

NEURRIA L. 170 L. 38 L. 16,7 L. 34,9 L3 L: 67 L 56 L. 13,5 L. 11 L. 23 L3l L 39 L. 27 L. 16,5 L. 42,7 L. 52,2 L, 29,2 L.2 D. 15 L.22 L. 18 L.7 L 7.7 L. 65,5 L 68 L. 36 L, 4,3 L. 50 L. 57 L.7 L. 34,5 L. 24 L. 15 L. 28 L.91 L. 91,5 L.43 L.245 L13 L. 12 L. 32,3 L. 10,5 L. 10,5 L. 25 L. 38 L 26 L. 29 L. 33 L. 38,2 L44 L. 24 L 21 L. 17 L. 13 L. 41 L. 27,5 L. 49 L. 37,5 L. 39 A. 8,5 L, 40,5 L 54 L, 64,5 L49 L.22 L.45 L 13

KODEA 04<I101 010202 0102 02 04.0103 04'0104 03-03 04 02-02 04 01-01 04-01-01 01-02-02 020104 0101'04 03-02 01-01-02 04-01-01 04-01-02 04-02-02 01-0Í-0I 02-0I-02 0201-02 01-01-02 04-01-01 0401 01-01-02 01-01-02 04-02-01 04'02'0l 04-03 03-03 01-0102 04-01-02 01-01-01 Oi-0102 04-02-02 04-01-02 04-01-01 04-02 03 01-01-01 01-01-02 02-02-01 04-02-01 01-01-02 04-01-01 04-02-0! 0401-02 01-01-04 04-02-02 04-02-02 04-04 04'02'02 02-03 02-03 01-01-03 01-0201 040201 04-01-04 04-02-01 04-02-01 04-0201 02-01-02 01-01-04 04-02 03 03-02 04-01-02 04-01-02 04-01-01 0401-01

ZENBAKIA

IZENDAPENA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

1)74 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 J225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240

CABACA; Sonaja calabaza RAKATAK LUR; NEVERLUR; NEVERLAPP GITARRA; gitarratxo Bainboozko xilofonoa ITSAS KURKUILUA; caracola CIARAMELLE; CIARAMELLA ANGKUOC; JAW HARP ANGKUOC; JAW HARP ANGKUOC; JAW HARP ANGKUOC; JAW HARP WALDZITHER; CITTERN; english guitar ZANBONBA RAPKAC; RAPKACH; kanaka-fiauta SAZ; BAGMALA - SAZ FLAUTA KORA TONG FLAUTA CARAJILLO AKKORDEON; ACCORDION; AKORDEOIA GAJDY (punteroa bakarrik) KOKYU; Ixlnatar biolina SIURELL ACCORDEON; ACCORDION; AKORDEOIA CAMPANA; EZKILA TXALAPATA GAIDA RAG-DUNG; DUNG-CHEN BANDURRIA; RABEL RASPA CORNETA; CORNETA DE LA GUARDIA BRI PIANOLA ROZHOK Pan flauta GUGIDUGI; TIK TAK; Girabitako daudor WOOD TRAIN; Whisile Rattle durms; Jirabirako danbona MUSICAL SPOONS KAZOO Rattei PALOS DE BOJ CÍTARA AKORDEOIA AKORDEOIA RASPA DAMROO; DAMARU; Rattle Drums AKORDEOIA AKORDEOIA AKORDEOIA DISKOGAILUA ELEKTRIKOA AKORDEOIA AKORDEOIA ALBOKA ALBOKA DEFF; bendir; pandero laukia AKORDEOIA Flauta SWEET CORN RATTLE PUTUTO; HUAYLLA-QUEPA CASTANETS; Kriskitinak CASTANYOLES; CASTAÑUELAS LOS CAZUELOS ALBOKAREN ADARRA TILINKÓ; NÁDIDUDA; ZUZULO LAUNEDDAS; FIUDEDDA Sib ALBOKA FITAK KAIXA

KUBA GAMBIA SUEDIA EUSKAL HERRIA INDONESIA EUSKAL HERRIA ITALIA KANPUTXEA-KANBODIA KANPUTXEA-KANBODIA KANPUTXEA-KANBODIA KANPUTXEA-KANBODIA INGALATERRA; ALEMANIA EUSKAL HERRIA ESLOVAKIA TURKIA EUSKAL HERRIA GAMBIA VIETNAM EUSKAL HERRIA GAZTELA ETA LEON ALEMANIA ESLOVAKIA TXINA BALEARRAK BELGIKA; FRANTZIA MURTZIA EUSKAL HERRIA BULGARIA TIBET ASTURIAS EUSKAL HERRIA INGALATERRA; GALIZIA EUSKAL HERRIA ERRUSIA ANDEAK AFRIKA KANADA INDONESIA KANADA KANADA AFRIKA EUSKAL HERRIA IBERIAR PENINTSULA ALEMANIA EUROPA EUSKAL HERRIA INDIA ALEMANIA EUROPA EUROPA EUROPA EUROPA ALEMANIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA MAROKO ALEMANIA ESLOVAKIA KANADA PERU KANADA BALEARRAK ERRIOXA EUSKAL HERRIA HUNGARIA ITALU-SARDINIA EUSKAL HERRIA

L. 30 L21 L. 110 L. 72.5 L51 L. 25 L, 47 L 23 L. 22.5 L, 25,3 L. 21 L6I L. 80 L. 52 L. 103 L. 32,5 L. 103 L. 10,2 L. 30,50 L 11,5 L31 L. 30.5 L. 68 L 18,5 L46 L 26 L2I L 92 L 47 L. 61 L. 35^ L. 30 L 150 L. 14 L 16 L 29 L. 19 L. 20.5 L. 21 L. 12 L. 42 L. 18 L.43 L 50 L.29 L. 35,5 L. 11 L 27 L.51 L. 33.5 L. 22 L 5 1 .5 L21 L,24 L. 27.5 L. 26 L 29 L. 57 L. 16 L. 21 D .7 L. 17 L, 32 L. 19 L 17 L. 72 L.8

0103 01’01-02 04 03 01 0302 Ol’Ol-Ol 0403-01 04’02'01 01-0201 01’02'01 0102-01 01-02-01 03-02 020H 1 04-01-01 03-02 04-01-03 03-02 01-0201 04-01-02 0101-02 04-02-03 04-02-02 03-03 04-01-01 04-02-03 01-01-02 01-01-02 04-02-02 04-03-01 03 03 0H 3 04-03-01 03-04 04-02-01 04-0I-04 02-01-04 04-01 02-01-04 01-01-02 02-03 01-01-02 01-01-01 03-02 04-02-03 04-02-03 01-03 02-01-02 04-02-03 04-02-03 04-0203 0502 04-02-03 04-02-03 04-02-02 04-02-02 02-01-03 04-02-03 04-01-01 01-01-04 04-03-01 01-01-02 01-01-02 01-01-02 04-02-02 02-03 04-02-02 04-02-02

0001 TXALAPARTA - EU SK A L H ERRI A

0002 TO B ER A K - EU SK A L HERRTA

0291 G U G U ; G U LU - A FR IK A M EN D EB A LD EA

0653 SARON D EM U N G - IN D O N ESIA

0497 BA LA FO N - SEN EG A L

0496 M ARIM BA - NIKA RA GU A

0896 M ATRAKA - EU SK A L H ER R IA

0028 M ATRAKA; COM PELETA - EU SKA L HERRIA

I 0299 M ATRAKA; H iru m ailu - EU SK A L HERRTA

0029 K ONPELETA; K A LA K A - EU SK A L HERRIA

i 0225 K ILIK A LA SK A - EU SK A L H ER R IA

0793 KILIKALASKA; TTIRRIKITI - EU SKA L H ERRIA

0857 A R X A LU A K ; C A STA Ñ U ELA S D E PIED R A EU SK A L H ER R IA - L. II

0023 TX A R A M E LA K ; TA R R A Ñ U ELA S; PALUEK EU SK A L H ER R IA - L. I4 ’5

Q V

1 fJ «5

4«

V 0026 TX A R A M E LA K ; A R X A LU A K ; PALUEK EU SK A L H ER R IA - L. 12,3

0032 C U CH A R A S; G O ILA R EA K EU SK A L H E R R IA -L .2 1

A 0440 B O N ES; H ezurrak - IR LA N D A - L. 16

0444 TEXOLETAS; TARRAÑOLAS G A L IZ IA -L . 16’7

0729 K R ISK ITIN A K - EU SK A L H ER R IA - L 5 '5

OIOI CA STA N Y O LES; CASTAÑUELAS B A LEA R R A K - L. 1 1

0841 CH ACA RA S - K A N A RIAK - L 12

0429 CA STA Ñ U ELA S: TARRA ÑU ELA S A S T U R IA S -L . 12

0663 Q A R Q A R ; Q A R Q A B U - M ARO K O - L. 24

0509 KA N A BERA - EU SK A L H ER R IA - L, 4 6 ’5

0368 - C A Ñ A ROCIERA - A N D A LU ZIA - L.

0459 C A Ñ A - G A ZTELA - L. 47

0564 K A SK A M ELA N ; KOKO EU SK A L H ER R IA - L. I3 ’5

0565 TX E PET X A ; K A SK A M ELA N EU SK A L H ER R IA - L. 5,7

0985 K A RR A K A ; K A N PA N D ORREK O K A RR A K A EU SK A L H ER R IA - L. 101

0027 K A R R A K A - EU SK A L H ER R IA - L. 23.5

0677 K A R R A K A - EU SK A L H ER R IA - L, 4 4 ’5

0619 QUIJADA - PERU - L. 41

0103 M A RA CA S - PU ERTO R IC O - L, 21

010 4 M A RA CA S - NIKA RA GU A - L. 18

0349 Sonajeroa - KENYA - L. 52

0319 KUGE; Campanas de llamada - KAMERUN - L. 54

0415 D U N BA ; TRUCO: TRUCA EU SK A L H ER R IA - L, 55

0416 C U ARTIZO - EU SK A L H ER R IA - L. 51

0419 DU N BA T X IK IA - EU SK A L H ER R IA - L. 28

0421 E S K 1LA ;TX A K LA ; K A LA SK A EU SK A L H ER R IA - L. 24

0984 EZK ILA : KANPAIA: CA M PANA EU SK A L H E R R IA -L . 19.5

0458 CA BA C A ; Sonaja calabaza - KU BA - L 40

¥ 1204 RASPA - EU SK A L H ER R IA - L, 35,5

0836 H U ESICO S - EU SK A L H ER R IA - L, 37

0160 R A SCAD O R; GÜ IRO - M EX IK O - L. 38

0367 TIBU H ; C am pana tibetana - TIB E T - L, 17’5

0347 Tibetan singing bow ls; C uenco nepali NEPAL; TIBET; BUTAN - L. 17’5

0516 LIK EM BE; SA N ZA ; KALIM BA Z A M B IA - L. 2 2 ’5

0480 K A LIM BA - ZIM BAW E; R H O D ESIA - L. 18

0119 TRONPA; M OSUGITARRA EU SK A L H E R R IA -L . 11.5

0120 TRONPA; M OSUGITARRA EU SK A L H ER R IA - L. 8

1160 D R UM BLA - ESLOVAKIA - L. 13

0137 SU SA P; Jew 's harp - M ELA N ESIA ; PAPUA G IN EA BER R IA - L. 23

0217 - Jew 's harp - JAPO N IA - L. 14’2

0198 ATABALA; DANBO RRA EU SK A L H ER R IA - L. 32

0021 ATABALA; DANBO RRA E U SK A L H ER R IA - L. 31,5

0022 DA N BO RRA ; TAM BOR EU SK A L H ER R IA - L. 26

0481 D A N BO RRA ; TAM BOR EU SK A L H ER R IA - L. 25

0005 D A N D OR R A ; KA X A ; CAJA E U SK A L H ER R IA - L. 3 4 ’5

1023 DANBORRA; CAJA - EU SKA L HERRIA - L 36

0785 D A N BO LIN A ; TTU N TTU N A EU SK A L H ER R IA - L. 24

1065 - D A N BO LIN A - EU SK A L H ER R IA - L. 29,5

1022 D U N BA ; BO M B O - EU SK A L H ER R IA - L. 69

1186 ZA N B O N BA - EU SK A L H ER R IA - L. 79

0840 TA M BOR - K A N A RIAK - L. 3 3 ’5

0842 TA M BOR - K A N A RIAK - L. 5 1

0881 B O M B O LEG Ü ERO - A R G EN TIN A - L. 50

0657 TA M B O R IL - EX TREM A D U R A - L. 3 4 ’5

0683 TA M BORIN O : TAM BOR B A LEA R R A K: KATALUNIA - L. 26 2

0391 TAM BOR - M EX IK O - L. 11

0640 DHYANGRO - IN D IA TIB E T - L. 70

0315 KALU N G U ; KALANGU K A M ERUN: N IG ER IA - L. 36

0183 N AQQARA - M AR O K O - L. 18

0316 D anborra: Tam bor; D rum - K A M ERU N - L. 37

0317 D anborra; Tam bor; D rum - K A M ERU N - L. 91

0696 D JEM B E - SEN EG A L - L. 52

0890 D A RBU K A - EG IPTO - L. 43

1 103 N A G A RA - IN D IA - D. 46

0328 BAYA - IND IA - L. 26

0329 TA BLA - IND IA - L. 24

0362 DAM ARU; Hourglass drum - IN D IA - L. 12

0196 Jirabirako danbor kirtenduna - T U N ISIA - L. 13

0373 DAM A RU - N EPAL - L. 10

0016 PANDEROA - EU SK A L HERRIA; G A LIZ IA - L. 2 6 ’8

0017 PANDEROA - EU SK A L H ER R IA - L. 3 0'5

0442 PANDEIRETA - G A LIZIA - L. 25,5

0639 R IQ Q - EG IPTO - L. 2 T 5

0845 TAM BOR; SO N A JO - K A N A RIAK - L. 25

0622 B EN D IR - M ARO K O - L. 36

0466 A D U FE - PO R TU G A L - L. 40

'S % L

1229 D EFF; bendir; pandero laukia M ARO K O - L. 26

0915 PANDEIRO DOS PEITOS - G A LIZIA - L. 91

0834 TU PIN Ü TSIA ; TIPIN Ü TSIA : TTIPIU N TZIA E U SK A L H ER R IA - L. 74

0805 ZA M B O M B A - EU SK A L H ERRIA - L, 69

0089 ZA M B O M B A - ARAGOI - L. 49

0597 ZA M B O M B A - A N D A LU ZIA - L. 80

0018 ELTZEG O RRA - EU SK A L H ER R IA - L. 33

0019 ELTZEG O RRA - EU SK A L H ER R IA - L. 30

0885 RO C-RO C - B R A SIL - L, 17

0592 TU LU RTEA - EU SK A L H ER R IA - L. 2 6 ’5

I M M il 0700 TURUTA - EU SK A L H ERRIA - L. 13

0752 TURUTA-ORRAZIA - EU SKA L HERRIA - L. 12

UÌW 1037 DA N BU RIA ; TTU N TTU N A ; SOINUA EU SK A L H ER R IA - L. 80

0132 D A N BU R IA ; TTU N TTU N A ; SOINUA EU SK A L H ER R IA - L. 82

0688 C H IC O TEN ; SALTERIO - A RAG O I - L. 94

0957 TU N TU N : TAM BOU RIN DE BEARN FR A N TZIA - L. 88

0195 GITARRA - EU SK A L H ERRIA - L. 99

0832 GITARRA; GITARRATXOA E U SK A L H ER R IA - L, 7 5 '5

1008 B A ND U R R IA - EU SK A L HERRIA ; A RAG O I - L. 58

0353 BA N D U R R IA - EU SK A L HERRIA ; G A ZTELA - L. 6 0 ’5

0438 LA U TEA - EU SK A L HERRIA ; G A ZT ELA - L. 86’5

0733 LAU TEA - EU SK A L HERRIA ; VALENTZIA - L. 85

0292 M A N D O LIN A ; M A N D O L IN E H O LLA N D A ISE EU SK A L H ER R IA ; H O LA N D A - L, 66

0408 M A N D O LIN A - EU SK A L HERRIA ; FR A N TZIA - L, 60

0409 M AN D O LIN A - A R AG O I: FR A N TZIA - L. 66

0488 UD; LAUD; L aud turkiarra - TU R K IA - L. 81

0411 BANJO - EU SKA L HERRIA; FRANTZIA - L. 93

0580 GITARRA A K U STIK OA • EU SK A L H ER R IA ; KOREA - L. 105

0465 GUITARRA PORTUGUESA - PORTUGAL - L.

f %>

0465 GUITA RRA PO RTU G U ESA PO R TU G A L - L. 88

0463 CAVAQUINHO - PO R TU G A L - L, 5 3 ’5

0487 C H A R A N G O - BO LIV IA - L. 61

0802 T IM PLE - K A N A RIAK - L. 60

I1 8 8 S A Z ; B A G M A L A - S A Z -T U R K I A - L . 103

1290 B A LA LA IK A - UKRAINA - L.

0055 G U IN B RI; G U N BR I - M ARO K O - L. 6 3 '5

0058 KORA; A frikar harpa-lautea G IN EA ; M A LI; SE N EG A L - L. 66

0917 KORA - SE N EG A L - L. 99

0916 G U IN B R I - M ARO K O - L. ! 10

0652 SITAR - IN D IA - L, 120

0535 SA RO D - IND IA - L. 110

0938 SA M ISH E N - JA PO N IA - L. 100

0341 G O PIY A N TRA - IN D IA ; BANG LA D ESH L. 49.

0245 VALIHA - M A D A G A SK A R - L. 7 0 '4

0298 ZITARA; SALTERIOA - EU SKA L HERRIA L, 50

1300 ZITARA - EU SKA L HERRIA; AUSTRIA - L. 51

0489 ARPA; A rpa de trovador - FR A N TZIA - L. 70

1264 A CCO R D ZITH ER ; ZITARA - ALEM A N IA ; B ELG IK A : FLA N D ES - L 45

0826 ARPA; H arpa zeitiarra - IRLA N D A - L. 77

0661 Y O M K W O ; TTIA N H O U N BWABA N IG ER IA - L. 33

0134 BIOLINA - EU SKA L HERRIA ERRUSIA - L. 59

0043 RA BEL; ARRABITA - KANTABRIA - L. 60

0377 R A BEL - G A ZT ELA -M A N TX A - L. 46

t * a -

0378 R A BEL - G A ZT ELA -M A N TX A - L. 5 1 ’5

1203 BA ND U RRIA ; RA BEL - A STUR IA S - L. 61

1 f-

1104 H U SLICK Y - KORYTKOVE - ESLOVAKIA L. 63

0054 LYRE; K E M E N ^E - G R EZIA - L. 59

1039 LIRA - G R EZIA - L. 54

0049 R EB EB ; RABAB - M ARO K O - L. 58

i LOMO SO TH A I; Thailandiar viela - T H A IA N D IA L .7 1

1 196 KOKYU; txinalar biolina - TX INA - L.

0380 SA R A N G I - IN D IA - L. 65

1112 ZA R R A B E TE A ; ZA N FO N A - A STU R IA S; EU SK A L H ER R IA - L: 67

0837 ZA N FO N A - G A LIZIA - L. 73

0412 O R G A N ILLO A ; PIA N O M EKANIKOA EU SK A L H ER R IA ; KATALUNIA - L. 5 6 '5

0670 PIAN O A - EU SK A L HERRIA - L. 155

0736 A R IZK U N G O HARPA EU SK A L H ER R IA - L. 182

0044 TX ISTU A ; TX ILIB ITU A ; SILBO EU SK A L H ER R IA - L. 4 3 ’3

0063 TX ISTU A - EU SK A L H ER R IA - L. 4 3 ’5

0311 TX ISTU A - EU SK A L H ER R IA - L. 43

1252 SILBO TEA ; TX ISTU HANDIA E U SK A L H ERRIA - L. 63

0386 X IR U LA - EU SK A L H ER R IA - L. 32

0071 GAITA; F lauta de tam borilero G A ZTELA ETA LEO N - L, 40

1107 PU JA RA - ESLOVAKIA - L. 170

\ f

0682 FLA BIO L - KATALUNIA - L. 24’2

0831 TX IFLO A - EU SK A L H ER R IA - L. 35

I 0162 DVO JN ICE; Flauta bikoitza - JUGOSLAVIA L. 30'8

0165 FLAUTA - M EX IK O - L. 2 8 '5

H «'

0073 KEN A - PERU B O LIV IA - L. 3 5 ’8

0297 REQUINTA; FLAUTA - G A LIZ IA - L. 4 4 '5

\ 0572 FL U T E - IR LA N D A - L. 66

0 1 1 8 P IT O D E A F IL A D O R ;P IT O D E C A S T R A D O R G A LIZ IA - L. 14

0672 ZIK IR A TZA ILE TX ILIBITU A EU SK A L H ER R IA - L. 1 0 'I

0051 SIKU; SICU S; Flauta de Pan - PERU - L 28

If 0330 ZA M PO N A ; SIKU ; Flauta de Pan A N D EA K ; B O LIV IA - L. 129

1291 Y IL D IZ N EY - T U R K IA - L, 66.5

V 0983 O K A RIN A; O C ARIN A - EU SK A L H ER R IA L. 17

0082 O C A RIN A - B A LEA R R A K - L. 17’5

0126 D U LTZAINA - EU SK A L H ER R IA - L. 37.2

0145 DULTZAINA; DULZAINA EU SK A L H ER R IA - L. 38,5

i 0191 GAITA: D U LZAIN A : DULTZAINA E U SK A L H ER R IA - L. 38 '5

0128 GAITA; D U LZAIN A ; DULTZAINA EU SK A L H ER R IA - L, 4 0 ’3

0147 BO M B A RD E - FR A N TZIA ; BRETAINIA L. 34

i 0283 O B OE - EU SKA L HERRIA; FRANTZIA - L. 60

0012 A LBO K A - EU SK A L H ER R IA - L, 25

0013 A LB O K A - EU SK A L H ER R IA - L, 28

1227 A LB O K A - EU SK A L H ER R IA - L. 24

1063 A LB O K A - EU SK A L H ER R IA - L. 24,5

0053 GHAYTA; GAITA - M ARO K O - L, 44

\ k

1239 LAUNEDDAS; FIUD ED D A Sib - ITALIA SA R D IN IA - L. 72

0164 P U N G I - I N D I A - L . 27

0414 K LA R IN ETEA ; C LA R IN ET E - EU SK A L HERRIA ; FR A N TZIA - L. 67

1274 CLA R IN ET: KLA RIN ETEA ESTATU BATUAK - L. 66.5

0354 SA X O FO IA M EZZO SO PR A N O A INGALA TERRA ; G A ZTELA - L. 66.

0243 BOTA; GAITA DE BOTA: X IROLARRUA ERRIOXA; EU SK A L H ER R IA - L. 42

0110 B O H A ;X iro la rm a -F R A N T Z IA -L . 17

0651 B IN IO U - FR A N TZIA ; BRETAINIA - L. 18

0571 M EZU D ; ZU K R A ; Z O K R A - TU N ISIA - L. 65

1106 G AJDY - ESLOVAKIA - L. 77

0678 Z A M PO N A M OLISA N A - ITALIA - L. 70

0218 SA C D E G EM EC S - KATALUNIA - L. 30

1278 U ILLEA N N PIPES; FU LL SET - IRLANDA L. 107

0056 K H A EN - TH A IL A N D IA - L. 87

0816 KAOYING SH EN G -T X IN A - L. 51

0980 A K O RD EO I A - EU SK A L H ER R IA - L. 41

0011 M ELO D EO N ; A kordeoi diatonikoa E U SK A L H ER R IA ; A LEM A N IA - L, 22

0004 SO IN U TX IK IA ; TRIK ITIX A EU SK A L H ER R IA - L. 34

'B « :-

0578 SO IN U -T X lK lA ; TRIK ITIX A EU SK A L H ER R IA - L. 3 5 ’5

1284 A K O RD EO IA - EU SK A L H ER R IA - L. 38

1143 A K O RD EO IA ; SOINUA; SO IN U -H A N D IA EU SK A L H ER R IA - L. 43

0006 SO IN U TX IK IA ; TR IK ITIX A EU SK A L H ER R IA - L. 33

1276 CO N C ERTIN A ; BA ND O N EON A LEM A N IA - L. 38

0849 H A RM O N IU M - EU SK A L H ER R IA - L.

0637 H A RM O N IU M - IN D IA - L. 64

0723 CA RA C O LA - EU SK A L HERRIA; G A L IZ IA -L , 21

0059 ADARRA - EU SK A L H ER R IA - L. 38

0869 C O R N E TO ALTO (FA) - EUROPA - L,

0499 D U N G -C H EN ; Tronpa libetarra TIB E T T X I N A - L . 363

0867 ZILINDROTAKO KORNETA ESTATU BATUAK - L. 41

0355 TRON PETA - IN D IA G A ZTELA - L. 5 1 ’5

1302 BO NB A R D IN O A - EU SK A L H ER R IA - L.

0138 D ID JER ID U - A U STR A LIA - L. 8 4 ’5

0863 BURRUNA - EU SK A L H ER R IA - L 28

1058 FU RRUFA RRA - EU SK A L H ER R IA - L 21

0486 B U LLRO A RER; Zum bador A U STR A LIA - L 29

ERREPRODUZITZEKO TRESNAK

0893 FONOGRAFOA EU SK A L HERRIA - L. 37

1283 G RAM O LA EU SK A L HERRIA - L. 46

0308 GRAM O FO N O A EU SK A L HERRIA ; IN GALATERRA - L. 38

0473 GRAM OFONOA EU SKA L HERRIA - L. 35

0345 GRAM OFONOA EU SKA L HERRIA - L. 41

0521 GRAM OFONOA EU SKA L H ERRIA - L. 46

0344 GRAM OFONOA EUSKALHERRIA; ESTATUBATUAK - L. 80

0892 DISKOGAILUA IRRATIA; tocadiscos radio EU SKA L HERRIA - L. 42

0294 IRRATIA EU SKA L HERRIA - L. 40

0304 IRRATIA E U S K A L H E R R IA ; FR A N TZIA - L. 44

0891 D ISKOGAILUA; TO CA D ISCO S

1224 D ISKOGAILUA ELEKTRIKOA

ZENBAKIA

IZENDAPENA

JATORRIA

NEURRIA

KODEA

1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 !271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302

NAI NAl NAI NAl NAI NAl NAI I7.F7.F. Danborra DULTZAINA; DULTZIÑA TXISTUA SILBOTEA; TXISTU HANDIA MAKILA; Txislulariaren danbolina j DULTZAINA PITA TXANBELA KHAEN VALIHA BIOLINA; VIOLIN MANDOLINA ZITARA ZITARA; ZITARA VIENESA ACCORDION; MELODON; ANTIQUE MELODE IRRATl ACCORD ZITHER; ZITARA FLUTE; FLEUTA; FLABUTE; ñauia CASTAÑUELAS PITOS ANGKLUNG BAGPIPE; SCOTTISH BAGPIPE KALAKA EL DESAFINADOR ALBOKA ADARRA IRRATI CLARINET; KLARINETEA IRRATI; KASETA; CD CONCERTINA; BANDONEON HURDY GURDY; VIELLE - BAROCK UILLEANN PIPES; FULL SET d o l );:a in a DOLfAlNA CAÑA; Kainabera SEMILLAS GRAMOLA AKORDEOIA DARBUKA Danborra AKORDEOIA ORGANILOA HUSLICKY • KORYTKOVE BALALAIKA YILDIZ NEY TAMBOR CAVACO;CAVAQUINHO SULING; Flauta Danborra DRUM AKORDEOIA ONOBEN CONCERTINA ZITARA ESPASÍ BONBARDINOA

EGIPTO EGIPTO EGIPTO EGIPTO EGIPTO EGIPTO EGIPTO TANZANIA AFRIKA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA THAILANDIA MADAGASKAR INGALATERRA; EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA; INGALATERRA GALIZIA AUSTRIA INGALATERRA EUSKAL HERRIA ALEMANIA; BELGIKA; FLANDES FRANTZIA VALENTZIA ARAGOI INDONESIA ESKOZIA EUSKAL HERRIA VALENTZIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA ESTATU BATUAK EUSKAL HERRIA ALEMANIA ALEMANIA IRLANDA VALENTZIA VALENTZIA VALENTZIA THAILANDIA EUSKAL HERRIA EUSKAL HERRIA EGIPTO AFRIKA ALEMANIA HUNGARIA ESLOVAKIA UKRAINA TURKIA BALEARRAK BRASIL INDONESIA MENDEBALDEKO SAHARA KANADA FRANTZIA FRANTZIA; EUSKAL HERRIA EUROPA EUSKAL HERRIA; AUSTRIA BALEARRAK EUSKAL HERRIA

L 80 L 72,5 L67 L 62 L 57 L. 52.5 L. 45.5 L 80 L 42 L 32 L 44 L.63 L 3 1 .2 L8 L 28 L 92,5 L 70 L60 L 59 L 39 L. 50.5 L26 L.40 L. 45 L. 37.5 L9 L5 L.40 L41 L. 20,5 L 18 L 10.5 L 48 L. 66,5 L 30 L. 38 L74 L. 107 L 39 L 35.7 L 57 L2I L. 46 L. 38 L 27 L 29 L 34 L 25 L 62 L. 69 L. 66.5 L21 L 61.5 L. 30.5 L 24 L 38 L26 L 52 L 35 L. SI L, 108 L.66

04-0L04 04 01-04 04.01'04 04'0!'04 0401 04 04-OL04 04-0104 03'03 0201.02 04-02 01 04 0I-01 04-01-01 020IO I 04 02-01 0402-01 040203 0302 03.03 03-02 03 02 03'02 04.0203 05-04 03 02 0401 01 01-0102 01-01-02 0101-02 04-02-01 01-01.02 04-02-02 04-02-02 05-04 04-02-02 05-04 04-02 03 03-03 04KI202 04.02 0I 04-02-01 01-01-02 01.01-04 05-01 04-02-03 02.0102 02-01-02 04.02.03 04 01-07 03-03 03-02 04-01-04 02-01-01 03-02 0401 02 02.0102 02 01-0I 04.0203 04.03.02 0402 03 03-02 Ol-OI-Ol 04-03-02

. -Q ' MUMM . - ■■í^i ^ *, -'' •■- ■v<-?^/. ^ ; - MteJK »»»..y.#ir^- - . •:’Q K « :- :

«|iMtÍ>«M;iMUr'Á\M(

BIBLIOGRAFIA

Beltran Argiñena, Juan M ari (1978): A za l doiñuak: Sunpriñu eta Txulubite. C uadernos de E tnología y Etnografía de Navarra, 29 zk. 349-362 or. Institución Principe de Viana. Pam plona. 1988: Txalaparta. C uadernos de E tnologia y Etnografía de Navarra, 52 zk. 419-439 or. Pam plona. 1989: Txalaparta. “A urrera B egira”n, 181-206 or. H e d a S a ila 5 . U dako Euskal U niber tsitatea. Bilbo. 1991 : G ipuzkoako D ultzaina-La D ulzaina en G ipuzkoa. C uadernos de Sección. Folklo re.- N.4. 185-232 or. Eusko Ikaskuntza. D onostia. 1994: Juan M ari B eitran, Karlos G araialde, Pedro M. Santos: Festei Buruzko Inkestalana G ipuzkoako Kostaldea. C uadernos de Sección. Folklore.- N. 5. 9-85 or. Eusko Ikaskuntza. D onostia. 1995: Silla-D antza eta A lm ute-D antza Iribesko bi dantza-joku. Sukil, C uadernos de C ultura Tradicional 1. Iruñea, 2002: “Folklore M usical Infantil” Joaquín Díaz: La tradición oral infantil. A na Pele grín: Literatura de tradición oral. Angel Zam ora: C antos para ju g a r y bailar. Juan M ari Beitran: Los juguetes sonoros. Ediciones A kal S. A. M adrid, 2002. 2004: D ultzaina Gipuzkoan. La dulzaina en Gipuzkoa. 1950. ham arkada arte. La dul zaina en Gipuzkoa. H asta la década de 1950. The dulzaina o f Gipuzkoa. Until the decade o f 1950s. H erri M usika B ildum a, 1. HM Txokoa. Oiartzun. 2004.' Txalaparta eta beste aldaera zaharrak. L a txalaparta. A ntecedentes y variantes. La txalaparta, origines e t variantes. The txalaparta. Forerunners a n d variants. H erri M usika B ildum a, 3. H M Txokoa. Oiartzun. Bartók, Béla. “Escritos sobre M úsica Popular” , p. 43. M éxico,1979. Siglo Veintiuno Editores. D onostia, P. ''Instrum entos de M úsica Popular E spañola ”. A nuario M usical del lEM , n® II, p. 105152. B arcelona, 1947. R eeditado en “O bras C om pletas P. D onostia” , t. II, p. 113179. B ilbao, 1983. Editorial La Gran E nciclopedia Vasca.

C ancionero Vasco P D onostia. (I, II, III, IV.). D onostia. Eusko Ikaskuntza. Editor: A ita Jorge Riezu. C olaboradores: Juan M ari Beltran, C laudio Zudaire. Veiga de Oliveira, Ernesto. “Instrum entos M usicais Populares Portugueses”, p.9. L is boa, 1982. Fundaçao C alouste Gulbenkian Sachs, Curt. “H istoria U niversal de los Instrum entos M usicales”, p. 9. B uenos Aires, 1947. Ediciones C enturión. Tranchefort, François René. “Los Instrum entos M usicales en el M undo”, p. 16. M adrid, 1985. A lianza EditorialA lianza M úsica.

AURKIBIDEA

AGURRA

................................................................................................................................. 05

H IT Z A U R R E A

......................................................................................................................07

01. S A R R E R A

........................................................................................................................ 09

02. H M T X O K O A R E N A U R R E H IS T O R IA

............................................................. 11

02-01. N ire m usika hastapenak eta ondorengo ibilbidea Etxarri Aranatzen. . . . 13 02-02. Etxarri A ranatzetik D onostiara ......................................................................... 16 02-03. A rgia D antza Taldearen etapa b e r r i a ................................................................19 02-04. Aurreneko bilketa l a n a k ....................................................................................... 23 02-05. Herri m usika m aterialen bildum etako osaketaren g a r a p e n a ..................... 28 02-06. A rgia taldea soinu-tresnak ikasteko e r a g ile a ................................................. 32 02-07. A rgia taldearekin neure ibileraren a m a i e r a ....................................................34 02-08. 1971 eta 1995 arteko ibilbidea. A rgia taldearen ondotik eta H M txokoaren aurretik...................................... 36 02-09. H erri m usikaren dokum entazio zentroa antolatzeko saiakera

.................79

03. H E R R I M U S IK A R E N D O K U M E N T A Z IO Z E N T R O BAT E G IT E K O , A N T O L A T Z E K O ETA F U N T Z IO N A M E N D U R A K O E G IT A S M O A . . . . 83 03-01. H erri m usika eta soinu-tresnei buruzko gaian sarrera g i s a ........................85 03-02. “H erri M usikaren Txokoa” . H erri m usikaren dokum entazio zentroa . . . 88 03-02-01. H erri M usikaren Txokoa / Herri M usikaren eragile eta s u sta tz a ile a ............................................................................................88 03-02-02. H elburuak ...................................................................................................89 03-03. “Herri M usikaren Txokoa”ren atalen antolaketa

........................................89

03-03-01. Soinu-tresnen bildum a (erakusketa eta biltegi kontsultagarria) . . 90 03-03-02. Soinu-tresnak egiteko eta konpontzeko tailerra..................................94

03-03-03. F o n o te k a ..................................................................................................... 95 03-03-04. Liburutegia ................................................................................................ 95 03-03-05. Irudi artxiboa (argazki, m arrazki, zine eta b id e o a ) ..........................95 03-03-06. Hitzaidi, ikastaro eta entzunaldietarako a r e t o a .................................95 03-04. “Herri M usikaren Txokoa” gunearen zerbitzuak eta funtzionam endua . . 96 03-04-01. Jende guztiari ............................................................................................96 03-04-02. Ikastetxeetako ikaslegoari

.................................................................... 96

03-04-03. Ikastetxeetako m usika irakaslegoari

................................................. 97

03-04-04. Soinu-tresna joleei .................................................................................. 97 03-04-05. Folklore eta herri m usika arloan lanean dihardutenei

...................97

03-04-06. Soinu-hots tresna, jostailu eta tram ankuluak e g i t e a ........................98 03-04-07. A rgitaratzeko azpiegitura .......................................................................98 03-05. G aurko ondarea (1995) ....................................................................................... 98 04. P R O IE K T U A R E N A U R K E Z P E N A K ..................................................................101 05. H E R R I M U S IK A R E N T X O K O A O IA R T Z U N E N

........................................ 105

06. H E R R I M U S IK A R E N T X O K O A R E N IN A U G U R A Z IO A ..........................125 06-01. Inaugurazio ekitaldi ofiziala ........................................................................... 127 06-02. Oiartzungo E guna .............................................................................................. 139 07. H E R R I M U S IK A R E N T X O K O A Z E N T R O A R E N A N T O L A K E T A

. . . 141

07-01. E ra k u s k e ta ............................................................................................................ 144 07-02. B iblioteka ............................................................................................................ Ì46 07-03. Fonoteka ...............................................................................................................147 07-04. Irudi a r tx ib o a ........................................................................................................148 07-05. B iltegiak ...............................................................................................................148 07-06. T a ile rra ................................................................................................................... 149 08. H E R R I M U S IK A R E N T X O K O A R E N IB IL B ID E A ETA E M A IT Z A . . . 151 08-01. Erakusketa bisitak bost urtetan .......................................................................153 08-02. HM K ontzertuak .................................................................................................158 08-03. Herri M usikaren Jardunaldiak, 6 edizioetan fm katu den eskaintza

. . . !69

08-04. “Soinu-tresnak euskal herri m usikan” erakusketa m ugikorra .................177 08-05. Oiartzungo Herri M usika E s k o la .................................................................... 179 08-06. HM Berriak B uletinak

.....................................................................................183

08-07. Herri M usika B ild u m a ....................................................................................... 184

08-08. w w w .herrim usika.org ....................................................................................... 186 08-09. F onoteka eta irudi artxiborako bilketa l a n a k ............................................... 187 08-10. D okum entazio zentroko ikerketa k o n ts u lta k ............................................... 189 08-11. W knosys: biblioteka, fonoteka, soinu-tresnak, irudi a r tx ib o a .................190 08-12. HM Z aleak Elkartea ......................................................................................... 192 09. B E S T E E R A K U N D E E K IN E L K A R L A N E A N

............................................... 195

10. A Z K E N E K A R P E N A K ETA G A U R K O E G O E R A ........................................ 203 10-01. Bildum en b ila k a e r a ............................................................................................205 10-02. 1995etik aurrera H M inguruan herri m usikan p laza ratu tak o a.................207 11. A U R R E R A B E G I R A ...................................................................................................213 11-01. Egoitza b e r ria ........................................................................................................215 11-02. H erri M usikaren Txokoaren nortasun juridikoa ........................................ 217 11-03. Interneten Fonoteka - ZE eta Irudi A rtxiboa - Z E ......................................218 11-04. A udio-gida b e r r ia .................................................................................................218 11-05. H M T xokoa O iartzundik Euskal H errira eta m undura ............................ 219 12. B IL D U M E N IN B E N T A R IO A

................................................................................ 221

12-01. B iblioteka ............................................................................................................ 223 12-02. Fonoteka ...............................................................................................................226 12-03. Irudi A rtxiboa ..................................................................................................... 232 12-04. Pianola m usika e r r o ilu a k ...................................................................................235 12-05. Fonografo z ilin d ro a k ..........................................................................................236 12-06. Soinu-Tresna B ild u m a ....................................................................................... 237 S O IN U -T R E S N E N A R G A Z K I B IL D U M A B I B L I O G R A F I A ................................................................................................................. 259

fc W » í

'.-Wé^

♦

» íí ¿ítStoHui

j.to s É 5 ^ 5 vm a sm sm ^m

i T á ¡ A /^ ^ a m é á m m ^ íís jK ;i^ -

^y*OTWj^sgi^.w#P!iw^ fnaot mnf^os KKf trmoíi & st^v í % |i ^ * ; I i B í p # - e ! w i ^ M 5 i ^ i t t s m v*' ♦v^ » « c^- ^ T--• r ^♦ .'A * 1•

w •-

‘ ■Í

# # y

) f ,y .«

* ________ s g ^ AÄ3J|li^RiAv s i i

« s w tt& ù iï «i¿N<sáiiií

M4itlti»J»t*!i2vijBm4«N«KÂtit8lU56SytejÉ«kO«^^ lfeU,"Ç-5 Í * í x r ^ ' f V ^ V ■S3fai^5S<%iä i O - i i -•^— ■ '• • - ■ ■■'»ï" ^ ä u j v a ^ i M e » x x f ^ í í m « ü íK i

■^- •

•-.,>-■?r»

-it's

Î Í ».*>■» %:*^»4iS;y-'* • ^ ^ ib ö a iÄ s f e ,/- ^ - > , , ' ,

V . ..

.^ :..

'^ í f £ '* ? v T Í Í

. t ä i ? - Ä |fa » ÿ Î^ v 4 iv V * . ■■.

: .M ^ - . iw ii

-' ^*‘-v

W r 0 1 - '^ 1 $ * F 4 á i= » a k e « ía * 4 li^ ^ W ^

264

____ fe ^ -y v .---.

CENTRO DE MUSICA POPULAR EN OIARTZUN

1«^

iAJU*!<H A3I81ÏM 3d

WJX'DiAIO m

'.;i3

j -y 'I-•'>■.•■>??i^i*: •''.-göÄrj!?:-- -^ ■:- ^L-- -r-. 'i■;■- ---V:

v’- v

■-

PROLOGO E l a s e n ta m ie n to d el p r o y e c to “ H e rri M u s ik a re n T x o k o a ” c r e a d o p o r J u a n M a ri B e ltr á n e n O ia rtz u n e s u n a d e la s re a lid a d e s m á s s a tis fa c to ria s q u e s e h a n p r o d u c id o e n el á m b ito v a s c o e n r e la c ió n a l p a tr im o n io m u s ic a l d e ra íz tra d ic io n a l e n é p o c a s re c ie n te s. L o s a m p lio s c o n te n id o s y r e la c io n e s a b a rc a d o s p o r e l c e n tro e x p lic a n lo s v a ria d o s a s p e c to s e n lo s q u e in c id e la a c tiv id a d d e e s ta r e a lid a d m u sic a l. E n p r im e r lu g a r h a b r ía q u e d e s ta c a r e l a s p e c to d e la c o n s e rv a c ió n p a tr im o n ia l o rg a n o ló g ic a , la im p o r ta n c ia q u e tie n e H e rri M u s ik a re n T x o k o a p a ra la c o n s e rv a c ió n d e lo s in s tru m e n to s d e u s o tta d ic io n a l. N o s o la m e n te lo s u s a d o s e n e l P a ís V a sc o , s in o lo s q u e s e m u esü -an d e o tro s á m b ito s g e o g rá fic o s q u e a y u d a n a e m p a r e n ta r y s itu a r la s d if e re n te s fa m ilia s in s tr u m e n ta le s e n el e n to r n o c u ltu r a l e u ro p e o . E n se g u n d o lu g a r d e s ta c a ría m o s e l e n tro n q u e d e l in s tru m e n ta rio e n el á m b ito d e la m ú s ic a y é s te e n el d e lo s u s o s d e la tra d ic ió n . N o só lo im p o rta e l a s p e c to e x te rn o d e lo s in tru m e n to s , sin o s u u so y e l m e d io c u ltu ra l e n e l q u e se p ro d u c e n . S e in s c rib e a s í to d o lo q u e se m u e s tra e n H e rri M u s ik a re n T x o k o a e n lo q u e se c o n o c e c o m o p a trim o n io d e lo in m a te ria l, u n o d e lo s á m b ito s p a trim o n ia le s m á s d e lic a d o s d e co n serv a r. U n te r c e r a s p e c to q u e c re e m o s m u y d e s ta c a b le , e s e l e m p e ñ o d e l c r e a d o r d el c e n tr o , J u a n M a ri B e l trá n , e n m a n te n e r el v iv o c a r á c te r d e la m ú s ic a d e ra íz , d e m a n e r a q u e s e b u s c a n o s ó lo la c o n s e rv a c ió n p a trim o n ia l sin o l a in te r a c tu a c ió n d e to d o s e s to s v a lo re s m u s ic a le s e n la s o c ie d a d a c tu a l. A s í a l v a lo r d e re c u p e ra c ió n d e lo s o b je to s d e l in s tru m e n ta rio m u s ic a l v a s c o c o m o p a rte d e l p a trim o n io , s e a ñ a d e n lo s u s o s d e e s o s in s tru m e n to s , ta n to d e s d e e l p u n to d e v is ta o rg a n o ló g ic o c o m o d e s d e el p u n to d e v is ta d e su s p o s ib le s u tiliz a c io n e s a c tu a le s . E llo im p lic a el c o n o c im ie n to d e l re p e r to r io , su in se rc ió n e n la f u n c io n a li d a d p a s a d a y p re s e n te y la g e n e r a c ió n d e n u e v o s d o c u m e n to s s o n o ro s d e g ra n in te ré s. L o a n te rio r im p lic a el a s p e c to y la id e a d e la c o n te m p o r a n e id a d d e lo s in s tru m e n to s tr a d ic io n a le s y de la m ú s ic a q u e h o y e n d ía p u e d a e je c u ta r lo s m ism o s . N o e s ta m o s p o r lo ta n to a n te la id e a d e e la b o r a r u n m u se o , q u e n o s e ría p o c o , s in o d e u n a e n tid a d v iv a q u e p re te n d e re c o g e r, m a n te n e r, e n s e ñ a r y r e c r e a r la s m ú s ic a s d e tra d ic ió n o ra l d e s a rr o lla d a s p r in c ip a l m e n te e n n u e s tro e n to rn o . N o h a y p ro y e c to s im p o rta n te s s in e l a lie n to d e c id id o d e p e r s o n a lid a d e s c o n c re ta s . H e rri M u s ik a re n T x o k o a n o h u b ie s e n a c id o s in la id e a , c o n s ta n c ia y e s fu e r z o p e r s o n a l r e a liz a d o s p o r J u a n M a ri B e ltrá n . El p re s e n te tra b a jo n o s a y u d a a c o m p r e n d e r lo s in ic io s d e l p ro y e c to , y s u p ro p ia tra y e c to ria h a s ta la p la s m a c ió n d e l p ro y e c to . E s d e a g r a d e c e r q u e p o d a m o s te n e r e s ta le c tu ra c r o n o ló g ic a d e la e v o lu c ió n d e l p r o y e c to y d e l p ro p io e s ta b le c im ie n to e n la lo c a lid a d g ip u z k o a n a d e O ia rtz u n . N o p o c a s v e c e s se p ie rd e n lo s d a to s d e la e v o lu c ió n d e la s in s titu c io n e s p o r fa lta d e tra b a jo s c o m o e l q u e te n e m o s e n tre la s m a n o s . L a a c tu a l situ a c ió n d e l p r o y e c to y s u s d is tin ta s s e c c io n e s e x p lic a n c la r a m e n te la e s tru c tu r a e n 1a q u e se in te g ra n to d o s lo s o b je to s y d o c u m e n to s . L a g r a n c a n tid a d d e a c tiv id a d e s re a liz a d a s c o n s titu y e n u n c la ro é x ito d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a , e n e s p e c ia l el d e la s v is ita s g u ia d a s . L a s p u b lic a c io n e s , ta n to p e r ió d ic a s c o m o m o n o g ra fía s q u e lle n a n un im p o rta n te h u e c o e n la b ib lio g ra f ía s o b re la m ú s ic a tra d ic io n a l e n E u s k a l H e r ria o la p ro p ia p á g in a w e b so n c la r o s e x p o n e n te s d e la in te n s a a c tiv id a d d e s p le g a d a .

T o d o p r o y e c to tie n e su s r e to s y H e rri M u s ik a re n T x o k o a , b rilla n te r e a lid a d a c tu a l, ta m b ié n tie n e a n te s í el e s p e ra n z a d o r r e to d e s u fu tu ro a s e n ta m ie n to y a m p lia c ió n . P o r to d o lo a n te rio r, n o n o s q u e d a sin o f e lic ita r a J u a n M a ri B e ltrá n y a l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n p o r la in ic ia tiv a , el e m p e ñ o y el tra b a jo d e s a rro lla d o s h a s ta e l p re s e n te y a n im a rle s a fu tu ro s tra b a jo s e n b ien d e l p a tr im o n io m u s ic a l v asco .

JO N BA G U ES D IR E C T O R D E E R E S B IL

01. INTRODUCCION U b ic a d o e n e l m u n ic ip io d e O ia r tz u n , e! C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r q u e h o y c o n o c e m o s n o e s a lg o q u e n a c e d e la n a d a . E s fru to d e u n la rg o r e c o r rid o d e m u c h o s a ñ o s d e tr a b a jo y se g u im ie n to p o ste rio r. E n u n m o m e n to d e te rm in a d o d e e s e p r o c e s o y tra s u n a p r o fu n d a re fle x ió n , s u rg e u n a id e a c la ra : la p u e s ta e n m a r c h a d e u n c e n tro d o c u m e n ta l d e m ú s ic a p o p u la r. P o s te rio rm e n te , y al té r m in o d e u n p r o c e s o o r ie n ta d o a la c o n s e c u c ió n d e d ic h o o b je tiv o , lo q u e h o y c o n o c e m o s c o m o e l C e n t r o d e M ú s i c a P o p u l a r “ H M T x o k o a ” e s fru to d e u n a c u e rd o e n tre el A y u n ta m ie n to d e O ia r tz u n y J u a n M a ri B e itra n . E v id e n te m e n te , la p u e s ta e n m a r c h a d e u n p r o y e c to ta n s in g u la r, r e q u ie re d e m á s a p o y o s y e s to s so n lo s m e d io s c o n lo s q u e c o n tá b a m o s in ic ia lm e n te ( s ig u ie n d o e l o rd e n q u e tra n s c rib im o s a c o n tin u a c ió n ): C O N T E N ID O : C o n la s c o le c c io n e s d e in s tru m e n to s , b ib lio te c a , fo n o te c a e im á g e n e s a c u m u la d a s a lo la rg o d e m i v iv e n c ia p e r s o n a l e n e l m u n d o m u sic a l. ID E A C E N T R A L : C o m o fru to d e m u c h o s a ñ o s d e e x p e r ie n c ia y fo rm a c ió n . ■SEDE O F IC IA L : E d ific io c e d id o p o r e l A y u n ta m ie n to d e O ia r tz u n , in c lu id o s lo s g a s to s d e m a n te n i m ie n to . T R A B A J O : H e c o n ta d o c o n a y u d a s d e to d o tip o y c o n u n a la rg a lis ta d e v o lu n ta rio s c o la b o ra d o re s . A P O Y O E C O N Ó M IC O : L a a p o r ta c ió n d e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n y o tr a s a y u d a s o b te n id a s p o r su in te rm e d ia c ió n . Y p o r s u p u e s to , p a r a q u e el fu tu ro d e l p r o y e c to te n g a u n c a r á c te r d in á m ic o , n e c e s ita d e o tro so p o rte q u e e s f u n d a m e n ta l: la r e s p u e s ta n e c e s a r ia y la U T IL IZ A C IÓ N d e e s te p o r p a rte d e l p ú b lic o . C O N T E N ID O ; P a trim o n io d e l p ro y e c to . E n n u e s tro c a s o c o n c re to , p a rtía m o s d e las c o le c c io n e s d e in s tru m e n to s m u s ic a le s , fo n o te c a , b ib lio te c a e im á g e n e s r e c o p ila d o s a lo la rg o d e m i a n d a d u r a p e rs o n a l. A fin a le s d e la d é c a d a d e lo s 8 0 , y a n o se p o d ía a lm a c e n a r n a d a m á s e n m i d o m ic ilio p a rtic u la r (d eb ajo d e las c a m a s , a rm a rio s in te rio re s y b a lc o n e s , sa ló n , h a b ita c io n e s y b a ld a s c o lo c a d a s e n lo s p a s illo s ). T o d a la c o le c c ió n d e in stru m e n to s, fo n o te c a , b ib lio te c a e im á g e n e s q u e h a b ía id o re c o p ila n d o e n e s e p e río d o y a no c a b ía e n c a s a , p o r lo q u e a p a rtir d e e s e m o m e n to tu v e q u e u tiliz a r lu g a re s c e d id o s p o r f a m ilia re s y a m ig o s. ID E A C E N T R A L : T o d o e s e m a te ria l g u a rd a d o e n m i d o m ic ilio p a r tic u la r y e n lo c a le s c e d id o s p o r o tra s p e r s o n a s q u e d a b a le jo s d e n u e s tro a lc a n c e y c u a n d o y o p e r s o n a lm e n te u o tro s in te re s a d o s n e c e s itá b a m o s e f e c tu a r c o n s u lta s , n o e s ta b a d is p o n ib le . H e c h o q u e o c u r ría f re c u e n te m e n te y q u e m e e m p u jó a a c ti v a r u n a id e a q u e p o c o a p o c o fu e to m a n d o c u e rp o : e n te n d í q u e se p o d r ía d a r o tro u s o a to d o e s e m a te ria l p o n ié n d o lo a d is p o s ic ió n d e l p ú b lic o in te re sa d o . P a rtie n d o d e e s te p u n to d e v ista , y a e n el a ñ o 19 9 0 , c o n s id e ré q u e e r a e l m o m e n to id ó n e o p a ra e la b o r a r u n p r o y e c to q u e d ie r a c u e rp o a to d o e l m a te ria l q u e c o n s e g u í re c o p ila r s o b re m ú s ic a p o p u la r. D u r a n te e s e m is m o a ñ o tu v e q u e a s u m ir o tr a ta r e a im p o rta n te : c o la b o r a r e n la e d ic ió n d el C a n c io n e ro V asco d e l P. D o n o s tia q u e p re p a ra b a n c o n ju n ta m e n te E u s k o Ik a sk u n tz a y el A rc h iv o d e L e k a ro z d e l R D o n o s tia b a jo la d ir e c c ió n d e p a d r e J o rg e R ie z u . T ra n s c u r rid o u n p e r í o d o d e c u a tr o a ñ o s e n e s a ta re a , d u r a n te 1995 r e to m é n u e v a m e n te la id e a y p r e s e n té a n te d iv e rso s o r g a n is m o s d e l p a ís u n p r o y e c to d e C e n tro D o c u m e n ta l v in c u la d o a la m ú s ic a p o p u lar. U B IC A C IÓ N ; C o n f e c h a 10 d e j u li o d e 1 9 9 5 , el A y to . d e O ia r tz u n p u s o a d is p o s ic ió n d e l C e n tro d e D o c u m e n ta c ió n e l e d if ic io q u e e n su d ía f u e ra E s c u e la d e E rg o ie n , j u n t o c o n la in f ra e s tru c tu r a n e c e s a ria p a r a e m p e z a r a tra b a ja r.

T R A B A J O : H a s id o m u c h a la a y u d a re c ib id a . M u c h o s lo s v o lu n ta rio s q u e c o m p le ta n u n a la rg a lista d e c o la b o ra d o re s . M ile s d e h o ra s e la b o ra n d o f ic h a s, re p a ra n d o lo s in s tru m e n to s , d e p o s ita rlo s e n c a ja s a d e c u a d a s , p r e p a r a n d o la s e s ta n te ría s ,... E s in m e n s o el a g ra d e c im ie n to q u e p o r m i p a rte m e re c e to d a e s a a y u d a re c ib id a . A P O Y O E C O N Ó M IC O : T ra s s ie te a ñ o s d e tra b a jo y ta re a s o rg a n iz a tiv a s, c o n f e c h a 1 d e m a rz o d el 2 0 0 2 el H e rri M u s ik a re n T x o k o a /C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r a b rió su s p u e rta s al p ú b lic o , a s u m ie n d o la in fra e s tru c tu ra m a te ria l y h u m a n a n e c e s a r ia p a ra su fu n c io n a m ie n to . D u r a n te e l p r im e r a ñ o d e fu n c io n a m ie n to , fu e ro n d o s lo s d ía s s e m a n a le s a b ie rto s al p ú b lic o : v ie rn e s y sá b a d o . USO: - L a e x p o s ic ió n d e in s tru m e n to s m u s ic a le s h a r e c ib id o e n to m o a 2 0 .0 0 0 v is ita n te s . - S e h a o rg a n iz a d o u n a e x p o s ic ió n itin e ra n te b ajo el le m a “ In stru m e n to s d e M ú s ic a P o p u la r V asca" - S e h a n fo rm u la d o c ie n to s d e c o n s u lta s s o b re d iv e rso s te m a s p o r p a rte d e d if e re n te s n iv e le s d e a lu m n o s. - S e h a n o rg a n iz a d o 2 5 c o n c ie r to s d o b le s d e m ú s ic a p o p u la r (h a s ta ab ril d e 2 0 0 8 ). - 6 J o m a d a s d e m ú s ic a p o p u la r (H M J a rd u n a ld ia k ) - E s c u e la d e M ú s ic a P o p u la r d e O ia rtz u n - 4 lib ro s q u e fo rm a n p a rte d e la C o le c c ió n H M B ild u m a - C D s y D V D s p u b lic a d o s p o r la A s o c ia c ió n H M Z a le a k (F o to N® 1, Pag. 8: S e d e de H erri M u.sikaren T x o k o a e n e l b a rrio E rg o ien .)

02. A N T E C E D E N T E S H IST O R IC O S D E H M TXO K OA

C o n la c o le c c ió n d e m a te r ia le s d e m ú s ic a p o p u la r o f re c id a p o r J u a n M a ri B e itra n , u n a v e z d e fin id a la in f ra e s tru c tu r a n e c e s a r ia y c o n la a p ro b a c ió n p o r p a rte d e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n d e la s re s p o n s a b ili d a d e s q u e h ic ie s e n v ia b le e l f u n c io n a m ie n to d e l C e n tro , e n e l a ñ o 1995 in ic ia s u a n d a d u r a H e rri M u s ik a re n T x o k o a /C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r d e O ia rtz u n . P e ro , ¿ c ó m o fu e ro n a q u e llo p rim e ro s p a s o s d e lo q u e e s el C e n tro e n la a c tu a lid a d ? ¿ S e p a r tió d e c e r o c o n la s c o le c c io n e s ? ¿ F u e u n a id e a q u e s u rg ió d e la n a d a ? V e a m o s c o m o se in ic io e s ta h isto ria .

02-01. Primeros pasos musicales y posterior andadura en Etxarri Aranaz R e s id ie n d o e n E tx a rr i A ra n a z (N a fa rr o a ) , y n a d a m á s c u m p lir lo s s ie te a ñ o s d e e d a d , e m p e c é a e s tu d ia r m ú s ic a e n la A c a d e m ia M u n ic ip a l d e M ú s ic a u b ic a d a e n la b u h a r d illa d e l A y u n ta m ie n to . C u a n d o e n tré p o r p r im e ra v e z e n c la s e , m e re c ib ió D o n A lf re d o , d ir e c to r d e la B a n d a d e M ú s ic a y p r o f e s o r to d o te r re n o y lo p r im e ro q u e m e d ijo e s q u e e n la B a n d a se n e c e s ita b a n c la r in e te s y s in m á s , p o r e s a ra z ó n e s e fu e m i p r im e r in s tru m e n to . E n a q u e l p r im e r e n c u e n tr o m e e n s e ñ ó la s p rim e ra s in s tr u c c io n e s b á sic a s p a ra a p r e n d e r a to c a r e l c la r in e te ju n t o c o n u n o s e je r c ic io s p a r a c a s a . U n a v e z e l c la r in e te e n m i p o d e r y c o lo c a d o e n su e s tu c h e , c u a n d o ib a a a b a n d o n a r la a c a d e m ia m e lla m ó d o n A lf re d o y m o s trá n d o m e e l in s tru m e n to q u e s u je ta b a e n su s m a n o s m e p re g u n tó : ¿ C o n o c e s é s te ? A lo q u e r e s p o n d í d e in m e d ia to ; s í c la ro q u e lo c o n o z c o , e s u n tx is tu . Y o y a c o n o c ía el tx is tu , p o r s u p u e s to , p u e s e r a el in s tru m e n to c o n el q u e se to c a b a e l “ D a n tz a k ia ” y o tra s d a n z a s y b a ile s e n to d a s la s r o m e ría s d e E tx a rri, a s í c o m o e n la m ú s ic a d e to d a s p a s a c a lle s d e la lo c a lid a d . A c o n tin u a c ió n , y a rg u m e n ta n d o q u e se p re te n d ía re fo r z a r el g r u p o d e tx is tu la r is d e l p u e b lo , m e p r o p u s o q u e a p r e n d ie r a a to c a r e l tx is tu y p u e s to q u e y o n o p u s e o b je c io n e s , r e g re s é a c a s a c o n a m b o s in s tr u m e n to s , c o n el c la r in e te y c o n e l tx istu , A l e n tr a r e n c a s a y v e rm e m i m a d re c o n d o s in s tru m e n to s m u s ic a le s, m e p re g u n tó : ¿ N o te b a s ta b a c o n u n o ? S í, p e r o D o n A lf re d o m e h a o fre c id o d o s y lo s h e c o g id o , le r e s p o n d í. A s í e s c ó m o s e e m p e z ó m i a n d a d u r a m u s ic a l. T o d o s lo s d ía s , n a d a m á s fin a liz a r e l h o ra rio e s c o la r y c o m e r d e p r is a e l b o c a d illo d e la m e rie n d a , y o s u b ía la s e s c a le ra s d e l A y u n ta m ie n to y e m p r e n d ía la ta re a d e a p r e n d e r s o lfe o y to c a r el c la r in e te y el tx is tu . A llí e s tu d iá b a m o s y e s p e rá b a m o s la lla m a d a d e l p r o f e s o r p a ra a c u d ir a l a u la d e l p r o fe s o r d o n d e e s te n o s “ to m a b a la le c c ió n ” d e c a d a d ía y tra n s c u rrid a s d o s h o ra s d e a c a d e m ia , d e n u e v o a c a s a . Y a s í to d o s lo s d ía s , ju n to a m i h e r m a n o B ix e n te (q u e ta m b ié n o p tó p o r a p r e n d e r tx is tu y c la rin e te ). E n c u a n to a p r e n d í a to c a r u n p o c o y u n a v e z a d q u irid o e l n iv e l m ín im o p a ra p o d e r a c u d ir a lo s e n s a y o s d e la b a n d a , lo s d ía s q u e to c a b a e n s a y o , n o s q u e d a m o s e n la A c a d e m ia p a ra lu e g o p a rtic ip a r c o n la B a n d a d e M ú s ic a e n su s e n s a y o s. C u a tr o a ñ o s m á s ta rd e , y a e n e l a ñ o 1 9 5 8 , c o n ta n so lo o n c e a ñ o s d e e d a d y c o n m o tiv o d e la s fie s ta s p a tr o n a le s d e E tx a rr i, e m p e z a m o s y a a to c a r e n p ú b lic o c o n la B a n d a d e M ú s ic a , b ie n e n lo s c o n c ie r to s o b ie n e n la s s e s io n e s d e b a ila b le s q u e la B a n d a to c a b a e n a q u e lla é p o c a . D u r a n te to d o s lo s d o m in g o s ( e x c e p tu a n d o e l p e r ío d o c u a re s m a l), a llí e s tá b a m o s e n n u e s tro s p u e s to s, e n el Q u io s c o d e M ú s ic a d e l p u e b lo , s itu a d o s e n la z o n a d e la s c la rin e tis ta s , e n la p a r te d e la n te r a iz q u ie r d a , j u n t o a la b a ra n d illa , e n m i p r iv ile g ia d o “ o b s e rv a to rio ” p a rtic u la r. D e s d e a llí c o n te m p lá b a m o s a to d a la g e n te d el p u e b lo , la s m o z a s d a n d o v u e lta s al q u io s c o , lo s c h ic o s s o lic ita n d o e l b a ile al a g a rra d o , e n el in te n to n a tu ra l d e ir f o rm a n d o p a r e ja y h a c ie n d o p la n e s d e fu tu ro .

E n v e ra n o c o n e l c a lo r, y e n in v ie rn o c o n e l frío , si n e v a b a m i b ra z o d e re c h o se to rn a b a b la n c o . P a ra e n to n c e s y a e m p e z a b a a s e n tirm e u n a p e q u e ñ a f ig u ra p o p u la r d u ra n te lo s b a ila b le s d e la p la z a , e n lo s c o n c ie r to s , la s p ro c e s io n e s ,... Y n o só lo e n e l p u e b lo , ta m b ié n f u e ra d e l m u n ic ip io d e E tx a rri. R e c u e rd o c o n a g ra d o c ó m o c o n tre c e a ñ o s d e e d a d y a a c u d ía m o s a L a z k a o c o n la B a n d a d e M ú s ic a y ta m b ié n p o r p r i m e ra v e z a lo s S a n f e rm in e s d e P a m p lo n a c o n el g r u p o d e tx is tu la r is a p a r tic ip a r e n el A la rd e d e T x is tu la ris , o rg a n iz a d o d e n tr o d e l p r o g ra m a d e fe s te jo s . M i p r im e r su e ld o fu e e l d e la B a n d a d e M ú s ic a , u n to ta l d e 2 5 0 p e s e ta s a n u a le s ! Q u e a le g ría y s a tis fa c c ió n la m ía c u a n d o e n tre g u é el s o b re a m i m a d re . E n p o c a s p a la b r a s , m e se n tía p e r s o n a im p o rta n te , ta m b ié n c o m o m ú sic o . (F o to N ° 1. Pag. 14: S a n fe rm in es e n Iru ñ a. K a le jira del A la rd e d e T xistu laris. E n tre los p a rtic ip a n te s m i h e rm a n o y yo.) (F o to N ° 2, P ag . 14: S a n fe rm in es e n Iru ñ a. Q u io sco d e la P la z a d e l C astillo . A la iz q u ie rd a , y tra s A n d ré s S á n c h e z d ire c to r d e l g ru p o d e tx istu la ris, se m e v é a m í.) (F o to N° 1, Pag. 15: S a n fe rm in es e n Iru ñ a. T ras e l A lard e, c o m id a p o p u la r en e l F ro n tó n L a b rit.)

A l te r c e r a ñ o d e m i p a r tic ip a c ió n e n la B a n d a d e M ú s ic a m e c a m b ia r o n d e p u e s to y ta m b ié n d e in s tr u m e n to . M a rc h ó al se rv ic io m ilita r el s a x o fo n is ta te n o r titu la r y tu v e q u e s e r y o q u ie n lo su s titu y e ra . F u e ro n d o s la s c o n s e c u e n c ia s q u e o r ig in ó ta l c a m b io : p rim e ra , p a ra to c a r lo c o n ta n s ó lo tr e c e a ñ o s , e l s a x o te n o r e r a u n in s tru m e n to m u y g ra n d e y e l p r o b le m a se a g u d iz a b a s o b re to d o e n las p r o c e s io n e s , y a q u e h a b ía q u e c a m in a r y to c a r al m is m o tie m p o y n o e r a n a d a fá c il d o m in a rlo , y la s e g u n d a c o n s e c u e n c ia fu e q u e e n e l q u io s c o p e r d í e l lu g a r p r iv ile g ia d o q u e te n ía (m i o b s e rv a to rio p a rtic u la r) y a q u e la u b ic a c ió n d e l s a x o te n o r e s ta b a e n la p a rte c e n tra l, j u s to f re n te al d ir e c to r d e la B a n d a . C o m o b ie n p u e d e v e rse , e n e s a m i p r im e ra e ta p a m u sic a l e n E tx a rri A ra n a z , d e s c u b rí d o s m u n d o s m u s ic a le s y p ra c tiq u é d o s e s tilo s o c a m in o s d ife re n c ia d o s; c o n e l tx is tu la m ú s ic a p o p u la r y c o n la B a n d a , m ú s ic a m á s a c a d é m ic a . E n a q u e l c o m ie n z o , p a r a a v a n z a r e n m i f o rm a c ió n m u s ic a l, e s d e c ir, le e r y e s c rib ir m ú s ic a y p a r a a p r e n d e r a to c a r c la r in e te y tx is tu , ta n to la té c n ic a c o m o el r e p e r to r io , u tilic é e s to s tre s m a n u a le s o m é to d o s d e m ú sic a : (F o to N® 2, p ag . 15: S o lfeo d e los so lfe o s. E n riq u e L e m o in e y G . C aru lli.) (F o to N® 3, p ag . 15: K lo sé. M éto d o d e c la rin e te. H . K lo sé. C o n se rv a to rio d e París.) (F o to : N® 4 , pag. 15; T x istu . T ratad o d e F la u ta V asca. P. O la za ra n d e E ste lla . 1932.)

02-02. De Etxarri Aranaz a Donostia A s í c o n tin u é h a s ta 1 9 6 2 , a ñ o e n q u e to d a m i f a m ilia d e ja m o s E tx a rri y n o s tr a s la d a m o s a v iv ir D o n o s tia . N a d a m á s lle g a r a S a n S e b a s tiá n , n u e s tro d ifu n to p a d r e n o s lle v ó a la E s c u e la d e I s id r o A n s o re n a , c o n lo q u e n u e s tro r e c o r rid o m u s ic a l tu v o c o n tin u id a d c o n el tx is tu c o m o in s tr u m e n to p rin c ip a l. S ie n d o tx is tu la r is , e s a c ir c u n s ta n c ia p ro n to n o s a c e rc ó a lo s a m b ie n te s e u s k a ltz a le s , a lo s e n to r n o s d e la c u ltu r a p o p u la r v a s c a y a lo s g ru p o s d e jó v e n e s n a c io n a lis ta s . V iv ía m o s e n A m a ra B e rri y j u n t o a lo s jó v e n e s d e l b a r rio p a r tic ip á b a m o s e n la s a c tiv id a d e s c u ltu ra le s q u e se o rg a n iz a b a n e n to d a la c iu d a d . (F o to N ° 1, p ag . 16: C o n e l g ru p o “Ja io tz a ” d e A m a ra B erri d e D onostia, e n N o c h eb u e n a d e 1963,o 6 4 p o sib le m en te .)

E n a q u e lla é p o c a y c o m o ta n to s o tro s jó v e n e s d e su tie m p o , n o s o tro s ta m b ié n se g u ía m o s la s te n d e n c ia s m u s ic a le s q u e e s ta b a n d e m o d a , p e r o a d e m á s , e n n u e s tro c a s o el f o lk lo r e v a s c o e n s u c o n ju n to y la a fic ió n p o r el m o n ta ñ is m o e ra n , e n tre o tro s , a s p e c to s q u e si c a b e a c e n tu a b a n u n p o c o m á s n u e s tra s p rio ri d a d e s c o m o jó v e n e s . J u n to a m i h e rm a n o B ix e n te y e n n u e s tra c o n d ic ió n d e tx is tu la ris , n o s p u s im o s e n c o n ta c to c o n d iv e r so s g ru p o s d e b a ile d e D o n o s tia , e n tre lo s q u e c a b e m e n c io n a r: G r u p o d e B a ile G o iz a ld i d e S a n S e b a s tiá n . N o s re u n ía m o s c o n e l tx is tu la ri J o s é I n a z io M o n te s e n el lo c a l q u e d is p o n ía e l g r u p o p a ra lo s e n s a y o s.

G r u p o F e m e n in o d e D a n z a V asca Iz a rti d e S a n S e b a s tiá n . Isid ro A n s o re n a n u e s tro p r o fe s o r d e tx istu n o s p u s o e n c o n ta c to c o n D o ñ a M a ría E le n a A riz m e n d i d ir e c to ra d e l g r u p o Iz a rti. E s te g r u p o d e D a n z a F e m e n in o q u e se c re ó b a jo e l a m p a r o d e la C a ja M u n ic ip a l d e S a n S e b a s tiá n , n e c e s ita b a in c o r p o ra r tx is tu la ris p a r a s u s a c tu a c io n e s p ú b lic a s . E n ju n io d e 1 9 6 6 el g ru p o te n ía el c o m p ro m is o d e p a r tic ip a r e n e l “ F e s tiv a l d e F o lk lo re H is p a n o a m e ric a n o ” y s u d ir e c to ra p r e p a r ó u n a c o r e o g r a fía e s p e c ia l in s p ir a d a e n la s b a te le ra s d e P a sa je s. E s te a c o n te c im ie n to tu v o su a n é c d o ta c u rio s a : D o ñ a M a ría E le n a E iz m e n d i e n c a rg ó a l c o n o c id o c o m p o s ito r P a b lo S o ro z a b a l q u e c o m p u s ie ra la m ú s ic a p a r a la c o r e o g r a fía d e “ la s b a te le r a s d e P a s a je s ” . E n la p r im e ra o c a s ió n q u e a c u d im o s al lo c a l d e e n s a y o s d e l g ru p o , la d ir e c to ra n o s m o s tró la p a r titu r a q u e b a jo el títu lo “Z o rtz ik o d e B a te le ra s d e P a s a je s ” le p r e p a r ó e l m a e s tro S o ro z a b a l. ¿ E s d ifíc il? , ¿ P o d ría is to c a r la ? n o s p re g u n tó y e n c u a n to e c h a m o s u n v is ta z o a la p a r titu r a é s ta f u e n u e s tra re s p u e s ta : tra n q u ila , la s d o s p rím e ra s p a r te s d e e s ta p a r titu r a la s c o n o c e m o s y la s to c a m o s d e s d e h a c e tie m p o . N o e s p o sib le ! S o ro z a b a l la h a c o m p u e s to p a ra m i c o re o g ra fía , n o s r e s p o n d ió . P e r o la to c a m o s d e in m e d ia to a n te su p re s e n c ia y c o m p r o b ó q u e e r a c ie r to Ío q u e n o s o tro s le d ijim o s. L a s d o s p r im e ra s p a rte s in ic ia le s d e la p a r titu r a las a p r e n d im o s c o n I s id ro A n s o re n a y fo rm a n p a rte d e l z o rtz ik o g u ip u z c o a n o titu la d o “ U s ta i D a n tz a ” . (F o to N ” 1, p ag . 17: J u n to al “M o n u m e n to al P a sto r” e n P an co rb o , el G ru p o d e B aile F e m e n in o Izarti d e D o n o stia e n e l v ia je e fe c tu a d o a C ác e re s e n 1966 c o n m o tiv o del “ F estiv al d e F o lk lo re H isp an o a m e ric a n o ” .)

P a ra la a c tu a c ió n d e l g r u p o d e b a ile e n d ic h o F e stiv a l n e c e s itá b a m o s in c o r p o ra r u n a ta b a le r o a l g ru p o d e d o s tx is tu la ris y p o r m e d ia c ió n d e A n d o n i E g a ñ a d e l g r u p o d e tx is tu la ris d e A m a ra , p u d im o s c o n ta r co n la c o la b o ra c ió n d e su p r im o X a b ie r E g a ñ a . A d e m á s d e to c a r e l a ta b a l e s te jo v e n e r a ta m b ié n d a n tz a ri d el G ru p o A rg ia d e D o n o s tia y tra s la b u e n a a m is ta d f o rja d a e n tre n o s o tro s , al r e g re s o d e l v ia je a C á c e re s e n tra m o s , d e su m a n o , e n e l G r u p o A rg ia . G r u p o d e B a ile A rg ia . E s te g r u p o tu v o u n sig n ific a d o m u y e s p e c ia l e n m i v iv e n c ia p e r s o n a l. L le g ó a c o n v e rtirs e e n m i c u a d r illa h a b itu a l d e lo s d ía s la b o ra b le s y fe s tiv o s ; e n s a y o s , a c tu a c io n e s , g r u p o d e m o n ta ñ a ,...

Y a s í f u e c o m o p o c o a p o c o m e c o n ta g ié d e a q u e l a m b ie n te : m o n ta ñ is m o , fo lk lo re , p o lític a ,... S o n de a q u e lla é p o c a m is r e la c io n e s c o n la ju v e n tu d n a c io n a lis ta d e D o n o s tia , la s m a n ife s ta c io n e s , e tc . (F o to N° 1, p ag . 18; B eraste g i, 1966. C u a d rilla d e l G ru p o A rgia.) (F o to N° 2, p ag . 18: B o d a d e M ig u el A n g e l, d a n tz ari del G ru p o A rgia, 1966.)

E l fo lk lo re , la d a n z a , la c a n c ió n , la m ú s ic a v a s c a y o tr a se rie d e e x p re sio n e s a rtístic a s e ra n o p c io n e s q u e e s ta b a n m u y v in c u la d a s a la id e o lo g ía n a c io n a lis ta . S in lu g a r a d u d a s , el h e c h o d e to c a r el tx istu n o s a b ríó m u c h o s c a m in o s p a ra e n tra r a f o rm a r p a rte d e lo s g ru p o s q u e e n a q u e lla é p o c a fu n c io n a b a n ta n to e n D o n o s tia c o m o e n G ip u z k o a . B a s ta b a e l so n id o d e l tx istu c o m o f o rm a d e tra n sm itir c ie rto v a s q u ism o , h a s ta e l p u n to e n q u e lle g ó a c o n v e rtirs e e n s ím b o lo d e so lid a rid a d y lu c h a p o p u la r p a ra g e n te d e d ife re n te s id e o lo g ía s. P o r e je m p lo , r e c u e rd o b ie n c ó m o u n d ía d e S a n to T o m á s e n la p a rte v ie ja d e D o n o s tia y c u a n d o u n g r u p o d e jó v e n e s tx istu la ris to c á b a m o s u n p a s a c a l le s , la g e n te a b ría p a s o y n o s h a c ía n p a s illo a s u a ltu ra a p la u d ié n d o n o s y c ó m o lo s m á s a tre v id o s n o s s e g u ía n , h a s ta c o n f o rm a r u n a p e q u e ñ a m a n ife s ta c ió n . E n o tra o c a sió n y c o in c id ie n d o c o n u n A b erri E g u n a en Iru ñ a, e n la P la z a d el C astillo , m ie n tra s q u e la g e n te tra n sita b a c o n d isim u lo p o r las ac e ra s p a ra to m a r p a rte en el a c to p o lític o c e n tra l, c o n c e n tra c ió n y p o ste rio r m a n ife sta c ió n , e n e s e p re c iso m o m e n to los tx istu la ris c o m e n z a m o s a to c a r u n a ‘b iríb ilk e ta ’ e n el c e n tro d e la p la z a y to d a la g e n te a c u d ió h a c ia n o so tro s, d a n d o a s í c o m ie n z o a la m an ifestació n . N o ta rd ó e n a p a re c e r la p o licía, p ro v o c a n d o el final d el ac to c o n la s c o n s ig u ie n te s c a rre ra s y tiro s p o r la s c a lle s c e rc a n a s a la p laza. S o n in n u m e r a b le s la s a n é c d o ta s d e e s te tip o q u e p o d ría m o s e n u m e r a r e n e s ta e ta p a d e m i v id a.

02-03. Nueva etapa del Grupo de Baile Argia F u e e n el a ñ o 1 9 6 6 c u a n d o se p ro d u jo u n c a m b io p r o fu n d o e n el g r u p o A rg ia . E l G r u p o A rg ia d e D o n o s tia c o m p u e s to p o r jó v e n e s “ a b e r tz a le s ” , “ e u s k a ltz a le s ” y d e f e n s o r e s d e la c u ltu r a v a s c a , tu v o u n a tr a n s f o rm a c ió n im p o rta n te , d e id e n tid a d f u n d a m e n ta lm e n te .

A lr e d e d o r d e la d e n o m in a d a “ E s c u e la d e A rte V asca” c r e a d a y d in a m iz a d a p o r e l e s c u lto r J o rg e O te i za, s e a g ru p a ro n a r tis ta s d e l m u n d o d e la p in tu ra , e s c u ltu ra , m ú sic a , b a ile , te a tro y o tro s g ru p o s. .... ¡9 6 6 : E l M in iste rio de Info rm ació n no au to riza la ap arició n de su lib ro E je rc ic io s e sp iritu ale s en un túnel. C re ació n de lo s grupos de la Escu e la Vasca. C rea e l grupo G a u r en e l que p a rticip a n C h illid a . B asterretxea, M endi buru, Am able A ria s, Jo sé L u is Zum eta, R a fa e l R u iz B a le rd i y Jo sé A ntonio S istiag a. Exponen en la G a le ría B a ra n d ia rán , San Sebastián. Exp o sició n de lo s grupos “ G A U R " y “ E M E N " en e l M useo de B ilb a o . Exp o sició n con lo s grupos '‘G A U R ", “ E M E N " y “ O R A IN " en e l M useo de V ito ria. Propone en Pam plona una U n iversid ad de A rtis tas Vascos. (F o to N ° 1, p ag . 19: E l grupo G A U R con e l arquitecto P u ig en e l centro de la fo to g rafía w w w .art20xx.com . L u is Burgos A rte d e l S ig lo X X : Proyecto p a ra ¡a Escu e la D e A rtista s Vascos p a ra e l K u rsa a l. M antiene contactos con A rgan p a ra Una Nueva Escu e la de A rq uitectura e Investig aciones E sté tica s.)

E n to m o a l c ita d o m o v im ie n to s e in c o rp o ró J u a n A n to n io U rb e ltz d e l g ru p o d e d a n z a v a s c a G o iz a ld i d e S a n S e b a s tiá n y su f u n c ió n c o n s is tió e n in te g r a r d e n tr o d e e s e n u e v o m o v im ie n to a rtís tic o u n a r e p re s e n ta c ió n d e l fo lk lo re v a sc o . E s a p re te n s ió n n o d e b ió d e r e s u lta rle ta r e a fá c il d e n tr o d e l G r u p o G o iz a ld i p o r lo q u e d e c id ió c o n ta c ta r c o n g e n te jo v e n y f o rm a r u n g r u p o q u e tr a b a ja ra p a ra s a c a r a d e la n te d ic h a in i c ia tiv a . A s í p u e s , u n d e te r m in a d o d ía J u a n A n to n io se p re s e n tó e n el lo c a l d e lo s C a p u c h in o s d e S a n S e b a s tiá n d o n d e e n s a y á b a m o s y n o s e x p u s o su s n u e v a s id e a s y p ro y e c to s re la c io n a d o s c o n e l fo lk lo re y la d a n z a p o p u lar. J u a n A n to n io a p o r tó u n p u n to d e v is ta in n o v a d o r e n to d o lo re fe re n te a l f o lk lo r e , c u ltu ra , b a ile y m ú s ic a p o p u lar. A p a rtir d e e s e m o m e n to e m p e z a m o s a a n a liz a r d e s d e o tr a p e rsp e c tiv a y a v a lo ra r d e o tro m o d o n u e s tra e ta p a a n te rio r. A d e m á s d e s ig n ific a r u n in g re d ie n te m u y im p o rta n te d e n u e s tra p e rs o n a lid a d , v a lo ra m o s la C u ltu ra P o p u la r d e s d e o tr a d im e n sió n . C o m o y a h e c o m e n ta d o O te iz a tu v o u n a in flu e n c ia d e c is iv a e n e s a filo s o fía y a c titu d in n o v a d o ra an te el m u n d o d e l a rte . E n n u e s tro c a s o c o n c re to , J o r g e O te iz a s e g u ía m u y d e c e r c a la s a c tiv id a d e s d e n u e s tro g ru p o . C o n f re c u e n c ia se p r e s e n ta b a a n u e s tra s s e s io n e s d e e n s a y o e n la E s c u e la d e M a n te o y p a rtic ip a b a d ir e c ta m e n te a p o rta n d o s u s o p in io n e s . D e v e z e n c u a n d o , ta m b ié n a c u d ía a la s r e p re s e n ta c io n e s p ú b lic a s d e l G ru p o , y e n a lg u n a s o c a s io n e s a c o m p a ñ á n d o n o s e n n u e s tro p ro p io a u to b ú s . G r a c ia s a su in te rv e n c ió n , p a rtic ip a m o s e n el ro d a je d e “A m a L u r” d ir ig id a p o r L a rru k e rt y B a s te rre tx e a . p e líc u la e n la q u e b a ila m o s d a n z a s d e B iz k a ia y la S a g a r-D a n tz a d e l B a z ta n . E s e n to n c e s c u a n d o f u im o s c o n s c ie n te s d e q u e la c u ltu ra p o p u la r e s u n e le m e n to v iv o , c a m b ia n te , fru c tífe ro y a c tu a l, p a trim o n io h e re d a d o d e n u e s tro s a n te p a s a d o s y q u e d e b e m o s tra b a ja r p a ra c o n s e rv a rla y h a c e r la n u e s tra . P a ra e llo e r a c o n d ic ió n n e c e s a ria p ro fu n d iz a r y c o n o c e r m á s a f o n d o to d a a q u e lla re a lid a d y e s a s í c o m o d im o s lo s p r im e ro s p a s o s e n ta re a s d e r e c o p ila c ió n d e m ú s ic a y d a n z a s p o p u la re s. R e c o g ía m o s e n e s c ri to s, fo to g ra fía s y g ra b a c io n e s s o n o ra s to d o tip o d e in fo rm a c ió n r e la c io n a c o n la m ú s ic a y la d a n z a p o p u la r a s i c o m o to d o tip o d e d o c u m e n ta c ió n a n tig u a q u e e n c o n trá b a m o s . E l lo c a l d e l G r u p o A rg ia e r a e l lu g a r d o n d e se g u a r d a b a to d o el m a te ria l re c o p ila d o : v e s tu a rio , ú tile s re la c io n a d o s c o n lo s b a ile s y o tro s o b je to s , g ra b a c io n e s m u s ic a le s , fo to g ra fía s ,... P a ra a p r e n d e r lo s b a ile s r e c u r ría m o s a la s fu e n te s o r ig in a le s y la a d a p ta c ió n d e d ic h a s v e rs io n e s e r a lo q u e lu e g o o f re c ía m o s c u a n d o a c tu á b a m o s e n el e sc e n a rio . E s to s c a m b io s o rig in a ro n d e in m e d ia to u n a tra n s fo rm a c ió n m u y s ig n ific a tiv a e n la fo rm a y c o m p o s i c ió n d e c a d a u n a d e la s a c tu a c io n e s . In ic ia lm e n te se a c tu a b a c o n la m is m a v e s tim e n ta e n lo s b a ile s d e é p o c a s y lu g a re s d ife re n te s y to d a la m ú s ic a la o f re c ía el g ru p o d e tx is tu la r is , sin te n e r d e m a s ia d o e n c u e n ta la sin g u la rid a d d el ro p a je y o tro s in s tru m e n to s a s o c ia d o s a c a d a m o d a lid a d d e b a ile . (F o to N® I. p ag . 20: G ru p o d e B aile A rg ia. A th a rra tz e , 1966.) (F o to N® I. pag. 21: G ru p o de B aile A rg ia. A th a rra tz e . i 966.) (F o to N° 2, pag. 21: G ru p o d e B aile A rg ia. A th arratze. 1966. E n a q u ella é p o ca la m ú sica d e to d o s los b a ile s la to c a b a e l g ru p o d e tx istu la ris.)

(F o to N° 3, pag. 21: G ru p o d e B aile A rgia. “ F estival d e F olk lo re H isp a n o a m e ric a n o '' d e C ác e re s, 1966.)

C o n la s p r im e ra s r e c o p ila c io n e s e f e c tu a d a s c o m p le ta m o s e l n u e v o r e p e r to r io d e l G r u p o y e n la m e d i d a d e lo p o s ib le lo h a d a m o s c o n e l v e s tu a rio , la c o re o g ra fía , la m ú s ic a y lo s in s tr u m e n to s e n su v e rsió n o rig in a l: - In g u ru tx o d e Irib a s - G r u p o d e B a ile d e l D u ra n g u e s a d o - B a ile s d e O ts a g a b ia - B a lie s d e Z u b e ro a - B a ile s d e L e s a k a (F o to N " 1, p ag. 22: G ru p o A rg ia. V e stim en ta p ro p ia d e lo s b ailes d e D u ra n g o , in c lu id a la b an d era d e l g ru p o , 1967. T x istu la ris: B ix en te y Ju a n M ari B eitran . A ta b alari: J. M . G u tie rre z .)

E n Z a ld ib ia s e c e le b r ó e l 2 . C e n te n a rio d e Iz tu e ta , 1 7 6 7 -1 9 6 7 . C o in c id ió e n d o m in g o , 2 6 d e n o v ie m b re d e 19 6 7 e n Iz tu e ta e n e a , f re n te a la c a s a d o n d e v iv ió I z tu e ta , e n el m o m e n to e n q u e e l G r u p o G o iz a ld i c o lo c a b a p ú b lic a m e n te la lá p id a d e l h o m e n a je , se b a iló e l A u rre s k u d e H o n o r e n el q u e a c tu ó c o m o o rg a n iz a d o r y d ir e c to r J u a n A n to n io U rb e ltz . E n a q u e lla o c a s ió n m e c o r re s p o n d ió a m í a c tu a r c o m o tx istu la ri. (F o to N ° 2, p ag . 22: P la c a d e h o m e n a je d e G o iz ald i a Iztu eta, Z a ld ib ia , 1967.) (F o to N ° 1. p ag . 23: E n Z a ld ib ia , 3 d e d ic ie m b re d e 1967 e n e l a cto d e h o m e n a je a Iz tu e ta , to c a n d o e l tx istu d e l A u rre sk u d e H onor.) (F o to N ° 2, p ag . 23: T o c a n d o e l tx istu e n lo s acto s d e h o m e n a je a Iztueta.)

02-04. Primeros trabajos de recopilación E n el g ru p o A r g ia y d e la m a n o d e J u a n A n to n io U rb e ltz e s c o m o m e in ic ié e n e s ta n u e v a y m a r a v illo sa a v e n tu ra . D e n tro d e l G r u p o a s u m í la re s p o n s a b ilid a d d e r e c o g e r la p a rte m u s ic a l d e la s d a n z a s q u e se e s ta b a n re c o p ila n d o . E n a lg u n a s o c a s io n e s a c u d ía m o s ju n to s , y o c o m o m ú s ic o y J u a n A n to n io c o m o d a n tz a ri, a r e c a b a r in fo rm a c ió n m u sic a l y a s p e c to s re la c io n a d o s c o n la fo rm a d e b ailar. O tra s v e c e s , ib a y o so lo a la b ú s q u e d a d e la m ú sic a . E n 1968 y c o n m o tiv o d e la M a s k a r a d a o r g a n iz a d a e n B a rk o x , a llí n o s p r e s e n ta m o s a lg u n o s c o m p o n e n te s d e l G r u p o A rg ia . Yo n o d is p o n ía d e u n a g r a b a d o r a d e c a lid a d y lle v é u n m o d e lo P h ilip s , m u y g r a n d e , c o n c in ta d e c a rre te , p r e s ta d o p o r u n a m ig o . L o s d a n tz a ris se e n c a rg a ro n d e r e c o g e r la c o r e o g r a fía y d e m á s in fo rm a c ió n y y o m e o c u p é d e g ra b a r lo m e jo r p o s ib le to d o lo q u e to c a b a n el tx iru la ri (fla u tista ) m a u le ta r ra F ie rre C o p e n y e l a ta b a la ri ( a ta b a le ro ) F ie r re A g e r “ G a r a t” . A l a ta rd e c e r, e n u n a ta b e r n a d e B a rk o x n o s to p a m o s c o n E tx a h u n Iru ri c a n ta n d o c o p la s al q u e ta m b ié n c o m e n c é a g rab ar. D e s g ra c ia d a m e n te , se m e a c a b ó la ú n ic a c in ta q u e d is p o n ía y n o p u d e c o n tin u a r c o n la g ra b a c ió n . (F o to N ° 3, p ag . 2 3 : C in ta u tiliz a d a e n la g ra b a ció n d e la M ask a ra d a d e B ark o x , e n fe b re ro de 1968.)

E n 1968 y c o n m o tiv o d e u n a a c tu a c ió n d e A rg ia e n M a u lé , g r a b é la m ú s ic a d e l g r u p o “ F e s ta ra ” d e e s ta m is m a lo c a lid a d q u e a c tu ó a c o n tin u a c ió n . E n 1968 g ra b é e l e s p e c tá c u lo “ B a g a , b ig a , h ig a ” d el g r u p o “ E z d o k a m a ir u ” e n e l te a tro A s to r ia d e S an S e b a s tiá n . A ñ o 1 9 6 8 . Iru rita . N o s r e u n im o s c o n M a ria n o Iz e ta y M a u riz io E liz a ld e . Y o g r a b é la s p ie z a s q u e to c ó M a u riz io . V e ra n o d e 1 9 6 8 ,. a c o n tin u a c ió n d e la a c tu a c ió n d e l g r u p o A rg ia e n e l f ro n tó n d e S a in t J e a n d e P ie d d e P o rt g r a b é la s p ie z a s q u e to c ó el g ru p o lo c a l “ R a m u n tc h o ” c o r re s p o n d ie n te s a d a n z a s d e B a x e n a fa rr o a y o tr a s v a rie d a d e s d e b a ile . R e c u e rd o u n a a n é c d o ta m u y c u rio sa d e a q u e l d ía. L a f ie sta p ro g ra m a d a c o n s ta b a d e tre s p a rte s; p a rtid o d e p e lo ta , a c tu a c ió n d e A rg ia y a c o n tin u a c ió n e ra el tu m o d e la o rq u e sta “ R a m u n tc h o ” . A la h o r a d e l p a r ti d o n o h a b ía d e m a s ia d o p ú b lic o e n e l fro n tó n y los o rg a n iz a d o re s a c o rd a ro n q u e el g ru p o d e b a ile d ie ra u n a

v u e lta p o r la z o n a tu n s íic a , a n im a n d o a la g e n te q u e a c u d ie ra al festiv al V asco. S e d io c o m ie n z o al p a rtid o d e p e lo ta p a ra lo s q u e e s ta b a n p re se n te s y el g ru p o d e b a ile sa lió al ex terio r. C re o r e c o rd a r q u e el p a rtid o e r a a 4 5 ta n to s, u n a d e las p a re ja s y a lleg ó al ta n to 4 4 y la o tr a h a b ía h e c h o só lo 12 tan to s. E n e s e m o m e n to el g ru p o d e b a ile se e n c o n tra b a a le ja d o d e l fro n tó n y p a ra e v ita r u n tie m p o m u e rto , a c o rd a ro n p ro lo n g a r el p a rti d o . C u a n d o lo s p e lo ta ris tu v ie ro n c o n o c im ie n to d e la d e c is ió n , c a m b ia ro n la f o rm a d e ju g a r, h a c ie n d o tan to s larg o s, y los q u e ib an p e rd ie n d o fu e ro n g a n a n d o tan to s p ro g resiv am en te. C u a n d o los d an tzaris lleg aro n al fro n tó n , el p a rtid o e s ta b a e m p a ta d o a 4 4 ta n to s y e l p ú b lic o se c o n ta g ió c o n u n a final ta n e m o c io n a n te . S in d u d a , e ra n u n o s b u e n o s p e lo ta ris, p u e s n o e s fácil d a r la v u e lta al p artid o , sin p e rd e r un so lo tan to . A ñ o 1968. Irib a s . A p re n d im o s c o n J u a n B a u tis ta L a s a rte la m ú s ic a y la c o r e o f ra f ía d e l In g u ru tx o . E l I n g u ru tx o a p re n d id o lo p r e s e n ta m o s e n L e k u n b e rri c o n u n g ru p o c o m p u e s to d e c h ic a s y c h ic o s d e Irib a s. (F o to N “ 1, pag. 24: G rupo de Iribas que bailó el in g u ru tx o '. Lekunberri, 1968.) E n a q u e lla é p o c a r e c o g í ta m b ié n m u c h a in fo rm a c ió n e n A llí, j u s t o d e la m a n o d e m i m a d re L u is a A r g iñ e n a , d e A rg a ñ e a : v illa n c ic o s d e n a v id a d , to q u e s d e ‘s u n p r iñ u a ’, ‘in g u r u tx o ’, etc. E n T ru tx o n e a d e Irib a s y d e la m a n o d e la tía d e m i m a d re , A le ja n d r a la c ie g a , c o n s e g u í e l “ d u ru n b e le e e e ” d e l ‘s u n p r iñ u a ’ ju n t o c o n u n a s e rie la rg a d e c o p la s d e S a n ta Á g u e d a . E n e l a ñ o 1 9 6 9 r e c o g í la m ú s ic a d e lo s b a ile s d e L e s a k a g ra c ia s a l tx is tu la ri S a n tia g o Irig o ie n . R e c u e r d o m u y b ie n la q u e fu e n u e s tra p r im e ra v is ita a L e s a k a . É ra m o s c u a tr o la s p e r s o n a s q u e v is ita m o s L e s a k a; J u a n A n to n io U rb e ltz , s u e s p o s a M a ria n A rre g i a c o rd e o n is ta d e l g ru p o , M ik e l L iz a rtz a re s p o n s a b le de v e s tu a rio y y o m ism o . V ia ja m o s e n el a u to b ú s d e “ L a B a z ta n e s a ” h a s ta el p u e n te d e l B id a s o a p a ra d e s d e a llí, c a m in a n d o , lle g a r h a s ta L e s a k a . P a ra la g ra b a c ió n u tilic é u n a g r a b a d o r a P h ilip s p o rtá til n u e v a d e las q u e se c u e lg a n d e l h o m b ro . E n la s a c tu a c io n e s d e l g ru p o A rg ia m e c o r re s p o n d ía a m í to c a r la s p ie z a s de lo s b a ile s d e L e sa k a . (Foto N" 1, pag. 23: Txistularis de Lesaka. El primero por la izquierda es Santiago Irigoien.) A ñ o 1969. Z u b e ro a . C a n c io n e s y b a ile s d e Z u b e ro a . E n M a u lé c o n J e a n B a tis te Isu le g i. E n Iru ri c o n E tx a u n . A ñ o 1969. L e itz a . C o n e l tx is tu la ri A n g e l A ld u n tz in A ñ o 1969. E l c a n ta u to r U rk o e n el c o n c ie r to q u e o f re c ió e n F a lc e s (N a fa rro a ). A ñ o 1 9 6 9 . A c tu a c ió n d e l G r u p o O s k o rri e n S a n S e b a s tiá n . 1 970. D o n ib a n e G a ra z i (S a n J u a n d e P ie d e P o rt). B a ile s d e B a x e n a fa rro a . E n S e m a n a S a n ta d e l a ñ o 197 0 m e d e d iq u é a r e c o g e r m ú s ic a y c a n to s d e Irib a s : m ú s ic a d e l ‘in g u r u t x o ’. A lm u te -d a n tz a , S illa -d a n tz a (b a ile d e la silla ), c a n c io n e s d e N a v id a d y o tra s v a rie d a d e s m e ló d ic a s. D is p o n ía d e m á s d e u n in fo rm a d o r e n Irib a s p e ro J u a n B a u tis ta L a sa rte d e la c a s a “Jo a n ia k o -M a ste rra ” fu e q u ien m e o f re c ió la m á s a b u n d a n te y d e ta lla d a in fo rm a c ió n s o b re e l ‘in g u r u tx o ’, o tro s b a ile s , so b re c a n c io n e s d e N a v id a d , j u e g o s d e d a n z a s , s o b re e l ‘s u p r iñ u a ’. in s tru m e n to s m u s ic a le s , in té rp re te s y d e m á s a s p e c to s , to d o s e llo s d e g r a n a r ra ig o p o p u lar. (Fotos N*” 1. 2, 3, 4. pags. 26-27: Partitura m anuscrita del “ingurutxo’ de Iribas que confeccioné en Sem ana Santa de 1970.) P o s te rio rm e n te , h e v is ita d o m u y m e n u d o Irib a s y el V alle d e L a rra u n , re c o p ila n d o in fo rm a c ió n r e la c io n a d a s ie m p re c o n la m ú s ic a p o p u la r 1 970. B a rk o x e . B a ile s d e Z u b e ro a 1 970. H e m a n i. A c tu a c ió n d e l G r u p o ‘E z d o k a m a ir u ’ e n el f ro n tó n G a la rre ta . 1 970. D o n o s tia . T o q u e s d e lo s d u lz a in e r o s d e E s te lla P é r e z d e L a z a rra g a .. A d e m á s d e la m ú s ic a , to n o s y m e lo d ía s p r o p ia s d e lo s b a ile s , ta m b ié n re c o p ila b a a s p e c to s r e la c io n a d o s c o n el c a n to , e l b e rts o la ris m o , c a n c io n e s in fa n tile s , m ú s ic a p o p u la r, in s tru m e n to s , etc. E n a q u e llo s c o m ie n z o s u tiliz a b a ú n ic a m e n te u n a c in ta d e c a s s e te y tra s re a liz a r la tra s c rip c ió n d e la g ra b a c ió n y a p r e n d e r lo r e c o g id o , ta sig u ie n te g r a b a c ió n la h a c ía e n la m is m a c in ta , b o r ra n d o la in fo rm a c ió n a n te rio r. F u e la m e n ta b le ta l d e c is ió n p e r o c o r re g í a tie m p o e s a a c titu d p o r lo q u e c o n s e g u í s a lv a r la m a y o r p a rte d e la s g r a b a c io n e s e fe c tu a d a s .

T o d a la in fo rm a c ió n r e c o p ila d a , e x c e p to la e x tra v ia d a y la q u e se p e r d ió c u a n d o g r a b a b a e n u n a c in ta ú n ic a , se e n c u e n tr a a rc h iv a d a e n la F o n o te c a y e n la c o le c c ió n f o to g rá f ic a d e l A rc h iv o d e Im á g e n e s d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a /C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r.

02-05. Desarrollo en la formación de las colecciones de materiales de música popular F u e e n 1961 c u a n d o n u e s tro p a d re n o s re g a ló a m i h e rm a n o B ix e n te y a m í e l c a m é d e in s c rip c ió n c o m o so c io s d e la A s o c ia c ió n d e T x is tu la re s d e E u sk a l H e rria , j u n to c o n la s u s c rip c ió n a la r e v is ta q u e e d ita b a la A s o c ia c ió n . A d e m á s , ta m b ié n n o s re g a ló u n ta m b o ril c o n s tru id o e n B ilb a o p o r L a n d a lu z e . A m b o s e le m e n to s so n , e n la c o le c c ió n d e in s tru m e n to s d ic h o ta m b o ril, y e n la b ib lio te c a a q u e llo s n ú m e ro s d e la re v is ta T x is tu la ri, lo s o b je to s m á s a n tig u o s d e la C o le c c ió n H M T x o k o a . P e ro si la m e m o r ia n o m e tra ic io n a , e n 19 6 3 , c o n d ie c is é is a ñ o s d e e d a d , y a c o m p r a b a p o r m i c u e n ta , lo s p r im e ro s d is c o s y lib ro s q u e , p o s te rio rm e n te , ta m b ié n p a s a ría n a f o rm a r p a rte d e la c o le c c ió n .

Recursos económicos E n el a ñ o 1 9 6 1 e s c u a n d o se p u s o o p u s e e n m a r c h a e l tra b a jo d e r e c o p ila c ió n d e lo q u e m á s ta r d e s e r ía la b a s e p rin c ip a l d e la c o le c c ió n d e m a te r ia le s d e M ú s ic a P o p u la r. L a f u e n te e c o n ó m ic a n e c e s a ria p a r a ta l o b je tiv o , tu v o su p u n to d e p a r tid a e n la fó rm u la q u e p la n te é a m i d if u n to p a d re ; e s d e c ir, q u e el d in e r o o b te n id o p o r m i a c tiv id a d m u s ic a l s e d e s tin a ra ín te g ra m e n te a la c o m p ra d e in s tru m e n to s , lib ro s y d isc o s. E l a c e p tó m i p r o p u e s ta y e n a d e la n te lo s in g re s o s e c o n ó m ic o s q u e re c ib ía d e la s a c tu a c io n e s e s p e c ia le s a je n a s al g ru p o d e b a ile , lo s g u a r d a b a p a ra in v e rtirlo s ie m p re e n t e m a s m u sic a le s. S irv a n c o m o e je m p lo la s a c tu a c io n e s q u e r e a liz a b a m o s b a ila n d o e l “A g u r ra ” y h a c ie n d o el “A r c o ” c o n la s e s p a d a s e n la s b o d a s q u e se c e le b r a b a n e n la c a te d ra l d e l “ B u e n P a s to r ” y o tr a s Ig le sia s d e D o n o s tia . N u e s tro g r u p o e s ta b a c o m p u e s to p o r o c h o d a n tz a ris y d o s tx is tu la r is y e n a q u e l tie m p o la ta r if a e n v ig o r e r a d e 5 0 0 p e s e ta s p o r c a d a a c tu a c ió n , y n o s c o r re s p o n d ía n 5 0 p e s e ta s a c a d a u n o d e n o so tro s. T a m b ié n p a r tic ip á b a m o s c o m o tx is tu la ris y d u lz a in e r o s e n la s fie s ta s d e lo s b a rrio s d e D o n o s tia y p u e b lo s c e r c a n o s o f re c ie n d o to d o tip o d e a c tu a c io n e s fe stiv a s. E n c ie r ta o c a s ió n y c o n m o tiv o d e la s fie s ta s d e A ñ o rg a y e n u n a d e la s ro n d a s q u e e f e c tu á b a m o s p o r lo s c a s e r ío s , m e re g a la ro n e s te v ie jo tx istu . (F o to N ° 1, p ag . 29; T x istu q u e m e re g a la ro n e n A ñ o rg a e n el a ñ o 1965.)

E n el a ñ o 1965 n o s c o n tr a ta ro n p a r a o c a r e l tx is tu d u r a n te c u a tr o d ía s e n la s fie s ta s d e S a n J u a n d e M i r a n d a d e E b ro . A q u e l v ia je r e s u ltó u n ta n to e s p e c ia l y m u y im p o rta n te p a r a m í, c o m o m ú s ic o y ta m b ié n a n iv e l p e rs o n a l. E ra la p r im e ra o c a s ió n q u e n o s c o n tr a ta b a n p a ra c u a tr o d ía s a to c a r le jo s d e c a s a , c o n tre s n o c h e s d e a lo ja m ie n to e n h o te l, c o m id a s e n r e s ta u r a n te y, a d e m á s , tr a b a jo b ie n r e m u n e ra d o . N o re c u e r d o la c u a n tía e x a c ta p e r o s í sé q u e e r a u n a c a n tid a d im p o rta n te y a q u e c o n a q u e l d in e r o p u d e c o m p r a r u n tx is tu d e é b a n o c o n a n illo s d e p la ta d e lo s q u e fa b ric a b a I s id ro A n s o re n a . E n la s e c c ió n d e fla u ta s d e la E x p o s ic ió n s e p u e d e v e r a q u e l tx is tu d e é b a n o c o n a n illa s d e p la ta d e lo s q u e h a c ía Is id ro A n s o re n a y q u e , c o m o h e c o m e n ta d o , p u d e c o m p r a r c o n el su e ld o g a n a d o e n la s fie sta s d e S a n ju a n d e M ir a n d a d e E b ro . (F o to N " 2, p ag . 29: T x istu a d q u irid o c o n los in g re so s o b te n id o s e n M ira n d a d e E bro.)

E n m u c h a s o c a s io n e s fa b ric a b a y o m is m o el in s tru m e n to q u e n e c e s ita b a o d e s e a b a . E n o c a s io n e s en s o lita rio y e n o tro s c a s o s s o lic ita n d o c o la b o r a c ió n . C u a n d o q u is e to c a r la a lb o k a , y o m is m o h ic e e n c a s a la q u e s e ría m i p r im e ra a lb o k a e l a ñ o 1966. A l a ñ o sig u ie n te , 1 9 6 7 , fa b riq u é u n a s e g u n d a y e n 1 9 6 8 , m i te r c e r a a lb o k a . (F o to N° 1, pag. 30: M i s eg u n d a a lb o k a c o n stru id a e n 1967.)

T ra s e la b o r a r tre s a lb o k a s , m i c u a rta a lb o k a s e la c o m p ré , e n to m o al a ñ o 1 9 6 9 , a l c é le b r e a lb o k a ri S il v e s tre E le z k a n o “ T x ilib r in ” . C o n e s ta a lb o k a to q u é e l ú ltim o a ñ o d e m i e ta p a e n e l g m p o A rg ia . (F o to N ° 2, p ag . 30: P rim e ra a lb o k a a d q u irid a a S ilv estre E lez k a n o ‘T x ilib rin ” .)

E n el a ñ o 1 9 6 8 , e s ta n d o re c o g ie n d o e n Irib a s in fo rm a c ió n s o b re la m ú sic a , y las d a n z a s , ta m b ié n r e c o g í a c e rc a d e la ‘k a r ra k a ’ q u e se to c a b a e n S e m a n a S a n ta , tu v e la su e rte d e e n c o n tra r u n a v ie ja ‘k a r ra k a ’ en T ru tx o n e a q u e y o h a b ía u tiliz a d o e n m i in fa n c ia . E s ta n d o e n f e r m a m i m a d re , d u ra n te u n o s m e s e s n o s to c ó v iv ir e n d o s c a s a s d e fa m ilia re s . A B ix e n te lo lle v a ro n a A rg a ñ e a , y a m í m e to c ó a T ru tx o n e a d e Irib a s. Y o a c u d ía a las e s c u e la d e Irib a s y r e c u e rd o q u e e n a q u e l e n to n c e s n o te n ía m o s v a c a c io n e s d e S e m a n a S a n ta p u e s to q u e el v ie rn e s y sá b a d o d e d ic h a s e m a n a (d ía s q u e p o r la m u e rte d e C ris to n o re p ic a b a n la s c a m p a n a s). s a lía m o s c in c o m in u to s a n te s d e la e s c u e la y q u e p a ra su s titu ir e l r e p ic a r d e c a m p a n a s d e las d o c e del m e d io d ía , lo s n iñ o s d e la e s c u e la c o g ía m o s la ‘k a rra k a ’ d e c a s a y re c o rría m o s to d o el p u e b lo al g rito d e “ h a m a b iiiiiiiiiiiiiik ” , “ h a m a b iiiiiiiiiiiiiik ” ,... e in s is tie n d o n u e v a m e n te y s in c e s a r ‘“trrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrnT T T rrra’’ a g ita n d o la ‘k a r ra k a ’ re p e tid a m e n te . A c c ió n q u e p o r s u p u e sto e ra m u y d e n u e s tro ag rad o . (F o to N ° 1, p ag . 31: ’ K a rra k a ’ d e T ru tx o n e a q u e se e n c u e n tra en la E xp o sició n .)

C u a n d o n o s d e s p la z á b a m o s f u e ra d e E u s k a l H e rria , s ie m p re in te n ta b a e n la m e d id a d e lo p o s ib le r e c u p e ra r m a te r ia l d e m ú s ic a p o p u la r d e l lu g a r q u e v is itá b a m o s . Y a s í c o m p le ta b a m i c o le c c ió n d e in s tru m e n to s m u s ic a le s , d is c o s y lib ro s tra íd o s d e l e x te rio r. C o n m o tiv o d e l F e stiv a l I n te rn a c io n a l d e F o lk lo re c e le b r a d o e n M ild d le s b ro u g h e n el a ñ o 1 9 6 8 , a c u d im o s a la c ita c o n el G r u p o A rg ia y a p ro v e c h é e l v ia je p a ra , e n tre o tra s c o s a s , c o m p r a r u n m é to d o d e f la u ta y ta m b o r y u n a f la u ta “ tin -w h is tle ” . (F o to N" 2, pag. 31: F la u ta m o d e lo ‘w h istie ’ irlandé.s a d q u irid a e n M id d le sb ro u rg h .) (F oto N" 3, pag . 31: M éto d o d e fla u ta y ta m b o ril p a ra m ú s ic a d e d a n z a s M o rris, c o m p ra d o e n M id d le sb ro u rg h .)

L a p r o p u e s ta e c o n ó m ic a m á s a r rib a c o m e n ta d a y a c o rd a d a c o n m i p a d re , la h ic e e x te n s iv a ta m b ié n a m i p a re ja . A s í, lo s in g re s o s o b te n id o s e n lo s c o n c ie r to s d e E u sk a l H e r ria y o tro s p a ís e s , e n lo s ta lle re s, las c o n fe re n c ia s y lo s c u r s illo s e r a n u e v a m e n te in v e rtid o e n la c o m p r a d e lib ro s , in s tru m e n to s , d is c o s , c á m a ra s f o to g rá fic a s , g ra b a d o ra s , v íd e o s y d iv e rs o m a te ria l n e c e s a rio e n m i a c tiv id a d re c o p ila to ria . S in d u d a , é s a h a sid o la fu e n te d e fin a n c ia c ió n q u e h a p o s ib ilita d o c o m p le ta r la s c o le c c io n e s . P o r to d o e llo , q u ie n v isite la c o le c c ió n d isp u e sta e n el H e rri M u s ik a re n T x o k o a /C e n tro d e M ú s ic a P o p u lar, p o d rá a p re c ia r c u a le s h a n sid o lo s p a ís e s q u e h e v isita d o , lle v a n d o h a s ta e llo s n u e s tra m ú sic a popular. E n d ic h a c o le c c ió n s e p u e d e n v e r in s tru m e n to s m u s ic a le s , d is c o s y lib ro s a d q u irid o s e n el a ñ o 1984 e n la g ira d e q u in c e d ía s p o r A le m a n ia c o n el g ru p o T x a n b e la , e n e l c o n c ie rto d e tx a la p a rta o fre c id o e n B e r lín e n 1995, a s í c o m o m a te ria le s q u e c o m p r a m o s e n n u e s tro s v ia je s a d iv e rso s lu g a re s d e l m u n d o . M a te ria le s o b te n id o s e n la g ir a d e u n a s e m a n a r e a liz a d a a F in is te r re ( B re ta ñ a ) e n e l a ñ o 1 9 9 0 , e n las v is ita s e f e c tu a d a s a C a ta lu ñ a o fre c ie n d o m ú ltip le s c o n c ie rto s , e n lo s v ia je s a G a lic ia , e tc . T a m b ié n u tilic é o tro s m e d io s p a ra h a c e rm e c o n m a te ria l d iv e rso . A tra v é s d e a m ig o s, a p ro v e c h a n d o su s d e s p la z a m ie n to s al e x tra n je ro p o r v a c a c io n e s o p o r tra b a jo . M u c h a s d e la s v e c e s p a rtía n c o n fo to c o p ia s d e lo s in s tru m e n to s q u e m e in te re s a b a n y c o n d in e r o p a ra c o m p ra rlo s . E n e s e g ru p o d e a m ig o s, h a s id o A r a n tx a G u rm e n d i u n a d e m is fie le s c o la b o ra d o re s . A ra n tx a tra b a ja b a e n la A g e n c ia d e V iajes “ S ire ic a ” d e D o n o s tia y c o m o g u ía d e su g r u p o tu ris ta s , v is ita b a m u c h a s p a r te s d e l m u n d o y h a c ía to d o lo p o s ib le p a ra c u m p lir y c o m p la c e r m e c o n m is p e d id o s . P o r s u p u e s to , n u e s tra s p ro p ia s v a c a c io n e s ta m b ié n n o s h a n o fre c id o b u e n a s o p o r tu n id a d e s p a r a a d q u i s ic ió n d e m a te ria l. L o s n u m e ro s o s v ia je s d e v a c a c io n e s a P o rtu g a l h a n s e rv id o p a ra a b a s te c e m o s d e to d o tip o d e m a te ria l d e m ú s ic a p o p u la r p o rtu g u e s a . D e n u e s tro v ia je a M a rru e c o s el c o c h e re g re s ó r e p le to d e in s tru m e n to s m u sic a le s. Y a s í en to d o s lo s lu g a re s q u e fre c u e n tá b a m o s e n v a c a c io n e s: d e H u e lv a tra jim o s u n a f la u ta ro c ie ra y u n ta m b o r, d e C a s te lló n la d u l 9 a in a , d e G a lic ia e l ‘its a s k u r k u ilu a ’ (b o c in a m a rin a ), el p a n d e ro , la g a ita ... D e P o rtu g a l el a d u fe , ju e g o s d e s o n id o s , el c a b a q u iñ o . la v io la b ra g u e s a , la g u ita r ra p o r tu g u e s a ... d e c a d a u n a d e las z o n a s v is ita d a s in s tru m e n to s , d is c o s , lib r o s ...

02-06. Grupo Argia plataforma ideal para aprendizaje de instrumentos musicales T al c o m o se h a e x p lic a d o p á g in a s a n te rio re s , lo s p r im e ro s p a s o s e n A rg ia fu e ro n to c a n d o e l tx is tu y el ta m b o ril. L a m ú s ic a d e to d o s lo s b a ile s la s in te r p re ta b a e l g r u p o d e tx is tu la ris. P ro g re s iv a m e n te , e m p e z a m o s a u tiliz a r in s tru m e n to s q u e te n ía n u n a r e la c ió n m á s d ire c ta c o n c a d a tip o d e b aile.

C u a n d o s e in tro d u je ro n la s d a n z a s d e B a x e n a b a rra e n el re p e rto rio d e l G ru p o , tu v e q u e to c a r el c la r i n e te . C o n la s d a n z a s d e Z u b e ro a to c a b a x ir u la (fla u ta ) y ttu n ttu n a (ta m b o ril d e c u e rd a s ). C o n la n u e v a f ilo s o f ía d e l g ru p o , lo s d a n tz a r is ta m b ié n b a ila b a n c o n la v e s tim e n ta p r o p ia q u e c o rre s p o n d ía a c a d a b a ile . Y e llo , e v id e n te m e n te , p la n te ó n u e v a s n e c e s id a d e s e n el g ru p o . A s í, e n el in te rv a lo e n tre d is tin ta s d a n z a s se o fre c ía n in te rm e d io s in s tr u m e n ta le s d e m ú s ic a p o p u la r v a s c a m ie n tra s lo s d a n tz a ris s e c a m b ia ra n d e v e s tu a rio , p o r lo q u e se h a c ía n e c e s a r io a p r e n d e r a to c a r m á s in s tru m e n to s p o p u la re s.

Txalaparta E n lo q u e re sp e c ta a l a p re n d iz a je d e la tx a la p a rta , la s p rim e ra s le c c io n e s v in ie ro n d e lo s h e rm a n o s Z u a z n ab ar. P o s te r io r m e n te , y c o n m o tiv o d el “ F e s tiv a l d e I n s tr u m e n to s A u tó c to n o s ” q u e a n u a lm e n te s e o rg a n iz a b a e n D o n o s tia e n el m a rc o d e la s E u sk a l Ja ia k , tu v im o s la o p o rtu n id a d d e c o n o c e r a los h e rm a n o s A sen sio y R a m ó n G o ik o e tx e a d e E rb e te g i-E tx e b e rri. L o s e n s a y o s d e tx a la p a r ta te n ía n lu g a r e n la S o c ie d a d S a n ta B á rb a r a d e L a s a rte , y e n U s u rb il c o n los h e rm a n o s A rtze. (F o to N® 1, p ag . 33: T o c a n d o la tx a la p arta e n u n a a ctu ac ió n d e l G ru p o A rgia. E lizo n d o , 1967.)

Dultzaina-Gaita E ra n d o s lo s b a ile s q u e e x ig ía n to c a r la d u lz a in a y p a ra a p r e n d e r a to c a rla , m i h e rm a n o B ix e n te y y o , a c u d ía m o s a to m a s c la s e c o n lo s h e r m a n o s L a k u n z a q u e v iv ía n e n B ilb a o . A p ro v e c h á b a m o s lo s d o m in g o s , u n a v e z o d o s p o r m e s, c o g ía m o s e l tr e n d e p r im e ra h o ra e n la e s ta c ió n d e A m a r a y lle g á b a m o s a B ilb a o tra s 3 o 4 h o ra s d e v ia je (e n e l tr a y e c to c o m ía m o s e l b o c a d illo q u e n o s p r e p a r a b a n u e s tra m a d re ). E llo s v iv ía n e n el p is o q u in to d e l n ú m e r o 7 d e la c a lle H e r o s y a llí to m á b a m o s la s c la s e s y p r c tic á b a m o s d u r a n te to d a la m a ñ a n a y p a rte d e la ta rd e . A l fin a liz a r, n u e v a m e n te a l tre n y e n el tr a y e c to , el s e g u n d o d e lo s b o c a d illo p a r a m e r e n d a r y n u e v a m e n te a casa. (F o to N ° 2 , pag. 33: D u lz a in e ro s del g ru p o A rg ia, 1970: D u lz ain a: J.M . B eitran y J.M . Irasto rz a , T am bor: J.M . G u tie rre z .)

Alboka P ara el a p re n d iz a je d e la a lb o k a m e p u se e n c o n ta c to c o n J. M . B a rren etx ea. F u e é l q u ie n m e facilitó el p la n o p a ra fa b ric a r la a lb o k a . C o m p ré lo s c u e rn o s e n e l m a ta d e ro d e la Z u rrió la e n S an S e b a stiá n , d e l m o n te U lia tra je la s c a ñ a s y c o n u n a p e q u e ñ a p ie z a d e m a d e ra , e n 1966, c o n s tru í en m i c a s a m i p rim e ra a lb o k a. C o c í lo s c u e rn o s e n la c o c in a , q u e h e d o r! T ra b a jé lo s c u e r n o s y la ta b lilla c o n e l c u c h illo , c o lo q u é las c a ñ a s , p r e p a r a r la s fita s y a to car! (F o to N “ 1, p ag . 34: P rim e ra a lb o k a d e c o n stru c c ió n p ro p ia e n 1966.)

E n u n p la z o b r e v e d e tie m p o p re p a ré m i s e g u n d a a lb o k a , e n e s ta o c a s ió n m e jo r e la b o r a d a y m á s p r e se n ta b le . T a m b ié n c o n s tru í u n a te rc e ra p e ro é s ta m e la r o b a ro n d e l lo c a l d e lo s C a p u c h in o s e n S a n S e b a s tiá n lu g a r e n el q u e n o s r e u n ía m o s lo s c o m p o n e n te s d e l g r u p o “ S u s tra ia k ” p a r a en say ar. E n o tr a s a c tu a c io n e s d e l g r u p o A rg ia , y e n e l in te rv a lo e n tre d a n z a s , to c á b a m o s u n a s p ie z a s m u y a n tig u a s d e Z u b e ro a c o n el ‘x ir o la rr u a ' (g a ita d e b o ta ) p a ra lo q u e ta m b ié n tu v im o s q u e a p r e n d e r a to c a r la g a ita d e s a c o . E n lo s in te rv a lo s a lu d id o s ta m b ié n to c á b a m o s , al m o d o d e lo s p a s to re s d e Irib a s , e l “d u r u n b e le e e e ” d e l ‘s u p r iñ u a ’.

02-07. Final de mi andadura con el grupo argia Servicio militar E n e n e r o d e 1 9 6 9 tu v e q u e h a c e r u n a p a u s a y c u m p lir c o n e l s e rv ic io m ilita r o b lig a to rio y h a s ta a b ril d e l a ñ o 1 9 7 0 a p e n a s p u d e c o n tin u a r c o n m i a c tiv id a d m u sic a l.

E ra n a ñ o s d if íc ile s e n lo s q u e e n el c u a rte l n o re s u lta b a fá c il e x te r io riz a r n u e s tro s ra s g o s d e id e n tid a d e u s k a ld u n p o r lo q u e d e c id í n o lle v a r e l tx is tu , ni o tro s in s tru m e n to s p o p u la re s v a sc o s. E s o sí, n o q u e ría p e r d e r c o n ta c to to ta l c o n la m ú s ic a p o r lo q u e o p té p o r c o m p r a r u n a g u ita r ra y a p r e n d e r su té c n ic a p a ra t o c a r la e n la s re u n io n e s c o n lo s a m ig o s d e l c u a rte l. (F o to N “ 1. p ag . 35; F o to o ficial d e n u e stra “ c o m p a ñ ía ” e n e l cu arte l d e A rak a.) (F o to N® 2, p ag . 35: C o n d o s am ig o s d e Z u m a ia y T o lo sa, en la c a n tin a d e l c uartel.) (F o to N° 3, pag. 35: G u ita rra q u e c o m p ré e n C asa E rv iti p a ra u s a rla en e l cu artel. E n la a ctu alid a d se e n cu e n tra e n u n a d e las v itrin as d e la E x p o sic ió n H M T x o k o a .)

A l re g re s o d e l s e rv ic io m ilita r, c o m p le té to d a la p r o g ra m a c ió n d e l a ñ o 197 0 c o n e l g r u p o A rg ia y a l fi n a liz a r la te m p o ra d a , tra s c u m p lir c o n to d a s a c tu a c io n e s q u e e l g ru p o te n ía c o m p ro m e tid a s , d e jé e l g r u p o e in ic ié u n a n u e v a e ta p a e n e l te r re n o d e la m ú s ic a p o p u lar.

02-08. Trayectoria del período 1971-1996posterior a la etapa en Argia y anterior a HM txokoa Trabajos materializados en esta nueva etapa U n a v ez c u m p lid o e l s e rv ic io m ilita r, u n a n u e v a e ta p a m a rc ó m i tra y e c to ria m u sic a l. C u rs é e s tu d io s o fi c ia le s d e m ú sic a , a p r e n d í m u c h o d e v ie jo s m a e s tro s q u e e n riq u e c ie ro n m i f o rm a c ió n e n e l á m b ito d e la m ú s ic a p o p u la r, d e d iq u é m á s tie m p o a ta re a s d e re c o p ila c ió n , c o m o m ú sic o a c tu é e n so lita rio y c o n g ru p o s d i v e rso s, e s c rib í a rtíc u lo s, g ra b é d is c o s , h ic e tra b a jo s d e film a c ió n , c o n tin ú e a lm a c e n a n d o m a te ria le s re la c io n a d o s c o n la m ú s ic a p o p u la r,... E n d e fin itiv a , m e d e d iq u é c o n a b s o lu ta e n tre g a a l a p re n d iz a je , in v e stig a c ió n , e n s e ñ a n z a y m ú ltip le s a c tiv id a d e s d e to d o tip o q u e d e s c rib o c o n d e ta lle e n la s p á g in a s sig u ie n te s.

Estudios Musicales (Conservatorio y Música Popular) Formación Académica: 1 9 7 1 -1 9 7 4 .- F la u ta tra v e se ra . C o n s e rv a to rio S u p e rio r d e M ú s ic a d e S a n S eb asfián . 3 C u rs o s c o n e l p ro f e s o r A z p ia z u . 1 9 8 0 -1 9 8 4 .- T ítu lo d e P ro fe s o r d e T x is tu e n e l C o n s e rv a to rio d e S a n S e b a s tiá n . N iv el 6 d e txivStu y a s ig n a tu ra s c o m p le m e n ta ria s ( s o lfe o 5 , c o ra l 1-2, a rm o n ía n iv e l m e d io 1-2, “C o n ju n to In s tru m e n ta l” 1 -2 , “C o n ju n to I n s tr u m e n ta l” 1-2, tra n s p o rte y r e p e n tiz a c ió n , fo rm a s m u sic a le s, h is to r ia y e s té tic a ). 1 9 8 5 -1 9 8 7 .- A rm o n ía G ra d o su p e rio r e n el C o n s e rv a to rio d e S a n S e b a s tiá n ( 3 -4 ) c o n J. L . M a rc o c o m o p ro fe so r. 1 9 8 6 -1 9 8 7 .- P e d a g o g ía m u sic a l (a s ig n a tu ra c o m p le m e n ta ria ) e n el C o n s e rv a to rio d e S a n S e b a s tiá n c o n L . M a n z is id o r c o m o p ro fe s o ra . 1 9 8 6 -1 9 8 8 .- 2 C u rs o s d e P ia n o e n e l C o n s e rv a to rio M u n ic ip a l d e M ú s ic a d e H e m a n i. 1 9 8 6 -1 9 8 8 .- P rá c tic a s d e p r o fe s o r d e T x is tu e n el C o n s e r v a to rio d e S a n S e b a s tiá n , c o n J .I. A n s o re n a c o m o p r o fe s o r y c o n u n a d u r a c ió n d e 2 c u r s o s c o m p le to s . P rim e r c u r s o d e F o lk lo re e n e l C o n s e rv a to rio d e S a n S e b a s tiá n c o n el p ro fe s o r: J. I. L uz u ria g a . 1 9 8 8 -1 9 9 0 .- C u rso s d e e s p e c ia liz a c ió n d e p ro fe s o r d e tx istu b a jo la d ire c c ió n d e Jo s é In a z io A n so re n a 1 9 9 3 -1 9 9 4 .- C u rs o s o r g a n iz a d o s p o r el D p to . d e E d u c a c ió n , U n iv e rs id a d e In v e stig a c ió n d el G o b ie r n o V asco (Ira p re st) p a ra h a b ilita c ió n d e p ro fe s o ra d o e n la e s p e c ia lid a d d e in stru m e n to s m u s ic a le s v a s c o s . E ib a r: h a b ilita c ió n p e d a g ó g ic a e n la s e s p e c ia lid a d e s d e A lb o k a , D u lz a in a y T x a la p a rta . 1 9 9 4 , se p tie m b re .- C u rso s o rg a n iz a d o s p o r el D p to . d e E d u c a c ió n , U n iv e rsid a d e In v e stig a c ió n d el G o b ie r n o V a sc o (Ira p re s t) o rie n ta d o s a p ro fe s o re s e s p e c ia liz a d o s e n in s tru m e n to s m u sic ales v asco s. E ib a r: E sp e c ia liz a c ió n e n las m o d a lid a d e s d e A lb o k a , D u lz a in a y T x a la p a rta .

Estudios no oficiales de música popular: A d e m á s d e lo s c u r s o s o f ic ia le s a rrib a d e s c rito s , h e p a r tic ip a d o e n n u m e ro s o s p r o c e s o s d e a p r e n d iz a j e , h e c o n o c id o g ra n n ú m e r o d e p ro fe s o re s y h e a p r o v e c h a d o o p o r tu n id a d e s d e to d o tip o p a r a se g u ir c o m p le ta n d o m i f o rm a c ió n m u sic a l. A lb o k a . I n te rp r e ta c ió n , fa b ric a c ió n d e in s tru m e n to s y a p re n d iz a je d e r e p e r to r io s c o n lo s a lb o k a ris (alb o g u e ro s ) v iz c a ín o s S ilv e s tre E le z k a n o “T x ilib r in ” , L e o n B ilb a o , E u g e n io E tx e b e rria y M a ria n o B a rre n e tx e a y c o n e l g u ip u z c o a n o P a tx i G o rro tx a te g i. D u lz a in a -G a ita . I n te rp re ta c ió n , p re p a ra c ió n d e m a te ria l y a p r e n d iz a je d e r e p e rto rio s c o n lo s d u lz a in e ro s y g a ite ro s q u e c ito a c o n tin u a c ió n . G ip u z k o a ; S a g a m a y S a g a rd ia d e U s u rb il, h e rm a n o s S o d u p e “ M o n tte ” d e A z k o itia , J o s é P e ñ a d e O rio , A n to n io A iz p u r u a d e A s te a s u , B ra u lio E lo r z a d e S e g u ra y h e rm a n o s A g ir re tx e d e E rre z il. B iz k a ia : J u a n A ie s ta d e B e d ia y P a tx i B ilb a o d e Z e a n u ri. N a v a rra : H e rm a n o s L a k u n z a d e Iru ñ e a -A r ta jo n a y G r u p o d e G a ite r o s d e E ste lla . C u rs o d e “ D u ltz a in a re n H a s ta p e n a k / In ic ia c ió n a la D u lz a in a o G a ita ” e n S an S e b a s tiá n , e n e l a ñ o 1989, o rg a n iz a d o p o r “ I k e rfo lk ” T x a la p a rta -T o b e ra k . In te rp re ta c ió n y r e c o p ila c ió n d e in fo rm a c ió n c o n lo s h e rm a n o s Z u a z n a b a r d e L a sa rte , c o n lo s v ie jo s tx a la p a rta ris h e r m a n o s G o ik o e tx e a d e A s tig a rr a g a , c o n D io n is io M u jik a , p a d r e e h ijo , d e L e s a k a y c o n J a v ie r L a rr a ld e d e A riz k u n . T x is tu . In te rp re ta c ió n , re p e rto rio e in fo rm a c ió n g e n e ra l c o n M a u riz io E liz a ld e d e A riz k u n , F é lix A seaso d e G a s te iz , J. A . S a r a s o la d e B e d a io , c o n M ig u e l M a k u s o d e Itu re n y c o n A le ja n d ro A ld e k o a d e B e rriz. T x iru la . I n te rp re ta c ió n , r e p e rto rio e in fo rm a c ió n g e n e ra l c o n el m a u le ta r ra C o p e n y c o n lo s tx iru la ris z u b e ro ta rra s P ie r re A g e r “ G a r a t” , P ie rre B o rd a z a rre “ E tx a u n -I ru r i” y J e a n M ix e l B e d a sa g a r. T x a n b e la . In te rp re ta c ió n , r e p e rto rio e in fo rm a c ió n g e n e ra l c o n lo s tx a n b e la ris z u b e ro ta rra s P ie rre C a u b e t y P ie r re E rr e k a lt d e L a k a rri. T ro m p a -M o s u g ita rra . I n te rp re ta c ió n , r e p e r to r io e in fo rm a c ió n g e n e ra l c o n J. A . S a r a s o la d e B e d a io , J. P e ñ a d e O r io y c o n F é lix Iz a g irre d e Id ia z a b a l. C o rn a m u s a . In te rp re ta c ió n y p re p a ra c ió n d e l m a te ria l e n el C o n s e r v a to rio O c c ita n o d e T o lo u s e y c o n el g r u p o d e G a ite r o s “ E n tr e s a c a ” d e L a R io ja. A rra b ita -R a b e l, I n te rp re ta c ió n , c o n s tru c c ió n d e in s tru m e n to s e in fo rm a c ió n g e n e r a l c o n lo s p r e s tig io so s ra b e lis ta s c á n ta b r o s P e d ro M a d rid y A n to n io M o ra n te “Q u in ta n a ” d e l m u n ic ip io d e P o la z io n e s y P a c o S o b a le r d e C a m p o o .

Sección de Folklore de Eusko Ikaskuntza (en su inicio sección de música-folklore) E n el a ñ o 1 9 7 2 , e n tré a f o rm a r p a r te d e la S e c c ió n d e M ú s ic a y F o lk lo re d e E u s k o Ik a s k u n tz a . A l p o c o d e m i in g re s o , la S e c c ió n s e d iv id ió e n d o s p a rte s : F o lk lo re y M ú s ic a p o r se p a ra d o . T u v e q u e o p ta r p o r u n a d e la s d o s m o d a lid a d e s y d e c id í c o n tin u a r e n la S e c c ió n d e F o lk lo re . H e p a r tic ip a d o c o m o o rg a n iz a d o r, re c o p ila d o r, c o m o c o n f e r e n c ia n te , y ta m b ié n c o m o m ú s ic o e n d is tin ta s a c tiv id a d e s o rg a n iz a d a s p o r la S e c c ió n . D u ra n te d ic h o p e r ío d o p u b liq u é v a rio s a rtíc u lo s e n lo s C u a d e rn o s e d ita d o s p o r la S e c c ió n d e F o lk lo re, e n tre lo s q u e c a b e d e s ta c a r;

Gipuzkoako Dultzaina-La Dulzaina en Gipuzkoa. C u a d e rn o s d e S e c c ió n . F o lk lo re .- N .4 - 1994. Cuestionario sobre las Fiestas en la Costa de Gipuzkoa. C u a d e rn o s d e S e c c ió n . F o lk lo re .- N . 5 - 1991.

- 1 996.

Instrumentos sonoros y acústicos en el Museo de San Telmo. C u a d e rn o s d e S e c c ió n . F o lk lo re .N .6

E n la a c tu a lid a d c o n tin ú o c o m o m ie m b ro a c tiv o d e l c o m ité o r g a n iz a d o r d e a c tiv id a d e s d e la S e c c ió n d e F o lk lo re d e E u s k o Ik a s k u n tz a .

Resumen de actividades periodo 1971-1995 • Ik a s to la d e In tx a u rro n d o • M u s ik a -E s k o la P ú b lic a d e H e m a n i • C o n f e r e n c ia s - C u rs o s • C o n c ie rto s y a c tu a c io n e s m u sic a le s • G ru p o s c o n lo s q u e h e p a rtic ip a d o d u ra n te e s to s añ o s • C o le c c ió n d e in s tru m e n to s , b ib lio te c a , fo n o te c a y a rc h iv o d e im á g e n e s d e M ú s ic a P o p u la r • P ro d u c c ió n d e d is c o s y tra b a jo s d e film a c ió n • A rtíc u lo s p u b lic a d o s • T ra b a jo s d e re c o p ila c ió n d e m ú s ic a p o p u la r: G r a b a c io n e s a c ú s tic a s . P e líc u la s

• Ikastola de Intxaurrondo (1983-1985) H a s ta e l a ñ o 1983 c o m p a g in é m i tra b a jo p ro fe s io n a l c o m o té c n ic o d e to p o g ra fía y d e lin c a c ió n e n la e m p r e s a “ C o n s tru c c io n e s Y ereg u i” d e D o n o s tia c o n m i d e d ic a c ió n y a c tiv id a d m u sic a l. A p a rtir d e e s a fe c h a m i d e d ic a c ió n p ro fe s io n a l y la b o ra l h a e s ta d o d e d ic a d a e x c lu s iv a m e n te a la m ú s ic a e n su s d ife re n te s v e r tie n te s. A s í, lo s c u rs o s e s c o la re s 1 9 8 3 -8 4 y 1 9 8 4 -8 5 fu i p r o fe s o r d e m ú s ic a e n la Ik a s to la In tx a u rro n d o .

• Musika-Eskola pública de Hernani E l a ñ o 1985 p re s e n té m i c a n d id a tu ra c o m o p r o fe s o r d e tx istu e n el C o n s e rv a to rio d e M ú s ic a q u e p r e te n d ía p o n e r e n m a rc h a el A y u n ta m ie n to d e H e m a n i. T ra s h a c e r la s p m e b a s an te el trib u n a l d e s ig n a d o p o r e l C o n s e rv a to rio M u n ic ip a l d e S a n S e b a s tiá n e n la s o p o s ic io n e s p a ra p ro fe s o r d e tx is tu e n la M u s ik a -E s k o la d e H e m a n i y u n a v e z su p e ra d o e l p re c e p tiv o e x a m e n d e E u s k e ra e n el A y u n ta m ie n to d e H e m a n i o b tu v e la p la z a d e P ro fe s o r d e T x is tu . A d e m á s d e l tx is tu , el A y u n ta m ie n to d e H e m a n i p re te n d ía o f re c e r la p o s ib i lid a d d e im p a rtir c la s e s d e in stru m e n to s p o p u la re s v asco s c o m o la a lb o k a , d u lz a in a , tx a la p a rta y trik itix a , y d e n tro d e e s e p la n g e n e ra l a s u m í la re sp o n s a b ilid a d d e e n s e ñ a r tx istu , d u lz a in a , a lb o k a y tx a la p a rta . A lg u n o s a ñ o s m á s ta rd e , e l c e n tro m o d ific ó s u sta tu s in ic ia l d e C o n s e rv a to rio y p a s ó a s e r M u s ik a -E s k o la . F u n d a m e n ta lm e n te , é s ta h a sid o m i p rin c ip a l d e d ic a c ió n e n e l p e río d o q u e a b a rc a d e s d e 1985 h a s ta 1995. E n d e fin itiv a , m i a c tiv id a d p r o fe s io n a l, m i su e ld o , m i v o c a c ió n y m i p r o y e c to p re fe rid o . H a n sid o m u c h a s la s h o ra s in v e rtid a s e n la M u s ik a - E s k o la d e H e m a n i, im p a r tie n d o c la s e y ta m b ié n fu e ra d e h o ra s lectiv as. P re p a ra n d o c la s e s , c o m p le ta n d o re p e rto rio s , a c tu a n d o p o r lo s p u e b lo s c o n lo s g ru p o s d e a lu m n o s,... D u r a n te e s to s a ñ o s h a n s a lid o b u e n o s y p r e s tig io s o s a lb o k a ris , tx is tu la ris , d u lz a in e ro s y tx a la p a rta ris d e la s a u la s d e la M u s ik a - E s k o la d e H e rn a n i. S e h a c re a d o m u c h o s g ru p o s , ta n to d e n tr o c o m o f u e ra d e la E s c u e la . A d e m á s , n u e s tra E s c u e la h a s id o c a n te ra d e m ú s ic o s p a ra m u c h o s g ru p o s d e m ú s ic a y d e b a ile . G m p o s .d e l e n to rn o d e H e m a n i y d e z o n a s m á s a le ja d a s se h a n n u trid o d e tx a la p a r ta ris , a lb o k a ris , tx is tu la ris y d u lz a in e ro s sa lid o s d e e s ta E s c u e la , a d e m á s d e p ro fe s o re s d e e s to s in s tru m e n to s q u e m á s ta rd e han tra b a ja d o e n o tra s E s c u e la s d e M ú s ic a . (Foto N° 1, pag. 39: A ño 1986, con alum nos de txistu de la M usika-Eskola de Hem ani.) E n tre o tr a s a c tiv id a d e s , h e m o s p r e p a r a d o el m é to d o p a r a a p r e n d e r a to c a r la d u lz a in a , o tro p a ra la a l b o k a y o tro d e tx a la p a rta . E n e l te m a d e la tx a la p a r ta d is e ñ a m o s u n n u e v o s is te m a e s p e c ífic o d e e s c ritu ra p a ra e s te in s tr u m e n to p o p u la r y to d o s e s to s m é to d o s y re p e rto rio s se p u s ie ro n a d is p o s ic ió n d e o tra s E s c u e la s d e M ú sic a . L a M u s ik a -E s k o la d e H e rn a n i o rg a n iz a a n u a lm e n te las J o r n a d a s d e n o m in a d a s T x a la p a rta - F e s ta , q u e tu v ie ro n s u p rim e ra e d ic ió n y a e n el a ñ o 1987. E n la s m ism a s se h a n p re s e n ta d o to d a s la s a p o rta c io n e s ta n to te ó r ic a s c o m o p rá c tic a s r e la c io n a d a s c o n !a tx a la p a rta , c o n la p a r tic ip a c ió n d e p rá c tic a m e n te to d o s los g m p o s e x is te n te s e n E u sk a l H e r ria y ta m b ié n d e l e x te rio r. L a T x a la p a rta - F e s ta se h a c o n v e rtid o e n r e fe re n te y p u n to d e e n c u e n tr o a b s o lu ta m e n te im p re s c in d ib le p a r a lo s tx a la p a rta ris . A d e m á s , y a p a r tir d el a ñ o 1994, el g r u p o A lb o k a d e la M u s ik a -E s k o la d e H e m a n i o rg a n iz a a n u a lm e n te la s jo r n a d a s “E n c u e n tro d e A lb o k a ris e n H e m a n i” .

• Conferencias - Cursos E n el p e r ío d o q u e a b a rc a e s to s a ñ o s h a n sid o n u m e r o s a s la s c o n fe re n c ia s y lo s c u r s o s q u e s o b re m ú s ic a p o p u la r e in s tru m e n to s m u s ic a le s h e im p a rtid o e n p r á c tic a m e n te to d a s la s c o m a rc a s d e la g e o g ra fía d e E u sk a l H e rria . E n a q u e lla é p o c a n o u tiliz a b a m i a g e n d a d e f o rm a d is c ip lin a d a y a u n q u e s o n m u c h a s la s a c tiv id a d e s n o re c o g id a s , h e a q u í u n a m u e s tra d e a lg u n a s d e ellas: D e s d e 1973 h a s ta 198 0 im p a rtí c la s e s d e tx is tu d e n tr o d e a c tiv id a d e s c u ltu ra le s o rg a n iz a d a s p o r la A s o c ia c ió n d e V ecin o s d e I n tx a u rro n d o . C o n p a rte d e lo s a lu m n o s o rg a n iz a m o s el g r u p o d e tx is tu la r is “T x u n d a ta ” y fu e c o n e s te g r u p o c o n el q u e d u r a n te e s o s a ñ o s o fre c ía m o s to d o s lo s d o m in g o s la d ia n a m a tu tin a p o r to d o e l b a r rio y a l m e d io d ía la s e s ió n d e b a ila b le s e n e l c e n tr o d e l b a rrio . E s te m is m o g ru p o e r a e l q u e p a r tic ip a b a e n lo s a c to s c a lle je r o s d e la s fie s ta s p a tr o n a le s d e l b a rrio . 1 977. E rre n te ria . C o n f e r e n c ia s o b re in s tru m e n to s p o p u la re s v a s c o s e n el S a ló n d e lo s C a p u c h in o s . 1 980. E ste lla . C o n f e r e n c ia s o b re in s tru m e n to s p o p u la re s v a s c o s e n e l fro n tó n L iz a rra . 1 983. P a rtic ip a c ió n e n el p r o g ra m a s o b re m ú s ic a p o p u la r e in s tru m e n to s v a s c o s e n R a d io N a c io n a l d e E sp a ñ a . 1 984. E u s k a d i I rr a tia d e S a n S e b a s tiá n . D u ra n te d o s m e s e s p r o g ra m a se m a n a l ra d io fó n ic o s o b re m ú s ic a e in s tru m e n to s p o p u la r e s v a sc o s. 1 985. E n e l S a ló n d e P le n o s d e l A y to . D e S a n S e b a s tiá n . M e s a r e d o n d a s o b re m ú s ic a v a s c a ju n to c o n A n tto n V a lv e rd e , J o s é In a z io A n s o re n a y N ik o E tx a rt. 1 9 8 6 . E n la s e d e d e “ P ro y e c to h o m b r e ” d e S a n S e b a s tiá n y e n la s e d e d e “ P ro y e c to h o m b r e ” d e H e r n a n i, c o n f e r e n c ia s s o b re in s tr u m e n to s m u s ic a le s p o p u la re s v a sc o s. 1 9 8 7 . H e m a n i. I. T x a la p a rta F e sta . M e s a r e d o n d a e n e l S a ló n d e A c to s d e l A y u n ta m ie n to d e H e m a n i. I ru ñ a . C u r s o d e d ic a d o a la m ú s ic a p o p u la r e n la U n iv e rs id a d V asca d e V eran o . 1988. B a raca ld o . O rg a n iz a d o p o r el G ru p o “ D e tx e p a re ” c o n fe re n c ia so b re in stru m e n to s m u sic a le s vascos. C a s a d e C u ltu ra d e B e ra . C o n f e r e n c ia s o b re in s tru m e n to s m u s ic a le s v a s c o s. E n la C a s a d e C u ltu r a d e Z e a n u ri. C o n f e r e n c ia s o b re in s tr u m e n to s m u s ic a le s v a sc o s. I ru ñ a . C u r s o s o b re “ I n s tr u m e n to s p o p u la r e s v a s c o s ” e n la U n iv e rs id a d V asca d e V erano. Iru ñ a . G r u p o O rtz a d a r. C u r s o d e T x a la p a rta . B ilb a o . O rg a n iz a d o p o r la U n iv e rs id a d V a sc a d e V e ra n o e n e l c e n tr o c u ltu r a l B a rra in k u a , c o n f e r e n c ia s o b re in s tr u m e n to s m u s ic a le s v a sc o s. E rre n te ria . A s o c ia c ió n T x in tx a r r i, c o n f e r e n c ia s o b re in s tru m e n to s m u s ic a le s v a sc o s. D o n o stia . O rg a n iz a d o p o r la U n iv e rsid a d V asca d e V eran o , c o n fe re n c ia e n to m o a la T x a la p a rta . 1989. V ito ria -G a s te iz . E n la E s c u e la d e M a g is te r io d e la U n iv e rsid a d d e l P a ís V asco, c u r s o s o b re “ I n s tr u m e n to s m u s ic a le s p o p u la re s v a s c o s ” . S an S e b a s tiá n . A s o c ia c ió n A rra n o . C o n f e r e n c ia c o n e l te m a T x a la p a rta . H e rn a n i. E re ñ o z u . C o n f e r e n c ia so b re in s tr u m e n to s m u s ic a le s v a sc o s. Iru ñ a . C u r s o d e T x a la p a rta o r g a n iz a d o p o r el g r u p o O rtz a d a r. 1 9 9 0 . E ib a r. C o n fe re n c ia . T em a: I n s tr u m e n to s m u s ic a le s p o p u la re s v a s c o s. 1 9 9 1 . B ilb a o . C u r s o d e tx a la p a r ta o rg a n iz a d o p o r E u s k a l D a n tz a r ie n B iltz a rra . H e rn a n i. 5* E d ic ió n d e T x a la p a rte F e sta . M e s a re d o n d a . S a n S e b a s tiá n . F a c u lta d d e M a g iste rio . C u r s o s o b re in s tru m e n to s p o p u la r e s v a sc o s. Iru ñ a . U n iv e rs id a d V a s c a d e V e ra n o . C u r s o s o b re in s tru m e n to s p o p u la re s v a sc o s. P a m p lo n a . C u r s o d e T x a la p a rta o r g a n iz a d o p o r el g r u p o O rtz a d a r. B a ra c a ld o . C o n f e r e n c ia s o b re in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v asca.

A tarra b ia . E d ic ió n N a fa rro a O in e z 1991. C o n fe re n c ia so b re in stru m e n to s d e m ú sic a p o p u la r vasca. 1 992. B ilb a o . C u r s o d e T x a la p a rta e n la s e d e d e E u sk a l D a n tz a r ie n B iltz a rra . D u ra n g o . C a s a d e C u ltu ra . C o n f e r e n c ia s o b re in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v asca. F a lc e s . C o n f e r e n c ia so b re in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v asca. B ilb a o . F a c u lta d d e M a g iste rio . C u r s o s o b re in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v asca. Iru ñ a . U n iv e rs id a d V a sc a d e V eran o . C u r s o s o b re in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v asca. H o n d a rrib ia . H A B E . C o n f e r e n c ia s o b re in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v asca. 1 9 9 3 . H e n d a y a . C u r s o s o b re in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v asca. Irú n . V en tas. E la tx e ta . C o n fe re n c ia -a c tu a c ió n s o b re in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v asca. E ib a r. C u r s o d e A lb o k a T o lo s a . C u r s o d e D u lz a in a E ib a r. C u r s o d e T x a la p a rta Z e a n u ri. C a s a d e C u ltu ra . C o n f e r e n c ia - a c tu a c ió n s o b re in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v asca. 1 994. Iru ñ a . C u rs o d e m ú s ic a p o p u la r E ib a r. C u r s o d e a lb o k a , d u lz a in a y tx a la p a r ta o r g a n iz a d o s p o r la C o n s e je ría d e l E d u c a c ió n d e l G o b ie r n o V a sc o y la U n iv e rs id a d d e l P a ís V asco. S a n S e b a s tiá n . F a c u lta d d e M a g is te rio . C u rs o d e m ú s ic a p o p u lar. B ilb a o . F a c u lta d d e M a g is te rio . C u r s o d e m ú s ic a p o p u lar. P a m p lo n a . U n iv e rs id a d V a sc a d e V eran o . C u r s o d e m ú s ic a p o p u lar. A re a tz a . In s tru m e n to s p o p u la re s . M e s a R e d o n d a Iru ñ a . F a c u lta d d e M a g is te rio . C u r s o d e m ú s ic a p o p u lar. L u g o . O b ra d o iro d e In stru m en to s T rad icio n ales. D ip u tació n P ro v in c ia l. T alleres d e ju g u e te s sonoros.

• Conciertos y actuaciones musicales E n a q u e lla é p o c a tra b a jé e n d ife re n te s fo rm a to s (lín e a q u e m a n te n g o e n la a c tu a lid a d ). C o n g ru p o s g ra n d e s: T x a n tx a n g o rr i, A z a la , T x a n b e la ,... y c o n g ru p o s m á s re d u c id o s c o m o S u s tra ia k , o fre c ie n d o c o n c ie r to s d id á c tic o s s o b re la m ú s ic a p o p u la r v a s c a , c o n el g ru p o d e d u lz a in e r o s , c o m o a lb o k a ri, tx is tu la ri, e tc . C o n el g ru p o S u s tra ia k d e s d e 1971 h a s ta 1 9 7 4 , c o n la tx a r a n g a T x a n tx a n g o rr i d e s d e 1973 h a s ta 1980, c o n el g ru p o A z a la d e s d e 1979 a 19 8 4 y p o s te rio rm e n te c o n lo s g ru p o s T x a n b e la y E ltz e g o r, c o n el g ru p o d e X a b ie r A m u riz a , c o n g ru p o s d e D u lz a in a , A lb o k a , tx itu la ris , tx a ra n g a , g ru p o d e trik itix a y ta m b ié n en s o lita rio . E s a é p o c a te n ía c o n lo s d if e re n te s g ru p o s e n to m o a o c h e n ta a c tu a c io n e s c a d a a ñ o . L a m a y o ría d e e lla s e n lo s p u e b lo s c e rc a n o s , o tr a s e n d is tin ta s c o m a rc a s d e E u sk a l H e rria , y a lg u n a s m á s , e n p u e b lo s y c iu d a d e s m á s a le ja d o s d e n u e s tro á m b ito g e o g rá fic o . U n a a m p lia r e la c ió n d e a c tu a c io n e s , d e m a s ia d o e x te n s a p a ra p o d e r in c lu irla e n e s ta p u b lic a c ió n . H a n sid o c ie n to s d e c o n c ie rto s y a c tu a c io n e s , im p o s ib le s d e d e ta lla r p o r fa lta d e e s p a c io . A m o d o d e e je m p lo , m i a g e n d a c o n s ta ta q u e e n el a ñ o 1985 o f re c í 55 c o n c ie r to s y e n el a ñ o 198 6 fu e ro n 6 6 la s a c tu a c io n e s e n la s q u e p a rtic ip é d ire c ta m e n te . C o n c ie rto s y a c tu a c io n e s d e to d o tip o : S e m a n a s C u ltu ra le s , F e stiv a le s d e M ú s ic a , F ie sta s L o c a le s , H o m e n a je s , C o m p a rs a s d e G ig a n te s y C a b e z u d o s , R o m e ría s , D ia n a s m a tin a le s . E d ic io n e s d e “ K ilo m e tro a k ” e n fa v o r d e la s Ik a s to la s ( A ra b a E u s k a ra z , I b ila ld ia k , H e rri U rra ts , N a f a r ro a O in e z ), la “ K o rrik a ” o r g a n i z a d a p o r A E K , e tc . P o r c ita r a lg u n a s d e m is a c tiv id a d e s e n a q u e lla é p o c a , d e ta llo a c o n tin u a c ió n a lg u n a s d e la s a c tu a c io n e s m á s sig n ific a tiv a s: - A ñ o 1982; c o n e l g ru p o A z a la e n e l F estiv al In tern ac io n a l d e M ú s ic a e n V ilanova y la G eltru (C atalu ñ a). - A ñ o 19 8 4 : a c tu a m o s c o n el T río X a b ie r A m u r iz a e n la p ris ió n d e m u je re s d e Y e se ría s e n M a d rid en e l fe stiv a l d e m ú s ic a o rg a n iz a d o d e n tr o d e l p r o g ra m a d e f e s te jo s d e la c á rc e l.

- A ñ o 19 8 4 : G ir a p o r la A le m a n ia O c c id e n ta l c o n e l G r u p o T x a n b e la e n la q u e o f re c im o s u n to ta l de o n c e c o n c ie rto s : B e rlin . L e ip z ig , W eim ar, D re sd e ,... - 19 8 5 : c o n c ie rto d e l g ru p o T x a n b e la e n M a d rid o rg a n iz a d o p o r la R a d io 3 q u e p o s te rio rm e n te se e m i tió r a d io fó n ic a m e n te . - A ñ o 19 8 5 : A c tu a c io n n e s c o n el g r u p o E ltz e g o r e n F ra n c ia , e n la s lo c a lid a d e s d e A rb o n a y P au. - A ñ o 19 8 5 : C o n c ie rto c o n el g r u p o T x a n b e la e n la P la z a M a y o r d e S a la m a n c a . - A ñ o 19 8 6 : C o n c ie rto c o n el g r u p o T x a n b e la e n P arís. - A ñ o 1987: G ira c o n el g r u p o E ltz e g o r e n F la n d e s . U n p r im e r c o n c ie rto e n la c a te d r a l d e A m b e re s y e l se g u n d o el la U n iv e rs id a d d e d ic h a c iu d a d . - A ñ o 19 8 7 : A c tu a c ió n c o n el g r u p o T x a n b e la f re n te a la p ris ió n d e H e rre ra d e la M a n c h a a n te m ile s d e p e r s o n a s q u e a c u d ie ro n a la cita. - A ñ o 198 8 : G ir a d e tre s c o n c ie r to s c o n el g r u p o E ltz e g o r e n S u iz a . E n la c a d e n a d e T V d e la z o n a s u r o f re c im o s u n a e n tre v is ta c o n u n a b re v e a c tu a c ió n p o s te rio r e n d ire c to . - A ñ o 1989: P a rís, a c tu a c ió n c o n n u e s tro s in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v a s c a e n e l g ra n fe stiv a l o r g a n iz a d o p o r “ R a d io P a y s ” . - A ñ o 19 9 0 : G r u p o T x a n b e la , a c tu a c ió n e n e l F e stiv a l In te rn a c io n a l d e M ú s ic a e n F in is te r re (B re ta ñ a ) y p o s te rio r g ir a d e tre s c o n c ie rto s . A c tu a c ió n e n la C a s a d e N a v a rra d e B a rc e lo n a . - A ñ o 1991: C o n c ie rto e n J e re z d e la F ro n te ra d e l g r u p o T x a n b e la c o n m o tiv o d e la p r o g ra m a c ió n m e n su a l d e m ú s ic a d e la lo c a lid a d . P a rtic ip a c ió n e n e l F e stiv a l In te rn a c io n a l d e F lo k d e T o rre la v e g a ( C a n ta b ria ). - A ñ o 199 3 : a c tu a c ió n e n e l F e stiv a l In te rn a c io n a l d e M ú s ic a d e V ic (C a ta lu ñ a ) c o n e l c o n c ie rto “ E g u r ra r e n o r p o tik d a t o r . . q u e o f re c im o s c o n e l g ru p o “ J o x a n G o ik o e tx e a y J u a n M a ri B e itr a n ” . - A ñ o 199 4 : C o n c ie rto d e l g r u p o “ J o x a n G o ik o e tx e a y J u a n M a ri B e itr a n " c o n “ E g u rra re n o r p o tik d a to r...” e n la p r e s tig io s a s a la d e c o n c ie r to s S a n J u a n E v a n g e lis ta d e M a d rid y C o n c ie rto d e T x a la p a r ta e l se g u n d o e n el fe s tiv a l d e M ú s ic a “ U r b a n e a b o rig in a le ” d e B e rlín .

* Colecciones de instrumentos de música popular, biblioteca, fonoteca y materiales del archivo de imágenes A m i ju ic io , h a n sid o d o s lo s fru to s p rin c ip a le s o b te n id o s d e la a ctiv id a d d e sa rro lla d a a trav és d e c o n c ie r to s, cu rsillo s y co n fe re n c ia s: d e u n a p a n e d a rm e la p o sib ilid a d d e d iv u lg a r y tra n sm itir a m i e n to rn o to d o lo q u e y o h e id o a p re n d ie n d o e n e s ta la rg a e ta p a d e tra b a jo y e n se g u n d o lu g a r c o n s ta ta r q u e lo s in g re so s e c o n ó m ico s o b te n id o s d e to d a e s a a c tiv id a d h a n sid o la fu e n te d e fin a n c ia c ió n q u e h a h e c h o p o sib le la ad q u isic ió n y re c o p ila c ió n d e c a s i to d o s lo s m a te ria le s q u e e n la a c tu a lid a d se e n c u e n tra n re c o g id o s e n m is co leccio n es. C o n tin u a n d o c o n e l p r o c e s o d e r e c o p ila c ió n in ic ia d o e n a ñ o s a trá s , c o n lo s in g re s o s o b te n id o s d u r a n te e s to s a ñ o s h e p o d id o a d q u ir ir g ra n p a rte d e l m a te ria l c o le c c io n a d o . C o n lo s in g re s o s o b te n id o s e n 1 9 8 0 y 1981 c o n e l g r u p o A z a la a d q u ir í e l ta m b o r d e c u e r d a s c o n o c id o c o m o “ d a n b u ría ” o “ ttu n ttu n a ” y ta m b ié n la s tx iru la s d e P ie rre E rre k a lt d e L a k a rri re s id e n te e n P o n ta q , c e r c a d e P au . (F o to N® 1, p ag . 4 3 : T x iru la y d a n b u ria fa b ric a d o s p o r P ie rre E rre k alte.)

T o d o el d in e r o o b te n id o e n la g ir a d e c o n c ie r to s c o n e l g r u p o T x a n b e la p o r tie r ra s d e A le m a n ia lo in v e r tí e n la c o m p ra d e d is c o s , lib ro s e in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r. T e n ía m o s u n b u e n c a c h é , 1 5 .0 0 0 p e se ta s p o r a c tu a c ió n m á s “ d ie ta ” d ia r ia (q u e a p e n a s tu v im o s n e c e s id a d d e g a s ta r). P o r ta n to , u n o s in g re s o s c e rc a n o s a 2(H).(X)0 p e s e ta s d e e n to n c e s q u e in v e rtí e n su to ta lid a d e n la a d q u is ic ió n d e m a te ria l. R e c u e r d o b ie n q u e e n u n a d e la s lo c a lid a d e s d e la g ira , c o in c id im o s c o n el G ru p o d e D a n z a V asca U d a b e rri de T o lo sa. E s te G r u p o u tiliz a b a e l a u to b ú s p a ra s u s d e s p la z a m ie n to s y e n a q u e l m o m e n to m is a lf o rja s e s ta b a n re p le ta s d e m a te ria l y p a r a a lig e r a r la c a r g a r e c u r r í a J u a n M a ri U r ru z o la p a r a q u e tr a je s e e n su a u to o u s p a rte d e m i c a rg a . Y c o n to d o lo d e m á s q u e c o m p ré a p a r tir d e e s e d ía , tu v im o s s e rio s p r o b le m a s a la h o r a d e e m b a r c a r e n el a v ió n .

R e c u e rd o m u y b ie n c ó m o c o n e l d in e r o d e lo s c u a r e n ta c o n c ie r to s c o n T x a n b e la a d q u ir í e n 1985 e l z a r ra b e te d e l C o n s e rv a to rio d e T o lo u s e p o r el q u e p a g u é a s u p r o p ie ta rio u n to ta l 1 5 .0 0 0 f ra n c o s fra n c e s e s . (F o to N ° 1, p ag . 4 4 : Z a rra b e te c o m p ra d o e n T olouse.)

Y e n 1988 c o n lo s in g re so s o b te n id o s e n la g ira d e c o n c ie r to s o r g a n iz a d o s p o r la “C a ix a ” e n C a ta lu ñ a y M a llo rc a , c o m p ré e n E s te lla u n v ie jo “ o rg a n illo ” d e c a lle , c o n c a r r o in c lu id o , p o r e l q u e tu v e q u e a b o n a r la c a n tid a d 5 0 0 .0 0 0 p e s e ta s. P a r a p o d e r c o m p r a r la e n c ic lo p e d ia “T h e n e w G ro v e . M u s ic a l I n s tru m e n ts ” , e n e l a ñ o 199 4 a c u d í al F e stiv a l In te rn a c io n a l “ U r b a n e a b o r ig in a le ” d e B e rlín . M e lla m ó L o re n ç B a rb e r, m ú s ic o v a le n c ia n o , p a ra d e c irm e q u e lo s o rg a n iz a d o re s d e l F e stiv a l d e B e r lín e s ta b a n m u y in te re s a d o s e n n u e s tro c o n c ie rto , a lo q u e le r e s p o n d í q u e e s e m o m e n to e s ta b a m u y c e n tr a d o e n la o rg a n iz a c ió n d el C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r y q u e p r e fe ría q u e d a rm e a q u í tra b a ja n d o . N a d a m á s c o lg a r e l te lé f o n o m e v in o a la m e n te e s a in te re s a n te E n c ic lo p e d ia q u e u n o s d ía s a n te s tu v e la o p o rtu n id a d d e v e rla e n la F e r ia A rc o d e M a d rid . C o g í e l te lé fo n o in m e d ia ta m e n te y lla m é a L lo r e n ç p a ra p r e g u n ta rle p o r la c u a n tía a c o b r a r e n e l c o n c ie rto d e B e rlín . A lo q u e el m e re s p o n d ió : ¿ c u a n to q u ie re s c o b ra r? Y o le c o n c r e té la c ifra : 8 0 .0 0 0 p e s e ta s , y o tr o ta n to p a r a el o tro m ie m b ro d e l d ú o , a d e m á s d e l c o s to d e l v ia je y d e la e s ta n c ia (8 0 .0 0 0 p e s e ta s e r a lo q u e c o s ta b a la E n c ic lo p e d ia ). T ra s h a b la r c o n B e riín n o ta rd ó e n lle g a r la re s p u e s ta , m e r e s p o n d ió in m e d ia ta m e n te tra n s m itié n d o m e p le n a c o n f o rm id a d e n c u a n to a la s c o n d ic io n e s e c o n ó m ic a s . Y o n o m e lo p o d ía c reer. E n m i v id a h a b ía c o b r a d o ta l c a n tid a d d e d in e r o p o r u n só lo c o n c ie rto . E ra v ie rn e s , y tra s a c a b a r e l tra b a jo e s c o la r, e m p re n d im o s el v ia je . P a s a m o s to d a la n o c h e y g ra n p a r te d e l d ía v ia ja n d o . E l c o n c ie rto e s ta b a p r o g ra m a d o p a ra la s s ie te d e la ta rd e y n o s o tro s lle g a m o s a la s a la d e c o n c ie rto s a la s se is. L a a c tu a c ió n fu e to d o u n é x ito . A l fin a liz a r, la g e n te p u e s ta e n p íe a p la u d ió d u ra n te q u in c e m in u to s. S a lim o s d e n u e v o al e s c e n a r io p a ra o f re c e r u n b is la rg o , a lo q u e d e n u e v o r e s p o n d ió la g e n te c o n u n la rg o a p la u s o . T ra s f in a liz a r la a c tu a c ió n , c o b ra m o s el im p o rte e n e fe c tiv o y c a d a u n o s e q u e d o c o n s u p a rte . A d e c ir v e rd a d , m is p la n e s in ic ia le s c a m b ia ro n . E s ta n d o e n B e rlín , e l d ía sig u ie n te al c o n c ie rto , a c u d im o s al M u s e o d e B e rlín y e n la tie n d a d e l M u s e o e n c o n tr a m o s u n a c o le c c ió n d e L P s y C D s , c o n u n a r e c o p ila c ió n d e m ú s ic a p o p u la r d e l m u n d o e n te ro . M e c o m p ré la c o le c c ió n e n te r a y e n e llo se f u e to d o e l d i n e ro c o b ra d o . L a E n c ic lo p e d ia la c o m p ré e s e m ism o a ñ o c o n lo s in g re so s r e c a u d a d o s c o n e l g r u p o T x a n b e la e n lo s c o n c ie r to s d e n u e s tra g ir a p o r E u s k a l H e rria . D e e s a f o rm a , p o c o a p o c o , tr a b a ja n d o sin d e s c a n s o , e s c o m o h e id o c o m p le ta d o la s d iv e rs a s c o le c c io n e s d e in s tru m e n to s m u s ic a le s , b ib lio te c a , fo n o te c a y a rc h iv o d e im á g e n e s .

* Grupos de música en los que he participado durante estos años Gmpo Sustraiak, 1971-1974. J u n to c o n K e p a O s e s, m ú s ic o d e l g r u p o A rg ia , e n el a ñ o 1971 c re a m o s e l g r u p o “ S u s tra ia k ” c o n el o b j e tiv o d e p re s e n ta r, d iv u lg a r y d a r a c o n o c e r m ú s ic a e in s tru m e n to s p o p u la r e s d e E u s k a l H e rria . G r a c ia s a m i p r o c e s o d e a p r e n d iz a je p a r a to c a r d if e re n te s in s tru m e n to s y la e x p e r ie n c ia a d q u ir id a e n e l G r u p o A rg ia , n o r e s u ltó d e m a s ia d o c o m p lic a d o c r e a r el n u e v o g ru p o . D u ra n te a lg u n o s a ñ o s, m u c h a s salas, re c in to s y p la z a s d e E u sk a l H e rria fu e ro n te s tig o s d ire c to s d e n u e s tra s a c tu a c io n e s . (F o to N® 1. p ag . 4 5 : A c tu ac ió n o fre c id a en la P la z a E a so d e S an S e b a stián . Yo co n la a lb o k a y K epa c o n el pan d ero , c o n e l a co m p a ñ a m ie n to d e la fa m o sa P rim i E ro sta rb e . re sid en te en e l m ism o b a rrio d e A m ara. C on e sta m u je r h e to c a d o en c a n tid a d d e o c asio n e s.) (F o to N® 2, p ag . 4 5 : E l g ru p o S u stra ia k p re sen ta b a d ife re n te s e stilo s m u sic ale s e in stru m e n to s de m ú sic a p o p u la r a lo larg o y a n c h o d e la g e o g ra fía vasca. L a fo to a n te rio r nos m u e stra el g ru p o d e a lb o k a -p a n d ero , y en e sta v em o s el g ru p o d e d u lz a in a. E n p rim ero plan o , se p u e d e v er la tx a la p arta q u e será in te rp reta d a e n o tro m o m e n to d e l p ro g ram a .)

Txaranga Txantxangorri, 1973-1980. G r u p o d e d ic a d o a a m e n iz a r e l a m b ie n te d e c a lle . S ie m p re e n c o la b o r a c ió n c o n a g e n te s y g ru p o s s o c ia le s d e p u e b lo s y b a r rio s q u e tr a b a ja n e n d e f e n s a d e d iv e rs a s c a u s a s d e to d o tip o . E l e s p íritu , la filo s o f ía y la a c titu d d e e s te g r u p o e r a e u s k a ltz a le , d e iz q u ie r d a s y d e b a rn iz u n ta n to ro jillo . T o d o e llo tu v o b a s ta n te q u e v e r ta m b ié n a la h o r a d a r n o m b re al g ru p o . N o s g u s ta b a e l n o m b r e d e T x a n tx a n g o rri. A s o c ia d a ta m b ié n a la im a g e n d e l p á ja ro : g r u p o a le g re , c a n ta d o r, lig e ro ,... A d e m á s , “ tx a n tx a n ” e s e l s o n id o o n o m a to p é y ic o q u e id e n tific a la m ú s ic a y y a q u e la n u e s tra la d e d i c a m o s e n p ro d e u n a s o c ie d a d m á s ro ja , q u é m e jo r q u e a s o c ia r io s c o n c e p to s “tx a n - tx a n ” y “g o r ri” p a ra d a r v id a a T x a n tx a n g o rri. E n a q u e lla é p o c a e n to d a E u s k a l H e r ria y p r in c ip a lm e n te e n la s fie s ta s d e lo s p u e b lo s d e D o n o s tia y su e n to r n o se c e le b r a r o n m u c h a s c a m p a ñ a s y a c to s m u y r e la c io n a d o s c o n r e iv in d ic a c io n e s p o lític a s , s o c ia le s y e c o ló g ic a s e n la s q u e p a r tic ip á b a m o s c o n n u e s tra o f e rta m u sic a l. E n n u e s tro r e p e r to r io te n ía n p rio rid a d lo s te m a s m u s ic a le s d e lo s b a ile s p o p u la re s v a s c o s y al m a rg e n d e lo s in s tru m e n to s c o n lo s q u e to c a b a n e l r e s to d e tx a r a n g a s , n o s o tro s u tiliz á b a m o s la tx iru la y la d u lz a i n a c o m o in stru m e n to s o rig in a rio s d e m ú s ic a p o p u la r y q u e p ro p o rc io n a b a n a n u e s tro g ru p o u n c o lo rid o m u y e s p e c ia l.

Juan Mari Beitran - Juan Mari Urruzola dulzaineros, a partir de 1977. F u e e n 1 9 7 7 c u a n d o n o s a g r u p a m o s c o m o g r u p o d e d u lz a in e ro s . E s ta p a r e ja h a c o n ta d o c o n la c o la b o ra c ió n d e m u c h o s ta m b o rre ro s . P a rtic ip a m o s e n la s d ia n a s d e m u c h o s p u e b lo s , a c o m p a ñ a n d o a la s c o m p a rs a s d e G ig a n te s y C a b e z u d o s , a m e n iz a n d o b a ila b le s , a le g r a n d o lo s p a s a c a lle s n o c tu rn o s ,... S e a c tu ó c o n d ife re n te s n o m b re s e n c a d a c a s o ; D u lz a in e ro s d e G ip u z k o a , D u lz a in e ro s d e la C o s ta , D u l z a in e ro s d e H e m a n i,... y e n lo s ú ltim o s a ñ o s b a jo la d e n o m in a c ió n g e n é r ic a d e “ B e ltr a n - U rm z o la ” . A p a r tir d e 1 9 8 2 to c a m o s p a r a la c o m p a r s a d e G ig a n te s y C a b e z u d o s “ Itz u ru n ” d e D o n o s tia , ju n t o a la p a re ja g u ip u z c d u lz a in e r o s o a n a d e g ig a n te s . (F o to N " 1, p ag . 4 6 : A ñ o 1988 e n e l b a rrio E g ia d e San S eb astián : Ju an M ari B eitran , Ju a n M ari U rru z o la y C arlo s T orres.)

Grupo Azala. 1979-1983. Ju n to c o n v a rio s m ú s ic o s d e la tx a r a n g a T x a n tx a n g o rri d im o s v id a a l n u e v o g m p o d e “ fo lk ” v a s c o A z a la. L a m ú s ic a p a r a c o m p le ta r el r e p e r to r io d el g r u p o s e n u trió , p rin c ip a lm e n te d e m is tra b a jo s d e r e c o p i la c ió n d e m ú s ic a p o p u la r y d e l c a n c io n e r o p o p u la r v asco . R e c o rr im o s to d o s lo s r in c o n e s d e E u s k a l H e r ria e n u n a la rg a a n d a d u r a d e c in c o a ñ o s d e d u ra c ió n e n lo s q u e p a r tic ip é d ir e c ta m e n te e n la a c tiv id a d d e l g ru p o . (F o to N ° 1, p ag . 4 7 : G ru p o A z a la to c a n d o e n la P la z a d e la C o n stitu ció n d e D o n o stia e n e l añ o 1981.)

T a m b ié n a c tu a m o s f u e ra d el á m b ito g e o g rá fic o d e E u sk a l H e rria . C o n c re ta m e n te e n V ila n o v a y la G e l tru (C a ta lu ñ a ), c o n m o tiv o d e la e d ic ió n d e 1 9 8 2 d e l F e s tiv a l In te rn a c io n a l d e M ú s ic a P o p u la r (F o to N° 2. p ag . 47: C o n e l g ru p o A z ala e n V ilan o v a y G e ltru (C a ta lu ñ a) e n e l F estival In te rn a c io n a l d e 1982.)

E l a ñ o 1 9 8 3 . d e la m a n o d e la c a s a d is c o g rà f ic a IZ , g r a b a m o s e l L P titu la d o “A z a la ” d e l q u e se v e n d ie ro n m ile s d e c o p ia s .

Grupo Eltzegor, 1984-1989. U n a d e la s c a r a c te n s tic a s s in g u la re s d e e s te g m p o f o rm a d o p o r m ú s ic o s d e Ip a rra ld e y H e g o a ld e e ra e l d e s e r u n g m p o v o c a l. L a b a s e d e l g ru p o la c o m p o n ía l a p o lifo n ía c a n ta d a a c o m p a ñ a d a d e p ia n o y g u i ta r ra c o m o in s tm m e n to s p rin c ip a le s . E n fu n c ió n d e l c a r á c te r d e c a d a u n a d e la s c a n c io n e s , ta m b ié n s e to c a b a n e l tx is tu , la d u lz a in a , la f la u ta o e l c la rin e te , M i p a r tic ip a c ió n e n el g m p o c o n s is tía e n to c a r to d o s e s to s in s tru m e n to s .

A d e m á s d e p a r tic ip a r e n e s c e n a r io s m u y d iv e rso s d e to d a E u sk a l H e r ria y o tro s lu g a re s m á s a le ja d o s d e n u e s tra g e o g ra fía , p a rtic ip é to c a n d o e l tx istu , la d u lz a in a , la f la u ta y el c la rin e te e n d o s d e lo s d is c o s g ra b a d o s p o r el g r u p o E ltz e g o r: - 1 9 8 4 .- E b ih o tz . IZ ; I Z 2 0 8 . - 1 9 8 8 .- S a s itik s a sira . IZ ; IZ 281

Grupo Txanbela, ¡984-2000. E n d ic ie m b r e d e l a ñ o 1 9 8 3 , f ln a liz á m o s to d a s la s a c tu a c io n e s q u e e n e s a te m p o r a d a te n ía c o m p r o m e tid a s e l g r u p o A z a la , y e n e l a ñ o 1 9 8 4 d i lo s p a s o s n e c e s a r io s p a r a c r e a r u n n u e v o g r u p o . N o ta r d a m o s e n f o r m a r u n c u a r te to : I ñ a k i P e ñ a a c o r d e o n is ta , M . P ila r O tx o a d e E ib e v io lin is ta y c a n ta n te , J u a n tx o V illa lb a E tx a b e g u ita r r is ta , la u d is ta y c a n ta n te , y y o c o m o c u a r to m ie m b r o d e l g r u p o c o n m is p r o p io s in s tr u m e n to s . B a u tiz a m o s e l n u e v o g r u p o c o n el n o m b r e d e T x a n b e la y o f r e c im o s e l p r i m e r c o n c ie r to e n 1 9 8 4 e n la P la z a N u e v a d e V ito r ia e n la v ís p e r a d e S a n P ru d e n c io . E s e m is m o a ñ o o f re c im o s 2 7 c o n c ie r to s m á s , 16 d e e llo s e n E u s k a l H e r r ia y 11 e n la g ir a o r g a n iz a d a p o r c iu d a d e s d e A le m a n ia O r ie n ta l. P e río d o 1 9 8 4 -1 9 9 5 : F u e ro n c ie n to s lo s c o n c ie r to s q u e a lo la rg o d e e s o s d o c e a ñ o s o f re c im o s e n to d a E u s k a l H e rria (Ip a rra ld e -H e g o a ld e ) y m á s a llá d e n u e s tra g e o g ra fía , p e río d o e n q u e a d e m á s d e lo s c o n c ie r to s, g ra b a m o s tre s d isc o s: - 1 9 8 4 .-’T x a n b e l a ” . L P -K , IZ D isk e tx e a . R e f. IZ -2 0 6 . - 1 9 8 7 .- “ D o in u r ik d o in u ” ( T x a n b e la ). L P -K , IZ D isk e tx e a . R e f. IZ -2 6 5 . - 1 9 8 9 .- “ H ir u g a rr e n k o x k a n ” (T x a n b e la ). L P -K -C D , IZ D isk e tx e a . R e f. IZ -3 1 8 . E n el a ñ o 19 9 0 p a r tic ip a m o s e n e l F e s tiv a l In te rn a c io n a l “ 2. R e e n c o n tre I n te rn a tio n a le d e la C la r in e tte P o p u la ire ” d e B r e ta ñ a y la o rg a n iz a c ió n p u b lic ó u n c a s s e te c o n u n a se le c c ió n d e las a c tu a c io n e s d e to d o s lo s g ru p o s e n el q u e ta m b ié n s e in c lu y ó u n a p a rte d e n u e s tro c o n c ie rto (2. R IC P .K 0 3 ). T ra s la p u e s ta e n m a rc h a d e lo s tra b a jo s d e p re p a ra c ió n d el C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r e n O ia rtz u n y a n te s d e su in a u g u ra c ió n , e n el a ñ o 1997 g ra b a m o s “A rin -a rin k e ta n ” el c u a rto y ú ltim o d isc o d el g ru p o T x a n b e la . K D -K , I Z D isk e tx e a . IZ -4 8 8 .

Trío Xabier Amuriza. ¡983-1985. E n el a ñ o 1983 p a rtic ip é e n la g ra b a c ió n d e l d isc o “ H e rrik o p la z a n ” d e X a b ie r A m u riz a e n el q u e to q u é la d u lz a in a . F u e e n to n c e s c u a n d o X a b ie r m e p r o p u s o to m a r p a rte e n el n u e v o g ru p o q u e e s ta b a o rg a n iz a n d o p a ra c a n ta r e n p ú b lic o , p ro p u e s ta q u e y o a c e p te in m e d ia ta m e n te . E n s u in ic io el tr ío e s ta b a c o m p u e s to p o r X a b ie r A m u riz a c o m o c a n ta n te y p a n d e ro jo le , K e p a J u n k e ra c o n la trik itix a y J u a n M a ri B e itra n c o n la d u lz a in a . A l p o c o d e c o m e n z a r K e p a tu v o q u e d e ja r el g ru p o y le su s titu y ó el a c o rd e o n is ta Iñ a k i P eñ a. N u e s tra s a c tu a c io n e s e ra n u n ta n to e s p e c ia le s , c u a lq u ie r lu g a r e r a b u e n o y n o n e c e s itá b a m o s d e g r a n d e s e s c e n a rio s : e n la s c a lle s , p la z a s , ta b e rn a s ,... n o se a ju s ta b a n a u n fo rm a to e s ta n d a r. E n tre o tra s, o f re c i m o s a c tu a c io n e s e n e s ta s p o b la c io n e s : - E n la p ris ió n d e m u je re s d e Y e s e ría s e n M a d rid , 2 7 -0 5 -1 9 8 4 - G e tx o . Ib ila ld ia , 0 3 -0 6 -1 9 8 4 - L a z k a o , 1 0 -0 7 -1 9 8 4

Hermanos Astiasaran y Juan Mari Beitran trío, a partir de ¡984. L o s h e rm a n o s A s tia s a ra n y J u a n M a ri B e itra n f o rm a ro n tr ío p a ra to c a r c o n la f o rm a c ió n trik itix a -d u lz a in a , m u y a r ra ig a d a e n E u s k a l H e r ria d e s d e a n ta ñ o . O fre c ie ro n su p r im e ra a c tu a c ió n el a ñ o 1 9 8 4 e n lo s C a rn a v a le s d e T o lo sa. D u ra n te e s to s v e in tic u a tro a ñ o s , c o n a lg u n o s a ltib a jo s , e l g r u p o se h a m a n te n id o . E n tre o tra s m u c h a s a c tu a c io n e s , e l tr ío h a p a rtic ip a d o a n u a lm e n te e n la s fie s ta s d e S an M a rtín d e A m a s a . E se e r a n u e s tro d ía m á s la rg o d e a ñ o , y a q u e e m p e z a m o s a t o c a r a la s s e is d e la m a ñ a n a h a s ta la s tre s d e la ta r d e re c o rrie n d o to d o s lo s c a s e r ío s e n la fie s ta “o ila s k o - b iltz e a ” (re c o g id a d e l p o llo ) y d e s p u é s d e la c o m i d a e l “o ila s k o - jo k u a ” , a c o n tin u a c ió n b a ila b le s d e l a ta rd e c e r, p a ra a c a b a r d e s p u é s d e c e n a r c o n n u e s tra ú l tim a a c tu a c ió n , u n d ía c a s i in te rm in a b le .

G ra b a m o s u n a c in ta e n 19 8 6 c o n m u c h a s p ie z a s d e l re p e rto rio in icial. Y e n 199 7 u n a se g u n d a c in ta c o n la s p ie z a s q u e to c a m o s e n lo s e s tu d io s d e R a d io E u sk a d i.

Joxan Goikoetxea - Juan Mari Beltran, 1992-2000. D u r a n te e l c u rs o 1 9 8 5 -8 6 e n el q u e s e p u s o e n m a r c h a la M u s ik a - E s k o la d e H e rn a n i, s e c o n tr a tó a J o x a n G o ik o e tx e a c o m o p r o fe s o r d e a c o rd e ó n y a m í c o m o p r o fe s o r d e a lb o k a , d u lz a in a , tx a la p a r ta y tx istu . P ro n to s u rg ió e n tre n o s o tro s u n a a c titu d d e tra b a jo e n e q u ip o . F u e ra d e la s h o ra s d e c la s e y o v is ita b a su a u la y él v e n ía a la m ía y to c á b a m o s c o n ju n ta m e n te el r e p e r to r io d e d u lz a in a d e J u liá n R o m a n o o d e M o n tte , a d e m á s d e o tro s r e p e rto rio s d e tx is tu la ris , d e a lb o k a ris... P a ra e n to n c e s J o x a n y a u tiliz a b a in s tru m e n to s y n u e v a s te c n o lo g ía s m u s ic a le s y h a b ía r e a liz a d o v a rio s tra b a jo s d e e x p e r im e n ta c ió n p o r su c u e n ta , d e n tro d e la s d e n o m in a d a s “ n u e v a s m ú s ic a s ” . F u e e n e l c u rso 1 9 9 1 -1 9 9 2 c u a n d o n o s o tro s c o n la tx a la p a rta y é l c o n e l te c la d o y o tr a s e rie d e in s tru m e n to s e m p e z a m o s a e n s a y a r n u e v o s ritm o s y n u e v a s te n d e n c ia s . C in c o m e s e s d e s p u é s y d e n tr o d el p r o g ra m a d e la 6® E d ic ió n d e la T x a la p a rta F e s ta , p a rtic ip a m o s e n e l a p a rta d o “A c tu a c io n e s E s p e c ia le s d e l v ie rn e s: E L K A R L A N E A N 1.- G r u p o “N i e ta G u ” . P a rtic ip a n te s: T x a la p a rta ; S e rg io L a m u e d ra y X a b ie r A m i lib ia / P e rc u s ió n - I s a a c O ia rtz a b a l / G u ita rra - Iñ ig o M o n re a l. S A IA K E R A . - S in te tiz a d o r - J o x a n G o ik o e tx e a / T x a la p a rta - J u a n M a ri B e ltra n y J u a n m a V icen te. Z A L A N T Z A K E T A N .- M o n ta je ; T x a ro U n z illa y J u a n M a ri B e ltra n / P a rtic ip a n te s: D a n tz a ris - T x a r o U n z illa y J a io n e Z a p ia in , T x a la p a rta - S e rg io L a m u e d ra y X a b ie r A m ilib ia , A c o rd e ó n - J o x a n G o ik o e tx e a / V e s tu a rio y E s c e n o g r a f ía - IK A R O E n a q u é l c o n c ie rto e s tu v ie ro n p r e s e n te s p e rs o n a s d e l g ru p o S y n to ra m a d e E rr e n te r ia q u e se d e d ic a b a n a o r g a n iz a r y p r o m o c io n a r la n u e v a m ú sic a . E l g r u p o S y n to ra m a e r a p r o p ie ta rio d e u n a c a s a d e d is c o s c o n el se llo “ N O -C D R e c o rs ” . L a m ú s ic a d e n u e s tro c o n c ie r to le s p a r e c ió in te re s a n te y n o s so lic ita ro n q u e a la m a y o r b r e v e d a d p r e p a rá s e m o s u n r e p e r to r io p a ra la g ra b a c ió n d e u n d is c o c o n e s e e s tilo p ro p io n u e s tro . A te n d ie n d o a su p e tic ió n , e n el a ñ o 1 9 9 3 , J o x a n G o ik o e tx e a y J u a n M a ri B e ltra n g ra b a m o s c o n e l tí tu lo d e “ E g u rra re n o rp o tik d a to r...” b a jo la r e fe re n c ia N O -C D 04. D u r a n te lo s o c h o a ñ o s d e a c tiv id a d d e l g ru p o o f re c im o s c a n tid a d d e c o n c ie r to s y tra s el d e 1 9 9 5 , y a e n e l a ñ o 1998, g r a b a m o s n u e s tro s e g u n d o y ú ltim o d is c o titu la d o “ B e ti ttu n -ttu n ” .

• Discos producidos y films grabados en aquellos años (1971-1995) Discos. 1 9 7 7 .' “ M o s e n B e rn a rt E tx e p a re -1 5 4 5 ” . C o n el g r u p o O s k o rri. L P -K . R e f. C B S 5 8 2 4 7 9 . 1 9 8 3 .'" A z a la ” . L P -K , I Z D is c o g rà fic a . R e f. IZ -1 8 4 . (F o to N° 1, p ag . 50: D isc o “A z ala ” de! g ru p o A z ala .)

1 9 8 3 .- “ H e r rik o p la z a n ” . X . A m u riz a . L P -K . R e f. IZ -1 9 0 . 1 9 8 4 .- “ T x a n b e la ” . L P - K , I Z D is c o g rà fic a . R e f. IZ -2 0 6 . ( F o to N ° 2 , p ag . 50: P rim e r d is c o d e l g ru p o T x a n b e la , 1984.)

1 9 8 4 .- “ E b ih o tz ” . G r u p o E ltz e g o r. L P -K . R e f. IZ 2 08. 1 9 8 5 .- “ E u s k a l H e r rik o S o in u T re s n a k ” . L P -K -C D . I Z D isc o g rà fic a . R e f. IZ -2 1 7 . E l p ro y e c to “ In stru m e n to s d e E u sk a l H e rria ” te n ía d o s p a rte s o v ersio n es: la p rim e ra c o n la s g ra b a c io n e s c o m p u e s ta s c o n m ú s ic a y v o c e s d e c a d a u n a d e la s p ie z a s . E s ta p a rte se p u b lic ó e n fo r m a to c a s s e te y d is c o L P ( p o s te r io rm e n te ta m b ié n e n fo rm a to C D ). Ju n to a la p r im e ra se h iz o o tr a v e rs ió n f ilm a d a y p u b lic a d a e n v íd e o fo rm a to V H S . (F o to N° 1, p ag . 51 : E u sk a l H e rrik o S o in u T resnak: LP, C assete , C D .)

1 9 8 7 .- “ D o in u rik d o in u ” ( T x a n b e la ). L P -K , I Z D isc o g rà fic a . R e f IZ -2 6 5 . (F o to N® 2, p ag . 51 : S e g u n d o d isco d e l g ru p o T x a n b e la , “ D o in u rik d o in u ” .)

1 9 8 7 .- “J o e ta h a u ts i” . T a p ia y L e tu ria . L P -K . R e f. E L K -1 4 7 . 1 9 8 8 .- “ S a s itik s a s ir a ” . G r u p o E ltz e g o r. L P -K . R e f. IZ 2 8 1 . 1 9 8 9 .- “ H iru g a rre n k o x k a n ” ( T x a n b e la ). L P -K -C D , I Z D is c o g rà fic a . R e f. IZ -3 1 8 . (F o to N° 1, p ag . 5 2 : “ H iru g a rren K o x k an ” d isco d e l g ru p o T x a n b e la .)

1 9 9 0 .- F e stiv a l In te rn a c io n a l “ 2. R e e n c o n tre I n te rn a tio n a le d e la C la r in e tte P o p u la ire ” . G r u p o T x a n b e la y o tro s p a r tic ip a n te s e n e l F e stiv a l (2. R IC P . K 03). 1 99 1 .- “ E u s k a ra z b iz i” . N a fa rro a O in e z 1991. A d e m á s d e p r e p a r a r la c a n c ió n d e d ic h a E d ic ió n , fu i re s p o n s a b le d e la g r a b a c ió n d e l c a s s e te d e la e d ic ió n y m ú s ic o p a rtic ip a n te . 1 9 9 2 .- “A ra b a E u s k a r a z 1 9 9 2 ” . K . T o m e p a rte c o m o tx a la p a r ta ri e n la g r a b a c ió n d e l a c a n c ió n d e e s a e d ic ió n . 1 9 9 3 .- “ E g u rra re n o rp o tik d a to r... (J. G o ik o e tx e a -J u a n M . B e itra n ) C D . N O - C D 04.

Filmaciones publicadas. E n e l a ñ o 1 9 7 6 v io la lu z la p e líc u la A Z A L D O I N U A K . T ra s la r e c o g id a d e in fo rm a c ió n e in v e s tig a c ió n e fe c tu a d a e n Irib a s re la c io n a d a c o n e l s u n p riñ u a (o b o e p a s to ril) y la tx u lu b ita ( s ilb a to ), p e n s é q u e m e r e c ía la p e n a film a rlo y g u a r d a r e l tra b a jo e n im á g e n e s . E n a q u e lla é p o c a f o rm a b a p a rte d e l g ru p o “ M ú s i c a C o n te m p o r á n e a ” c r e a d o p o r R a fa e l R u iz B a le rd i y c u a n d o p r e s e n té la ¡d ea e n el g ru p o , fu e e l m ism o R a fa q u ie n p u s o lo s m e d io s n e c e s a rio s p a ra m a te r ia liz a r la id e a . A s í p u e s , b a jo e l s e llo d e A g e r F ilm s y c o n J o s é A n g e l R e b o lle d o c o m o d ir e c to r r o d a m o s y e d ita m o s , e n fo rm a to d e 16 m m , e l film titu la d o “A zal d o in u a k ” d e 1 3 ’ y 2 1 ” d e d u ra c ió n . 1984. E H S T V Í D E O . T al c o m o s e h a in d ic a d o a n te rio rm e n te , el p r o y e c to In s tru m e n to s M u s ic a le s d e E u sk a l H e r ria te n ía d o s a p a r ta d o s o v e rsio n e s d ife re n c ia d o s : U n o , g r a b a c io n e s s o n o ra s , p u b lic a d a s e n d is tin to s fo rm a to s ; d is c o s L P, c a s s e te s y C D s . D o s , F ilm a c io n e s e f e c tu a d a s c o n lo s m ú s ic o s q u e p a rtic ip a ro n e n e s e p r o y e c to y q u e p o s te rio r m e n te s e d ie r o n a c o n o c e r e n s o p o rte v íd e o V H S . E s ta se g u n d a v e rsió n , a d e m á s d e o f re c e r m ú s ic a p ro p ia m e n te d ic h a , o f re c ía ta m b ié n o tro s a s p e c to s in te r e s a n te s s o b re lo s in s tru m e n to s y lo s m ú s ic o s q u e p a r tic ip a ro n e n la f ilm a c ió n v íd e o s. (F o to N° 2, p ag . 52: V ersión re c o g id a e n v íd e o del p ro y e c to In stru m e n to s M u sic a le s d e E u sk a l H erria.)

• D o c u m e n to s p u b l i c a d o s e n e s te p e r í o d o (1 9 7 1 -1 9 9 5 ) L o s tra b a jo s d e re c o p ila c ió n re a liz a d o s d u ra n te e s o s a ñ o s e n to m o a la m ú s ic a e in stru m e n to s p o p u la re s, ta m b ié n tu v ie ro n su re fle jo e n d iv e rso s so p o rte s e sc rito s. E n e s te a s p e c to , c a b e d e s ta c a r la in fo rm a c ió n r e c o g id a so b re los ‘s u n p riñ u a k ’ d e lo s p a s to re s y d e la s tx u lu b ita s (silb a to s) d e lo s n iñ o s d e la z o n a d e L a rra u n , a s í c o m o d e la s m e lo d ía s p o p u la re s y d e las d a n z a -ju e g o s d e d ic h a z o n a y la in fo rm a c ió n re c o p ila d a d e a s p e c to s d ire c ta m e n te r e la c io n a d o s c o n in stru m e n to s y m ú s ic a p o p u la r v asca, fie sta s lo c a le s, d u lz a in a y tx a la p a rta . A c o n tin u a c ió n , u n a b re v e d e s c rip c ió n d e a lg u n o s d e lo s d o c u m e n to s e d ita d o s e n a q u e llo s años: (1 9 7 8 ):

Azal doiñuak: Sunpriñu eta Txulubite. C u a d e rn o s d e E tn o lo g ía y E tn o g r a f ía d e N a v a rra , n° 29 p á g . 3 4 9 -3 6 2 . In s titu c ió n P rín c ip e d e V ian a. P a m p lo n a .

(1 9 8 5 ):

Euskal Herriko Soinu tresnak. IZ D is c o g rà fic a . S a n S e b a s tiá n . IZ . C u a d e rn o 2 1 7 -D .

(1 9 8 5 ):

De la música callejera al espectáculo. A n u a rio A rg ia 1985.

(1 9 8 7 ):

Doinu zaharren inguruan. ¡ribas. S e c c ió n d e M ú s ic a d e la U E U : B ilb a o 1990

(1 9 8 8 ):

Txalaparta. C u a d e rn o s d e E tn o lo g ia y E tn o g r a f ía d e N a v a rra , n° 5 2 p á g . 4 1 9 -4 3 9 , P a m p lo n a .

(1 9 8 9 ):

Txalaparta. E n “A u r re r a B e g ira ” , p á g . 1 8 1 -2 0 6 S e c c ió n H e d a 5. U n iv e rs id a d V asca d e V era n o . B ilb a o .

(1 9 9 1 ):

Gipuzkoako Dultzaina-La Dulzaina en Gipuzkoa. C u a d e rn o s d e S e c c ió n . F o lk lo re .- n® 4 . p ág .

(1 9 9 1 ):

Maurizio Elizalde musikari herrikoia. R e v is ta T x is tu la ri, n ú m e ro 148.

1 8 5 -2 3 2 . E u s k o Ik a sk u n tz a . S a n S e b a s tiá n .

(1 9 9 4 ):

Festei Buruzko Inkesta-lana Gipuzkoako Kostaldean. C u a d e rn o s d e S e c c ió n . F o lk lo re .- n" 5. p á g . 9 -8 5 , E u s k o Ik a s k u n tz a . S a n S e b a s tiá n .

(1 9 9 4 ): Cancionero Vasco P Donostia. (I, II, III, IV .). D o n o s tia . E u s k o Ik a s k u n tz a . E d ito r: A ita J o rg e R ie z u . C o la b o ra d o re s : J u a n M a ri B e itra n , C la u d io Z u d a ire . ( 1 9 9 5 ): Euskal soinu-tresna herrikoien zabalkundea Hezkuntza Sarean. X II C o n g r e s o d e E u s k o I k a s k u n tz a . G a s te iz . (1 9 9 5 ): Silla-Dantza etaAlm ute-D antza, Iribesko bi dantza-joku. S u k il, C u a d e rn o s d e C u ltu ra T ra d i c io n a l 1. P a m p lo n a ,

* Recopilaciones de música popular. Grabaciones acústicas. A p a r tir d e lo s a ñ o s 1 9 6 8 -1 9 7 0 e n m u c h o s p u e b lo s y r in c o n e s , y d e la m a n o d e m u c h o s in fo rm a d o re s , h e c o n s e g u id o re c o p ila r g ra n c a n tid a d d e in fo rm a c ió n . H a n sid o in n u m e r a b le s lo s c o la b o r a d o r e s q u e m e h a n a y u d a d o e n e s a ta re a , p e ro e n tre to d o s m e re c e u n a m e n c ió n e s p e c ia l K a rlo s G a ra ia ld e , n a tu ra l d e Id iaz a b a l, p e ro re s id e n te e n S a n S e b a s tiá n , D u r a n te la d é c a d a d e lo s o c h e n ta m e a c o m p a ñ ó a m u c h o s lu g a re s c o n la c á m a r a d e f o to s y la g r a b a d o r a al h o m b ro .

Usurbil, 1971. C o n lo s d u lz a in e ro s P a u lo S a g a m a y J o s é S a g a rd ia d e U s u rb il, g ra b a m o s to d o su re p e rto rio .

Iribas, 1973. D e J u a n B a u tis ta L a s a rte o b tu v e in fo rm a c ió n g e n e ra l s o b re e l ‘s u n p riñ u ’ y la ‘tx u lu b ita '. C ó m o y c u á n d o s e fa b ric a b a el s u n p riñ u . c u á n d o s e to c a b a , q u ié n e s lo to c a b a n , e l p o r q u é y e l p a ra q u é ,.. Y p u d e c o n o c e r ta m b ié n c ó m o se f a b ric a b a n la s tx u lu b ita s ( s ilb a to s ) q u e e ra n ju g u e te s s o n o r o s p a ra n iñ o s , a s í c ó m o c u á n d o , d ó n d e y c ó m o se to c a b a n . (F o to N ° 1, p ag . 54: Irib as, 197 3 . J u a n to a Ju an B au tista L a sa rte a p re n d ie n d o c ó m o se h a c e n las tx u lu b ita s y su n p riñ u s.)

Iribas, 1974. C o in c id ie n d o c o n lo s d ía s d e lu n a c r e c ie n te d e m a y o , m e a c e rq u e a Irib a s c o n u n o b je tiv o m u y c o n c re to . N o d is p o n ía d e n in g u n a g r a b a c ió n in te r p re ta d a c o n ‘s u n p r iñ u s ’ re c ie n h e c h o s , q u e fu n c io n a b a n b ien y c o n e s a p r e te n s ió n a c u d í a I rib a s . C e rc a d e A itz a rre ta , r e c o g í lo s v a ra s d e a v e lla n o n e c e s a r ia s p a ra la f a b ric a c ió n d e su p riñ u s . M o n té m i ta lle r y e s tu d io d e g r a b a c ió n e n la b o r d a M a rtik o n e a d e Irib a s . A llí m is m o , c o g ía u n o d e lo s p a lo s , e x tra ía la tir a d e c o r te z a , m o n ta b a e l ‘s u p r iñ u ’ y si e l s o n id o e r a b u e n o , g r a b a b a tre s o c u a tr o to q u e s y a s í s u c e siv a m e n te ; n a d a m á s a c a b a r u n s u n p riñ u q u e f u n c io n a ra b ie n , p ro c e <ier a g rab ar. (F o to N ° 2, p ag . 54: P o r la z o n a d e A itz a rre ta d e Irib as, p re p a ra n d o su n p riñ u ak ,)

L a s g r a b a c io n e s e f e c tu a d a s e n I rib a s s o n las q u e m á s ta rd e u tilic é e n e l d isc o y v íd e o d e l p r o y e c to I n s tr u m e n to s M u s ic a le s d e E u s k a l H e r ria y q u e p o s te rio rm e n te h a n sid o u tiliz a d o s p o r E T B c o m o e n tr a d illa a c ú s tic a d e s u p u b lic id a d in s titu c io n a l, s o n so n id o s q u e se h a n p o p u la r iz a d o a lo s la rg o d e lo s a ñ o s . D i c h a s g r a b a c io n e s ta m b ié n f u e ro n u tiliz a d a s p o r el g r u p o N e g u G o r ria k e n e l p r im e r c o r te d e la p ie z a titu la d a “ S a r re r a ” , c o r re s p o n d ie n te a l d is c o “ G u re J a rr e r a ” . (F o to N° 1. p ag . 55: Irib as, 1974. E n M artik o n e , g ra b a n d o c o n lo s nuevos s u n p riñ u a k p re p a ra d o s e n la b o rd a .)

A l o b s e rv a r e s ta f o to g ra f ía r e c u e r d o m u y b ie n c ó m o sig u ie n d o lo s c o n s e jo s d e l c in e a s ta F e r n a n d o L a tT ukert, c o m p r é e l m o d e lo d e g r a b a d o r a p ro fe s io n a l m a r c a U H E R q u e s e u tiliz ó e n e l r o d a je d e l a p e líc u la A m a L u r ” . T e n ía m u y c la r a la n e c e s id a d d e re a liz a r g ra b a c io n e s d e c a lid a d y q u e lo r e c o p ila d o s e c o n s e rv a ra e n u n s o p o r te c o n g a r a n tía to ta l. T e n ía c la ro q u e a la h o r a d e a d q u ir ir la g ra b a d o ra n o d e b ía d e r e p a r a r ta n to e n su p r e c io p e r o s í e n la c a lid a d y se g u rid a d d e l p ro d u c to . S e g u ra m e n te , e s ta fu e la p rim e ra g r a b a c ió n q u e h ic e c o n la n u e v a g ra b a d o ra .

Maulé, 1974. E n e s e a ñ o y e n la M a s k a r a d a c e le b r a d a e n M a u lé , g r a b é to d a la m ú s ic a y c a n c io n e s d e e s ta s in g u la r p ie z a te a tra l.

Baiona, 1974. E n el a ñ o 1 9 7 4 a c u d í al M u s e o V asco d e B a io n a p re v ia c ita c o n J e a n H a ritx e la r D ire c to r d el m u s e o c o n la id e a d e c e d e r al m u s e o a lg u n o s e je m p la re s d e ‘s u n p r iñ u s ’ y ‘tx u lu b ita s ’ p r e p a ra d o s e n Irib a s . A p ro v e c h a n d o la v isita , J e a n H a r itx e la r m e p r e s e n tó a M a n e x P a g o a , s u b d ir e c to r d e l M u s e o y p r e s tig io s o c a n ta u tor. J u n to a M a n e x h ic im o s u n r e c o rrid o p o r la fo n o te c a d el M u s e o y v ie n d o lo in te re s a n te d e l te m a , le p e d í a u to riz a c ió n p a ra d e f o rm a p e r ió d ic a a n a liz a r su s c o n te n id o s . E n B a io n a c o n s e g u í m u c h o m á s d e lo q u e in ic ia lm e n te p re te n d ía . T u v e p e rm is o p a ra a n a liz a r to d o el m a te ria l y c o p ia r lo q u e c o n s id e ra ra d e in te ré s. Y e s e f u e e l c o m ie n z o d e u n a c o le c c ió n m u y e s p e c ia l d e m ú s ic a p o p u la r. A s í p u e s , lo s sá b a d o s a c u d ía al M u s e o V asco d e B a io n a y c o n la c o la b o ra c ió n d e M a n e x P a g ó la , e m p e c é a c o p ia r g ra b a c io n e s d e m ú s ic a p o p u la r v a s c a . P a ra e llo u tiliz a b a u n a p a ra to c o m p a c to d e d isc o y c in ta q u e m e p re s tó A n tto n E lo s e g i q u e e n su c o n d ic ió n d e r e fu g ia d o p o lític o v iv ía m u y c e r c a d e B a io n a . N o r e c u e rd o c o n p r e c is ió n d u ra n te c u á n to s sá b a d o s e s tu v e e n el M u s e o d e B a io n a . A v e c e s e n jo r n a d a d e m a ñ a n a y o tra s v e c e s m a ñ a n a y ta rd e . G r a b a n d o lo s c o n te n id o s m u s ic a le s y re c o g ie n d o m a n u a lm e n te la in fo rm a c ió n e s c rita o f o to c o p ia n d o la e n e l m is m o M u s e o . E s a s í c o m o c o p ié la c o le c c ió n “ K a n tu z " d e d is c o s a n tig u o s p u b lic a d o s p o r e l M u s e o d e B a io n a , a s í c o m o K a n to re -b e rri P a rise k o x ib e ro ta rra k , E tc h a u n -B a rk o c h e e k h a n to ria k , K a ik u , M u tc h ik u a k S a u t b a s q u e O r q u e s ta C h a m p io n , A g o u r C h ib e r o a , C h a n ts p o p u la ire s b a s q u e s , U rz o z u ria , B e rte r re c h de E tc h a h o u n P a sto ra le b a sq u e , P a sto ra le Je a n e d ’A re , M a y a n a - H egi y Z azp i ja o u z ia k - O s ta le rsa , e n tre o tro s. E n e s te c o n ju n to d e v ie ja s g ra b a c io n e s c o p ia d a s se p u e d e e n c o n tr a r un in te re sa n te te s o ro , a m p lio y ric o d e c o n te n id o s (F o to N ° I , p ag . 56: P rim e r n ú m e ro d e la c o le cc ió n 'K a n tu z ’ d e l M u se o V asco d e B aio n a.)

Luzaide. ¡975. E n e s te p u e b lo n a v a rro g ra b é e l r e p e r to r io d e D a n z a s d e L u z a id e , in te rp re ta d a p o r e l g ru p o d e m ú s ic a q u e a c tu a b a e n la lo c a lid a d .

¡ribas, 1976. C o m o p a rte d e l m a te ria l p a ra la p e líc u la “A z a l D o in u a k ” , g ra b a m o s las e n tre v is ta s re a liz a d a s a J. B . L a s a rte , J. B . I rib a rre n y M . N o g e r a q u ie n e s n o s in fo rm a ro n s o b re e l s u n p riñ u y la tx u lu b ita .

¡977, ¡ribas C o n J u a n B a u tis ta L a s a r te c o n tin u é re c o p ila n d o in fo rm a c ió n s o b re c o s tu m b r e s p o p u la r e s d e la z o n a d e L a rra u n . P a sto re s y su n p riñ u s , n iñ o s y tx u lu b ita s , In g u ru tx o ,... (F o to N° I, pag. 57: Irib as, 1977. C o n Ju a n B au tista L a sarte en la e n tra d a d e su ca.sa.)

T ra s e l la rg o p r o c e s o d e re c o g id a d e in fo rm a c ió n e n to m o al ‘s u n p r iñ u ’ y la ‘tx u lu b ita ’, e n e s a s fe c h a s p u b liq u é m i p r im e r a rtíc u lo s o b re el te m a : A zal doinuak: Sunpriñu eta Txulubiie. C u a d e rn o s d e E tn o lo g ía y E tn o g ra fía d e N a v a rra , n “ 2 9 , I n s titu c ió n P rín c ip e d e V ian a. 1978. P a m p lo n a . (F o to N ° 2, p ag . 5 7 : Irib as, 1977. P rep a ra n d o 's u n p riñ u a k ’.)

Donostia. ¡977. E n to d o e s te p ro c e s o d e g ra b a c ió n d e m ú s ic a p o p u la r, p e rió d ic a m e n te ta m b ié n g ra b a b a m ú s ic a d e o tra s la titu d e s , sin q u e p a ra e llo tu v ie r a q u e d e s p la z a r m e d e m a s ia d o . E n el a ñ o 197 7 c o n c re ta m e n te , a p ro v e c h é la e d ic ió n d el “ V. F e s tiv a l I n te rn a c io n a l d e F o lk lo re d e S a n S e b a s tiá n ” q u e se c e le b ró e n D o n o s tia . E n d ic h o F e stiv a l tu v e la o p o r tu n id a d d e g r a b a r re p e r to r io s m u s ic a le s p e rte n e c ie n te s a o tro s p u e b lo s y c u ltu ra s: T o m a ro n p a rte e n el m is m o , g ru p o s d e A n tilla s , G re c ia , A ra g ó n , P o lo n ia , C a lifo rn ia , A rm e n ia , P o rtu g a l, N o rm a n d ia , T ú n e z , S e n e g a i, Ita lia y R u m a n ia . E s te tip o d e fe stiv a le s b r in d a n u n a b u e n a o p o rtu n id a d

p a ra c o n o c e r m ú s ic a e in s tru m e n to s m u s ic a le s d e p rá c tic a m e n te to d a s la s p a r te s d e l m u n d o y e n la a c tu a lid a d so n ta m b ié n u n a b u e n a fu e n te d e in fo rm a c ió n . (F o to N ° 1, pag. 58; S a n S e b a stián . 1977. D u d u ista a rm e n io .)

Iribas, ¡978. E n e s e p r o c e s o in in te rru m p id o d e re c o p ila c ió n d e m ú s ic a p o p u la r e n L a rra u n , g r a b é a J u a n B a u tis ta L a s a rte , e n tr e o tro s te m a s , v illa n c ic o s d e N a v id a d , b a ile d e A lm u te , b a ile d e la S illa , e tc .

¡diazbal, 1979. E n tre v is ta c o n L e ó n T e lle ría ( “L e ó n T x ik i” ). E s ta a g ra d a b le p e r s o n a n o s fa c ilitó m u c h a in fo rm a c ió n p e r o s o b re to d o s o b re el e ltz e g o r ra E n su ju v e n tu d u tiliz ó e s te in s tr u m e n to e n m á s d e u n a o c a s ió n , a v e c e s p a ra a h u y e n ta r y a m e d e n tr a r a d e te rm in a d o s a n im a le s y o tra s v e c e s , c o m o p e q u e ñ a g a m b e rra d a , ta m b ié n p a ra a s u s ta r a p e rso n a s . L e ó n n o s e lim itó a in fo rm a r, a n te n o s o tro s p re p a ró a lg u n o s ‘e ltz e g o r ra s ’ y n o s m o s tró , ta n to e l p ro c e s o d e c r e a c ió n c o m o la f o rm a d e to c a rlo . (F o to N® 2, p ag . 5 8 : Id ia z a b al, 1979. L eó n T elteria, “L e ó n T x ik i” , to c a n d o e l ‘e ltz e g o rra ’ .)

Ordizia, 1979. C o n f e c h a 2 6 d e J u lio g r a b é la m ú s ic a d e b a ile in te rp re ta d a p o r tx is tu la ris c o n m o tiv o d e l a c to fe stiv o c o n o c id o c o m o “ S a n ta n e r o a k ” .

Donostia. 1979. G ra b é to d o el re p e rto rio m u s ic a l q u e to c ó e l G ru p o d e B a ile A rg ia e n s u a c tu a c ió n e n S a n S e b a s tiá n .

Iribas, 1980. C o n P e r ik o G a ra ik o e tx e a , g ra b é u n a e x te n s a c o le c c ió n d e p ie z a s d e b a ile s p o p u la re s q u e e s te c ie g o de M a rtik o e n e a to c a b a c o n su “ a r m ó n ic a ” . F a n d a n g o s , jo ta s , m a rc h a s, p a s o d o b le s , v a ls e s, e tc. P e rik o se in i c ió d e s d e m u y p e q u e ñ o a to c a r la a rm ó n ic a . S ie n d o n iñ o y c o in c id ie n d o c o n lo s S a n fe rm in e s su tío le tr a j o u n a a rm ó n ic a d e P a m p lo n a q u e a p r e n d ió a to c a rla e n so lita rio . Im ita b a a lo s m ú s ic o s q u e c o n tra ta b a n p a ra to c a r e n fie s ta s d e Irib a s , e s c u c h a b a c o n a te n c ió n y a p re n d ía c o n ra p id e z . T a m b ié n e r a c a p a z d e to c a r el ‘in g u r u tx o ’ y el “ b a ile d e la s illa ” . (F o to N® 1, p ag . 59: P e rik o e n la c o cin a d e M artik o n e a, to c a n d o la arm ó n ica.)

Legazpí, 1980. C o n e l d u lz a in e r o J o s é M a ri d e i c a s e r ío “ M o n tte ” d e A z k o itia - M a r tirie ta g ra b é e n d ire c to la e n tr e v is ta y la a c tu a c ió n q u e n o s o f re c ió to c a n d o la d u lz a in a . S e tra ta , s in d u d a , d el m e jo r d u lz a in e r o g u ip u z c o a n o q u e y o h e c o n o c id o to c a n d o e s te in s tru m e n to . C o n u n a m p lio re p e rto rio , te n ía u n a té c n ic a y h a b ilid a d e s p é c ia le s. T o d o lo re c o g id o e n a q u e lla g r a b a c ió n e s tá e s c rito e n el lib ro “D u lz a in a e n G ip u z k o a . M ira n d o al f u tu ro , m e g u s ta ría p o d e r p u b lic a r la s g ra b a c io n e s e f e c tu a d a s a lo s d u lz a in e ro s g u ip u z c o a n o s , in c lu i d a s las p ie z a s d e J o s é M a ri d e “M o n tte ” .

Iribas. 1980. C o in c id ie n d o c o n lu n a c re c ie n te , g r a b é e n I rib a s lo s so n id o s d e ‘s u n p r iñ u s ’ y ‘tx u lu b ita s ’ q u e y o m ism o p re p a ré e in te r p re té e n e s e m o m e n to .

Azkoitia - M artineta, 1980. E n e l c a s e r ío “ M o n tte ” d e A z k o itia g r a b é la e n tr e v is ta y la s d is tin ta s in te r p re ta c io n e s o f r e c id a s p o r lo s d u lz a in e r o s d e la c a s a , J o s é S u d u p e , s u h e r m a n o J o s é M a ri y s u h ijo M a n u e l. M o n tte h a s id o d u r a n te e l s ig lo X X r e f e r e n c ia p r in c ip a l d e l a d u lz a in a e n G ip u z k o a . A d e m á s d e s e r b u e n o s d u lz a in e r o s , J o s é s r a ú n ic o c o m o f a b ric a n te d e d u lz a in a s . E l f a b ric a b a lo s m o d e lo s a n tig u o s d e G ip u z k o a , ta m b ié n la s h a *^ía a l e s tilo d e N a v a r r a y d e m e ta l, p a r a d u lz a in e r o s g u ip u z c o a n o s y v iz c a ín o s p r e f e r e n te m e n te . F a b ri-

c a b a p ita s p a r a d u lz a in a s j u n t o c o n su h e r m a n o J o s e M a ri. A l lí e s d o n d e a p r e n d í e l r e p e r to r io y e s tilo p r o p io d e lo s “ M o n tte ” . (F o to N® 1, p ag . 59: Jo sé S u d u p e y Ju a n M ari B eitran .)

Bedaio, 1980. C o n e l re n o m b ra d o tx is tu la ri J o s é A n to n io S a ra s o la d e B e d a io g ra b é la e n tre v is ta y su s se sio n e s d e tx is tu. H a b ía a c tu a d o c o m o tx is tu la ri d u ra n te m u c h o s a ñ o s e n B e d a io y p u e b lo s d e l e n to r n o , lle g a n d o a p o s e e r u n re p e rto rio y e s tilo p ro p io s. J o s é A n to n io to c a b a e l ‘in g u r u tx o ’ e n B e d a io y p u e b lo s c o lin d a n te s . A d e m á s d e las g ra b a c io n e s d e tx istu , ta m b ié n n o s fa c ilitó in fo rm a c ió n r e la c io n a d a c o n la “tro n p a ” (g u im b a rd a ) q u e to c a b a su m a d re. (F o to N® 2, p ag . 59: T x istu y ta m b o ril d e J.A . S araso la.)

Lesaka, 1980. C o n D io n is io M u jik a y su h ijo g ra b é a b u n d a n te in fo rm a c ió n re la c io n a d a c o n u n a v a ria n te d e la tx a la p a rta e n L e s a k a , d e n o m in a d a “ T o b e ra k ” . E ra n lo s M u jik a s q u ie n e s r e c ib ie ro n e l te s tig o d e lo s m á s v ie jo s d e L e s a k a y lo s q u e e n a q u e lla é p o c a to c a b a n la s “ to b e ra k ” , ta n to e l L e s a k a c o m o e n o tro s p u e b lo s d e E u s k a l H e rria . M á s ta rd e , e n e l a ñ o 1 9 8 4 , c o n p a d r e e h ijo to c a n d o “ to b e ra k ” d e L e s a k a , g r a b a m o s y f ilm a m o s la se c c ió n ‘T o b e r a k ” d e n tr o d e l p r o y e c to “ I n s tr u m e n to s d e M ú s ic a P o p u la r d e E u s k a l H e r ria ” .

Baraibar, 1981. R e c o p ilé a b u n d a n te in fo rm a c ió n d e la m a n o d e J o s é P é r e z d e Z a ld u e n e a s o b re e l I n g u ru tx o , el ‘su p riñ u ', ‘e ltz e g o r ’ y o tro s in s tru m e n to s m u sic a le s. E s ta n d o p ro h ib id o el u so d e l ‘e ltz e g o r ’ y p a r tie n d o d e l h e c h o d e q u e e l u s o d e la ‘k a r ra k a ’ c o m ú n n o s e rv ía p a r a a h u y e n ta r a la s y e g u a s , c a b a llo s y o tro s a n im a le s q u e b a ja b a n d e lo s m o n te s a lo s c a m p o s d e c u ltiv o , in v e n ta ro n u n a e s p e c ie d e a rm a to s te p a re c id o a l e l tz e g o rra . U n a c a ja g ra n d e c o n u n a k a r ra k a d e c u a tr o le n g ü a s y c o n u n a s c a m p a n a s a d o s a d a s a l e je d e la k a rra k a . A c c io n a n d o la m a n iv e la , to d o el c o n ju n to p r o d u c ía u n fu e rte e s tru e n d o p e ro n o e ra ta n e fic a z c o m o el ‘e ltz e g o r ’ p o r lo q u e tu v ie ro n q u e d e s c a r ta r la id e a y v o lv e r a u tiliz a r el e ltz e g o r c la n d e s tin a m e n te . (F o to N ° 1, p ag . 61: B araib ar, 1981. Jo sé P é re z d e Z a ld u e n e a, to c a n d o la karraka.)

1981, Errazkin. R e c o g im o s m u c h a in fo rm a c ió n tam b ién d e la m a n o d e C e le stin o A rto la d el c a s e río E ra so -T x ik i d e E rra z k in . I n fo r m a c ió n g e n e r a l s o b re el ‘in g u r u tx o ’, c a n c io n e s d e N a v id a d , d a to s s o b re la k a rra k a y m a tr a k a d e S e m a n a S a n ta , e ltz e g o r, “tr o n p e ta ” (o b o e d e c o rte z a ) e la b o r a d a c o n c o rte z a d e v a ra d e c a s ta ñ o ... y o tr a s e rie d e a s p e c to s ta m b ié n in te re s a n te s . (F oto N ° 1, p ag . 62: C e le s tin o A rto la d e l c a s e río E raso -tx ik i to c a n d o la “ tro n p e ta ” q u e a ca b a b a d e fabricar. 1981.)

¡981, Lasarte. E n el c a s e r ío S a u s ta d e L a s a rte c o n M ig u e l Z u a z n a b a r tx a la p a rta ri. M ig u e l y P e llo Z u a z n a b a r e ra n los tx a la p a r ta ris m á s c o n o c id o s e n lo s a ñ o s d e n u e s tra ju v e n tu d . F u e ro n n u e s tro s m a e s tro s y d e e llo s a p r e n d i m o s c a s i to d o lo s q u e s a b e m o s s o b re la tx a la p a rta . M a te ria l n e c e s a rio p a ra s u f a b ric a c ió n , m e d id a d e las m a k ila s , tip o d e m a d e ra , c ó m o p re p a ra rla s . C ó m o to c a r la tx a la p a rta , f o rm a d e a g a rra r la s ‘m a k ila s ’, c ó m o g o lp e a r la ta b la , ttakun ttan ttakun, c u á n d o y d ó n d e se to c a b a la tx a la p a rta , p o r q u é y p a ra q u é s e to c a b a , q u ie n e s la to c a b a n . E n re su m e n : g ra n c a n tid a d d e in fo rm a c ió n so b re el tem a. (F o to N “ 2, p ag . 62: C o n e l tx a la p artari M ig u el Z u a z n a b a r d e S a u sta. 1981.)

Donostia, 1981. D e n tro d e la p r o g ra m a c ió n d e l M u s ik a s te d e E rre n te ria , se o rg a n iz ó u n a s e s ió n d e m ú s ic a p o p u la r en el te a tro V ic to ria E u g e n ia , q u e g r a b é ín te g ra m e n te . E n a q u e lla o c a s ió n la r e p re s e n ta c ió n v a s c a c o r re s p o n d ió a B e n ito L e rtx u n d i y e n la s e g u n d a p a rte d e l c o n c ie r to a c tu ó e l p r e s tig io s o z a r r a b e te tis ta fra n c é s C la u d e F la g e l.

Arantza (Aranaz), 1982. E n la m is m a lín e a , ta m b ié n r e c o p ilé in fo rm a c ió n g e n e ra l s o b re lo s b a ile s d e lo s C a rn a v a le s d e A r a n t z a , s o b re to d o e n lo q u e se r e fie re su p a rte m u sic a l. A I a ñ o sig u ie n te v o lv í d e n u e v o a lo s C a rn a v a le s d e A r a n tz a y g ra b é la m ú s ic a d e to d o u n d ía : d a n z a s , k a le jira s , c a n c io n e s , b e rtso la ris,... (F o to N “ 1, p ag . 63: C am av a le s d e A ra n tz a e n 1983.)

Peñiscola (Castellón), 1983. E s ta n d o d is f r u ta n d o d e la s v a c a c io n e s d e v e ra n o e n P e ñ is c o la , c o n o c í a l “d o l 9 a in e r” d e la lo c a lid a d . G ra b é la d ia n a típ ic a d e la s fie sta s , el e s p e c tá c u lo “ M o ro s y C ris tia n o s ” y o tro s b a ile s y m ú s ic a lo c a l d e la s fie s ta s p a tro n a le s.

Astigarraga, 1983. C o n R a m ó n G o ik o e tx e a g ra b a m o s u n a la rg a e n tre v is ta e n s u d o m ic ilio d e A s tig a rra g a . R a m ó n n o s c o n tó c o n d e ta lle c ó m o a p re n d ió a to c a r la tx a la p a rta , c u á n d o se in ic ió e n e s ta m o d a lid a d , d ó n d e y e l p o r q u é la to c a b a , c ó m o se to c a b a y e n lín e a s g e n e ra le s , c ó m o e n te n d ía é l la tx a la p a rta . E n e l a ñ o 198 4 y e n e l c a se río E rb e te g i-E tx e b e rri p r e p a r a m o s ju n to c o n lo s h e rm a n o s A s e n s io y R a m ó n G o ik o e tx e a e l c a p ítu lo c o rre s p o n d ie n te a l a p a rta d o d e la tx a la p a r ta d e n tr o d e l p r o y e c to “ In s tru m e n to s M u s ic a le s d e E u sk a l H e r ria ” . E s to s d o s h e rm a n o s , j u n t o c o n lo s Z u a z n a b a r d e L a s a rte , fu e ro n lo s tx a la p a rta ris m á s v e te ra n o s q u e re c o ir ie ro n to d a s la s c o m a rc a s d e E u sk a l H e r ria to c a n d o la tx a la p a rta . C o n o c ía n a la p e r fe c c ió n la tx a la p a r ta q u e a p re n d ie ro n d e su a b u e lo y e l h e rm a n o d e é s te y tra s fin a liz a r el tr a b a jo d e ‘a u z o la n a ’ ( tra b a jo c o m u n a l) p a r a e la b o r a c ió n d e sid ra , se re u n ía n e n la f ie s ta n o c tu r n a q u e se o r g a n iz a b a d e la n te d e l a g a r d e E rb e te g i-E tx e b e rri a to c a r la tx a la p a r ta p a ra c e le b r a r e l a c o n te c im ie n to . (F o to N° 1. pag . 64: F ren te al a g a r d e E rb eteg i-E tx e b e rri e n 1984. R am ó n , Ju a n M ari B e ltra n y A se n sio G o ik o e tx e a.)

Urrestilla, 1984. C o n la p a r e ja d e a c o r d e o n is ta y p a n d e r is ta A u n tx a e Itu rb id e g ra b a m o s u n a e x te n s a e n tre v ista . C ó m o a p r e n d ie r o n , c u á n d o e m p e z a r o n a to c a r, d ó n d e y c u á n d o to c a b a n ,... n o s c o n ta ro n in fin id a d d e h isto ria s.

Bedia, 1984. J u a n A ie s ta d u lz a in e r o d e B e d ia . H a sid o u n o d e lo s m e jo re s d u lz a in e ro s d e l sig lo X X e n B iz k a ia . P a r tic ip a b a e n la s ro m e ría s d e B iz k a ia to c a n d o la d u lz a in a . P re v io a l in ic io d e la r o m e ría d e b ía d e p a g a r su p a rte d e c u o ta al a lg u a c il, y d e s p u é s c u a n d o se a g r u p a b a el “c o r ro ” a su a lre d e d o r, e r a el m o m e n to d e re c u p e r a r c o b ra n d o p o r c a d a b a ile “txakur txikerra eta geroago txakur handia” ( cinco céntimos, m ás ade lante se cobraban diez cén tim o s). T o c a b a u n r e p e r to r io a m p lio y r ic o e n c o n te n id o , c o n u n e s tilo p e r s o n a l p r o p io y u n a té c n ic a e x tra o rd in a ria . (F o to N ° 2, p ag . 6 4 : B ed ia, 1984. J u a n A ie sta d u lz a in ero d e B ed ia y A . A lo n so tam b o rrero .)

A n e a (Arratia), 1984. E n tre v is ta s c o n el p r e s tig io s o a lb o k a ri L e ó n B ilb a o . L e ó n B ilb a o h a sid o n u e s tro p rin c ip a l re fe re n te s n el te m a d e la a lb o k a . F u e é l q u ie n n o s e n s e ñ o a to c a r la a lb o k a c o n to d o s u a m p lio re p e rto rio y u n e s tilo m u y p e c u lia r. A d e m á s d e s u m in is tra r n o s m u c h a s a lb o k a s , ta m b ié n n o s e n s e ñ o c ó m o se h a c ía n . A p a r tir d e e s e p r im e r c o n ta c to , n u e s tra p r e s e n c ia h a sid o m u y f re c u e n te e n el ta lle r y c o c in a d e su c a s e r ío “ P re sa ld e ” . S ie m p re d e b u e n h u m o r y c o n u n a p re d is p o s ic ió n to ta l p a ra r e s p o n d e r a n u e s tra s p re g u n ta s y m o s tra m o s to d o lo q u e él sa b ía. A lg u n o s d e n u e s tro s e n c u e n tr o s c o n L e ó n ta m b ié n lo s c o m p a rtía m o s c o n M a u riz ia A ld e itu rria g a , su p a r e ja p a n d e re te ra . E n tre lo s d o s n o s c o n ta r o n m u c h a s h is to r ia s in te re sa n te s . F u e e s ta p a r e ja la q u e p r e s e n ta m o s e n la se c c ió n A lb o k a -P a n d e ro , d e n tr o d e l p ro y e c to “ In s tru m e n to s M u s ic a le s d e E u s k a l H e r ria . (F o to N ° l , p a g . 65: A rtea, 1984. L eó n B ilb a o fa b ric a n d o u n a a lb o k a e n e l ta lle r d e su c ase río “ P re sa ld e ” .)

Lakarri (Zuberoa), 1984. C o n e l tx a n b e la ri F ie rre C a u b e t e n s u c a s a C h u b u k o . P o r m e d ia c ió n d e l P a d re J u n e s C a z e n a v e . c o n se g u im o s n u e s tra p r im e ra v is ita a P ie rre C a u b e t, tx a n b e la ri d e L a k a rri. E n e s e p r im e r d ía n o s c a n tó y to c ó la tx a n b e la c o n s u e s tilo e s p e c ia l. D ic h a g r a b a c ió n fu e la q u e in c lu im o s e n la se c c ió n d e tx a n b e la d e n tro d e l p r o y e c to “ In s tru m e n to s M u s ic a le s d e E u sk a l H e r ria ” . P o s te rio rm e n te n u e s tra s v is ita s fu e ro n f re c u e n te s y e n a q u e lla c a s a s ie m p re se n o s h a re c ib id o c o m o p a rte d e la fa m ilia . P ie rre e ra u n a g ra d a b le c o n v e rs a d o r y sie m p re te n ía h is to ria s q u e c o n tar. E n c ie r ta o c a s ió n , y c u a n d o le o f re c í el d in e r o c o r re s p o n d ie n te p o r su p a r tic ip a c ió n e n el p r o y e c to “ In s tru m e n to s M u s ic a le s d e E u sk a l H e rria ” , P ie rre se n e g ó a a c e p ta rlo . C o m o su s titu tiv o d e e s a p a rte e c o n ó m ic a q u e P ie rre re c h a z ó , le v is ita m o s c o n u n b o n ito r e g a lo c o n s is te n te e n u n a e s c u ltu ra d e p a re d la b r a d a e n m a d e r a d e c a s ta ñ o re p re s e n ta n d o u n a im a g e n d e S a n M ig u e l s o b re el e s c u d o d e l P a ís V a sc o (Zazpiak b a t eta San Migela) r e a liz a d a p o r u n e s c u lto r d e A riz k u n . E l m a trim o n io llo ró e m o c io n a d o d e a le g ría p o r el r e g a lo y tra s la c e n a m a n tu v im o s u n a la rg a y p la c e n te r a te rtu lia . C o n m o tiv o d e s u f a lle c im ie n to , s e p r o d u jo m i ú ltim a v is ita a s u c a s a C h u b u k o e n L a k a rr i. M e re c e la p e n a c o n ta r u n p a s a je a c o n te c id o d u r a n te e s e d ía . N o s é si e s e s te e l lu g a r id ó n e o p a ra d a r lo a c o n o c e r p e r o h e p e n s a d o , ¡ p o rq u é n o ! A c o n tin u a c ió n e x p lic o lo o c u r r id o e n a q u e lla f e c h a , h e c h o q u e n o o l v id a r é j a m á s ; A m i h ijo A ito r se le h a b ía d ia g n o stic a d o b ro n q u itis a s m á tic a y p ara c u rarse n e c e sita b a d e c lim a se c o d u ra n te tres m e se s al a ñ o p o r lo q u e d e c id im o s, ap ro v e c h a n d o m is v acac io n e s e n la m u sik a-esk o la. tra sla d a m o s aq u e llo s v eran o s al c a m p in g d e M u e z ( N a v a r ra ) . P o r e s a razó n n o s e n c o n trá b a m o s e n M u e z el d ía q u e o cu rrió lo q u e v o y a d e s c rib ir a c o n tin u a c ió n . T ras los tra b a jo s d e lim p ie z a d e la m a ñ a n a y u n a v ez p re p a ra d o el m enú p ara la co m id a, al m ed io d ía m e senté tran q u ilam en te a leer el d iario E gin. D e en trad a ten ía la c o stu m b re d e e c h a r un p rim e r v istazo p o r e n c im a a to d o e l p e rió d ic o y se le c c io n a b a lo q u e co n sid e ra b a in teresan te p a ra luego p o d e r le e rlo c o n tran q u ilid ad . E n la se cció n d e in fo rm ació n d e Ip arrald e m e llam ó la aten ció n u n a n o ticia cu rio sa: Ha muerto el último jugador de txanbela. T ras fin aliz ar el re p a so g e n e ra l d el d iario , m e p ic a b a la cu rio si d a d p o r s a b e r d e q u é p u e b lo se ria e l e q u ip o d e fútbol u o tro d e p o rte al q u e h a c ía m en ció n la n o ticia p u e s p e n sé q u e p a ra q u e un e q u ip o se llam ara “ tx an b ela” d e b e ría d e tra ta rse d e a lg o b a sta n te e sp ecial. L o c a lic é d e n u e vo la n o ticia y é s ta e ra la in tro d u c ció n ; Ha muerto Pierre Caubet el último jugador de txanbela. Los funerales se celebrarán hoy en Lakarri. a las cinco de la tarde.... E n se g u id a m e p ercaté d e q u e la fu e n te o rig in a l d e la n o tic ia e s ta b a e n f ra n c é s y q u e al tra d u c irla a l c a s te lla n o el p e rio d ista in terp retó litera lm e n te “jo u e u r ” c o m o j u g a d o r y n o c o m o in térp rete o m ú sico , e s d e c ir la a cep c ió n c o rre c ta d el té rm in o e n castellan o . D a d o q u e m i m u j e r u tilizab a e l c o c h e to d a s las se m a n a s p ara el d e sp la z a m ie n to a M u e z e n e s e m o m e n to y o n o d isp o n ía d e v e h íc u lo p a ra d esp la z a rm e a L ak arri. E n tre lo s c o n o c id o s h a b itu ales d el c a m p in g c o in c id í c o n los p a d re s de u n a a m ig a d e m i h ija y sin p e n s a rlo d o s v eces, m e acerq u é a e llo s, les ex p liq u é m i situ ac ió n y les d ije q u e n e c e si ta b a un co ch e. F élix , el p ad re d e la a m ig a d e m i h ija e ra d e H e m a n i (en aq u el en to n c e s n o c o n o c ía su a p ellid o , A rab io to rre) y se o frec ió g u sto sam en te a p restarm e su c o ch e, a ñ ad ien d o q u e m arch ara tranquilo, q u e ello s cu id a rían d e m is h ijo s h a s ta q u e y o reg re sa ra d e L ak arri. U n a v e z e n el co c h e , p o r e l p u erto d e E tx a u ri h a c ia Im ñ a, L u zaid e y A m e g i, a q u í c o n tro l d e fro n tera. U n g e n d a rm e m e o rd e n a re p a ra r y m e p id ió la d o c u m e n ta c ió n del c o ch e. ¡Q u é a p u ro s tu v e q u e p asar! N o sa b ía d o n d e esta b a n los p ap eles, ni c o n o c ía el a p ellid o d e su p ro p ie ta rio. A b rí la p u ertecilla d e la g u a n te ra d el lad o d e re c h o y en treg u é al g e n d a rm e la ú n ic a c a rp e ta g ra n d e q u e h a b ía en su interior. S in c o m e n ta r n a d a m a rch ó a su d esp ach o . E n e s e m o m e n to d e in q u ietu d , llegaron d e fren te h acia la fro n te ra lo s g a ite ro s d e P a m p lo n a , J a v ie r L a k u n z a y Jo s é L u is F raile, se d etu v iero n y m e p reg u n taro n q u é e s lo q u e su c ed ía, q u e e llo s v olvían d e L ak arri, q u e y a h ab ían fin alizad o los a cto s fu nerarios p o r P ierre C a u b e t y q u e p o d ía d a r la v u elta y re g re sa r a M u e z. A u n q u e y a e ra m u y ta rd e , les d ije q u e y o q u e ría ir y sa lu d a r a la v iu d a, q u e n o p e n sa b a v o lv er (to d o e llo si se re so lv ía e l p ro b le m a c o n el g en d arm e). Y e n e s e m o m e n to m e p re g u n ta b a a m í m ism o c ó m o re a c c io n a ría si el g e n d a rm e m e h a c ia p reg u n tas so b re el co c h e o su pro p ietario , P ero u n a v ez q u e m a rc h a ro n lo s c o m p a ñ e ro s d e Iru ñ a, re g re só e l g e n d a rm e , m e e n tre g ó la c a rp e ta tal c o m o e s ta b a y m e d ijo q u e p o d ía co n tin u ar. E n a q u é l m o m e n to re c u p e ré la calm a. A rra n q u é c o n ra p id e z h a c ia D o n ib a n e G a ra z i, p u e rto d e O sk ix , M a u lé h a s ta q u e lleg u é a la c a s a C h u b u k o en el b arrio A ran d e L ak arri. N a d a e n el e n to rn o q u e a n u n c ia ra lo o cu rrid o , tra n q u ilid a d total. L la m é a la p u e rta y an te m í se p re se n tó A n n e S a la b e r la v iu d a d e P ierre. T ras un ab ra z o fu e rte y la i^ o e n tra m o s a la c a s a y d e sp u é s d e los sa lu d o s d e rigor, c o g im o s el co c h e y n o s d irig im o s a! c e m e n te rio h asta la se p u ltu ra d e P ierre. E sta b a a b ierta y c o n la p resen c ia d el ata ú d ante n u e stro s o jo s, rez a m o s un p ad ren u estro . R e g resam o s a c a s a y ju n to a su hija, c o m p a rtim o s ju n to s la c en a. E s ta n d o cen a n d o , o b se rv é c ó m o e n la p a re d d e la co cin a, q u e e ra la sa la p rin cip al d e la ca.sa. c o lg a b a la escu ltu -

r a "Zazpiak bat eta San Migela ”, e s e re g a lo n u e stro q u e e n su d ía re c ib ió c o n a g rad o . E n e s e m o m e n to se m e a m o n to n a ro n c an tid ad d e re c u e rd o s a so ciad o s a m i relació n c o n P ierre. A l d e sp e d irm e , A n n e m e e n treg ó u n a b o lsa e n el p o rtal d e la c a s a y m e dijo: E l v ia je e s larg o y to m a e sto p a ra el cam in o . E n su in te rio r h a b ía d o s b o c a d illo s y u n a b o te lla d e v in o . ¡A q u ello sí q u e e ra c u ltu ra p o p u lar! G e n te d e c o ra z ó n n o b le y u n m o d o d e v id a m u y d ig n o . R e g resé d e n o ch e, sin p risa, d a n d o v u e lta s e n m i m e n te a to d o lo a co n te c id o d u ra n te e s e d ía tan e s p ecial p a ra m í, d isfru tan d o , a p r e n d ie n d o ,... E n el tray ecto n o to q u é la b o lsa , a altas h o ra s d e la m a d ru g a d a lle g u é a M u e z y a d escan sa r. U n a v ez d o rm id o , m i c a b e z a se g u ía r e c o rd a n d o e sa s m ism a s historias. A l d ía sig u ie n te to m é lo s b o c a d illo s y el vino. L a p e q u e ñ a h isto ria v iv id a e n L a k a m c o n tin u a b a p resen te. (Foto N" I , pag. 67: Lakarri, 1984. J. M. Beitran. P. Caubet, A. Salaber y J. Cazenave.)

Orio, 1984. G r a b a m o s la e n tre v is ta e f e c tu a d a a J o s é P e ñ a G o z a te g i d e l c a s e r ío S a ro b e e n e l b a r rio S a n M a rtín d e O rio . N o s fa c ilitó m u c h a in fo rm a c ió n so b re c o p la s a n tig u as, silla-d an tza, d u lz a in a , to b e ra k , tro n p a (g u im b a rd a ) y o tro s in s tru m e n to s. S u p a d re A n to n io e ra g ra n a fic io n a d o a la m ú sic a , d e c ía n q u e to c a b a m u y b ien la a c o rd e ó n , la d u lz a in a y la tro n p a . E l a m b ie n te d e c a s a e r a m u y m u s ic a l. A d e m á s , r e c ib ía n la v is ita f re c u e n te d e N ic o lá s G a rm e n d ia , m e n d ig o d e A re tx a b a le ta . S e d e c ía q u e N ic o lá s a d e m á s d e c a n ta r c o p la s a n tig u a s e r a m u y h á b il to c a n d o la tro n p a . S ie n d o J o s é n iñ o se s e n ta b a a s u la d o p a r a e s c u c h a r y a p r e n d e r lo s c a n to s y la m ú s ic a q u e to c a b a . E llo h a h e c h o p o s ib le q u e c o n la a y u d a d e J o s é se h a y a r e c o p ila d o to d o su r e p e rto rio . L a in fo rm a c ió n re c o g id a a J o s é fu e la b a s e p rin c ip a l p a ra la se c c ió n d e tro n p a -m o s u g ita rra del p ro y e c to “ In s tru m e n to s M u s ic a le s d e E u sk a l H e rria ” , ju n to c o n la a p o rta d a a c e rc a d e su p a d re A n to n io P e ñ a c o m o d u lz a in e r o p a ra e l lib ro “L a d u lz a in a e n G ip u z k o a ” . E s o s d ía s g ra b a m o s e l te m a m u sic a l d e l re p e r to rio d e “ tr o n p a ” ttin ttin ttin . ttin t t i n t ti k i tt i n ,... q u e ta n to é x ito a te n id o v e in te a ñ o s d e s p u é s , e s p e c ia lm e n te e n tre lo s jó v e n e s . (Foto N° 1, pag. 68: José Pena en la cocina de Sarobe, 1984.)

Zuberoa, 1984. J e a n M ix e l B e d a s a g a r tx iru la ri y P ie r re A g e r “ G a t” a ta b a la ri, n o s fa c ilita ro n a m p lia in fo rm a c ió n s o b re la m ú s ic a d e lo s b a ile s d e Z u b e ro a y o tro s a s p e c to s d e c u ltu r a p o p u la r. C o n to d o e s te m a te ria l se p re p a r ó la s e c c ió n d e tx iru la , d a n b u r ia y a ta b a l d e l p r o y e c to “ In s tru m e n to s M u s ic a le s d e E u sk a i H e rria .

ArizJíun, 1984. E l tx istu la ri M a u riz io E liz a ld e E tx e b e rria d e M a rtin to n e k o -b o rd a n o s o fre c ió in fo rm a c ió n d e l tx istu del B a z tá n , ju n to c o n v a ria s in te r p re ta c io n e s su y a s. E n e l a ñ o 198 4 v is ita m o s v a ria s v e c e s la z o n a b a z ta n e s a y e f e c tu a m o s g ra n c a n tid a d d e g r a b a c io n e s . A lg u n a s d e e lla s c o n M a u ric io e n so lita rio y o tra s ju n to a su a m ig o a ta b a la ri F é lix I ria rte , d e A riz k u n . M u til d a n tz a k , z o rtz ik o a k , b a ile s in fa n tile s , b a ile d e la m a n z a n a , f a n d a n g o s , a rin -a rin a k , b irib ilk e ta k ,... V ie n d o to d o lo g r a b a d o p o r u n o s y o tro s e n e s ta z o n a , c re o h a q u e d a d o b ie n d o c u m e n ta d o el e s tilo p r o p io d e lo s tx is tu la ris d e l B a z tá n . (Foto N° 2, pag. 68: M anintoneko-borda de Arizkun, 1984. M auricio y Félix.)

Donostia, 1984. P rim i E ro s ta rb e . E s ta m u je r n a c ió e n el b a r rio A ra o z d e O ñ a te , p e r o q u e v iv ía e n S an S e b a s tiá n . A d e m á s d e s e r u n a e x tra o rd in a ria p a n d e ris ta , e r a ta m b ié n c a m p e o n a in d is c u tib le d e l C o n c u rs o d e Irrin tz ila ris d e E u sk a l H e rria . S u r e p e r to r io d e “ ir rin tz is ” e r a v a ria d o ; g rito s c o n le tra y sin e lla , g rito s la rg o s, fu e rte s, a g u d o s , lle n o s d e v id a . C ie r ta m e n te , irrin tz is a s o m b ro s o s . Y c o m o p a n d e r is ta te n ía u n a p a rtic u la rid a d q u e a p r e n d ió sie n d o n iñ a . S u s p a d re s r e g e n ta b a n u n a ta b e rn a e n A ra o z y p a ra e n tre te n e r y a le g r a r a la c lie n te la s e n ta b a n a P rim i e n u n a s illa a lta p a r a q u e , a c o m p a ñ a d a d e l p a n d e ro , c a n ta r a jo ta s , p o rru s a ld a s y o tra s m ú sic a s b a ila b le s, e lla e n so lita rio sin a c o m p a ñ a m ie n to d e n in g ú n o tro in stru m en to m u sical. G ra b é su s irrin tz is” y ta m b ié n la s p ie z a s q u e in te rp re tó c o n e l p a n d e ro . P a r a m i g o z o p e rs o n a l, P rim i a c tu ó c o m o p a n d e ro -jo le a m i la d o e n m u c h a s d e m is a c tu a c io n e s c o m o a lb o k a ri. (Foto N® 1, pag. 69: Donostia, 1984, Primi Erostarbe y Juan M ari Beitran.)

Vitoria, ¡984. D e F é lix A s k a s o tx is tu la ri d e V ito ria o b tu v e a m p lia in fo rm a c ió n s o b re la h is to ria d e l tx is tu e n G a s te iz . P o s te r io r m e n te , F é lix ju n t o c o n e l G r u p o M u n ic ip a l d e T x is tu la ris d e V ito ria , p a r tic ip a ro n e n e l p ro y e c to “ In s tru m e n to s M u s ic a le s d e E u sk a l H e rria ” , e n r e p re s e n ta c ió n d e l tx istu u rb a n o .

Pamplona, 1984. C o n los g a ite ro s d e Iru ñ a g ra b a m o s y film a m o s m u c h a in fo rm a c ió n re la c io n a d a c o n la g a ita . A d e m á s de la s in te rp re ta c io n e s e n d ire c to , re c o g im o s to d o el p ro c e s o d e fa b ric a c ió n d e la s g a ita s y las p ita s (b o q u illas). T o d o e s te m a te ria l ta m b ié n fu e u tiliz a d o e n el p ro y e c to “In s tru m e n to s M u s ic a le s d e E u sk a l H e rria ” .

Falces, 1984. E n e s ta lo c a lid a d y c o n lo s m ie m b ro s d e la r o n d a lla d e l p u e b lo g r a b a m o s e n tre v is ta s y film a m o s a c tu a c io n e s c o rre s p o n d ie n te s a e s ta m o d a lid a d y tip o d e f o rm a c ió n m u sic a l. E s te m a te ria l se u tiliz ó e n el p r o y e c to “ In s tru m e n to s M u s ic a le s d e E u s k a l H e r ria ” p a r a e l c a p ítu lo d e d ic a d o a lo s g ru p o s d e c u e rd a .

Orio, 1985. C o n tin u id a d d e lo s tra b a jo s d e re c o p ila c ió n in ic ia d o s a n te r io rm e n te c o n J o s é P e ñ a d e l b a r rio S an M a r tín d e O rio . E n a q u e lla o c a s ió n n o s c a n tó e n tr e o tra s la c a n c ió n “ B u ru T x u r i” d e le tra d iv e r tid a y jo c o s a q u e a p r e n d ió d e l ‘tr o n p a la ri’ J u liá n G a r m e n d ia d e A re tx a b a le ta , c u y a le tra d ic e lo sig u ie n te :

Cabeza blanca (canoso),.... Ese cabeza blanca (canoso),... Cabecita blanca (canosito), Cabecita blanca, cabeza de pájaro. ¡ribas, 1985. U n a p a rte m á s c o m o c o n tin u id a d d e la re c o p ila c ió n q u e y a in ic ia m o s c o n e l c ie g o P e rik o G a ra ik o tx e a d e M a rtik o n e a . E n e s ta o c a s ió n g r a b a m o s su a c tu a c ió n c o n la a rm ó n ic a (“ e z p a in e ta k o a ” ).

¡ribas, ¡985. G r a b a m o s “ in s itu ” e n la m is m a to r re d e la ig le s ia e l r e p ic a r d e c a m p a n a s q u e c o n m o tiv o d e la v is ita d e S an M ig u e l a I rib a s re a liz a ro n lo s h e rm a n o s J o s é M a ri, M a rc e lin o y M a rtín A rg in e ñ a d e T ru tx o n e a . G r a b a m o s ta m b ié n e l c a n to d e “ M ig e l g u r e a ” q u e e n to n a b a la g e n te p a ra d a r la b ie n v e n id a al sa n to . E s e m is m o a ñ o e f e c tu a m o s d o s g r a b a c io n e s m á s e n Irib as: E n e l c a m p a n a r io d e la ig le s ia c o n J o s é M a ri y M a rc e lin o A rg iñ e n a d e T ru tx o n e a , e n u n a s e s ió n d e r e p iq u e d e c a m p a n a s . O tr a a c tu a c ió n m á s c o n P e rik o G a r a ik o e tx e a d e M a rtik o n e a , c o n p ie z a s d e s u á rm o n ic a .

¡turen, ¡985. C o n lo s L e g a z k u e d e Itu re n , fa m ilia re s d e Iñ a k i P e ñ a L e g a z k u e a c o r d e o n is ta d e l g r u p o T x a n b e la , g ra b a m o s la a c tu a c ió n d e I tu re n g o J o a ld u n a k , a d e m á s d e o b te n e r in fo rm a c ió n e p rim e ra m a n o so b re e s te a n tig u o C a rn a v a l. A q u é l d ía lo s J o a ld u n a k r e c o r n a n d e c u e s ta c ió n la s c a s a s d e l p u e b lo (“ p u s k a b iltz e n ” ).

Muez, ¡985. M is v a c a c io n e s d e v e ra n o la s d is f r u ta b a e n el c a m p in g d e M u e z ju n t o a m i fa m ilia . N u e s tra re la c ió n c o n la g e n te d e l p u e b lo e ra e x c e le n te y d u ra n te m u c h o s a ñ o s to q u é la d u lz a in a e n las fie s ta s p a tro n a le s . R e c o g í ta m b ié n in fo rm a c ió n so b re a lg u n o s in s tru m e n to s s o n o ro s d e v ie ja tra d ic ió n q u e se u tiliz a b a n c o n m o tiv o d e la S e m a n a S a n ta lo c a l. L a f u e n te d e in fo rm a c ió n p rin c ip a l e r a el a lc a ld e d e l p u e b lo , J e s ú s U n a n u a B e ria in .

Iguskitza, ¡985. C o n J a v i M a rtín e z Z ir iz a p a s to r d e F a lc e s , y c o in c id ie n d o c o n la e s ta n c ia d e p a s to re o e n Ig u sk itz a , g ra b é la a c ú s tic a d e l re b a ñ o ju n t o c o n la s v o c e s y g r ito s d e q u e se v a lía e l p a s to r p a r a re c o n d u c ir su s o v e ja s.

Donostia, 1985. E n D o n o s tia g r a b é la s a c tu a c io n e s d e lo s g ru p o s q u e a c tu a ro n e n e l F e s tiv a l U d a z k e n e a n F o lk

o rg a

n iz a d o p o r la a s o c ia c ió n Ik e rfo lk . 2 1 -1 0 -1 9 8 5 - C o n ju n to d e C u ltu r a P o p u la re d e N e o n e li, M ú s ic a p o p u la r d e S a rd in ia . 2 2 -1 0 -1 9 8 5 .- M u z s ik a s E g y ü tte s . M ú s ic a p o p u la r d e H u n g ría . 2 3 -1 0 -1 0 8 5 .- B e n Z im e t y su s m ú s ic o s . M ú s ic a p o p u la r ju d ía . 2 4 - 1 0 -1 9 8 5 .- C la u d e F la g e l, C a th e rin e P e rrie r y J h o n W rig h t. F ra n c ia e Irla n d a . 2 6 - 1 0 -1 9 8 5 .- O rq u e s ta s y c a n to s d e B a ja n a v a rra y Z u b e ro a ,

Donostia, 1985. G r a b é to d o el r e p e r to r io q u e o fre c ió el g ru p o “ G ra lle rs d e V ila fra n c a d e l P e n e d e s ” d e C a ta lu ñ a q u e a c tu ó e n c a lle s y p la z a s d e l b a r rio S a n M a rtín d e D o n o s tia c o n m o tiv o d e la s fiestas.

Errenteria, 1986. G ra b a c ió n d e l r e p e r to r io q u e el g ru p o d e B a ile A r g ia o f re c ió e n E rre n te ria .

Usurbil, 1986. G ra b é to d o e l r e p e r to r io q u e to c ó el p r e s tig io s o a lb o k a ri d e Ig o rre , S ilv e s tre E le z k a n o

T x ilib r in , e n

su a c tu a c ió n d u ra n te la s fie s ta s d e U su rb il.

Pamplona. 1986. G r a b é e l c o n c ie r to q u e o f re c ie ro n lo s G a ite ro s d e Iru ñ a y e l g r u p o d e m ú s ic a J a ra u ta -6 9 , q u e a c tu a ro n e n lo s S a n f e rm in e s d e P a m p lo n a .

Barkoxe, 1986 G ra b é to d a s la m ú s ic a y c a n c io n e s q u e e n e l a ñ o 1 9 8 6 s e o r g a n iz ó e n B a rk o x e , e n el m a r c o d e la P a s to r a l “ E tx h a u n k o b la k a r ia ” .

Costa de Gipuzkoa, años 1983, 1984, 1985 y 1986. E s te tr a b a jo d e r e c o p ila c ió n h a y q u e e n m a r c a r lo d e n tr o d e l p r o y e c to d e tra b a jo d e c a m p o q u e la S e c c ió n d e F o lk lo re d e E u s k o Ik a s k u n tz a p r o p u s o re a liz a r s o b re la s F ie s ta s p o p u la re s . E l g r u p o d e tra b a jo de la z o n a c o s te ra g u ip u z c o a n a e s ta b a c o m p u e s to p o r e l tr ío J u a n M a ri B e ltra n , C a rlo s G a r a ia le y P e d r o M . S a n to s, p r o c e s o d e tr a b a jo q u e tu v o u n a d u ra c ió n d e c u a tr o a ñ o s , d e s d e 1983 h a s ta 19 8 6 c o n c re ta m e n te . R e c o rrim o s to d o s lo s p u e b lo s d e s d e O r io h a s ta M u trik u , v is ita n d o c a s e río s , h o g a r e s d e ju b ila d o s y t a b e rn a s p o p u la re s . H o m b re s y m u je re s , e l m a r y el c a s e río , fu e m u c h a y v a r ia d a la g e n te q u e p a rtic ip ó e n la e la b o r a c ió n d e la e n c u e s ta , a sa b er: O rio .

J o s é M a ri S o la b a r rie ta B e n g o e tx e a . N a tu ra l d e O rio (1 9 1 5 ). R a fa e la E tx e z a rr e ta A m u n d a ra in . N a tu ra l d e A ra m a n (1 9 1 5 ). J e s ú s G a r m e n d ia S o la b e rria . N a tu ra l d e B ilb a o (1 9 0 9 ). C a s a d o e n O rio . M a ria E tx e b e rr ia P o n te s ta . N a tu ra l d e O rio (n a c id a e n c a s a D ik e). R a m o n S a n ta m a r ia A m iti. N a tu ra l d e O r io (1 9 0 7 ). J o s e P e ñ a G o z a te g i. N a c id o e n O r io (1 9 0 9 ), c a s e r ío S a ro b e d e S a n M a rtin . F ra n tz is k o B a le rd i L iz a s o “ P ra is k u ” . N a tu ra i d e Ig e ld o (1 9 1 3 ), c a s e r ío “A g itti” .

Z a ra u tz .

A n to n io A lb e rd i G a r a te (1 9 1 1 ). V alero O d r io z o la R o te ta . N a tu ra i d e Z a ra u tz (1 9 0 2 ). J o s e L a n d a . N a tu ra i d e Z a ra u tz (1 9 2 0 ). V ic e n te L a z k a n o O la s k o a g a . N a tu ra i d e A iz a m a z a b a l (1 9 2 0 ).

G e ta ria .

A n to n io A zlcue. N a tu ra i d e G e ta r ia (1 9 1 1 ). M a rtin a O la iz o la . N a tu ra i d e A ia (1 9 1 2 ), U rd a n e ta . M a n u e la A rre g i. N a tu ra i d e G e ta r ia (1 9 0 5 ). M a ria A z p e itia . N a tu ra i d e G e ta ria (1 9 2 7 ). E b a ris ta B ik u ñ a . N a tu ra i d e G e ta r ia (1 9 1 1 ). P ila r Itu a rte . N a tu ra i d e G e ta r ia (1 9 1 1 ). J u a n G a rc ia . N a tu ra i d e G e ta ria (1 9 1 4 ). T e re s a A n d o n e g i. N a tu ra i d e G e ta ria (1 9 1 5 ).

A ia .

A n d re s A rrilla g a A g irre . N a tu ra i d e A ia (1 9 1 1 ). M a ria U n s a in A rru ti. N a tu ra i d e A ia (1 9 1 3 ). R e s u rre c c ió n M a n te ro la . N a tu ra i d e A ia (1 9 0 6 ). I n a z io M a ria A ld a i. N a tu ra i d e R é g iI ( 1903). C a s a d o a A ia.

Z u m a la .

M a ria I b a rr a L a b iz u . E p ifa n ia E sn a l M a iz . N a tu ra i d e Z u m a ia (1 9 1 2 ). R a m o n a S e g u ró la A rriz a b a la g a . N a tu ra i d e Z u m a ia (1 9 1 0 ). M e rc e d e s A iz p u ru a Z e n d o ia . N a tu ra i d e Z u m a ia (1 9 1 3 ). J a c in to A m a s U rb ie ta . N a tu ra i d e Z u m a ia (1 9 1 0 ). P ila r E tx a b e A ra k is ta in . N a c id a e n 1920. V a le n tin M a n te ro la G o m e z . N a c id o e n 1916. A g u s tin Itu ra in Ju a ris ti. N a c id o e n 1905. J e s u s A iz p u ru a U ra n g a . N a c id o e n 1905.

D eb a.

J o s e Ig n a c io U rb ie ta E g a ñ a . N a tu ra l d e D e b a (1 9 1 5 ). P e p e R o d rig u e z E p e ld e . N a tu ra l d e D e b a (1 9 0 7 ).

Itziar.

A n to n io G o e n e tx e “T x a n k a rta ” (a c o rd e o n is ta ). N a tu ra i d e I tz ia r (1 9 2 2 ). T e le s fo ro Z u b ik a ra i. N a tu ra i d e I tz ia r (1 9 1 0 ). M a ria M e n d iz a b a l. N a tu ra i d e I tz ia r (1 9 2 1 ). P ila r A g in a g a ld e .

M u trik u .

F ra n tz is k o L iz a rd i S a n s e b a s tia n “ K a ia ld e ” . N a c id o e n 1914. T o m a s A n d o n e g i B a rre n e tx e a , “ X o x u a ” . N a c id o e n 19 18an. J o a k in L a rra ñ a g a , “J o a k in tx ik i” (tx is tu la ri). A n to n io A lb e rd i. “ P e r k itx u ” .

T o d a s la s e n tre v is ta s e s tá n g r a b a d a s y se c o n s e rv a n e n n u e s tra fo n o te c a . C o n u n tra ta m ie n to g lo b a l de to d a la in fo rm a c ió n , s e h iz o u n tr a b a jo d e tra s c rip c ió n q u e v io la lu z e n e l a ñ o 1994, e n e l c u a d e r n o n° 5 d e la S e c c ió n d e F o lk lo re d e E u s k o Ik a sk u n tz a .

Donostia. ¡987. G ra b é e l c o n c ie r to q u e o f re c ió la B a n d a M u n ic ip a l d e T x is tu d e S a n S e b a s tiá n c o n f e c h a 2 6 d e fe b re ro d e 1 987. e n el S a ló n d e P le n o s d e A y u n ta m ie n to . T a m b ié n g ra b é el e s p e c tá c u lo “ I rr a d a k a ” q u e p r e s e n tó el G r u p o d e B a ile A rg ia e n el T e a tro V ic to ria E u g e n ia d e D o n o s tia .

Iribas. 1987. S iIIa -d a n tz a . C ó m o a p r e n d e r y d o c u m e n ta r s e e n te m a s M u s ic a le s y d e B a ile , e r a e l te m a d e e s tu d io d e

u n o d e lo s ta lle re s o r g a n iz a d o s p o r la U n iv e rs id a d V asca d e V eran o . A c u d im o s a Irib a s y n o s re u n im o s en T ru tx o n e a c o n e l g m p o d e in fo rm a d o re s d e l lugar. I n é s I rib a rre n E ib e rd in d e M a is te r re n e a ( n a c id a e n 19 0 7 e n M a is te r re n e a d e Irib a s ) y su h e rm a n o D o m in g o (n a c id o e n 1917 e n M a is te r re n e a d e Irib a s). M a n u e l N o g e r a G a ra ik o e tx e a d e M itx e le n e a (n a c id o e n 190 9 e n M itx e le n e a d e Irib a s). P e rik o G a ra ik o e tx e a N o g e ra d e M a rtik o n e a (n a c id o e n 1909 e n M a rtik o n e a d e Irib a s) y P e rik o G a ra ik o e tx e a G a ra ik o e tx e a (n a c id o e n 1914 e n M a rtik o n e a d e Irib as), c ie g o y e s p e c ia lista e n to c a r la a rm ó n ica. In a z io A z p iro z L asarte d e Jo a in e k o -M a iste rre n e k o (n acid o e n 1940an e n Jo a in e k o -M a iste rre n e a d e Iribas). C o lo c a ro n la s silla s y to d o s se p u s ie ro n a b a ila r, y o to c a n d o e l tx is tu y P e rik o G a ra ik o e tx e a la a r m ó n ic a . E n la p a rte fin a l ta m b ié n b a ila m o s n o s o tro s sig u ie n d o el r itm o q u e to c a b a P e rik o . (F o to N® 1, p ag . 73: E n T ru tx o n e a a p re n d ie n d o a b a ila r la s illa -d a n tza , 1987.)

Iribas, 1987. A lm u te -d a n tz a . L a in fo rm a c ió n c o rre s p o n d ie n te a e s te b a ile , su m ú sic a , c u á n d o , c ó m o y q u ié n e s lo b a i la b a n , m e la p ro p o rc io n ó J u a n B a u tis ta L a s a rte d e Jo a in e a k o -M a is te rre k o . Q u in c e a ñ o s m á s ta rd e , E s te b a n A rg iñ e n a d e T ru tx o n e a n o s e n s e ñ o c ó m o b a ila r e n c im a d e l A lm u te . (F o to N® 1, pag. 7 4 : E steb an A rg iñ e n a d e T ru tx o n e a b a ila n d o el A lm u te -d a n tz a.)

Errenteria, 1988. A c tu a c ió n m u sic a l e n e l m a rc o d e la F e r ia d e A r te s a n ía V a sc a e n la q u e to m a ro n p a rte M a u riz io E li z a ld e y F é lix Iria rte , J e a n M ix e l B e d a x a g a r, T rik itix a d e Z u m a rra g a , g r u p o E z p e lu r y a lb o k a ris.

H ernani, Barrio Puerto, 1988. E n la ta b e r n a d e l b a r rio r e u n im o s a tre s p e r s o n a s d e a v a n z a d a e d a d p a ra q u e n o s c o n ta r a n la tra d ic ió n d el b a rrio e n r e la c ió n c o n la tx a la p a rta -to b e ra k : B itto r Z a b a le ta A ra n b u ru . N a c id o e n 1923. M ig e l E liz o n d o L a rb u ru . N a c id o e n 1915. K a lix to S o ria z u . N a c id o e n 1918.

Lakunza, 1988. E m ilio A n d u e z a O la s a g a r re n a tu ra l d e L a k u n tz a , n a c id o e n 1902. F u e d a n tz a ri e n s u tie m p o . H á b il e n e l m a n e jo d e la s c a s ta ñ u e la s . N o s f a c ilitó in fo rm a c ió n p r e c is a s o b re e l “A lk a te - d a n tz a " d e L a k u n z a e h iz o u n a e x h ib ic ió n to c a n d o la s c a s ta ñ u e la s q u e ta m b ié n g ra b a m o s .

Irán. 1988. E n e s e a ñ o 1 9 8 8 y c o n m o tiv o d e la e d ic ió n d e “ K ilo m e tro a k 8 8 ” e n Irú n , g r a b a m o s la s in te rp re ta c io n e s q u e b rin d a ro n lo s d u lz a in e ro s h e rm a n o s C o n s ta n tin o y E u g e n io A g irre tx e . E sto s d u lz a in e ro s , h ijo y s o b rin o d e lo s a fa m a d o s “ H e r m a n o s A g ir re tx e ” d e R é g il, to c a n la d u lz a in a c o n u n p e c u lia r e s tilo g u ip u z c o ^n o . E n e l a ñ o l 9 8 9 g ra b a m o s u n la rg o r e p e r to r io q u e n o s o f re c ió E u g e n io e n su c a s a d e Irú n .

San Sebastián - Barrio Herrera, 1988. C o n e l a lb o k a ri z e g a m a rra P atx i G o rro tx a te g i, in ic ié la r e c o p ila c ió n d e u n r e p e r to r io e s p e c ia l d e a lb o k a q u e te n d r ía c o n tin u id a d e n p o s te rio r e s s e sio n e s . A d e m á s d e la g ra b a c ió n , o b tu v e d e P a tx i m u c h a i n f o r m a c ió n so b re la a lb o k a y lo s a lb o k a ris. G r a c ia s a su c o la b o r a c ió n , p u d im o s g r a b a r la s te n d e n c ia s y e s tilo s d e lo s a lb o k a r is d e G ip u z k o a , m a te ria l q u e c a s i s e d a b a c o m o p e rd id o . E n la s g r a b a c io n e s se p u e d e o b s e r v a r c o n c la r id a d la a c titu d d e in te r p re ta c ió n lib re d e e s to s a lb o k a r is q u e a c tú a n ju g a n d o c o n lo s s o n id o s , d a n d o v u e lta s a lo s r itm o s e in tro d u c ie n d o in n u m e ra b le v a ria n te s s o b re la m a rc h a . E s ta s p ie z a s la s g ra b é e n el p e r ío d o c o m p r e n d id o d e s d e 1988 a 1990. (F o to N ° 1, p ag . 75: P atx i G o rro tx ate g i. 1988.)

Donostia, 1988. G ra b é e n su to ta lid a d la in te rv e n c ió n d el g ru p o d e d u lz a in e ro s d e la fa m ilia P é re z d e L a z a rra g a e n la a c tu a c ió n p ú b lic a q u e o fre c ie ro n e l d ía 11 d e d ic ie m b re d e 1988 e n la P la z a d e la C o n stitu c ió n d e S an S eb astiá n .

Burgi, 1988. G ra b é in fo rm a c ió n s o b re a lg u n o s in s tru m e n to s lo c a le s d e la m a n o d e C a rlo s Z a b a itz a , p rin c ip a lm e n te r e la c io n a d a c o n la s c a s ta ñ u e la s d e p ie d ra . N o s h iz o u n a d e m o s tr a c ió n d e c ó m o se to c a b a n e s ta s p ie z a s .

Hernani, 1989. G ra b é el c o n c ie r to o rg a n iz a d o p o r la M u s ik a -E s k o la d e H e rn a n i, q u e d ie ro n lo s G a ite ro s d e P a m p lo n a e n e l S a ló n S a n d iu ste rri. O fre c ie ro n u n r e p e r to r io g a ite ro m u y e x te n s o .

Oiartzun, 1989. E n O ia rtz u n g r a b é to d a s la s a c tu a c io n e s d e l K a n tu - T x a p e ik e ta d e G ip u z k o a , c e le b r a d o c o n f e c h a 4 d e ju n i o d e 1989.

Hernani. 1989. E n H e rn a n i y c o n m o tiv o d e la a c tu a c ió n c o n ju n ta q u e o fre c ie ro n L a B a n d a M u n ic ip a l d e M ú s ic a y lo s d u lz a in e r o s J u a n M a ri B e ltra n -J u a n M a ri U rru z o la , g ra b a m o s ín te g ro el c o n c ie rto .

Hernani, 1990. O rg a n iz a d o p o r la M u s ik a - E s k o la d e H e m a n i, g r a b é e l c o n c ie r to d e “ G a ita -O rg a n o ” q u e in te rp re ta ro n lo s h e rm a n o s J o s é L u ís y E le n a F ra ile d e l g r u p o d e G a ite r o s d e P a m p lo n a .

H em ani, 1990. G ra b é el c o n c ie r to o fre c id o p o r “ L o J a ? O rk e s tra ” d e O c c ita n ia o r g a n iz a d o p o r la M u s ik a - E s k o la de H e m a n i e n el sa ló n d e a c to s d e S a n d iu s te rri. E s c u c h a m o s in s tm m e n to s p a r e c id o s a n u e s tro s tx is tu , x iru la , ttu n ttu n a , d u lz a in a , tx a n b e la , tro m p a , a c o r d e ó n y x ir o la rr u a p e ro c o n u n e s tilo in te rp re ta tiv o d ife re n te .

Segura, 1990. C o n la c o la b o ra c ió n d e P a tx i G o rro tx a te g i, e n tr e v is ta m o s a B ra u lio E lo r z a a lb o k a ri y d u lz a in e r o d el c a s e r ío E rm a s o ro . A d e m á s d e la a m p lia in fo rm a c ió n re c o g id a , p u d im o s c o n o c e r s u a lb o k a y d u lz a in a un ta n to e s p e c ia le s.

Falces, 1991. G a rb é el c o n c ie r to q u e lo s G a ite r o s d e F a lc e s o fre c ie ro n e n la P a rro k ia d e l p u e b lo el d ía 2 6 d e m a rz o d e 1991.

Baigorri, 1991. C o n la c o la b o ra c ió n d e E rra m u n M a rtik o re n a , e n tre v isté a P e io G u m tx a rri d e B a ig o rri. In te rp re tó la “ e lt z a o rra ” g ra n d e q u e te n ía e n su c a s a y n o s a p o rtó a m p lia in fo rm a c ió n re la c io n a d a c o n e s te in stru m e n to . (F o to N ° I , p ag . 7 6 : P e io G u ru tx a rri d e B aig o rri co n la “ e ltz ao rra ” q u e te n ía e n su c asa .)

Em io-Zelatun, 1992. A c tu a c ió n e n la r o m e ría d e E m io - Z e la tu n d e l d u lz a in e ro M a n u e l S u d u p e “ M o n tte ” j u n to c o n lo s trik itila ris h e m a n o s Z a b a le . G ra b é to d a s la s p ie z a s . M a n u e l e s el ú ltim o re p re s e n ta n te d e la s a g a d e los “ M o n tte ” y q u ie n a c o n s e g u id o c o n s e rv a r e! re p e rto rio , e s tilo y te n d e n c ia s d e su s a n te c e s o re s. E ste g ru p o d e a c o r d e ó n y d u lz a in a d e l q u e f o rm a b a n p a rte e n m u c h a s o c a s io n e s su p a d r e y su tío , p o r e je m p lo , e r a h a b itu a l e n tre lo s v ie jo s d u lz a in e r o s q u e a c tu a b a n e n la z o n a d e A z k o itia -U ro la . (F o to N° 1, p ag . 7: Z e la tu n , 1992. H e rm a n o s Z a b a le y e n el c en tro M an u e l S u d u p e “ M o n tte ” , to c a n d o la d u lz a in a.)

¡ribas, ¡992. G r a b a c io n e s y to m a s e n v íd e o h a c ie n d o y to c a n d o ‘s u n p r iñ u s ’ y ‘tx u lu b ita s ’ e la b o r a d o s p o r n o s o tro s m ism o s .

Asteasu, ¡993. C e rc a d e A s te a s u p u d e g r a b a r v o c e s y a m b ie n te s s o n o ro s m u y v a ria d o s. E n e l m o n te , e n lo s c a s e río s , j u n t o a la re g a ta , a lo s re b a ñ o s d e o v e ja s , a lo s c a b a llo s ,...

Hernani, ¡993. E n e l S a ló n d e P le n o s d e A y u n ta m ie n to , g r a b é e l c o n c ie r to o fre c id o p o r el g r u p o “ L o s m in is trile s d el R e y T e o b a ld o ” q u e o rg a n iz ó la M u s ik a - E s k o la d e H e rn a n i.

Falces,

Ims

Bardenas, ¡994.

G r a b a c io n e s s o n o ra s e f e c tu a d a s e n F a lc e s c o n lo s p a s to re s J o a q u in y J a v ie r M a rtín e z Z iriz a . C o n J a v ie r g r a b é lo s s o n id o s d e su re b a ñ o , p a s ta n d o e n la s B á rd e n a s . E n e l m is m o lu g a r, g ra b é ta m b ié n al p a s to r d e O ts a g a b ia d e a p e llid o A d o t. C o in c id ie n d o c o n lo s d ía s e n q u e e l A y u n ta m ie n to d e O ia r tz u n m e e n tre g ó la s lla v e s d e l p is o s u p e rio r d e la E s c u e la d e E rg o ie n h ic e e n Irib a s y O r d u ñ a la s g r a b a c io n e s q u e s e c ita n a c o n tin u a c ió n ;

Iribas, ¡995. G ra b é el e x tr a o rd in a r io to q u e s d e c a m p a n a s q u e el d ía 4 d e j u n io d e 1995 in te rp re tó E s te b a n A r g iñ e n a d e T ru tx o n e a e n el c a m p a n a r io d e la ig le s ia d e Irib a s . E s te b a n h a sid o e l m á s p r e s tig io s o ‘e z k ila - jo le ’ (c a m p a n e ro ) d e I rib a s d u r a n te lo s c in c u e n ta ú ltim o s a ñ o s . S u re p iq u e e s r ic o d e c o n te n id o , m u y c o m p le j o y c o n c a n tid a d d e v a ria n te s.

Orduña, ¡995. G ra b é y f ilm é la a c tu a c ió n d e l d u lz a in e r o P a tx i A r b a iz a g o itia d e O rd u ñ a , p r im e ro to c a n d o l a d u lz a in a y d e s p u é s c o n e l p a n d e ro . S e p u e d e n c o n s id e ra r r e c o p ila c io n e s e s p e c ia le s la s q u e d e ta llo a c o n tin u a c ió n :

La Txapalarta-Festa de Hernani, a p a rtir de ¡987. E s tá n g r a b a d a s to d a s la s in te rv e n c io n e s d e la T x a la p a rta - F e s ta q u e s e o rg a n iz a a n u a lm e n te e n H e m a n i. U n v e rd a d e ro te s o ro p a r a lo s tx a la p a r ta ris y a m a n te s d e e s ta m o d a lid a d m u sic a l. E n el a ñ o 1 9 8 0 y c o n la a u to r iz a c ió n e x p r e s a d e lo s re s p o n s a b le s d e R a d io S e g u ra , c o p ié la m ú s ic a de s u fo n o te c a , p r in c ip a lm e n te la m ú s ic a d e trik itix a , tx is tu , j o ta s y d u lz a in a d e lo s v ie jo s d is c o s d e l a rc h iv o d e la e m iso ra .

Filmaciones en directo de música popular. H a s ta el a ñ o 1985 n o d is p o n ía d e c á m a r a d e v íd e o y c a d a v e z q u e p re te n d ía film a r a lg o , p e d ía la c á m a ra a a lg ú n a m ig o . H a s ta e s e a ñ o n o d a b a e s p e c ia l im p o rta n c ia al te m a d e film a r im á g e n e s . P e r o y a a p a r tir d e 1 9 9 5 , f u e ro n m u c h a s la s film a c io n e s re a liz a d a s e n lo s tra b a jo s d e re c o p ila c ió n . - 1 5 -0 5 -1 9 7 6 .- Irib a s . A z a l d o in u a k . S u n p riñ u a y tx u lu b ite . - 1 5 -0 5 -1 9 9 2 .- H e m a n i, 6 e d ic ió n d e T x a la p a rta -F e s ta . - 3 0 -0 5 -1 9 9 2 .- Irib a s . S u n p riñ u -tx u lu b ita . - 1 4 -0 5 -1 9 9 4 .- H e m a n i, 8 e d ic ió n d e T x a la p a rta -F e s ta . - 0 9 - 0 4 - 1 9 9 5 . - G o te in , 6 fe stiv a l X iru - 0 4 -0 5 -1 9 9 5 .- H e m a n i, 9 e d ic ió n d e T x a la p a rta - F e s ta . C o n fe re n c ia . - 0 6 -0 5 -1 9 9 5 .- H e m a n i. 9 e d ic ió n d e T x a la p a rta - F e s ta . F e stiv a l.

- 1 2 -0 5 -1 9 9 5 .- H e m a n i. P re p a ra n d o S u n p riñ u a k . - 0 4 -0 6 -1 9 9 5 .- Irib a s . E s te b a n A rg iñ e n a to c a n d o las c a m p a n a s . - 1 7 -0 7 -1 9 9 5 .- O rd u ñ a . P a tx i A rb a iz a g o itia d u lz a in e r o d e O rd u ñ a , - 0 2 - 0 9 -1 9 9 5 .- Irib a s . C o n c u rs o d e e z k ila -jo le a k . - 1 0 -1 0 -1 9 9 5 .- O ia rtz u n -K a rrik a . K a rm e n B e ra s a te g i y J u a n J o s é Ira s to rz a . T o b erak . T o d o e s te m a te ria l re c o p ila d o y m u c h o s m á s q u e n o h e m o s c ita d o e n e s ta s p á g in a s , se e n c u e n tra re c o g id o e n la F o n o te c a y e n la c o le c c ió n d e f o to g ra fía s y film e s d e l A rc h iv o d e I m á g e n e s d e l C e n tro d e M ú s ic a P o p u lar. E n ju l i o d e 1995 c o m e n z a m o s c o n el p r o c e s o d e o rg a n iz a c ió n d e to d o el m a te ria l e n la E s c u e la d e E r g o ie n , p e ro sin d e s c u id a r p a r a n a d a la d in á m ic a d e re c o p ila c ió n in ic ia d a a ñ o s a trá s. A p a r tir d e d ic h o a ñ o , h e m o s c o n tin u a n d o g ra b a n d o y film a n d o p e líc u la s s ie m p re v in c u la d a s a la m ú s ic a p o p u lar,

02-09. Ensayo de p uesta en m archa del centro docum ental de m úsica popular C o m o b ie n p u e d e v e rse e n la s p á g in a s p re c e d e n te s , las c o le c c io n e s q u e a lo la rg o d e m i v id a h e id o a c u m u la n d o c o n m a te ria le s d e m ú s ic a p o p u la r d e to d o tip o , h an id o in c re m e n tá n d o se p ro g re siv a m e n te . P a ra fin a le s d e 1 9 8 0 d is p o n ía y a d e a b u n d a n te m ate ria l: lib ro s, d isc o s, in s tru m e n to s, g ra b a c io n e s so n o ra s y a c ú s tic a s e n d ire c to , fo to g ra fía s , p e líc u la s ,... A p a r tir d e la d é c a d a d e lo s 8 0 , fu e ro n m u c h o s lo s m ú s ic o s y f o lk lo r is ta s q u e se a c e rc a ro n a n u e s tra c a s a e n b u sc a d e m a te ria l e in fo rm a c ió n . M u c h a s v e c e s n o r e s u lta b a c o m p lic a d o r e s p o n d e r p o s itiv a m e n te a la p e tic ió n f o rm u la d a p e ro e n o tro s c a s o s lo q u e se m e p e d ía p o d ía e s ta r g u a rd a d o f u e ra d e m i c a s a o si lo te n ía e n c a s a , e s ta b a ilo c a liz a b le p o r lo q u e n o e r a p o s ib le r e s p o n d e r a la a y u d a so lic ita d a . Tal c o m o in d ic o e n la in tro d u c c ió n y v ie n d o q u e la s c o le c c io n e s d e to d o el m a te ria l re c o p ila d o te n ía n q u e s e rv ir p a r a o tro s u s o s y fu n c io n e s , d e c id í q u e to d a e s a in fo rm a c ió n d e b ía d e e s ta r al a lc a n c e d e m ú s i c o s , m v e s tig a d o re s y d e m á s p e rs o n a s in te re s a d a s e n el te m a . P o r ta n to , e n e l a ñ o 1 9 9 0 p l a n t e é u n o s p r i m e r o s p a s o s p a r a e m p e z a r a o r i e n t a r y m a t e r ia l i z a r d i c h o o b je tiv o . C o m o p r im e r p a s o , r e d a c té u n a n te p ro y e c to d e 4 /5 p á g in a s y al m is m o tie m p o , u tiliz a n d o e l o r d e n a d o r q u e m e p re stó el p r o fe s o r d e a c o rd e ó n J o x a n G o ik o e tx e a d e la M u s ik a -E s k o la d e H e rn a n i, y c o n u n a f ic h a -tip o d e b a s e d e d a to s q u e d is e ñ ó , p re p a ré u n e s p e c ie d e in v e n ta rio g e n e ra l c o n to d o s lo s in s tru m e n to s d e m i c o le c c ió n . P o r o tro la d o , tr a té d e b u s c a r u n a c a s a o c a s e r ío d e c ie rta s d im e n s io n e s q u e d ie r a c a b id a y p e rm itie ra o rg a n iz a r a d e c u a d a m e n te to d o el m aterial a lm acen ad o . F u e ro n v ario s los in ten to s: e l b arrio E rg o ie n d e O ia rt z u n , p o r la z o n a d e S a lv a tie rra e n A la b a . E n S a n te s te b a n d e N a v a rra , c e r c a d e A s te a s u ,... N o ta rd é m u c h o e n c o m p r e n d e r q u e y o p e rs o n a lm e n te n o p o d ía a s u m ir u n a in v e rsió n d e ta l d im e n s ió n y q u e d e b e r ía d e re c u r rir a la s in s titu c io n e s p ú b lic a s , s o lic ita n d o a y u d a e c o n ó m ic a . C o m o c a r ta d e p r e s e n ta c ió n p a ra tr a ta r d e im p lic a r a la s in stitu c io n e s , e n te n d í q u e e ra f u n d a m e n ta l d e f in ir b ie n u n a n te p ro y e c to . C o m p le té lo q u e ya te n ía e la b o r a d o p re v ia m e n te y p re p a ré u n in fo rm e d e se is p á g in a s , c o n u n a p re s e n ta c ió n y c o n c re c ió n m á s e x p líc ita d e o b je tiv o s. C o m o a n e x o al in fo rm e , a d ju n té un in v e n ta rio d e to d o el m a te ria l d isp o n ib le . U n a v ez p re p a ra d o el a n te p ro y e c to , e r a p u e s el m o m e n to id ó n e o p a ra d a rlo a co n o cer. E n p rim e ra in s ta n c ia se lo p re se n té a L u is M a ri B a n d ré s q u e a n te rio rm e n te h a b ía sid o re s p o n s a b le d e te m a s d e E d u c a c ió n y C u ltu ra e n la D ip u ta c ió n F o ra l d e G ip u z k o a y e n a q u e lla é p o c a m ie m b ro d e la d ire c c ió n d el P N V e n G i p u zk o a. C o n L u is M a ri B a n d ré s te n ía u n a a m ista d q u e v e n ía d e m u y a trás. E ra m ú sic o a c tiv o y to c a b a in s tru m e n to s p o p u la re s c o m o e l tx istu , la a lb o k a , la d u lz a in a ... p o r lo q u e c o n s id e ré o p o rtu n o c o n o c e r su o p i n ió n y tra ta r d e o b te n e r a y u d a p a ra s a c a r a d e la n te e l p ro y e c to . E n aq u e l m o m e n to tra b a ja b a c o m o p ro fe s o r e n la E sc u e la d e In g e n ie ro s d e S an S e b a s tiá n (P e rito s) y n o o ste n ta b a c a rg o p ú b lic o a lg u n o . E l p ro y e c to le p a re c ió m u y in te re sa n te y ta m b ié n m e d io su o p in ió n so b re la fo rm a m á s a p ro p ia d a d e o rie n ta rlo . P e ro o c u rrió q u e e n aq u e l p re c iso m o m e n to so lic ita ro n m i c o la b o ra c ió n p a ra un tra b a jo d e g ra n e n v e rg a d u ra y tu v e q u e ap arcar, m o m e n tá n e a m e n te , el p ro y e c to p a ra la o rg a n iz a c ió n d el C e n tro d e M ú s ic a P opular, E n el c o n v e n to d e lo s C a p u c h in o s d e L e k a ro z el p a d re J o rg e R iezu tra b a ja b a e n la p rep aració n d el C a n c io n ero V asco d el P ad re D o n o stia. P a ra E n e s e m o m e n to , la c o m isió n fo rm a d a p ara la p u b lic a c ió n d el c a n c io n e ro co m p u e sta p o r lo s C a p u c h in o s d e L ek aro z , E u sk o Ik ask u n tz a y E resb il d e c id ie ra n n o m b ra r a C la u d io Z u-

d a ire y a Ju a n M a ri B e ltra n c o rn o c o la b o ra d o re s d e l P. Jo rg e e n la p re p a ra c ió n d e lo s m ateriales p a ra la p u b li c a c ió n d el c a n cio n ero . In ic ia m o s d e in m e d ia to la tarea. E l tra b a jo rea liz a d o d u ra n ta la se m a n a se lo p a sáb am o s al P a d re J o rg e p a ra q u e lo s u p e rv isa ra y el n o s d e v o lv ía rev isad o to d o lo q u e le h ab ía m o s llevado la se m a n a a n terior. E l p a d re R iezu re sid ía e n el co n v e n to “ P. E ste b a n d e A d o a in ” q u e los c a p u c h in o s tien en e n P am p lo n a. T ra s c o n tr a s ta r c o n el p a d re R ie z u la s r e v is io n e s e f e c tu a d a s p o r e l la s e m a n a a n te r io r y ju n to c o n los te m a s q u e le e n tr e g á b a m o s p a r a s u p e rv is a r, te n ía ‘d e b e r e s ’ s u fic ie n te s p a r a to d a la se m a n a . (F o to N® 1, p ag . 80: C o n e l P a d re R ie zu en u n a d e las visitas sem a n a le s. P a m p lo n a , 1991.)

A s í d u ra n te d o s a ñ o s , h a s ta q u e e n 199 2 fa lle c ió el p a d r e J o rg e R ie z u . P a ra e s a fe c h a C la u d io Z u d a i r e r e s id ía e n lo s E s ta d o s U n id o s p o r lo q u e d u ra n te lo s d o s ú ltim o s a ñ o s tu v e q u e c o n tin u a r c o n e l tra b a jo e n s o lita rio , e s o sí, s ig u ie n d o el c a m in o y a m a rc a d o p o r e l P a d re R ie z u . M i c o la b o ra c ió n c o n el P. J o rg e m e s irv ió p a r a a p r e n d e r m u c h a s c o s a s y s ie m p re h e p e n s a d o q u e h e sid o u n p r iv ile g ia d o p o r h a b e r te n id o l a o p o rtu n id a d d e tr a b a ja r c o n u n a p e r s o n a ta n sa b ia. E n el a ñ o 1 9 9 4 di p o r fin a liz a d o el “Cancionero Vasco P. D onostia" y e s e m is m o a ñ o se p u b lic ó , en c u a tr o to m o s, d e la m a n o d e E u s k o Ik a s k u n tz a . (F o to N® 1, pag. 81: “ C a n c io n e ro V asco P. D o n o stia ” .)

(«MaqilfeÉtf. y mrnmm h m ifi iiijf e | < ^ ^ * 3 ë i,aiil»

'm f'

tiy*oeei<j s^i^joa

í*v+ítV4í-í9!íí\;

?f ^

Bees«ea<^ «S B ? »e M-fra r ifcdtós -i»iâ=W«.'-

■.m i m jwwgiii^éni/fa Mè t,Urá> -^.

i.*itri Es ^t c

-»Ar^-^í

ÌÌ.

' ' tàiir>ìi|iìiijii?' i'iarjgiLCy»aw»t£^^

- i

ífe :' óWr'í t-*

03. P R O Y E C T O PA R A LA P U E S T A E N M A R C H A , O R G A N IZ A C IÓ N Y F U N C IO N A M IE N T O D E UN C E N T R O D O C U M E N T A L D E M Ú S IC A P O P U L A R

'.“•-ít .• r»'|j.* i . ■■• ’ *1 «' **_' ‘ ^ 4^, ír-"' '-• .t;"--.'-5*'<':'-~ •.•• •' ’■' ' - ‘

“

?.'••

'''

.^ • * ■

^ '^ '. '

/ "

V''

•

*-'■

> a/.w f w a A T ? 3 rj« A j A X A < [ o r 3 w K m '. á

m 3WoTi«iíMjj«oc»iiw t i^iTMsmAam

m jm t» Aosim m 4*TiWéjomoiitKtj

’•. V«;l }

«c.“7- ,• ’ V.

« r h ^ . '-. : -*'-1 ' - • '

-’"V . '5?^'

'ft'.-

an^H

:" ::

>,rT

•'".: -<7' •' •'•’' * J i * ' . ' i i ' ' ' . -..' ' ‘í í •**'■,

rSfcä

' ,

T ra s la p u b lic a c ió n d e l C a n c io n e ro V a sc o d el P a d r e D o n o s tia , e n e l a ñ o 199 4 r e to m é la id e a d e l p r o y e c to p a r a c re a c ió n d e u n C e n tr o D o c u m e n ta l d e M ú s ic a P o p u la r, q u e e s tu v o a p a r c a d o d u ra n te lo s c u a tr o a ñ o s a n te rio re s . D a ta d e a q u e lla é p o c a e l e s c rito d e p r e s e n ta c ió n d e l p ro y e c to . N a d a m á s te r m in a r la re d a c c ió n d el p ro y e c to , in ic ié su p re s e n ta c ió n e n d if e re n te s á m b ito s . H e a q u í e l p r o y e c to q u e b a jo la d e n o m in a c ió n d e “ P ro y e c to p a r a la p u e s ta e n m a r c h a , o rg a n iz a c ió n y f u n c io n a m ie n to d e u n C e n tr o D o c u m e n ta l d e M ú s ic a P o p u la r ” , p re p a ré y p r e s e n té p ú b lic a m e n te :

03-01. Breve introducción a la música popular e instrumentos musicales U n d e io s e le m e n to s d ife re n c ia d o re s q u e c a r a c te r iz a n a lo s p u e b lo s es, s in lu g a r a d u d a s , l a c u ltu ra a u tó c to n a d e c a d a p u e b lo , sie n d o la m ú s ic a u n o d e lo s c o m p o n e n te s m á s s ig n ific a tiv o s. ¿ E n q u é c o n s is te y c ó m o se h a c o n f ig u ra d o e s e p a tr im o n io c u ltu ra l ta n v in c u la d o e id e n tific a d o a c a d a p u e b lo , y m á s e n c o n c re to , q u é e s lo q u e n o s o tro s a q u í p r e te n d e m o s d e s c rib ir c o m o m ú s ic a p o p u la r? S o n m u c h o s lo s q u e p ie n s a n q u e la m ú s ic a p o p u la r e s a lg o fo s iliz a d o , q u e p e rm a n e c e s ie m p re in v a ria b le . P a ra e llo s la m ú s ic a p o p u la r e s p u r a in te r p re ta c ió n q u e n o o f re c e p o s ib ilid a d e s d e c r e a c ió n a r tís tic a . E n tre lo s q u e a s í p ie n s a n , e s tá n lo s q u e la re la c io n a n c o n la c u ltu r a p o p u la r y m á s c o n c r e ta m e n te c o n el “ fo lk lo re ” . E n s u s a c to s y f u n c io n e s se lim ita n e x c lu s iv a m e n te al a s p e c to in te rp re ta tiv o , re iv in d ic a n d o la p r e c is ió n y v e ra c id a d d e la “ v e rs ió n a u té n tic a ” . D e s d e o tr a p e rsp e c tiv a , s o n m u c h o s m á s lo s fo lk lo ris ta s q u e p ie n s a n q u e la c u ltu ra tra d ic io n a l p ro p ia d e lo s p u e b lo s , e n n u e s tro c a s o c o n c re to la m ú s ic a p o p u la r, n o e s u n a e x p re s ió n c u ltu ra l q u e tra s su rg ir en u n m o m e n to h is tó ric o d e te rm in a d o y d e f o rm a in d iv id u a l, p e rm a n e c e d e m a n e ra in m o v ilis ta . P a ra esto s ú ltim o s, la m ú s ic a p o p u la r h a id o tra n s m itié n d o s e g e n e ra c io n a lm e n te , b ie n d e n tro d e u n d e te rm in a d o g ru p o so c ia l, b ie n d e n tr o d e la p r o p ia fa m ilia . E n s u e v o lu c ió n , e n m a y o r o m e n o r m e d id a , h a to m a d o p a rte a c tiv a c a d a g e n e ra c ió n , c a d a c o le c tiv o p o p u la r y m á s c o n c re ta m e n te c a d a in d iv id u o q u e la h a in te rp e ta d o . S o n te s tig o s d e e s a e v o lu c ió n las p e rso n a s q u e h a n tra b a ja d o y tra b a ja n e n la re c o p ila c ió n d e n o ta s m u s i c a le s y leu-as d e c a n c io n e s y q u e h a n p o d id o c o n s ta ta r c ó m o e s a s n o ta s y c a n c io n e s h a n id o c a m b ia n d o en fu n c ió n d e su d ife re n te lo c a liz a c ió n y ta m b ié n e n fu n c ió n d e si s e h a o b te n id o d e u n a p e rs o n a m a y o r o de u n jo v e n , p e rte n e c ie n te s al m ism o h a b ita t n a tu ra l. E l c a m b io e s e v id e n te , ta m b ié n c u a n d o d el c a n to se p a sa a in te rp re ta rlo in stru m e n ta lm e n te y to d a v ía m á s sig n ific a tiv o c u a n d o se u tiliz a n in s tru m e n to s m u sic a le s d ife re n te s . A lg o p a re c id o o c u rre c u a n d o e n u n m ism o lu g a r se re c o g e la in fo rm a c ió n c u a n d o h a tra n sc u rri d o u n p la z o d e tie m p o y a v e c e s e s el p ro p io in té rp re te q u ie n in tro d u c e v a ria n te s e n u n a d e su s a c tu a c io n e s . E s p o r e s o q u e e n lo s c a n c io n e ro s p o p u la re s p o d e m o s e n c o n tra r im p o rta n te s v a ria b le s y v arian tes d e la m ú s ic a o rig in a l, y q u e e n b a s e a d ic h a ev o lu c ió n , p o d e m o s a firm a r q u e la m ú sic a p o p u la r e s u n fe n ó m e n o v iv o y c a m b ia n te y q u e e n m u c h o s ca so s c o n s e rv a e s o s e le m e n to s d e id e n tific a c ió n ta m b ié n e n la actu alid ad . V e a m o s lo s q u e a firm a a l re s p e c to e l e tn o m u s ic ó lo g o ru m a n o C . B ra ilo iu : « L a m elodía p o p u la r... só lo existe verdaderam ente en e l momento en que se la canta o se la interp reta, y .^ólo vive p o r la voluntad de su intérprete y de la m anera p o r e l d e se a d a .... C reació n e interp retació n, a q u í se confun d e n ... en una m edida que la p rá ctica m u sical fundada en e l e scrito o e l im preso ignora co m p le ta m e n te .» '.

1. B éla B anók. “Escritos sobre M úsica Popular”, p. 43 M éxico, i 979. Siglo Veintiuno Editores.

E s a e s p u e s la f o rm a e n la q u e se h a n id o e la b o r a n d o lo s c a n c io n e r o s p o p u la re s y s o n fru to ta n to d e l tra b a jo so lita rio c o m o d e g ru p o , c o n u n s e llo e s té tic o p ro p io y u n a p e r s o n a lid a d p e c u lia r q u e se h a ido f o rja n d o c o n la a p o rta c ió n d e m u c h a g e n te . E n e s e p r o c e s o d e e la b o r a c ió n n o p o d e m o s o lv id a r q u e la s c u ltu ra s p o p u la re s s o n f e n ó m e n o s a b ie r to s y q u e a lo la rg o d e la h is to r ia se h a n p ro d u c id o in flu e n c ia s d e d iv e rsa ín d o le , fru to d e la s re la c io n e s d e to d o tip o q u e h a n m a n te n id o lo s p u e b lo s e n tre sí. E n la a c tu a lid a d , y p rin c ip a lm e n te e n lo s p a ís e s o c c id e n ta le s y e n lo s p u e b lo s b a jo s u in flu e n c ia , h an id o v a ria n d o lo s s is te m a s d e d iv u lg a c ió n c u ltu ra l. Y a n o se d a n la s m is m a s c o n d ic io n e s d e tra n s m is ió n c u h u r a l e n tre g e n e r a c io n e s q u e h e m o s c o n o c id o . E n la so c ie d a d a c tu a l la in fo rm a c ió n se o b tie n e d e s d e o tro s s o p o rte s (te x to s e s c rito s , ra d io , te le v is ió n , g r a b a c io n e s m u s ic a le s , e tc .), y la in fo rm a c ió n q u e r e c i b im o s e s m u c h o m á s a b u n d a n te y á m p lia , d e s b o rd a n d o in c lu s o la s p ro p ia s f ro n te r a s n a c io n a le s . Y e n á m b ito m u s ic a l o c u r re a lg o p a re c id o . E s tá a n u e s tro a lc a n c e p o d e r e s c u c h a r m ú s ic a p r o c e d e n te d e to d a s la s p a rte s d e m u n d o y d e to d o s lo s e s tilo s . Y to d o e llo h a in flu id o , sin d u d a , e n la s n u e v a s te n d e n c ia s y fo rm a s m u sic a le s. E n la m ú s ic a q u e e s c u c h a m o s la e s té tic a m u s ic a l e s c a d a v e z m á s e s ta n d a r iz a d a y “ h o m o lo g a d a ” y e n la m ú s ic a q u e se p r o d u c e y c o n s u m im o s a d ia rio , h a p e r d id o fu e rz a e s e c o m p o n e n te “ p o p u la r ” . J u n to c o n la v a lo ra c ió n a n te rio r, ta m b ié n h a y q u e c o n s ta ta r q u e e n e l te r re n o m u sic a l e l n iv e l d e p a rtic ip a c ió n p o p u la r a c tiv a y d ir e c ta d is m in u y e p ro g re s iv a m e n te . P o r la s r a z o n e s a lu d id a s , s e h a n id o p e rd ie n d o m u c h o s le n g u a je s y fo rm a s m u s ic a le s c o n lo q u e se h a g e n e r a d o u n r e tro c e s o im p o rta n te e n lo q u e r e s p e c ta a c o n s e rv a c ió n d e l p a tr im o n io m u s ic a l d e m u c h o s p u e b lo s . E n e s a lín e a y d e b id o a lo s c a m b io s p ro fu n d o s e n la s fo rm a s d e v id a m o d e rn a s y e n la c o m u n ic a c ió n , se h a p r o d u c id o u n a m e rm a im p o rta n te e n la c o n s e rv a c ió n d e d e te rm in a d o s e le m e n to s re la c io n a d o s co n la tra d ic ió n m u s ic a l (e n e l b a ile , e n la c a n c ió n , y c ó m o n o , ta m b ié n e n lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s v ita le s p a r a su in te rp re ta c ió n ). E n e l á m b ito m u s ic a l, lo s p rim e ro s p a s o s y a n o se d a n c o m o a n te s , e s d e c ir e s c u c h a n d o e n d ire c to ta n to la s v o c e s c o m o lo s in s tru m e n to s m u sic a le s. L a s c a n c io n e s tr a d ic io n a le s u tiliz a d a s p a ra c a lm a r o m o tiv a r a lo s n iñ o s d e c u n a , y a h a n s u s titu id o s p r á c tic a m e n te p o r lo s d is c o s y c a s s e te s c o m e rc ia le s . L o s j u e g o s d e n iñ o s y a n o se p r a c tic a n m e d ia n te e l c a n to d ire c to d e s u s p ro ta g o n is ta s . Y a n o se fa b ri c a n ju g u e te s q u e p e rm ita n c o n o c e r y p r a c tic a r lo s d if e re n te s ritm o s , tim b re s , y lín e a s m e ló d ic a s . Ju n to c o n to d o s e s to s c a m b io s , se h a p ro d u c id o u n r e tro c e s o e n lo q u e r e s p e c ta a l d e s a rr o llo p s ic o m o triz y d e d e s tre z a c o rp o ra l, a s í c o m o c a p a c id a d p a r a c a n ta r, y c o n o c im ie n to d e la s c a r a c te r ís tic a s s o n o ra s d e los m a te ria le s y d e lo s in s tru m e n to s m u sic a le s. L a j u v e n tu d y a n o p a r tic ip a c a n ta n d o d e v iv a v o z e n su s fie s ta s y re u n io n e s y c a s i s e lim ita a e s c u c h a r m ú s ic a p re v ia m e n te g ra b a d a . Y u n c a m b io s im ila r se h a p ro d u c id o c o n la s r e fe re n c ia s m u s ic a le s q u e tra d ic io n a lm n te h a n e s ta d o a s o c ia d a s a te m a s c o m o el tra b a jo , rito s e s ta c io n a le s , c o s e c h a s y o tro s a c o n te c im ie n to s so c ia le s. C o m o c o n c lu s ió n , p o d e m o s a f irm a r q u e la m ú s ic a h a v iv id o s ie m p r e e n c o n ta c to m u y d ir e c to c o n la s p e r s o n a s y 1a s o c ie d a d e n s u c o n ju n to . A c tu a lm e n te , la m ú s ic a q u e h a s id o u n a p a r te im p o r ta n te d e la s v iv e n c ia s h u m a n a s , h a s id o s u s titu id a ta n to a n iv e l f a m ilia r c o m o s o c ia l, p o r e l c o n s u m o d e m ú s i c a e la b o r a d a p o r u n o s p o c o s . C o n s e c u e n te m e n te , s e h a n id o r e d u c ie n d o c o n s id e r a b le m e n te la r iq u e z a y p lu r a lid a d m u s ic a l y n o e s ta r ía d e m á s u n a v is ió n r e tro s p e c tiv a p a r a c o n o c e r e ta p a s a n te r io re s . D e b e m o s d e te n e r m u y c la r o q u e y a n o s e r e p e tir á n a q u e lla s s itu a c io n e s , p e r o , sin e m b a r g o , d e b e r ía m o s d e h a c e r u n in te n to p o r tr a ta r d e c o n s e r v a r lo q u e to d a v ía e x is te y r e c u p e r a r lo q u e c o n s id e re m o s c o m o m ás p ro v ech o so.

I n s tr u m e n to s e n la M ú s ic a P o p u la r S o n m u c h o s lo s c o m p le m e n to s q u e d a n f o rm a a la m ú s ic a y e n tre e llo s lo s m á s s ig n ific a tiv o s e l to n o , e l ritm o , la a r m o n ía y e l tim b re . P a ra d e te r m in a r c u á le s h a n s id o la s r a z o n e s q u e e n c a d a p a r te d e l m u n d o h a n te n id o u n a in f lu e n c i a d ir e c ta e n la c o n f ig u r a c ió n d e c a d a tip o d e m ú s ic a p o p u la r , e s n e c e s a r io u n a n á lis is e n p r o fu n d id a d

d e l te m a . P e r o s in lu g a r a d u d a s , h a n s id o lo s in s tr u m e n to s m u s ic a le s a u tó c to n o s lo s e le m e n to s q u e d e a lg u n a f o rm a h a n in f lu e n c ia d o , d e lim ita d o y d e f in id o l a f o rm a c ió n e s té tic a d e la m ú s ic a p o p u la r d e c a d a p u e b lo . E l tim b re y la s e s c a la s d e e s to s in s tru m e n to s a u tó c to n o s , la e m is ió n d e s o n id o s , la s te s itu ra s , e l a lc a n c e d e lo s m is m o s , e tc . s o n a s p e c to s c o n c o lo re s y fo rm a s m e ló d ic a s d iv e rs a s q u e c a r a c te r iz a n la m ú s ic a a u tó c to n a d e lo s d if e re n te s p u e b lo s . L a s o r q u e s ta s y lo s in s tru m e n to s p o lifó n ic o s s o n e le m e n to s q u e ta m b ié n h a n te n id o su in flu e n c ia e n la s f o rm a c io n e s a rm ó n ic a s. P e ro , ¿ c ó m o , c u á n d o y d ó n d e tie n e n su o rig e n lo s in s tru m e n to s a u tó c to n o s ? T al c o m o h e m o s o b s e r v a d o e n e l c a p ítu lo d e M ú s ic a P o p u la r, m u c h a g e n te d e m a n d a r e s p u e s ta s c o n c r e ta s a e s ta s p re g u n ta s , p e ro n o e s p o s ib le p a r a n o s o tro s d a r re s p u e s ta a to d o , p o r q u e la m a y o r ía d e lo s in s tru m e n to s q u e c o n o c e m o s , en s u o r ig e n n o se c r e a r o n ta l c o m o lo s v e m o s e n la a c tu a lid a d , n i e n su f o rm a n i e n s u s c a ra c te rís tic a s . L o s in s tru m e n to s a c tu a le s s o n p ro d u c to d e lo s c a m b io s , re fo r m a s y d e s a rr o llo p o s te rio r a su c r e a c ió n o r i g in a l. Y e s o s c a m b io s y e s a e v o lu c ió n n o o b e d e c e n ú n ic a m e n te a lo s “ in s tr u m e n to s ” e s p e c ífic o s d e c a d a p u e b lo . S o n c a m b io s q u e ta m b ié n se p r o d u c e n p o r in f lu e n c ia s c u ltu ra le s q u e a lo la rg o d e la h is to r ia se h a n id o d a n d o d e fo rm a s d if e re n te n e n la r e la c io n e s e n tr e lo s p u e b lo s . D e s d e las f o rm a s in s tr u m e n ta le s o r ig in a ria s (p a lm a d a s , v o z, g o lp e s d e p ie rn a s y p r im e ro s ta m b o re s , fla u ta s , c u e rd a s te n s a d a s , e tc . e la b o ra d o s c o n m a te ria le s d e l e n to r n o m á s c e rc a n o ) h a s ta n u e s tro s d ía s , h a n sid o m u c h ís im a s la s ra z o n e s q u e h a n in flu id o e n e l p r o c e s o d e e la b o r a c ió n d e lo s in s tru m e n to s p r o p io s d e c a d a p u e b lo . « L o s antiguos instrum entos m u sicales u tilizad o s en condiciones natu rales y que tienen ca ra cte rística s comunes en todas la s cu ltu ras, han dependido de la técnica y funcio nes asignadas p o r cada uno de lo s pueblos. Lo s in s trum entos im portados de o tras cu ltu ras han sido m odificados en fu n ció n de la s condiciones im perantes en los pueblos receptores de tale s in stru m en to s.»^ . P o r to d o e llo , y ta l c o m o o c u rre e n las d istin ta s ra m ifica c io n e s de la c u ltu ra p o p u lar, n o re su lta ta re a fá c il p o d e r d e te rm in a r h a sta q u é p u n to d ic h o s in stru m e n to s m u sic ale s tie n e n c o m p o n e n tes u n iv e rsales o locales.

03’02. ‘‘Herri musikaren txokoa’\ Centro documental de música popular E n la s p á g in a s s ig u ie n te s d a m o s a c o n o c e r la s b a s e s d e l p r o y e c to q u e d e fin e lo s r a s g o s p r in c ip a le s de u n c e n tro d o c u m e n ta l d e m ú s ic a p o p u la r. E n e l p r o y e c to se m e z c la n u n p o c o la s id e a s , lo s d e s e o s y la re a lid a d . P o r u n la d o , s e p r e s e n ta n u n a s id e a s e n to m o a c ó m o n o s g u s ta ría h a c e r r e a lid a d u n c e n tr o de e s te tip o , y p o r o tro s e o f re c e u n a p re s e n ta c ió n d e to d a la c o le c c ió n d e in s tru m e n to s y d o c u m e n ta c ió n re c o p ila d a h a s ta la fe c h a . C o m o in v e s tig a d o r, c re a d o r, m ú s ic o y p r o fe s o r e n to d o s e s to s a ñ o s d e d ic a d o s p o r e n te r o a la m ú s ic a p o p u la r, h e lo g ra d o re c o p ila r in s tru m e n to s y a m p lia in f o rm a c ió n r e la c io n a d a c o n la m ú s ic a p o p u la r ( e d i ta d a e n a lg u n a s o c a s io n e s e in fo rm a c ió n to d a v ía sin p u b lic a r). A m e d id a q u e h a id o in c r e m e n tá n d o s e la c a n tid a d d e m a te ria l, d a to s y d o c u m e n ta c ió n d e to d o tip o , h a c e tie m p o q u e p o r m i c a b e z a r o n d a n la s id e a s q u e e x p o n g o a c o n tin u a c ió n . C o n to d a la in f o rm a c ió n y a re c o g id a y c o n la q u e s e p u e d a o b te n e r e n a d e la n te , e s p o s ib le c o n f ig u r a r u n e s p a c io d e e n c u e n tro , in v e s tig a c ió n y u n a d e p ó s ito d e d a to s , to d o e llo v in c u la d o al m u n d o d e la m ú s ic a e in s tm m e n to s p o p u la re s . E l tr a b a jo n o e s n a d a fá c il p e ro s í m u y in te re s a n te y n e c e s a rio , m á s a ú n , si te n e m o s e n c u e n ta q u e e n to d a la g e o g r a f ía d e E u sk a l H e rria , n o e x is te u n C e n tro d e e s ta s c a r a c te r ís ticas.

03-02-01. Herri musikaren txokoa / centro dinamizador y promotor de la música popular E l C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r, a d e m á s d e c o n s titu ir s e c o m o c e n tr o d o c u m e n ta l, d e b e r ía d e a c tu a r ta m b ié n c o m o e le m e n to d in a m iz a d o r, te n ie n d o s ie m p re e n c u e n ta e l c a m b io s ig n ific a tiv o q u e h a e x p e r im e n ta d o la m ú s ic a p o p u la r y c o n la p e rs p e c tiv a d e lo q u e p u e d a a c o n te c e r d e c a r a al fu tu ro .

2. Ernesto Veiga d e Oliveira. “Instrum entos M usicais Populares P ortugueses", p.9. Lisboa, 1982. Funda^ao C alouste G ulbenkian.

C o m o v e re m o s m á s a d e la n te , c o n la m ú s ic a y lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s p ro p io s d e E u sk a l H e rria se p u e d e c o m p le ta r u n a e x te n s a lis ta d e in s tru m e n to s . C o n to d a se g u rid a d p o d e m o s a f irm a r q u e a lo larg o d e la h is to r ia y e n e l á m b ito d e la o r g a n o lo g ia , al ig u a l q u e e n o tro s p a ís e s d e l m u n d o , d is p o n e m o s d e u n a g ra n c a n tid a d y v a rie d a d d e e le m e n to s m u sic a le s. C ie r ta m e n te , e n lo s ú ltim o s tie m p o s s e h a p r o d u c id o u n a r e tr o c e s o e n c u a n to a f u n c io n a lid a d , y c o n s e c u e n te m e n te , v a rio s in s tr u m e n to s e s tá n e n tr a n c e d e d e s p a r e c e r (tx a n b e la , la a lb o k a e n G ip u z k o a , to b e r a k , ‘s u n p r in u a ’,...). A lg u n o s d e e llo s c o n s ig u e n m a n te n e r s e a d u r a s p e n a s p o r c o s tu m b r e , b ie n p o r q u e s o n c o n s id e ra d o s c o m o a lg o e x ó tic o o b ie n p o r q u e m a n tie n e n to d a v ía c ie r to a r r a ig o tr a a d ic io n al. A u n q u e , a fo rtu n a d a m e n te , e n lu g a re s y m o m e n to s c o n c re to s , al ig u al q u e e n a n ta ñ o , p o d a m o s e n c o n tr a r in s tru m e n to s q u e sig u e n c u m p lie n d o su f u n c ió n d e f o rm a n a tu ra l (e s d e c ir, c o n su s o n id o y m ú sic a ), e n la a c tu a lid a d n o so n d e m a s ia d o f re c u e n te s la s s itu a c io n e s e n la s q u e lo s in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r te n g a n u n a a c e p ta c ió n n o rm a liz a d a . E n su tie m p o , c u a n d o e s to s in s tru m e n to s e ra n a c e p ta d o s c o n n a tu r a lid a d p o r su p r o p io e n to rn o , la d e m a n d a p a ra a p r e n d e r a to c a rlo s ta m b ié n e ra m a y o r, y c o m o e s ló g ic o , d e e s a b a s e su rg ía n m ú s ic o s m ás c o m p e te n te s . P e r o c o m o y a h e m o s r e m a rc a d o a n te rio rm e n te , la situ a c ió n a c tu a l r e s p o n d e a o tr a re a lid a d . H o y en d ía lo s in s tru m e n to s y la m ú s ic a p o p u la r s o n d e s c o n o c id o s h a s ta e n su p ro p io e n to rn o , y h a c ie n d o fre n te a to d o tip o d e d if ic u h a d e s , e n a lg u n o s c a s o s s e m a n tie n e n v iv o s p o r el tra b a jo y p o r la e n tre g a d e a lg u n o s “c o n v e n c id o s " q u e h a c e n to d o lo p o s ib le p a ra q u e s ig a n e x is tie n d o . E n e s te c o n te x to , el C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r d e b e r ía d e s e r u n in s tru m e n to e f ic a z p a ra c o la b o ra r, r e c u p e r a r y d e s a rr o lla r u n a d in á m ic a e n fa v o r d e la c u ltu ra y m ú s ic a p o p u la r e s , p o n ie n d o e n e llo to d o el e m p e ñ o n e c e s a r io p a ra a f ro n ta r c o n g a ra n tía s u n re to d e ta l e n v e rg a d u ra .

03-02-02. Objetivos - C r e a c ió n u n c e n tr o d e d o c u m e n ta c ió n c o m o e s p a c io p r o p io p a r a e l c o n o c im ie n to , in v e s tig a c ió n y lu g a r d e e n c u e n tro a lr e d e d o r d e la m ú s ic a e in s tru m e n to s p o p u la re s. - P o n e r a d is p o s ic ió n d e to d o tip o d e p ú b lic o y d e u n a f o r m a d id á c tic a , e n te n d ib le y a m e n a , to d o l o r e la c io n a d o c o n la c u ltu r a y m ú s ic a p o p u la r d e E u s k a l H e rria . A l s e r v ic io d e to d a la g e n te q u e e n e l te r r e n o d e la c u ltu r a v a s c a y e n e s p e c ia l e n lo q u e r e s p e c ta a la m ú s ic a p o p u la r , a u tó c to n a y d e l m u n d o e n te r o , e s té in te r e s a d a p o r el te m a , c o n u n a o f e r ta a tra c tiv a ta n to p a r a lo s p ro p io s v a s c o s c o m o p a r a lo s v is ita n te s q u e p r e te n d a n a d q u ir ir u n c o n o c im ie n to m á s c e r c a n o d e n u e s tro p u e b lo . - O f re c e r a lo s a lu m n o s d e C e n tro s d e E n s e ñ a n z a y E s c u e la s d e M ú s ic a , c la s e s d e m ú s ic a te ó ric a , p rá c tic a y a c tiv a c o m o c o m p le m e n to a su s e s tu d io s m u sic a le s. - P r e p a r a r c u r s o s te ó ric o s , p r á c tic o s y p ro g ra m a s a c tiv o s d e s tin a d o s a p ro fe s o re s d e C e n tro s E s c o la re s , E s c u e la s d e M ú s ic a y C o n s e rv a to rio s , c o m o m e jo r a d e su f o rm a c ió n p ro fe s io n a l. - O rg a n iz a r a c tiv id a d e s d e a p re n d iz a je , in v e s tig a c ió n , e n c u e n tr o y f o rm a c ió n , c o n d e s tin o a la s p e r s o n a s q u e d e d iv e rs a f o rm a tra b a ja n e n el e n to r n o d e la m ú s ic a p o p u lar. - C o n s e g u ir q u e el C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r s e a p a r a m u c h a g e n te lu g a r d e e n c u e n tr o e in te rc a m b io o rg a n iz a n d o p a r a e llo c o n f e r e n c ia s , a c tu a c io n e s , p ro y e c c ió n d e a u d io v is u a le s y e x p o s ic io n e s . - D is e ñ a r u n ta lle r p a r a fa b ric a c ió n y re p a ra c ió n d e in s tru m e n to s y ju g u e te s so n o ro s . - O rg a n iz a r u n a b ib lio te c a , fo n o te c a y a rc h iv o d e im á g e n e s e s p e c ia liz a d o s e n m ú s ic a p o p u la r. - C r e a r g ru p o s d e tr a b a jo p a r a re c o p ila r e in v e s tig a r n u e s tra c u ltu r a p o p u la r, a n a liz a r e l tr a b a jo re a li z a d o y c r e a r lo s m e d io s p a ra s u p u b lic a c ió n . - E d ita r p u b lic a c io n e s e s p e c ia liz a d a s e n m ú s ic a p o p u la r: r e v is ta s p e rió d ic a s , lib ro s , g ra b a c io n e s y p e líc u la s . C o n el o b je tiv o p u e s to e n s a c a r a d e la n te e l H e rri M u s ik a re n T x o k o a /C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r, e x p o n e m o s a c o n tin u a c ió n la o rg a n iz a c ió n d e la s d is tin ta s s e c c io n e s , lo s s e rv ic io s d e l c e n tr o d e d o c u m e n ta c ió n , e l p a tr im o n io a c tu a l, p a ra fin a liz a r c o n u n a v a lo ra c ió n d e la situ a c ió n a c tu a l.

03-03. Organización departamental del ^^centro de música popular” E l c e n tro a g ru p a rá , p rin c ip a lm e n te , la s s e c c io n e s o d e p a rta m e n to s q u e a c o n tin u a c ió n d e ta lla m o s; - C o le c c ió n d e in s tru m e n to s m u s ic a le s (e x p o s ic ió n y d e p ó s ito d e m a te ria le s) - T a lle r d e fa b ric a c ió n y re p a ra c ió n d e in s tru m e n to s - F o n o te c a - B ib lio te c a - A rc h iv o d e im á g e n e s (fo to g ra fía , c in e y v íd e o ) - S a ló n d e c o n fe re n c ia s , c u r s o s y c o n c ie rto s .

03-03-01. Colección de instrumentos musicales (exposición y depósito de consulta) C o n u n a p a rte d e la c o le c c ió n d e in s tru m e n to s m u s ic a le s , se p r e p a r a rá u n a e x p o s ic ió n y e l r e s to se c o n s e rv a rá e n d e p ó s ito , d e f o rm a c o n tr o la d a y o r d e n a d a (c o n a c c e s o p a ra in v e s tig a d o re s ). L a e x p o s ic ió n s e o rg a n iz a rá c o n in s tru m e n to s y ju g u e te s s o n o ro s ta n to d e E u s k a l H e r ria c o m o d e o tr a s p a rte s d e l m u n d o . T o d o e llo c o m p le m e n ta d o y d o c u m e n ta d o c o n fo to g ra f ía s y d o c u m e n ta c ió n e s c ri ta a c e r c a d e lo s in s tru m e n to s , in té rp re te s y su e n to rn o . E n a lg u n o s c a s o s , se a m p lia r á in fo rm a c ió n c o n d ib u jo s y p la n o s re la c io n a d o s c o n lo s in s tru m e n to s. T a n to a n iv e l in d iv id u a l c o m o d e g r u p o , s e im p la n ta rá u n s is te m a m u ltim e d ia q u e p e r m ita e s c u c h a r el s o n id o d e lo s in s tru m e n to s e x p u e s to s e n la s v itrin a s , c o m p le ta d a c o n in fo rm a c ió n g e n e ra l.

Organización y clasificación de la exposición: H a n s id o n u m e ro s o s lo s c r ite rio s a p lic a d o s p a ra p r o fu n d iz a r e n el c o n o c im ie n to d e lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s , a g r u p a d o s e n d if e re n te s c a te g o ría s e n fu n c ió n d e s u s e s p e c ific id a d . S e h a n in te n ta d o d e te r m i n a r s is te m a s d e o r d e n a m ie n to q u e p e rm ita n e s ta b le c e r la p o s ib le in te r re la c ió n e n tre lo s d iv e rs o s in s tr u m e n to s. C ita m o s a c o n tin u a c ió n a lg u n o s s is te m a s d e c la s ific a c ió n ; - C r ite r io b a s a d o e n la f u n c ió n m u s ic a l d e l in stru m e n to ; m e ló d ic o , rítm ic o , a rm ó n ic o ,... - C r ite r io e n f u n c ió n d e lo s m a te r ia le s q u e in te rv ie n e n e n su c o m p o s ic ió n . - C r ite r io q u e tie n e e n c u e n ta e l m o d o d e p ro d u c c ió n d e l s o n id o y su s c a r a c te r ís tic a s a c ú s tic a s d el in stru m e n to . E s te ú ltim o e s el s is te m a q u e p ro p u s ie ro n lo s m u s ic ó lo g o s a le m a n e s E ric h M . v o n H o m b o s te l y C u rt S a c h s e n 1 9 1 4 , y tie n e c o m o p u n to d e p a r tid a e l p rin c ip io a c ú s tic o . E s u n s is te m a d e c la s ific a c ió n q u e e s tá a c e p ta d o u n iv e rsa lm e n te . « N o obstante, resulta im posible un sistem a de cla sifica ció n totalm ente ra cio n a l puesto que lo s instrum entos m usi cales son invención a rtific ia l d el género humano. A s í como con la s p lantas y anim ales es la propia naturaleza la que establece modos de agrupación ló g ica, con los instrum entos no es posible m antener esa co h eren cia»^ . « ...p o r la pro p ia p re cisió n term inológica y porque ofrece una ló g ica de cla sific a ció n , e l sistem a que se ha im puesto es e l que en J 9 I4 crearon E . von H om bostel y C . S a c h s » * .

E s e l s is te m a q u e h e m o s a d o p ta d o a la h o r a d e c la s ific a r y a g r u p a r n u e s tro s in s tru m e n to s a u tó c to n o s , s a b ie n d o d e a n te m a n o q u e n o e n to d o s lo s c a s o s la d e c is ió n e s d e l to d o a c e rta d a p u e s to q u e e x is te n in s tr u m e n to s q u e p o r su p r o p ia n a tu r a le z a so n c o m p le jo s d e c la s ific a r, y p o r o tra , e x is te n in s tru m e n to s q u e p u e d e n e n c a ja r b ie n e n m á s d e u n o d e lo s g ru p o s. E l s is te m a p r o p u e s to p o r E ric h M . v o n H o m b o s te l y C u rt S a c h s e s ta b le c e c in c o g ru p o s b á s ic o s . E l q u in to g r u p o e s e l d e lo s E le c tró f o n o s q u e n o v a m o s a te n e r e n c u e n ta p u e s to q u e e n n u e s tro c a s o c o n c re to q u e d a b a s ta n te al m a rg e n d e l tra b a jo q u e p r e te n d e m o s re alizar.

3. C u n Sachs. “H istoria U niversal de los Instrum entos M usicales”, p. 9. B uenos A ires, 1947. E diciones C enturión. 4, F ran^oisR ené Tranchefort. “Los Instrum entos M usicales en el M undo”, p. 16. M adrid, 1985. A lianza Editorial A lian za M úsica.

H e a q u í lo s o tro s c u a tr o g ru p o s re sta n te s : - Id ió fo n o s : c u a n d o e l c u e rp o c e n tra l d e l in s tr u m e n to lo c o n s titu y e n e le m e n to s v ib ra d o re s . E n e s te g r u p o se e n c u e n tr a n lo s in s tru m e n to s q u e n o n e c e s ita n s e r te n s a d o s d e u n m o d o e s p e c ia l ( c o m o lo n e c e s ita n la c u e r d a o lo s p a r c h e s ) y se fa b ric a n c o n m a te r ia le s q u e p u e d a n g e n e r a r so n id o . - A e ró fo n o s : in s tru m e n to s q u e ta m b ié n s e c o n o c e n c o m o in s tru m e n to s d e a ir e y q u e c o n s ta n d e d o s e le m e n to s b á s ic o s ; u n tu b o o r e c ip ie n te q u e a lm a c e n a u n a c o lu m n a d e a ire y el e le m e n to a c tiv a d o r q u e h a c e q u e e s e a ire p u e d a v ib rar. - M e m b ra n ó fo n o s ; c u a n d o el s o n id o lo p ro d u c e n la s v ib ra c io n e s d e u n a m e m b r a n a q u e s e e x tie n d e y te n s a . - C o rd ó fo n o s : in s tru m e n to s q u e c o m p u e s to s p o r c u e r d a s b ie n te n s a d a s , q u e a c c io n a d a s p ro d u c e n v ib ra c io n e s a c ú s tic a s. D e n tro d e esto s g ru p o s, se e s ta b le c e n ta m b ié n o tra se rie d e c lasificacio n e s e n fu n c ió n d e e sta s variantes: - A c tiv a d o r d e la s v ib ra c io n e s s o n o ra s (e n lo s in s tru m e n to s d e v ie n to e le m e n to q u e tra n s m ite las v ib ra c io n e s a la c o lu m n a d e aire). - M a te ria l, a s p e c to y c o n s titu c ió n (e n e l c a s o d e lo s id ió fo n o s : m e ta ló fo n o s , litó fo n o s , e tc .) - E l m o d o d e a c tiv a r el m a te r ia l v ib r a d o r q u e g e n e r a s o n id o (e n lo s d e c u e r d a e l m o d o d e a c c io n a r la c u e r d a v ib ra d o ra : p u lsá n d o la , g o lp e á n d o la , fro tá n d o la ). B a s á n d o n o s e n e s te s is te m a , lo s in s tru m e n to m u s ic a le s e s tá n d is trib u id o s e n c u a tr o n ú c le o s o “ p la z a s ” y d e ja n d o d e la d o e s te s is te m a , p o d e m o s a g r u p a r e n u n a q u in ta p la z a la s d iv e rs a s a g r u p a c io n e s m u s i c a le s q u e h a n a flo ra d o e n la h is to ria d e la m ú s ic a p o p u la r d e E u sk a l H e r ria ( g ru p o d e tx is tu , g r u p o d e d u l z a in a , trik itix a , ro n d a lla , b a n d a d e m ú s ic a ,...) j u n to c o n o tra s e rie d e in s tru m e n to s e s p e c ia le s (lo s g r a m ó fo n o s , el o rg a n illo ,...). V a lié n d o n o s d e l s is te m a a q u í e x p u e s to , a c o n tin u a c ió n o fre c e m o s u n a c la s ific a c ió n d e lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s d e E u s k a l H e r ria y s u u b ic a c ió n , p la z a p o r p la z a . E l c rite rio e s p a re c id o al u tiliz a d o p o r el P. D o n o s tia e n su tra b a jo " In s tru m e n to s d e M ú s ic a P o p u la r E sp a ñ o la "^ q u e ta m b ié n s e c e n tr ó e n la c la s i f ic a c ió n y a c o m e n ta d a d e E . H o m b o s te l y C u rt S a c h s e n . N o ta : E n la e x p o s ic ió n , ju n t o al in s tru m e n to m u s ic a l v a s c o s e c o lo c a rá n in s tru m e n to s d e l m is m o tip o , ta n to d e l e n to r n o c e r c a n o c o m o d e lu g a re s m á s le ja n o s , a s p e c to q u e r e fle ja r á b ie n la id e a q u e sie m p re h e m o s d e fin id o e n r e la c ió n c o n la m e z c la d e c o m p o n e n te s p a r tic u la re y u n iv e rs a le s e n lo s in s tru m e n to s a u tó c to n o s ;.

1. Idiófonos A) Idiófonos de percusión directa: T x a la p a rta , to b e ra k , k irik o k e ta , o te - jo tz e a ( g o lp e o d e a rg o m a s ).., p a lo s q u e se to c a n g o lp e á n d o lo s e n tre sí, a lm a iz a k (m o rte ro s).

B) Idiófonos de percusión indirecta: T x a ra m e la s -ta rra ñ u e la s , a rx a lu a k , c u c h a r a s , k ris k itiñ a k , k a la k a , m a tra k a -m a rtillo s , c e n c e rro s , c a m p a n a s , c a m p a n illa s , k a s k a b ilo , c h a p a s d e p a n d e re ta , c a ñ a , k ilik a la s k a , k a s k a m e la n - n u e c e s ,...

D) Idiófonos de fricción K a rra k a s, fro te d e b o te lla s,...

E) Idiófonos punteados (flexibles): T ro n p a m o s u g ita rr a - m o s u m u s ik a ( g u im b a rd a ), ra n a s.

5. P. D onostia. “Instrum entos d e M úsica Popular E spañola”. A nuario M usical del IBM , n° II. p. 105-152. B arcelona. J947 R eeditado en “O bras Completa.s R D onostia”, t. II, p ,113179. Bilbao. 1983, Editorial L a G ran E nciclopedia Vasca,

2. Membranófonos C la s ific a d o s e n f u n c ió n d e la f o rm a d e a c c io n a rlo s.

A) Percusión con baqueta, palo o manual: A ta b a l, ta m b o r, ta m b o ril, b o m b o , p a n d e ro ,...

B) De fricción: D ire c ta ; P a n d e ro In d ire c ta , v ib r a c ió n tr a n s m itid a p o r m e d ia d e c a ñ a s o c u e rd a : E ltz e g o rra , z a m b o n b a .

D) Por acción de la voz (conocido por mirliton): T u ru ta s , tu lu rte , m irlito n .

3. Cordófonos S o n in s tru m e n to s m u s ic a le s d e u n a o v a ria s c u e r d a s te n s a d a s q u e a c c io n a d a s s o n p u e s ta s e n v ib r a c ió n . P u e d e s e r in s tru m e n to s m o n ó d ic o s o p o lifó n ic o s y e n s u m a y o r ía d is p o n e n d e u n a c a ja d e r e s o n a n c ia . E n f u n c ió n d e l m o d o d e a c c io n a r la c u e rd a , s e c la s ific a n e n tre s g ru p o s.

A ) Por pulsación de la cuerda: L a u d a , b a n d u rria , m a n d o lin a , g u ita r ra , arp a.

B) Por fricción de la cuerda: A rra b ita -ra b e l, v io lin , z a r r a b e te (z a n fo n a ), " a r p a ” d e A riz k u n .

C) Por percusión de la cuerda: D a n b u ria ttu n -ttu n ( ta m b o r d e c u e rd a s ).

4. Aerófonos S e a g r u p a n e n fu n c ió n d e l s is te m a o a c tiv a d o r q u e u tiliz a n p a r a h a c e r q u e v ib re e l aire.

A) Borde afilado de una flauta: F la u ta s re c ta s; F la u ta s d e ju g u e te : T x u lu b ita k , tx ilib itu a k (silb a to s). F la u ta s r e c ta s d e u n a s o la m a n o : T x is tu , tx iru la . F la u ta s r e c ta s d e d o s m a n o s : T x ilib itu a (fla u tilla d e I r ú n - H o n d a m b ia ) . F la u ta tra v e s e ra : fla u ta . D e tu b o s c e r r a d o s ( F la u ta d e P a n ): Z ik ir a tz a ile tx ilib itu a ( s ilb ó te c a p a d o r) O tro s tip o s d e fla u tilla s : h u e s o d e a lb a r ic o q u e , d e la ta ,.......

B) Por vibración labial-Trompeta: D ife re n te s c u e r n o s , tu r u ta -c o m e ta ,...

D) Por vibración de lengüetas: D e le n g ü e ta sim p le C la rin e te : - (b a tie n te s ) A lb o k a , g a ita , c o m e ta d e c a n te r a s , c o r n e ta p a r a la c a z a d e ja b a lís ,... - ( lib re s ) A c o r d e o n e s d ia tó n ic o s , s o in u tx ik i- trik iü x a , a c o r d e ó n c ro m á tic o , a rm ó n ic a -x o tix e -fila rm ó n ic a .

D e d o b le le n g ü e ta O b o e : - T a llo d e trig o , S u n p rin u a tro m p e ta , tx a n b e la , d u lz a in a -g a ita , x iro la rru -g a ita d e b o ta.

E) Aerofonos libres: F irrin g ila , fu rru fa rra , z u rru n b e ra , z ir ia (v ara ).

F) Otros: O c a rin a s . R e c la m o d e av e fría s. O tr o s m s tru m e n to s d e v ie n to d e m ú s ic a p o p u la r u tiliz a d o s p o r b a n d a s y o rq u e s ta s : c la rin e te , re q u in to, fla u ta tra n s v e rs a l, tro m p e ta , tro m b ó n , b o m b a r d in o .....

5. Otros G ru p o s m u sic a le s: - G r u p o d e T x is tu (tx is tu , silb ó te , ta m b o ril, a ta b a l) - G r u p o d e d u lz a in a - g a ita (d u lz a in a , g a ita , ta m b o r) - T rik itix a (d u lz a in a , a c o rd e ó n , v io lín , p a n d e ro ) - R o n d a lla e s tu d ia n til (b a n d u rria , la u d a , g u ita r ra , f la u ta tra n s v e rs a l, c la rin e te y p e rc u sió n ) - B a n d a d e M ú s ic a (v ie n to , m e ta l, m a d e ra , p e rc u sió n ) O tro s e le m e n to s so n o ro s: - D is tin to s m o d e lo s d e g ra m o la s y g ra m ó fo n o s - P ia n o , o rg a n illo - A rm o n iu m - A p a ra to s d e ra d io , m a g n e to fo n e s , etc.

6. Juguetes sonoros J u g u e te s s o n o ro s d e to d o tip o y d e p r o c e d e n c ia d iv ersa.

7 . S a la S a la p a ra la o rg a n iz a c ió n d e e x p o s ic io n e s m o n o g rá fic a s

03-03-02. Taller para la elaboración y reparación de instrumentos musicales C o n d o s tip o s d e taller: 1.- T a lle r tra d ic io n a l d e f a b ric a c ió n d e in s tru m e n to s . D ir ig id o a to d o tip o d e p ú b lic o , o f re c e la p o s i b ilid a d d e c o n o c e r n u e s tro s in s tru m e n to s d e s d e o tr a p e rsp e c tiv a ,. M a te ria le s y to d o tip o d e u te n s ilio s u tiliz a d o s p o r lo s a n tig u o s fa b ric a n te s d e in stru m e n to s. 2 .- T a lle r d e tra b a jo E q u ip a d o c o n e l m a te ria l n e c e s a rio p a ra e la b o r a r y r e p a r a r in s tru m e n to s y j u g u e te s so n o ro s. P a rtie n d o d e la b a s e d e q u e e l o b je tiv o e s d id á c tic o y d e a p o y o p rá c tic o , y n o p u ra m e n te c o m e rc ia l, e l o b je tiv o d e lo s ta lle re s s e rá e l d e f a b ric a r in s tru m e n to s y ju g u e te s a c ú s tic o s tr a d ic io n a le s d ifíc ile s de c o n s e g u ir e n la a c tu a lid a d . J u n to a e llo , ta m b ié n se q u ie re re c u p e r a r la f o rm a tra d ic io n a l d e f a b ric a r in s tru m e n to s , c o n la n e c e s a ria c o b e r tu ra d e m a q u in a ria , h e rra m ie n ta s y m a te ria l a p ro p ia d o .

03-03-03. Fonoteca R e c o p ila c ió n d e to d a s la s g r a b a c io n e s d e m ú s ic a p o p u la r, ta n to c a n ta d a s c o m o in te rp re ta d a s c o n in s tru m e n to s m u sic a le s. D is c o s , c a s s e te s y c in ta s a n tig u a s q u e c o n tie n e n m ú s ic a p o p u la r d e E u s k a l H e rria , e n s o p o rte o r ig i n a l y ta m b ié n e n c o p ia s . C a s s e te s , d is c o s y C D s d e m ú s ic a p o p u la r, ta n to d e la p r o p ia E u s k a l H e r ria c o m o a n iv e l m u n d ia l. C o p ia s d e lo s a rc h iv o s s o n o ro s q u e p o s e e n la s ra d io s d e E u s k a l H e rria , a s í c o m o c o p ia s d e la s g r a b a c io n e s q u e s o b re m ú s ic a p o p u la r d is p o n g a n lo s a rc h iv o s d e la s ra d io s f ra n c e s a s y e s p a ñ o la s. G r a b a c io n e s re c o p ila d a s e n s o p o rte s c o m o c a s s e te s , c in ta s d e m a g n e to f ó n D A T s, q u e n o h a y a n sid o e d ita d o s . I n fr a e s tru c tu r a té c n ic a n e c e s a ria p a ra u s o y c o n s u lta .

03-03-04. Biblioteca C o n te n id o s : L ib ro s , r e v is ta s y p u b lic a c io n e s e s c rita s d e to d o tip o , r e la c io n a d o s c o n la s m ú s ic a e in s tr u m e n to s p o p u la re s. P a rtitu ra s d e m ú s ic a p o p u la r, q u e h a y a n sid o e d ita d a s j u n t o c o n la s q u e n o h a n sid o p u b lic a d a s R e fe r e n c ia s b ib lio g rá f ic a s s o b re m ú s ic a p o p u la r. In fra e s tru c tu ra té c n ic a n e c e s a r ia p a ra u so y c o n s u lta .

03-03-05. Archivo de imágenes (/orografía, dibujo, cine y vídeo) F o to g ra fía s , p e líc u la s y film a c io n e s d e v íd e o , o b te n id a s e n lo s p ro c e s o s d e re c o p ila c ió n . M a te ria le s p u b lic a d o s y c o p ia s d e lo s tra b a jo s r e a liz a d o s p o r o tra s p e rso n a s . R e fe re n c ia s g e n é ric a s ( u b ic a c ió n , te m a , in s tr u m e n to m u s ic a l,...) d e lo s m a te r ia le s g rá fic o s q u e o b ra n en la b ib lio te c a y e n la fo n o te c a . M a te ria l d is p o n ib le e n la s in s titu c io n e s q u e a c o n tin u a c ió n se c ita n : E u s k a l F ilm o te k a , E u sk a l T e le b ista , T e le N o rte , T e le N a v a rra , R a d io T e le v isió n E s p a ñ o la , te le v is io n e s lo c a le s y c o m a r c a le s , y c a d e n a s d e te le v is ió n p riv a d a s d e E s p a ñ a y F ra n c ia . In fra e s tru c tu ra té c n ic a n e c e s a r ia p a r a u so y c o n s u lta .

03-03-06. Sala de conferencias, cursos y audiencia musical E l C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r d e b e d e d is p o n e r d e lo s e s p a c io s n e c e s a rio s p a ra p o d e r lle v a r a c a b o d ic h a s a c tiv id a d e s . L a b ib lio te c a p u e d e u tiliz a rs e ta m b ié n c o m o a u la d e a p re n d iz a je . U n a s a la d e s tin a d a a c u r s o s y c o n f e r e n c ia s y e q u ip a d a a d e c u a d a m e n te p a r a a c tu a c io n e s m u s ic a le s , b ie n g r a b a d a s o b ie n e n d ire c to . P a ra e s ta a c tiv id a d c o n c r e ta p o d r ía u tiliz a rs e e l lo c a l c e r c a n o q u e u tiliz a la a s o c ia c ió n d e l b a rrio .

03-04. “Herri musikaren txokoa'\ servicios y funcionamiento del centro Tal c o m o se p u e d e c o m p ro b a r, e s te p r o y e c to p la n te a o b je tiv o s a d is tin to n iv el y e s u n a o f e rta d e s ti n a d a a d if e re n te s re c e p to re s:

03-04-01. Espacio abierto a todo tipo de público A to d a s la s p e r s o n a s in te re s a d a s p o r la c u ltu r a v a s c a e n g e n e ra l y q u e sie n ta n c u r io s id a d p o r la m ú sic a p o p u la r ta n to d e n u e s tro á m b ito m á s c e r c a n o c o m o a n iv e l m u n d ia l. P a r a e s te p ú b lic o se o rg a n iz a rá n v is ita s g u ia d a s , p e r s o n a le s y c o le c tiv a s . A lo s g ru p o s o rg a n iz a d o s , si lo c o n s id e ra n d e in te r é s , se le s p u e d e p r o p o n e r v is ita s g u ia d a s c o n la p r e s e n ta c ió n y p o s te r io r in te r p re ta

c ió n d e lo s in s tru m e n to s . P ro p u e s ta q u e p u e d e o rg a n iz a rs e u n a v e z p o r s e m a n a , e n d ía y h o r a p r e v ia m e n te c o n c e rta d o s . P e r ió d ic a m e n te y b a jo la o rg a n iz a c ió n d e l C e n tro s e o f re c e rá n a c tu a c io n e s d e c a n ta n te s , in té rp re te s y g ru p o s d e m ú s ic a p o p u la r. S e n a c o n v e n ie n te d e te r m in a r la p e rio d ic id a d d e f o rm a q u e p u e d a n p r o g ra m a rs e jo m a d a s y a c tu a c io n e s c o n c a r á c te r fijo , u n a v e z a l a ñ o , al trim e s tre , c a d a m e s o s e m a n a lm e n te , c o n u n a o f e rta v a ria d a d e m ú s ic a p o p u la r.

03-04-02. Para alumnos de centros escolares C o n d e s tin o a a lu m n o s d e c e n tro s e s c o la re s y e s c u e la s d e m ú sic a : v isita s e n g ru p o a la e x p o sició n -taller.

Exposición: V isita a la e x p o sic ió n d e in stru m e n to s y ju g u e te s so n o ro s d e E u sk al H e rria y d e l m u n d o e n tero . E sta s v isi ta s g u ia d a s p u e d e n rea liz a rse c o n la p re se n ta c ió n d e lo s in stru m e n to s, c o n fe re n c ia s e in tero retació n m u sical.

Taller: P re p a ra c ió n d e in s tru m e n to s y ju g u e te s s o n o ro s d e fá c il e la b o ra c ió n . C ó m o fu n c io n a n y su r e la c ió n c o n in s tru m e n to s m á s so fistic a d o s. - C o m p o s ic ió n y p r o c e s o d e e la b o ra c ió n d e in s tru m e n to s m u sic a le s. - T ra b a jo p re v io d e p re p a ra c ió n d e l m a te ria l y el tra ta m ie n to n e c e s a rio p a ra la e la b o r a c ió n d e in s tru m e n to s m u sic a le s: - É p o c a e n la q u e d e b e n d e c o rta rs e la m a d e r a y la s c a ñ a s , la in f lu e n c ia q u e tie n e la lu n a e n e s te tip o d e p la n ta s , c u rtid o d e la p ie l,.... - P re s e n ta c ió n d e la s fu n c io n e s d e c a d a u n a d e la s p a rte s q u e c o n fig u ra n el in s tru m e n to m u sic a l; d e te r m in a r o rig e n d e las v ib ra c io n e s , la b o q u illa , tu ru ta , s a c o s d e a ire , r e p ro d u c to r e s so n o ro s , c a ja d e re s o n a n c ia , e tc. ( T o d a e s ta o f e rta q u e c o n te m p la n la s v isita s , d e b e d e e n m a r c a r s e e n la p r o g ra m a c ió n m u sic a l p re v ia d is e ñ a d a e n lo s c e n tr o s e s c o la re s . E n la a c tu a lid a d y d e f o rm a p e rió d ic a , im p a rto a lg u n a s c la s e s c o m o p a rte d e l p r o g ra m a m u sic a l. S in lu g a r a d u d a s , el C e n tr o d e M ú s ic a o f re c e rá c o n d ic io n e s m á s id ó n e a s en to d o s lo s a s p e c to s) T a m b ié n p a ra u so d e lo s a lu m n o s q u e e s tu d ia n e n C e n tr o s d e n iv e l s u p e rio r y e n C o n s e rv a to rio s de M ú s ic a , c o m o a y u d a y a s e s o ra m ie n to p a r a lo s tra b a jo s q u e d e b e n d e p r e p a r a r e n su p r o g ra m a p e d a g ó g i c o , d e f o rm a q u e p u e d a n u tiliz a r la b ib lio te c a , la fo n o te c a , el a rc h iv o d e im á g e n e s y to d a la c o le c c ió n d e in s tru m e n to s m u sic a le s.

03-04-03. Para profesores de música de centros escolares C o n d e s tin o a l p r o fe s o ra d o d e la U n iv e rs id a d d e l P a ís V a sc o y C o n s e rv a to rio s d e M ú s ic a , c u rs o s c o m p le m e n ta rio s d e m e jo ra d e f o rm a c ió n e n lo s q u e se a b o rd a rá n te m a s c o m o : M ú s ic a p o p u la r a n iv el g e n e ra l e in s tru m e n to s m u s ic a le s d e E u sk a l H e r ria (a n á lis is g lo b a l d e lo s in s tru m e n to s , in té rp re te s , h is to ria , e la b o ra c ió n , e tc .) A n á lis is g e n e ra l d e lo s ju g u e te s s o n o ro s (d ó n d e , c u á n d o , q u ié n y p a ra q u é se u tiliz a b a n ), fa b ric a c ió n , c ó m o se to c a b a n ,... T o d o s lo s m a te ria le s d e la c o le c c ió n , ta n to lo s in s tru m e n to s d e la e x p o s ic ió n c o m o lo s m a te ria le s y h e rra m ie n ta s d e l ta lle r, e s ta rá n a d is p o s ic ió n d e lo s c u r s o s d e fo rm a c ió n .

03-04-04. Para interprètes de instrumentos musicales T o d o s lo s m a te ria le s d el a rc h iv o , e s c rito s y g ra b a d o s , e s ta rá n a d is p o s ic ió n d e lo s in té rp re te s p a ra a m p lia r y e n r iq u e c e r re p e rto rio s. O rg a n iz a c ió n d e se m in a rio s y c u r s illo s p a ra a n a liz a r, a p r e n d e r y c o n o c e r o tro s in s tru m e n to s , e s tilo s y te n d e n c ia s .

S e rv ic io d e r e p a r a c ió n d e to d o tip o d e in s tru m e n to s (e n e l m is m o c e n tr o o in f o rm a n d o d ó n d e se p u e d e re p a ra r). E la b o ra c ió n d e in s tru m e n to s d e d if íc il a d q u is ic ió n (e n ei m is m o c e n tro o in f o rm a n d o d ó n d e se p u e d e ad q u irir): A lb o k a . A n tig u o s e je m p la re s d e B iz k a ia y G ip u z k o a y o tro s q u e se u tiliz a n e n la a c tu a lid a d . D a n b u ria -ttu n ttu n . C o p ia s d e in s tru m e n to s a n tig u o s c o n o c id o s y re c o n s tru c c ió n d e lo s s e re c o g e n en d o c u m e n to s d e o tra s é p o c a s . T x ir u la s . tro n p a m o s u k ita rra s , tx a n b e la s , d u lz a in a s d e G ip u z k o a , tx a la p a rta to b e ra k , e ltz a g o r ra s . tx ara m e la k , k ris k itiñ a k , c a s ta ñ u e la s ... R e c o n s tru c c ió n d e in s tr u m e n to s d e s a p a r e c id o s h a c e y a tie m p o : z a rra b e te , a rra b ita , x iro la rru a ,... P a ra e s to ú ltim o f a c ilita re m o s e n la m e d id a d e lo p o s ib le l a d o c u m e n ta c ió n y e l a s e s o ra m ie n to n e c e s a rio s .

03-04-05. Para los que trabajan en el ámbito del folklore y la música popular S e le s o f re c e rá c o la b o r a c ió n p a r a a m p lia r su s c o n o c im ie n to s y p r e p a r a r tra b a jo s d e in v e s tig a c ió n . P a ra e llo , e s ta rá n a su d is p o s ic ió n la e x p o s ic ió n , b ib lio te c a , fo n o te c a y a rc h iv o d e im á g e n e s d e l C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r j u n t o c o n la in f ra e s tru c tu r a n e c e s a ria d e a p o y o al tra b a jo q u e p r e te n d e r r e a liz a r (en e s to s c a s o s y e n lo s tra b a jo s e f e c tu a d o s p o r a lu m n o s d e a lto n iv e l, s e s o lic ita r á u n c o p ia d e l tr a b a jo p a ra la b ib lio te c a d el C e n tro c o m o a p o r ta c ió n q u e c o n trib u y a a e n r iq u e c e r la b a s e d o c u m e n ta l). P e r ió d ic a m e n te se o rg a n iz a rá n c o n fe re n c ia s y c u r s o s e n to m o a e s to s te m a s c o n c re to s: E la b o ra c ió n d e in s tru m e n to s , in te rp re ta c ió n , e tn o m u s ic o lo g ía (m ú s ic a , in s tru m e n to s , d a n z a , fie sta s p o p u la r e s ,...) y m o n o g rá fic o s s o b re in s tru m e n to s a u tó c to n o s y d e o tra s latitu d e s. A c tu a c io n e s , a u d ic io n e s y p ro y e c c io n e s . E n d e te rm in a d o s c a s o s , a c o m p a ñ a d o s d e c o n f e r e n c ia s y c u r so s r e la c io n a d o s c o n e l te m a . T o d a s la s c o n f e r e n c ia s , c u r s o s y a c tu a c io n e s se r e c o g e r á n e n s o p o rte e s c rito y g r a b a d o , m a te ria l q u e p a s a rá a e n g r o s a r e l a rc h iv o d e l C e n tro . E s p a c io d e c o n s u lta p a r a to d o s a q u e llo s q u e r e a lic e n tra b a jo s d e in v e s tig a c ió n , b ie n a n iv e l in d iv id u a l y ta m b ié n c o m o g ru p o .

03-04-06. Producción de instrumentos, juguetes y otros armatostes sonoros S e tr a b a ja rá e n la e la b o r a c ió n d e in s tm m e n to s d e d if íc il a d q u is ic ió n . D e h e c h o , y a se h a n r e a liz a d o c o p ia s d e in s tru m e n to s d e p ro p ie d a d p a rtic u la r q u e se e n c u e n tr a n re p a r tid o s e n o tro s C e n tr o s d e E u sk a l H e r ria y d e l e x tra n je ro . E s c o n o c id o q u e lo s ju g u e te s a c ú s tic o s y o tra se rie d e a rm a to ste s e s tá n m u y v in c u la d o s a ju e g o s y a c ti v id a d e s p o p u la re s y q u e so n m u c h o s io s g ru p o s q u e tra ta n d e re c u p e ra r e s o s e le m e n to s tra d ic io n a le s. P o r ta n to , e s im p re sc in d ib le fa b ric a r e s o s in stru m e n to s y el ta lle r d el C e n tro e s el e s p a c io id ó n e o p a ra ello. K a rra k a s , k a la k a s , m a tra k a s , tx u lu b ita s , tu ru ta s ,.... T ra ta n d o d e r e c u p e r a r to d o s lo s m o d e lo s d e d is tin to s lu g a re s y a p lic a c io n e s d iv e rsa s.

03-04-07. Infraestructura para publicaciones D a d a la d if ic u lta d p a ra e d ita r e s te tip o d e tra b a jo s p o c o c o m e r c ia le s s o b re m ú s ic a p o p u la r, s e ría fa c tib le la c r e a c ió n d e u n a p e q u e ñ a e d ito ria l q u e p o n g a e n m a r c h a d is tin ta s p u b lic a c io n e s - C o la b o r a c io n e s m u s ic a le s y lite ra ria s e s c rita s - G r a b a c io n e s m u sic a le s - A u d io v is u a le s P a r a e llo , p re v ia m e n te s e ría n e c e s a r io c o n f ig u ra r u n n ú c le o d e in te ré s q u e p e rm ita g a r a n tiz a r u n a tira d a m ín im a d e c a d a p u b lic a c ió n . A lg u n o s e je m p la re s d e la e d ic ió n se rá n p a ra e s e n ú c le o d e in te ré s , o tr a re m e s a s e re m itir á a lo s a rc h iv o s d e la s I n s titu c io n e s d e m ú s ic a y c u ltu r a p o p u la r y u n te r c e r lo te se c o n s e rv a rá e n e l C e n tr o , p a r a su f u tu ro u so y d istrib u c ió n .

D e lo c o n tra rio , s e ria n e c e s a r io e l a p o y o y c o la b o ra c ió n d e la s in s titu c io n e s . C o m o e je m p lo p u e d e s e rv ir la e d ic ió n d e l C D R o m “ E u s k a l H e r rik o S o in u -T re s n a k ” p r o d u c id o r e c ie n te m e n te p o r E lh u y a r y el C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r c o n la c o la b o ra c ió n d e l G o b ie r n o V asco , e n f o c a d o a re fo r z a r la e d u c a c ió n m u s ic a l e n lo s c e n tro s e s c o la re s.

03-05. Patrimonio actual (1995) L o s d a to s q u e se e x p o n e n a c o n tin u a c ió n n o s o n d e l to d o e x a c to s . S e c o n o c e r á n c o n p r e c is ió n e n c u a n to d e m o s p o r fin a liz a d o el p r o c e s o d e fic h a d o s o b re el q u e tr a b a ja m o s e n la a c tu a lid a d .

Instrumentos musicales U n to ta l c e r c a n o a 1 .0 0 0 in s tru m e n to s m u s ic a le s , v a s c o s y fo rá n e o s. P e rte n e c ie n te s a to d o s lo s g r u p o s d e c la s ific a c ió n y p ro c e d e n te s d e lo s c in c o c o n tin e n te s d e l p la n e ta .

Fonoteca M á s d e 2 .0 0 0 e je m p la re s p u b lic a d o s e n fo rm a to s L .P ., C a s s e te y C D . - C o le c c io n e s p u b lic a d a s , a n tig u a s y re c ie n te s d e m ú s ic a v a sc a : M u s e o V a sc o d e B a y o n a . A g o rila , C o lu m b ia , H e rri G o g o a , C in s a , X o x o a , L Z ., E lk a r,.... - C ie n to s d e c a s s e te s , c in ta s d e m a g n e to fó n y D A T s g ra b a d o s e n a c tu a c io n e s e n d ire c to d e c a n ta n te s y p r o ta g o n is ta s d e in te rp re ta c io n e s m u sic a le s. - A lg u n a s c o p ia s d e g ra b a c io n e s s o b re P a trim o n io M u s ic a l V asco , p e r te n e c ie n te s a lo s a rc h iv o s d e R a d io S e g u ra y R a d io L o y o la . M ú s ic a p o p u la r e d ita d a p o r d iv e rs a s c a s a s m u s ic a le s a n iv e l m u n d ia l (d is c o s , c a s s e te s , C D s ): C o le c c ió n d e l M u s é e d u H o m m e d e P a rís, C o le c c ió n U N E S C O . C o le c c ió n M u s e o d e B e riin , A rm o n ia M u n d i, E d ig s a , A lb a tro s, L e C h a n t d u M o n d e , R a d io F ra n c e , O c o ra , A rio n , F o lk w a is , S o n ifo lk , S a g a , S e v e ra l R e c o rd s , G u im b a rd a , U n g a ro to n , A m ig a , e tc . E n m u c h o s c a s o s c o le c c io n e s c o m p le ta s y e n o tro s so la m e n te e je m p la re s d e tra b a jo s d e in v e s tig a c ió n s o b re in s tru m e n to s y m ú s ic a p o p u la r, m a te ria l q u e se h a n c o n s id e ra d o d e in te ré s.

Biblioteca C o n m á s d e 2 .0 0 0 e je m p la re s A d e m á s d e m u c h o s e je m p la re s d e lib ro s y p u b lic a c io n e s , c o le c c io n e s a n tig u a s y re c ie n te s: G u re H e rria , R e v is ta I n te rn a c io n a l d e E s tu d io s V asco s E u s k o ( R IE V ), B o le tín d e A m ig o s d e l P a ís (a lg u n o s e je m p la re s ). A n u a rio d e E u s k o F o lk lo re (A E F ), C u a d e rn o s d e E tn o lo g ía y E tn o g r a f ía d e N a v a rra , C o le c c ió n A u s p o a . C o le c c ió n A u ñ a m e n d i, K u lis k a so rta (c o le c c ió n n o c o m p le ta ), T x is tu la ri (m ú s ic a d e s d e e l p r im e r n ú m e ro , la c o le c c ió n c o m p le ta a p a r tir d e 1 9 5 8 ), D a n tz a ria k (c o le c c ió n c o m p le ta ). R e v is ta d e F o lk lo re d e V a lla d o lid (c o le c c ió n c o m p le ta ), N a s s a r r e , P a s te l ( C o n s e rv a to rio O c c ita n o de T o u lo u s e ), D a s tu m (B re ta ñ a ), M ù s ic a d e R A IZ , F o lk e sì, A rg ia , N a r ria ( M u s e o d e A rte s y T ra d ic io n e s P o p u la re s , U .A . d e M a d rid ), G a ite r o s d e A r a g ó n , ... D ic c io n a r io s y e n c ic lo p e d ia s e s p e c ia liz a d a s ta l c o m o la e n c ic lo p e d ia G R O V E e s p e c ia liz a d a e n m ú s i c a e in s tru m e n to s m u sic a le s.

Archivo fotográfico, vídeo y cine C ie n to s d e f o to g ra fía s o b te n id a s e n lo s p ro c e s o s d e r e c o p ila c ió n d e s a rro lla d a d u ra n te m u c h o s a ñ o s. U n a s c u a n ta s p e líc u la s e n f o rm a to s d e 8 m m . y 16 m m . M á s d e c ie n c in ta s d e v íd e o . A lg u n a s c o n film a c io n e s d ir e c ta s y o tra s c o p ia s d e film e s d e o tro s a u to r e s y d e v íd e o s y a p u b lic a d o s .

Taller C o n to d o e l h e rra m e n ta l n e c e s a rio , b ie n e q u ip a d o p a ra e la b o ra c ió n d e in s tru m e n to s e n g e n e r a l, a lb o k a s , p ita s , fita s, j u g u e te s y o tro s e le m e n to s m u sic a le s.

04. PRESEN TA CIO N ES D EL PRO YECTO H E R R I M U SIK A R E N T X O K O A /C EN TR O D E M Ú SIC A PO PU L A R

U n a v e z e la b o r a d o e l p r o y e c to , e r a m o m e n to a d e c u a d o p a ra ir c o n c r e ta n d o d ó n d e p re se n ta rlo . R e to m a n d o e l c a m in o in ic ia d o c u a tr o a ñ o s a n te s c o n a q u e l p r im e r c o n ta c to q u e m a n tu v e c o n L u is M a ri B a n d ré s , m e e n tre v is té c o n o tro s a m ig o s y p e r s o n a s c o n o c id a s s o lic ita n d o su c o n s e jo y c o la b o ra c ió n . R e p a s a n d o m i a g e n d a d e l a ñ o 1 9 9 5 , s o n m u c h o s lo s n o m b re s d e a m ig o s y c o la b o ra d o re s , a s í c o m o m u y a b u n d a n te s la s c ita s y lu g a re s v is ita d o s . D e e n tre to d o s lo s n o m b re s q u e r e c o g e d ic h a a g e n d a , a c o n tin u a c ió n v o y a e n u m e r a r lo s m á s sig n ific a tiv o s; M a n e x P a g ó la . S u b d ire c to r d ei M u s e o V asco d e B a y o n a . F u e e n e l a ñ o 197 4 c u a n d o c o n u n o s ‘su p riñ u s ’ y ‘tx u lu b ita s ’ e n m is m a n o s , m e d ir ig í al M u s e o V a sc o d e B a y o n a y tu v e la o p o rtu n id a d d e c o n o c e r a M a n e x . M e o f re c ió u n a g r a n a y u d a e n lo s te m a s d e g r a b a c ió n y se le c c ió n d e la m íísic a p o p u la r v a s c a e n p o d e r d e l a f o n o te c a d e l M u s e o . R e c u rr í a é l p a r a e x p lic a r le m i p r o y e c to d e C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r, r e c a b a n d o s u o p in ió n p a r a d ó n d e p re s e n ta rlo , a q u ié n s o lic ita r a y u d a y c u á l c r e ía p o d n a s e r la u b ic a c ió n id ó n e a p a r a e l C e n tro . J o s é A n je l A rb e la itz , g e s to r c u ltu ra l d e O ia rtz u n , m e a y u d ó ta m b ié n a a b r ir la s p u e rta s d e a lg u n a s In stitu c io n e s, y s u p o s ic ió n e r a fa v o ra b le p a r a q u e f u e ra O ia rtz u n e l p u e b lo q u e d ie ra a c o g id a al p ro y e c to . T a m b ié n m e o f re c ió b u e n o s c o n s e jo s J o a q u ín D ía z , p r o m o to r d e l C e n tr o E tn o g rá fic o d e U r u e ñ a y m e a y u d ó m u c h o a la h o ra d e r e m a ta r e l d is e ñ o fin al d e l p ro y e c to . S ie m p re h a d e f e n d id o c o n in te ré s la id e a d e u n C e n tr o d e e s ta s c a ra c te rís tic a s . F ra n tx is L ó p e z d e L a n d a tx e , d ir e c to r d e K o ld o M itx e le n a K u ltu ru n e a , m e re c ib ió e n v a ria s o c a s io n e s en su d e s p a c h o , c a d a v e z q u e a c u d ía s o lic ita n d o su in e s tim a b le o p in ió n . O tr a p e r s o n a q u e s ie m p re h a d e fe n d id o el p r o y e c to h a sid o M a ra v illa s D ía z , re s p o n s a b le d e M ú s ic a d e la E s c u e la d e M a g is te r io d e B ilb a o , p e r te n e c ie n te a la U n iv e rs id a d d e l P a ís V asco . E n e l a ñ o 198 9 in i c ié u n c ic lo d e c u r s o s y c o n f e r e n c ia s e n la s E s c u e la s d e M a g is te rio d e D o n o s tia , G a s te iz y B ilb a o . E l te m a m u sic a l h a s id o s ie m p re u n a s p e c to m u y v a lo ra d o e n lo s p r o g ra m a s d e f o rm a c ió n d e l p r o fe s o ra d o . T ra s r e c a b a r c a n tid a d d e c o n s e jo s , id e a s y p r o p u e s ta s d e s ig n o d iv e rso , e n e l a ñ o 199 5 p re s e n té an te ''a r ia s In s titu c io n e s e l p r o y e c to d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a /C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r, re c ie n te m e n te e la b o ra d o .

Ayuntamiento de Hernani D e s d e 1985 e r a p r o fe s o r d e la M u s ik a - E s k o la P ú b lic a d e H e rn a n i y e n p r im e ra in s ta n c ia d e c id í p la n te a r el te m a a n te al A y u n ta m ie n to d e e s te p u e b lo . E n la M u s ik a - E s k o la d e H e m a n i fu n c io n a b a e l p r im e r se m in a rio p e r m a n e n te d e in s tru m e n to s p o p u la re s v a s c o s d e E u s k a l H e rria ; a lb o k a , d u lz a in a - g a ita , trik iti^ a, tx a la p a r ta y tx is tu . P o r e llo , c o n s id e ré q u e H e m a n i p o d r ía s e r u n a u b ic a c ió n id ó n e a p a r a d a r c a b id a al p r o y e c to y a s í s e lo p la n te é a J o s é R a m ó n L a s a r te q u e e n a q u e l e n to n c e s e r a r e s p o n s a b le d e C u ltu ra d el G o b ie rn o M u n ic ip a l. L a s a r te c o n s id e ró q u e e n a q u e l m o m e n to n o se d a b a n la s c o n d ic io n e s p a ra u b i c a r el p r o y e c to e n H e m a n i y m e re m itió a la D ip u ta c ió n F o ra l d e G ip u z k o a , p a r a d e s d e a llí e n c a u z a r la a y u d a n e c e s a ria .

Ayuntamientos de Zizurkil y Asteasu E n te n d í q u e lo s p u e b lo s d e Z iz u rk il y A s te a s u , a la s f a ld a s d e l m o n te E m io e n la c o m a r c a T o lo s a ld e a d e G ip u z k o a , ta m b ié n p o d ía n s e r lo c a liz a c io n e s a d e c u a d a s p a r a u b ic a r e l p ro y e c to . E n to r n o c o n n a tu r a

le z a c u id a d a , e u s k a ra , tr a d ic io n e s y c o s tu m b r e s v a s c a s m u y a rra ig a d a s ,... C o n ta c té c o n M ik e l A rra s to a a lc a ld e d e l G o b ie rn o M u n ic ip a l d e l A y u n ta m ie n to d e Z iz u rk il. E l a lc a ld e n o v e ía m u y v ia b le la u b ic a c ió n e n Z iz u rk il y c o n ta c tó c o n el a lc a ld e d e A s te a s u p a r a e x p o n e r le el te m a p e r o al fin a l, c o n c ie rto p e sa r, m e r e s p o n d ió q u e n o v e ía n p o s ib le p o d e r u b ic a r n u e s tro p r o y e c to e n a q u e lla c o m a rc a .

Ayuntamiento de Tolosa T a m b ié n p e n s é e n la id o n e id a d d e e s ta v ie ja v illa to lo s a r r a q u e e n su d ía f u e ra c a p ita l d e G ip u z k o a , y a d e m á s e n tre o tra s c o s a s , c o n o c ía p e r s o n a lm e n te a J u a n M a ri U r ru z o la c o n c e ja l d e l A y u n ta m ie n to . P a ra e n to n c e s J u a n M a ri y a e r a p e r s o n a e x p e r im e n ta d a e n te m a s d e m ú s ic a p o p u la r, m ie m b ro d e l g ru p o de B a ile U d a b e rri d e G ip u z k o a c o m o m ú s ic o y c o m o p a rte d e la j u n t a d ire c tiv a d e l g ru p o , y d e s d e 197 0 ta m b ié n c o m p a ñ e ro p e r s o n a l c o m o d u lz a in e ro d e n u e s tro g r u p o (e n la a c tu a lid a d sig u e sié n d o lo ). P re s e n tó e l p r o y e c to e n e l A y u n ta m ie n to p e ro ta m p o c o c o n s ig u ió u n a re s p u e s ta ó p tim a .

Gobierno de Navarra E n m is c o n tin u a s a n d a d u ra s e n a c tiv id a d e s d e in v e stig a c ió n s o b re m ú s ic a e in stru m e n to s p o p u la re s, e s ta b le c í re la c io n e s c o n p e rso n a s v in c u la d a s al C o n s o rc io d e B e rtiz , e n N a fa rro a . Y m á s c o n c re ta m e n te co n Jo s u E sn a l q u e a c tu a b a c o m o se c re ta rio d e d ic h o o rg a n ism o y q u e s e m o stró m u y in te re sa d o e n u b ic a r el p ro y e c to e n la c o m a rc a d e B e rtiz, y a s í lo p ro p u so . S e d e c id ió s o lic ita r a y u d a e c o n ó m ic a y a p rim e ro s d e ju n io , tra s c o n s e g u ir c ita p rev ia, J o s u E sn a l c o m o se c re ta rio d el C o n s o rc io d e B e rtiz y y o c o m o a u to r y p ro m o to r d e l p ro y e c to n o s re u n im o s c o n la q u e e n a q u e l e n to n c e s e r a re sp o n s a b le d e los M u s e o s d e N av arra, M a ría A n g e le s M e z q u iriz , e n el M u s e o d e Iru ñ a. E lla a c e p tó d a r a c o g id a al p ro y e c to e n la “M e d ik u E tx e a ” (C a s a d e l M é d ic o ) d e Itu ren . In ic ia lm e n te n o a p o rta ría a y u d a e c o n ó m ic a p a ra el tra b a jo d e l C e n tro , p e ro sí p a ra la a d e c u a c ió n y re m o d e la c ió n d e la C a sa y p o ste rio rm e n te y a se v e ría c o m o a p o y a r la in iciativ a. N o s p ro p u so firm a r u n a c u e rd o d e c o la b o ra c ió n p e ro c o m o e n q u e l m o m e n to e s ta b a p e n d ie n te d e la re u n ió n a c e le b ra r c o n e l a lc a ld e d e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n , n o lle g a m o s a c e rra r el acu erd o .

Ayuntamiento de Oiartzun A fin a le s d e ju n i o d e 1 9 9 5 , e l e n to n c e s a lc a ld e d e O ia rtz u n , J o n Iñ a rra , p r o p u s o la fe c h a p a r a u n r e u n ió n c o n ju n ta , A l ig u a l q u e al r e s to d e I n s titu c io n e s a r rib a c o m e n ta d a s , le p re s e n té e l p r o y e c to d e fo rm a c la r a y a m p lia . N a d a m á s e s c u c h a r m i e x p o s ic ió n , p u d e c o m p r o b a r q u e e s ta b a m u y in te r e s a d o e n e l te m a . E n e l a c to d e in a u g u ra c ió n y a c o m e n té c ó m o d is p o n ía so la m e n te d e v e in te m in u to s d e re u n ió n c o n el a lc a ld e , p e ro p a ra p o d e r c o n tin u a r d e b a tie n d o e l p ro y e c to , J o n s o lic itó a p la z a r lo s c o m p r o m is o s q u e y a te n ía a d q u ir id o s e s a m a ñ a n a , c o n lo q u e tu v im o s o p o r tu n id a d d e h a b la r la rg o y te n d id o s o b re e l p ro y e c to p re s e n ta d o . E s e d ía se m e o f re c ió la s e d e p ro v is io n a l p a ra e m p e z a r a o rg a n iz a r lo q u e s e ría e l C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r. E n tre la s p o s ib ilid a d e s q u e m e o f re c ió e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n o p té p o r la q u e e n su d ía fu e E s c u e la d e l b a r rio d e E rg o ie n , p o r c o n s id e ra r la u b ic a c ió n m á s a d e c u a d a p a ra , p o c o a p o c o , ir p e r fila n d o el p ro y e c to .

05. CEN TR O D E M U SIC A P O PU L A R E N O IARTZUN

i*2à Iti

y t w l É r á r t rJìliiW W

L|i i i ^ V ì T l ' É B n ì | | T

.!<jw n S f i a p > i S p ^

y » jiip!«i»:i ç0$iKk9B»m f »

5»m^ÍBMl¿QiÍwMl MÜpQfftil4c . .

aqKC iateccent<jiÿfiji^ryìr.ftifc>-<tr

Mrifr.;t'4t?H r y>».:

. ^ ' ¿ é s i â ô n d p Í2ÍiSfb |^ } M ||[ t e i 2 a r 4 k á C ^ ^

a liMw^: twkgfesMawôHKi-nwt.lg

•t:monÎ'* ifitm # 9s^p;À6-^ôaitt% fi^^is

p t Á e ^ 9 ¡ * |B a * - i i Í a c > i ! ! ^ c « r « ^ 4 |p |i ÿ v i |l 'i ^ ^ " m w iile < 0 Í* á4 é» ¿4 w a»^»w nm ■ 'i¿ rr tr ^ ................. ..

^ â r - ■_v ;n ^ , i t ¡ nwi^

' #

’» i B ii t

féijp'iTiiMwni^ÿyy'aa^ jiw^' hiiíwMtlVáfegjyT»». ‘i t í i i i m ^ ^

i t i e t ^ ' s iÎ Â i# jià ï8 S É ii6 S « ' ^

Aprobación del proyecto en Oiartzun J u s to e n e s e m o m e n to n o e s ta b a d is p o n ib le la E s c u e la d e l b a r rio d e E rg o ie n q u e h a b ía m o s e le g id o p a ra u b ic a r el C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r. E r a s e d e d e la A s o c ia c ió n d e V e c in o s “A u z o k a lte ” d e l b a r rio E rg o ie n , q u e u tiliz a b a la E s c u e la p a r a s u s a c tiv id a d e s s o c ia le s. E l A y u n ta m ie n to se p u s o e n c o n ta c to c o n lo s m ie m b ro s d e l a A s o c ia c ió n y le s p la n te ó s u p ro p u e s ta : L a fó rm u la c o n s is tía e n q u e d e s o c u p a r a n u n a p a rte d e l e d if ic io p a r a a s í p o d e r d a r lo s p r im e ro s p a s o s e n la o rg a n iz a c ió n d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a , a rg u m e n ta n d o q u e e n u n p la z o c o r to d e tie m p o ju n to a e s te se h a b ilita ría u n n u e v a c a s a p a r a la A s o c ia c ió n y q u e c u a n d o se tr a s la d a r a n a la n u e v a se d e , to d o e l e d if i c io d e la E s c u e la d e E rg o ie n se d e s tin a ría a o r g a n iz a r e l C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r. “A u z o k a lte ” a c e p tó la p ro p u e s ta m u n ic ip a l y p a r a p o d e r d a r e n tr a d a e n e l lo c a l a lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s y d e m á s m a te ria le s, el e n to n c e s a lc a ld e d e O ia r tz u n , J o n Iñ a rra , firm ó c o n f e c h a d ie z d e j u lio d e 1 9 9 5 , e l sig u ie n te d e c re to : P u e s b ie n , tra s el a c u e r d o e n tre e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n y J u a n M a ri B e ltra n A rg iñ e n a y c o n la a u to riz a c ió n y a f irm a d a p o r el a lc a ld e , e n ju li o d e 1 9 9 5 , e l A y u n ta m ie n to d e O ia r tz u n c e d e a J u a n M a ri B e ltra n A rg iñ e n a e l e d ific io q u e e n s u d ía f u e ra E s c u e la d e E rg o ie n p a ra la p u e s ta e n m a rc h a d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a " . A s í e s c o m o la a n tig u a e s c u e la p ú b lic a d e E rg o ie n p a s ó a s e r la s e d e p ro v is io n a l d el C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r. E n e s e m is m o m e s d e j u l io d e 1995 r e c ib í la s lla v e s d e la p la n ta s u p e rio r d el e d ific io y a p a r tir d e e s e m o m e n to “ H e rri M u s ik a re n T x o k o a ” u b ic a d o y v in c u la d o al p u e b lo d e O ia rtz u n . A p a r tir d e e s e m o m e n to , h a sid o n u e s tro c e n tr o d e tr a b a jo c o tid ia n o c o m o p r im e r p a s o im p o rta n te p a ra h a c e r d e e s te p r o y e c to u n a r e a lid a d a l s e rv ic io d e lo s d is tin to s s e c to re s d e n u e s tro p aís. E n el in te rv a lo n e c e s a rio p a ra p r e p a r a r la n u e v a s e d e d e la A s o c ia c ió n , A u z o k a lte u tiliz ó l a p la n ta b a ja d e l e d ific io . T al c o m o s e a c o rd ó p r e v ia m e n te , e n u n p la z o c o r to d e tie m p o se c o n s tru y ó la n u e v a s e d e d e •a A s o c ia c ió n y A u z o k a lte s e tr a s la d ó a l n u e v o e d ific io , d e ja n d o to ta lm e n te d is p o n ib le la E s c u e la de E rg o ie n p a ra p o d e r o r g a n iz a r H M T x o k o a . U n a v ez e l lo cal a n u e s tra d isp o sic ió n , e n la v iv ie n d a d e la p arte su p e rio r se a d a p tó e l e sp a c io n ecesario p ara o rg a n iz a r to d o el m a te ria l d e las co le c c io n e s. C o n u n a p e q u e ñ a o b i^ , a d a p ta m o s la c a s a a n u e stra s n e c e sid ad es esp ecífica s. L a q u e f u e ra c o c in a la d e s tin a m o s a a lm a c é n , e n la sa la y e n la h a b ita c ió n c en tral, c o lo c a d lo s la b ib lio te c a , y la s o tra s d o s p e q u e ñ a s h a b ita c io n e s ac o g ie ro n la fo n o te c a y e l a rch iv o d e im á g e n e s. E n d iv ersas z o n a s se c o lo c a ro n la s e sta n te ría s n e c e s a ria s p a ra arc h iv a r lo s m a te ria le s d e c a d a u n a d e las seccio n es. E n u n a d e la s p a r te s d e la o tra v iv ie n d a , o r d e n a m o s e l m a te ria l q u e n o c a b ía e n e l a lm a c é n y e n la o tr a p a rte p re p a ra m o s la z o n a e n la q u e p o d e r o r g a n iz a r n u e s tra v iv ie n d a . T e n ie n d o e n c u e n ta q u e to d o s m is lib ro s, d is c o s y d e m a s m a te r ia le s se tra la d a b a n a O ia r tz u n y o n e c e s ita b a u n lu g a r p a ra p o d e r u t i l i p r i o s y p o r o tro la d o el v iv ir e n el c e n tr o p o s ib ilita e l p o d e r tr a b a ja r to d o s lo s d ía s d e la s e m a n a , m u c h a s m á s h o ra s y m á s c ó m o d a m e n te . U n a v e z p r e p a r a d o e l e s p a c io n e c e s a r io p a r a in ic ia r lo s tra b a jo s d e o rg a n iz a c ió n , a fin a le s d e 1995 es c u a n d o e m p e c é a tra s la d a r to d o tip o d e m a te ria l: in s tru m e n to s m u s ic a le s , lib ro s , d is c o s , c a s s e te s , c in ta s m a g n e to fó n ic a s , fo to g ra fía s y p e líc u la s . C o n e l o r d e n a d o r f a c ilita d o p o r e l A y u n ta m ie n to e n N a v id a d d e d ic h o a ñ o , p re p a ré la s p rim e ra s fich as. P a ra el d is e ñ o d e la s fic h a s, u tilic é el p r o g ra m a K n o s y s d e b a s e d e d a to s , q u e tra je d e U r u e ñ a y q u e We d e jó J o a q u ín D ía z . A p a r tir d e e s e m o m e n to , se p r o d u jo u n c a m b io im p o rta n te e n la f o rm a d e o r g a n iz a r m i m o d o d e v id a : •os m a rte s , m ié rc o le s y ju e v e s , a la s o c h o d e la m a ñ a n a , d e s d e I n tx a u rr o n d o a E rg o ie n , a la s d o s d e l m e d io

d ía c a m in o d e H e m a n i, c o m e r y a la M u s ik a -E s k o la , y tra s fin a liz a r la s c la s e s, a la s n u e v e d e la n o c h e d e n u e v o c o n d ire c c ió n a In tx a u rro n d o . L o s v ie rn e s, u n a v e z fin a liz a d a s las c la s e s , d e H e rn a n i a E rg o ie n y a q u í p a s á b a m o s to d o e l fin d e s e m a n a , h a s ta el lu n e s e n q u e a la s d o s d e l m e d io d ía p a r tía d e n u e v o a H e r n a n i, in ic ia n d o d e n u e v o e l c ic lo se m a n a l. A s í h a s ta fin a liz a r e l c u rs o 1 9 9 8 -9 9 . E n e l a ñ o 1 9 9 6 d im o s u n n u e v o p a s o im p o rta n te : el C o n v e n io firm a d o e n tre el A y u n ta m ie n to y J u a n M a ri B e itr a n c o n la s b a s e s p a ra u b ic a r el C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r e n O ia rtz u n . E n e l c ita d o C o n v e n io se f ija n las b a s e s e n la s q u e se c o n c r e ta la a p o rta c ió n d e l A y u n ta m ie n to q u e p e r m ite in ic ia r lo s tra b a jo s d e o rg a n iz a c ió n y d e fin e la s fu n c io n e s d e J u a n M a ri B e itra n , a s í c o m o el c o m p r o m is o m u tu o p a ra m á s ta rd e a b r ir e l C e n tro al p ú b lic o y la n o rm a tiv a p a ra su fu n c io n a m ie n to . C o n e l A y u n ta m ie n to e n p r im e ra lín e a , c o n tin u a m o s r e c a b a n d o lo s a p o y o s y a y u d a s n e c e s a ria s p ara s a c a r a d e la n te e l p ro y e c to . P e rió d ic a m e n te c e le b rá b a m o s re u n io n e s c o n lo s r e s p o n s a b le s m u n ic ip a le s , y e n u n a d e e s a s re u n io n e s J o n Iñ a rra e n to n c e s a lc a ld e d e O ia rtz u n m e p re g u n tó d ó n d e p o d r ía m o s c o n o c e r u n p r o y e c to p a re c id o al n u e s tro . Yo le se ñ a lé , e n tre o tra s, e s ta s tre s p o sib ilid a d e s : “ C e n tro E tn o g rá fic o J o a q u ín D ía z ” d e U ru e ñ a , “ M u s e o in te rn a c io n a l d e la g a ita ” d e G ijó n y “ C o n s e rv a to ire O c c ita n ” d e T o u lo u se. P e n s a m o s q u e e l C e n tr o q u e m á s se id e n tific a b a c o n n u e s tro p r o y e c to e r a e l d e U r u e ñ a q u e ta m b ié n c o n ta b a c o n u n a e x p o s ic ió n d e in s tru m e n to s m u s ic a le s , b ib lio te c a d o c u m e n ta l, fo n o te c a y a rc h iv o d e im á g e n e s ... e s d e c ir, c o n u n a in f ra e s tru c tu r a m u y p a r e c id a a n u e s tro p ro y e c to . A s í la s c o s a s , el a lc a ld e d e O ia rtz u n c o n s id e ró c o n v e n ie n te c o n o c e r d e c e r c a el c e n tr o d e U r u e ñ a y es a s í c o m o o r g a n iz a m o s u n v ia je a d ic h a lo c a lid a d .

La visita a Urueña L a id e a in ic ia l e r a la d e a c u d ir e n p e q u e ñ o g r u p o d e tra b a jo c o n el té c n ic o d e c u ltu r a m u n ic ip a l, el a lc a ld e , y o m is m o y u n c o n c e ja l d e l A y u n ta m ie n to . P e r o m á s ta rd e , el a lc a ld e p e n s ó e n h a c e r lo d e o tro m o d o y p r o p u s o in v ita r a to d o s lo s g ru p o s m u n ic ip a le s , o rg a n is m o s c u ltu ra le s y d e l s e c to r e d u c a tiv o d e O ia rtz u n p a r a v is ita r U ru e ñ a . D e e s a f o rm a , m á s g e n te d el p u e b lo ib a a te n e r la o p o rtu n id a d d e c o n o c e r el p r o y e c to d e c e r c a y r e c o g e r id e a s p a r a c ó m o o r g a n iz a r n u e s tro C e n tro . L a p ro p u e s ta d e l a lc a ld e c o n te m p la b a ta m b ié n in v ita r a q u e v in ie se n c o n n o s o tr o s p e rs o n a s s ig n ific a tiv a s d e l m u n d o d e la e d u c a c ió n y de la c u ltu r a v a s c a y q u e d e e s e m o d o d ie ra n su a p o y o a n u e s tro p ro y e c to . E l A y u n ta m ie n to , p o r su p a rte , a s u m ió la r e s p o n s a b ilid a d d e c o n ta c ta r c o n la g e n te d el p u e b lo y a m í s e m e a s ig n ó e l tra b a jo d e in v ita r a d iv e r s a s p e rs o n a lid a d e s y o r g a n iz a r e l v iaje. P o r fin , c o n f e c h a 2 4 y 2 5 d e m a y o d e 19 9 7 p r e p a r a m o s el v ia je a U ru e ñ a , c o n u n a e x p e d ic ió n a m p lia e n la q u e p a rtic ip a ro n la s p e rs o n a s q u e a q u í se citan ; - A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n : J o n Iñ a rra a lc a ld e , X a b ie r L a n d a , K o n tx i A r ru a b a rr e n a , A la z n e G a r m e n d ia , M a rtin B e ra m e n d i y J o x a n E iz m e n d i té c n ic o d e c u ltu ra . - I k a s to la H a u rtz a ro : M a ria J e su s R e te g i. - C e n tro E s c o la r E liz a ld e : M ira ri A d u riz (d ire c to ra ) y J o s é M a ri B u rg o s. - Ib a rg a in M u s ik a -E s k o la : Iru n e A r b id e y J u a n P a b lo L iz a rz a . - O B I E G r u p o E tn o g r a f ía d e O ia rtz u n ; Iñ a k i A rb e la itz . - C o m is ió n M u s e o d e O ia rtz u n : J o s e a n je l A rb e la itz , A lv a ro A ra g ó n y E n rik e L e k u o n a . - H e rri M u s ik a re n T x o k o a : J u a n M a ri B e itra n . - C o la b o r a d o r e s d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a : Iñ a k i E g u re n y J o s e b a Z a b a le ta . - S o c ie d a d d e C ie n c ia s A ra n z a d i; F e rm in L e iz a o la (p re s id e n te ). - M u s e o S an T e lm o d e S a n S e b a s tiá n ; R a fa Z u la ik a (d ire c to r) - E u s k o Ik a sk u n tz a . S e c c ió n F o lk lo re : J o s e a n Q u ije ra (p re s id e n te ). - E u s k o Ik a s k u n tz a . S e c c ió n A n tro p o lo g ía ; K e p a F. d e L a rrin o a (p re s id e n te ). - E H U . F a c u lta d d e M a g is te r io d e B ilb a o ; M a ra v illa s D ía z ( R e s p o n s a b le d e l D p to , d e M ú s ic a y A rte s P lá s tic a s d e la E H U -U P V ). - C o n s e rv a to rio S u p e r io r d e M ú s ic a d e S a n S e b a s tiá n ; J o s é I n a z io A n s o re n a (d ire c to r).

(F oto N ° 1, p ag . 111: U ru eñ a, 2 4 -0 5 -1 9 9 7 . R esp o n sab le s d e l M u se o , ju n to a l g ru p o d e sp la z a d o d e sd e O ia rtz u n .)

L a v is ita re s u ltó a g ra d a b le , in te re s a n te , b e n e f ic io s a y fru c tífe ra . S ie n d o sá b a d o , p a rtirn o s e n a u to b ú s d e sd e O ia rtz u n e n h o r a m u y te m p r a n a y p a ra el m e d io d ía y a e s tá b a m o s e n U ru e ñ a . L o s r e s p o n s a b le s d el M u s e o a g u a rd a b a n n u e s tra lle g a d a y a llí m is m o h ic im o s r e a lid a d n u e s tra a n c e s tra l c o s tu m b re ; n a d a m á s íleg ar, sa lu d a m o s c o n lo s tx is tu la r is y d a n tz a ris b a ila n d o el “A g u r ra ” d e h o n o r p a ra a g r a d e c e r su h o s p ita lid a d . J o a q u ín D ía z a c tú o c o m o m a e s tro d e c e r e m o n ia s y g u ía . A d e m á s d e u n tr a to e x q u is ito , n o s m o s tró to d o e l p r o y e c to d e U r u e ñ a y n o s o f re c ió d e ta lla d a s e x p lic a c io n e s e n r e s p u e s ta a to d a s n u e s tra s p re g u n ta s. T ra s la v is ita al M u s e o , c o m id a e n el r e s ta u r a n te “ M e s ó n V illa d e U r u e ñ a ” d e l m is m o m u n ic ip io y al a n o c h e c e r n o s d e s p la z a m o s a V allad o lid . E l d o m in g o p o r la m a ñ a n a lo s q u e p e r n o c ta m o s e n a q u e l h o te l c e r c a n o a la P la z a M a y o r, n o s le v a n ta d lo s c o n u n a g r a ta s o rp re sa . C o m o si e s tu v ié ra m o s s o ñ a n d o , a la s o c h o d e la m a ñ a n a n o s d e s p e rta m o s a lo s s o n e s d e l tx is tu y ta m b o ril, c o n la d e lic io s a d ia n a o f re c id a p o r J o s é I n a z io A n s o re n a . C o m o lo v ie n e h a c ie n d o e n D o n o s ita d e s d e h a c e m u c h o s a ñ o s , a q u e lla m a ñ a n a d e l d o m in g o ta m p o c o fa lló a su c ita , y en el c e n tr o d e V a lla d o lid n o s d e le itó a to d o s c o n u n a s h e r m o s a s m e lo d ía s e n a q u e lla d ia n a a lr e d e d o r d e n u e s tro h o te l. D u r a n te e l d e s a y u n o to d o e l g r u p o le a g ra d e c im o s s u re g a lo m u s ic a l y la s p e r s o n a s a je n a s al g r u p o ta m b ié n a p ro v e c h a ro n la o c a s ió n p a r a f e lic ita r la a c tu a c ió n d e J o s é In a z io . D e s p u é s d e l d e s a y u n o , v is ita m o s e l p r e c io s o “ M u s e o N a c io n a l d e la E s c u ltu r a ” d e V a lla d o lid , e n la q u e R a fa Z u ia ik a fu e e l g u ía e x c e p c io n a l. D e c a m in o d e r e g re s o a O ia r tz u n , a p ro v e c h a m o s la s h o ra s d e a u to b ú s p a ra in te rc a m b ia r u n a s p r im e ra s v a lo ra c io n e s d e to d o lo v is to e n U ru e ñ a . T e n ía m o s b a s ta n te c la ro , q u e al ig u a l q u e e n U r u e ñ a , ta m b ié n en O ia rtz u n e r a u n o b je tiv o in te r e s a n te y b ie n m e re c ía o r g a n iz a r el C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r. A l p o c o tie m p o d e la v is ita , el A y u n ta m ie n to p r e p a r ó a lg u n a s re u n io n e s c o n r e s p o n s a b le s d e d if e re n tes o rg a n is m o s y e m p re s a s , al o b je to d e r e c a b a r a y u d a e c o n ó m ic a d e s tin a d a a f in a n c ia r e l p ro y e c to . A tal e fe c to , se c o n s titu y ó u n g r u p o d e a p o y o c o n p e r s o n a lid a d e s d e l m u n d o c u ltu ra l p a ra tr a b a ja r e n d e fe n s a d el p r o y e c to H e rri M u s ik a re n T x o k o a d e O ia rtz u n . T ra n s c rib im o s a c o n tin u a c ió n e l a c ta d e la r e u n ió n q u e a p r o p u e s ta d e l A y to d e O ia r tz u n , c o n f e c h a 3 d e ju n i o d e l 1 9 9 7 s e c e le b r ó e n e l C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r; E n O iartzun, a la s 1 2:00 ho ras de d ía 3 de ju n io de 1997, reunidas en e l Centro de M úsica Po p u lar la s personas que a continuación se cita n : - D . Jo n Iñ a rra , A lcald e-Presid ente d el Ayuntam iento de O iartzun. - D . X a b ie r Ira g o rri, C o n ce jal de C u ltu ra d el Ayuntam iento de O iartzun. - D . R a fa e l Z u ia ik a D ire cto r d e l M useo San Telmo de San Sebastián. - D “ M a ra v illa s D ía z, Responsable del Dpto. de M úsica y A rte s P lá stic a s de la

E H U - UPV.

- D . Ferm ín Le iza o la , Presidente de la Sección de A ntropología de la Socied ad de C ie n cia s A ran zad i. - D . Jo sé In a zio A nsorena, Responsable de la C átedra de Txistu del C on servato rio M u n icip al de San Sebastián. - D . Ju an M a ri B e ltra n , Responsable de O iartzungo H e rri M u.sikaren Txokoa. - D . Jo xan Eizm endi, Técnico de C u ltu ra d el Ayuntam iento de O iartzun, actuando en ca lid a d de secreta rio de la reunión. Excu só su a siste n cia p o r enferm edad. D . M iguel Ira e ta , G erente de la em presa N iessen de O iartzun. E l objetivo de la convocatoria e ra e l de in fo rm ar con d etalle a ¡os presentes en torno a l proyecto de C en tro de M úsica P o p u lar y apro vechar la reunión p a ra s o lic ita r su apoyo a l mismo. I- E xp o sició n d e l proyecto H e rri M u sika re n Txo ko a a u b ic a r en O iartzu n . Juan M a ri B e ltra n in ic ia su exposición dando a conocer lo s contenidos y objetivos d el proyecto. D u ran te prácticam ente toda su vid a. B e ltra n (p ro fesor de m ú sica) ha recopilado m ás de 800 instrum entos m usica le s de d iversa s p arte s d el mundo, pero fundam entalm ente de la g eo grafía de E u sk a l H e rria , adquiriéndolos sus lugares de origen, hasta com pletar una co lecció n de g ran v a lo r cu ltu ral. Adem ás de lo s 800 instrum entos m u sicales, B eltra n dispone de m ás de 2 .0 00 lib ro s sobre M ú sica Popula r y g ran cantidad de a rtícu lo s m onográficos sobre e l tema.

También ha recopilado una fonoteca ric a en contenidos: grabaciones, discos, cin tas, cassetes y com pactos de todo tipo, además de o tras O bras Com pletas (M useos de P a rís, B e rlín , etc.) relacionadas con la m úsica popular. Todo e llo se com pleta con un A rchivo de im ágenes, en lo s que predom inan Instrum entos de M úsica Popu la r muy p e cu lia re s que en la a ctu alid ad ya están en desuso. Po r tanto, e l Centro de M úsica P o p u lar se co n fig u rará en base a estas cuatro secciones o departam entos: Exp o sició n de Instrum entos M u sicales, B ib lio te ca , Fonoteca y A rch ivo de Im ágenes. Y como complemento n ecesario , e l proyecto contem pla tam bién e l ta lle r a rte san al y depósito de In stru mentos M usicales. 2 . In fra estru c tu ra , co n stru cc ió n , s a la s y d istrib u c ió n d e H e rr i M u sik a re n Txokoa. U na vez d e scritas la s 4 secciones en e l p rim e r punto, Jo n Iñ a rra y B e itra n dan a conocer la distribu ció n e sp a cia l de dichos departam entos en esta p rim era sede p ro visio n al. P la n ta B a ja . (1 0 0 m etros cuadrados d istrib u id o s en 2 S a la s). E n esta p la n ta se expondrán lo s 4 a p arta dos correspondientes a la C olecció n de Instrum entos, que perm anecerá ab ierta a l p ú b lico : - Instrum entos A erófonos - Instrum entos Cordófonos - Instrum entos M em branófonos - Instrum entos Idiófonos L a exposición o cup ará la s 2 S a la s grandes que se d istrib u irán en 4 espacios am plios perm anentes, con zonas p ro p ias h ab ilitad as p a ra cada tipo de instrum ento. En la P la n ta S u p erio r se ub icarán la B ib lio te ca, Fonoteca y A rch ivo de Im ágenes. E l ta lle r de Instrum entos M u sicales en la p arte b aja, y e l alm acén en e l p iso superior.

3. F u n c io n a m ien to

d e H e rri M u sik a re n Txokoa.

E n lo que respecta a l funcionam iento, en la reunión se pone de m anifiesto una voluntad c la ra p a ra que e l Centro pueda a b rir sus p uertas p a ra fin a le s d el año 1997. E l D ire cto r d el M useo San Telmo p lantea sus puntos de vista en torno a la infrae.structura y d istribu ció n del Centro. L a representante de la U n iversid ad del P a ís Vasco com enta la re lació n académ ica enriquecedora que en e l fu tu ro p o d ría m ateria liza rse entre e l Centro y su Departam ento, d efo rm a que pueda fu n cio n a r como cen tro de investigación. E l a lca ld e com enta que e l espacio de esta sede p ro visio n al del Centro no es dem asiado am plio, p o r lo que la recepción de v isita s y grupos esco lares deberá de lim ita rse a grupos de 10-15 visitan tes en cada turno. P a ra fin a liz a r la reunión, B e itra n ofrece una pequeña m uestra de la co lecció n de Instrum entos y da p o r fin a liz a d a su intervención tocando algunos de ello s. Y sin m ás tem as que trata r, e l A lca ld e da p o r fin a liz a d a la reunión a la s ¡3 :3 0 ho ras. Firm a n e l A cta todos lo s p articip an tes en la reunión, y que ce rtifico como se cre tario , en e l Centro de M úsica Popular, en O iartzun. a 3 de ju n io del año m il novecientos noventa y siete. - D . Jo n Iñ a rra , A lcalde-Presidente d el Ayuntam iento de O iartzun. - D . X a b ie r Ira g o rri, C o n ce jal de C u ltu ra del Ayuntam iento de O iartzun. - D . R a fa e l Z u la ik a , D ire cto r d el M useo San Telmo de San Sebastián. - D ° M a ra v illa s D ía z, Responsable d el D pto. de M úsica y A rte s P lá stic a s de la

E H U -U P V .

Trabajos organizativos de Herri Musikaren Txokoa D u r a n te e l p e r ío d o 1 9 9 6 -2 0 0 2 se tra b a jó a f o n d o e n to d o tip o d e ta re a s o rg a n iz a tiv a s d e l C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r. D is trib u id o s e n e s ta n te ría s , a rm a rio s y v itrin a s d is p u e s ta s p o r e l A y u n ta m ie n to , s e c o lo c a r o n lo s m a te ria le s d e la C o le c c ió n d e J u a n M a ri B e ltra n A rg iñ e n a y a c o n tin u a c ió n se a c o m e tie r o n tra b a jo s o rg a n iz a tivos d e to d o tip o . C o n e l o r d e n a d o r f a c ilita d o p o r el A y u n ta m ie n to , se c o m p le ta ro n m ile s d e fic h a s p a r a c la s ific a c ió n y p o s te rio r o r d e n a m ie n to d e lo s m a te r ia le s d e b ib lio te c a , fo n o te c a , a rc h iv o d e im á g e n e s e in s tru m e n to s n iu sic a le s. E n la s a la d e s tin a d a a B ib lio te c a , o r g a n iz a m o s e l p r im e r c e n tr o d e tra b a jo . E s ta n te r ía s p a ra lib ro s, u n a p u e r ta b la n c a a p o y a d a e n d o s c a b a lle te s c o m o m e s a p a r a e l o r d e n a d o r y la im p re s o ra , y e n el c e n tro d e l a sa la c o m o m e s a d e tr a b a jo o tra p u e r ta b la n c a s o p o r ta d a e n c a b a lle te s . E n la p a r e d u n g ra b a d o d el P a d re D o n o s ita , d ib u ja d o p o r H o m b r a d o s O ñ a tiv ia . (Foto N° I. pag. 115; C enuo de «abajo de H M Txokoa en 1996.) E n e l a ñ o 1 9 9 7 y g r a c ia s a la c o la b o r a c ió n d e u n a e m p r e s a d e O ia r tz u n , in s ta la m o s u n e q u ip o in f o r m á tic o m á s m o d e rn o y p o te n te . A p a r tir d e e s e m o m e n to , c u a n d o lo s c o la b o r a d o r e s v e n ía n al C e n tro , u ti liz á b a m o s e n r e d lo s d o s o rd e n a d o re s . E n e s ta ta r e a tu v e m u c h o s a p o y o s . H a n sid o n u m e r o s a s la s p e r s o n a s q u e f u e ra d e l h o r a rio d e c la s e y d e tr a b a jo h a n c o la b o ra d o , v o lu n ta ria m e n te , c u m p lim e n ta n d o fic h a s, c a ta lo g a n d o lib ro s , d is c o s , e tc . c o n la ilu s ió n p u e s ta e n s a c a r a d e la n te e l p ro y e c to . T o d a s la s h o ra s d e n u e s tro s c o la b o r a d o r e s e s tá n re g is tra d a s e n el “C u a d e rn o V erd e” . E n la p r im e ra a n o ta c ió n q u e d a ta d e l d ía 3 d e fe b re ro d e 1 9 9 6 , p u e d e le e rs e el n o m b r e d e m i h ija , Ira ti B e ltra n M e n d o z a . P tie u n a d e la s p r im e ra s p e rs o n a s q u e e n a q u e llo s a ñ o s d e d ic ó m u c h o s h o ra s d e tra b a jo . A d e m á s d e Ira ti, e n e l C u a d e rn o p u e d e n v e rse n o m b re s d e g e n te q u e ta m b ié n tr a b a ja ro n c o m p le ta n d o f ic h a s y re a liz a n d o o tra se rie d e ta re a s: A ito r B e ltra n , J o s e b a Z a b a le ta , Iñ a k i E g u re n , E d u a rd o L iz a rra g a , J o s u A rrie ta ,.... E n e l a ñ o 1 9 9 8 , la A s o c ia c ió n A u z o k a lte s e tra s la d ó a s u n u e v a s e d e y a c o n tin u a c ió n , ta l c o m o e s ta b a p re v isto , lo s c a r p in te ro s m o n ta ro n la s v itrin a s d e l a e x p o s ic ió n . E n la p la n ta in fe rio r, d is trib u id o s en c u a tro p la z a s , a e r ó f o n o s , m e m b ra n ó fo n o s , id ió fo n o s y c o r d ó fo n o s , y e n la p la n ta s u p e rio r la s d e d ic a d a s a e x p o n e r lo s g ru p o s d e m ú s ic a p o p u lar. U tiliz a m o s u n s is te m a e s p e c ia l p a r a o r g a n iz a r la e x p o s ic ió n . N o e r a fá c il c o n c r e ta r el n ú m e ro d e in s tru m e n to s p a r a c a d a v itrin a y s a b e r c u á n to e s p a c io íb a m o s a n e c e s ita r p a ra la in fo rm a c ió n c o m p le m e n ta ria. P o r e llo , u n a v e z s e le c c io n a d o s lo s in s tru m e n to s p a r a c a d a u n a d e la s p la z a s , c o r ta m o s s ilu e ta s d e c a r tó n c o n la s d im e n s io n e s e x a c ta s d e c a d a u n o d e la s p ie z a s y d e n tr o d e la s ilu e ta d ib u ja m o s u n a im ita c ió n d el in stru m e n to . E n to ta l, ¡m á s d e c u a tr o c ie n ta s s ilu e ta s d e c a rtó n ! E s la f o rm a e n q u e p re p a ré a q u e lla p r im e ra e x p o s ic ió n y g r a c ia s a e s te s is te m a p u d e p r e c is a r c u á n to s In stru m e n to s y e n q u e p o s ic ió n lo s p o d ía c o lo c a r e n c a d a v itrin a . S is te m a q u e r e s u ltó d e g r a n u tilid a d p a ra p e rfila r la e x p o s ic ió n y v e r c ó m o q u e d a r ía f in a lm e n te el d is e ñ o y d is trib u c ió n d e la s v itrin a s c o n lo s in s tru m e n to s d e v e rd a d . (Foto N® 1, pag. 116: V itrinas con im itaciones de los instrum entos en cartón.) R e c ib í m u c h a a y u d a d u ra n te to d o e l tra b a jo o rg a n iz a tiv o d e la E x p o sic ió n . L a lis ta e s la rg a e im p o sib le d e c ita r in d iv id u a lm e n te a to d o s lo s c o la b o ra d o s p e ro e n e s te m o m e n to s í m e g u sta ría h a c e r m e n c ió n a d o s p erso n a s c o n c re ta s : M ik e l O z k o id i d e l g ru p o O rtz a d a r y Jo s é A n to n io L e k u o n a “A n b u ” e le c tric ista d el A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n . S in d u d a , fu e e n o rm e y m u y v a lio so el a p o y o y c o n o c im ie n to d e M ik e l e n la o rg a n i za c ió n d e la s v itrin as. T e n ía e x p e rie n c ia e n la o rg a n iz a c ió n d e e x p o s ic io n e s y n o s v in o m u y b ie n p a ra p re sentar. d e la fo rm a m á s id ó n e a , ios c o n te n id o s d e la e x p o sic ió n . Y a la h o ra d e m o n ta r la s e sta n te ría s , los so p o rtes, las lu c e s y o tro s e le m e n to s , d e b o d e d e ja r c o n s ta n c ia d e la h a b ilid a d , p a c ie n c ia , e n tre g a y a c titu d c o la b o ra d o ra d e “A n b u ” .

Cambios en mi dedicación a H M Txokoa T al c o m o s e h a c ita d o m á s a rrib a , la s h o ra s d e d ic a d a s a l C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r a p a r tir d e 1995, e ra n al m a rg e n d e m i h o r a rio la b o ra l. P o r la s m a ñ a n a s e n m i “ r in c ó n ” d e E rg o ie n y p o r la s ta rd e s im p a r tie n d o c la s e e n la M u s ik a - E s k o la d e H e m a n i. L o s sá b a d o s, fe s tiv o s y é p o c a s v a c a c io n a le s la s d e d ic a d a al

C e n tro , p e ro s ie m p re e ra n h o ra s d e m i tie m p o Ubre. E ra p u e s e v id e n te la n e c e s id a d d e m a y o r d e d ic a c ió n te m p o ra l p a ra lle v a r a b u e n p u e r to eJ p r o y e c to d e l C e n tro y p a r a e llo A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n in ic ió la b u s q u e d a d e f u e n te s d e fin a n c ia c ió n c o n e s e o b je tiv o . E n el a ñ o 1998 el A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n c o n s ig u ió fo n d o s y a y u d a s d e a lg u n o s o rg a n is m o s y e m p r e s a s y a p a r tir d e e s e m o m e n to , y a e n el c u rs o 19 9 8 -9 9 , p u d e d e d ic a r m á s tie m p o a m i a c tiv id a d en H e m M u s ik a re n T x o k o a . A l c o m ie n z o d e d ic h o c u rs o , re b a jé a d o s d ía s s e m a n a le s m is c la s e s e n la M u s ik a - E s k o la d e H e rn a n i, tra s tr a b a ja r p o r la s m a ñ a n a s e n E rg o ie n , lo s lu n e s y m a rte s p o r la ta rd e a c u d ía a H e rn a n i a im p a r tir c la s e d e a lb o k a y tx a la p a r ta y a p a r tir d e l m ié rc o le s m i d e d ic a c ió n e r a p le n a a la s ta re a s d el c e n tro . L a s c la s e s d e tx is tu y d u lz a in a q u e im p a rtía e n H e rn a n i s e a d ju d ic a ro n Iñ a k i E g u re n a n tig u o a lu m n o m ío , titu la d o e n a m b o s in s tru m e n to s , tra b a jo q u e sig u e d e s e m p e ñ a n d o e n la a c tu a lid a d . P e ro a d e m á s d e c o n t i n u ^ c o n lo s tra b a jo s p ro p io s d e o rg a n iz a c ió n , in ic ia m o s c o n ta c to s c o n o tra s e m p r e s a s e in s titu c io n e s , s o lic ita n d o a y u d a s q u e g a ra n tiz a s e n e l c o r re c to fu n c io n a m ie n to d el C e n tro . E n là m e d id a e n q u e s e m a te ria liz a ro n d ic h a s a y u d a s , a n a liz a m o s la s c o n d ic io n e s m ín im a s q u e n e c e s ita b a el C e n tro p a r a q u e p u d ie r a a b r ir s u s p u e r ta s al p ú b lic o , j u n to c o n o tr a s e rie d e a s p e c to s o rg a n iz a tiv o s n e c e s a rio s c o m o c a le n d a rio , h o ra rio , p e rs o n a l, e n tra d a s , tip o lo g ía d e la s v isita s , e tc. E n tre ta n to s e d a b a n las c o n d ic io n e s p a r a su a p e rtu ra , c o n tin u a m o s c o n to d o e l tra b a jo d e re c o g id a d e d o c u m e n ta c ió n , in v e s tig a c ió n , c la s ific a c ió n y o rg a n iz a c ió n . T a m b ié n tra ta m o s el te m a d e c u á l s e ría la p e r s o n a lid a d ju ríd ic a m á s id ó n e a p a ra e l fu tu ro d e l C e n tro (P a tro n a to , F u n d a c ió n ,...). P a r a q u e H e rri M u s ik a re n T x o k o a f u e s e to m a n d o c u e rp o c o m o re fe re n te d e la m ú s ic a p o p u la r u n p r i m e r p a s o im p o rta n te f u e la o rg a n iz a c ió n d e l S e m in a r io d e “ F o lk lo re M u s ic a l In fa n til” q u e p ro g ra m a m o s e n e l a n o 1999. t r & A s i e n e n e ro d e 1 9 9 9 y a u s p ic ia d o p o r M a ra v illa s D ía z , re s p o n s a b le d el D e p a rta m e n to d e M ú s ic a y A lie s P la s tic a s d e la E H U /U P V , c e le b r a m o s e n H e rri M u s ik a re n T x o k o a el S e m in a r io d e “F o lk lo re M u s i c a l In fa n til . E ra im p o rta n te p a ra n u e s tro p r o y e c to p o d e r o r g a n iz a r u n a s J o r n a d a s d e e s ta ín d o le , e n n u e s tra p r o p ia c a s a D e u n la d o , p o r el h e c h o d e p o d e r r e u n ir e n n u e s tro C e n tro u n g ru p o d e tra b a jo a niv el in te rn a c io n a l, d e o tro p o r e l p r e s tig io y el n iv e l d e lo s e s p e c ia lis ta s q u e a c u d ie ro n al S e m in a r io y ta m b ié n I? ? A ^ í o . A . M a d rid , 2 0 0 2 ).

A l^^l a s u m ie ra la r e s p o n s a b ilid a d d e p u b lic a r y d iv u lg a r el lib ro “ F o lk lo r e c o p ila c ió n d e to d o s lo s tra b a jo s p re s e n ta d o s e n el S e m in a rio ( E d ic io n e s A k a l

E l g r u p o d e tr a b a jo d e l S e m in a r io e s ta b a c o m p u e s to p o r la s p e r s o n a s q u e a c o n tin u a c ió n se c ita n ¡un to c o n la s p o n e n c ia s p re se n ta d a s: - J o a q u ín D ía z : L a tra d ic ió n o ra l in fa n til. - A n a P e le g rín : L ite r a tu r a d e tra d ic ió n oral. “ A n g e l Z a m o ra : C a n to s p a r a ju g a r y b ailar. - J u a n M a ri B e itra n : L o s ju g u e te s so n o ro s . - M a ra v illa s D ía z : C o o r d in a d o r a d e l S e m in a rio . (F o to N® 1. p ag . 118: Ju a n M ari B eitran . Jo aq u ín D ía z, A n a P e le g rín , A n g e l Z am o ra M arav illas D ía z, Iñ ak i A rb elaitz.)

C o n m o tiv o d e la s J o m a d a s q u e c o n fe c h a s 6 y 7 d e ju n io d e l a ñ o 2 0 0 0 y p a ra a n a liz a r lo s s is te m a s de c a ta lo g a c ió n d e m stru m e n to s m u sic a le s, E re s b il d e E rre n te ria y el C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r d e O ia rtz u n fu e ro n .n v i a d o s a p a r t i a p a r e n lo s “ E n c u e n tro s s o b re C a ta lo g a c ió n ” o rg a n iz a d o s p o r e l M in is te rio de E d u c a c ió n , C u ltu ra y D e p o rte y p o r el In stitu to N a c io n a l d e las A rte s E sc é n ic a s y d e la M ú s ic a d e E sp a ñ a E n las d iv e rsa s e x p o s ic io n e s h a b id a s e n lo s E n c u e n tro s so b re C a ta lo g a c ió n y ju n to c o n re p re se n ta n te s de M u s e o s d e C a ta lu ñ a , G a lic ia y E sp a ñ a , in te rv in ie ro n J o n B a g u e s y J u a n M a ri B e itra n . L a in v ita c ió n fu e sin d u d a , u n re c o n o c im ie n to e x p líc ito a la a n d a d u ra in ic ia l d e H erri M u sik a re n T x o k o a. P e r o v o lv ie n d o a n u e s tra a c tiv id a d c o tid ia n a , e n el c e n tr o c o n tin u a b a n lo s tra b a jo s d e c la s ific a c ió n de m a te n a le s e in s ta la c ió n d e in f ra e s tru c tu r a d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a y p a r a fin a le s d e l 20 0 1 e s ta b a n va re a liz a d o s e s to s tra b a jo s : ya

Colección instrumentos musicales: M á s d e 7 0 0 fic h a s d e b id a m e n te in fo rm a tiz a d a s , c o n su s fo to s . L o s in s tru m e n to s , d is p u e s to s e n las v itrin a s e x p o s itiv a s y a lm a c é n .

Fonoteca: in f ra e s tru c tu r a a u d itiv a y d e c o n s u lta . M a te ria l o rd e n a d o y 1 .3 0 0 fic h a s c o m p le ta d a s .

Biblioteca: In fra e s tru c tu ra in f o rm á tic a (o rd e n a d o r, im p re s o ra , e s c á n e r, e tc .), m a te r ia l d e b id a m e n te o rd e n a d o y c o n u n a b a s e d e d a to s d e m á s d e 2 .0 0 0 fich as.

Archivo de imágenes: In fr a e s tru c tu r a v is u a l y d e c o n s u lta . T o d o el m a te ria l d e b id a m e n te o rd e n a d o .

Taller: T o d o el m a te ria l p r o c e d e n te d e l ta lle r d el p r e s tig io s o a lb o k a ri L e ó n B ilb a o ( 1 9 1 6 -1 9 9 0 ) d e A rte a (A rra tia -B iz k a ia ). T a lle r q u e c r e ó J o s é M a ri B ilb a o (1 8 8 6 -1 9 7 7 ), p a d r e d e L eó n . F u e e n to n c e s c u a n d o e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n y J u a n M a ri B e itra n d e c id ie r o n a b r ir al p ú b lic o las p u e rta s d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a . P a ra e llo , e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n a s u m ió la c o n tr a ta c ió n d e d o s tra b a ja d o re s p a r a tr a b a ja r d o s d ía s p o r s e m a n a , v ie rn e s y s á b a d o , e n j o m a d a d e m a ñ a n a y ta rd e , a s í c o m o g a s to s d e m a n te n im ie n to c o rre s p o n d ie n te s . S e a c o rd ó ta m b ié n q u e la f e c h a p a ra la in a u g u r a c ió n d el c e n tro s e ría e l d ía 1 d e m a rz o d e l 2 0 0 2 . T ra s el o p o r tu n o c o n c u r s o d e c o n tr a ta c ió n , el trib u n a l e n c a r g a d o d e la se le c c ió n o to rg ó la m e jo r p u n tu a c ió n a J u a n M a ri U r ru z o la y a A g u r tz a n e A iz p u m a , y a c o m ie n z o s d e l a ñ o 2 0 0 2 , d ic h a s p e rs o n a s se 'n c o r p o r a ro n a tr a b a ja r al C e n tro . P o r o tr a p a rte , el I n v e n ta rio d e M a te ria l e f e c tu a d o e n fe b re ro d e l 2 0 0 2 , p re v io a la f e c h a d e in a u g u r a c ió n , a r ro ja lo s d a to s q u e a c o n tin u a c ió n s e d e s c rib e n ;

Colección de J.M. Beitran Argiñena -15-02-2002 I N S T R U M E N T O S M U S IC A L E S ; 1.0 1 7 e je m p la re s T A IL L E R L E O N B IL B A O ; M e s a c a r p in te ro , m a te ria l, h e rra m e n ta l, Ta l l e r d e f a b r i c a c i ó n y r e p a r a c i ó n d e i n s t r u m te ro . to m o , ta la d ro s , lija d o ra s, e s m e rile s y r e s to d e h e rra m e n ta l

e n t o s m u s ic a l e s

; M e s a c a r p in

B IB L IO T E C A ; 4 .0 0 0 e je m p la re s F O N O T E C A (G ra b a c io n e s re a liz a d a s e n d ir e c to , c o p ia s d e o tro s a rc h iv o s, d is c o s , k a s te s , C D s c o m e r c ia le s ); 3 .0 0 0 e je m p la re s A R C H IV O D E IM Á G E N E S ( p e n d ie n te d e in v e n ta ria r) • fo to g ra f ía s y d ia p o s itiv a s : 2 .0 0 0 e je m p la re s • p e líc u la s e n 8 m m d e f ilm a c ió n d ire c ta : 12 e je m p la re s • g r a b a c io n e s d ire c ta s e n v íd e o ; 154 e je m p la re s • v id e o c in ta s : 2 1 6 e je m p la re s • v id e o c in ta s c o m e rc ia le s : 150 e je m p la re s e q u ip a m ie n t o d e f o n o t e c a

E IM Á G E N E S

• P H IL IP S , m a g n e to f ó n g ra n d e • U H E R , m a g n e to f ó n d e c in ta

• R E V O X , m a g n e to fó n g ra n d e • DAT, m a g n e to fó n d ig ita l • P la to e s p e c ia l p a r a d is c o s a n tig u o s • H I 8 C C D -T R 2 0 0 0 E , v id e o c á m a ra c o n s u s a c c e so rio s P a ra a fro n ta r la n u e v a situ a c ió n , y c o n e l o b je tiv o c la ro d e p la n te a r u n s ta tu s m á s fa v o ra b le y re g la m e n ta r la g e s tió n d el n u e v o C e n tro , E l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n y J u a n M a ri B e itra n , su s c rib ie ro n c o n fe c h a 2 5 d e a b ril d e l a ñ o 2 0 0 2 , u n n u e v o c o n v e n io d e c o la b o ra c ió n

CONVENIO DE COLABORACIÓN QUE SIENTA LAS BASES ESTABLECIDAS POR EL AYUNTA MIENTO DE OLVRTZUN Y JUAN MARI BELTRAN PARA LA GESTIÓN DE FORMA COMPAR TIDA DE “HERRI MUSIKAREN TXOKOA” Y ACTIVIDADES ASOCIADAS A SU ENTORNO. E n O ia rtz u n , a 25 d e ab ril d e l 2002 R E U N ID O S : D e u n a p a rte , D . X A V IE R IR A G O R R I G A M IO , D N I 1 5 .878.430-N , e n c a lid a d d e A lc ald e-P re sid en te d e L A y u n tam ien to d e O ia rtz u n ; D" M . V IC T O R IA JO A R IS T Í O L A R IA G A , D N I 15.966.446, a ctu an d o c o m o S e c re ta ria M u n icip al y d a n d o fe d e l p re sen te acu e rd o m u n icip al. Y d e la o tra p arte, D . JU A N M A R I B E L T R A N A R G IÑ E N A , en su p ro p io n o m b re y re p re sen ta c ió n , c o n D N I n° 1 5 .I5 2 .9 3 4 -M A m b as partes se reco n o cen con c ap acid ad y c o m p eten cia su ficien te p a ra firm a r el p resente co n tra to p o r lo que

EXPONEN 1 Qu e Ju an M ari B eitra n h a re c o p ila d o d u ra n te las ú ltim a d é c a d a s ab u n d an te m a te ria l re la c io n ad o co n tem as d e la M ú sic a P o p u la r c u y a e v alu ació n es la sig u ien te: - In stru m e n to s m u sicales; 184.358,65 € - T a l l e r d e L e ó n B ilb ao : 6 .0 1 0 ,1 2 € - T a l l e r re p a ra ció n y re p ro d . d e in stru m e n to s m u sicales: 1 2 .020,24 € - B ib lio te c a ; 144.242,91 € - F o n o te c a : 3 6 .0 6 0 ,7 3 € - A r c h iv o d e Im ág en es: 18.030, 3 6 € - E q u ip am ie n to d e F o n o te c a y a rc h iv o d e im á g e n es: 6 .2 8 0 ,5 8 € E l v alo r glob al d e la C o lecció n , según e l inventario realizado, a scien d e a un total d e l 4 0 7 .003.92 € 2 .- E l A yun tam ien to d e O ia rtz u n h a b ilita rá la C asa T o rre Itu rrio tz , e d ific io g ó tic o del sig lo X V I y c lasificad o c o m o M o n u m en to H i.stórico A rtístic o p o r el G o b ie rn o V asco, p a ra u b ic a r en el m ism o e l C e n tro d e M ú si c a P o p u la r y la F u n d a c ió n C u ltu ra l O iartzu n . 3.- El A yuntam iento de O iartzun h a c o n cretad o su ap o rtació n a este proyecto en ia form a q u e se indica a continua ción; a partir de 1995 ced e a H .M .T. la E scuela d e Ergoien, haciéndose cargo d e su infraestructura e instalacio nes, d e los g asto s d e fu n cionam iento ord in ario y a p artir d e 1998 d e la dedicación de 3/5 de jo m a d a laboral de Ju an M ari B eitran. C o n la cesió n del edificio, los gastos ordinarios y los costos de dedicación profesional, el A ylo. de O iartzu n h a efectu ad o hasta la fech a una aportación eco n ó m ica d e 4 0 m illones d e pesetas. 4 .- P a ra g a ra n tiz a r e l d e p ó sito , c u sto d ia y c la sifica c ió n d e e sta C o le cc ió n , en el añ o 1995 Ju a n M ari B eitra n se p u so e n c o n ta c to c o n e l A y u n tam ien to d e O ia rtz u n a n te e l q u e re sp o n d ió co n u n a a ctitu d p o sitiv a a su p ro p uesta. P o r acu e rd o e n tre las p a rte s, la C o le cc ió n d e Ju a n M ari B eitran se ha d e p o sitad o e n el e d ific io m u n i c ip a l situ a d o e n e l b a rrio d e E rg o ien . E l A y u n tam ien to h a a fro n ta d o lo s g a sto s n e ce sario s p a ra la c o rre c ta a d ec u a c ió n d e la C o le c c ió n y Ju a n M ari B eitra n se h a re sp o n sa b iliz a d o d e los tra b a jo s d e o rg a n iz a ció n , c u s to d ia , c la sifica c ió n y g e stió n d e to d o e l m aterial, co n e l a p o y o d e l A y un tam ien to d e O iartzu n . 5 .- C o n e l ob je tiv o d e p o n e r e n m a rc h a e l p ro y e c to H erri M u sik a re n T x o k o a y d e stin a r e l e d ific io d e la E sc u e la d e E rg o ie n a tal fin , la C o m isió n M u n icip al d e G o b ie rn o a p ro b ó u n a re so lu ció n d a ta d a c o n fecha 23/1 1 /9 5 . P o ste rio rm en te , e n S e sió n P le n a ria d e fe c h a 0 2 /0 6 /9 6 y co n el o b je tiv o e x p líc ito d e c re a r H erri M u sik a re n T x o koa, s e a p ro b ó e l C o n v en io q u e re g u la las c o n d ic io n es d e uso d e la E sc u e la d e E rgoien y las re la c io n e s enü-e e l A yun tam ien to d e O ia rtz u n y el Sr. B eitran. 6 .- F ru to d e e se acu e rd o d e co la b o ra ció n , se p la n te a la o p o rtu n id a d d e a b rir a l p ú b lic o el C e n tro d e M úsica P opular, o b je tiv o q u e se h a v is to h e ch o re a lid a d e n e l d ía d e hoy.

7 .- N o o b stan te, y p a ra p o d e r d a r c o n tin u id a d a e ste p ro c e so d e c o la b o ra ció n e n tre las p a rte s, p re v é n a m p lia r el o b jetiv o ; tra b a ja r p a ra q u e este C e n tro d e M ú sic a P o p u la r q u e se a b re h o y al p ú b lic o , p o d e r tra sla d arlo e n e l fu tu ro a u n a u b ic a c ió n m ás a d ec u a d a y e sp a c io sa , to d o e llo e n e l c o n te x to d e u n p ro y e c to m á s a m b i cio so : la F u n d ació n C u ltu ra l P o p u la r O ia rtz u n q u e p re te n d e activ ar el A y untam iento, p ro y e c to q u e e stá p re v is to te n g a su sede o fic ia l e n la C a s a T o rre d e Itu rrio tz. E sto s s o n los o b jetiv o s q u e p re te n d e la F u n d a c ió n d e C u ltu ra P o p u la r O iartzun: - L a gestión de activ id ad es o rg an izad as p o r el p ro p io A yuntam iento y a sociaciones culturales. - F a c ilita r las a y u d as d e in frae stru c tu ra y d iv u lg a c ió n n e ce saria s p a ra to d a s la s a ctiv id ad e s cu ltu ra le s del m u n icip io . - D istrib u c ió n d e los lo c a les y sed es p a ra c a d a u n a d e la s actividades. - D istrib u c ió n p re su p u esta ria y su b v en c io n e s e n c a d a caso. - C o o rd in a c ió n de las p u b lic a c io n e s q u e e n d istin to s s o p o n e s se e d ita rá n e n O iartzu n . - M u se o s e in iciativ as e x p o sitiv as: M ú sic a P o p u la r, G e o lo g ía , L iteratu ra U n a d e las fu n c io n e s d e la F u n d a c ió n c o n sistirá e n p o sib ilita r la p a rtic ip a ció n , c u a n d o se c o n sid e re o p o rtu n o , d e p e rso n as n o c o n ce ja le s del A y u n tam ien to , ta n to a nivel in d iv id u al (J.M . B eltra n ) c o m o d e lo s g ru p o s q u e d e sa rro lla n a ctiv id ad e s cu ltu ra le s. 8.- A c ep tá n d o se p o r a m b a s p a rte s q u e se e s tá en e l m o m e n to id ó n e o p a ra o fre c e r al p ú b lic o lo s c o n te n id o s de la C o le cc ió n d e H erri M u sik a re n T o x k o a, p o r m e d io del p re s e n te c o n tra to las p a rte s co n v ie n en e n d e te rm i n a r las p re sta c io n e s d e l serv icio y a c o n tin u a ció n c o n c re ta r e l tip o d e re la c ió n q u e Ju a n M ari B eltra n y el A y u n tam ien to d e O ia rtz u n m a n te n d rá n c o n la F u n d a c ió n d e C u ltu ra P opular.

ESTIPULACIONES P R IM E R A .- E l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n y Ju a n M ari B eltrá n , d e m u tu o a cu e rd o , d e cid en a b rir a l p ú b lic o e l C e n tro d e M ú sic a P o p u la r co n fe c h a 1 d e m a rz o d e l añ o 2002. P ara ello , h a n lleg ad o a u n a c u e rd o m u tu o e n lo q u e re sp ec ta a lo s te m a s q u e se c ita n e n e l a n ex o q u e a c o m p a ñ a a l d o c u m e n to y q u e c o n siste n en: - C a le n d a rio - H o rario - T arifas - S erv icio s N ota: V é ase A n e x o s (L os p u n to s d e e sta p rim era E stip u la c ió n s erán o b je to d e m o d ifica c ió n a n u a lm e n te s iem p re co n u n a c u e rd o p re v io e n tre las p artes). S E G U N D A .- P a ra re c ib im ie n to a l p ú b lic o , ta re a s d e g u ía d e l c e n tro y d e m á s serv icio s n e ce sario s e n H erri M u sik a re n T x o k o a , e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n h a c o n tra ta d o d o s p e rso n as y a b o n a rá su s n ó m in a s c o n c arác te r p ro v isio n a l c o m o a n tic ip o h a sta q u e se o b te n g a p o r p a rte d e e m p re sa s y o tro s o rg a n ism o s la fu e n te d e fin an c ia ció n n e c e s a ria co n d e stin o al p ro y ecto . C o n fe c h a 3 0 d e n o v ie m b re del 2 0 0 2 se e fe c tu a rá u n p rim e r b a la n ce p a ra v a lo ra r e co n ó m ica m e n te lo s in g re so s o b te n id o s d e la s v isitas y d e m á s a p o rta c io n es p ro p ia s d e la activ id ad del C en tro . T E R C E R A .- E l m a n te n im ie n to d e la sed e d e H e rri M u sik a re n T x o k o a u b ic a d a e n e l b a rrio d e E rg o ie n será p o r c u en ta d e l A y u n ta m ie n to q u e a b o n a rá los g a sto s o rd in a rio s q u e g e n e re su fu n c io n a m ie n to : lu z , re p a ra cio nes, a g u a, lim p ie z a , etc. P o ste rio rm en te , d ic h o s g a sto s se in te g ra rá n e n la F u n d a c ió n d e C u ltu ra P opular. C U A R T A .- L a s re la c io n es ex te rn a s (c o n e m p re sa s, in stitu c io n e s, etc. ) d e H erri M u sik a re n T x o k o a serán c o m p e te n cia d e l A y u n ta m ie n to a las q u e p o d rá a c o m p a ñ a r Ju a n M ari B e ltra n c u a n d o lo e stim e n e ce sario , re la c io n e s o rie n ta d a s fu n d a m e n ta lm e n te a c a p ta r re c u rso s, p re se n ta r e l p ro y e c to y lo g ra r o b je tiv o s sim ilares. P o r e l c o n tra rio , e n lo s te m a s q u e afecten a la in v estig ació n , fo rm ac ió n , v isita s, c o n fe re n c ia s y e n lín e a s g e n e rales to d as las a ctiv id ad e s p ro p ia s C en tro , serán c o m p e te n c ia d e Ju a n M ari B eltra n , p u e sto q u e s e p re te n d e d o ta r d e p e rso n alid ad p le n a a H e rri M u sik a re n T x o k o a , c o n p le n a a u to n o m ía p a ra tra b a ja r e n e l á m b ito m u si cal y cien tífico . Ju a n M ari B eltra n p re se n ta rá p e rió d ic a m en te u n in fo rm e a l A y un tam ien to d e O iartzun. C u an d o ta n to e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n c o m o Ju a n M ari B eltra n p ro c e d a n a in fo rm a r y p u b lic ita r lem as re la c io n ad o s co n e l C en tro , s e h a rá m e n c ió n e x p re sa a l a c u e rd o d e c o la b o ra ció n e n v ig o r e n tre am b as p artes

QUINTA.- C orresponde a Juan Mari Beitran la propiedad íntegra de todos los m ateriales que obmn en Herri M usikaren Txokoa. Son propiedad del Ayuntamiento los elem entos adicionales aportados para la viabilidad del proyecto y toda la m fraestructura puesta a disposición del Centro (edificio, m obiliario, equipos de m úsica y vídeo, ordenadores. El Ayunta^miento de O iartzun y Juan Mari Beitran acuerdan la cesión de sus instrum entos m usicales y las colec ciones señaladas en la estipulación Prim era de este Convenio a favor de la Fundación Oiartzun Cultural de próxm ia consm ución. D e igual m odo. El Ayuntamiento de O iartzun acuerda ceder su patrimonio a la m enciona da Fundación, tal com o queda establecido en esta estipulación 5* y dem ás resoluciones del presente Convenio de colaboración en lo que afecta a am bas cesiones. Será propiedad del Ayuntamiento de Oiartzun todo el trabajo de catalogación, organización, docum entación, inventariado y clasificación de todas las colecciones que com ponen Herri M usikaren T xokoa, y a que tai como se indica en el punto Tercero de las consideraciones, han sido por su cuenta las inversiones y dem ás gastos efectuados en el Centro. N o obstante, el Ayuntamiento acordará con la Fundación las condiciones para la cesión de todos tem as de catalogación, organización, docum entación, inventariado y clasificación, de la m ism a for m a que lo hará Juan Mari Beitran en lo que respecta a la cesión de su Colección, y el Ayuntamiento en la cesión de su patnm onio. Los fundadores de Herri Kultur Fundazioa serán el Ayuntamiento de Oiartzun y Juan Mari Beitran, junto con otra sene de persona.s jurídicas. En dicha Fundación Cultural ubicará el Ayuntamiento el centro de toda su gestión cultural. I ^ s m gresos económ icos que se obtengan con destino a los diferentes objetivos culturales se canalizarán a través de la Fundación y los bienes adquiridos a tal efecto serán propiedad exclusiva de la Fundación. Juan M ari Beitran cederá, de form a gratuita, toda su Colección a la Fundación pero conservando su derecho de propiedad. El com prom iso de las partes es el siguiente; que la colección quede en manos de la Fundación definitivam ente, previo contrato de cesión, en cuanto que el C em ro de M úsica Popular siga desem peñando ade cuadam ente su función expositiva pública. Si la actividad de la Fundación quedara en suspenso, se entenderá que el presente convenio queda invalidado y eri e ^ supuesto, bien Juan M an Beitran o bien sus herederos legítim os podrán recuperar con absoluta liber ta d la Colección en poder del Ayuntamiento o .sede de la Fundación. D e igual modo, el Ayuntamiento recupe rara el patnm onio (Escuela de Ergoien, Casa-Torre Itum otz y dem ás infraestructura) cedida a la Fundación. El Ayuntam iento de O iartzun se com prom ete a poner los recursos necesarios para garantizar el m ínim o de acti vidad de Centro de M úsica Popular. En tal com prom iso se contem pla asum ir los gastos originados por la dedi cación plena de Juan M ari Beitran (o persona que en el futuro le sustituya) a 1a normal actividad del Centro siendo tam bién com prom iso del Ayuntamiento la financiación de los co.stos ordinarios de funcionam iento. ’ La hipotética candidatura anteriorm ente aludida, será propuesta por la Sección de M usicología y Folklore de Eusko Ikaskuntza y del Archivo de C om positores Va.scos Eresbil, para cuyo nom bram iento definitivo será con dición necesaria la aprobación p or parte de la Fundación Cultural Oiartzun. Si p or parte del A yuntam iento y de la Fundación no se cum plieran dichos com prom isos, Juan M ari Beitran podra disponer librem ente de toda su Colección El Ayuntamiento y la Fundación tendrán un derecho de prioridad para la adquisición de la Colección en la situa ción y condiciones que se indican: a) Situación de necesidad. Si se diera el caso que por m otivos de urgente necesidad se decidiera la venta de la Colección y proceder a cobrar en efectivo su valor, la Fundación podrá hacer valer el derecho de prioridad que le corresponde en el precio estipulado en este contrato, debidam ente actualizado en base al increm ento del IPC anual Desde la fecha en que pudiera notificarse la decisión de la venta de la C olección, la Fundación dispondrá de una plazo de tres m eses, para poder decidir si hace o no efectivo su derecho d e compra. b) Venta de los herederos. D esde la fecha en que la Colección pasa a ser propiedad de los herederos, éstos deberán dejar la Colección en manos de la Fundación p or un período de 10 años. Transcurrido dicho plazo de 10 años, los herederos dispon drán de un plazo de tres m eses para m aterializar el derecho de venta y la Fundación podrá proclam ar su dere cho d e adquisición, en base a la valoración actualizada arriba referida. El derecho de prioridad de adquisición por parte de la Fundación, quedará inscrito en el Registro de Bienes M obihanos.

SEXTA.- La gestión económ ica de H ern M usikaren T xokoa correspondiente al ejercicio actual, es decir, gas tos, ingresos, cuentas com entes, contabilidad, etc, serán por cuenta del Ayuntamiento. A ntes de que finalice el

año y cada vez que el A yuntam iento lo solicite, Juan M ari Beitran inform ará de todos los m ovim ientos econó micos habidos en el Centro. L a gestión de futuros ejercicios será com petencia de los gestores d e Herri Kultur Fundazioa. S É P T IM A .- Este convenio es válido a todos los efectos desde el m om ento de su firma, y estará en vigor en el m om ento presente, anterior al proceso de gestación de la Fundación y tam bién en el futuro, una vez se haya constituido la m ism a, tal com o se recoge en las presentes estipulaciones y de m odo especial en la estipulación 5* p or la que el Ayuntamiento se com prom ete a poner los recursos necesarios m ínim os para el norm al funcio nam iento de Herri M usikaren Txokoa. Y para que así conste y en prueba de conform idad, reafirm ándose en los contenidos del presente contrato, con el com prom iso m utuo de las partes de actuar leal y fielmente, en triplicado y a un solo efecto, firm an en la fecha y lugar indicados en su encabezam iento. Ante mí, SECRETARIA M UNICIPAL EL A LCALDE.

JUAN M A RI BELTRÁN

^ 'n è Ê f m â a i

rk flN A iW j

-T-' •>-.- ■Tj«. . ^ > . .

Ú-r Â-îtiPieâepÙlô'

I* ia 6 e id h iw * f

j*iS!J»rí.ií^ ...

.......... ....

h á r Í Í i 5 i ''4 l í * ^ & tW r< n p é .i|tija iri^ . ‘ ;.

« ^ » ír4 < á n

—*—

^«pbáttto«»

MfiMÍ'Bkalk.j ta<&r*»ütn Ifwíü a

ñ a in o í« ^

n tfHpn i u pi

■^‘"»t......................... .. ' ' Om*m~.V^tBtKkMíMC V -y liìV & j> d e ''ii

riw'?art5»i«í.

< * B * iir 'w # y * e i6 w Y ' '

íM -w * -

rt^ ie íjO iC i.

340

------.iüuÄ.:

r.;<^

(r:‘

i I i > r p¿at : y l l l i ll É ll

....

•. .

...

^ - .-

_ _

•*

r*^

: '- .•^■^' •-. „•■' r '•■“Í'J*'~;•^,yi:'- '••' "í’-r. i-''^:-*‘¿^,-V-'::l?;

06. IN A U G U R A C IO N D E H E R R I M U S IK A R E N T X O K O A

_______________

'lii

v-v“j ; 'r . • '.'-'V.

'.rT --S ''

■•; • -

Tv.

’'-'À

T ra n s c u rrid o u n p e r ío d o d e s ie te a ñ o s d e s d e q u e e n 1995 e l A y u n ta m ie n to d e O ia r iz u n a c o r d a r a p o n e r «n m a n o s d e J u a n M a ri B e itra n la in f ra e s tru c tu r a n e c e s a ria p a ra l a o rg a n iz a c ió n d e H M T x o k o a , c o n fe c h a 1 d e m a rz o d e l 2 0 0 2 e l C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r a b rió o fic ia lm e n te su s p u e rta s. T al c o m o e s ta b a p re v is to , in ic ia lm e n ie e l C e n tr o se a b r iría al p ú b lic o lo s v ie rn e s y s á b a d o s m a ñ a n a y ta rd e y e n fu n c ió n d e la d e m a n d a y la s a y u d a s e c o n ó m ic a s , s e c o n s id e ró q u e m á s ta rd e y a s e m o d ific a ría e l c a le n d a rio .

^6.01. Acto de inauguración oficial.

O ia r tz u n , 0 1 -0 3 -2 0 0 2

E l a c to d e in a u g u ra c ió n c o n tó c o n l a p r e s e n c ia d e m u c h a g e n te . E s tu v ie r o n p r e s e n te s re p re s e n ta n te s d e la s in s titu c io n e s d e la C o m u n id a d A u tó n o m a V asca, D ip u ta c ió n F o ra l d e G u ip ú z c o a y A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n , re p re s e n ta n te s d e d iv e rs o s o rg a n is m o s c u ltu ra le s , m ie m b ro s d e la s A s o c ia c io n e s C u ltu r a le s y E d u c a tiv a s d e O ia r tz u n , a s í c o m o p r o fe s io n a le s y a m a n te s d e la c u ltu r a y m ú s ic a p o p u lar. (Foto N° 1, pag. 127: A cto inaugural de HM Txokoa.) A u n q u e a q u e l d ía la c lim a to lo g ía n o c o la b o r ó d e m a s ia d o , la c a rp a in s ta la d a p o r e l A y u n ta m ie n to r e s g u a rd ó b ie n to d a l a c e le b ra c ió n , y to d o se d e s a rr o lló s in p r o b le m a s , ta l c o m o e s ta b a p ro g ra m a d o . A c o n tin u a c ió n d e ta lla m o s el p r o g ra m a p re p a ra d o p a r a el a c to d e in a u g u ra c ió n ; D e e n tra d a , el g r u p o d e T x is tu la ris L a rta u n d e O ia r tz u n a m b ie n tó c o n su m ú s ic a la lle g a d a d e lo s in v i tad o s. d á n d o le s d e e s e m o d o la b ie n v e n id a . A c o n tin u a c ió n e s c u c h a m o s e l sa lu d o d e u n a jo v e n ‘b e r ts o la ri’ d e la c a n te r a d e la E s c u e la d e O ia rtz u n . A c o n tin u a c ió n se a b rió e l tu m o d e la s in te rv e n c io n e s c o n la p a r tic ip a c ió n de: J- M . B e itr a n A rg iñ e n a (H .M . T x o k o a ), J o n B a g u e s (E re s b il), J o a q u ín D ía z ( C e n tro E m o g r á ñ c o Jo a q u ín D ía z d e U ru e ñ a -V a lla d o lid ), X a b ie r I ra g o rri (A lc a ld e d e O ia rtz u n )

M. Beitran A rgiñena (FotoN® 1, pag. 128; Juan Mari Beitran.) B u e n a s ta r d e s , y d e e n tr a d a m i b ie n v e n id a a to d o s v o so tro s. M u c h a s g ra c ia s , d e to d o c o ra z ó n , a to d o s lo s q u e o s h a b é is a c e r c a d o a e s te a c to d e in a u g u ra c ió n . A lo s re p re s e n ta n te s d e l G o b ie r n o V asco , D ip u ta c ió n F o ra l d e G u ip ú z c o a , A lc a ld e d e O ia rtz u n y g ru Po d e c o n c e ja le s . Y c ó m o n o , a to d o s n u e s tro s a m ig o s , c o la b o r a d o r e s y a m a n te s d e la m ú s ic a p o p u la r. H o y e s u n d ía e s p e c ia l y m u y im p o rta n te p a ra m í. T ra s m u c h o s a ñ o s d e tr a b a jo y d e d ic a c ió n p le n a , to d o a q u e llo q u e e n su s p r im e ro s p a s o s e r a u n s u e ñ o , y d e s p u é s d e u n p r o c e s o d e re fle x ió n y d e f in ic ió n d e o b je tiv o s, a h o r a c o n s ta ta m o s c o n e v id e n te a le g ría q u e a q u e lla s in c ip ie n te s id e a s s e h a n c o n v e rtid o e n u n a g ra n re a lid a d . G r a c ia s a la c o la b o ra c ió n to ta l q u e n o s h a b r in d a d o e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n , h o y n o s e n c o n tra m o s , j u n t o c o n to d o s v o so tro s, in a u g u ra n d o d e f o rm a o fic ia l “ H e rri M u s ik a e n T x o k o a /C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r ” . E n e l la rg o r e c o r rid o d e m u c h o s a ñ o s d e tr a b a jo p r e v io s a e s te m o m e n to e s p e c ia lm e n te e m o tiv o y e m o c io n a n te . h a n sid o m u c h a s la s a y u d a s y c o la b o r a c io n e s q u e h e re c ib id o . A y u d a s d e to d o tip o q u e s in e lla s n o h u b ie s e sid o p o s ib le lle g a r h a s ta e s te a c to in a u g u ra l q u e h o y c e le b ra m o s .

E v id e n te m e n te , re s u lta im p o s ib le p o d e r c ita r a q u í la id e n tid a d d e to d o s lo s a m ig o s y p e rs o n a s q u e h an o f re c id o su c o la b o ra c ió n . S in d u d a , u n a e x te n s a r e la c ió n y q u e p r e s e n ta u n p e q u e ñ o d ile m a : p u e s to s a c ita r a lg u n o s n o m b re s , ¿ c ó m o h a c e r la se le c c ió n ? • M u c h o s h a n s id o lo s c o la b o ra d o re s q u e h a n h e c h o p o s ib le q u e e n la a c tu a lid a d te n g a m o s a m a n o e s te in s tr u m e n to d e c o n s u lta , c o n to d o el p a trim o n io d e la C o le c c ió n d e I n s tr u m e n to s M u s ic a le s , B ib lio te c a , F o n o te c a y A rc h iv o d e Im á g e n e s. L o s q u e h a n c o la b o r a d o c o n m ig o s a b e n m u y b ie n a q u é y a q u ié n e s m e re fie ro . T a m b ié n h a n sid o m u c h a s la s p e rs o n a s q u e m e c o m u n ic a b a n q u e se ib a n d e v a c a c io n e s a d is tin ta s p a rte s d e l m u n d o y q u e p o r e n c a rg o o s in él, re g re s a b a n a c a s a c o n d is c o s , lib ro s o in s tru m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r d e c a d a lugar. • M u c h o s ta m b ié n lo s q u e a d e m á s d e tr a b a ja r c o n m ig o p u e b lo a p u e b lo re c o p ila n d o m ú s ic a p o p u la r p a r a la fo n o te c a y a rc h iv o d e im á g e n e s , m e h a n d a d o m u c h a s p is ta s c o n c r e ta s , g ra b a c io n e s ,... • T o d a s la s p e rs o n a s q u e h a n tra b a ja d o s in d e s c a n s o e la b o r a n d o la s fic h a s d e n u e s tra b a s e d e d a to s ,... • L o s c o la b o ra d o re s q u e h a n tra b a ja d o fa b ric a n d o in s tru m e n to s y o r g a n iz a n d o e s te C e n tro ,... • L o s q u e h a n to c a d o c o n m ig o e n a c tu a c io n e s q u e h a n sid o f u e n te d e in g re s o s p a ra lu e g o p o d e r in v e r tirlo s e n c o m p ra d e to d o tip o d e m a te ria l,... • C o m o p u e d e v e rse , u n a r e la c ió n m u y a m p lia d e p le n a c o la b o ra c ió n ... Y d e to d o e llo , ¿ q u é e s lo q u e c a b e d e s ta c a r c o m o m á s im p o rta n te ? N o e s p o sib le u n a re sp u e s ta e x acta, p u e s to q u e p a ra lo g ra r e l o b je tiv o y lle g a r a e s te p u n to , to d o h a sid o m u y im p o rta n te y to ta lm e n te n e c e sa rio . In n u m e ra b le s h a n sid o , c o m o y a s e h a in d ic a d o , lo s c o la b o ra d o re s q u e h an p a rtic ip a d o e n e l p ro y ecto . P e r o y a q u e to c a m o s e s te p u n to , a n te s d e fin a liz a r, s í q u is ie ra h a c e r m e n c ió n a la c o la b o ra c ió n d e un g ru p o m u y e s p e c ia l: m i p r o p ia fa m ilia Q u ie r o d a r la s g r a c ia s a m is h ijo s y fu n d a m e n ta lm e n te , a la p e r s o n a q u e d u ra n te e s to s tr e in ta y se is ú ltim o s a ñ o s h a sid o fie l c o m p a ñ e r a c o m p a r tie n d o m i a n d a d u r a v ita l: m i e sp o sa . D ia ria m e n te , e n e l tra b a jo , d u r a n te lo s fin e s d e s e m a n a , e n v a c a c io n e s y d e m á s v ia je s , h a n te n id o q u e ‘s o p o r ta r ’ m i a fic ió n y p a s ió n p o r la m ú s ic a p o p u la r. E n lo s m o m e n to s q u e te n ía q u e a c tu a r, h a c e r e n tr e v ista s , e s tu d ia r, c o m p r a r in s tru m e n to s ,... h e m o s te n id o q u e o r g a n iz a r n u e s tro tie m p o s ie m p re e n fu n c ió n d e e s o s c o n d ic io n a n te s . A v e c e s h a r e s u lta d o fá c il y a g ra d a b le , p e ro o tra s v e c e s , ta m b ié n d ifíc il y b a s ta n te c o m p le jo . G r a c ia s p u e s p o r ia p a c ie n c ia q u e h a b é is te n id o c o n m ig o , p o r la s m u c h a s h o ra s q u e o s h e ro b a d o , p o r v u e s tra in e s tim a b le a y u d a y p o rq u e e n el c a m in o r e c o r rid o , h a b é is s id o e x c e le n te s c o m p a ñ e r o s d e v ia je . G ra c ia s , d e n u e v o , p o r h a b e r e s ta d o a m i lad o . A to d o s v o s o tro s , y a lo s q u e h e c ita d o p r e v ia m e n te , d e to d o c o ra z ó n , m i m á s s in c e ro a g ra d e c im ie n to ! P a ra c o n tin u a r c o n el p r o g ra m a te n d re m o s c o n n o so tro s a o tro s c o la b o ra d o re s y a m ig o s d e H e rri M u s i k a re n T x o k o a , q u e n o s h a n a p o y a d o m u c h o y q u e d e s e a n c o m p a rtir e s te g ra n m o m e n to c o n n o s o tro s , y q u e c o m o h a s ta a h o ra , n o s h a n m a n ife s ta d o s u d e s e o d e se g u ir c o la b o ra n d o , ta m b ié n e n e l fu tu ro d e l C e n tro . J o a n B a g u e s: D ir e c to r d e E R E S B IL A rc h iv o V asco d e M ú s ic a d e E rre n te ria , q u e c o n s u p a rtic ip a c ió n d e ja c la r a c o n s ta n c ia d e la a c titu d c e r c a n a d e d ic h a in stitu c ió n p a r a c o n n o so tro s. J o a q u ín D ía z : P ro m o to r y D ir e c to r d e l “ C e n tro E tn o g rá fic o J o a q u ín D ía z ” . E n to d a e s ta h is to ria , J o a q u ín h a sid o m i m a e s tro , a m ig o y g ra n g u ía p ro fe s io n a l.

Joaquín, gracias p o r tu disposición y p o r la ayuda que m e has ofrecido siempre que te la he solici tado. Gracias de corazón p o r acudir a com partir con nosotros este momento y de ese modo mostrarnos una vez m ás que estás con nosotros X a v ie r I ra g o rri: A lc a ld e O ia rtz u n , c o m o m á x im a r e p re s e n ta c ió n d el A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n . N o en b a ld e , h a s id o e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n q u ie n n o s h a fa c ilita d o e l a p o y o n e c e s a rio p a ra q u e h a y a n p o d i d o c u a ja r las id e a s , s u e ñ o s y d e s e o s a c u m u la d o s e n el tie m p o . A fin a le s d el a ñ o 1995, tu v e m i p r im e r c o n ta c to c o n e l A y u n ta m ie n to . S ie n d o a lc a ld e J o n Iñ a rra , re c u e rd o q u e d is p o n ía d e v e in te m in u to s p a r a e x p o n e rle e l p ro y e c to . D e s d e el p rim e r in stan te el a lc a ld e e n te n d ió lo in te re sa n te d el p ro y e c to y d io m u c h a im p o rta n c ia a m i p la n team ien to . H a s ta el p u n to d e q u e te n ía v arias c ita s c o m p ro m e tid a s, p e ro o rd e n ó ap la z a rla s, lo q u e p e rm itió q u e

n u estra re u n ió n se p ro lo n g a ra m á s d e d o s h o ras. L a f u tu ra p o sib le u b ic a c ió n d e l C e n tro , la C a s a T o rre d e Iturriotz q u e a u n q u e fiie c o m e n ta d a p o r el alc a ld e , lo im p o rta n te e ra b u sc a r u n a p rim e ra u b ic a c ió n p ro v isio n al. En e s e m o m e n to , lla m ó al re sp o n s a b le m u n ic ip a l d e o rd e n a c ió n u rb an a, Jo x e K ru z E z e iz a “ K a x k a ” y tra s la reu n ió n , p o r o rd e n d el a lc a ld e , m e m o stró lo s lo cales y e d ific io s lib re s q u e e n a q u e l m o m e n to d isp o n ía el A yun tam ien to y fu e a sí c ó m o n o s d e c id im o s p o r e s te “ tx o k o ” q u e e n su d ía fu e ra E sc u e la d e E rg o ien . T ra s la in te rv e n c ió n d e n u e s tro s in v ita d o s, y p a r a f in a liz a r e s ta p r im e ra p a rte , q u é m á s a p ro p ia d o q u e Una a c tu a c ió n e n d ire c to d e m ú s ic a y b a ile p o p u lar. E n e l P a ís V a sc o te n e m o s u n a c o s tu m b r e m u y a rra ig a d a , b e lla y h e r m o s a a m i ju ic io , y q u e c o n s is te el “A g u r ra ” , b a ile d e s a lu d o y a c o g id a , y q u e e n e s te m o m e n to o fre c e m o s c o m o g e s to d e b ie n v e n id a h a c ia to d o s v o so tro s. A c to e n el q u e in te r v e n d rá e l g r u p o d e T x is tu d e O ia r tz u n y J o n M a ia c o m o d a n tz a ri. A c o n tin u a c ió n , p o r fav o r, v is ita r la e x p o s ic ió n d e I n s tr u m e n to s M u s ic a le s . S e rá la p r im e ra v is ita o f i cial a la E x p o s ic ió n d e l C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r. N o o b s ta n te , s e g u ro q u e h o y n o s e rá e l m o m e n to id ep a ra a p r e c ia r lo s in s tru m e n to s y e s c u c h a r su m ú s ic a , p o r lo q u e o s s u g ie ro v o lv e r o tro d ía p a ra , c o n m á s tie m p o , d is f r u ta r c o n m a y o r tr a n q u ilid a d d e to d a la e x p o s ic ió n . C o n te m p la r lo s in s tru m e n to s y g o z a r d e su m ú s ic a p a r a a s í a c e r c a m o s y v a lo ra r m e jo ra r to d a la r iq u e z a d e la m ú s ic a p o p u lar. Y c o m o f o rm a d e r e m a ta r c o m o e s d e b id o e s ta fie sta , d e g u s ta re m o s a q u í m is m o u n “ lu n c h ” q u e o f r e ce e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n . A d e m á s d e d a r u n a p e q u e ñ a sa tis fa c c ió n g a s tro n ó m ic a a n u e s tro c u e rp o , p ara c o m p le ta r e s te a c to d e in a u g u ra c ió n d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a ta m p o c o f a lta rá m ú s ic a p o p u la r o f r e c id a p o r n u e s tro s am ig o s; - T x a la p a rta r is d e l g r u p o “tta k u n tta n tta k u n ” d e la E s c u e la d e H e rn a n i, - D u lz a in e r o s d e H e rn a n i, ~ A lb o k a ris d e H e rn a n i, -- T x is tu la ris d e O ia rtz u n , - T a p ia e ta L e tu ria trik itila ris B ie n v e n id o s p u e s to d o s lo s q u e h o y o s h a b é is a c e r c a d o a c o m p a r tir e s te a c to in a u g u ra l c o n n o s o tro s . M u c h a s g r a c ia s y a d isfru ta r! C o m o y a se h a in d ic a d o , d a m o s c o n tin u id a d al a c to c o n la in te rv e n c ió n d e J o n B a g u e s.

Jon Bagues (Foto N® 1, pag. 131 ; Jon Bagues.) B u e n a s ta r d e s S e ñ o ra s y S e ñ o re s , A u to rid a d e s y d e m á s p re se n te s ; E n e s te m o m e n to m e lle n a d e sa tisfacció n p o d e r to m a r p a rte e n e s te acto . E n n o m b re d e E R E S B IL -A rc h i''o V asco d e M ú sic a , m i sa lu d o m á s c o rd ia l y n u e s tro a g ra d e c im ie n to a to d o s lo s q u e h a b é is c o n s e g u id o h a c e r realid ad e s te C e n tro q u e se in a u g u ra hoy. A g ra d e c im ie n to q u e h a g o e x te n siv o al A y u n tam ien to d e O ia rtz u n p o r la in e stim a b le a y u d a o fre c id a d e s d e su s p rim e ro s p aso s. G ra c ia s a to d o s lo s q u e h a b é is ü-abajado y a p o y a d o e l p ro y e c to . P ero , fu n d a m e n ta lm e n te , m i a g ra d e c im ie n to m á s sin c e ro p a ra J u a n M a ri B eitran , p o r la g ran lab o r p erso n al q u e d u ra n te m u c h o s a ñ o s h a d e s a rro lla d o e n to d o lo re la c io n a d o c o n la m ú s ic a p opular. Ya h a n tr a n s c u r r id o c u a r e n ta y c in c o a ñ o s d e s d e q u e A ita D o n o s tia n o s d e jó p a ra s ie m p re . F u e él u n o d e lo s p r in c ip a le s a u to re s e n in v e s tig a r la m ú s ic a p o p u la r v a s c a , el m e jo r se g u ra m e n te . N o s q u e d a s u ric a h e re n c ia , su s e s c rito s s o b re m e lo d ía s p o p u la re s , s o b re in s tru m e n to s m u s ic a le s , c o n la g ra n c a n tid a d d e tra ^ ^ jo s d e d iv u lg a c ió n b a s a d o s e n m ú s ic a s p o p u la r e s , e s c rito s y p u b lic a c io n e s d e c a n tid a d d e h a r m o n iz a cio n es. Y f u n d a m e n ta lm e n te , la m ú s ic a r e c o p ila d a d u ra n te m u c h o s a ñ o s d e e x c lu s iv a d e d ic a c ió n . J u a n M a ri B e itra n c o n o c e m u y b ie n E l C a n c io n e ro V a sc o d e l P a d re D o n o s ita p o r q u e fu e él p re c isa ■^ente. e l re s p o n s a b le d e s u p u b lic a c ió n tra s el fa lle c im ie n to d el P a d re J o rg e d e R ie z u P a ra te rm in a r, d e s e o u n f u tu ro s a lu d a b le y d e la rg o r e c o r rid o a e s te C e n tro q u e h a c o n s e g u id o re c o p i la r y p o n e r a d is p o s ic ió n d e l p ú b lic o g ra n c a n tid a d d e in s tr u m e n to s m u s ic a le s , b ib lio te c a , f o n o te c a y a rc h i''o d e im á g e n e s .

“ Q u e rid o s a m ig o s. U n c o rd ia l sa lu d o y n u e s tra s m á s s in c e ra s fe lic ita c io n e s a to d o s q u ie n e s h a n h e c h o p o s ib le e s ta h e r m o s a r e a lid a d d e l H e rri M u s ik a re n T x o k o a . E n n o m b re d e l A rc h iv o V a sc o d e la M ú s ic a E R E S B IL d e b o a g r a d e c e r fu n d a m e n ta lm e n te a J u a n M a ri B e itr a n e l e s fu e r z o r e a liz a d o a lo la rg o d e m u c h o s a ñ o s e n r e c o g e r c a lla d a m e n te c u a n to a c o n te c ía c o n lo s so n id o s tr a d ic io n a le s d e la m ú s ic a e n e l P a ís V asco. R e c o g e r m a te ria lm e n te , e n in s tru m e n to s , m e d ia n te g ra b a c io n e s p e r o a d e m á s r e c o g e r m e n ta lm e n te lo s u so s , g iro s y m a n e ra s q u e d e o tr a m a n e ra y p o c o a p o c o a fa lta d e n u e v o s m o d o s d e tr a n s m is ió n c o r ría n p e lig ro d e p é rd id a . G r a c ia s al A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n , e s d e c ir al p u e b lo d e O ia rtz u n p o r la e n tu s ia s ta a y u d a a u n p r o y e c to d e u n c a la d o c o m o éste. G ra c ia s a J o a q u ín D ía z , p o rq u e a d e m á s d e su p r e s e n c ia e s ta ta rd e , e s to y s e g u ro q u e id e a s , a s p e c to s y m o d o s q u e d e s d e h a c e ta n to s a n o s d e s a rr o lla e n su m a g n ífic o c e n tr o d e U ru e ñ a , h a n s e rv id o ta m b ié n p a ra g e n e r a r n u e v a s id e a s y c o m p a r a r o tro s p ro y e c to s , c o m o é s te q u e h o y in a u g u ra m o s. D e s d e E R E S B IL . q u e tra b a ja f u n d a m e n ta lm e n te c o n la d o c u m e n ta c ió n e s c rita y s o n o ra d e la p r o d u c c ió n d e lo s c o m p o s ito re s v a s c o s n o s e n o rg u lle c e e s ta r h o y a q u í e n el in ic io d e la a n d a d u r a d e u n c e n tro p a trim o n ia l c o m p le m e n ta rio , d e d ic a d o a la m ú s ic a tra d ic io n a l” . Z o rio n a k , d e n u e v o . Z o rio n a k J u a n M a ri y c o la b o ra d o re s , Z o rio n a k A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n , y un d e s e o firm e p a r a e s ta n u e v a in s titu c ió n q u e se in a u g u r a e n e s te a ñ o 2 0 0 2 : q u e d e n tr o d e u n o s a ñ o s te n g a m o s la o p o rtu n id a d d e c e le b r a r u n a c to p a re c id o a l d e ho y , e l d e la in a u g u r a c ió n d e la n u e v a s e d e c o m o e x p re s ió n d e la a m p lia c ió n d e l c e n tro q u e in a u g u ra m o s e n e s ta fe c h a d e 1 d e m a rzo . M u c h a s g ra c ia s

Joaquín Díaz (F o to N® 1, p ag . 132: Jo aq u ín D íaz.)

P ro b a b le m e n te e s e l R o m a n tic is m o el p e r ío d o e n el q u e , d e f o rm a m á s a b ie rta e in te n sa , s e e x te rio r íz a , s o b re to d o p o r p a rte d e u n s e c to r d e in te le c tu a le s , el in te ré s p o r lo lo c a lis ta y la c u r io s id a d p o r lo d iv e r so : a ra íz d e e s a in q u ie tu d su rg e ta m b ié n u n a a d m ira c ió n e x a g e r a d a p o r f o rm a s c u ltu ra le s a n tig u a s y, c o n s ig u ie n te m e n te , u n a a la r m a a n te su p o s ib le p é rd id a o d e te r io ro irre v e rs ib le . L o s h a b ita n te s d e z o n a s r u ra le s , c o n s id e ra d o s c o m o r e c ip ie n d a r io s d e p rim itiv a s e s e n c ia s , se c o n v ie rte n d e e s te m o d o e n o b je to d e e s tu d io y, m á s a ú n , e n in d iv id u o s e x ó tic o s , e n r e p re s e n ta n te s e s c a s o s d e f o rm a s d e c iv iliz a c ió n y a m u e rta s a u n q u e e n c a s tra d a s e n u n a c u ltu r a a p a r e n te m e n te s u p e rio r y d e fin itiv a . E s ta v isió n a r q u e o ló g ic a d e las fo rm a s d e e x is te n c ia r u ra le s (q u e a lo s u m o e ra n fo rm a s c o n u n a e v o lu c ió n d if e re n te o m á s le n ta q u e la s u rb a n a s ) lle v ó a c o n s id e ra r g lo b a lm e n te to d o lo rú stic o c o m o p rim itiv o y to d o lo p rim itiv o c o m o “ e s e n c ia l” o a u té n tic o . E s a te o ría p u ris ta lle g a h a s ta n u e s tro s d ía s y n o s p ro p o rc io n a u n a id e a e m p o b r e c e d o r a e in ju s ta d e lo ru ra l a l n o c o n te m p la r u n a d e la s c a r a c te r ís tic a s m á s in te re s a n te s d e su c u ltu ra : la e v o lu c ió n . U n o d e lo s a s p e c to s q u e , a p a r e n te m e n te , d if e re n c ia m á s al in d iv id u o d e h o y d e su s a n te p a s a d o s e s la f o rm a d e e n te n d e r y v a lo r a r e l tie m p o . N u e s tro s a b u e lo s c o n c e b ía n el tie m p o c o m o m e d id a q u e s e ñ a l a b a y c o m p u ta b a to d o s lo s a c o n te c im ie n to s d e la N a tu r a le z a , p o r e n c im a d e io s h o m b r e s y d e la s c o s a s D e e s te m o d o , e l s e r h u m a n o e s ta b a in te g r a d o e n u n a e n o r m e r u e d a q u e , c íc lic a m e n te , le o b lig a b a a r e c o n o c e r a s p e c to s o c irc u n s ta n c ia s “ y a v is to s ” , tr a ta n d o d e p e n e tr a r su s e n tid o o c u lto y s u b lim a n d o e n e llo s s u s p r o p ia s c re e n c ia s . P e r ió d ic a m e n te , p o r ta n to , te n ía lu g a r u n a r e v is ió n d e la v id a c u y a p e r c e p c ió n tr a n s m itía al h o m b r e la ilu s ió n d e e je r c e r a lg ú n c o n tr o l s o b re e l tie m p o y su s c ic lo s . T al v e z e l m a y o r e r r o r d e n u e s tra s o c ie d a d e s trib e e n c r e e r q u e a h o r a e s e c o n tr o l e s a b s o lu to y q u e só lo e x is te a q u e llo q u e s o m o s c a p a c e s d e c o n o c e r y c o m p re n d e r. E l in d iv id u o d e h o y e s tá s e g u ro d e h a b e r c a p tu r a d o el tie m p o e n c la v e c ie n tíf ic a y u s a s u m e d id a p a r a c a lc u la r el e s p a c io q u e p u e d e r e c o r r e r o e l re n d im ie n to q u e p u e d e o b te n e r e n su tr a n s c u rs o . H e m o s p e r d id o la v is ió n c lá s ic a e n q u e C ie lo y T ie rra p a r tic ip a b a n p a ra e n g e n d r a r al T ie m p o . L o s e x p e rto s e n el e s tu d io d el s e r h u m a n o y d e su a d a p ta c ió n al m e d io , su e le n d iv id ir lo s h e c h o s q u e son m o tiv o d e su in terés e n d o s g ra n d e s a p a rta d o s; el d e las c re e n c ia s y el d e las té c n ic a s. E n el p rim e ro e sta ría n las id e a s y c o n c e p to s d e u so c o m ú n (fo rm a d o s a lo larg o d e d ila ta d o s p e río d o s d e tie m p o ), el le n g u a je (c o m o v e h íc u lo d e m a te ria liz a c ió n y c o m p re n sió n d e e s a s id e a s ) y lo s rito s y sím b o lo s (q u e se a d sc rib iría n al coti-

d ian o e x is tir a tra v é s d e las c o s tu m b re s y la s fiestas). L a s té c n ic a s v e n d ría n re p re se n ta d a s p o r lo s p ro c e d i m ien to s q u e el se r h u m a n o u tiliz a p a ra tra b a ja r s o b re lo s m a te ria le s q u e le ro d e a n e n s u b e n e fic io , a s í c o m o p o r las h e rra m ie n ta s o a rte fa c to s q u e u s a p a ra m o d ific a r a q u e llo s m a te ria le s. Q u ie n e s se h a n d e d ic a d o al e s tu d io d e e s to s te m a s e n las ú ltim a s d é c a d a s e n c u e n tra n u n a situ a c ió n m u y sim ila r e n to d a E u ro p a : e l le n g u a je y su s fo rm a s s e v an e m p o b re c ie n d o (v o c a b u la rio , e x p re sio n e s , id e a s ) al d a r m á s im p o rta n c ia a la te c n o lo g ía y d e sa p a re c e n a c tiv id a d e s y o fic io s a rte sa n a le s al s e r e q u ip a ra d o s e q u iv o c a d a m e n te c o n q u e h a c e re s o p r o fe sio n e s e n las q u e lo s p a tro n e s fisc a le s e stá n p o r e n c im a d e c u a lq u ie r c o n s id e ra c ió n cu ltu ral. L a c u ltu r a tra d ic io n a l p o d r ía s e r c o n s id e ra d a , p u e s , c o m o e l r e s u lta d o d e la a c u m u la c ió n y tr a n s m i sió n d e c r e e n c ia s y c o n o c im ie n to s c o n lo s q u e el in d iv id u o r e g u la y m e jo r a su s r e la c io n e s (c o n o tr a s p e r so n a s, c o n la n a tu r a le z a y e l e n to rn o , e tc .). E so s c o n o c im ie n to s n o só lo e n c ie rra n u n c o n te n id o ú til sin o q u e e x tie n d e n s u á m b ito a la e s fe r a d e la e s té tic a , la f ilo s o f ía o la a n tr o p o lo g ía (fo rm a s a rtís tic a s , fo rm a s d e v id a , id e n tid a d , e tc .). E n n u e s tro s d ía s , e in m e rs o s to d a v ía e n e s a a g u d a y p r o lo n g a d a c r is is so c ia l e n la q u e s e q u is o r o m p e r c o n to d o lo q u e r e p re s e n ta b a el p a s a d o , c a b ría h a c e r a lg u n a s c o n s id e ra c io n e s s o b re la im p o rta n c ia q u e p u ed e te n e r e n la c u ltu r a y f o rm a c ió n d e u n in d iv id u o e l a c e rc a m ie n to a a q u e llo s v a lo re s y c o n o c im ie n to s. A l d e c ir "c u ltu ra " e n te n d e m o s lo s s a b e re s q u e e s e m is m o in d iv id u o a d q u ie re c o n s c ie n te o in c o n s c ie n te m e n te y q u e n o s ó lo le a y u d a n a m e jo r a r su c o n d ic ió n o su in te le c to , sin o q u e le in te g ra n a d e c u a d a m e n te en el e n to r n o e n q u e v iv e , d á n d o le u n a p e r s o n a lid a d y a y u d á n d o le a d if e re n c ia rs e d e su s v e c in o s . P ara c o m p re n d e r c a b a lm e n te a q u e lla c u ltu ra , c o n v e n d ría e s ta r d e a c u e rd o e n la s s ig u ie n te s p re m isa s : 1. L o s c o n o c im ie n to s d e l p a s a d o n o p u e d e n s e r v a lo ra d o s h o y d ía n e g a tiv a m e n te e n s u c o n ju n to . C o n v ie n e s a b e r q u e h a y e n to d o s e llo s a s p e c to s p o sitiv o s y n e g a tiv o s . U n a v a lo ra c ió n e q u ita tiv a , d a n d o im p o r ta n c ia a su c a r á c te r -d e p u ra d o p o r e l m is m o u so y a d a p ta c ió n a lo s tie m p o s - , p e r o c o n d ic io n a n d o su a c e p ta c ió n a la s c ir c u n s ta n c ia s , a la s n e c e s id a d e s o al p ro p io c rite rio , c o n v e n c e rá y a c e r c a r á m á s a s u c o n o c itriien to q u e c u a lq u ie r f ó rm u la r e tó ric a c o n la q u e s e q u ie r a p o n d e r a r s u u so . 2. T o d o s e s o s c o n o c im ie n to s , q u e n a c e n c o n u n p r im e r c a r á c te r u n iv e rs a l g e n e r a d o p o r la c a p a c id a d d e a d a p ta c ió n y m e jo r a d e l in d iv id u o , se p la s m a n lu e g o e n u n lu g a r c o n c re to y e n u n a situ a c ió n p a rtic u la r C ercanas a e s e m is m o in d iv id u o y le a y u d a n a id e n tific a rs e fre n te a o tro s. L a s c o s tu m b r e s y la s c re e n c ia s e stá n e n e l o r ig e n d e l D e r e c h o o d e la R e lig ió n y v an a y u d a n d o a c r e a r a lo la rg o d e la H is to r ia u n a s le y e s o Una litu rg ia q u e m e jo ra n la sim p le n o r m a c o n s u e tu d in a ria o e l ritu a l p rim itiv o . 3. H o y d ía s e d a n la s c ir c u n s ta n c ia s a d e c u a d a s -té c n ic a s , c ie n tífic a s y s o c ia le s - p a r a p e r m itir q u e c o n ''iv a n f ó rm u la s a n tig u a s , m e jo r a d a s p o r el u s o y e l p e r fe c c io n a m ie n to d e su s c o n te n id o s , ju n t o a lo s m á s in c re íb le s a v a n c e s te c n o ló g ic o s , q u e fa c ilita n la v id a c o tid ia n a y c o n fie re n al o c io la p o s ib ilid a d d e c o n v ertirse e n e s e p e r ío d o d e tie m p o q u e le sirv e al s e r h u m a n o p a ra e l d e s c a n s o p e ro ta m b ié n p a r a c o m p le n ie n ta r la f o rm a c ió n in te g ra l q u e su p r o p io tr a b a jo n o p u e d e d a rie . D e e s ta s c o n s id e ra c io n e s se d e s p re n d e q u e so n tre s la s in ic ia tiv a s q u e la s o c ie d a d p u e d e te n e r, en o rd e n a la m a y o r e s tim a y a p ro v e c h a m ie n to d e la c u ltu r a tr a d ic io n a l; v a lo r a c ió n , p re s e r v a c ió n y d if u s ió n d e su s c o n te n id o s . E n c u a n to a la v a lo r a c ió n , s ó lo u n a e d u c a c ió n a d e c u a d a p o d r á c o n tr ib u ir a u n a e v a lu a c ió n j u s t a d e n u e s tra d e u d a c o n el p a s a d o y c o n q u ie n e s n o s e n tr e g a r o n s u tr a b a jo m e jo r a d o y s u s c o n o c im ie n to s h e r e d a d o s . S e im p o n e , p u e s , q u e e s a id e a e s té p r e s e n te d e f o rm a c o h e r e n te a lo la r g o d e l p r o c e s o e d u c a tiv o d e u n a p e r s o n a , d a n d o im p o rta n c ia n o só lo a la u tilid a d in m e d ia ta d e e s a c u ltu r a , s in o a su e v o lu c ió n h is tó r ic a y a l e s fu e r z o in d iv id u a l q u e c o n tr ib u y e ro n a p e r fe c c io n a ria . L o s p r o fe s o re s y m a e s tro s tie n e n e n s u s m a n o s e l r e to d e d is e ñ a r el s is te m a e d u c a tiv o m á s d e s e a b le , c o n te m p la n d o la in c lu s ió n en la o f e r ta d id á c tic a d e m a te r ia s e id e a s q u e o f re z c a n u n a c o r re c ta c o m p r e n s ió n d e la s a b id u ría tr a d ic io t'al. E n u n in s tr u m e n to m u s ic a l, p o r e je m p lo , n o s e p u e d e n a is la r a s p e c to s c o m o el s o n id o o el r e p e r to rio , d e o tr o s c o m o s u té c n ic a d e c o n s tru c c ió n , lo s m a te r ia le s c o n q u e se f a b r ic a o la c o n s id e ra c ió n so c ia l *lue a lc a n z a q u ie n lo to c a . L a v is ió n p a rc ia l - s in la a y u d a d e u n c o n te x to a d e c u a d o - d e p ie z a s u o b je to s d e la tra d ic ió n , s u e le a c a r r e a r la p é r d id a d e su m e jo r a lia d o -e l s im b o lis m o - y d if ic u lta r su in te r p re ta c ió n y f in a lm e n te su u so . E n lo q u e to c a a la p re s e rv a c ió n , c o r re s p o n d e a c a d a p e r s o n a la r e s p o n s a b ilid a d d e c o n s e rv a r lo s b ie n e s y c o n o c im ie n to s h e re d a d o s fa m ilia rm e n te y a la s A d m in is tra c io n e s la fa c u lta d d e p r o p o n e r a l c o n ju n to d e la s o c ie d a d u n a le g is la c ió n a d e c u a d a q u e c o n trib u y a a p re s e rv a r y m e jo r a r el P a trim o n io . E s im p o rta n te sin e m b a rg o a ñ a d ir q u e la "id e a " d e P a trim o n io e s p r e v ia y p re c e p tiv a p a ra la e f ic a z a p lic a c ió n d e esa s n o rm a s. S e n a a b s u rd o c o n s e rv a r p o r o b lig a c ió n , d e s c o n o c ie n d o q u é tr a s c e n d e n c ia tie n e lo q u e se c o n s e r-

va. D e s d e e l m o m e n to e n q u e p a tr im o n io s ig n ific a " r e c u e rd o d e lo s a n te p a s a d o s " su c o n c e p to se a m p lía p a ra a b a r c a r n o s ó lo m o n u m e n to s o p ie z a s a r tís tic a s sin o id e a s , fo rm a s d e v id a y j o y a s d e l c o n o c im ie n to L a a p a r e n te a b u n d a n c ia d e e s o s m is m o s c o n o c im ie n to s o la d ific u lta d p a r a d e lim ita r o d is c e rn ir su s f o r m a s n o s o n e x c u s a s u fic ie n te p a ra s o s la y a r s u c a ta lo g a c ió n n i, p r in c ip a lm e n te , p a r a d e s e n te n d e r s e d el fo m e n to y m e jo ra d e al m e n o s lo s m á s s e le c to s. S e r ía d e s e a b le , p u e s , u n c rite rio c o h e r e n te y a u to riz a d o e n e s a se le c c ió n , p a ra q u e e l a p o y o fu e se e fe c tiv o y e je m p la r. r e s p e c ta a la d ifu s ió n , la s o c ie d a d a c tu a l d e m a n d a u n a a c tu a c ió n d e c id id a , ta n to d e la m ic ia tiv a m d iv id u a l c o m o d e la a d m in is tra tiv a e n m a te ria d e c u ltu r a tra d ic io n a l. E l a p o y o o rd e n a d o a lo s c o n o c im ie n to s tr a d ic io n a le s y su s f o rm a s , r e q u ie re ta c to , v a lo ra c ió n d e l p a s a d o y v isió n d e fu tu ro . Y e s e e s , m e p a re c e a m í, el s e n tid o c o n q u e J u a n M a ri B e itra n y e l A y u n ta m ie n to d e O y a rz u n s e e n f re n ta n a la ta r e a d e a b r ir e s te c e n tro d e d o c u m e n ta c ió n . D a r u n p a s o h a c ia d e la n te p e r o m a n te n ie n d o sie m p re e l o tro p ie a trá s p a r a n o p e r d e r el e q u ilib rio . T e rm in o a g ra d e c ie n d o al A lc a ld e d e O y a rz u n y a J u a n M a ri la o p o r tu n id a d q u e m e h a n d a d o d e e s ta r p re s e n te e n e s ta in a u g u ra c ió n e in te n to p a g a r d e e s ta m a n e r a ta n to la d e u d a d e a m is ta d q u e te n g o c o n e s te u ltim o , c o m o la p r o m e s a q u e h ic e a la C o rp o ra c ió n e n su v is ita a U r u e ñ a d e h e r m a n a r o fic io s a m e n te n u e s tr o s d o s c e n tro s d e D o c u m e n ta c ió n .

Xavier Iragorri, Alcalde Oiartzun (F o to N ° 1, p ag . 135: X a b ie r Irag o rri.)

B u e n a s ta r d e s y b ie n v e n id o s to d o s a e s te “ r in c ó n ” d e O ia rtz u n . E n p r im e r lu g ar, a n te s d e e x te r io riz a r la a le g n 'a y e l o rg u llo q u e n o s p r o d u c e u n d ía c o m o e l d e h o y q u is ie r a e x p r e s a r m i a g ra d e c im ie n to a to d o s lo s q u e h a b é is h e c h o p o s ib le e s ta re a lid a d : e n p r im e r lu g a r J u a n M a n . c ó m o n o , p o r el g r a n tr a b a jo r e a liz a d o , y a c o n tin u a c ió n a lo s q u e m e h a n p r e c e d id o e n el tu r n o d e in te rv e n c io n e s , a J o a q u ín D ía z y a J o n B a g u e s , q u e c o n su e x p e rie n c ia y c o n o c im ie n to s n o s h a n a y u d a d o m u c h o e n ta re a s p re v ia s a la a p e r tu ra d e e s te “tx o k o ” n u e stro .

Y e n s e g u n d o lu g a r, a lo s re p re s e n ta n te s d e N ie s s e n , A lc a m p o y E u s k a lte l q u e c o n su s a p o rta c io n e s e c o n ó m ic a s , ta m b ié n h a n c o la b o ra d o e fic a z m e n te . P a ra p o d e r c e le b r a r e s te a c to d e a p e r tu ra q u e h o y m a te n a h z a m o s , h a n sid o im p o rta n te s la s a y u d a s re c ib id a s y s e rá n ta m b ié n b ie n v e n id a s la s q u e , c o n to d a s e g u n d a d , ta m b ié n n e c e s ita re m o s e n el fu tu ro . G r a c ia s ta m b ié n a lo s r e p re s e n ta n te s d e n u e s tra s In stitu c io n e s : G o b ie r n o V asco y D ip u ta c ió n F o ra i, p o r e s ta r e n tre n o s o tro s h o y e n e s te a c to y p o r la a te n c ió n d is p e n s a d a e n el m o m e n to d e p la n te a rle s n u e s tr a id e a e n to m o a e s te C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r. M ir a n d o a l f u tu ro , c o n fia m o s se a s o c ie n al p r o y e c to v se im p liq u e n ta m b ié n e n el a s p e c to e c o n ó m ic o . E s te p r o y e c to q u e h o y p r e s e n ta m o s e n O ia rtz u n , se id e n tific a p le n a m e n te c o n la f o rm a d e se r d e l c iu d a d a n o v a s c o : n o e s u n p r o y e c to g ig a n te s c o c o m o e s o s q u e , s o b re to d o , p r e te n d e n h a c e r m u c h o r u id o P e ro p a r a n o s o tr o s si e s u n g ra n p r o y e c to y e s ta m o s c o n v e n c id o s d e q u e te n d r á u n e c o im p o rta n te e n n u e s tra E u s k a l H e rria , p u e s to q u e se tra ta d e u n a in ic ia tiv a s u rg id a d e s d e la s m is m a s r a íc e s d e l p u e b lo fru to d e un tra b a jo c a lla d o y d ia rio . H e m o s h e c h o d e l p ro y e c to p a tr im o n io d e l p u e b lo d e O ia rtz u n , e n e llo h e m o s c o in c id id o p le n a m e n te J u a n M a n y e l A y u n ta m ie n to , y c re o ta m b ié n , q u e n o s p o n d re m o s d e a c u e rd o a la h o ra d e o r re c e rs e lo a to d a E u s k a l H e rria , p a r a q u e ta m b ié n lo h a g a su y o . Y c o n tin u a n d o p u e s e n la m is m a lín e a d e id e n tific a rlo c o n ei p u e b lo d e O ia rtz u n y o f re c e rlo a to d a E u s k a l H e m a , c o n fia m o s q u e o tro s d o s p ro y e c to s q u e ta m b ié n so n d e a u to r ía p r o p ia o i a n z u a n a c a m in e n e n la m is m a d ire c c ió n : e l tr a b a jo q u e s o b re L ite r a tu r a O ra l d e sa n -o lla J u a n M a ri L e k u o n a y e l p ro y e c to e la b o r a d o p o r J o s é A n je l T o rre s, s o b re la G e o lo g ía d e la T ie rra V asca. P ro y e c to s a m b o s q u e te n d rá n el m is m o tra ta m ie n to : e l A y u n ta m ie n to a p o r ta rá a y u d a e in fra e s tru c tu ra p a r a q u e O ia rtz u n s e a e s c a p a r a te d e p ro y e c to s a tr a c ü v o s y e s p e c ífic o s , m u s e o s p e q u e ñ o s p e ro v ita le s, in te g r a d o s e n e l p u e b lo , y p o r s u p u e s to , al s e rv ic io d e to d a E u sk a l H e rria . E n O ia rtz u n s ie m p re h e m o s te n id o c la r a n u e s tra a p u e s ta a fa v o r d e la c u ltu r a v a s c a , y p ie n s o q u e e n e l fu tu ro n o n o s a le ja re m o s d e e s a se n d a : y a e s ta m o s p r e p a r a n d o la re h a b ilita c ió n d e la e n c a n ta d o r a C a s a T on-e d e I tu m o tz . Y e n e s e h e rm o s o e n to r n o s e u b ic a rá n e l re s to d e p ro y e c to s s o b re lo s q u e v e n im o s tr a

b a ja n d o : c o n s titu c ió n d e l a F u n d a c ió n q u e g e s tio n a rá to d o s lo s te m a s c u ltu ra le s d e O ia rtz u n , le m a e n el q u e ju r íd ic a m e n te ta m b ié n v a m o s a v a n z a n d o . P a ra fin a liz a r m i in te rv e n c ió n , re ite ra r m i a g ra d e c im ie n to a to d o s lo s q u e e n e l d ía d e h o y n o s h e m o s re u n id o e n e s te a c to in a u g u r a l, y d e f o rm a u n ta n to e s p e c ia l a to d o s lo s q u e , d ir e c ta o in d ire c ta m e n te , h a b é is c o n trib u id o a h a c e r re a lid a d e s te p ro y e c to . S ig a m o s p r o fu n d iz a n d o e n e s a f ilo s o f ía tr a b a ja d o ra q u e c a r a c te r iz a la id e n tid a d v a s c a , d e f o rm a q u e en u n p la z o d e tie m p o n o e x c e s iv a m e n te la rg o e s te m o s e n c o n d ic io n e s d e p o n e r n u e s tro s p r o y e c to s c u ltu rales al s e rv ic io d e to d a E u s k a l H e rria . M il g ra c ia s. U n a v e z f in a liz a d a la in te rv e n c ió n d e l a lc a ld e y c o n la m ú s ic a d e lo s tx is tu la ris d e L a rta u n , J o n M a ia , d an izari d e E rre n te ria , b a iló u n e m o c io n a n te “ a g u r ra ” a n te to d o s lo s p re s e n te s . (F o to N ° I , p a g . 136: E l d a n tz ari Jo n M a ia e n e l a cto in a u g u ra l d e H M T x o k o a .)

A c o n tin u a c ió n , se a b rie ro n la s p u e rta s d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a a to d o s lo s a s is te n te s a l a c to , c o n *0 q u e a s í s e m a te r ia liz ó la q u e f u e ra p r im e ra v is ita “ o f ic ia l” a la E x p o s ic ió n d e I n s tr u m e n to s M u s ic a le s . (F o to N** 2 , p a g . 136: A c to in a u g u ra l d e H M T x o k o a . P rim e ro s v isita n tes.)

P a ra f in a liz a r e l a c to y e n u n a m b ie n te d e e x c e le n te c a m a ra d e ría , “lu n c h ” o f re c id o p o r e l A y u n ta m ie n to d e O ia r tz u n y a m e n iz a d o c o n a c tu a c io n e s d e l g r u p o ‘T ta k u n -tta n - tta k u n ’, lo s trik itila ris T a p ia y L e tu ria, D u lz a in e r o s d e H e m a n i, A lb o k a r is d e H e m a n i y G r u p o d e T x is tu L a rta u n .

Si bien organizamos un acto de inauguración formal, el ambiente festivo fu e adueñándose de la situación con la excelente actuación de nuestros mtísicos populares. (FotoN ® 1, pag . 137: D u lz a in e ro s d e H e m a n i e n la in a u g u ra c ió n d e H M T x o k o a .) (F o to N ° 2 , p ag . 137: A lb o k a ris d e H e m a n i a m b ie n tan d o e l a cto in a u g u ra l d e H M T x o k o a .) (F o to N° 1, p ag . 138: J o se b a T a p ia y L e tu ria co n p a n d e ro y trik itix a e n H M T x o k o a .) (F o to N “ 2, p ag . 138: R e p o rte ro s d e E T B y 0 T B e stu v iero n p re sen te s p a ra in fo rm a r d e l acto .) (F o to N® 3, p ag . 138: “ L u n c h ” o fre c id o e l d ía d e la in a u g u ra c ió n .) (F o to N ° 1, p a g . 139: A g ru p a d o s en lo m o a la m esa, d e g u sta n d o e l “ lu n c h ” de in a u g u ra c ió n o fre c id o p o r e l A y u ntam iento.) (F oto N ° 2 , p ag . 139: C o n o c id o s am ig o s e n e l a cto in a u g u ra l d e H M T x o k o a : Jo n B ag u es. Jo sé A n g e l A rb elaitz, F e rm in L e iz a o la, J o se b a Tapia, X a b ie r B erasa lu z e “L e tu ria ” , X a b ie r L a n d a .)

06-02. Día de Oiartzun E l d ía sig u ie n te al a c to in a u g u ra l se d e d ic ó p o r e n te r o al p u e b lo d e O ia rtz u n . E ra s á b a d o , d ía d o s d e m a rzo , y e n H en-i M u s ik a re n T x o k o a c e le b r a m o s e l “ D ía d e O ia r tz u n " e n u n a m b ie n te a m e n o y fe stiv o en el q u e el p u e b lo d e O ia r tz u n tu v o la o p o r tu n id a d d e c o n o c e r el C e n tro . E s to s f u e ro n lo s a c to s p ro g ra m a d o s p a ra e l s e g u n d o d ía: 1 0 :0 0 d e l a m a ñ a n a : r e c o r rid o d e lo s g ru p o s d e d u lz a in e ro s , tx is tu la r is y a lb o k a ris p o r lo s b a r rio s d e O ia rtz u n . 11:0 0 d e la m a ñ a n a : se a b r ie ro n la s p u e rta s d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a p a r a to d o s lo s v e c in o s d e O ia r tz u n y fu e ro n m u c h o s lo s v is ita n te s q u e se a c e rc a ro n a c o n o c e r el C e n tro . (F o to N ° 1, p ag . 140: V isitan tes c o te m p la n d o la e x p o sic ió n e l “ D ía d e O ia rtz u n .)

M ie n tra s s e su c e d ía n la s v is ita s , lo s g m p o s d e tx a la p a r ta ris , d u lz a in e r o s , tx is tu la r is y a lb o k a r is in v ita d o s a la in a u g u ra c ió n , a c tu a ro n p o r tu r n o s y n o s d e le ita ro n c o n su s in te r p re ta c io n e s h a s ta la s o c h o d e la tard e.

(F o to N ° 2, p ag . 140: T x istu la ris d e O ia rtz u n .)

1 4 :3 0 h o ra s d el m e d io d ía : lo s m ú s ic o s d e lo s d is tin to s g ru p o s d e g u s ta ro n e n la A s o c ia c ió n A u z o k a lte un e x c e le n te m e n ú , p re p a ra d o p o r lo s c o c in e r o s d e la s o c ie d a d . E s to s fu e ro n lo s g ru p o s m u s ic a le s q u e a c tu a ro n a lo la rg o d e l d ía: G r u p o d e T x is tu la ris L a rta u n d e O ia rtz u n , D u lz a in e ro s d e la M u s ik a -E s k o la d e H e m a n i, A lb o k a ris d e H e rn a n i, G r u p o d e tx a la p a r ta T t a k u n T ta n T ta k u n ’ y T rik itila ris d e O ia rtz u n . Y u n a v e z c o n c lu id o s lo s a c to s d e in a u g u ra c ió n , a p a r tir d e l d ía o c h o d e m a rz o , lo s v ie rn e s y sá b a d o s d e c a d a s e m a n a , a b rim o s la s p u e rta s c o n n o rm a lid a d p a ra o f re c e r al p ú b lic o lo s s e rv ic io s d el C e n tro .

07. O R G A N IZ A C IÓ N D E L C E N T R O “ H E R R I M U S IK A R E N T X O K O A ”

•--

^.•.1-,C'

3E^^*

"•

^ ' •■. - '"íi- - ' ' ^

“-'-

«r-.

•■-'»¿•ft

' -,r,'-.. • -'• "--XC-.J

.- ■' ■ '•-■ ' v -ii'.r-Ä jP - , -••-!, -

t'^ * ".* -

■ ??•■, -i'Ai.ivrj

calendario, horario y plantilla T al c o m o y a e s ta b a a c o r d a d o p r e v ia m e n te , y a p a r tir d e la in a u g u r a c ió n o fic ia l e n e l a ñ o 2 0 0 2 , el C e n tro se a b rió a l p ú b lic o c o n e l sig u ie n te c a le n d a r io y h o r a rio la b o ra l: • V ie r n e s : 1 0 :0 0 - 1 4 :0 0 / 1 5 :3 0 -1 9 :3 0 • S á b a d o s : 1 0 : 3 0 - 1 4 :0 0 / 1 5 :3 0 -1 9 :3 0

Trabajadores de H erri M usikaren Txokoa: • J u a n M a ri B e ltr á n A rg iñ e n a ; d ire c to r, c o n c o n tr a to d e 3 /5 d e jo m a d a la b o ra l. • C o la b o r a d o r e s s e le c c io n a d o s m e d ia n te c o n c u rs o : J u a n M a ri U r ru z o la y A g u rtz a n e A iz p u ru a c o n c o n tra to d e 2 /5 p a r te s d e j o m a d a la b o ra !. C o n e s ta p e q u e ñ a p la n tilla in ic ió su a n d a d u r a o fic ia l H e rri M u s ik a re n T x o k o a , c o n el c a le n d a r io y h o rario s c ita d o s , y c o n la fu n c ió n d e o r g a n iz a r la s v is ita s , r e s p o n d e r a la s c o n s u lta s d e f o rm a d o c u m e n ta d a y o r g a n iz a r c o n c ie rto s , j o m a d a s y d e m á s a c tiv id a d e s p ro p ia s d e l C e n tro . A p a rtir d e l a ñ o 2 0 0 3 , s e in c r e m e n tó u n d ía la b o ra l a la s e m a n a , c o n e l sig u ie n te c a le n d a n o ; • Ju e v e s y v ie rn e s : 1 0 :0 0 - 1 4 :0 0 / 1 5 :3 0 -1 9 :3 0 • S á b a d o s : 1 0 : 3 0 - 1 4 :0 0 / 1 5 :3 0 -1 9 :3 0

Plantilla: • A g u rtz a n e A iz p u m a d e jó el tr a b a jo q u e r e a liz a b a e n H e rri M u s ik a re n T x o k o a . • J u a n M a ri B e ltrá n A rg iñ e n a ; c o n c o n tr a to d e 3 /5 d e jo r n a d a la b o ra l. • C o la b o ra d o re s : J u a n M a ri U r m z o la c o n c o n tra to 2 /5 d e jo r n a d a la b o ra l, y a p a r tir d e l 2 0 0 3 , Iñ a k i ^ § u re n c o n c o n tra to d e 3 /5 d e j o m a d a la b o ra l. D e s d e p r im e ro s d e l 2 0 0 5 , J o s e b a Z a b a le ta c o n 3 /5 d e j o m a d a la b o ra l, e n s u s titu c ió n d e Iñ a k i E g u re n . A p a r tir d e l a ñ o 2 0 0 8 , H M T x o k o a a m p lio e n u n d ía m á s d e tr a b a jo l a jo r n a d a se m a n a l, c o n el s ig u ie n te h o ra rio -c a le n d a rio ; • M ié rc o le s , ju e v e s y v ie m e s ; 1 0 :0 0 - 1 4 :0 0 / 1 5 :3 0 -1 9 :3 0 • S á b a d o s : 1 0 : 3 0 - 1 4 :0 0 / 1 5 :3 0 -1 9 :3 0

Plantilla: • J u a n M a ri U r ru z o la d e jó el tr a b a jo q u e r e a liz a b a e n H e rri M u s ik a r e n T x o k o a . • J u a n M a ri B e ltrá n A rg iñ e n a : c o n c o n tr a to d e 3 /5 d e j o m a d a la b o ra l. • C o la b o ra d o re s : J o s e b a Z a b a le ta y O rk a tz A rb e la itz , c o n c o n tra to 3 /5 d e j o m a d a la b o ra l.

S e c c io n e s

del centro

C o n la s p o s ib ilid a d e s y lim ita c io n e s q u e p re s e n ta b a la e s c u e la d e E rg o ie n , la s s e c c io n e s d e H e rri M u s i•^aren T x o k o a se o rg a n iz a ro n ta l c o m o a c o n tin u a c ió n se d e sc rib e n ;

07-01. Exposición de instrum entos musicales L a E x p o s ic ió n s e m u e s tra n m á s d e 4 0 0 i n s t r u m e n t o s . E n tre to d o s e llo s, in s tru m e n to s a u tó c to n o s de E u s k a l H e r ria y p ro v e n ie n te s d e lo s c in c o c o n tin e n te s d e l p la n e ta . A d e m á s d e p o d e r v i s u a li z a r c a d a in s tr u m e n to , ta m b ié n s e p u e d e e s c u c h a r su m ú s ic a c o n la a y u d a d e u n s is te m a d e au d io .

Las distintas secciones de la Exposición, están organizadas como a continuación se indica: A e r ó f o n o s : F la u ta s , p o r v ib ra c ió n d e le n g ü e ta s (d o b le s , s im p le s , lib re s , a c o r d e o n e s , c o rn a m u s a s p o r v ib ra c ió n la b ia l (tro m p e ta s ) y a e ró fo n o s lib re s.

)

M e m b r a n ó f o n o s : a c c io n a d o s p o r g o lp e o d e p a lo s o m a n o s ( p e rc u tid o s ), d e f ric c ió n y lo s a c tiv a d o s p o r la s v ib ra c io n e s d e la v o z (m iriito n ). I d ió f o n o s : g o lp e a d o s d ire c ta m e n te , g o lp e a d o s in d ire c ta m e n te , p u n te a d o s (fle x ib le s ) y f ric c io n a d o s o ra sc a d o s. C o r d ó f o n o s : c u e r d a g o lp e a d a ( p e rc u tid o s ), c u e r d a p u ls a d a y c u e r d a fro ta d a . G r u p o s m u s ic a le s e n l a m u s ic a p o p u l a r v a s c a : G ru p o d e T x is tu , G ru p o D u lz a in a -G a ita , T rik itix a . R o n d a lla E stu d ia n til, B a n d a d e M ú s ic a .... J u g u e t e s s o n o r o s : (e n f a s e d e p re p a ra c ió n , a la e n tr a d a d e la E x p o s ic ió n se h a c o lo c a d o u n a v itrin a p ro v is io n a l c o n a lg u n o s ju g u e te s so n o ro s ). T a l le r d e f a b r i c a c i ó n d e a l b o k a s : E n u n r in c ó n d e la E x p o s ic ió n se h a c o lo c a d o el ta lle r d e fa b ric a c ió n d e a lb o k a s c e d id o p o r J o s é M a ri B ilb a o ( 1 8 8 6 -1 9 7 7 ) y L e ó n B ilb a d o ( 1 9 1 6 -1 9 9 0 ) n a tu ra le s d e A rte a (A rra tia -B iz k a ia ). (F o to N° 1. pag. 145: E x p o sic ió n : A e ró fo n o s y m e m b ra n ó fo n o s.) (F o to N ° 2, p ag , 145: E x p o sic ió n ; sec c ió n C o rd ó fo n o s.)

07’02. Biblioteca C o n e s c rito s , re v ista s y p u b lic a c io n e s d e to d o tip o s o b re m ú s ic a e in s tru m e n to s m u s ic a le s p o p u la re s E n to ta l m á s d e 5 .0 0 0 e je m p la re s. P a rtitu ra s d e m ú s ic a p o p u la r, e d ita d a s y ta m b ié n p a rtitu ra s q u e n o h a n s id o p u b lic a d a s . G ra n c a n tid a d d e r e fe re n c ia s b ib lio g rá fic a s s o b re m ú s ic a p o p u lar. (F o to N ” 1, p ag . 146: B ib lio te c a.)

A d e m á s d e lib ro s y h a b itu ales p u b lic a c io n e s, c o le c c io n e s a n tig u a s y m o d e rn a s d e c o n te n id o d iv erso , en tre las q u e c a b e d estacar; G u re H erria , R e v ista In te rn a c io n a l d e E stu d io s V ascos (R IE V ), B o letín d e A m ig o s del P a ís (a lg u n o s e je m p la re s). A n u a rio d e E u sk o F o lk lo re (A E F ), C u a d e rn o s d e E tn o lo g ia y E tn o g ra fía d e N av a rra. C o le c c ió n A u sp o a , C o le c c ió n A u ñ a m e n d i, K u lisk a S o rta (n o c o m p le ta ), T x istu lari (secc ió n m ú sic a d e sd e e l p n m e r eje m p la r, la c o le c c ió n c o m p le ta d e sd e el a ñ o 1958), D a n tz a ria k (c o le c c ió n c o m p le ta ). R e v ista d e F o l k lo re d e V allad o lid (c o le c c ió n c o m p le ta ). R e v ista In te rfo lk (c o le c c ió n co m p le ta ), N assa rre , P aste l (d el C o n se rv a to rio O c c ita n o d e T o lo u se), D a stu m (B re ta ñ a ), M ú s ic a d e R A IZ , F o lk e sí, A rg ia, N a rria ( M u s e o d e A rte s y T ra d ic io n e s P o p u la re s, U .A . d e M a d rid ), G aitero s d e A rag ó n ,.,. D ic c io n a rio s y E n c ic lo p e d ia s E sp e c ia liz a d a s , c o m o la p re stig io sa E n c ic lo p e d ia G R O V E , e sp e c ia liz a d a e n m ú sic a e in stm m e n to s m u sica le s. (F o to N® 2, p ag . 146: B ib lio te c a.)

07-03. Fonoteca E n la s e s ta n te ría s d e la se c c ió n d e F o n o te c a , se e n c u e n tr a n to d a s la s g ra b a c io n e s d e m ú s ic a p o p u la r, ta n to c a n ta d a s c o m o in te rp re ta d a s c o n in s tru m e n to s , o r d e n a d a s e n f u n c ió n d e l o r ig e n d e la m ú sic a , d e las c a s a s d is c o g rá fic a s , e d ito r a s y d e la s c o le c c io n e s p u b lic a d a s . D is c o s y a n tig u a s c in ta s d e c a s s e te , ta n to o rig in a le s c o m o c o p ia s , d e to d a la m ú s ic a p o p u la r p u b lic a d a e n E u s k a l H e rria . U n to ta l d e m á s d e 3 .0 0 0 e je m p la r e s c o n m ú s ic a a u tó c to n a y d el m u n d o e n te r o s o p o r ta d a e n fo rm a to s L P s , c a s s e te s . d is c o s y C D s.

C ie n to s d e c a s s e te s , c in ta s d e m a g n e to fó n y c in ta s D A T c o n g ra b a c io n e s d ir e c ta s e f e c tu a d a s a c a n ta n tes y m ú s ic o s c o n u n a g ra n v a rie d a d d e re p e rto rio s . E n tre lo s m a te r ia le s a lm a c e n a d o s e n la F o to te c a , se e n c u e n tr a n te m a s p u b lic a d o s p o r la s s ig u ie n te s casas d is c o g rá fíc a s e n c o le c c io n e s a n tig u a s y a c tu a le s d e m ú s ic a v asca; M u s e o V asco d e B a io n a , A g o rila , C o lu m b ia , H e rri G o g o a , C in s a , X o x o a , I.Z ., E lk a r... C o p ia s d e v a ria s g ra b a c io n e s d e l p a tr im o n io s o b re M ú s ic a V a sc a d e la s c a d e n a s d e R a d io S e g u ra y R ad io L o y o la . T em as d e m ú s ic a p o p u la r e d ita d o s p o r c a s a s d is c o g rá f íc a s d e to d o e l m u n d o (d isc o s , c a s s e te s , C D s ): C o lec ció n M u s é e d u H o m m e -k o d e P a rís, C o le c c ió n d e la U N E S C O , C o le c c ió n M u s e o d e B e riin , A rm o •'ia M u n d i, E d ig s a , A lb a tro s , L e C h a n t d u M o n d e , R a d io F ra n c e , O c o ra , A rio n . F o lk -w a y s , S o n ifo lk , S a g a , •n terfo lk , S e v e ra l R e c o rd s , G u im b a rd a , U n g a ro to n , A m ig a , e tc . e n m u c h o s d e lo s c a s o s c o le c c io n e s c o m p letas y e n o tro s e je m p la r e s in te re s a n te s s o b re te m a s c o n c r e to s d e m ú s ic a p o p u lar. E n la F o n o te c a d is p o n e m o s d e la in f ra e s tru c tu r a té c n ic a n e c e s a ria p a ra c o n s u lta y u s o d e to d o e l m a te rial arch iv ad o . (F o to N ° 1. p ag . 147: F o n o teca.)

^^'04. Archivo de imágenes C o n m ile s d e fo to g ra f ía s o b te n id a s d u r a n te m u c h o s a ñ o s d e r e c o p ila c ió n d e m ú s ic a p o p u la r. A d e m á s c ie n to s d e film a c io n e s e n d ire c to , e n c in ta s V H S , H I 8 y M D V y h a y ta m b ié n a lg u n a s p e líc u la s film a d a s 8 y 16 m m . C ie n to s d e c in ta s d e v íd e o V H S , a lg u n a s p r o c e d e n te s d e f ilm a c io n e s e n d ir e c to y o tra s Copias d e o tro s tra b a jo s , a d e m á s d e la s p u b lic a d a s p o r c a s a s e s p e c ia liz a d a s . T a m b ié n c o n ta m o s c o n u n a afn p lia c o le c c ió n d e film a c io n e s e n s o p o rte C D R y D V D . M a te ria le s d e l a rc h iv o d e im á g e n e s p r o c e d e n te s , e n tre o tr a s , d e d iv e rs a s c o le c c io n e s ta le s c o m o : P y re n e . P.V., D iv is a E d ic io n e s , A y u n ta m ie n to d e O ia riz u n . G e n e ra lita t d e C a ta lu n y a , N a v a rra : T ra d i c io n es y c o s tu m b re s , T x a la p a ria F e s t a , ... D is p o n e m o s d e la in f ra e s tru c tu r a té c n ic a n e c e s a r ia p a r a c o n s u lta y u s o d e to d o el m a te ria l re c o g id o en el A rc h iv o d e Im á g e n e s. (F o to N° 1, p ag . 148: A rc h iv o d e Im á g e n e s.)

^^'06. Almacenamiento L a c o le c c ió n in s tru m e n to s m u s ic a le s s e c o m p o n e d e a lr e d e d o r d e 1 .3 0 0 in s tru m e n to s , ta n to a u tó c to nos c o m o p ro v e n ie n te s d e to d a s la s p a rte s d e l m u n d o . C o n u n a p a rte d e lo s in s tru m e n to s s e h a o rg a n iz a d o la s e x p o s ic io n e s p e r m a n e n te e itin e ra n te y o tr a p a rte ( d e s tin a d a a in v e s tig a c ió n ) se e n c u e n tr a e n el a lm a cén . d e b id a m e n te o rd e n a d a . L o s in s tru m e n to s q u e c o m p o n e n la “ E x p o s ic ió n I tin e ra n te ” o r g a n iz a d a p o r H e rri M u s ik a r e n T x o k o a , Ju n to c o n o tra s e rie d e m a te r ia le s c o m p le m e n ta r io s , se e n c u e n tr a n d e p o s ita d o s e n el a lm a c é n d e l C e n tro . L o s in s tru m e n to s re c o g id o s e n a lm a c é n o c u p a n d o s z o n a s : u n o s e n lo s a rm a rio s b a jo la s v itrin a s , d e n tro d el g r u p o c la s ific a to r io al q u e p e rte n e c e n . E s ta z o n a e s , e n e s te m o m e n to , la p a r te m á s a c c e s ib le d e los * ^ateriales q u e s e e n c u e n tr a n a lm a c e n a d o s . (F o to N® 1, p ag . 149: A rm a rio s d e a lm a c e n a je b a jo las v itrin as.)

E l a lm a c é n d e m a y o r e s d im e n s io n e s e s tá u b ic a d o e n d o s lo c a le s c e d id o s p o r e l A y u n ta m ie n to e n el P ^ k in g d e L a n d a tx e . E n d ic h o s lo c a le s se e n c u e n tr a n d e p o s ita d o s lo s in s tru m e n to s d e m a y o r ta m a ñ o j u n to c o n lo s q u e n o c a b e n e n lo s a r m a rio s b a jo la s v itrin a s . E n tre ta n to se c o n s ig u e u n e s p a c io m á s a d e c u a d o , e n e l a lm a c é n d e L a n d a tx e s e g u a rd a n ta m b ié n p u b li c a c io n e s p e rió d ic a s , s e m a n a le s y o tro s m a te ria le s q u e fo rm a n p a r te d e la B ib lio te c a , a s í c o m o e je m p la re s “ H e rri M u s ik a re n B ild u m a ” q u e n o se h a n v e n d id o e n e l c ir c u ito c o m e rc ia l. (F o to N® 2. p ag . 149: A lm a c én d e L an d atx e.)

07-06. Tailler H M T x o k o a d is p o n e d e d o s tip o s d e taller: 1.- T a lle r c o n to d o el m a te ria l n e c e s a rio p a ra fa b ric a r a lb o k a s c e d id o p o r e l p r e s tig io s o a lb o k a ri L e ó n B ilb a o (1 9 1 6 -1 9 9 0 ) d e A rte a (A rra tia -B iz k a ia ), ta lle r q u e p re p a ró su p a d re Jo s é M a ri B ilb a o (1 8 8 6 1 97 7 ). L e ó n B ilb a o fa lle c ió e n e s te m ism o ta lle r ju s to e n el m o m e n to q u e p r e p a ra b a u n a a lb o k a y ta! c o m o lo d e jó , c o n id é n tic o m o n ta je , s e p u e d e c o n te m p la r e n u n o d e lo s “ tx o k o s ” d e !a E x p o sic ió n . (FotoN ® l , p a g . 150: T aller d e lo s B ilb a o e n H M T x o k o a .)

2 .- E n e l c e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r o rg a n iz a m o s u n s e g u n d o ta lle r c o n to d o e l h e rra m e n ta l n e c e s a rio p a r a f a b ric a r a lb o k a s , p ita s , ju g u e te s s o n o ro s y d e m á s in s tru m e n to s m u s ic a le s , ju n to c o n m ú ltip le s u te n s ilio s p a r a la re p a ra c ió n d e lo s m is m o s . E n e s te ta lle r h e m o s a rre g la d o m u c h o s in s tru m e n to s q u e fo rm a n p a r te d e la c o le c c ió n y se h a n r e a liz a d o ta m b ié n r e p ro d u c c io n e s d e o tro s in s tru m e n to s. (F o to N® 2, p ag . 150: N u ev o ta lle r d e H erri M u sik a re n T x o k o a .)

08. C A M IN O R E C O R R ID O Y R E SU L T A D O S D E “ H E R R I M U S IK A R E N T X O K O A ”

F u e e l a ñ o 1995 c u a n d o in ic ia m o s la a n d a d u r a d e l p r o y e c to H e rri M u s ik a re n T x o k o a d e O ia rtz u n . H oy, tras se is a ñ o s d e s d e s u in a u g u r a c ió n e n 2 0 0 2 , p o d e m o s a f irm a r q u e lo s r e s u lta d o s o b te n id o s h a n sid o p le n am en te sa tis fa c to rio s , s u p e ra n d o c o n c r e c e s la s e x p e c ta tiv a s in ic ia le s. E l in fo rm e d e n u e s tra s a c tiv id a d e s q u e a q u í p re s e n ta m o s , e s tá d is trib u id o e n d is tin to s á m b ito s y se c ciones: - V i s i t a s a la e x p o s ic ió n . “ C o n c ie rto s o f re c id o s p o r H e rri M u s ik a re n T x o k o a . ~ J o m a d a s s o b re la M ú s ic a P o p u la r, o f e rta q u e s e h a c o n s o lid a d o e n lo s 6 ú ltim o s a ñ o s. -- E x p o s ic ió n itin e ra n te d e “ I n s tm m e n to s m u s ic a le s e n la m ú s ic a p o p u la r v a s c a ” . - H e rri M u s ik a E s k o la d e O ia rtz u n - B o le tín d e N o tic ia s d e H M - C o le c c ió n d e M ú s ic a P o p u la r d e H M - L a p á g in a w e b d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a “ w w w .h e rrim u s ik a .o rg ” -- R e c o p ila c ió n d e tra b a jo s p a ra la F o n o te c a y a rc h iv o d e im á g e n e s . ~ In v e stig a c io n e s y c o n s u lta s d e l C e n tro d e D o c u m e n ta c ió n . - W k n o s y s : b ib lio te c a , fo n o te c a , in s tm m e n to s m u s ic a le s , a rc h iv o d e im á g e n e s . - H M Z , A s o c ia c ió n d e A m ig o s H M

Visitas realizadas durante estos años a la exposición H M Txokoa L a e x p o s ic ió n d e in s tru m e n to s m u s ic a le s d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a o f re c e tre s tip o s d e v isita s : V isita n o rm a l, v is ita c o n a u d io -g u ía y v is ita d id á c tic a g u ia d a . E l o b je tiv o d e to d a s la s v is ita s q u e o f re c e el C e n tr o e s el m ism o . M o s tra r a c a d a v is ita n te d e la m a n e ra m á s id ó n e a y al n iv e l q u e c o n s id e re d e in te ré s , e s ta p a r te o c o m p le m e n to d e la m ú s ic a p o p u lar. 1 • E n la s v is ita s n o rm a le s , e l v is ita n te d is p o n e e n la s v itrin a s , ju n to a lo s in s tm m e n to s m u s ic a le s , in f o r m a c ió n c o m p le m e n ta r ia s o b re lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s , c o n fo to g ra f ía s y te x to s. 2. E n la s v is ita s q u e s e re a liz a n c o n a u d io -g u ía , lo s v is ita n te s , a d e m á s d e la in fo rm a c ió n q u e p u e d e n o b s e rv a r e n la s v itrin a s y c o n e l o b je tiv o d e q u e p u e d a n c o n o c e r m e jo r e l in s tm m e n to m u s ic a l, tie n e n la o p c ió n d e e s c u c h a r el s o n id o d e c a d a u n o d e lo s in s tru m e n to s e x p u e s to s . 3. E n la s v is ita s g u ia d a s d e la E x p o s ic ió n a to d o s lo s p a r tic ip a n te s s e le s m u e s tra lo s in s tru m e n to s in u s ic a le s d e u n a m a n e r a d id á c tic a , c o m p r e n s ib le y a m e n a . A lo s a lu m n o s d e lo s c e n tro s e s c o la re s y E s c u e la s d e M ú s ic a , s e le s o f re c e c la s e s d e m ú s ic a te ó ric a s , p rá c tic a s y a c tiv a s c o m o p a r te c o m p le m e n ta r ia d e su s e s tu d io s m u sic a le s. E n la s v is ita s d id á c tic a s , se a b re n la s v itrin a s d e lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s y a d e m á s d e e s c u c h a r el so n id o d e la s m is m a s , ( s is te m a a u d io ), e l g u ía t o c a e in te r p re ta a lg u n o s d e lo s in s tru m e n to s e n d ire c to . P o r o tr a p a rte , y c o m o la v is ita se o rg a n iz a a m o d o d e ta lle r p rá c tic o , e n a lg u n o s m o m e n to s d e la m is m a, lo s m ie m b ro s d e l g m p o v is ita n te ta m b ié n tie n e n la o p o r tu n id a d d e to c a r lo s in s tm m e n to s .

E n e s te tip o d e v is ita s n o e s re c o m e n d a b le q u e el n ú m e r o d e p e rs o n a s q u e c o m p o n e n el g r u p o s u p e re la v e in te n a . L a v is ita tie n e u n a d u r a c ió n e n to m o a lo s n o v e n ta m in u to s.

Datos anuales de las visitas efectuadas a l centro: E n e l a ñ o 2 0 0 2 se a te n d ie ro n u n to ta l d e 2 .0 3 1 v is ita s p r o v e n ie n te s d e E u sk a l H e r ria y d e o tro s lu g a r e s V isita n te s d e e d a d e s y p r o c e d e n c ia m u y v a ria d a : ik a s to la s , a lu m n o s d e e s c u e la s d e m ú sic a , m ú sic o s , e u s k a lte g is y g ru p o s d e d iv e rsa ín d o le a c u d ie r o n a c o n o c e r H e rri M u s ik a re n T x o k o a E n e l a n o 2 0 0 3 fu e ro n 2 .1 8 8 p e r s o n a s la s q u e n o s v is ita ro n (1 7 0 m á s q u e el a ñ o 2 0 0 2 ) E n to ta l d e s d e q u e H M T x o k o a se a b rió al p ú b lic o , u n to ta l d e 4 .2 1 8 v isita n te s . E n to ta l fu e ro n 9 9 v is ita s g u ia d a s , d e e n tre la s c u a le s 6 5 c o r re s p o n d e n a g ru p o s p r o c e d e n te s d e c e n tro s e s c o la re s . E n lo q u e r e s p e c ta a l lu g a r d e p ro c e d e n c ia : 4 3 g ru p o s g u ip u z c o a n o s , 10 v iz c a ín o s , 1 a la v é s y 11 n a v a rro s. L a c o n d ic ió n d el re s to d e lo s g ru p o s g u ia d o s fu e m u y d iv e rsa : e u s k a lte g is , d o c e n te s e s c u e la s d e m ú s i c a ,ju b i l a d o s ... E l n ú m e ro d e v is ita n te s q u e se a c e rc a ro n p o r su c u e n ta f u e 3 1 9 , e n tre lo s c u a le s 4 5 p ro v e n ía n d e l e s ta d o e s p a ñ o l 6 d e o tro s e s ta d o s (A le m a n ia , Irla n d a , Ita lia y B re ta ñ a ). Y d e e n tre lo s v is ita n te s p ro v e n ie n te s d e h u s k a l H e m a , 185 fu e ro n g u ip u z c o a n o s , 4 2 v iz c a ín o s , 2 8 n a v a rro s y 13 m á s d e Ip a rra ld e . E n lo q u e r e s p e c ta a v isita n te s o ia rtz u a rra s , h e m o s r e c ib id o 13 g ru p o s e n e l a ñ o 2 0 0 3 ju n to c o n o tro s 5 J v is ita n te s q u e h a n v is ita d o el C e n tro p o r su c u e n ta . P o r e d a d e s , d e u n to ta l 9 9 g ru p o s , 7 0 lo c o n fo rm a b a n jó v e n e s y n iñ o s, y e n tre lo s v is ita n te s q u e h a n a c u d id o p o r su c u e n ta , 121 h a n sid o jó v e n e s o n iñ o s d e e n tre lo s 3 1 9 q u e h e m o s re c ib id o (el re s to a d u lto s y m a y o re s). A lo la rg o d el 2 0 0 4 , r e c ib im o s u n to ta l 3 .2 2 2 v is ita n te s (1 .0 3 4 m á s q u e el a ñ o 2 0 0 3 ). E n to ta l g lo b a l d e s d e la a p e r tu ra d e l C e n tro 7 .4 4 1 v isita n te s . - . p e rs o n a s n o s v is ita ro n p o r su c u e n ta . D e e n tre e s to s v is ita n te s , 3 9 p ro v e n ía n d e l e s ta d o e s p a ñ o l y 19 d e o tro s e s ta d o s (A le m a n ia , Ita lia , E E B B , F ra n c ia , A rg e n tin a , C h ip re , P u e rto R ic o ). E n c u a n to a lo s v is ita n te s d e E u sk a l H e rria , 152 g u ip u z c o a n o s , 3 7 v iz c a ín o s , n in g ú n a la v é s , 5 n a v a rro s y 10 d e Ip a rra ld e (e n to ta l fu e ro n 2 0 4 lo s v is ita n te s d e E u s k a l H e r ria q u e v in ie ro n p o r su c u e n ta ). E n to ta l h a n sid o 141 g ru p o s g u ia d o s . D e e n tre e llo s , 106 p r o v e n ie n te s d e c e n tro s e s c o la re s Y si los d is tn b u im o s g e o g rá fic a m e n te , o b s e rv a m o s q u e 9 7 fu e ro n g u ip u z c o a n o s , 3 v iz c a ín o s , 3 a la v e s e s 1 de B a x e n a fa rro a y 2 n a v a rro s. L a c o n d ic ió n d e l r e s to d e lo s o tro s g ru p o s g u ia d o s fu e m u y v ariad a: e u s k a lte g is , d o c e n te s , e s c u e la s de m ú s ic a , ju b ila d o s ... E n 2 0 0 4 re c ib im o s 1 1 g ru p o s d e O ia rtz u n q u e v is ita ro n la e x p o s ic ió n c o n la a y u d a d e g u ía O tro s 30 o ia rtz u a rra s se a c e rc a o n p o r su c u e n ta . ® ^ E n lo re sp e c ta a la e d a d d e los 141 g ru p o s q u e n o s v isitaro n , 119 g ru p o s e s tab an c o m p u e sto s d e jó v en es o m n o s. D e e n tre lo s 2 6 6 v isitan tes q u e a c u d ie ro n p o r su cu en ta, 71 fu ero n jó v e n e s y el re sto a d u lto s y m ayores. (Foto N“ I, pag. 155: 14-02-2004. Visitantes de Zuberoa, M itxel Etxekopar y grupo de flautistas.) (Foto N° 2, pag. 155: 2004, Alum nos del Instituto de U z o .) A lo la rg o d e l a ñ o 2 0 0 5 r e c ib im o s u n to ta l d e 2 .9 1 4 v is ita n te s . A s í p u e s , d e s d e la a p e r tu ra d e H M T x o k o a e n 2 0 0 2 ,1 0 .3 5 5 v is ita n te s . P o r c o n s ig u ie n te , h a b ía m o s c o n s e g u id o s u p e ra r la b a r re ra d e lo s 10 0 0 0 v isita n te s . - . f í " in d iv id u a l n o s v is ita ro n 2 9 2 p e rs o n a s . D e e n tre to d o s e llo s , 4 2 p ro c e d e n te s d e l e s ta d o e s p a ñ o l y 17 d e o tro s e s ta d o s (N u e v a Z e la n d a , S u iz a , M é jic o , J a p ó n , F ra n c ia , In g la te rra ). E n lo q u e r e s p e c ta a lo s v is ita n te s d e E u sk a l H e m a , fu e ro n 2 3 3 las p e rs o n a s q u e v is ita ro n el C e n tro : 169 g u ip u z c o a n o s 2 5 v iz c a ín o s , 3 a la v e s e s, 3 0 n a v a rro s y 6 m á s d e Ip a rra ld e . E n to ta l 138 g ru p o s p a r tic ip a ro n e n v is ita s g u ia d a s . D e e llo s 6 8 p ro v e n ía n d e c e n tro s e s c o la re s . D is trib u id o s g e o g rá fic a m e n te , h e m o s d e c o n s ta ta r q u e 6 3 e ra n g u ip u z c o a n o s , 2 v iz c a ín o s y 3 n a v a rro s.

L a c o n d ic ió n d e l re s to d e lo s g ru p o s e n v is ita g u ia d a fu e ta m b ié n d iv e rsa : e u s k a lte g is , d o c e n te s , e s c u e las d e m ú sic a , j u b i l a d o s ... E n el a ñ o 2 .0 0 5 r e c ib im o s la v is ita d e 2 8 g ru p o s d e O ia rtz u n . O tro s 4 4 o ia r tz u a rr a s m á s n o s v is ita ro n a nivel in d iv id u a l. (F o to N® 1, p ag . 156: 0 3 -0 6 -2 0 0 5 . G ru p o d e a lu m n o s d e la e sc u e la infan til H a u rtz aro d e O ia rtz u n .)

E n c u a n to a la e d a d , h a y q u e s e ñ a la r q u e d e lo s 138 g ru p o s r e c ib id o s , 1 0 ! lo c o m p o n ía n jó v e n e s y '^iños. D e lo s 2 9 2 v is ita n te s re s ta n te s , 9 h a n sid o j ó v e n e s o n iñ o s y el r e s to a d u lto s y m a y o re s. E n el a ñ o 2 0 0 6 se h a n a c e r c a d o 3.028 v is ita n te s . E s e d a to s u p o n e q u e tu v im o s m á s v is ita n te s q u e el p re c e d e n te , e l 2 0 0 5 . E n to ta l y d e s d e a b rim o s la s p u e rta s H M T x o k o a , 1 3 .3 8 3 v isita n te s . D e to d o s e llo s , 3 3 8 v in ie r o n a n iv e l in d iv id u a l c o n la sig u ie n te d istrib u c ió n : 2 5 3 p ro c e d e n te s d e E u s kal H e rria : 1 9 9 g u ip u z c o a n o s . 2 5 v iz c a ín o s . 6 a la v e s e s, y 13 m á s n a v a rro s y Ip a rra ld e . D e o tro s p u n to s d el estad o e s p a ñ o l n o s v is ita ro n 51 p e rs o n a s y fu e ro n 2 4 lo s v is ita n te s lle g a d o s d e o tro s e s ta d o s (S u iz a , C h iF ra n c ia , A le m a n ia , G ra n B re ta ñ a , E E B B , I rla n d a e Isra e l). E n to ta l fu e ro n 1 6 0 lo s g ru p o s d e v is ita g u ia d a . D e to d o s e llo s 7 6 g ru p o s p r o v e n ie n te s d e c e n tro s e s c o lares. S i d is trib u im o s g e o g r á f ic a m e n te a lo s m e n c io n a d o s c e n tro s , o b s e rv a m o s q u e 6 6 e ra n g ru p o s g u ip u z co an o s, 6 v iz c a ín o s y 2 n a v a rro s. L a d is trib u c ió n d e lo s g ru p o s g u ia d o s fu e la sig u ie n te : 146 d e E u sk a l H e rria , 10 d e l e s ta d o e s p a ñ o l y 4 m ás d e o tro s e s ta d o s . C o m o e n a ñ o s a n te rio re s , la c o n d ic ió n d e l r e s to d e o tro s g ru p o s f u e m u y d iv e rsa : e u s k a lte g is , d o c e n tes, e s c u e la s d e m ú s ic a , j u b i la d o s ... E n el a ñ o 2 0 0 6 e l C e n tr o re c ib ió la v is ita d e 2 0 g ru p o s o ia rtz u a rra s . O tra s 7 8 p e rs o n a s d e O ia rtz u n v in iero n p o r su c u e n ta . E n to ta l f u e ro n 4 8 2 lo s o ia r tz u a rr a s q u e n o s v is ita r o n a lo la rg o d e l añ o . E n lo q u e se re fie re a la e d a d d e lo s 160 g ru p o s , 9 4 e s ta b a n c o m p u e s to s p o r jó v e n e s o n iñ o s. D e e n tre lo s 3 3 8 v is ita n te s q u e v in ie ro n p o r s u c u e n ta 91 fu e ro n jó v e n e s o n iñ o s y e l r e s to a d u lto s o m a y o re s. (F o to N® 1, p ag . 157: 0 4 -0 2 -2 0 0 6 . G ru p o d e a lu m n o s d e l C o n se rv a to rio d e M ú sic a T rad icio n a l e F o lq u e d e L alin (G alicia).)

A lo la rg o d e l a ñ o 2 0 0 7 f u e ro n 3.463 la s v is ita s re c ib id a s e n e l c e n tro . P o r lo ta n to , e l n ú m e ro d e v is i ta n te s s e in c re m e n tó c o m p a r á n d o lo c o n el a ñ o 2 0 0 6 . E n to ta l, d e s d e q u e se in a u g u ró H e rri M u s ik a re n T x o koa

16.833 v is ita n te s .

E n d ic h o a ñ o , 3 0 4 fu e ro n la s p e rso n a s q u e n o s v isita ro n p o r su c u e n ta . D e to d o s eso s v isitan tes. 2 5 3 lle garo n d e s d e d iv ereo s lu g a re s d e E u sk a l H erria; 182 g u ip u z c o a n o s, 5 0 v iz c a ín o s, 6 alav eses, m á s 9 n av arro s y <lel o tro lad o d e la m u g a. D e s d e o tro s p u n to s d el e s ta d o e sp a ñ o l v in iero n 31 p erso n a s y o tra s 2 0 m á s c iu d a d a nos d e o tro s e s ta d o s (S u iz a, B é lg ica , F ra n c ia , A le m a n ia , B re ta ñ a , G ra n B re ta ñ a , C a n a d á , Irla n d a y A u stria). E n to ta l fu e ro n 177 g ru p o s lo s q u e v is ita ro n el c e n tr o e n e l 2 0 0 7 . D e to d o s e llo s , 102 p ro v e n ía n d e c e n tro s e s c o la re s. R e p a rtid o s g e o g rá fic a m e n te , la d is trib u c ió n e s l a sig u ie n te : 2 a la v e s e s, 13 v iz c a ín o s y 87 g u ip u z c o a n o s . L o s q u e h a n v e n id o e n g ru p o s d e v is ita g u ia d a , se c la s ific a n d e l a sig u ie n te m a n e ra . 156 p e r te n e c ie n tes a E u sk a l H e rria , 11 d e o tro s p u n to s d e l e s ta d o e s p a ñ o l y 10 g ru p o s m á s p ro c e d e n te s d e o tro s e s ta d o s . H a sid o d iv e rsa la c o n d ic ió n d el re sto d e lo s g ru p o s: e u sk a lte g is, d o c e n te s, e sc u e la s d e m ú sica , ju b ila d o s ... E l a ñ o 2 0 0 7 h e m o s re c ib id o la v is ita d e 11 g ru p o s d e O ia rtz u n . O tr o s 3 0 o ia r tz u a rr a s m á s n o s v is ita ron p o r su c u e n ta . E n to ta l fu e ro n 190 p e rs o n a s d e l p u e b lo la s q u e n o s v is ita ro n e n d ic h o añ o . R e s p e c to a la e d a d , d e lo s 177 g rtip o s , 121 lo c o m p o n ía n jó v e n e s o n iñ o s. D e e n tre la s 3 1 5 p e rso n a s q u e v iv n ie ro n p o r s u c u e n ta . 7 4 e ra n jó v e n e s o n iñ o s y e l r e s to a d u lto s y m a y o re s. A lo la rg o d e l a ñ o 2 .0 0 8 , y h a s ta fin a le s d e m a y o h e m o s re c ib id o y a u n to ta l d e 1.946 v is ita s . C o m p a ra tiv a m e n te , d u r a n te e s to s p r im e ro s c in c o m e s e s d e l a ñ o h e m o s r e c ib id o m á s v is ita n te s q u e e n lo s m ism o s fn eses q u e e n e l a ñ o 2 0 0 7 . E n to ta l d e v is ita n te s lle g a d o s h a s ta d e s d e q u e se p u s o e n m a r c h a H E R R I M U S I T A R E N T X O K O A h a sid o d e

18.779 p e rso n a s .

08-02. Conciertos H M Ciclo de conciertos de m úsica p o p u la r vasca y m úsica p o p u la r de otros paises E n e l p r o y e c to d e l C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r e s ta b a in c lu id a , e n tr e o tr a s , e s ta in ic ia tiv a - PeriódicaZ T f/ Í T ‘ conciertos con cantantes, músicos y grupos de m úsica popuconvem ente definir la frecuencia de los m ism os y organizar una vez al año, una vez cada tres

"^ Z lte rw s

jornadas musicales, ofertando diferentes tipos de m úsica y

D e s d e n u e s tro s in ic io s te n ía m o s m u y c la ro q u e p a r a p o te n c ia r la m ú s ic a p o p u la r, u n a d e la s a c tiv id a d e s a p r o m o v e r e ra la d e o r g a n iz a r c o n c ie r to s q u e v in c u la s e s a m ú s ic o s y o y e n te s , a u to re s y a fic io n a d o s H ^ m a u g u ra c ió n d e l c e n tr o e n la p rim a v e ra d e l 2 0 0 2 , e m p e z a m o s a d e s a rro lla r e s ta a c tiv id a d , o rg a n iz a n d o e l p r im e r c o n c ie rto d e e s te ciclo . P a r a e m p e z a r, e r a n e c e s a n o d e f in ir b ie n la n a tu ra le z a , lu g a r y fre c u e n c ia d e e s to s c o n c ie rto s . S ig u ie n d o c o n la filo s o fía y te n d e n c ia m a rc a d a p o r H e rri M u s ik a re n T x o k o a , y d e la m is m a f o rm a q u e te m a m o s q u e p r e s e n ta r y p r o m o c io n a r la m ú s ic a p o p u la r v a s c a , te n ía m o s c la r o ta m b ié n q u e d e b ía m o s de c o n o c e r o tra s m ú s ic a s p o p u la re s a lle n d e d e n u e s tra s fro n te ra s y a s í se d e c id ió d e s d e u n p r im e r in icio - los c o n c ie r to s e m a n q u e h a c e r u n a d o b le o fe rta , u n g r u p o a u tó c to n o y o tr o g r u p o d e e x te rio r. I g u a lm e n te los en la S n a l T r h e r e n c ia d e ja d a p o r n u e s tro s a n te p a s a d o s j u n to c o n la s a p o rta c io n e s q u e en la a c tu a lid a d n o s o fre c e n s e c to re s m a s jó v e n e s .

^Lie O frecer to d o tip o d e m ú sic a ; in s tru m e n ta l, c a n ta d a , m ú s ic a d e d a n z a , m ú si-

Ca r c ii^ io s s ...

íe n H e n /? h a s ta el m o m e n to , h a y q u e s u b ra y a r la v a rie d a d d e in s tru m e n to s , g ru p o s te n d e n c ia s y e s tilo q u e se h a n m o s tra d o e n H M T x o k o a . E n la p a ite d e m ú s ic a d e E u sk a l H e r ria h a n in te rv e n id o c a n ta n te s , a lb o k a ris , p a n d e r is ta s tx istu la ris d e n te s d e B iz k a ia , G ip u z k o a , Ip a rra ld e , N a fa rro a , A ra b a ... i

h/ m

s T

t i T

m m t - S ^ i t ^ ^ o s , g u ita rris ta s y d e m á s m ú s ic o s d e ta m b o rile ro s , p a n d e ris ta s , a c o rd e o n is ta s , z a n fo n is ta s , ra b e lis ta s , e tc . p ro c e d e n te s

ca \ l l í n c i a c S ; , C a ta lu ñ a , A ra g ó n . S a la m a n c a , Ib iz a , M a llo r c a , V alen cia, C a s tilla , G a s c u ñ a , F ra n c ia , B é lg ic a , B ia m o , Ita lia , P o r tu g a l... p a ra d e s p u é s d e lo s c o n c ie rto s s ie m p re h e m o s o rg a n iz a d o la -M usika a fa rife sta " c e n a y f ie s ta e n

Y ca

m ú s ic o s as^istentes. M ú s ic a , d a n z a , c a n c io n e s , c o p l a s ... C a d a u n o c o n su p r o p ia m ú si-

m nLm n m a te ria liz a d o c o n u n g ra n n iv el p a rtic ip a tiv o . H e m o s d is f r u ta d o d e m o m e n to s in o lv id a b le s , a le g re s y m u y a g r a d a b le s e n e l a m b ie n te q u e se c r e a d e s p u é s d e la c e n a E n tre lo s a fic io n a d o s y a m a n te s d e la m ú s ic a p o p u la r, h a te n id o u n a m u y b u e n a a c o g id a to d o e l c ic lo

r s T a lr M ^ y ^ d e ” 2 0 o ”

C O N C IE R T O S D O B L E S , c e le b ra -

2002. C O N C IE R T O D E P R IM A V E R A . 1 d e J u n io d el 2002 A r o z e n a t a r r a k T x i s t u l a r i a k d e G a i r t z u n . P re s tig io s a fa m ilia d e tx is tu la r is d e O ia rtz u n q u e n o s o f r e c ie ro n un a m p lio y v a n a d o r e p e r to r io tra d ic io n a l d e lo s tx is tu la ris d e la zo n a. O r q u e s t i n a 'R i r r u n t é s d e L a R io j a . D a n z a s p o p u la re s rio ja n a s d e p la z a , d e p r in c ip io s d e l s ig lo X X .

2002. C O N C IE R T O D E V E R A N O . 6 d e J u lio d el 2002 R O ^ fn íc Q T iri^ ^ A c o r re s p o n d ie n te a m ú s ic a p o p u la r v a s c a a c tu a ro n " L O S G A IT E R O S D E E S T E L L A , g r u p o d e b ie n la b ra d a fa m a , y e n re p re s e n ta c ió n d e la m ú s ic a p o p u la r e x te rio r n o s S

“P a n d e r e t e r a s d e T o r r e l a v e g a ” . V ir-

2002. CONCIERTO DE OTOÑO. 19 de Octubre del 2002. E n e s te te r c e r c o n c ie r to la r e p re s e n ta c ió n d e m ú s ic a p o p u la r v a s c a fu e in te r p re ta d a p o r el g r u p o de tx istu laris Baztango Xulubitariak y lle g a d o s d e f u e r a d e E u s k a l H e r ria a c tu a ro n lo s v a le n c ia n o s Josemi S á n c h e z y Antonio De La Asunción. E s te d ú o n o s p r e s e n tó e l a c o rd e ó n d ia tó n ic o d e s u p a ís y la a g ru p a ció n d e d o lg a in a -ta b a le t o f re c ie n d o u n c o n ju n to d e m e lo d ía s d e e s tilo s d ife re n te s .

2.002. CONCIERTO DE INVIERNO. 28 de Diciembre del 2.002 E n e s ta c u a r ta e d ic ió n lo s re p re s e n ta n te s d e la M ú s ic a P o p u la r V a sc a f u e ro n la v e te ra n a p a r e ja d e o ia rIzu arras Joxe Lasa "Azerigorri" ( a c o rd e ó n -trik itix a ) y Joxe Lekuona "Dukatene (p a n d e ro ). y

E l g ru p o d e f u e ra in v ita d o q u e e s tu v o c o n n o s o tro s f u e el tr ío d e G a s c u ñ a f o rm a d o p o r Jean, RomaMathieu Baudouin. E s te trío n o s o f re c ió e l c o n c ie rto titu la d o “ D e l z a r r a b e te tra d ic io n a l a l c o n te m

p o rá n e o p a s a n d o p o r e l c lá s ic o ” . (F o to N® 1, p ag . 159; C arte l d e l C o n cierto d e In v iern o d e H M d e l 2002.)

2003. CONCIERTO DE PRIMAVERA. 29 de Marzo de! 2003 Flavio R. Benito y Pablo Fumarada Zarabozo. G a ita y p e r c u s io n e s

a s tu ria n a s . E n e s te c o n c ie r to , y d e la m a n o d e e s to s d o s m ú sic o s , tu v im o s la o p o r tu n id a d d e e s c u c h a r u n a v a ria d a m u e s tr a d e m ú s ic a p o p u lar a stu ria n a .

Jean Mixel Bedaxagar, Maider Bedaxagar y Mikel Urbeltz C a n c io n e s y m e lo d ía s d e b a ile s s u le tin o s . A c tu ó d e c a n ta n te J e a n M ix e l c o n la c o m p a ñ ía d e su h ija M a id e r B e d a x a g a r L a s m e lo d ía s d e d a n z a s s u le tin a s , J .M . B e d a x a g a r c o n la tx iru la y e l ttu n -ttu n y M ik e IJrb eltz c o n e l v io lín .

2003. CONCIERTO DE VERANO. 5 de Julio del 2003 C o n e l títu lo "Dultzaina Bizkaian" lo s m ú s ic o s v iz c a ín o s J a v i

S a n ta m a r ia (d u lz a in a ) y A g u s tin A lo n

so (ta m b o r) p r e s e n ta r o n e ta v a ria n te d e la d u lz a in a . H e a q u í el r e p e rto rio q u e n o s o fre c ie ro n : V a ria d a s m e lo d ía s d e la s ro m e ría s , c o n c r e ta m e n te jo ta , P o rru sa ld a y m a rc h a , p e r o ta m b ié n a lg u n o s p a s o d o b le s , v a ls, p o lc a s y o tr a s e rie d e m e lo d ía s r e c o g id a s a a n tig u o s d u lz a in e ro s .

Cobla de Tres Quartans (Mitja Cobla) De La Ciutat. G r u p o c o m p u e s to p o r lo s m ú s ic o s b a r c e lo n e ses G a ld ric S a n ta n a ( K o m a m u s a , X ir im ia , B a jo i te ñ o y d ire c c ió n ) y F e rra n M iq u e l (X irim ia , F la b io l i ta m bo rin o ). E l re p e rto rio q u e n o s o f re c ió e l g r u p o f u e m u y a m p lio ta n to te r rito r ia lm e n te (a b a rc a n d o to d a la e x te n sió n h is tó ric a d el la c o r o n a d e A r a g ó n ) c o m o c ro n o ló g ic a m e n te . R e c o p ila r e s te m a te ria l h a sid o p o sib le g ra c ia s a u n g ra n tr a b a jo d e in v e s tig a c ió n , ta n to o rg a n o ló g ic o c o m o a rc h iv ís tic o , y a v e c e s re c o p ila n d o te s tim o n io s d ire c to s d e lo s lu g a re ñ o s . E so n o h a s id o ó b ic e p a r a p o d e r tr a b a ja r la m ú s ic a c o m o u n h e c h o c u l tu ral m o d e rn o p o r lo q u e e n s u r e p e r to r io ta m b ié n in te rc a la ro n c o m p o s ic io n e s n u e v a s a to n o c o n n u e s tro tiem p o .

2003. CONCIERTO DE OTOÑO. 18 de Octubre del 2003 L a p a re ja d e H o n d a r rib ia Manuel Sorzabal (a c o rd e ó n ) y Eusebio Alkain (p a n d e ro

y c h a ra m e la s ) f u e e n e s ta o c a s ió n la r e p re s e n ta n te d e la m ú s ic a p o p u la r v a s c a . D ú o q u e o f re c ió u n a m p lio r e p e r to r io c o m p u e sto p o r v a ria d a s p ie z a s d e b a ile s ; f a n d a n g o s , a rin a rin , c o r ro s , jo ta s , sa lto s , v a ls , h a b a n e ra s , b o le ro s, ta n g o s ...

Diego Escolano, Carolina Ibor y Úrsula Solaz. U n a e s p lé n d id a m u e s tra d e la m ú s ic a p o p u la r d e A r a g ó n . E n su c o n c ie r to o f re c ie ro n u n a a m p lia v a rie d a d d e la m ú s ic a p o p u la r a ra g o n e s a , c a n ta n d o y to c a n d o in stru m e n to s c o m o la g u ita r ra , c h ic o té n , g a ita d e b o to , ta m b o r, p a n d e re ta s , p ito s , etc.

2 0 0 3 . C O N C I E R T O D E I N V I E R N O . 2 8 d e D ic i e m b r e d e l 2 0 0 3 A n t o n i o S á n c h e z M a r t i n . T a m b o rile ro d e M a íllo (S a la m a n c a ). T o d o s io s a ñ o s a c tú a e n la s fie s ta s d e M a illo , e n la s v e rb e n a s d e la s p la z a s o e n lo s o fic io s re lig io s o s " to q u e ” o fe s tiv a le s , ta n to e n ro m e ría s c o m o e n b o d a s . E n el c o n c ie rto q u e o f re c ió e n H M T x o k o a n o s d e le itó c o n la s s ig u ie n te s m ú s ic a s y d a n z a s ; D a n z a s típ ic a s d e C a s tilla , Jo ta s , F a n d a n g o s , “ B a ile s P ic a u s ” , “ B a ile s S e r ra n o s ” , “ P a s a c a lle s ” , M is a -O fe rto rio . E n la s e g u n d a p a rte , d is fru ta m o s c o n " U r r e t x i n d o r r a b e r e b e r t s o e t a n " a c tu a c ió n q u e o f re c ie ro n lo s b e rts o la ri-c a n to re s d e M u x ik a , J o n E n b e ita y O ih a n e E n b e ita . K e p a E n b e ita “ U rre tx in d o rra ” f u e s in d u d a u n b e rts o la ri s a b io , n o ú n ic a m e n te p o r su s le tra s , s in o ta m b ié n p o r su s rim a s y p o r s u m ú s ic a . H a y m e lo d ía s q u e ú n ic a m e n te él las u tiliz a b a y q u e to d a v ía h o y so n p o c o c o n o c id a s , y m e n o s a ú n u tiliz a d a s . L a a c tu a c ió n d e “ U r re tx in d o r r a b e re b e r ts o e ta n ” h a s id o u n a e x p e r ie n c ia ta n n o v e d o s a c o m o r ic a e n c o n te n id o p u e s to q u e tra ta d e d e s c rib ir la c o n d ic ió n d e u n a p e rs o n a m e d ia n te v e rs o s o u tiliz a e l c a n to c o m o té c n ic a p a r a la le c tu ra d e u n libro.

200 4 . C O N C IE R T O D E P R IM A V E R A . 3 d e A b ril d el 2004 E l a c o r d e o n is ta B i t o r i a n o L o io la I r i o n d o “ O s p a s ” y el p a n d e re te ro J o x e m a r i A s t i a s a r a n fo rm a n la p a r e ja q u e re p re s e n tó e n e s ta o c a s ió n a la m ú s ic a p o p u la r v asca. E n la a c tu a c ió n q u e n o s o f re c ie ro n p u d im o s d is f r u ta r d e g ra n v a rie d a d d e m e lo d ía s, típ ic a s e n la s r o m e r ía s q u e a n ta ñ o se c e le b ra b a n p o r to d o s lo s r in c o n e s d e n u e s tra g e o g ra fía . C r e a r o n u n a m b ie n te fe n o m e n a l e n la s a la d e A u z o k a lte . (F oto N “ I , p ag . I6 Í : B ito ria n o L o io la Irio n d o "O sp as", a co rd eo n ista - Jo x em a ri A stiasaran , panderetero.

D e s d e G a lic ia v in o el c u a rte to d e g a ita O s M iñ o to s . In te rp re ta ro n e l r e p e r to r io d e c a d a c o m a r c a g a lle g a u tiliz a n d o g a ita s e n la s to n a lid a d e s p r o p ia s y tr a d ic io n a le s d e c a d a c o m a rc a . O fre c ie ro n u n re p a so a m p lio d e lo s r itm o s m á s p e c u lia r e s d e ia m ú s ic a p o p u la r g a lle g a y, a s u v ez, fo rm a s n u e v a s q u e c o n el p a s o d e l tie m p o h a n p a s a d o a e s ta r to ta lm e n te a s im ila d o s p o r lo s g ru p o s tra d ic io n a le s. (F o to N ° 1, pag. 162: E l g ru p o g a lle g o O s M iñotos.

2004. C O N C IE R T O D E V E R A N O . 26 d e Ju n io d el 2004 M o n t t e t a r r a k ; P ro v e n ie n te s d e l c a s e r ío M o n tte d e l b a rrio M á rtire s d e A z k o itia n o s v is ita ro n lo s d u l z a in e ro s M a n u e l, M a ris o l y E le n a S o d u p e y ju n t o a e llo s , lo s A g i r r e t x e t a r r a k (C o n s ta n tin o , E u g e n io y M a id e r A g irre tx e ), d e la c o n o c id a fa m ilia d e d u lz a in e ro s d e E rre z il. A m b o s g ru p o s n o s o f re c ie ro n u n a m p lio r e p e r to r io típ ic o d e lo s d u lz a in e ro s g u ip u z c o a n o s d e a n ta ñ o . T \i r l a c h (W a n d a ). D o n a i T h o m p s o n , A la n G riffín y J u a n jo O tx o to re n a . E l g ru p o T u ria c h o f re c ió c a n c io n e s y m ú s ic a p o p u la r, m e z c la d o c o n c o m p o s ic io n e s m á s m o d e rn a s m u s ic a liz a d a s a l e s tilo tra d ic io n a l. E n su c o n c ie rto h ic ie ro n u n h u e c o p a ra c a n c io n e s p o p u la re s d e E s c o c ia e In g la te rra .

2004. C O N C IE R T O D E O T O Ñ O . 9 d e O c tu b re d el 2004 T x a n b e z p e l T a ld e a . E s te g ru p o se d e n o m in a “T x a n b e z p e l” , té rm in o c o m p u e s to d e d o s p a la b ra s . El in s tru m e n to m u s ic a l q u e to c a n e s la tx a n b e la , fa b ric a d a c o n m a d e ra d e b o j, a la q u e a ñ a d e n e l n o m b re su lu g a r d e re u n ió n , E z p e le ta . P a c o D ie z . M ú s ic a tra d ic io n a l d e C a s tilla -L e ó n . E s te fa m o s o c a n ta n te v a llis o le ta n o o f re c ió m u c h a s y v a ria d a s c a n c io n e s d e su tie r ra n atal.

2 0 0 4 . C O N C I E R T O D E I N V I E R N O . 18 d e D ic ie m b r e d e l 2 0 0 4 P a k o E s k u d e r o y A s e n ts io B a r r e n e t x e a (O ia rtz u n - H e m a n i). C o n e l a c o r d e o n is ta d e O ia rtz u n y el b a te ría d e H e m a n i d is f r u ta m o s d e u n a g ra ta v e la d a q u e n o s p e r m itió c o n o c e r m e jo r u n a m p lio re p e rto rio d e la m ú s ic a p o p u la r d e m e d ia d o s d e l s ig lo 20.

X e r e m i e r . d e S o n R o c a (M a llo rc a , B a le a re s ). T o m e u C a m p s : X e r e m ie s i fla b io l. P e re J o a n M a rto F la b io l i ta m b o rin o , F la b io ls , X e re m ie s , f la u ta d e c a n y a , ta m b o rin o s i p e r c u c io n e s . U n a o c a s io n u ní p ara c o n o c e r la m ú s ic a p o p u la r b a le a r e n s u m á x im o e sp le n d o r.

2005. C O N C IE R T O D E P R IM A V E R A . 2 3 d e A b ril d e l 2005 E n riq u e A n a y V a le n tín .

Joteros de Falces (R ib e ra

d e N a v a rra ).

E sto s jo te r o s c o n o c ie ro n d e c e r c a a su s a n te p a s a d o s jo te r o s y “ ™ " h a n d o e " t o ® lle g a ro n a a p r e n d e r su r e p e r to r io y e s tilo . D e e s a m a n e r a y to m a n d o el f ra n a l a n t a r d e b a r e n b a r, d e p la z a e n p la z a y d e c a lle e n c a lle c o n a p e n a s 17 o 18 a n o s ^ E n =1 ^ . e r t o tu v im o s la o p o r tu n id a d d e e s c u c h a r ta n to la s jo ta s d e a q u e l tie m p o c o m o o tra s m a s re c ie n te s p le n o p u fttón, so lo s y e n p a r e ja , a c o m p a ñ a d o s p o r e l s o n id o d e u n a g u ita rra .

Juan Alfonso Fernández Garda y Eva Tejedor Mier (A s tu ria s ).

L a z a n fo n a : so n e s , c a n ta r e s y b a ,-

les d e lo s c ie g o s .

D e sd e q u e a p a rtir d e lo s a ñ o s 4 0 lo s c ie g o s in te rc a m b ia ro n su s v ie ja s m ú sica y a n o se e s c u c h a e n la c a lle , p e ro e n e s te c o n c ie rto tu v im o s la o c a s io n d e re m e m o ra rla e n d irecto .

2005. C O N C IE R T O D E V E R A N O . 2

de Julio del 2 0 0 5

J u a n A rrió la y J u a n jo O tx a n d o re n a ; “ V io lin iz a n d o ’' la m ú s ic a p o p u la r vasca.

Juan Arrióla: V .o lín , Jnanjo Otxandorena: B o u z o u k ia . «= > P ri™ ™ » s .g to n u e s tra m ú s ic a , e n lo s d o c u m e n to s d e l a é p o c a se p u e d e c o n s ta ta r c o n c la r id a d q u e tru m e n to m u y u tiliz a d o e n n u e s tr a m ú s ic a p o p u la r. H o y e n d ía y a Jó v e n e s q u e h a n o p ta d o p o r in te r p r e ta r la m ú s ic a p o p u la r y u n o d e e llo s e s J u a n A

v io lin is ta s ^

V io lin ista d e M e n d a ro e s p o s e e d o r d e u n a g r a n f o r m a c ió n a c a d é m ic a y 'a s d e M ú s ic a d e D e b a y M u tr ik u . P o r o tr a p a r te , s ie m p r e h a s jd o ° El h a s id o e l v i o lin is ta d e l g r u p o A lb o k a e s to s ú ltim o s a n o s y h a g r a b a d o d o s d o g ru p o - “ B i b e s o lu r ” ( 1 9 9 8 ) y “ L o r io s ” ( 2 0 0 1 ). P o r ta n to , s e tr a ta d e u n b u e n ‘^ jn o c e d o r d e n u e s tra m ú s ic a p o p u la r y e s d ig n a d e m e n c ió n s u f o r m a d e in te r p r e ta r n u e s tra s v ia ja s m e lo d ía s 'o q u e su til e s p e c ia l y r ic o q u e a p o r ta . J u a n A r r ió la n o s o f r e c .o u n r e p e r to r io r e p le to d e s o n e s p o p u la re s v a s c a s.

Galandum Galundaina ( P o rtu g a l).

M ú s ic a p o p u la r d e T é rra s d e M ir a n d a

G a la n d u m G a lu n d a in a g ru p o d e M ú s .c a T ra d ic io n a l d e M ir a n d a y " o m b re , f u n d a d o e l a ñ o 1 9 9 6 . g ru p o q u e n a c ió c o n la p re te n s ió n d e e la b o ra r u n tr a b a jo d e r e c o p ila c ió n d e l p a tr im o n io m u s ic a l, d a n z a s y le n g u a p o rtu g u e sa s .

E l o m n o a s o c ia v r e la c io n a l a g e n e ra c ió n a n te rio r d e m ú s ic o s c o n la s n u e v a s g e n e ra c io n e s y d e e s ta m an era, a s e g u ra la c o n tin u id a d d e u n a tra d ic ió n m u s ic a l q u e d u ra n te a ñ o s h a e s ta d o e n g ra v e n e s g o d e s a p a re c e r p a ra sie m p re . 2005.

CONCIERTO DE OTOÑO. 2 2 de Octubre del 2 0 0 5 Ansa Ahizpak (C a n ta n te s d e A ra ñ o )

A ra n tx a A in h o a y M a id e r.

L a s tre s h e rm a n a s n a c id a s e n A ra ñ o (N a v a rra ), d e s d e m u y p e q u e ñ a s h a n in v estig ar e n todo los vericuetos d e la c a n c ió n p o p u la r v a s c a .S ie n d o h e rm a n a s ,le s g u a ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ í o m u y jó v e n e s d ie ro n su s p rim e ro s p a s o s e n el c a m p e o n a to d e c a n to d e ‘ í i o á n im o y f u e rz a p a ra se g u ir c o m p a g in a n d o e s tilo s tra d ic io n a le s y p o r el p ia n o y la g u ita rra , l a b a s e d e su a c tu a c ió n s e ra el c a n c io n e ro v a sc o , e n to d a su d im e n sió n . lO u é a e r a d a b le e s c a n ta r ' E n tr e a m ig o s , e n la s c e le b ra c io n e s , e n f i e s t a s ... c u a lq u ie r a q u e s e a e l m o ti

vo d e la re u n ió n . M á s d e u n a v e z h e m o s e s c u c h a d o , n o s in o rg u llo , q u e se r v a s c o y c a n to r e s lo m ism o , e ste c o n c ie rto q u e a h o r a c o m e n ta m o s se h ic ie ro n re a lid a d a m b a s c o n d ic io n e s .

Gaiteros de Morelia (C a s te lló n ). E l a n o 2 0 0 2 lo s g a ite ro s d e M o re lla se a g ru p a ro n a m o d o d e a s o c ia c ió n c u ltu ra l, p a ra tra s lle g a r a un

cus ? r v 3 n M ro ,

I HM

' a “ **

5“ ° ^

zá?n ?J f a S r

S a n A n to n io , R o g a .iv a s d e V alliv an a, F ie s la d el C o r-

- T a m b ié n a c u d e n a la s fie s ta s d e

P“" ' “ ' "

‘‘<= p ro c e s ió n , a c o m p a ñ a d a d e d u l-

E n la a c tu a lid a d s o n 3 0 la s p e rs o n a s q u e f o rm a n e l g m p o , a u n q u e a O ia rtz u n a c u d ie r o n s o la m e n te d ie z .

2005. CONCIERTO DE INVIERNO. 2 de Febrero del 2005 Joxan Goikoetxea. E l a c o rd e ó n e n la m ú s ic a p o p u la r v asca. R e c o rrid o p o r el r e p e r to r io q u e d is tin to s m ú s ic o s v a s c o s h a n c r e a d o , a d e c u a d o e in te rp re ta d o p a ra la in te rp re ta c ió n c o n a c o rd e ó n . R itm o s y m e lo d ía s d e la m ú s ic a p o p u la r v a s c a . p a ra la

Duo Paris-Lazarevitch.

D o m in iq u e P a ris y F ra n ç o is L a z a re v itc h : m ú s ic a b a rro c a y c a b re tte .

D u ra n te lo s sig lo s X V II y X V III e n F ra n c ia la f la u ta tu v o u n in u s ita d o im p u ls o d e la m a n o d e lo s c o m p o s ito re s , m ú s ic o s y a u to re s a la v e z , su p re te n s ió n e r a la d e c o n v e rtir el in s tru m e n to m u sic a l “ m u s e tte ” e n in s tru m e n to c u lto , s itu á n d o lo a l m is m o n iv e l q u e la fla u ta o el v io lín . E n e l s ig lo X I X , sin e m b a rg o , s u rg e la “c a b r e tte ” e n tre lo s A u v e rn ia d e P arís. E ste in s tru m e n to m u s i c a l a p e s a r d e te n e r la m is m a e s tru c tu r a físic a q u e la c o rn a m u s a (fu e lle , sa c o y c a ja ) e s to ta lm e n te d ife

rente, tanto en la m anera d e to carlo co m o en la sonoridad que ofrece. El c o n c iirto fu v o d S p a T e f ' ■ noT nna

">úsica de danza,

p o r u n a p a rte y el p r o fu n d o c o n o c im ie n to q u e tie n e F ra n ç o is e p a ra to c a r a la a n tig u a u s a n z a p o r o tra , s o n lo s e le m e n to s q u e p e rm ite n r e d e s c u b rir e s te r e p e r to r io e n to d o su e n c a n to .

d^oTw ™ C

El inusual sonido que em ana del fuerte ritm o de los pica-

d o s y lo s c a m b io s d e lo s s o n id o s , c ie r ta m e n te n o s re s u ltó m u y so rp re n d e n te .

200 6 . C O N C IE R T O D E P R IM A V E R A . 8 d e A b ril d e l 2006

Jon Bergaretxe (C a n ta n te

- O ia rtz u n ). C a n c io n e s tr a d ic io n a le s d e O ia rtz u n .

E n tró e n el m u n d o d e la c a n c ió n e l a ñ o 1983 y d e s p u é s d e h a b e r sid o s o lis ta y g u ita r ris ta d e d o s o tres g ru p o s , se in te g ro e n el g r u p o d e m ú s ic a d e fo lk v a s c o A z a la . E n e s te g ru p o a c tu ó d e can tan te y g u i t a i ï s 987Ì V H f f C o n d ic h o g r u p o g r a b ó e l di.sco “Z a ld ik o M a ld ik o ” (E lk a r, E L K 150 y d u ra n te e s o s a n o s o f re c ie ro n in n u m e ra b le s c o n c ie r to s e n to d a E u sk a l H e r ria y fu e ra d e n u e s tro te rrito rio (M a d rid , G u a d a la ja ra , A le m a n ia , P a ris...). ^ n u e s tro

198p

E l a ñ o 1 9 8 9 d e c id ió c a n ta r c o m o s o lis ta y a q u e l m is m o a ñ o g a n ó E l C a m p e o n a to d e C a n to d e E u sk a l H e m a , c o n su v o z y g u ita r ra e n la m o d a lid a d d e s o lis ta . L a fin al se d is p u tó e n la lo c a lid a d d e T ru ri (Z u b e h S .a V e T a .? :re “

E^^^^^^^^

Dulzaineros del Bajo Aragón (B a ru c a s

'E < x a h u „ Iru rire n d A g ü e rro ).

E ste c o n c ie rto se c e n tr ó e n el d isc o B A R U C A S D 'A G Ü E R R O . S u s c o m p o n e n te s p rin c ip a le s , m ú s ic o s n o v e le s , in s tru m e n to s m u sic a le s a n tig u o s y m o d e rn o s o ercu r T y a b ie r ta c o n e n ra iz a d a s m ú s ic a s , n u e v a s a r m o n ía s y m a d u re z b ie n d e m o s tra d a . C o n to d o e llo in te rp re ta ra n la p o lc a , p a s o d o b le s , v als, “p e r ic o n e s ” , m a rc h a s, “ m a y o s ” ro m a n c e s c o n c ie r to s d e S e m a n a S a n t a ... v a h e n d o s e d e c a n c io n e s e in s tru m e n to s m u s ic a le s tra d ic io n a le s.

2 0 0 6 . C O N C I E R T O D E V E R A N O . 1 d e J u l i o d e l 2 .0 0 6 A in tz in a t a l d e a ( E u s k a l H e rria ) C uatro a m ig o s m ú s ic o s s e c ita n p a r a f ilo s o fa r, c o n ta r c h is te s y to c a r la m ú s ic a q u e a m a n , ro b a n d o un p oco d e tie m p o a o tro s p ro y e c to s m u s ic a le s q u e tie n e n e n tre m a n o s . V ie n d o q u e la u m c a h o r a e n la q u e p u ed en r e u n irs e lo s c u a tro a la v e z s o n la s n u e v e d e la m a ñ a n a , c o m p a r tirá n d e s a y u n o ju n to s u n a v e z p o r ¡remana, al c o m ie n z o e n c a s a d e u n a m ig o , lu e g o e n la d e o tr o y a s í su c e s iv a m e n te . C a d a u n o , a d e m a s d e •a a p o rta c ió n filo s ó fic a y u n in s tr u m e n to m u s ic a l, lle v a rá b o llo s , c ro is s a n te s , p a s te le s y p a n e s e x o ü c o s a •a m esa y e s a s í c o m o p o c o a p o c o e m p ie z a n a e n g o rd a r. A s í e s c o m o se p r e s e n tó e l g ru p o A in tz m a . G a i t e r o s d e L a R i o j a . F e rn a n d o J a ló n ( g a ita y g a ita d e b o la ) y J a v ie r S o ld e v illa (ta m b o r). E ste p a r d e m ú s ic o s y a lle v a u n o s c u a n to s a ñ o s a c o m p a ñ a n d o lo s b a ile s tr a d ic io n a le s q u e to d a v ía p e r viven e n la s c e le b ra c io n e s d e L a R io ja . L a s c ita s a n u a le s y e l c o n ta c to d ire c to c o n la g e n te le s h a n p e r m i tido a m p lia r s u re p e r to r io , y h a n c o n tr ib u id o ta m b ié n a la re c u p e ra c ió n d e r e p e r to r io e n a lg u n a s c o m a rc a s . S irv a d e e je m p lo el tr a b a jo d e re c o p ila c ió n d e m e lo d ía s , d e e n tre lo s m ú s ic o s y b a ila r in e s m a s m a y o re s, q ue e s ta b a n a rrin c o n a d a s d e s d e la g u e r ra c iv il e n C a m e ro V ie jo d e l A lto L e z a . E n e s te c o n c ie r to o f re c ie ro n m ú s ic a d e la s d a n z a s ritu a le s d e la R io ja . E n la e x te n s a a m p h a p a n o r á m i c a q u e o fre c ie ro n , a d e m á s d e la s v ie ja s m e lo d ía s d e C a m e ro V ie jo y o tro s d e la A lta R io ja , tu v im o s l a o p o r tu n id ad d e e s c u c h a r la m ú s ic a q u e e n A lto N a je r illa q u e d ó o lv id a d a a c o m ie n z o s d el sig lo X X : la m ú s ic a d e la b o ta o g a ita d e b o ta .

2006. C O N C IE R T O D E O T O Ñ O . 28 d e O c tu b re d e 2006 B a n d a M u n i c ip a l d e T x is t u l a r i s d e P a m p l o n a . A p e s a r d e q u e el C o n s is to rio d e P a m p lo n a f u n d ó L a B a n d a M u n ic ip a l d e T x is tu la ris d e P a m p lo a el a ñ o 1942. p a ra e n to n c e s y a e x is tía u n a g ra n tra d ic ió n q u e v e n ía d e m u y a n ta ñ o . E n e l A rc h iv o M ^unicipal p u e d e v erse m u c h o s d o c u m e n to s q u e d e m u e s tra n q u e a p a r iir d e l sig lo X V II la s fie sta s d e S a n F e rm ín se a le g rab an c o n m ú s ic a d e f la u ta y ta m b o ril. L a b a n d a M u n ic ip a l d e T x is tu la ris d e h o y e n d ía m a n tie n e la e s tru c tu ra d e a n ta ñ o , e s to es: d o s tx is tu s , silb ó te y a ta b a l. D e s d e el a ñ o 1974, el g ru p o lo c o m p o n e n c in c o p e rs o nas. L o s tx istu la ris m u n ic ip a le s a y u d a n a m a n te n e r v iv a la p e r s o n a lid a d p a m p ló n ic a y e s tá n m u y p re se n te s en la v id a c o tid ia n a d e la c iu d a d ; c a d a a ñ o o fre c e n c e rc a d e 8 0 c o n c ie rto s e n la p ro g ra m a c ió n h a b itu a l. (F o to N “ 1, p ag . 166: B an d a M u n icip ial de T x istu la ris d e P a m p lo n a e n e l c o n cierto d e H M d e O toño.)

2 1 b o t o n e s (a c o rd e ó n d ia tó n ic o - B é lg ic a /C a ta lu ñ a )

M arinette B o n n e rt, b e lg a y P e re R o m a n í, c a ta lá n , a d e m á s d e c o n o c e r s e e n V ie n a d ie r o n v id a a u n a p a re ja m u sic a l. E ra u n lu g a r a p ro p ia d o p a r a e llo , y a q u e a llí s e in v e n tó el a c o rd e o n d ia tó n ic o e l a n o 8 29. E l p e q u e ñ o in s tr u m e n to m u s ic a l d e b o to n e s tu v o u n o s h e re d e ro s m u y d iv e rso s : te c la d o c ro m a tic o , c o n c e r tin o s, b a n d o n e ó n ... S e p ro p a g ó c o n r a p id e z y d e e s a m a n e ra , h o y e n d ía , p o d e m o s e n c o n tr a r tr a d ic io n e s d e e s te in s tr u m e n to e n P o rtu g a l, F ra n c ia , Ita lia , E u s k a l H e rria , I n g la te rra , A u s tn a , B é lg ic a C a ta lu ñ a , .. en los 21 b o to n e s d e e s ta p a r e ja se u n e n d o s tr a d ic io n e s m e d ia n te d o s in s tru m e n to s m u s ic a le s m u y p a r e cid o s q u e h a n “c r e c id o " e n a m b ie n te s m u y d is tin to s . S e m u e v e n c ó m o d a m e n te e n re p e r to r io s d e C a ta lu ñ a (m a rx e s. jotes, x o tis , rtim b e s ) y e n lo s d e B é lg ic a ( a n g la is e . sc h o ttis c h e , c h a p e lo is e ), e n tr e la z a n d o o tra s cu ltu ra s m u s ic a le s q u e se h a n c rtiz a d o e n su c a m in o (F ra n c ia , Ita lia , E u sk a l H e rria ), sin o lv id a m o s d e las c re a c io n e s p r o p ia s d e la p a re ja , s ie m p re e n la f o rm a tra d ic io n a l. 21 b o to n e s , 21 b o to i, 21 b o to n s , 21 b o u to n s o 21 K n ö p fe s o n lo s n o m b re s d e l g ru p o , se g ú n el lu g a r e le g id o p a r a o f re c e r e l c o n c ie rto .

2 0 0 6 . C O N C I E R T O D E I N V I E R N O . 13 d e E n e r o d e l 2 0 0 7 J u l e n B e g o ñ a , J o s u L a n d e t a y A s ie r A r r o y u e l o (a lb o k a , p a n d e r o y c a n to ). E s te trío e n s u in te rv e n c ió n n o s o f re c ió u n r e p e r to r io c o m p u e s to d e te m a s v ie jo s y a c tu a le s d e lo s a lb o k aris. E n e l c o n c ie r to in te r p re ta r o n la s s ig u ie n te s c a n c io n e s ; P u n te p io a , la j o ta y la p o n ^ s a l d a d e L e o n la Versión “ tx ik its u te rik ” d e la c a n c ió n d e M a u riz ia , e l p a s a c a lle s “ T a rz á n ” , “A m a z u r e a k n e u n , d o s jo ta s de Ju le n , “ M a rtx a b a te n le h e n n o ta k ” d e M ik e l L a b o a c o n lo s a rre g lo s d e Ib ó n K o te ro n , u n p a r d e f a n d a n g o s d e J.M B e itra n y “ D r in g ilin d a n g o ” .

S u o n i d e lla te r r a . A le s s a n d ro M a z z io ti: z a m p o g n a , su rd u lin a . G ia n lu c a Z a m m a re lli; c ia ra m e lla , c h ita r ra b a tte n te y voz. Z a m p o g n a ita lia n a , e n tre lo s a g ra d o y lo p ro fa n o . F ie s ta , ritm o , c a n to y m ù s ic a tra d ic io n a l d e d e te rm m a d a s r e g io n e s fo rm a ro n p a rte d e l r e p e r to r io d e e s te c o n c ie rto . E s c u c h a m o s el s o n id o a n tig u o d e la z a m p o g n a , p rin c ip a l in s tr u m e n to e n tre lo s m s tru m e n to s m u s ic a le s d e l m u n d o p a s to ril-ru ra l, a c o m p a ñ a d o de ta ra n te la s , sa lta re la s y c a n c io n e s re lig io s a s .

2 0 0 7 . C O N C I E R T O D E P R I M A V E R A . 12 d e M a y o d e l 2 0 0 7 I n a z k i T a ld e a . D a n z a s p o p u la re s v a sc a s. E l m o to r d e e s te g r u p o lo s c o n s titu y e m ú s ic o s la b o rta n o s a lo s q u e m á s ta rd e se le s h a n u n id o d o s m ú s i c o s n a v a rro s. A lo iargo d e l a n o p a rtic ip a n e n c o n c ie r to s d e d iv e rs a ín d o le ; d e s file s d e c a rn a v a le s c a b a lf tu re n a S u Í

^ ta m b ié n o fre c e n m ú s ic a b a ila b le e n b o d a s , c o m id a s m u s ic a le s ... e n Z u b ie ta ,

E s to s s o n lo s m ú s ic o s q u e c o m p o n e n e l g ru p o : K ristia n B o rd a (a c o rd e ó n ), J o s é A n g e l E liz a ld e ( a c o r d e ó n ), M in tx o G o ik o e tx e a ( T x iru la -tro m p e ta ), B a ttite G a ra t ( tro m p e ta ), S e b a s tia n O th a b u ru (v io lín ) y P a s c a l !> aintestebe (p e rc u sió n ). E l p r o g ra m a d e e s te c o n c ie rto fu e u n c o m p e n d io d e lo q u e to c a n a lo la rg o d e l a ñ o ( m a rc h a s fa n d a n g o , a rin -a rin , c a n c io n e s tra d ic io n a le s , c o n tr a d a n z a s ...) . D a n i G a r c í a d e l a C u e s t a . C o n c ie rto d e la b a n d u rria a stu ria n a . D a n i G ^ c í a d e la C u e s ta a d e m á s d e to c a r la b a n d u rria , to c a el v io lín tra d ic io n a l, la g a ita , el a rp a la g u ita r ra , la fla u ta e in s tm m e n to s d e p e rc u s ió n . E s ta m b ié n u n b u e n c o n o c e d o r d e la d a n z a tra d ic io n a l e im p a r te c o n fe re n c ia s s o b re e s te te m a . H a p u b lic a d o a lg u n o s tra b a jo s s o b re la m ú s ic a p o p u la r, d a n z a y e tn o g ra fía , d e e n tre e llo s u n m é to d o p a r a a p r e n d e r a to c a r la b a n d u rria . E n e s te c o n c ie rto n o s o f re c ió c a n c io n e s , ro m a n c e s , c o p la s , d a n z a s , jo t a s y “ a s tu ria n a d a s ” . 2 0 0 7 . C O N C I E R T O D E V E R A N O . 21 d e J u l i o d e l 2 0 0 7 J . M . B e i t r a n L u is y J . M . A s ti a s a r a n . M e lo d ía s d e b a ile s d e ro m e ría . L o s h e rm a n o s A s tia z a ra n y J u a n M a ri B e itra n c o n f o rm a n d o el g r u p o d e trik itix a y d u lz a in a , q u e e n su si l p re s e n ta c ió n p ú b lic a e n lo s c a rn a v a le s d e T o lo s a el a n o 1984. P o s te rio rm e n te , y h a s ta a c tu a lid a d , h a n re c o rrid o ju n to s u n la rg o c a m in o . F o r m a t i a F l u e r a s . M ú s ic a d e la z o n a d e B a s a ra b ia d e M o ld a v ia . T ro m p e ta : G h e n a d ii B o ld is o r, V io lín : P av el T ig a n a s , A c o rd e ó n : D a n ie l O la ra su . L o s m ie m b ro s d e e s te g ru p o s o n e m ig r a n te s m o ld a v o s y se c o n o c ie ro n e n L o g ro ñ o , lu g a r d e re s id e n c ia d e to d o s e llo s . N o s o fre c ie ro n b o n ito s ritm o s y m e lo d ía s d e B a sa ra b ia ; S irb a , H o ra , B a tu ta , P o lc a D o i n a , H o s tro p a t, G e a m p a ra le , G o p a k . B a n a ta n e ... ’ (F o to N I, p ag . 168; C arte l d e l c o n cierto d e v e ra n o o rg a n iz a d o p o r H M el a ñ o 2.007,)

2007. C O N C IE R T O D E O T O Ñ O . 6 d e O c tu b re d e l 2007 G a i t e r o s d e I r u ñ a . P re s e n ta c ió n g e n e r a l d e la G a ita N a v a rra E s te g r u p o h a tra b a ja d o y p ro fu n d iz a d o la g a ita n a v a rra e n d iv e rso s c a m p o s : e in v e s tig a c ió n a c e r c a d el in s tr u m e n to y la m u s ,c a , re c o g id a d e in fo rm a c ió n . A c tu a c io n e s d e to d o tip o c o m o g a ite ro s , e n s e ñ a n z a de la g a ita , fa b ric a n d o g a ita s , c o m p o n ie n d o m u s ic a ... A n t o n i M a r i y J o s e p M a r í a C a r d o n a . M ú s ic a p o p u la r d e Ib iz a . d i e r ^ n e f ^ ™ m a g iste rio . J u n to s e m p r e n d ie r o n el c a m in o e l a n o 1987 e n el g r u p o d e n o m in a d o “ C o lla d e S a B o d e g a ” , u n o c o m o b a ila rín y el o tro c o m o m u sic o . S o n lo s a u to re s d e l lib ro “ S o n a d e s d ’E iv is s a i F o rm e n te ra a T e s c o la ” . E n e s te c o n c ie r to e n e l q u e to c a ro n la f la u ta d e tre s a g u je ro s , c a s ta n y o le s y x e re m ia , n o s o f re c ie ro n el sig u ie n te re p e rto rio ;

- S o n a d e s d e B a ile : S a c u rta , S a lla rg a , S e s n o u R o d a d e s. - S o n a d e s d e A u to r: S a C a le ra , S o n a d e s d e n M ic o la u , E s tre n q u e t d e n ’E sq u e rre r, S a n in e ta ,... - S o n a d e s d e m isa : A l c e l, s ’a l? a a D e u , O h M a ría q u e g u a p a e s tá s, e s P a s d e M a ría ,... - S o n a d e s d e x e re m ia .

2 0 0 7 . C O N C I E R T O D E I N V I E R N O . 2 9 d e D ic i e m b r e d e l 2 0 0 7 L a n d a a i t a - s e m e a k . A rm ó n ic a d e A lb iztu r. E n la a c tu a lid a d e s te tr ío a fin c a d o e n A n o e ta r e c o r re p u e b lo s d e n u e s tra g e o g ra fía ^ c ^ n d o e s te m stru n^ento. E l a ñ o 1991 g ra b a ro n u n d isc o , s o b r e to d o c o n c a n c io n e s c o m p u e s ta s p o r e l p a d r e , M a rk o x . b n el re p e rto rio d e e s te tr ío s e im p o n e la m ú s ic a d e la trik itix a : trik ifix a , p o r ru s a ld a , fa n d a n g o , a n n - a n n . .. J e a n M a r c L e m p e g n a t y J a q u e i s R o th . C a n c io n e s y m ú s ic a p o p u la r d e B ia m o . B ia m o , e s u n a r e g ió n h is tó r ic a q u e se e n c u e n tr a e n e l e n to m o d e P a u , lin d a n d o c o n E u s k a l H e m a , L a n y A ra g ó n . E s ta s s o n la s b a s e s d e s u m ú s ic a p o p u la r: E l g m p o f o rm a d o p o r V io lín , la f la u ta d e tre s a g u je r o s y el ta m b o r d e c u e rd a s . E l r e p e r to r io d e lo s b a i les e n el q u e s o b re s a le n lo s sa u ts (s a lto s ) y b ra n le s. El c a n c io n e r o p o p u la r q u e e s tá m u y d e s a rr o lla d o e in c lu y e m u c h a s p o lifo n ía s p o p u la re s ( tie n e u n a s •^ ‘1 c a n c io n e s , a lg u n a s d e l s ig lo X V I). 2 0 0 8 . C O N C I E R T O D E P R I M A V E R A . 19 d e a b r i l d e l 2 0 0 8 . A r k a i t z M i n e r . E l v io lín e n l a d a n z a p o p u la r v asca. E l d e E rr e n te r ia e s u n v io lin is ta s e n s ib le y c o n m u c h o a rte. A s p e c to q u e tu v im o s la o p o r tu n id a d d e p o d e r c o m p r o b a r e n la s I J o m a d a s d e M ú s ic a P o p u la r y ta m b ié n e n u n C o n c ie rto d e V e ra n o d e H en-| MusiSi b ie n e n a n te r io re s a c tu a c io n e s p a rtic ip ó c o m o g m p o , e s ta v e z lo e s c u c h a m o s c o m o s o h s ta , in te r p re t a d o m e lo d ía s d e la s d a n z a s p o p u la re s v a sc a s. J o s e p A . A p a r i c i o " A p a ” y T r i n i C a r b a l l o c a n ta n te s , J o s e m i S á n c h e z “ v e rs a d o r” y lo s in s tm m e n fistas P a u P u ig P e p J u s te y R a fa S o lv e s fo rm a n u n se x te to q u e tu v im o s o c a s ió n d e p r e s e n c ia r e n d ire c to . su c o n c ie rto n o s m o s tra ro n lo q u e e s el “ C a n t d ' E s til” , d ife re n te s m e lo d ía s d e s u c o m a r c a n a ta l v a le n c ia n a y v e rs a d o re s q u e im p ro v is a n c a s i c o m o n u e s tro s b e rts o la ris .

««-03. Jornadas de música popular, oferta de H M Txokoa consolidada durante 6 ediciones E l p r o y e c to d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a te n ía m u y c la ro q u e e n tr e s u s o b je tiv o s y fu n c io n e s e s ta b a el <^e im p u ls a r y o r g a n iz a r to d o tip o d e a c tiv id a d e s p a r a p re s e n ta r, d e b a tir y d a r a c o n o c e r a m p lia m e n te to d o *0 re la c io n a d o c o n la m ú s ic a p o p u la r. C o n fe c h a 2 d e M a rz o d e 2 0 0 2 se in a u g u ró y p u s o e n m a r c h a H e m M u sik a re n T x o k o a D e s d e e l p r im e r m o m e n to n o s p la n te a m o s o r g a n iz a r a c c io n e s o n e n ta d a s a la c o n s e c u c ió n d e e s o s o b je tiv o s. E s ta s a c tiv id a d e s se in ic ia ro n c o n la o rg a n iz a c ió n d e c o n c ie r to s d e m ú s ic a p o p u la r y p o s te rio rm e n te p r o p u s im o s o tr o tip o d e a c tu a c io n e s e n tre la s q u e c a b e d e s ta c a r la s J O R N A D A i. S O B R E M Ú S I C A P O P U L A R . P re te n d ía m o s o r g a n iz a r e s ta s j o m a d a s p a ra p r e s e n ta r y d a r a c o n o c e r los a s p e c to s c o n o c id o s y ta m b ié n d e s c o n o c id o s d e la m ú s ic a p o p u la r, p a r a a s í p r o p ic ia r y p ro m o v e r u n fo ro d e b a te e n to m o a u n a m ú s ic a p o p u la r v iv a y e n c a m in a d a a d o ta rle d e u n n u e v o u n im p u ls o , y c o n e s e e sp íritu e s c o m o in ic ia m o s n u e s tra a n d a d u ra . N u e s tra p ro p ó sito e ra el d e o rg a n iz a r u n a jo m a d a a n u a l y p a ra c a d a e d ic ió n p la n te a r u n te m a m o n < y rá fico in te g ra n te d e la m ú s ic a p o p u lar. E n n u e s tra s J o m a d a s h e m o s p re se n ta d o a s p e c to s m u y d iv e rso s d e la n iú sic a p o p u lar. H a n sid o n u m e ro so s lo s p o n e n te s, c o n fe re n c ia n te s, te m a s y a m ig o s d e la m ú s ic a p o p u la r q u e han c o m p a rtid o c o n n o so tro s la s se is e d ic io n e s o rg a n iz a d a s h a s ta la fe c h a . E n e s ta s e d ic io n e s ju n to c o n m u si dos. d a n tz a ris e in v e s tig a d o re s v a sc o s, se h a n d a d o c ita m ú sic o s , d a n tz a ris e in v e stig a d o re s p ro c e d e n te s de o tras c u ltu ra s y p a íse s. A s í, a d e m á s d e p ro fu n d iz a r e n e s te te m a d e s d e n u e s tro p u n to d e v ista, p a ra n o so tro s ha sid o m u y e n riq u e c e d o r p o d e r c o n o c e r la s e x p e rie n c ia s y o p in io n e s d e la g e n te q u e n o s h a visitad o . P a rtie n d o d e lo s te m a s e le g id o s , h e m o s tr a ta d o d e o r g a n iz a r c a d a e d ic ió n e n c o la b o r a c ió n c o n a lg u n a so c ie d a d , o rg a n iz a c ió n o a s o c ia c ió n q u e tra b a ja e n e s e c a m p o c o n c re to . P o r e je m p lo , e n N o v ie m b re d el

2 0 0 2 p a ra la s I. J o m a d a s se o p tó p o r el te m a d e l b e rts o la ris m o , Io c e le b ra m o s c o n la in te n c ió n d e in v e s ti g a r y p r o fu n d iz a r la m ù s ic a p o p u la r e n el m u n d o d e l “b e r ts o la r is m o ” y e n e s te c a s o lo s o rg a n iz a d o re s fu e ro n H e m M u s ik a T x o k o a ju n t o a la E s c u e la d e B e rts o la ris d e O ia rtz u n y la A s o c ia c ió n d e B e rts o la ris d e b u s k a l H e r ria B e rts o la le ” . D e s d e e n to n c e s a ñ o tra s a n o , sin f a lla r u n o s ó lo , h e m o s s e g u id o p r e s e n ta n d o y p r o fu n d iz a n d o so b re d is tin to s te m a s:

I . J o m a d a s d e H e r r i M u s i k a / M ú s i c a p o p u l a r - b e r t s o l a r i s n i o . O ia rtz u n , 3 0 - 1 1-2 0 0 2 , 0 1 -1 2 O r p n i z a d o p o r H e rri M u s ik a re n T x o k o a . e n c o la b o ra c ió n c o n B e rts o z a le E lk a rte a y la E s c u e la d e B e rts o la ris d e O ia rtz u n , c e le b r a m o s la s P rim e ra s J o m a d a s b a jo e l le m a d e “ H e rri M u s ik a - B e r ts o la r itz a ” H e a q u í ia p re s e n ta c ió n , p r o g ra m a y v a lo ra c ió n d e las Jo m a d a s .

Programa de las jornadas 3 0 d e N o v ie m b re , sá b a d o . - S E M IN A R IO M ú s ic a P o p u la r-B e rts o la ris m o e n A lb e rg u e A rritx u lo . J o a n ito D o rro n s o ro : B e rts o d o in u te g ia ; T e s tig o d e u n g ra n te s o ro m u sic a l. J u a n M a ri B e itra n : E l b e rts o la ris m o c o m o a g e n te c r e a d o r d e la m ú s ic a p o p u lar. A n d o n i E g a n a : E l “ b e rts o ” e n la m ú s ic a d e la m e d id a . - C o m id a d e lo s p a rtic ip a n te s e n el se m in a rio e n A rritx u lo A te rp e tx e a . - V isita a H e rri M u s ik a re n T x o k o a . - F E S T IV A L e n e l S a ló n d e A c to s d e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n . D is tin ta s fo rtn a s m u s ic a le s e n e l r e p e r to r io b e rtso la ri: D e Z u b e ro a , Je a n M ix e l B e d a x a g a r, d e G ip u z k o a , K . L iz a s o y J . M itx e le n a , d e B iz k a ia , J o n E n b e ita y p a r a f in a liz a r A . C a s tr o y X . T u b io “re g u e it a s d e G a lic ia : d e s a fío s , im p ro v is a c io n e s , r o m a n c e s d e lo s c ie g o s c o n z a n fo n a . - C e n a c o n b e rts o la ris e n la S o c ie d a d G iriz ia . 1 d e D ic ie m b re , d o m in g o . - S E M IN A R IO e n A rritx u lo A te rp e tx e a . M ú s ic a p o p u la r y c o p la s e n las ro m e ría s . Iñ a k i Irig o ie n : D a n z a s c a n ta d a s X a b ie r A m u riz a : L a s c a r a c te r ís tic a s d e la co p la . - C o m id a d e lo s p a r tic ip a n te s e n el S e m in a rio , e n A rritx u lo A te rp e tx e a . - R O M E R IA e n la P la z a d e O ia rtz u n : “ B e rts o s ” d e p r e s e n ta c ió n d e la E s c u e la d e B e rts o la ris d e O ia r t z u n G rtip o d s tx is tu la ris L a rta u n , P a n d e re te ra s d e T o rre la v e g a , T rik itila ris d e O ia rtz u n , D u lz a in e ro s d e H e m a n i, X . A m u riz a -J . T a p ia -X . L etu ria. L a p r im e ra v a lo ra c ió n q u e h a c e m o s s o b re e s ta s J o m a d a s e s to ta lm e n te p o sitiv a , ta n to p o r la c a n tid a d d e p e r s o n a s q u e h a n p a r tic ip a d o e n e lla s , c o m o p o r el niv el d e p ro fu n d iz a c ió n d e lo s te m a s y la b u e n a m a r c h a q u e h a te n id o su d e s a rro llo . ^ u u c u a u io i E n lo s d o s se m in a rio s p ro g ra m a d o s el n ú m e ro d e p a r tic ip a n te s h a sid o a lto y a s í m is m o h a sid o im p o rta n te la p a r tic ip a c ió n d e lo s p re s e n te s e n lo s d e b a te s s o b re lo s te m a s o b je to d e a n á lis is . E l n u m e r o s o p ú b lic o q u e a s is tió a l c o n c ie r to d el s á b a d o tu v o la o p o r tu n id a d d e d is f m ta r d e u n b u e n c o n c ie rto . Tal c o m o s e e s p e ra b a , lo s b e rts o la ris y lo s re g u e ifis ta s lle g a d o s d e s d e G a lic ia , n o s o fre c ie ro n u n a m p lio e in te re s a n te r e p e r to r io d e c o p la s y o tr a s m o d a lid a d e s d e ca n to . A c o n tin u a c ió n e l c o n c ie rto tu v o su c o n tin u id a d e n la c e n a c o n b e rts o la ris q u e s e c e le b r ó e n la S o c ie d a d G iriz ia . D u ra n te la s o b re m e s a , lo s c o m e n s a le s tu v ie r o n la o p o rtu n id a d d e d is f r u ta r d e v e rso s m ú sic a y b a ile a to p e. ’ E n la r o m e n a d e l d o m in g o n o n o s a c o m p a ñ ó e l b u e n tie m p o , p e r o a p e s a r d e e llo se a c e r c ó m u c h a e e n te y h u b o u n g ra n a m b ie n te e n lo s s o p o rta le s d e l A y u n ta m ie n to . S e p u d ie ro n e s c u c h a r c o p la s v a sc a s y c á n ta b ra s d e la s v o c e s d e lo s b e rts o la ris y la s p a n d e re te ra s d e T o n -elav eg a , a la trik itix a , el tx is tu , la d u lz a in a y el p a n d e ro y la g e n te d is f m tó d e lo lin d o e s c u c h a n d o y b a ila n d o to d o e s e a m p lio r e p e r to r io m u sic a l.

P a ra q u e lo s q u e n o p u d ie ro n a s is tir a la s j o m a d a s p u d ie r a n d is p o n e r in fo rm a c ió n v e ra z y p r e c is a s o b re lo h e c h o y d ic h o e n la s c o n f e r e n c ia s , c o m u n ic a c io n e s y d e b a te s , h e m o s p u b lic a d o u n lib ro d a n d o am p H a y v a ria d a in fo rm a c ió n s o b re la s m e n c io n a d a s jo r n a d a s c o n u n b a la n c e fin a l s o b re la s m is m a s . E s el c u a r to n ú m e ro d e la C o le c c ió n H M B ild u m a .

n . J o r n a d a s d e l a H e r r i M u s i k a : m ú s i c a y b a i l e p o p u l a r e s . O ia r tz u n , 2 9 y 3 0 -1 1 -2 0 0 3 L a s II. J o m a d a s d e M ú s ic a P o p u la r o rg a n iz a d a s p o r H e rri M u s ik a re n T x o k o a y la F e d e ra c ió n d e D a n zas V ascas, c o n s titu y ó u n a e x p e r ie n c ia e n la q u e s e a b rie ro n p u e rta s al d e b a te y a la re fle x ió n . T an to la F e d e ra c ió n d e D a n tz a ris c o m o H e rri M u s ik a re n T x o k o a q u e d a ro n m u y s a tis fe c h o s c o n los re su lta d o s o b te n id o s e n la s d is tin ta s a c tiv id a d e s o rg a n iz a d a s e n e s ta s jo m a d a s . O b s e rv a n d o el n ú m e ro d e p a rtic ip a n te s q u e r e u n ió e l s e m in a rio y la p o s te rio r m e s a r e d o n d a , q u e d ó c la ro el in te ré s y la p r e o c u p a c ió n ■íue e x is te s o b re lo s te m a s d e e s ta s jo m a d a s . E n e l s e m in a rio c e le b ra d o el s á b a d o p o r la m a ñ a n a , la s c o n f e r e n c ia s d e Iñ a k i Irig o ie n ( M e lo d ía s e in s tru m e n to s m u s ic a le s p a ra la d a n z a p o p u la r), J o s é I n a z io A n s o re n a ( E l m ú s ic o p a r a la d a n z a p o p u la r) y E li as M a rtín e z (E l m ú s ic o tra d ic io n a l y la s d a n z a s p r o c e s io n a le s e n la p r o v in c ia d e V a lla d o lid ) a v iv a ro n el in terés d el p ú b lic o a s is te n te y a c o n tin u a c ió n h u b o u n in te n s o d e b a te , b ie n a p e s a r d e q u e e l tie m p o lim i ta b a un ta n to la s d is tin ta s in te rv e n c io n e s . P o r la ta rd e se p r e s e n ta r o n d o s c o m u n ic a c io n e s : Galdutako

ioniza zaharren berreskuraketa: Larraungo ingurutxoa’’ (Recuperación de viejas danzas perdidas: el ingurutxo de Larraun) y "Dantza taldeetako musikari eta dantzarien arteko harremanen inguruko topi'^ e n katalogoa ” (Catálogo de tópicos en la relación entre músicos y danzadores en los grupos de danza), •^ue p o r c ie rto , ta m b ié n d ie r o n m u c h o q u e h a b lar. Tal c o m o s e m a n if e s ta b a e n la p re s e n ta c ió n d e la s jo r n a d a s , q u e d ó c la ro q u e el te m a e le g id o tie n e a c tu a lid a d y q u e lo s d a n tz a ris y m ú s ic o s , a d e m á s d e e s ta r in te re s a d o s , e s tá n p re o c u p a d o s p o r e s to s te m a s . D e s p u é s d e la c e le b ra c ió n d e la m e s a r e d o n d a se v is itó H e rri M u s ik a re n T x o k o a , p a ra a c o n tin u a c ió n d a r p a s o a l fe stiv a l q u e s e c e le b r ó e n el p o lid e p o rtiv o E lo rs o ro d e O ia rtz u n . A q u í p u d im o s d is f r u ta r d e h e r b o s o s m o d e lo s d e b a ile s d e la m a n o d e d a n tz a r is d e lu r r e ta (B iz k a ia ), G o iz a ld i D a n tz a T a ld e a (G ip u z k o a ), La C haram bita (V a lla d o lid -C a s tiü a ) y d a n tz a r is d e B a rk o x e (Z u b e ro a ), o f re c ié n d o n o s d a n z a s d e m u c h o d o lo rid o y c o n tra s te , c a d a g r u p o la s típ ic a s d e su r e g ió n y c o n su e s tilo p ro p io . P o r d e s g ra c ia , la a s is te n c ia d e p ú b lic o n o f u e la e s p e ra d a , p e r o a ú n y to d o hubo b u e n a m b ie n te y u n h a lo d e c a lo r e n v o lv ió a ios a siste n te s, c o m o e x p o n e n te c la r ific a d o r d e lo s te m a s tra ta d o s y d e b a tid o s e n la s s e s io n e s a n te rio re s . E je m p lo d e lo s u c e d id o e s q u e c u a n d o c in c o d a n tz a ris d e Z u b e ro a so lic ita ro n la a y u d a d e la g e n te p a r a c o m p le ta r la so g a d e “ b r a n le ” , e n u n a b r ir y c e r r a r d e o jo s e l e s c e n a r io s e lle n ó d e p ú b lic o . E n la j o m a d a d e l d o m in g o , J o s u L a rrin a g a , P a trik Q u e h e ille y lo s m ie m b ro s d e l g ru p o C h a ra m b ita n o s g u ia ro n p o r lo s ta lle r e s d e b a ile y se su p e ra ro n a m p lia m e n te lo s o b je tiv o s p r o p u e s to s , y h a s ta lo s q u e n o so m o s d a n tz a ris n o s o la m e n te c o n o c im o s e s a s tre s m a n e ra s d e b a ila r, sin o q u e ta m b ié n c o n o c im o s tre s rn an eras e s p e c ia le s d e e n s a y a r y e n s e ñ a r lo s b a ile s . P a r a te rm in a r, p o r la ta rd e se p u d o p o n e r e n p rá c tic a lo a p re n d id o e n la jo r n a d a m a ñ a n e ra . C o n la m ú s ic a d e lo s a lu m n o s d e la E s c u e la d e T rik itix a d e O ia rt2un, d el g m p o d e tx itu la ris L a rta u n y d e lo s a lb o k a ris d e V ito ria -G a s te iz , a d e m á s d e lo s c o rro s q u e se b a i laro n , se fo rm ó u n a la rg a h ile r a d e p a r e ja s q u e lle g a b a n d e p u n ta a p u n ta d e l fro n tó n y b a ila b a n la s jo ta s y ag u d o s q u e o fre c ía n lo s m ie m b ro s d e l g r u p o C h a ra m b ita d e V a lla d o lid . A c o n tin u a c ió n , ta m b ié n s e re u t^leron e n c o rro s a lr e d e d o r d e lo s tr ik itila r is v iz c a ín o s R o b e rto y K e p a y a lo s so n e s d e la c h a r a n g a A lk a rk id e d e P a sa ia , y a p e s a r d e q u e el tie m p o e r a b a s ta n te d e s a p a c ib le , n o s e d e jó d e b a ila r h a s ta q u e lo s G a i tero s d e Iru ñ e a to c a ro n la “ c o r rid a ” fin al d e l L a rr a in D a n tz a , p a r a a s í d a r p o r f in a liz a d a s e s ta s j o r n a d a s q u e n os h a n d a d o o c a s ió n p a ra d e b a tir y b a lia r a i m is m o tie m p o .

i n . J o m a d a s d e m ú s ic a p o p u l a r : la m ú s ic a p o p u l a r y l a d a n z a p o p u l a r e n la r e d e d u c a t iv a . O ia rtz u n . 2 7 y 2 8 - 1 1 -2 0 0 4 P a ra p r o fu n d iz a r el te m a “ L a m ú s ic a p o p u la r y la d a n z a p o p u la r e n la r e d e d u c a tiv a ” s e c e le b r a r o n en O ia rtz u n e l 2 7 y 2 8 d e N o v ie m b r e d e l 2 0 0 4 la s III. J o m a d a s d e M ú s ic a P o p u la r, e n e s ta o c a s ió n o rg a iiiz a d as c o n ia c o la b o r a c ió n d e la A s o c ia c ió n d e D a n tz a r is d e l P a ís V a sc o y la F e d e ra c ió n d e Ik a s to la s , b a jo el p a tro c in io d e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n y c o n la a y u d a d e la s S o c ie d a d e s G iriz ia , L a rta u n y A u z o k a lte . E sta s jo m a d a s tu v ie ro n la h a b itu a l e s tru c tu r a d e la s e d ic io n e s a n te rio re s : e l s á b a d o p o r la m a ñ a n a y p o r la

ta rd e s e tra b a ja ro n lo s a s p e c to s te ó ric o s e n el S e m in a r io r e a liz a d o e n la S o c ie d a d A u z o k a lte d e E rg o ie n y al a n o c h e c e r s e c e le b r ó u n fe stiv a l e s p e c ia l e n e l S a ló n d e A c to s d e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n p a ra ilu s tr a r g rá fic a m e n te lo s tra b a jo s d e s a rr o lla d o s d u ra n te to d a la jo m a d a . E l d o m in g o p o r la m a ñ a n a lo s h a b i tu a le s ta lle re s d e d a n z a e n el m is m o lu g ar, y p o r la ta rd e , e n u n a m b ie n te fe stiv o , s e c e le b r ó u n a ro m e ría e n la P la z a D o n e z te b e d e O ia rtz u n , d á n d o s e a s í p o r fin a liz a d a s e s ta s te rc e ra s jo m a d a s . A l p r e s e n ta r e l b a la n c e d e la s J o m a d a s n o s q u e d a m o s c o n u n a im p re s ió n p o s itiv a . E n e l S e m in a rio , ta n to p o r la m a ñ a n a c o m o p o r la ta rd e , e s tu v ie ro n p r e s e n te s v a rio s c o n fe re n c ia n te s : E m ilio X a b ie r D u e ñ a s , J o s u L a rrin a g a y J o n F e rn a n d e z q u e n o s c o n ta ro n su s e x p e r ie n c ia s e n la e n s e ñ a n z a d e lo s b a lie s p o p u la re s, in s is tie n d o s o b r e to d o e n la n e c e s id a d d e f o rm a c ió n d e p ro fe s o re s q u e e s u n a d e las p o c a s e x p e rie n c ia s q u e te n e m o s e n E u sk a l H e rria . Iñ a k i E g u re n y M e n d ig a ñ a G o r o s tia g a n o s h a b la ro n d e la e n s e ñ a n z a d e d a n z a s d e s d e p u n to s d e v is ta d is tin to s . E l p rim e ro se c e n tr ó e n el tra b a jo q u e s e h a c e e n la s E s c u e la s d e M ú s ic a y el se g u n d o e n la e n s e ñ a n z a e n g e n e r a l, e n el p r o y e c to O s ta d a r q u e d e s a rr o lla la C o n f e d e r a c ió n d e Ik a sto la s . m o s trá n d o n o s e l tra ta m ie n to q u e se le h a d a d o a la m ú s ic a y e s p e c ia lm e n te al m o d o de in te g ra r la m ú s ic a tra d ic io n a l. E n g e n e ra l, s e p u e d e a firm a r q u e la s e x p o s ic io n e s fu e ro n ric a s e in te re s a n te s p u e s to q u e s e d ie ro n c ita m u c h o s p u n to s d e v is ta y p ru e b a d e e llo e s q u e , fu n d a m e n ta lm e n te , e n la m e s a r e d o n d a c e le b r a d a p o r la ta rd e s e d e b a tió p r o fu n d a m e n te s o b re e s te te m a , se g u ra m e n te e l d e b a te m á s f ru c tífe ro d e e s ta s tre s jo r n a d a s . E n c u a lq u ie r c a s o , to d o e llo se d e b e e n g ra n m e d id a a lo s té c n ic o s v e n id o s d e s d e C a ta lu ñ a : J o a n S e rra , M® A n to n ia P u jo l y C a rm é B a la g u é , q u e n o s re s u m ie ro n la e x p e r ie n c ia q u e e s tá n lle v a n d o a c a b o e n a q u e lla s tie rra s e n la e d u c a c ió n d e la m ú s ic a y b a ile p o p u la r d e n tr o d e l p r o y e c to d e la e s c u e la A u la d e la m ú s ic a tra d ic io n a l i p o p u la r d e C a ta lu n y a ” , y a la h o r a d e s a c a r c o n c lu s io n e s p o d e m o s d e d u c ir q u e to d a v ía te n e m o s m u c h o q u e a p r e n d e r d e e llo s. S e n o s h iz o m u y c o r to el tie m p o q u e c o m p a rtie ro n c o n n o s o tro s e n u n m u y b u e n a m b ie n te , y a q u e n o s p e rc a ta m o s q u e to d a v ía n o s p o d ía n a p o r ta r m u c h a s m á s c o s a s. E n el fe stiv a l d e l s á b a d o , d ife re n te s tip o s d e g ru p o s d e b a ile s in fa n tile s fu e ro n lo s p r in c ip a le s p r o ta g o n ista s : d a n tz a ris d e ik a s to la (O a rtz u n ), d e g r u p o d e b a ile (B ilb a o y G a s te iz ) o d e p u e b lo (O tx a g a b ia ). Si c o n lo s g ru p o s in fa n tile s B ilb a o , G a s te iz y O ia rtz u n d is f m ta m o s m u c h ís im o , lo s p e q u e ñ o s d e O tx a g a b ia n o s d e ja ro n b o q u ia b ie rto s c o n su f u e rz a y h a b ilid a d (y ju v e n tu d ) . P a ra te r m in a r lo s a m ig o s c a ta la n e s n o s a y u d a ro n a r e c u p e r a r fu e rz a s, b a ila n d o m a je s tu o s a m e n te lo s b o le ro s y jo ta s d e l B a jo E b ro . U n fe stiv a l fra n c a m e n te in te re sa n te . E n lo s ta lle re s d e l d o m in g o , L a rr in a g a p a d r e e h ijo e m p e z a r o n a p o n e r e n p rá c tic a lo e x p lic a d o e l d ía a n te rio r. S e g u id a m e n te P a tx i P e r e z n o s p u s o a to d o s a b a ila r sin d a rn o s p r á c tic a m e n te c u e n ta y a ú n s in d a r n o s m e n o s c u e n ta n o s e n s e ñ ó a to d o s c o m o se p u e d e e n s e ñ a r a bailar. B u e n a le c c ió n . Y lo m á s e n tra ñ a b le lle g ó d e n u e v o d e s d e C a ta lu ñ a , J o a n S e rra , sin a b rir ia b o c a (lite ra lm e n te ), n o s e n s e ñ ó u n a d a n z a q u e n a d ie c o n o c ía , d e la e x p re s ió n c o rp o ra l n o s h a b ía h a b la d o e l s á b a d o y d o m in g o p o r la m a ñ a n a h a b ló p o r m e d io d e la e x p re s ió n c o rp o ra l. E n d e fin itiv a , u n a s j o m a d a q u e n o s d ie ro n m u c h o q u é p e n s a r, a p e s a r d e q u e a lg u n o s te m a s q u e d a ro n e n e l a ire , sirv ie ro n p a r a p r o y e c ta r n u e v a s m ira d a s a te m a s a n tig u o s q u e n o s d e ja ro n u n b u e n sa b o r d e b o c a . Y p o r si e s o f u e ra p o c o , h a n d e ja d o a C a ta lu ñ a u n p o c o m á s d e n tr o d e n u e s tro s c o ra z o n e s y re tin a s . E s p e r a m o s te n e r la o p o rtu n id a d d e re u n im o s m á s v eces. (F o to N® 1. p ag . 173: III. J o rn a d as d e H erri M u sik a. L a s c o n fe re n c ia s del sábado.) (F o to N ° 1, p ag . 174: III. J o rn a d as d e H erri M usika. L o s ta lle re s de! d o m in g o .)

T al c o m o s e h iz o e n la p r im e ra J o m a d a d e H M , p a ra q u e lo s q u e n o p u d ie ro n a s is tir a la s 2 y 3 j o m a d a s y p u e d a n d is p o n e r d e in fo rm a c ió n v e ra z y c o n c r e ta s o b re lo h e c h o y d ic h o e n la s c o n fe re n c ia s , c o m u n ic a c io n e s y d e b a te s p o s te rio re s , p u b lic a r e m o s e n b re v e p la z o u n lib ro d a n d o a m p lia y v a ria d a in f o rm a c ió n s o b re la s m e n c io n a d a s j o m a d a s , c o n u n b a la n c e fin al a m o d o d e re s u m e n . S e rá e l q u in to n ú m e ro de la C o le c c ió n H M B ild u m a .

IV. J o m a d a s d e m ú s i c a p o p u l a r : t a m b o r il e r o s , p a s a d o , p r e s e n t e y f u t u r o . O ia rtz u n , 2 6 v 2 7 -1 1 20 0 5 T a m b o rile ro s, p a s a d o , p re s e n te y fu tu ro ” fu e el te m a e le g id o p a ra p r o fu n d iz a r e n e s ta s j o m a d a s q u e o rg a n iz a m o s e n c o la b o ra c ió n c o n la A s o c ia c ió n d e T x is tu la ris d e E u sk a l H e rria . E n e s ta e d ic ió n la c o n

clu sió n m á s im p o rta n te e s la d e q u e d e b e m o s d e p r o fu n d iz a r m á s e n el te m a , p u e s n o e s p o s ib le tra ta r u n te m a tan a m p lio , e n to d a s u m a g n itu d , e n u n p la z o d e tie m p o ta n c o rto . D e ja m o s b a s ta n te s te m a s p a r a la r e fle x ió n ... y e l tr a b a jo e n e q u ip o f u e m u y , p e r o q u e m u y p o sitiv o . Y e s q u e e l te m a e n si e s m u y a m p lio , p e r o la s d o s c o n fe re n c ia s d e l s á b a d o p o r la m a ñ a n a c o n trib u y e ron a s itu a r e l te m a . P a ra e m p e z a r el ta m b o r ile r o z a m o ra n o A lb e r to J a m b rin a n o s o f re c ió u n a m p lio e in te n so r e p a so , a s o c iá n d o lo a la e v o lu c ió n q u e h a n te n id o lo s ta m b o rile ro s e n la p a rte o c c id e n ta l d e la p e n ín s u *3' e m p e z a n d o p o r lo s q u e so lo c o n o c e n la s m e lo d ía s d e la s d a n z a s q u e se b a ila n u n a v e z al a ñ o e n su p u e b lo y p a s a n d o p o r lo s q u e to c a n e n g ru p o s d e f o lk y q u e tra b a ja n c o n o tro s in s tru m e n to s m u s ic a le s . N o s b rin d ó u n o s d e ta lle s m u y in te r e s a n te s d e c a d a c a s o , r e la c io n a n d o a c a d a m ú s ic o c o n su c o n te x to . A p e s a r de q u e la r e a lid a d d e lo s ta m b o rile ro s d e e s a z o n a d e la p e n ín s u la n o s q u e d a b a u n p o c o le ja n a e n a lg u n o s asp ecto s, e n o tro s , sin e m b a rg o , p o d e m o s a f irm a r q u e e s tá n m u y p ró x im o s a n u e s tra re a lid a d . E l sig u ie n te e n in te rv e n ir, M ik e l A ra n b u ru c o n c re ta m e n te , p la n te ó u n a e x p lic a c ió n m u y d o c u m e n ta d a sobre la h is to r ia d e lo s ta m b o rile ro s d e E u s k a l H e rria , p r in c ip a lm e n te d e la z o n a d e N a v a rra . E n s u e x p o sició n se d e b a tió s o b re la fu n c ió n p ú b lic a d e lo s ta m b o rile ro s a lo la rg o d e la h is to r ia y la in te ra c c ió n q u e ^urge c o n e l fe n ó m e n o d e id e n tid a d c u ltu ra l. N o e s n e c e s a r io in s is tir e n q u e la s d a n z a s y e l ro l d e l ta m b o rile ro o c u p a ro n u n a p a rte im p o rta n te d e la c o n fe re n c ia . A c o n tin u a c ió n , h u b o u n d e b a te c o n e l p ú b lic o a s is ten te y ta l c o m o s u c e d e e n e s a s o c a s io n e s , se p ro lo n g ó h a s ta la h o r a d e la c o m id a , e n la s o c ie d a d d e l b a rrio A ltzib ar. P o r la ta rd e se c e le b r ó u n a m e s a r e d o n d a y a lo s c o n f e r e n c ia n te s d e la m a ñ a n a s e le s u n ie r o n G a rik o itz ^ e n d i z a b a l . Iñ a k i E g u re n , Is m a e l Y ag ü e y R a ú l M a d in a b e itia , a c tu a n d o d e m o d e r a d o r A lto r A ro z e n a . T u v im o s u n a b u e n a o p o rtu n id a d p a r a p r o fu n d iz a r e n u n o s te m a s q u e se p la n te a r o n p o r la m a ñ a n a y ta m b ién . p o r s u p u e s to , s o b re n u e v o s te m a s q u e sa lie ro n a re lu c ir. E n tr e e s a d iv e rs id a d d e te m a s se d e b a tió so b re si se h a n p e rd id o “ p r e s e n c ia e n la p la z a ” , la p r e p a r a c ió n d e la sig u ie n te g e n e ra c ió n , e l p r o b le m a de l^s E s c u e la s d e M ú s ic a y lo s C o n s e rv a to rio s d e M ú s ic a y u n la rg o e tc é te ra . T ra s e l d e b a te , tu v im o s la o p o r tu n id ad d e h a c e r u n a r á p id a v is ita a H e rri M u s ik a re n T x o k o a , u n p o c o a n te s d e q u e d ie s e c o m ie n z o e l F e s tival d e lo s T a m b o rile ro s . É s te se c e le b r ó e n e l S a ló n d e A c to s d e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n d o n d e p u d itnos a p r e c ia r e s tilo s m u y d ife re n te s . P a tx i L a rr a ld e y J u a n M ig e l I ria rte , m ie m b ro s d e B a z ta n g o X u lu b itsriak , n o s o fre c ie ro n a lg u n a s p ie z a s d e la m ú s ic a p o p u la r d e l B a z tá n . A c o n tin u a c ió n , d e l a m a n o d e l ta m b o rile ro z a m o r a n o A lb e rto J a m b rin a y la B a n d a d e T x is tu la ris M u n ic ip a l d e B ilb a o , tu v im o s e l p la c e r d e g o zar c o n u n m a g n ífic o c o n c ie rto . P o s te r io r m e n te h u b o c e n a e n la S o c ie d a d L a rta u n .

El d o m in g o se dedicó a prácticas de tam boril y pusim os todo el em p eñ o en ap ren d er algunos ritm os la v ís p e ra h a b ía u tiliz a d o A lb e r to Ja m b rin a . C o n é l, n o s a c e r c a m o s u n p o c o a la e s p e c ia l té c n ic a q u e “ 'i'iz a . E l sig u ie n te ta lle r n o s v in o d e la m a n o d e S a b in B ik a n d i y d e s u m a n o c o m p ro b a m o s , ta m b ié n n o s e sfo rz a m o s e n a p r e n d e r u n p o c o , e l c a m in o q u e v a d e s e r tx is tu la ri a s e r ta m b o rile ro . R e s u ltó u n ta lle r m u y ^ n riq u e c e d o r y to d o s n o s q u e d a m o s c o n la s g a n a s d e p r o fu n d iz a r u n p o c o m á s e n e l te m a . Y p a r a te r m in a r la s J o m a d a s , s e c e le b r ó u n a r o m e ría e n la P la z a D o n e z te b e . A p e s a r d e l frío e n la p la^3, el a m b ie n te se f u e c a le n ta n d o m u y r á p id a m e n te d e la m a n o lo s T rik itila ris d e la E s c u e la d e O ia r tz u n y p o ste rio rm e n te c o n el b u e n h a c e r d e la B a n d a M u n ic ip a l d e T x is tu la ris d e S a n S e b a s tiá n , r e fe re n te d e ta n ta s y ta n to s ta m b o rile ro s . C o n la a y u d a d e lo s a n im a d o re s A itz ib e r A ie s ta y F e m a n d o R u iz , to d o s n o s p u sin^os a b ailar.

J o m a d a s d e m ú s i c a p o p u l a r . “ A v u e l ta s c o n el p a n d e r o ” . O ia rtz u n , 2 5 y 2 6 -1 1 -2 0 0 6

E sta V. e d ic ió n d e las J o m a d a s q u e o rg a n iz a H M e n O ia r tz u n , el 2 5 y 2 6 d e N o v ie m b re del 2 0 0 6 , lo s tem as v e rs a ro n e n to m o al le m a “ P a n d e ro a re n inguruan” (A vueltas c o n el p a n d e ro ). E sta in ic ia tiv a o r g a n iz a d a c o n ju n ta m e n te c o n lo s g a lle g o s d e l C o n s e rv a to rio d e M ú s ic a T ra d ic io n a l e P o lq u e d e L a lín y la A s o c ia c ió n d e T rik itix a d e E u s k a l H e r tia , r e s u ltó u n é x ito to ta l. E n O ia r tz u n , y e n el m a rc o d e la s V. J o r n a d a s d e M ú s ic a P o p u la r, tu v im o s u n a o p o r tu n id a d in m e jo ra b le p a ra c o n o c e r la r e a lid a d d e l p a n d e r o y p a n d e r e ta d e E u sk a l H e rria , G a lic ia y L e ó n . L a p r im e ra a p ro x im ació n al te m a s e h iz o e n e l S e m in a r io q u e se lle v ó a c a b o e l s á b a d o p o r la m a ñ a n a e n el q u e p u d im o s c o m p ro b a r q u e s o b re e s te te m a , c o m o e n to d o s , h a y d is tin to s p u n to s d e v ista . E n f u n c ió n d e la re g ió n d e p ro c e d e n c ia . X o s e L u is d o P ic o , G a b rie l G o n z á le z V illa lb a , Im a n o l U rk iz u y X a b ie r L e tu ria n o s o fre c ie •■on u n p a n o r a m a d e su tie r ra , c a d a u n o e n su f a c e ta m á s c o n c re ta , a d e m á s d e e x p lic a m o s la e v o lu c ió n h is

tó r ic a y d e s c rip tiv a d e d ic h a r e a lid a d m u s ic a l, a d o rn a d o c o n v a lio sa s p re c is io n e s : n o m b re s, ritm o s , in f o r m a d o re s , a n é c d o ta s ... P o r la ta rd e , I x ia r O r e ja m o d e ró u n a m e s a r e d o n d a p a ra p r o fu n d iz a r e n lo s te m a s p la n te a d o s e n la j o r n a d a m a tin a l, p a ra tr a ta r d e o b te n e r u n a s c o n c lu s io n e s e n la s q u e h u b o o p o rtu n id a d d e r e e n c o n tr a rs e c o n la s p re o c u p a c io n e s , p ro b le m a s y o b je tiv o s d e lo s p a rtic ip a n te s . C o m o e s h a b itu a l, q u e d a ro n m u c h a s c o s a s e n e l tin te ro p a r a a n a liz a r la s c o n m a y o r tr a n q u ilid a d e n o tr a o c a s ió n . A n te s d e c e n a r, tu v im o s la o p o r tu n i d a d d e d is f r u ta r c o n e l c o n c ie rto q u e n o s o f re c ie ro n lo s m ú s ic o s lle g a d o s d e s d e d is tin to s p u n to s , e n e l S a ló n d e A c to s d e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n : d if e re n te s fo rm a s d e to c a r, c a n c io n e s , d a n z a s ... y m u c h a s c o s a s m á s n o s m o s tra ro n lo s d e L a lín , G a b rie l G o n z á le z V illa lb a y el tr ío v a s c o L e tu ria , K e p a y M u trik u . L a n o c h e s e a la rg ó b a s ta n te e n tre m ú s ic a y d a n z a s . E n lo s ta lle re s d e l d o m in g o - q u e tu v ie r o n u n g r a n é x i t o - s e p r e s e n ta r o n tre s m u n d o s to ta lm e n te d is tin to s . E l p rim e ro g iró e n to m o a la p a n d e r e ta le o n e s a y e s tu v im o s e n s a y a n d o lo s r itm o s d e e s a re g ió n , in c lu so n o s a tre v im o s a c a n ta r e n c ie rta s o c a s io n e s. E n e l se g u n d o ta lle r p r o b a m o s la s té c n ic a s d e g a lle g a s , c o n r e s u lta d o s b ie n d is tin to s . E n a m b o s ta lle re s v im o s e n la p rá c tic a la s v a ria n te s d e a lg u n a s re g io n e s d e G a lic ia y d e L e ó n . E l te r c e r ta lle r n o s p r e s e n tó el p a n d e r o d e C o n s e r v a to rio d e la m a n o d e U rk o A ro z e n a , y se re p a s a ro n la s té c n ic a s y c o n c e p to s q u e u tiliz a n la s o rq u e s ta s . E n e s ta se sió n , ta m p o c o fa lta ro n a s p e c to s d e la in v e s tig a c ió n h istó ric a -ic o n o g rá fic a . D e s p u é s d e la c o m id a e r a el tu m o d e la r o m e ría , p a ra a s í p o n e r p u n to fin al a u n a s j o r n a d a s m u y d e n sa s e n c o n te n id o s , e n u n to n o festiv o . E s ta r o m e n a se c e le b ró e n P la z a D o n e z te b e d e O ia rtz u n y, a d e m á s d e lo s y a c ita d o s , p a r tic ip a ro n b e r ts o la r is d e O ia n z u n y lo s trik itila ris d e Z u m a rra g a . A p re n d im o s m u c h o d u ra n te e s ta s j o m a d a s y to d o e llo e n u n a m b ie n te m u y a g ra d a b le .

V L J o r n a d a s d e m ú s i c a p o p u l a r - X IV . E n c u e n t r o d e A l b o k a r i s e n H e r n a n i . “ L a A l b o k a , p a s a d o , p r e s e n t e y f u t u r o ” . O ia rtz u n , 1 7 -1 1 -2 0 0 7 y H e m a n i, 1 8 -1 1 -2 0 0 7 C u a n d o d e c id im o s o r g a n iz a r c o n ju n ta m e n te e s ta V L e d ic ió n d e la s J o r n a d a s d e M ú s ic a P o p u la r c o n la E s c u e la d e M ú s ic a In s tru m e n to s P o p u la re s d e H e rn a n i, se a c o rd ó ta m b ié n q u e el te m a p a ra e s ta o c a s ió n s e ría la a lb o k a . Tal c o m o lo d im o s a c o n o c e r e n la p resen tac ió n , n u estro s o b jetiv o s p a ra e sta s Jo m a d a s eran los siguientes: L a f o rm a d e e n fre n ta rs e a la n u e v a situ a c ió n d e la a lb o k a y lo s a lb o k a ris , re c u p e ra c ió n d e l re p e rto rio y d e la h is to r ia y su v a lo ra c ió n , p re p a ra c ió n d e m a te r ia le s a d e c u a d o s p a r a la s e s c u e la s y su d iv u lg a c ió n , a d e c u a r e s p a c io s o “ p la z a s ” n u e v a s y v ie ja s p a r a la s a c tu a c io n e s , g a r a n tiz a r u n a n u e v a g e n e r a c ió n d e alb o k a ris, p o s ib ilid a d e s d e m e jo ra , etc. P o d e m o s a firm a r q u e to d o s n u e s tro s o b je tiv o s s e v ie r o n c u m p lid o s c o n c reces. E n la jo r n a d a d e l s á b a d o e n O ia rtz u n P a o lo Z e d d a k p r e s e n tó e l in s tr u m e n to m u s ic a l lla m a d o “ la u n e d d a s ” y su m ú sic a , q u e p u e d e r e s u lta r m u y v a lio s a p a ra lo s a lb o k a ris. M a n u G o je n o la h iz o o tr a a p o rta c ió n d e la h is to ria d e la a lb o k a y J u a n M a ri B e ltrá n d e s p u é s d e e x p o n e r lo s d if e re n te s tip o s d e a lb o k a r is a n te r io re s , e x p u s o la s c a r a c te r ís tic a s d e lo s a c tu a le s y e n fu n c ió n d e e s a s c a r a c te r ís tic a s q u e tip o d e e s c u e la de a lb o k a n e c e s ita m o s . E n la m e s a re d o n d a q u e se c e le b ró p o r la ta r d e D a n i G a r c ía h a b ló s o b re la e tim o lo g ía d e la p a la b r a a lb o k a a c o m p a ñ a d a d e u n a c h a rla m u y in te re s a n te s o b re d ife re n te s te m a s re la c io n a d o s c o n e s te in stru m e n to . L o s q u e a l a n o c h e c e r s e a c e rc a ro n al S a ló n d e P le n o s d e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n , tu v ie ro n u n a g ra n o p o r tu n id a d d e e s c u c h a r m ú s ic a d e L a u n e d d a s y d e a lb o k a . D e e n tra d a , la p a r e ja B id a i (a lb o k a ri M ix e l D u c a u ) n o s o f re c ió u n a p r o p u e s ta in n o v a d o ra . A c o n tin u a c ió n e l r e p re s e n ta n te d e C e rd e ñ a , A n d re a P issu , n o s d e le itó c o n la m a g ia d e su m ú s ic a y p a ra te r m in a r e l s e ste to d e d e J u a n M a ri B e ltrá n n o s m o s tró un p o u p u rri d e m ú s ic a a n tig u a y m o d e m a , o fre c ie n d o e n tre o tro s u n te m a c o n su n u e v a a lb o k a q u e a lc a n z a u n a o c ta v a d e e x te n s ió n . A c o n tin u a c ió n s e c e le b r ó u n a c e n a e n la s o c ie d a d G iriz ia d e O ia rtz u n , c o m o s ie m p re , e n u n a m b ie n te in m e jo ra b le . E l d o m in g o p o r la m a ñ a n a e l lo c a l d e e n s a y o s d e la M u s ik a E s k o la d e H e rn a n i q u e d ó p e q u e ñ o p a ra a lb e r g a r a la s m u c h a s p e rs o n a s q u e q u e ría n p a rtic ip a r e n lo s ta lle re s o rg a n iz a d o s . F u e ro n tre s lo s ta lle re s: E l p rim e ro e l fu e el o fre c id o c o n ju n ta m e n te p o r e l a lb o k a ri A la n G riffm y e l f a b ric a n te d e a lb o k a s d e O ta -

Osses, p r e s e n ta n d o la a lb o k a e n R e m a y o r c o n e x te n s ió n d e u n a o c ta v a . Q u e d a r o n c la ro la s p o s ib ilid a des q u e o f re c e e s te n u e v o in s tru m e n to a la m úsica. E l se g u n d o ta lle r fue e l q u e p r e s e n ta r o n la p a r e ja d e ^ e rd e ñ a A n d r e a P iss u y P a o lo Z e d d a y e n é l n o s m o s tr a r o n a lg u n a s “ la u n n e d a s ” y “C a n to a te n o r e ” d e su tierra n a ta l, y ta m b ié n v e rs a ro n s o b re la p o lifo n ía . P a r a a c a b a r, el g a ld a k a o ta rra p r o fe s o r d e a lb o k a F e d e •^e D ios nos p r e s e n tó su sistem a p a r a e n s e ñ a r la técnica d e in s u fla c ió n continua, sistem a q u e p o r cierto fu n cio n a m u y b ie n . T o d o s escu ch am o s su in te rv e n c ió n con g ra n a te n c ió n . A c o n tin u a c ió n h ic im o s u n a g r a n “ k a le jira ” d e a lb o k a ris p o r e l c e n tr o d e H e m a n i, a n te s d e e n tr a r e n la S ocied ad S a n ta B a rb a r a a d e g u s ta r u n a e x c e le n te c o m id a . E n la s o b r e m e s a s e im p u s ie ro n la a lb o k a y el

canto. A la s 5 ,3 0 d e la ta rd e e l g r u p o d e la E s c u e la d e A lb o k a d e U s u rb il d io c o m ie n z o a la r o m e ría e n el P aseo d e lo s T irio s. A d e m á s d e la a lb o k a u tiliz a ro n o tro s in s tru m e n to s m u s ic a le s y tu v ie ro n la c o la b o r a ció n d e b e rts o la ris . A c o n tin u a c ió n , ta l c o m o o c u r rió la v ís p e ra e n O ia r tz u n , A n d re a P iss u to c ó la s “ la u n n ed as” q u e lla m a ro n la a te n c ió n d e to d o s lo s p re s e n te s . U n p o c o m á s ta rd e , lle g ó e l tu r n o d e la d a n z a ; el S rupo d e |a E s c u e la d e H e m a n i ju n t o al g ru p o v iz c a ín o d e “A lb o k a le ” u n ió la m ú s ic a c o n la d a n z a y, e n Un a m b ie n te in m e jo ra b le , d im o s p o r f in a liz a d a e s ta 6 e d ic ió n d e la s J o m a d a s H M y 14 E n c u e n tro s d e A lb o § u ero s d e H e m a n i. (F oto N ° 1. pag. 176: C arte l d e las V I. e d ic ió n d e las J o m a d a s d e M ú sic a P o p u la r y E n c u e n tro d e alb o k aris.)

08-04. ^‘Instrumentos en la Música Popular Vasca”, exposición itinerante El C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r r e a liz a ta m b ié n ta re a s f u e ra d e su s c u a tr o p a re d e s y d e s d e s u s c o m ie n zos, p a rtic ip a c o n la E x p o s ic ió n itin e ra n te e n d ife re n te s e v e n to s q u e s e o r g a n iz a n e n to rn o a la c u ltu r a vasca e n las d if e re n te s c o m a r c a s d e E u s k a l H e rria . A s i, H e rri M u s ik a re n T x o k o a o fre c e la e x p o s ic ió n itin e ra n te c o m p u e s ta p o r 126 in s tm m e n to s m u s i cales. L o s in s tru m e n to s o r d e n a d o s y c o lo c a d o s e n f u n c ió n d e su s c a r a c te r ís tic a s s o n o ra s , v a n a c o m p a ñ a d e a b u n d a n te in fo rm a c ió n f o to g rá f ic a y lite ra ria .

Instrumentos musicales en la música popular vasca C o le c c ió n in te g ra d a p o r lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s q u e e n lo s ú ltim o s tie m p o s h a n s id o u tiliz a d o s , se h an c o n o c id o y h a n a f lo ra d o e n la m ú s ic a p o p u la r v asca. N u e s tro o b je tiv o h a c o n s is tid o e n o r g a n iz a r to d o e llo en u n a e x p o s ic ió n itin e ra n te , a tr a c d v a y d id á c tic a . E s ta e x p o s ic ió n , s e h a o rg a n iz a d o in c o rp o ra n d o a l a m is m a , in s tr u m e n to s d e m ú s ic a p o p u la r v a s c a p e r te n e c ie n te s a la c o le c c ió n d e J.M . B e ltra n A rg iñ e n a , q u e se e n c u e n tr a e n H e rri M u s ik a re n T x o k o a .

Objetivos E l o b je tiv o p rio rita rio d e la e x p o s ic ió n itin e ra n te o r g a n iz a d a p o r H e rri M u s ik a re n T o k o a b a jo e l le m a *^e "Instrumentos en ta M úsica Popular Vasca ” e s e l d e p o n e r a d is p o s ic ió n d e to d o e l p ú b lic o in te re s a d o y <^e u n m o d o d id á c tic o , e n te n d ib le y a m e n o , la c u ltu r a d e E u sk a l H e r ria c o n e s p e c ia l é n fa s is e n la m ú sica p o p u lar.

Recorrido de la exposición itinerante E n m a y o d e l a ñ o 2 0 0 2 , e n R e n te ría d e n tr o d e la p ro g ra m a c ió n d e la “F e r ia d e A rte s a n ía ” , y e n o c tu b re ^el m ism o a ñ o . o rg a n iz a d o p o r la S o c ie d a d C u ltu ra l L a rro tx e n e e n el b a r rio In tx a u rro n d o d e D o n o stia . r^el d ía 1 al 4 d e m a y o d e l a ñ o 2 .0 0 3 e n E tx a rri-A ra n a tz , d e la m a n o d e la A s o c ia c ió n d e T rik itila ris de N avarra y d e n tr o d e l p r o g ra m a “ E u s k a l H e rrik o T rik itila rie n E g u n a , se p u d o c o n te m p la r la e x p o s ic ió n en la C a s a d e C u ltu r a d e la c ita d a lo c a lid a d n a v a rra . D el d ía 12 al 18 d e m a y o d el a ñ o 2 .0 0 3 e n B e a s a in c o n m o tiv o d e l p r o g ra m a d e l 2 5 a n iv e rs a rio d e la

Escuela d e M ú s ic a d e la c ita d a lo c a lid a d , la e x p o s ic ió n s e p r e s e n tó al p ú b lic o e n “ Z in e A n tz o k ia n ” d e la c ita d a lo c a lid a d . (F o to N ° 1, p ag . 178; B ea sain , m a y o d e l 2003.)

D e s d e 2 0 d e m a rz o h a s ta e l 2 7 d e i a ñ o 2 0 0 4 e n e l E u s k a ld u n e n T x o k o a d e la T x a n tre a . D e s d e e l 23 d e a b n l al 2 d e m a y o d el 2 0 0 4 , e n U rru ñ a c o n m o tiv o d el “k u ltu ra ld í” o rg a n iz a d o e n to m o a la a c o rd e o n . L a e x p o sic o n “ S o m u -tre sn a k E u sk a l M u s ik a H e rrik o ia n ” esO ivo e x p u e s ta e n la S a la d e C o rreo s. D e s d e e l 3 d e ju n i o h a s ta e l 6 d e ju n io d e l 2 0 0 4 e n E rr e n te r ia c o n m o tiv o d e lo s 100 a ñ o s d e d e s a rr o llo e n E rr e n te r ia y su c o m a rc a . D e s d e el d ía 12 h a s ta el 17 d e n o v ie m b re d e l 2 0 0 4 . Q u in ta e d ic ió n d e la m u e s tra ^‘Gipuzkoa con los

cinco sentidos e n e l c e n tr o c o m e r c ia l U rb il d e U su rb il. 2 4 ,2 5 ,2 6 - 0 6 - 2 0 0 6 , e n la C a s a d e C u ltu ra “ Z e la ie ta ” d e A m o r e b ie ta c o n m o tiv o d e la II. F e r ia d e In tru m e n to s d e s e g u n d a m a n o . D e l 11 a l 2 8 d e n o v ie m b re d e l 2 0 0 6 , M u s e o R e z ó la d e A ñ o rg a . D e n tr o d e la p r o g ra m a c ió n c u ltu ra l o r g a n iz a d a p o r e l g r u p o d e d a n z a s A rk a itz d e A ñ o rg a . c u ito

E d ic ió n d e la “ K o rrik a 2 0 0 6 ” e n O ia rtz u n . E x p o s ic ió n d e in tru m e n to s e n la c a r p a d el cir-

(F o to N “ 1, p a g . 179: E d ició n d e K ilo m e tro a k en O iartzu n , 10-01-2006.)

D e s d e el d ía 16 al 2 2 d e a b ril d el 2 0 0 7 e n M u n g ia . E x p o s ic ió n e n T o rre b ille la . P rim a v e ra d e H eixi M u s ik a . M u n g ia F o lk E d ic ió n 2 0 0 7 . tr o ^ f tr o d e l p r o g ra m a d el A s to tx o F e sta .

e x p o s ic io n e s d e l A y u n ta m ie n to d e L a z k a o , d e n a u , u ci.

08-05. Herri Musika Eskola de Oiartzun D u ra n te el c u rs o 1 9 9 9 -2 0 0 0 , im p u ls a d o p o r H e rri M u s ik a E s k o la y ju n t o al g m p o d e T x a la p a rta de O ia rtz u n , p u s im o s e n m a r c h a la T x a la p a rta E sk o la . In ic ia lm e n te , e s ta s e f u n c io n ó d e n tr o d e la s a c tiv id a d e s d e l p r o g ra m a q u e e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n o rg a n iz a y p a tr o c in a p a ra lo s o ia r tz u a rr a s a d u lto s. la 2 ^ 2 ‘lim o s p o r fin a liz a d o e l c u rs o , c o n q u ié n d e s d e su c o m ie n z o f u e p r o fe s o r d e la e s c u e la, F e lip e U g a rte , p r o fe s o r d e T x a la p a rta p r o c e d e n te d e la E s c u e la d e T x a la p a rta d e H e m a n i. F u e ro n d ie z a lu m n o s re p a r tid o s e n tre s n iv e le s y g ru p o s. L a s c la s e s se im p a rtie ro n to d o s lo s m a rte s e n lo s lo c a le s c e d i d o s p o r e l A y u n ta m ie n to e n la s E s c u e la s d e A ltzib ar. E n el c u r s o 2 0 0 2 -2 0 0 3 , a d e m á s d e la tx a la p a r ta p u s im o s e n m a rc h a la A L B O K A E S K O L A D e e s a m a n e r a c u m p h a m o s c o n e l r e to p la n te a d o p o r H e rri M u s ik a re n T x o k o a , q u e n o s o tro q u e o r g a n iz a r d a n do p e q u e ñ o s p a s o s , L a E s c u e la d e M ú s ic a P o p u la r d e O ia rtz u n . 4 S i ¿ a r ,a a n L a s c la s e s d e tx a la p a r ta c o n c a to r c e a lu m n o s , la s im p a rtió Iñ ig o M o n re a l, d e la E s c u e la d e T x a la p a r t a d e H e m a n i, y la s d e a lb o k a H a n t z E z e iz a , d e la E s c u e la d e A lb o k a d e H e rn a n i. F u e ro n s ie te lo s a lu m e

a p r e n d e r a to c a r la a lb o k a y la s c la s e s se im p a rtie ro n e n lo s lo c a le s d e la S o c ie d a d A u z o -

E n el c u rs o 2 0 0 3 - 2 ^ la E sc u e la d e T x a la p a rta c o n ta b a m á s d e v e in te a lu m n o s y las c la s e s se im p a rtie ro n e n lo s lo c a le s q u e el A y u n ta m ie n to c e d ió e n lo s lo c a le s d e la E s c u e la d e A ltzib ar. Iñ ig o M o n re a l y H ^ L E z e iz a se e n c a rg a ro n d e d a r las c la s e s, c a d a u n o en su e s p e c ia lid a d . E n total, eran o c h o los a lu m n o s q u e a s is tía n a la s c la s e s d e a lb o k a to d o s lo s ju e v e s e n lo s lo c a le s d e la A s o c ia c ió n d e V ecin o s d e A u z o k a lte E n el c u rs o 2 0 0 4 -2 0 0 5 h u b o n o v e d a d e s e n la H e rri M u s ik a E s k o la d e O ia rtz u n . P o r u n la d o h a y q u e s u b r a y a r q u e a d e m a s d e la s c la s e s d e a lb o k a y tx a la p a rta q u e se im p a rtía n h a s ta e n to n c e s , se o fe rtó la p o si.e n ín l ' T I A 7 '^ ^ n ie n to : L a D u lz a in a o G a ita . P o r o tro la d o , el h o ra rio d e c la s e s s e a m p lio . P ro f e s o r d e tx a la p a r ta f u e I ñ ig o M o n re a l y p r o fe s o r d e a lb o k a y d u lz a in a H a ritz E z e iz a E sta s c la s e s se im p a rtie ro n e n el lo c a l d e la a s o c ia c ió n d e v e c in o s A u z o k a lte d e l b a r rio d e E rg o ie n . L a a m p lia c ió n d e h o r a rio s fu e la n o ta m á s s ig n ific a tiv a d e l c u rs o c o n u n a c o n s e c u e n c ia m u y s ig n ifi ca tiv a : el n u m e ro d e a lu m n o s c r e c ió d e m a n e r a m u y n o to ria . Y a te n ía m o s a 2 7 a lu m n o s a p re n d ie n d o a l o c a r la tx a la p a rta . 10 a to c a r la a lb o k a y c o n la d u lz a in a , in ic ia lm e n te 3 a lu m n o s . C o n c lu s ió n : la e s c u e la ib a p o r DUcn c a m in o . rn in ? ? C e le b ració n d e “ O ia rtz u n g o H e rri M u s ik a E s k o la re n E g u n a ” c o m c id ie n d o c o n el fin al d e c u rso . E ra n v a rio s lo s o b je tiv o s q u e se p re te n d ía m o s c o n e s te ev en to :

P a ra e l a lu m n a d o . E n e s e m o m e n to e l n iv e l q u e m o s tra b a n a lg u n o s a lu m n o s e r a b a s ta n te a c e p ta b le y ya e sta b a n c a p a c ita d o s p a r a o f re c e r u n c o n c ie r to d e in s tru m e n to s m u s ic a le s v a s c o s a n te e l p ú b lic o y e n te n d íam o s q u e p a r a su f o rm a c ió n e r a im p o rta n te to c a r a n te la g e n te lo tra b a ja d o y a p re n d id o e n c la s e . P a ra e l p u e b lo d e O ia rtz u n c a d a v e z e r a m á s n o to ria la p re s e n c ia d e la E s c u e la d e M ú s ic a P o p u la r e n los d iv erso s a c to s q u e se o rg a n iz a b a n e n la lo c a lid a d . P o c o a p o c o c a d a v e z m á s ib a in c re m e n tá n d o s e la p a rticip ació n d e lo s a lu m n o s y p ro fe s o re s , p e ro e l p u e b lo d e s c o n o c ía la n a tu ra le z a y el c o n te n id o d e la e s c u e la en to d a s u a m p litu d , p o r lo q u e n o s p a re c ía in te re s a n te m o s tra r y o fre c e r al p u e b lo to d o lo q u e te n ía m o s. P ara la E s c u e la . Q u e r ía m o s d a r u n im p u ls o a la r e la c ió n e n tre lo s a lu m n o s y p ro fe s o re s y p a ra e llo so n l^ u y a p ro p ia d a s e s te tip o d e a c tiv id a d e s . P o r u n p a rte , im p u ls a el tra b a jo d e g r u p o d e lo s a lu m n o s q u e to c a n in stru m e n to s m u s ic a le s d is tin to s y, p o r o tra , g o z a r e s o s d ía s e n u n a m b ie n te fe stiv o a y u d a a c o n o c e rs e m u tu a m e n te y a a m p lia r la z o s d e a m ista d . (F o to N® l . p a g . 181: D ía d e la E sc u ela H M d e O iartzu n . C o n cierto d e los alu m n o s. 19-06-2005.)

2 0 0 5 -2 0 0 6 : D u r a n te e s te c u rs o ta m b ié n h u b o n o v e d a d e s e n la H e r ri M u s ik a E s k o la d e O ia rtz u n . A lo s C'Tsos q u e se o f re c ía n h a s ta e n to n c e s , a lb o k a , tx a la p a r ta y d u lz a in a , se le a ñ a d ió u n o m á s : la p e rc u s ió n p o p u lar (p a n d e ro , ta m b o r-a ta b a l, c h a r a m e la k y c a ñ a ). T a m b ié n se a m p lió e l h o ra rio esc o la r. íñ ig o M o n re a l c o n tin ú a d e p r o fe s o r d e tx a la p a rta . H a ritz E z e iz a p r o fe s o r d e a lb o k a y d u lz a in a . A n d e r B a rr e n e tx e a p r o fe s o r d e p e rc u s ió n p o p u la r. L a a m p lia c ió n d e l h o ra rio e s tá re la c io n a d a c o n e l a u m e n to n o to rio d e l n ú m e ro d e a lu m n o s . E n c la s e de tx a la p a rta p a r tic ip a b a n 4 2 a lu m n o s , 12 e n la s c la s e s d e a lb o k a y d u lz a in a y 6 e n la s c la s e s d e p e rc u s ió n popular. (F oto N ° 2 , p ag . 181: D ía d e L a E sc u e la H M d e O iartzu n . P a sac a lle s p o s te rio r al c o n c ie rto d e lo s alu m n o s.)

(Foto; N® 1. p ag . 182: 2 0 0 6 . D ía d e la E sc u ela H M d e O ia rtz u n . T ras la so b re m e s a c o n tin ú a la fie sta e n la p laza.) 2 0 0 6 -2 0 0 7 : I ñ ig o M o n re a l s ig u e c o n n o s o tr o s c o m o p r o fe s o r d e tx a la p a rta . T a m b ié n H a ritz E z e iz a C ontinúa d e p r o fe s o r d e a lb o k a y d u lz a in a . L o s p r o fe s o re s d e p e r c u s ió n p o p u la r h a n s id o A n d e r B a rr e n e tx e a e I x ia r J a u re g i. N ú m e ro d e a lu m n o s; 3 0 a p r e n d ie n d o a to c a r la tx a la p a r ta , 12 c o n la a lb o k a y la d u lz a in a y 9 e n la s c la mes d e p e rc u s ió n p o p u la r P o r lo ta n to , p a re c e q u e la e s c u e la v a p o r b u e n c a m in o y c o n fie m o s e n q u e las ^ a se s s ig a n a fia n z á n d o s e e n la m is m a lín e a . E l fru to m á s s ig n ific a tiv o d e la M u s ik a E s k o la s o n la s a c tiv i dad es q u e lo s a lu m n o s re a liz a n e n O ia r tz u n y la c o m a rc a . 2 0 0 7 -2 0 0 8 . D u r a n te e s te c u rs o el g r u p o d e p ro fe s o re s h a s id o el m is m o y e n to ta l h a n sid o 7 6 lo s a lu m *^os q u e h a n a s is tid o a la s d is tin ta s c la s e s: 'T x a l a p a r t a : 3 0 a lu m n o s. ~ A lb o k a : 8 a lu m n o s. ' D u lz a in a : 7 a lu m n o s. - P e r c u s ió n p o p u la r: 2 2 a lu m n o s. L a n o v e d a d m á s lla m a tiv a se d io e n l a p e rc u s ió n p o p u la r. 10 n iñ o s e m p e z a r o n e n e s ta m o d a lid a d y a final d e l c u rs o e s ta m o s e n c o n d ic io n e s d e a f irm a r q u e la e x p e r ie n c ia h a s id o m u y in te re s a n te . E s to s n iñ o s ^ ^n a s is tid o m u y g u s to s a m e n te a la s c la s e s d u ra n te to d o e l c u r s o e s c o la r, tr a b a ja n d o e n c la s e c a n c io n e s p o p u la re s y tr a b a ja n d o lo s r itm o s e n u n a m b ie n te m u y d iv e rtid o . A lg u n o s a lu m n o s to m a n p a rte e n la s a c tiv id ad es e x tra e s c o la re s y te n e m o s q u e c o n s ta ta r q u e c o n e s o s a lu m n o s , e n g e n e r a l, lo s r e s u lta d o s h a n sid o m uy a c e p ta b le s . (F o to N ° 1, pag . 183: N iñ o s d e la c la s e “p e rc u sió n p o p u la r” d e la E sc u e la H M .)

Tal c o m o se p u e d e a p re c ia r, H e rri M u s ik a E s k o la d e O ia r tz u n e s u n a re a lid a d . N o e s in te n c ió n n u e s tra c o n f o rm a m o s c o n lo q u e h a c e m o s , sin o o f re c e r c a d a v e z m á s y m e jo re s a c tiv id a d e s . P a ra el p r ó x im o c u rs o , e s to es, e n e l c u r s o 2 0 0 8 -2 0 0 9 , ta l c o m o h e m o s a c o rd a d o c o n lo s tx is tu la ris d e O ia rtz u n , e n la E s c u e la d e M ú s ic a P o p u la r d e O ia rtz u n s e im p a rtirá n c la s e s d e tx istu .

M á s ta rd e , p ro g re s iv a m e n te , p r e te n d e m o s a m p lia r n u e s tra o f e rta y p o n e r e n m a rc h a o tro s a s p e c to s de la m ú s ic a p o p u la r. N o o b s ta n te , lo s re s u lta d o s d e la H e rri M u s ik a E s k o la sa lta n a la v ista . N u e s tro s tx a la p a rta ris , a lb o k a ris , d u lz a in e ro s y p e r c u s io n is ta s to c a n e n O ia rtz u n y e n la s fie s ta s d e lo s p u e b lo s c e rc a n o s y to m a n p a rte e n c e le b ra c io n e s d e to d a ín d o le , tr a n s m itie n d o a m b ie n te y m ú s ic a p o p u lar.

08‘06. Noticias HM, boletines E n m a y o d e l 2 0 0 3 p u b lic a m o s e l p r im e r n ú m e r o d e l B o le tín “ B e rria k ” o r g a n o d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a . E n v e rs io n e s e n e u s k a ra y c a s te lla n o , se p u b lic a n c u a tr o n ú m e ro s al a ñ o . A lg u n o s e je m p la re s los e n v ia m o s im p re s o s e n p a p e l, o tro s m u c h o s m e d ia n te c o r re o e le c tró n ic o y a d e m á s c o lg a m o s to d a s la s e d i c io n e s e n n u e s tra p á g in a w eb . E s te e s e l in s tru m e n to m á s im p o rta n te q u e te n e m o s p a ra r e la c io n a m o s c o n to d a la g e n te d e n u e s tro e n to rn o . M e d ia n te e s te b o le tín H e rri M u s ik a r e n T x o k o a d a a c o n o c e r to d o s lo s c o n c ie rto s , jo m a d a s m u s i c a le s , p re s e n ta c io n e s d e lib ro s q u e p u b lic a y e n g e n e ra l, to d a s la s n o fic ia s q u e d e u n a u o tr a f o rm a a f e c ta n a l C e n tro . P e rió d ic a m e n te , p u b lic a m o s a rtíc u lo s s o b re la m ú s ic a y c u ltu r a p o p u la r y p a ra e llo , e n a lg u n o s c a s o s, c o n ta m o s c o n c o la b o ra d o re s s ig n ific a tiv o s. S irv a d e e je m p lo , q u e p a r a tr a ta r s o b re lo s c a m a v a le s d e O ia r t z u n n o s a p o y a m o s e n lo e s c rito p o r P e llo A ñ o rg a y p a ra h a b la r s o b re e l “ O le n tz e r o ” d e O ia rtz u n , e n la c o la b o ra c ió n d e A n d o n i L e k u o n a . A l h ilo d e lo q u e y a h e m o s m e n c io n a d o , p a r a re a liz a r c u a lq u ie r c o n s u lta , e s tá n d is p o n ib le s to d o s los n ú m e ro s d e “ B e rr ia k ” , el B o le tín d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a , e n n u e s tra p á g in a w^eb. (F o to N ° L pag. 184: P o rtad a d e H M B erria k n° 22.) (F o to N ° 2, p ag . 184: P o rtad a d e B o le tín H M n° 23.)

OS-07. Colección “Herri Musika Bilduma” D e n tro d e l p r o y e c to d e d o c u m e n ta c ió n d e H M T x o k o a q u e s e p r e p a r ó e n 1995 p o d e m o s o b s e rv a r los s ig u ie n te s c a p ítu lo s; 06-04-0 3 . Infraestructura d e pu blicación . S a c a r a d e la n te p r o y e c to s n o co m ercia les q u e s e hacen so b re la m úsica p o p u la r e s ta rea b a sta n te c o m plicada p o r lo que esta m o s a n a liza n d o la p o s ib ilid a d d e p o n e r en m archa una e d ito r ia l p ro p ia : E scrito s m u sica les y litera rio s, g ra b a cio n es m usicales, a u d io v isu a le s...

C o m o se p u e d e v er, e r a e s te u n c a m p o q u e p re v e ía m o s y e s ta m o s tr a b a ja n d o e n e llo . E n e s ta lín e a y e n m a y o d e l 2 0 0 4 , s e p r e s e n tó e n el c e n tr o K o ld o M itx e le n a d e D o n o s tia el lib ro “Dultzaina Gipuzkoan. 1950 hamarkada arte" d e J u a n M a ri B e ltrá n , el p r im e r n ú m e ro d e la C o le c c ió n H M e d ita d o p o r H e rri M u s ik a re n T x o k o a . D e e s a m a n e ra a f ro n ta m o s n u e v o s r e to s q u e c o n s is te e n p u b lic a r y d iv u lg a r to d o lo r e c o p ila d o s o b re la m ú s ic a p o p u la r o lo q u e fa lta p o r re c o p ila r, lo q u e y a c o n o c e m o s so b re n u e s tra m ú s ic a p o p u la r y lo q u e to d a v ía n o s fa lta p o r s a b e r y e s n e c e s a r io d a rlo a c o n o c e r. E ra c u e s tió n im p re s c in d ib le d a r u n a sa lid a a la in v e s tig a c ió n y d iv u lg a c ió n , p o n e r e s o s tra b a jo s e n m a n o s d e l p ú b lic o , e n u n a p a la b r a , p u b lic a rlo s . P o r lo ta n to , c o n e s te lib ro se p u s o e n m a r c h a la C o le c c ió n M ú s ic a P o p u la r /H e rr i M u s ik a re n B ild u m a y a c o n tin u a c ió n lle g a ro n m á s p u b lic a c io n e s : C o le c c ió n H M , n ú m e r o 2. E l lib ro d e M a n u G o je n o la “A lb o k a re n a ld e b a tz u k ” . “A lg u n o s a s p e c to s d e a lb o k a . C o le c c ió n H M , n ú m e ro 3 . E l lib ro d e J u a n M a ri B e ltr á n “T x a la p a rta e ta b e s te a ld a e r a z a h a rra k " . T x a la p a rta , a n te c e d e n te s y v a ria n te s. C o le c c ió n H M , n ú m e r o 4 . H e rri M u s ik a re n L J a rd u n a ld ia k . H e rri M u s ik a - B e rts o la ritz a . A c ta s d e las L J o r n a d a s d e M ú s ic a P o p u la r. (F oto N® 1, p ag . 185: C o le c c ió n H M , n ú m e ro 1: “ D u ltz a in a G ip u z k o an . 1950 h a m a rk a d a a rte ” .)

(F o to N ° 2, p ag . 185: C o le cc ió n H M , n ù m e ro 2: “A lb o k a re n a ld e b a tz u k ” .) (F o to N® 3, p ag . 185: C o le cc ió n H M , n ù m e ro 3: ‘T x a la p a rta e ta b e ste a ld a era zah a rrak ” .)

(Foto N ° 4 . p ag . 185: C o le c c ió n H M , n ù m e ro 4 : “ H erri M u sik a re n 1. Jard u n ald iak . H e rri M u sik a - B ertso laritza ” .) E n e s to s m o m e n to s e s tá p u n to d e v e r la lu z el n ú m e ro 5 d e n u e s tra c o le c c ió n . E n e s te lib ro s e p u b li carán las a c ta s c o r re s p o n d ie n te s a la s J o r n a d a s 2 y 3 q u e s o b re la M ú s ic a P o p u la r y B a ile s P o p u la re s o r g a nizó H e rri M u s ik a re n E sk o la . T a m b ié n p r e te n d e m o s p u b lic a r la s a c ta s d e la s jo r n a d a s .

^^’08. www.herrimusika.org N u e s tra p á g in a w e b e s la v e n ta n a o p u e r ta p rin c ip a l a b ie rta al m u n d o . E n e lla e n tra n d e s d e to d o s lo s rin co n es d e l m u n d o lo s a m a n te s d e la m ú s ic a p o p u la r. A h í d e n tr o p u e d e n v e r lo q u e s o m o s y lo q u e h a c e m os. H a s ta h a c e p o c o tie m p o h e m o s e s ta d o fu n c io n a n d o c o n n u e s tra p r im e ra p á g in a w e b q u e o f re c ía lo s sig u ie n te s a p a rta d o s: E n tra d a : P re s e m a c ió n d e la p á g in a w e b , situ a c ió n , d a to s p a ra p o n e r s e e n c o n ta c to e in fo rm a c ió n so b re ias ú ltim a s n o tic ia s. P re se n ta c ió n : E x p o s ic ió n g e n e ra l s o b re la s r a z o n e s q u e im p u ls a ro n la c r e a c ió n d e e s te p ro y e c to , o b je tivos d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a y o rg a n iz a c ió n d el C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r. P a trim o n io : C o le c c ió n d e in s tru m e n to s m u s ic a le s p o p u la re s , b ib lio te c a , fo n o te c a , a rc h iv o d e im á g e nes, ta lle re s. S e rv ic io s: S e rv ic io s y fu n c io n a m ie n to d e la H e rri M u s ik a re n T x o k o a . N o tic ia s : O tra s a c tiv id a d e s re la c io n a d a s c o n la m ú s ic a p o p u la r q u e se o r g a n iz a n a l m a rg e n d e l C e n tro M ú s ic a P o p u la r B o le tin e s H M : T o d o s lo s b o le tin e s H M se e n c u e n tra b a n d is p o n ib le s e n la p á g in a , e n fo rm a to p d f, p a ra ^ u ie n d e s e a r a u tiliz a d o s . C o n c ie rto s H M : P re s e n ta c io n e s d e to d o s lo s c o n c ie r to s H M . (F o to N “ 1, p ag . 186: P rese n tac ió n d e la w e b an terio r: w w w .h e rrim u sik a .o rg .)

E s ta p á g in a w e b , c o n s u s lim ita c io n e s y c o n d ic io n e s , h a o f re c id o d u ra n te to d o s e s to s a ñ o s u n se rv ic io n^uy im p o rta n te c o n s is te n te e n d iv u lg a r to d a la in fo rm a c ió n a c e r c a d e n u e s tro c e n tro . M e d ia n te e s ta p á g i na la g e n te te n ía c o n o c im ie n to d e lo q u e o rg a n iz á b a m o s , c ó m o fu n c io n a b a n u e s tro C e n tro , e tc . E n la p r im a v e ra d e l 2 0 0 8 h e m o s d a d o u n n u e v o p a s o a d e la n te e n e s a v e n ta n a q u e te n e m o s a b ie r ta al niu n d o . H e m o s p u e s to e n m a r c h a la n u e v a p á g in a w e b d e H M T x o k o a y, a d e m á s d e l a s p e c to e x te rn o , el cam b io h a s id o im p o rta n te . S e h a p re p a ra d o la p á g in a c o n u n d is e ñ o m á s a p ro p ia d o , f á c il, c o m p r e n s ib le p ráctico . L o s a p a r ta d o s q u e a p a r e c e n e n la p á g in a d e e n tr a d a so n lo s s ig u ie n te s : ^ ^ u seo , A c tiv id a d e s , V is ita v irtu a l. C o n s u lta d e C o le c c io n e s , P u b lic a c io n e s , C o n ta c to . (F o to N ° 1, p ag . 187: P a n ta lla d e p re sen ta c ió n d e la n u eva w e b w w w .h e rrim u sik a .o rg .)

M u seo : P re se n ta c ió n , O b jetiv o s, O rg a n iz a c ió n , C o le c c ió n , S e rv ic io s y h o ra rio s. D ó n d e n o s e n c o n tra m o s. A c tiv id a d e s : V isita s D id á c tic a s , C o n c ie rto s H M , J o m a d a s H M , E x p o s ic ió n Itin e ra n te , H e rri M u s ik a •'en E sk o la , O tro s A c to s. V isita v irtu a l: E s p o s ib le v is u a liz a r to d a la e x p o s ic ió n s a la a s a la y v itrin a a v itrin a . A d e m á s e x is te u n Acceso a la b ib lio te c a , fo n o te c a y e l a rc h iv o d e im á g e n e s . C o n s u lta d e C o le c c io n e s : E s la “ e s tre lla ” d e la n u e v a p á g in a w e b . M e d ia n te e s te s e rv ic io se p u e d e e n tra r e n n u e s tra p á g in a w e b y c o n s u lta r d ir e c ta m e n te la s b a s e s d e d a to s n u e s tra b ib lio te c a , f o n o te c a , a rch i''0 d e im á g e n e s y la c o le c c ió n d e in s tru m e n to s m u s ic a le s . L o s in v e s tig a d o re s n o tie n e n q u e a c u d ir p e r s o n alm e n te al C e n tr o p a ra c o n o c e r lo q u e te n e m o s . A h o r a p u e d e n h a c e r e s e tr a b a jo d e s d e su p r o p ia c a s a y e n c u e n tra n a lg o in te re s a n te p a r a su tr a b a jo v e n d rá n c o n o c ie n d o y a c o n p r e c is ió n lo q u e b u s c a n , s a b ie n

d o d ó n d e e s tá lo c a liz a d o e s o q u e e llo s n e c e s ita n . D e m o m e n to , h e m o s a c tiv a d o la s m á s im p o rta n te s , e s a s c u a tro b a s e s d e d a to s q u e h e m o s m e n c io n a d o . P u b lic a c io n e s : B o le tin e s , lib ro s , a u d io v isu a le s. S e p u e d e r e p a s a r to d o el m a te ria l q u e p u b lic a m o s . C o n ta c to : P a r a r e a liz a r c u a lq u ie r c o n s u lta o p a ra e f e c tu a r c u a lq u ie r p re g u n ta , se o f re c e la p o s ib ilid a d d e p o n e r s e e n c o n ta c to c o n n o s o tro s m e d ia n te el c o r re o e le c tró n ic o . E n e s te c o r to p la z o tra n s c u rrid o , se e s tá n o ta n d o la in flu e n c ia q u e h a te n id o la n u e v a p á g in a w e b en la s r e la c io n e s c o n la g e n te in te re sa d a . D e s d e q u e se p u s o e n m a rc h a , h e m o s r e c ib id o y se g u im o s r e c ib ie n d o c ie n to s d e m e n s a je s d e E u s k a l H e r ria y to d o s lo s r in c o n e s d e l p la n e ta , s o lic ita n d o n u e s tro s b o le tin e s, h a c ié n d o n o s p re g u n ta s , f e lic itá n d o n o s , e tc .

08’09. Trabajos de recopilación para fonoteca y archivo de imágenes T o d o s lo s tra b a jo s d e g ra b a c io n e s d e a u d io r e a liz a d a s h a s ta el a ñ o 1995 lo s p u sim o s e n u n a e s ta n te ría d e la fo n o te c a y h o y d ía se g u im o s c o n e s e tra b a jo , h e c h o p u e b lo a p u e b lo . E s c ie rto q u e d e s d e 1995 al 2 .0 0 2 la d e d ic a c ió n q u e n o s e x ig ió la o rg a n iz a c ió n d e la C e n tro M ú s ic a P o p u la r tu v o m u c h a in flu e n c ia y re p e rc u tió b a s ta n te e n el ritm o d e r e c o p ila c ió n p o rq u e n o p u d e d e d ic a rm e a e llo c o n la in te n sid a d d e a ñ o s a n te rio re s. A p a rtir de! 2 0 0 2 e s ta s g ra b a c io n e s re c u p e ra ro n su ritm o h a b itu a l y a d e m á s p u d e c o n ta r c o n la c o la b o ra c ió n d e m á s g e n te. E sto s ú ltim o s a ñ o s las g ra b a c io n e s se h a n h e c h o e n los c o n o c id o s fo rm a to s M in i-D is k y DAT. P o r o tra p a rte , e n e s o s tra b a jo s re a liz a d o s a p a r tir d e l 1 9 9 5 , e m p e z a m o s a r e c o p ila r la m a y o ría d e e s o s d o c u m e n to s ta m b ié n e n s o p o rte d e v íd e o . P o r lo ta n to , e n la m a y o ría d e lo s c a s o s d ic h o m a te ria l se e n c u e n tr a re c o g id o e n la fo n o te c a y ta m b ié n e n e l a rc h iv o d e im á g e n e s , e s d e c ir e n a m b a s s e c c io n e s. A p a r tir d e 1 9 9 5 , ta n to e n la F o n o te c a c o m o e n e l A rc h iv o d e I m á g e n e s se d ife re n c ia rá n p o r u n a p a r te, to d o s lo s d is c o s , c a s s e te s y film a c io n e s p u b lic a d o s , y p o r o tra to d a s la s g ra b a c io n e s d e v o z y film a c io n e s re a liz a d a s e n tra b a jo d e c a m p o , “ Z u z e n e a n E g in d a k o /G ra b a c io n e s e n D ir e c to ” (Z E ). P o r lo ta n to a c tu a lm e n te lo s m a te r ia le s d e a u d io e im a g e n , fru to d e l la s g ra b a c io n e s y film a c io n e s r e a liz a d a s c o m o tra b a jo d e c a m p o , e s tá n a rc h iv a d o s e n la s n u e v a s b a s e s d e d a to s F o n o te k a - Z E y e n Iru d ie n A rtx ib o a - Z E . D e s d e 1995 al 2 0 0 2 se h ic ie ro n a ñ o tra s a ñ o , e n tre o tro s , lo s tra b a jo s d e r e c o p ila c ió n q u e s e d e ta lla n a c o n tin u a c ió n : 1 9 9 5 : T x iru la ris d e Z u b e ro a , d u lz a in e r o d e O rd u ñ a y c a n c io n e s tr a d ic io n a le s .... E n to ta l 12 re c o p ila c io n e s. 19 9 6 : R e c o g id a d e c o p la s tra d ic io n a le s e n la z o n a d e O ia rtz u n , tx a la p a rta ris h is tó r ic o s ,... e n to ta l 9 tra b a jo s d e re c o p ila c ió n . 1 99 7 : D a n z a s , tu lu rte a (m irlitó n ) y m e lo d ía s a n tig u a s d e Irib a s , e l a lb o k a ri d e A n -atia T x ilib rin , ra b e lis ta s d e C a n ta b ria y i a c h if la d e C a m p o ” , ... u n to ta l d e 16 re c o p ila c io n e s . 1 9 9 8 . D a n z a s d e A n g u ia n o , b a ile s d e L e s a k a , c e n c e rr o s d e Z u b ie ta , d u lz a in e r o d e A n tz u o la , ra b e lis ta s d e C a n ta b r ia ,... e n to ta l 2 8 tra b a jo s d e re c o p ila c ió n . 1 9 9 9 . C a m p a n a s d e O ia rtz u n , ra b e lista s d e C a n ta b ria , su n p rin u a d e Irib a s , S a n f e rm in e s d e Iru ñ e a los a lb o k a ris h is tó ric o s d e A n -atia J u a n O tx a n d io y E u g e n io E tx e b a r r ia ,... e n to ta l 4 0 re c o p ila c io n e s . 2 0 0 0 : A lb o k a ris , c a n c io n e s tra d ic io n a le s d e O ia rtz u n . lo s d u lz a in e ro s d e A z p e itia d e l c a s e r ío “A rb e , “P a s to re s d e B e le n ” d e P a m p lo n a -Iru ñ e a , m ú s ic a tra d ic io n a l d e A ra ñ o , A lb o k a ris tr a d ic io n a le s la ro m e r ía d e S a n M a rc ia l, “ k a s k a ñ u e la k ” de! b a r rio I tu rr io tz d e O i a r t z u n , ... u n to ta l d e 3 5 re c o p ila c io n e s . 2 0 0 1 : I n g u ru tx o d e L a rra u n , S a n ta A g u e d a e n Z e a n u ri, M o n tte ( d u lz a in e ro d e A z k o itia ), “ju e g o de p o llo s ” d e A m a s a , c a m p a n e r o s d e E tx a rri A r a n a tz y E lo r r io ,... e n to ta l 2 5 re c o p ila c io n e s . 2 0 0 2 : A c c o rd e ó n d e lo s P irin e o s , c a n c io n e s tr a d ic io n a le s d e O ia rtz u n , A u ro ro s d e T a fa lla , r o m e ría d e Z e la tu n , “X u n ta n z a ” d e lo s g a ite ro s g a lle g o s ,... e n to ta l 3 8 re c o p ila c io n e s. A p a r tir d e l 2 .0 0 2 se h a c o n tin u a d o c o n lo s tra b a jo s d e re c o p ila c ió n p a ra F o n o te c a - Z E y a rc h iv o d e im á g e n e s -Z E . 2003. C a rn a v a le s d e A riz k u n , C a rn a v a le s d e L a n tz , c a n c io n e s tr a d ic io n a le s d e O ia rtz u n , a rm ó n ic a d el g e m ik a r r a S e b e rin o O n a in d ia ,... e n to ta l 2 0 re c o p ila c io n e s .

2 0 0 4 : D u r a n te e s te a ñ o e l C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r y c o n e! o b je tiv o d e c o n s e g u ir a y u d a f in a n c ie ra êl p ro g ra m a d e su b v e n c io n e s P ro y e c to “ E u ro p a 2 0 0 4 ” , p r e s e n ta m o s a! m is m o el p r o y e c to D O IN U T E G l” . E ste p r o y e c to te n ía el sig u ie n te s u b títu lo : Patrimonio cultural: portadores de tradición musical. Reco pilación de registros acústicos vivos. Ensayo en el nordeste de Gipuzkoa. A ! fin al, n o c o n s e g u im o s q u e se a ce p ta ra e s te p ro y e c to , p e r o m ie n tra s e s p e rá b a m o s la re s p u e s ta n u e s tro c o la b o r a d o r A g u s tin M e n d iz a b a l y y o p r o s e g u ía m o s c o n n u e s tro tr a b a jo d e re c o p ila c ió n p o r O ia rtz u n , O a r s o a ld e a e Irú n . U n a v e z q u e su p i'^ o s q u e se n o s h a b ía d e n e g a d o l a s u b v e n c ió n , c o n tin u a m o s re a liz a n d o n u e s tro tra b a jo e n n u e s tra c o m a r ca. A s í c o n s e g u im o s r e u n ir ta n to s tra b a jo s e n e l p la z o c o r to d e e s o s d o s a ñ o s. D e O a rs o a ld e a : A n to n io E s k u d e ro , P a k o E s k u d e r o , K a rm e n M e n d iz a b a l, J o s é L a rra z a , M a rtin U rte R u fin o A rb e la itz , A d e la id a L a b o a , X a b ie r O la s k o a g a , S e g u n d o E s k u d e r o , A g u s tin L e rtx u n d i, M e n d a roko B ito ria n o L o io la “ O s p a s ” , .... e n to ta l 4 0 re c o p ila c io n e s . 2 0 0 5 : E n O ia rtz u n -O a rs o a ld e a -Iru n : A g u s tin L e rtx u n d i, J o a n ito G u rid i, A n to n io M e n d iz a b a l. M ik e l '^ rru a b a rre n a , K o n s u e lo Z a b a le ta , L a x a ro Ip a rra g irre , lo s r e a liz a d o s e n la R e s id e n c ia d e A n c ia n o s de ^ a b ie r r o ta .......E n O tx a b a g ia D a n z a s d e O ts a g i, la tr a s h u m a n c ia d e s d e P ix ta d e l p a s to r d e E s k iu la e n Z u b e ro a, m ú sic o s d e E s c o c i a , ... e n to ta l 3 8 re c o p ila c io n e s . 2 0 0 6 : E n O ia rtz u n -O a rs o a ld e a -Iru n : H e rm a n a s Z a b a le ta , H e rm a n a s A r ru a b a rr e n a .......A d e m á s , H ern ian as G o ik o e tx e a d e Z e a n u ri, I n g u ru tx o d e U itz i, G a ite r o s d e E s te lla -L iz a rra , M ú s ic a p o p u la r d e V alen cia d e A lc á n ta ra . M ú s ic a p o p u la r d e H u n g r ía y E s l o v a q u i a ,. . . e n to ta l 3 6 re c o p ila c io n e s . 2 0 0 7 : K o s m e L iz a s o . B e rts o s tr a d ic io n a le s d e O ia rtz u n , “p a n d e r e ta ” d e Is a b a . f lu te y ttu n ttu n a de ® iarno. C o m p a r s a d e g ig a n te s y c a b e z u d o s d e D o n o s tia , W a lte r d e B u c k , m ú s ic a p o p u la r d e F la n d e s , m ú si*â p o p u la r d e l fe stiv a l in te rn a c io n a l d e l B i d a s o a ,... u n to ta l d e 33 r e c o p ila c io n e s . 2 0 0 8 : T rik itix a d e Z u m a rra g a , c a m p a n e ro s d e A re tx a b a le ta , m ú s ic a p o p u la r d e L a R i o j a , ... E n e s te a p a rta d o d e F o n o te c a y A rc h iv o d e I m á g e n e s “ Z u z e n e a n E g in d a k o a k ” (Z E ), a d e m á s d e la r e c o g id a e f e c tu a d a p u e b lo a p u e b lo , h e m o s in c lu id o to d a s la s g ra b a c io n e s d e lo s C o n c ie rto s y to d a s la s Jo m a •âs d e M ú s ic a P o p u la r q u e h a o rg a n iz a d o H e rri M u s ik a re n T x o k o a . A s í m ism o , h e m o s in c o r p o ra d o las T x a la p a r ta - F e s ta s d e H e rn a n i, E n c u e n tro s d e A lb o k a r is d e H e m a n i y F e stiv a l d e T x is tu la ris d e H e m a n i. T o d o s lo s d o c u m e n to s re c o g id o s s e p u e d e n v e r c o n to d o s su s d e ta lle s e n la s b a s e s d e d a to s

F o n o te -

^a-Z E ” y ‘A r c h iv o d e Im á g e n e s - Z E ” .

^^‘10. Consultas de investigación en el centro de documentación D e s d e q u e se p u s o e n m a r c h a H e r ri M u s ik a re n T x o k o a /C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r, n u e s tro c e n tr o de d o c u m e n ta c ió n h a e s ta d o a b ie r to a to d o s lo s in v e s tig a d o re s y a lu m n o s in te re s a d o s . H a n sid o m u c h o s los 9 u e se h a n a c e r c a d o a n u e s tra b ib lio te c a , fo n o te c a , a rc h iv o d e im á g e n e s y c o le c c ió n d e in s tru m e n to s m u sicales e n b ú s q u e d a d e in fo rm a c ió n p a r a r e a liz a r tra b a jo s c o n c re to s . C o n la in fo rm a c ió n q u e d is p o n e m o s e n

C entro han sido m uchos y variados los trabajos que se han ido elaborando. El a ñ o 2 0 0 2 n o s v is ita r o n s ie te g ru p o s . P ro v e n ía n d e E u s k a l H e rria , C a ta lu ñ a y M a d rid . A lu m n o s d e b e lla s A rte s , U n iv e rs id a d d e B a rc e lo n a , p ro fe s o re s d e m ú sic a , p ro fe s o re s d e a n tr o p o lo g ía d e U P V . fa c u l tad d e m a g is te rio , m ú s ic o s d e g ru p o s d e d a n z a s ,... E n ei a ñ o 2 0 0 3 fu e ro n c a to rc e lo s g ru p o s. P ro v e n ie n te s d e E u sk a l H e rria , A s tu ria s , A n d a lu c ía . A lu m nos u n iv e rsita rio s, d e c o n s e rv a to rio s d e m ú s ic a y d e c e n tro s e s c o la re s . L le g a ro n al c e n tro p a ra r e a liz a r tral^ajos s o b re m ú s ic a p o p u la r, in s tm m e n to s m u s ic a le s , m e lo d ía s d e c o p la s y b a ile s p o p u la re s . E n el 2 0 0 4 f u e ro n s e is lo s g m p o s q u e n o s v is ita ro n a tal fin , y to d o s p r o v e n ie n te s d e E u s k a l H e rria .

Estos se is g m p o s se c o m p o n ía n d e in v e s tig a d o re s , p ro fe s o re s y a lu m n o s. E n e l 2 0 0 5 s e fo rm u la ro n d o c e c o n s u lta s . T o d o s e llo s r e a liz a d o s p o r c iu d a d a n o s v a s c o s . V in ie ro n en b u sc a d e m a te ria l p a r a h a c e r tr a b a jo s d e m ú s ic a , a n tr o p o lo g ía , te a tro y c in e . E n e l 2 0 0 6 se h ic ie r o n c in c o c o n s u lta s p a r a re a liz a r d is tin to s tra b a jo s . U n tr a b a jo s o b re l a tx a la p a r ta p ara u n d o c to ra d o d e m ú sic a , u n a lu m n o d e lu te r ia d e l C o n s e r v a to rio d e C ic lo S u p e r io r d e M ú s ic a d e B ilb a o p a ra re a liz a r u n tra b a jo s o b re e l “ ttu n ttu n ” , to b e ra s , p a ra o rg a n iz a r u n a e x p o s ic ió n f o to g rá f ic a so b re los in s tm m e n to s m u s ic a le s v a s c o s , ...

E n e l 2 .0 0 7 fu e ro n d o c e la s c o n s u lta s re a liz a d a s . P ro v e n ie n te s d e E u s k a l H e rria , L a R io ja y A le m a n ia . V in ie ro n a re c o g e r in fo rm a c ió n p a ra re a liz a r tra b a jo s d e in v e s tig a c ió n s o b re la tx a la p a rta . c a m p a n a s , la a c ú s tic a d e lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s y m ú s ic a p o p u lar. E n lo q u e v a d e l 2 0 0 8 y a s e h a n r e a liz a d o c u a tr o c o n s u lta s p a r a e l m e s d e M a y o . S e n o s h a so lic ita d o in fo rm a c ió n s o b re la s d a n z a s p o p u la re s , s o b re la E tn o m u s ic o lo g ía d e la tx a la p a r ta y u n a lu m n o d e B a rc e lo n a q u e h a lle g a d o e x p re s a m e n te b u s c a n d o in fo rm a c ió n s o b re la m ú s ic a p o p u la r v asca. C o m o b ie n se p u e d e a p re c ia r, se n o s h a a c e rc a d o g e n te m u y v a ria d a q u e tr a ta te m a s m u y d iv e rso s , c o n d is tin to s o b je tiv o s e in te re s e s y n u e s tro c e n tr o d o c u m e n ta l s e h a u tiliz a d o p a ra m u c h o s y v a ria d o s tra b a jo s . E s ta m o s p u e s a n te o tr o s e rv ic io im p o rta n te q u e o f re c e H e rri M u s ik a re n T x o k o a /C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r.

08-11. Wknosys: Biblioteca, fonoteca, instrumentos musicales, archivo de imágenes P a ra p o d e r re a liz a r c u a lq u ie r c o n s u lta e s c o n d ic ió n im p re sc in d ib le a lm a c e n a r to d a la in fo rm a c ió n d e un m o d o a d e c u a d o e n n u e s tra b a se d e d ato s. T e n ie n d o e n c u e n ta la s c a ra c te rístic a s d e c a d a u n a d e n u e s tra s b ases d e d a to s y la p ro c e d e n c ia y o b je tiv o s g e n e ra le s d e los c o n su lto re s , e s c o m o d ise ñ a m o s la e s tru c tu ra d e los a p a rta d o s. A lo larg o d el tie m p o h e m o s re a liz a d o m u c h o s c a m b io s y a d a p ta c io n e s y e n a d e la n te te n d re m o s q u e s e g u ir h a c ié n d o lo s , sie m p re c o n la fin a lid a d c la ra d e o fre c e r al u su a rio el m e jo r se rv ic io p o sib le. C o n la n u e v a p á g in a w e b e s m u c h a m a y o r la u tiliz a c ió n q u e tie n e e s ta b a s e d e d a to s y sa b e m o s q u e en e s to s m o m e n to s c ie n to s d e u s u a rio s c o n s u lta n n u e s tro s d a to s. E l a ñ o 1995 d im o s lo s p r im e ro s p a s o s e n e s te tra b a jo d e re a liz a r la s fic h a s e n el v ie jo p r o g ra m a in fo r m á tic o K n o s y s. E l tra b a jo r e a liz a d o h a s ta e l a ñ o 2 0 0 2 lo tr a n s p o r ta m o s al n u e v o p r o g ra m a W K n o s y s y d e s d e e n to n c e s se g u im o s tra b a ja n d o c o n d ic h o p ro g ra m a , ta l c o m o s e re c o g e e n lo s in f o rm e s q u e p r e s e n ta m o s a n u a lm e n te al A y u n ta m ie n to : F ic h a s re a liz a d a s c o n e l p r o g ra m a in f o rm á tic o W K n o s y s e n la s b a s e s d e d a to s d e lo s m a te ria le s d e la c o le c c ió n d e J.M . B e ltrá n e n H e rri M u s ik a re n T x o k o a ;

2002 : - B IB L IO T E C A : 3 6 7 fic h a s n u e v a s (d e u n to ta l d e 3 .3 6 7 ). O tra s 1 .0 0 0 fic h a s v ie ja s se h a n c o rre g id o o a d a p ta d o . - F O N O T E C A ; 3 8 3 fic h a s n u e v a s (d e u n to ta l 2 .2 5 6 ). O tra s 2 2 0 fic h a s se h a n m o d ific a d o o a d a p ta d o . - C O L E C C IÓ N D E I N S T R U M E N T O S M U S IC A L E S ; 121 fic h a s n u e v a s (d e u n to ta l d e 1.068) - A R C H IV O D E IM Á G E N E S : 291 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 2 9 1 ) 2003: - B IB L IO T E C A ; 3 5 3 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 3 .7 2 0 ). O tra s 6 0 0 fic h a s h a n s id o re e m p la z a d a s o a d a p ta d a s . - F O N O T E C A ; 8 2 7 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 3 .0 8 3 ); O tra s 2 .0 0 0 fic h a s a n tig u a s h a n sid o r e e m p la z a d a s o a d a p ta d a s . - C O L E C C IÓ N D E I N S T R U M E N T O S M U S IC A L E S ; 21 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 1.089). - A R C H IV O D E IM Á G E N E S : C o m e n z a m o s c o n la o rg a n iz a c ió n d e la C o le c c ió n d e F o to g ra fía s . 2004: - T e n ie n d o e n c u e n ta la s c a r a c te r ís tic a s d e lo s m a te ria le s q u e c o m p o n e n la C o le c c ió n d e in s tru m e n to s , se h a o rg a n iz a d o e s ta d e u n a m a n e ra m á s a d e c u a d a . A s í, lo s “ R o llo s P ia n o la ” y “ C ilin d ro s de F o n ó g ra fo h a s ta el m o m e n to u b ic a d o s e n la c a p ítu lo “ In s tru m e n to s M u s ic a le s " , e n a d e la n te te n d rá n s u s p ro p io s a rc h iv o s. P o r lo ta n to , d e n tr o d el p r o g ra m a in f o rm á tic o d e b a s e s d e d a to s W K n o s y s se h a n c r e a d o 2 n u e v o s fic h e ro s . A c o n tin u a c ió n e x p o n e m o s lo s m a te ria le s in te g ra d o s e n H e rri M u s i k a r e n T x o k o a c o r re s p o n d ie n te s a la C o le c c ió n d e J u a n M a ri B e ltrá n A rg iñ e n a : - C O L E C C IÓ N B IB L IO T E C A ; 3 1 0 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 4 .0 3 0 ). O tra s 5 0 0 fic h a s v ie ja s h a n sid o m o d ific a d a s o a d a p ta d a s .

- C O L E C C I Ó N F O N O T E C A : 85 fic h a s n u e v a s ( e n to ta l 3 .1 6 8 ). O tra s 1 .5 0 0 fic h a s v ie ja s h a n sid o a c tu a liz a d a s o a rre g la d a s. ' C O L E C C IÓ N D E I N S T R U M E N T O S M U S I C A L E S : 71 fic h a s n u e v a s (5 0 q u e h a n d e ja d o lib re s lo s r o llo s p ia n o la y lo s C ilin d ro s d e f o n ó g ra fo + 2 1 ) (e n to ta l 1 .1 1 0 fic h a s). - R O L L O S P IA N O L A : 41 fic h a s n u ev as. - C IL IN D R O S D E F O N Ó G R A F O : 9 fic h a s n u ev as. - A R C H IV O D E IM Á G E N E S : C o n tin u a m o s c o n la o rg a n iz a c ió n d e la c o le c c ió n d e fo to g ra fía s.

2005: - C O L E C C IÓ N B IB L IO T E C A : 2 6 9 f ic h a s n u e v a s (e n to ta l 4 .2 9 9 ). S e h a n c a m b ia d o o a d a p ta d o o tra s 3 .5 0 0 fich as. - C O L E C C I Ó N F O N O T E C A : 2 8 3 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 3 .4 5 1 ). H e m o s m o d ific a d o , a c tu a liz a d o o a rre g la d o o tra s 3 .0 0 0 fich as. - C O L E C C IÓ N D E IN S T R U M E N T O S M U S IC A L E S : 3 5 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 1 .145), H e m o s c a m b ia d o , a c tu a liz a d o o a d a p ta d o 1 .0 0 0 fic h a s m á s. - R O L L O S P IA N O L A : S e h a n m o d ific a d o , a c tu a liz a d o o a d a p ta d o 142 fic h a s (e n to ta l 142). - C IL IN D R O S D E F O N Ó G R A F O : 9 fic h a s a n tig u a s s e h a n re e m p la z a d o , a c tu a liz a d o o a rre g la d o (e n to ta l 9). - A R C H IV O D E IM Á G E N E S : C o n tin u a m o s o r g a n iz a n d o la c o le c c ió n d e fo to g ra fía s.

2006: - C O L E C C IÓ N B I B L IO T E C A : 4 5 6 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 4 .7 5 5 ). O tra s 1 .5 0 0 fic h a s a n tig u a s se h a n c o m p le ta d o o a rre g la d o . - C O L E C C I Ó N F O N O T E C A : 2 2 6 f ic h a s n u e v a s ( e n to ta l 3 .6 7 7 ). O tra s 2 .0 0 0 f ic h a s a n tig u a s s e han c a m b ia d o , a c tu a liz a d o o a rre g la d o . E n e l a ñ o 2 0 0 6 E L A R C H IV O D E L A F O N O T E C A lo d iv id i m o s e n d o s p a rte s; F O N O T E C A y F O N O - Z E ( g ra b a c io n e s re a liz a d a s e n d ire c to ). - F O N O T E C A : e n to ta l 3 .4 6 0 fich as. - F O N O -Z E : e n to ta l 2 1 7 fic h a s. - C O L E C C I Ó N D E I N S T R U M E N T O S M U S IC A L E S : 3 0 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 1 1 7 5 ). O tra s 6 0 0 fic h a s v ie ja s s e h a n c a m b ia d o , a c tu a liz a d o o a rre g la d o . - R O L L O S P IA N O L A : 3 5 fic h a s n u e v a s . 142 fic h a s v ie ja s s e h a n re e m p la z a d o , a c tu a liz a d o o a r re g la d o ( e n to ta l 177 fic h a s). - C IL IN D R O S D E F O N Ó G R A F O : 9 fic h a s v ie ja s se h a n a c tu a liz a d o o a rre g la d o (e n to ta l 9). - A R C H IV O D E IM Á G E N E S : 145 n u e v a s fic h a s d e film a c io n e s (e n to ta l 4 0 5 ). C o n tin u a m o s c o n el tr a b a jo d e o r g a n iz a r la c o le c c ió n fo to g rá fic a . E l a rc h iv o d e film a c ió n e s se h a d iv id id o e n d o s s e c c io n e s se p a ra d a s: - IM Á G E N E S : u n to ta l d e 2 6 0 im á g e n e s . - IM Á G E N E S -Z E : e n to ta l 145 im á g e n e s .

2007: - P a ra p o d e r c o lg a r e n in te r n e t n u e s tro p r o g ra m a in fo rm á tic o d e b a s e d e d a to s W K n o s y s , h e m o s te n i d o q u e n o r m a liz a r l a e s tru c tu r a d e lo s a rc h iv o s y la s d e n o m in a c io n e s d e lo s c a m p o s d e to d a s la s b a s e s d e d a to s . E llo h a h e c h o q u e h a y a m o s te n id o q u e r e v is a r y c o r re g ir la to ta lid a d d e la s fich as. - A d e m á s d e to d o e llo , a c o n tin u a c ió n d e ta lla m o s to d o lo q u e h a p u e s to H e rri M u s ik a re n T x o k o a e n s u p á g in a w e b p r o c e d e n te d e lo s a rc h iv o s d e la c o le c c ió n d e J.M . B e ltrá n A rg iñ e n a : - C O L E C C I Ó N B IB L IO T E C A : 3 0 0 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 5 .0 5 5 ). O tra s 1 .3 0 0 fic h a s v ie ja s s e h a n r e e m p la z a d o o a rre g la d o .

- E L A R C H IV O D E L A F O N O T E C A e s tá d is trib u id o e n d o s s e c c io n e s: F O N O T E K A y F O N O -Z E (g ra b a c io n e s h e c h a s e n d ire c to ). - F O N O T E C A : 3 7 0 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 3 .8 3 0 ). E n el a ñ o 2 0 0 7 h a n sid o 1.2 0 0 fic h a s v ie ja s la s q u e s e h a n r e e m p la z a d o , a c tu a liz a d o o a rre g la d o . - F O N O -Z E : N o se h a n r e a liz a d o fic h a s n u e v a s, e n to ta l 2 1 7 . - A R C H IV O D E IM Á G E N E S : E l a rc h iv o d e film a c ió n e s e s tá h a d iv id id o e n d o s p a rte s: - IM Á G E N E S : 1 5 4 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 4 1 4 ). - IM Á G E N E S -Z E : 3 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 148). - C O L E C C I Ó N D E I N S T R U M E N T O S M U S IC A L E S : 7 5 fic h a s n u e v a s (e n to ta l 1 .2 5 0 ). O tra s 4 0 0 fic h a s a n tig u a s se h a n r e e m p la z a d o , a c tu a liz a d o o a rre g la d o . - R O L L O S P IA N O L A : N o se h a n e la b o r a d o fic h a s n u e v a s (e n to ta l 177). - C IL IN D R O S D E F O N Ó G R A F O : N o se h a n e la b o r a d o fic h a s n u e v a s (e n to ta l 9). S e c o n tin ú a c o n e l tra b a jo d e o r g a n iz a r la C o le c c ió n d e F o to g ra fía s . D u ra n te 2 0 0 8 se g u im o s a v a n z a n d o e n el c a m in o e m p re n d id o .

08-12. Asociación H M zaieak E n e l b o le tín n ° 2 2 d e H M B e rria k d e J u n io d el 2 0 0 7 d e f in im o s a s í la c o n s titu c ió n d e la n u e v a a s o c ia c ió n H M Z a ie a k : A s o c ia c ió n "H e rri M u s ik a Z a ie a k " : u n n u e v o in s tru m e n to p a ra d o ta r a la m ú s ic a p o p u la r d e la d ig n i d a d q u e b ie n se m e re c e . L o s q u e tr a b a ja m o s e n e l á m b ito d e la m ú s ic a p o p u la r n o d is p o n e m o s d e m u c h a s f a c ilid a d e s e n a lg u n o s c a m p o s d e a c tu a c ió n . L a p a s ió n e s n u e s tro e le m e n to a g e n te y m o to r, y f re c u e n te m e n te s u c e d e q u e p re p a r a m o s tra b a jo s y p ro y e c to s y d e s p u é s n o s a b e m o s c o m o p u b lic a rlo s , p o r fa lta d e d in e ro , p o r fa lta d e p ro te c c ió n le g a l... C o n la id e a d e te n e r a m a n o u n m e c a n is m o q u e p u e d a s e rv im o s d e a y u d a p a ra h a c e r fre n te a d ic h o s p ro b le m a s , e n tre H e rri M u s ik a re n T x o k o a y el S e m in a r io d e In s tru m e n to s P o p u la re s V asco s de la E s c u e la d e M ú s ic a “ H e rn a n i” h e m o s c o n s titu id o la a s o c ia c ió n d e n o m in a d a “ H e rri M u s ik a Z a ie a k ” . E s e c a m in o in ic ia d o y a h a d a d o su s p r im e ro s fru to s y h e a q u í la s p rim e ra s p u b lic a c io n e s : - “ 2 0 . T x a la p a rta F e sta . H e rn a n i, 2 0 0 6 ” , q u e re c o g e la 20. e d ic ió n d e la T x a la p a rta F e s ta c e le b r a d a e n H e rn a n i. D V D . R e fe re n c ia : H M Z -S S -6 8 8 -2 0 0 7 - “ 2 0 . T x a la p a rta F e sta . H e rn a n i, 2 0 0 6 ” , q u e r e c o g e la 2 0 . e d ic ió n d e la T x a la p a rta - F e s ta d e H e rn a n i. C D , R e fe re n c ia : H M Z -S S -6 8 7 -2 0 0 7 - "2 0 a ñ o s d e T x a la p a rta - F e s ta h o g e i u rte ta n H e m a n i, 1 9 8 7 -2 0 0 6 ". C D R o m . R e fe re n c ia : H M -S S 6 9 0 -2 0 0 7 - “T ta k u n 2 .1 ” , e la b o r a d o la E s c u e la d e T x a la p a rta d e H e rn a n i y H M T x o k o a , e s u n p r o g ra m a in fo rm á fic o p a r a e s c rib ir m ú s ic a d e tx a la p a rta . R e fe re n c ia ; H M Z -S S -6 8 9 -2 0 0 7 . - “A m a s a tik A r ra te ra ” C D g r a b a d o p o r J u a n M a ri B e ltra n , L u is A s tia s a r a n y J o x e M a ri A stia sa ra n . R e fe re n c ia ; H M Z -S S -4 3 0 -2 0 0 7 . - “ 2 1 . T x a la p a rta F e sta . H e rn a n i, 2 0 0 7 " q u e r e c o g e la 2 1 . e d ic ió n d e la T x a la p a rta F e s ta d e H e m a n i. D V D . R e fe re n c ia : H M Z - S S - 7 5 1-2008 - “ 2 1 . T x a la p a rta F e sta . H e rn a n i, 2 0 0 7 ” q u e re c o g e la 2 1 . e d ic ió n d e la T x a la p a rta F e s ta d e H e m a n i. C D . R e fe re n c ia : H M Z -S S -7 5 0 -2 0 0 8 -K D E n a d e la n te lo s D V D s d e lo s F e s tiv a le s d e T x is tu la ris q u e se c e le b r e n e n H e rn a n i y lo s C D s y D V D s d e la s p ró x im a s e d ic io n e s d e la T x a la p a rta - F e s ta s e p u b lic a r á n c o n el s e llo d e n u e s tra a s o c ia c ió n . L a A s o c ia c ió n H M Z a ie a k e n la m e d id a d e s u s p o s ib ilid a d e s e s tá d is p u e s ta a a y u d a r e n la p u b lic a c ió n d e o tro s p ro y e c to s re la c io n a d o s c o n la m ú s ic a p o p u lar.

09. TR A B A JO CO M PA RTID O CO N OTRAS IN ST IT U C IO N ES

-wUl^svr^

m ÎÎ*I

•

rff'iliM i' re o .iw g ii4 g i •iP îf^ r J u n ^ w T ^ io W (ti* l.4 iríi

»,

■tant»

C X 0 T » A ^ « ^ 0 3 O i A O A j n ' .« ir

:# i ■;/* j.--^' b> î ? ^ , : i ÿ i ; r«%4 > .05^^aaS K >

i^ lU íi^ x í Y 'ff S é

\í3h. .. .i v •-.•^ r

|K k ÿ |E ^ 4

•"X • •

• *> . - ^ v - ^ ’

--«‘• » j ^ ' ^ - ' - ‘•.t'~¿- ~ ■ . , ,. •

D e s d e s u s in ic io s , el C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r h a n m a n te n id o r e la c io n e s d e c o la b o ra c ió n c o n a s o c iacio n es e in s titu c io n e s d e sig n o d iv e rso . E n e s te a s p e c to , d e b e m o s d e c o n s ta ta r el e n v ío d e to d a s n u e s tras p u b lic a c io n e s a m á s d e c ie n m u s e o s y c e n tro s d o c u m e n ta le s d e E u sk a l H e r ria y d e o tro s p a ís e s a lle n de d e n u e s tra g e o g ra fía . C o n v a rio s d e lo s m u s e o s e je rc e m o s el in te rc a m b io d e la s p u b lic a c io n e s q u e e d ita ^ ad a c e n tro . A d e m á s , d e s d e n u e s tro s p r im e ro s p a s o s tr a b a ja m o s c o n ju n ta m e n te e n p ro y e c to s d e g ra n in te ré s re la c io n a d o s c o n la m ú s ic a p o p u la r v a s c a c o n la s in s titu c io n e s y o rg a n is m o s q u e se n o s h a n a c e r c a d o s o lic i tan d o c o la b o ra c ió n . E n a p a rta d o s a n te r io re s y a h e m o s c ita d o a lg u n a s d e la s F e d e r a c io n e s y A s o c ia c io n e s q u e h a n c o la b o rado c o n H M T x o k o a e n la o rg a n iz a c ió n d e la s d if e re n te s e d ic io n e s d e la s J o r n a d a s s o b re M ú s ic a P o p u la r: - B e rts o z a le E lk a rte a ( A s o c ia c ió n d e B e rts o la ris ) - E u sk a l D a n tz a r ie n B iltz a rra ( A s a m b le a d e D a n tz a r is V asco s) -- E u sk a i H e r rik o I k a s to ie n F e d e r a z io a ( F e d e ra c ió n d e Ik a s to la s d e E u s k a l H e rtia ) ~ E u s k a l H e rrik o T x is tu la rie n E lk a rte a ( A s o c ia c ió n d e T x is tu la ris d e E u s k a l H e rria ) ~ E u s k a l H e rrik o T rik itix a E lk a rte a ( A s o c ia c ió n d e T rik itila ris d e E u sk a i H e rtia ) ~ A u la d e la M ú s ic a T ra d ic io n a l y P o p u la r d e C a ta lu ñ a ~ C o n s e rv a to rio d e M ú s ic a T ra d ic io n a l e F o lq u e d e L a lín (P o n te v e d ra ) Y e n lo q u e r e s p e c ta al C ic lo d e C o n c ie rto s d e M ú s ic a P o p u la r, ta m b ié n h e m o s c o n ta d o c o n la a y u d a in s titu c io n e s , a s o c ia c io n e s y g ru p o s , ta n to d e E u s k a l H e r ria c o m o d e o tro s p a ís e s. C o m o se h a p o d id o v e r e n e l a p a rta d o q u e p r e s e n ta n u e s tra E x p o s ic ió n Itin e ra n te , ta m b ié n h e m o s C o laborado c o n g ru p o s y a g e n te s c u ltu ra le s d e la s z o n a s e n la q u e s e h a o rg a n iz a d o la e x p o s ic ió n . R e s e ñ a m o s a c o n tin u a c ió n o tr a s d e la s a c tiv id a d e s o rg a n iz a d a s d u ra n te e s to s a ñ o s c o n ju n ta m e n te c o n •diversos g ru p o s y a s o c ia c io n e s c u ltu ra le s:

"The Alan Lomax Collection” E n tre la s g r a b a c io n e s e f e c tu a d a s e n E u ro p a e n e l a ñ o 19 5 2 p o r e l r e c o p ila d o r d e m ú s ic a a m e ric a n o '^ ia n L o m a s, se re c o g e n d iv e rs a s g ra b a c io n e s e f e c tu a d a s e n E u s k a l H e rria . U n a p a rte d e la s g ra b a c io n e s e d ita ro n e n s u d ía d e la m a n o d e la d is c o g rà f ic a W e s m in ste r, y a lg u n o s a ñ o s m á s ta rd e , la d is c o g rà fi ca C o lu m b ia p u b lic ó u n a n u e v a se le c c ió n d e la c o le c c ió n d e A la n L o m a x . A c tu a lm e n te se e s tá n p u b lic a n d o e n u n a n u e v a e d ic ió n a q u e lla s g r a b a c io n e s , in c lu id a s la s re a liz a d a s E u sk a l H e rria . P a r a c o la b o r a r e n d ic h o p r o y e c to fu im o s s e le c c io n a d o s J u a n M a ri B e ltrá n ( C e n tro d e M ú sic a P o p u la r) y A in tz a n e K a m a ra (D e p a rta m e n to d e M ú s ic a d e la E s c u e la d e M a g is te rio ). N u e s tro tr a b ajo c o n s is tió e n s e le c c io n a r e l m a te ria l, o r d e n a r y re a liz a r la tr a s c r ip c ió n d e la s le tra s, a d e m á s d e r e d a c tar las p re s e n ta c io n e s e s c rita s p a ra el lib re to q u e a c o m p a ñ a al d isc o . E ste tr a b a jo v io la lu z e n e l a ñ o 2 0 0 4 e n d o s C D s: !■' T h e sp a n is h r e c o r d in g s . B a s q u e C o u n try : B is c a y a n d G u ip u z c o a . R o u n d e r C D 8 2 1 6 1 -1 7 7 2 -2 . 2 .- T h e sp a n is h r e c o rd in g s . B a s q u e C o u n try : N a v a rre . R o u n d e r C D 8 2 1 6 1 -1 7 7 3 -2 .

“Lizarrako Larrain Dantza. B aile de tres siglos de antigüedad" C o n f e c h a 2 6 - 0 4 -2 0 0 3 , s á b a d o , a la s 1 2 :0 0 h o ra s, se o r g a n iz ó e n H e rri M u s ik a re n T x o k o a la p r e s e n ta c ió n p a r a G ip u z k o a d e l V íd e o -D V D “Lizarrako Larrain Dantza. Baile de tres siglos de antigüedad”. E n c o la b o r a c ió n c o n E u s k a l D a n tz a r ie n B iltz a rra d e G ip u z k o a , p re p a ra m o s la p re s e n ta c ió n d e un n u e v o te m a m u s ic a l, e n e s ta o c a s ió n e n f o c a d o s o b re el B a ile d e la e r a - L a rra in D a n tz a d e E s te lla , p r o d u c to fru to d e l tr a b a jo e n e q u ip o d e lo s G a ite ro s y e l g r u p o d e B a ile Ib a i-E g a d e E ste lla -L iz a rra . E n e s te tra b a jo p o d e m o s e n c o n tr a r a b u n d a n te y d e ta lla d a d o c u m e n ta c ió n s o b re lo s o r íg e n e s d e l B a ile d e la e r a - L a rr a in D a n tz a . A l a c to d e p re s e n ta c ió n a c u d ie r o n n u m e ro s o s re p re s e n ta n te s d e G ru p o s d e B a ile y M ú s ic a P o p u lar. E n la m is m a , lo s a u to re s h ic ie ro n u n a e x p o s ic ió n a m p lia d el tr a b a jo r e a liz a d o y r e p a r tie r o n u n e je m p la r d e l p ro d u c to , e n fo rm a to D V D , e n tre to d a s la s p e rs o n a s q u e p a rtic ip a ro n e n la p r e s e n ta c ió n d e e s te tr a b ajo .

“Festival des 3 cultures ” de Z iburu y e l Centro de M úsica P opular de O iartzun A m b a s in s titu c io n e s h e m o s sa c a d o a d e la n te v a rio s p ro y e c to s: H e m o s o rg a n iz a d o la E s c u e la d e T x a la p a rta d e Z ib u ru q u e v ie n e fu n c io n a n d o y a d e s d e el a ñ o 2 0 0 0 . P u b lic a m o s e n c o la b o ra c ió n el c u a d e rn o n° 3 d e la C o le c c ió n H M T x o k o a titu la d o “Txalaparta eta beste aldaera zaharrak-Txalaparta antecedentes y variantes”. E x p o s ic ió n d e T x a la p a rte titu la d a “Txalaparta. Euskal Herriko Bíhozkada ’’ e x p u e s ta e n el p u e b lo d e O ia rtz u n . L o s o rg a n is m o s q u e p a rtic ip a ro n e n la o rg a n iz a c ió n d e la e x p o s ic ió n fu e ro n “ F e stiv a l d e s 3 c u ltu re s ” d e Z ib u ru y C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r d e O ia rtz u n , c o n e l p a tro c in io d e l A y u n ta m ie n to de O ia rtz u n . D u r a n te lo s d ía s d e l 4 al 14 d e m a y o d e l 2 0 0 5 se p u d o p re s e n c ia r e n O ia rtz u n e s ta e x p o s ic ió n so b re tx a la p a r ta q u e se e x p u s o al p ú b lic o e n e l S a ló n d e la B ib lio te c a M a n u e l L e k u o n a . B a jo el le m a “ T X A L A P A R T A , E U S K A L H E R R IK O B IH O Z K A D A ” la e x p o s ic ió n la c o m p o n e n d ife re n te s m o d e lo s d e tx a lp a rta , im p le m e n ta d a c o n 4 p a n e le s m u y s ig n ific a tiv o s q u e o fre c e n a b u n d a n te in fo rm a c ió n e n to m o a e s te in s tr u m e n to p o p u la r. In fo rm a c ió n q u e se a m p lia c o n e l s is te m a m u ltim e d ia in s ta la d o e n la m is m a e x p o s ic ió n . Y p a r a c o m p le ta r la m is m a , s e p r e s e n ta u n a c o le c c ió n d e c a rte le s , fo to g r a fía s y d iv e rso s e le m e n to s c o m p le m e n ta rio s, (F o to N ° 1, p ag . 199: U n a m u e stra d e la e x p o sic ió n o rg a n iz a d a e n O iartzun.)

Colaboraciones con grupos culturales de Oiartzun H e m o s c o la b o r a d o e n d iv e rs a s a c tiv id a d e s d e to d o tip o c o n g ru p o s d e o c io in fa n tile s d e O ia rtz u n , G a z te A s a n b la d a , M u s ik a E s k o la , Irra tia , T x is tu la ris . D a n tz a ris , B e rts o la ri E s k o la y d e m á s a g e n te s c u l tu r a le s d e O ia rtz u n . E n o c a s io n e s la o rg a n iz a c ió n h a sid o c o n ju n ta , e n o tra s H M T x o k o a h a a p o y a d o las in ic ia tiv a s d e lo s g r u p o s c u ltu ra le s , y c u a n d o la s h e m o s o rg a n iz a d o n o s o tro s , h a n s id o e llo s q u in e s n o s h a n o f re c id o c o la b o ra c ió n .

A sociación de Vecinos “A u zo ka lte” de Oiartzun D e s d e q u e n o s p r e s e n ta m o s p r im e ra v e z e n E rg o ie n , h a s id o la A s o c ia c ió n d e l b a r rio “A u z o k a lte ” n u e s tra m á s fie l c o la b o r a d o r a . E n a q u e llo s p rim e ro p a s o s e n lo s q u e la E s c u e la d e E rg o ie n ib a a a c o g e r n u e s tro p ro y e c to , c o m p a r tie ro n c o n n o s o tro s la q u e h a s ta e n to n c e s h a b ía s id o s e d e d e la A s o c ia c ió n de v e c in o s d e l b a rrio . D e s d e q u e in ic ia m o s n u e s tra a n d a d u r a o fic ia l, la s a c tiv id a d e s o rg a n iz a d a s p o r H erri M u s ik a re n T x o k o a ta le s c o m o lo s C o n c ie rto s H M , J o rn a d a s H M y o tr a s e ria d e in ic ia tiv a s, se h a n c e le b ra d o e n lo s lo c a le s d e la A s o c ia c ió n . P a ra lo s c o m p r o m is o s g a s tro n ó m ic o s p ro p io s d e lo s C o n c ie rto s y la s J o m a d a s , s ie m p re h e m o s c o n ta d o c o n su in e s tim a b le a y u d a . C u a n d o o r g a n iz a m o s la H e rri M u s ik a E s k o la d e O ia rtz u n , el lo c a l d e A u z o k a lte se c o n v irtió e n el a u la p rin c ip a l d e n u e s tra e s c u e la . C a d a v ez q u e h e m o s n e c e s ita d o s u a y u d a , A u z o k a lte h a e s ta d o s ie m p re a n u e s tro lado.

P o r n u e s tra p a rte ta m b ié n h e m o s c o la b o ra d o c o n l a A s o c ia c ió n e n la s F ie s ta s d e l B a rrio , O le n tz e ro , C a rn a v a le s, c e n a s c o n j u b ila d o s , e tc . C r e e m o s y e s lo q u e m á s d e s e a m o s , q u e e n e l tie m p o q u e s ig a m o s E rg o ie n , s e g u ire m o s a p o y á n d o n o s , c o la b o r a n d o y c o n s e rv a n d o n u e s tra a m is ta d fru to d e ta n to s a ñ o s de tra b a jo e n c o m ú n .

Ikastola Haurtzaro y Colegio Elizalde L o s a lu m n o s d e ik a s to la H a u rtz a ro y c o le g io E liz a ld e v is ita n to d o s lo s a ñ o s n u e s tra e x p o s ic ió n e in s ta la c io n e s, y e s ta s v is ita s fo rm a n y a p a rte y s o n c o m p le m e n ta r ia s d e lo s p ro g ra m a s d e m ú s ic a d e a m b o s •Centros e s c o la re s. N u e s tra c o la b o ra c ió n c o n la g u a rd e ría y a lu m n o s d e p r e e s c o la r e s a o tro n iv el. S o m o s n o so tro s q u ie n e s acu d im o s a la e s c u e la , c o n n u e s tra p e q u e ñ a e x p o s ic ió n itin e ra n te d e in stru m e n to s y a d e m á s d e e n s e ñ a rle s có m o so n físic a m e n te , lo s to c a m o s y o rg a n iz a m o s u n a m in i-fie sta c o n to d o s lo s n iñ o s e n la m is m a escu ela.

El }\atan. Asociación Pro-Sahara de Oiartzun. C o n e s te c o le c tiv o h e m o s p a r tic ip a d o e n d o s p ro y e c to s in te re sa n te s : E n el a ñ o 2 0 0 5 h ic im o s u n a g ir a p o r la s e s c u e la s d e lo s C a m p a m e n to s d e R e fu g ia d o s d e T in d u f, d á n ^loles a c o n o c e r e s ta f a c e ta m u s ic a l d e n u e s tra c u ltu ra . E n n u e s tra a c tu a c io n e s , d e c a m p a m e n to e n c a m p a m e n to , to c a m o s u n a g ra n v a r ie d a d d e in s tru m e n to s : tx a la p a r ta , a lb o k a , trik itix a , tx is tu y ta m b o ril, tx iy ttu n ttu n a , d u lz a in a , x ir o la rr u a (g a ita ) y o tro s m á s. S o rp r e n d e n te n o s p a r e c ió la fa c ilid a d c o n la q u e ^<íuellos n iñ o s d el S a h a ra se p o n ía n a b a ila r n a d a m á s e s c u c h a r n u e s tra s m e lo d ía s. (Foto N° 1, pag. 200: En una escuela de Tinduf, con la trikitixa, la alboka y el pandero.) E n e l a ñ o 2 0 0 5 , u tiliz a m o s e l d is c o L P “Siete años de lucha armada; Frente Polisario” q u e e n 19 8 0 ®ditó e l G ru p o n a c io n a l d e c a n to s y d a n z a s p o p u la r e s M á rtir E l U a li M u s ta fa S a y e d q u e s e e n c u e n tr a e n F o n o te c a d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a , p a ra e n c o la b o ra c ió n c o n la c ita d a A s o c ia c ió n p r e p a r a r u n a n u ev a e d ic ió n e n fo rm a to C D .

EHU/UPV. Escuela Universitaria de Magisterio de Bilbao y San Sebastián C o n a n te r io rid a d a la p u e s ta e n m a r c h a d e H M T x o k o a y a te n ía c o n ta c to s c o n e s ta s d o s E s c u e la s U n iv e rsita ria s. E n e l a ñ o 1991 y c o n m o tiv o d e lo s d e n o m in a d o s “ C w ríO i de Especialización en ^ducación M usical para M aestros/as” o r g a n iz a d o s p o r e l D p to . d e E d u c a c ió n d e l G o b ie r n o V asco , im p a rtí c la s e s d e f o rm a c ió n d u ra n te tre s a ñ o s a lo s p ro fe s o re s d e la s e s c u e la s d e M a g iste rio . P o ste rio rm e n te , h a n sid o n u m e ro s o s lo s c u r s o s im p a r tid o s e n a m b a s e s c u e la s u n iv e rs ita ria s e n la e s p e c ia lid ad d e “ P ro f e s o ra d o d e e d u c a c ió n M u s ic a l” . A d e m á s , to d o s lo s a lu m n o s d e M a g is te rio v isita n n u e s tro C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r, p a rtic ip a n d o en las v isita s g u ia d a s a n u a le s a n u e s tra e x p o s ic ió n q u e o r g a n iz a m o s e n e x c lu s iv a p a r a e s o s fu tu ro s p ro fe s o re s.

Universidad de Deusto. Facultad de Humanidades de San Sebastián. F a c u lta d d e H u m a n id a d e s d e S a n S e b a s tiá n . L ic e n c ia tu ra d e H is to ria -P a trim o n io C u ltu r a l, p rá c tic a s a lu m n o s d e l c u r s o 2 0 0 1 -2 0 0 2 . C o m o r e s u lta d o d e l C o n v e n io d e C o la b o r a c ió n e n tre H e r ri M u s ik a re n T x o k o a y la F a c u lta d d e C ie n c ia s d e la H u m a n id a d d e la U n iv e rs id a d d e D e u s to d e S a n S e b a s tiá n , L o re a B la n c o E z q u e rr a y A n e ^ e le d o R o d ríg u e z , a lu m n a s d e l T C ic lo d e la F a c u lta d d e C ie n c ia s H u m a n a s , h ic ie ro n su s P rá c tic a s o b li g a to ria s e n n u e s tro C e n tr o d e M ú s ic a P o p u la r.

EHU/UPV. Facultad de Informática de San Sebastián. D e s d e n u e s tro s p r im e ro s p a s o s , J u lio A b a s c a l p r o fe s o r d e la F a c u lta d d e In fo r m á tic a y e n tu s ia s ta c o la b o ra d o r d e H e r ti M u s ik a re n T x o k o a , h a sid o el r e s p o n s a b le y o r g a n iz a d o r in f o rm á tic o d e n u e s tro C e n tro .

C o n la a y u d a d e J u lio se h a p re p a ra d o la n u e v a v e rs ió n d e n u e s tra p á g in a w e b , q u e s e h a p u e s to en la re d m u y re c ie n te m e n te . C o n J u lio q u e re m o s p r e p a r a r e l n u e v o p ro y e c to p a ra q u e s e p u e d a u tiliz a r e n n u e s tra p á g in a W eb to d o n u e s tro p a tr im o n io d e g ra b a c io n e s y film a c io n e s d e c a m p o d ei a rc h iv o F o n o te c a - Z E y d e l a rc h iv o d e im á g e n e s Iru d i-Z E .

EHU/UPV. Facultad de Filología, Geografía e Historia de Vitoria-Gasteiz. P rá c tic a s e n n u e s tro C e n tro e n el a ñ o 2 0 0 7 d e E k a itz L a rra z a b a l, a lu m n o d e la F a c u lta d . L a s P rá c tic a s o b lig a to ria s a re a liz a r p o r E k a itz L a rra z a b a l a lu m n o d e la F a c u lta d d e F ilo lo g ía , G e o g r a f ía e H is to r ia d e V ito ria -G a s te iz las h iz o e n H e rri M u s ik a re n T x o k o a , b a jo la d ire c c ió n d e L u rd e s A u z m e n d i v ic e d e c a n a d e P rá c tic a s.

“Hernani” Musika-Eskola Públikoa D e s d e q u e e n 1985 se in ic ia ra la a c tiv id a d e n M u s ik a -E s k o la p ú b lic a d e H e m a n i. h e tra b a ja d o e n la m is m a c o m o p ro fe s o r. H a s ta e l a ñ o 19 9 8 c o m o p r o fe s o r d e a lb o k a , d u lz a in a , tx a la p a r ta y tx is tu y a p a r tir d e l c u rs o 1 9 8 8 -8 9 c o m o p r o fe s o r d e a lb o k a y d u lz a in a ú n ic a m e n te . A p a r tir d e l a ñ o 198 5 q u ie n e n la E s c u e la fu e ra a lu m n o d e tx is tu , d u lz a in a y a lb o k a , Iñ a k i E g u re n , e n la a c tu a lid a d e s p r o fe s o r d e g ra d o s u p e rio r d e tx is tu y p r o fe s o r titu la d o d e d u lz a in a . A d e m á s , y a u n q u e c o n a n te rio rid a d y a f u e ra c o la b o r a d o r n u e s tro , d u ra n te lo s a ñ o s 2 0 0 3 y 2 0 0 4 f u e u n tr a b a ja d o r fe n o m e n a l d e H M T x o k o a . N o e s d e e x tra ñ a r, p o r ta n to , el f u e rte v ín c u lo d e c o la b o ra c ió n m u tu a , a d e m á s d e p e rs o n a l, e n tre la M u s ik a - E s k o la d e H e rn a n i y H e rri M u s ik a re n T x o k o a . C o n m o tiv o d e la a p e r tu ra d e l C e n tro , lo s d ía s 1 y 2 d e m a rz o d e l 2 0 0 2 , lo s a lb o k a ris , tx a la p a rta ris y d u lz a in e ro s d e la M u s ik a - E s k o la d e H e rn a n i p a r tic ip a ro n a c tiv a m e n te e n lo s a c to s d e in a u g u ra c ió n . T a m b ié n h a n sid o p r o ta g o n is ta s d ire c to s e n a lg u n a s d e las J o rn a d a s o rg a n iz a d a s p o r H e rri M u s ik a re n T xokoa. E l g ru p o “ T ta k u n tta n tta k u n ” d e la M u s ik a -E s k o la d e H e rn a n i o rg a n iz a d e s d e 1987 la s jo m a d a s ‘T x a l a p a r t a F e s ta ” c o n la c o la b o ra c ió n d e H M T x o k o a . E n la m is m a lin e a , c o la b o ra m o s c o n la s J o rn a d a s “E n c u e n tro s d e A lb o k a ris H e m a n i” q u e d e s d e 19 9 4 o rg a n iz a la E s c u e la d e A lb o k a d e H e rn a n i. A d e m á s d e to d o e llo , H e rri M u s ik a re n T x o k o a c o la b o ra a c tiv a m e n te c o n el “ F e stiv a l d e T x is tu la ris d e H e rn a n i” q u e d e s d e 2 0 0 5 o rg a n iz a la E s c u e la d e T x is tu d e la M u s ik a - E s k o la d e H e m a n i. T o d a s la s g ra b a c io n e s s o n o ra s d e la s c ita d a s J o rn a d a s d e T x a la p a rta , A lb o k a y T x is tu s e c o n s e rv a n ín te g ra s e n lo s a rc h iv o s d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a . F ru to d e e s a e s tre c h a c o la b o ra c ió n e n tre el “ S e m in a r io d e In s tru m e n to s M u s ic a le s P o p u la re s ” d e la M u s ik a - E s k o la d e H e m a n i y H e rri M u s ik a re n T x o k o a d e O ia r tz u n e s la re c ie n te m e n te c o n s titu id a a s o c ia c ió n “ H M Z a ie a k ” .

Sagardoetxe de Astigarraga H e rri M u s ik a re n T x o k o a c o la b o r ó e n la s e s ió n d e l p r o c e s o d e e la b o r a c ió n d e s id r a e n e l la g a r d e la s id re ría d e l c a s e r ío “ E rb e te g i-E tx e b e rri” q u e c o n fe c h a s ie te d e o c tu b re d e l 2 0 0 7 o r g a n iz ó e l M u s e o d e la S id ra d e A s tig a rra g a . e n H M T x o k o a p re p a ra m o s lo s to q u e s q u e se h a c ía n c o n lo s p is o n e s p a ra p re n s a r la m a n z a n a e n el la g a r y q u e fu e ro n r e a liz a d o s d u ra n te lo s tra b a jo s d e e la b o r a r la sid ra . T a m b ié n fu e r e s p o n s a b ilid a d n u e s tra la o rg a n iz a c ió n d e u n a g ra n d e m o s tra c ió n d e tx a la p a rta , p a ra r e m a ta r la tra d ic io n a l f ie s ta d e l tr a b a jo c o m u n a l lig a d a a la f in a liz a c ió n d e la e la b o r a c ió n d e la sid ra , c o n la c o la b o ra c ió n d e g r a n d e s tx a la p a rta ris : fa m ilia s G o ik o e tx e a e Iz e ta , Z u a z n a b a r d e S a u sta , Jo x a n to n A r tz e d e U s u rb il, h e r m a n o s B e ltrá n y el g r u p o “ T ta k u n tta n tta k u n ” d e H e rn a n i. C o n to d o el m a te ria l film a d o e n e s e p r o c e s o d e e la b o r a c ió n d e sid ra s e h a p re p a ra d o u n a u d io v isu a l p a r a e l M u s e o d e la S id ra d e A s tig a rra g a .

10. Ú L T IM A S A P O R T A C IO N E S Y S IT U A C IÓ N A C T U A L

• - 3 I Ä - vv

v r f iif í- - ' Ssf

"SBcb.

:T ,r jw jc «i ; ÿ - '. ÿ i r à (?*■ ••-fc'^.^ S ^tiitW Á JS **

i^ Ítí» - h > C * íi- T .

JW Í B ^ v a ^ í a é -

¡tSttvi %¿^■' ■Y V - »TC» ■'-■*crí^ -.-'i «i fí-**

|^4?T»»tv4i r i i i i i i '- . ^ V .1?w á»4 -

<.•:-• » m o .. - í U r : j*txr „ ., Vjée--»a!J,v,»«i>f ;Hi'5

L * ;í * e i .'* Í ä o w ? p

Ì9 ‘lSr<k.--7>^

- m •-

i-^vf

•:“ >" -rf” -■tíídsffi ‘ •

r'V íff c 4 W .6 ít'< -íú t-^ Í4 j^ |- 4 l^ c -y d k H & a ia ¿ '.is p 6 í* t» id f r6 » t< i'

‘ÎWÎU *»4*®F -:T?*kS- <w*tr;'çp^*r-- x

íT é * ? * ^ " . tte¿5ípia ■•

*Sw Ia. iÄi.iaif«», t]aL^iHR4 y f l á w V's."fW-‘

^! «w»sf g ç f c ] » » j - t > ; . - . i á t t 4 f e t e ' - i - « e » ^ A . ^ i w i t - ^ K X k ' o » 3¿ - 'i i : ' y- ':'

C.JT MiO;--'-.^. . -•' ••

iir

a íd ík

r-'

M';-’ «'<•

* » ii r -

• If

'¿y-v t-icziK

^îcr^î ;

r ^ c K ' íif- f W 4 i^ ÿ e i< is î^ Â

T « ' '’•-> ii.u - - .iv ; v . ” ;iw »H X Ä i»ä--',U o*«9 a’- g ^ ,-» . • f e ¿ # i

lv m a m ..S iT

■í: ' V i : ^

-j v ) > j h ¿ W ; * f l N e : W -,

■

íf ts í# » * iS fk 'C ^ '- t í ' " .•ÜSJiíi.'

'• « 4 s v ' ' -íc- ■■fr^-iy^ lK4Sîéftét-jL>

n-,.Tfe - 4Sfe d N r í i S l ^ 't i '

.#'■>&.V ì

k p fiiéf .:^ ^ '^ .! ‘:f t:r '¡ ‘

tfe ■fç.--.-

*.-• sèL K 392

.•

t.C>' ■ '.x '

C o n u n a m ira d a re tro s p e c tiv a , p o d e m o s a firm a r, sin lu g a r a d u d a s , q u e H e rri M u s ik a re n T x o k o a e s h o y un p ro y e c to c o n s o lid a d o y q u e tra s e l c a m in o f ru c tíf e r o r e c o r rid o d u ra n te e s to s a ñ o s , su c o n tr ib u c ió n y a p o rta c ió n h a sid o e s tim a b le , a s í c o m o m u y im p o rta n te . Y e n e s a m is m a d ire c c ió n c o n tin u a tr a b a ja n d o en el m o m e n to p r e s e n te , c o n la c o n fia n z a p u e s ta e n q u e p o d a m o s s e g u ir e n e s a ta r e a ta m b ié n e n u n f u tu ro a larg o p la z o . E s n u e s tro f e rv ie n te d e s e o p a ra e s te “T x o k o ” n u e s tro d e O ia rtz u n .

10-01. Evolución de las distintas colecciones C o m o b ie n h e m o s p o d id o o b se rv ar, a p a rtir d e l a ñ o 1995 se h a n id o in c re m e n ta n d o c o n tin u a m e n te los c o n te n id o s d e la s C o le c c io n e s d e In s tru m e n to s M u s ic a le s , B ib lio te c a , F o n o te c a y A rc h iv o d e Im á g e n e s. A l ig u a l q u e e n lo s v ie jo s tie m p o s , s ig o b u s c a n d o c o s a s e n la s tie n d a s d e a n tic u a r io s y fe ria s d e to d o tip o , a p ro v e c h o m is v ia je s d e tr a b a jo y v a c a c io n e s y r e c u rro a a m ig o s y p e r s o n a s q u e v ia ja n p a r a s e g u ir re c o p ila n d o m a te ria l y, c ó m o n o , ú ltim a m e n te l a e x te n s a r e d d e I n te rn e t s e h a c o n v e rtid o e n p la z a y m e r c a d o im p re s c in d ib le p a ra d e s c u b rir y a d q u ir ir n u e v o s lib ro s , d is c o s e in s tru m e n to s m u sic a le s. E n lo s in v e n ta rio s q u e r e a liz a m o s p e rió d ic a m e n te , e s e v id e n te la e v o lu c ió n a l a lz a q u e e x p e rim e n ta to d o e l p a tr im o n io c o le c c io n a d o . O f re c e m o s a c o n tin u a c ió n u n o s d a to s p u e s to s a d is p o s ic ió n d e l A y u n ta m ie n to d e O ia r tz u n e n e l a ñ o 2 0 0 5 , q u e c o n s ta ta n d ic h a te n d e n c ia :

J.M. Beltran Argiñena: 28-10-2005 C O L E C C IÓ N I N S T R U M E N T O S M U S I C A L E S ......................................1-143 e je m p la r e s f ic h a d o s B I B L IO T E C A

................................................................... 4 .2 4 7 e je m p la re s fic h a d o s

F O N O T E C A ................................................ 3 .2 0 7 e je m p la re s c a ta lo g a d o s (+ 5 0 0 p e n d . d e in v e n ta rio ) A R C H IV O D E IM Á G E N E S - p e líc u la s 8 m m film a d a s e n d ire c to : .........................................................................12 p e líc u la s - g ra b a c io n e s d ire c ta s d e v íd e o : .......................................................................................v íd e o s - c i n t a s d e v íd e o ..........................................................................................................................2 1 6 c in ta s - c in ta s d e v íd e o c o m e r c i a l e s : .................................................................................................. - fo to g ra fía s y d ia p o sitiv a s: ( p e n d ie n te d e in v e n ta ria r) ...................... 2 .0 0 0 c o m o m ín im o C IL IN D R O S D E F O N Ó G R A F O ..................................................................................................... 9 u n id a d e s R O L L O S D E M Ú S IC A P IA N O L A ................................................................................................. 142 ro llo s E Q U IP O S D E F O N O T E C A Y A R C H IV O D E IM Á G E N E S : - P h ilip s , m a g n e to fó n g ra n d e - U H E R , m a g n e to fó n d e c in ta - R E V O X , m a g n e to f ó n g ra n d e - DAT, m a g n e to fó n d ig ita l - P la to e s p e c ia l p a r a le c tu ra d e d is c o s a n tig u o s - V íd e o - c á m a r a H I8 C C D -T R 2 0 0 0 E c o n a c c e s o rio s c o rre s p o n d ie n te s

T A L L E R D E J.M . Y L E Ó N B IL B A O : m e s a c a rp in te ro , m a te ria l y h e rra m e n ta l d iv e rso . T A L L E R : M a q u in a ria e in s tru m e n to s p a r a r e p a r a r in s tru m e n to s y h a c e r c o p ia s. E n la e v o lu c ió n d e l p r o c e s o p a ra c o m p le ta r la s c o le c c io n e s , las a p o rta c io n e s q u e lo s p a r tic u la re s e f e c tú a n a n iv el p e rs o n a l s o n u n fa c to r m á s p a ra a d q u ir ir m a te ria le s. D e s d e q u e e n O ia rtz u n se p u s o e n m a r c h a e l c e n tro d e M ú s ic a P o p u la r, a lg u n a s p e rs o n a s d e p o s ita n e n n u e s tra s c o le c c io n e s in s tru m e n to s , d isc o s o lib ro s a n tig u o s q u e tie n e n e n c a s a , p e n s a n d o q u e e s te M u s e o e s e l lu g a r d e a c o g id a id ó n e o p a r e llo . S ó lo p o r e n u m e r a r a a lg u ie n d e e s a e x te n s a r e la c ió n d e p a rtic u la re s , v o y a c ita r u n a d e las ú ltim a s a p o rta c io n e s e f e c tu a d a p o r lo s f a m ilia re s d el a lb o k a ri d e Z e g a m a P a tx i G o rro tx a te g i. P a tx i te n ía e n c a s a d o s v ie ja s a lb o k a s q u e e n su tie m p o u tiliz a ro n su p a d re M ig u e l y su h e rm a n o A n to n io . E n el a ñ o 199 2 h ic im o s u n a c o p ia d e la m á s a n tig u a y h a e s ta d o e x p u e s ta h a s ta a h o ra e n las v itrin a s c o n el n ú m e ro 0 0 0 7 . E n 1997 h ic im o s o tr a c o p ia d e la s e g u n d a a lb o k a d e G o rro tx a te g i y é s ta f o rm a p a rte d e la e x p o s ic ió n itin e ra n te c o n el n ú m e r o 0 0 0 8 . P o r ta n to , e n n u e s tra s c o le c c io n e s y e x p o s ic ió n d e in s tru m e n to s d is p o n ía m o s d e d o s c o p ia s d e e s a s d o s a lb o k a s h is tó ric a s , p e ro a p a rtir d e l 21 d e o c tu b re d e l 2 0 0 7 lo s o r ig in a le s a u té n tic o s d e e s a s d o s p ie z a s se e n c u e n tr a n e n la s v itrin a s d e l C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r. E s e d ía r e c ib im o s e n H e rri M u s ik a re n T x o k o a la v is ita a g ra d a b le d e Jo a n ita , v iu d a d e P a tx i G o rro tx a te g i, y d e s u s h ijo s y n ie to s. C a d a v e z q u e a c u d ía m o s a c a s a d e P atx i s o lic ita n d o in fo rm a c ió n , s ie m p re n o s r e c ib ie ro n c o n los b ra z o s a b ie rto s. D o s p e q u e ñ o s te s o ro s m á s d e n u e s tra c o le c c ió n q u e r e c ib í p e r s o n a lm e n te d e la m a n o d e Jo a n ita . D ig n o d e a g ra d ecer. ® P e ro , e v id e n te m e n te , la f u e n te p rin c ip a l e n e s a e v o lu c ió n d e a d q u is ic ió n d e m a te ria le s sig u e sie n d o , s in lu g a r a d u d a s , m i a c tiv id a d m u s ic a l, lo s c o n c ie rto s , la s c o n fe re n c ia s y lo s c u r s o s im p a rtid o s . A f o rtu n a d a m e n te , a c tiv id a d q u e h a sid o m u y p ro lífic a e n e s ta ú ltim a e ta p a , p rin c ip a lm e n te d u ra n te lo s ú ltim o s tr e c e a ñ o s e n lo s q u e h e im p a rtid o c u rs o s , c o n fe re n c ia s y fu n d a m e n ta lm e n te u n g ra n n u m e ro d e a c tu a c io n e s m u sic a le s. C u rs o s y c o n fe re n c ia s : a lo la rg o y a n c h o d e la g e o g r a f ía d e E u sk a l H e rria e n s e m a n a s c u ltu ra le s , j o r n a d a s y e n c u e n tro s o r g a n iz a d o s p o r g ru p o s c u ltu ra le s . C u rs o s y c o n f e r e n c ia s o r g a n iz a d o s p o r la U n iv e r s id a d , C e n tro s d e E n s e ñ a n z a , E s c u e la s d e M ú s ic a y C o n s e rv a to rio s . T a m b ié n h e p a rtic ip a d o m á s a llá de n u e s tra g e o g ra fía , e n lu g a re s c o m o L a U n iv e rs id a d d e C a n ta b ria , U n iv e rs id a d d e M é jic o , U n iv e rs id a d de B o is e , e n tre o tro s. L a te m á tic a d e lo s c u r s o s y la s c o n f e r e n c ia s s e h a c e n tra d o sie m p re e n la m ú s ic a p o p u lar. lo s in s tru m e n to s , a lb o k a , tx a la p a rta , ju g u e te s s o n o ro s p o p u la re s ,... C o n c ie rto s y a c tu a c io n e s m u sic a le s: C o n el g r u p o T x a n b e la h a s ta e l a ñ o 2 0 0 0 , o fre c ie n d o c o n c ie rto s d e lo s d is c o s “ E g u rra re n o rp o tik d a to r ” y “ B e ti ttu n ttu n ” d e J . G o i k o e t x e a - J . M . B e ltr a n . D e s d e e l a ñ o 2 0 0 0 c o n c ie r to s d e lo s d is c o s “A r d itu rri” y “O rh ik o X o r ia ” c o n e n se x te to J u a n M a r i B e lt r a n . C o n c ie r to s d id á c tic o s , e n trío , d ú o y ta m b ié n in d iv id u a lm e n te . C o n el g r u p o d e T rik itx ia -D u lz a in a A s ti a s a r a n a n a i a k - J . M . B e l t r a n . C o n e l trío d e d u lz a in a B e J t r a n - U r r u z o J a y c o m o c o la b o r a d o r e n d iv e rs o s g ru p o s d e m ú sic o s . C ie n to s d e a c tu a c io n e s e n c a lle s , p la z a s y sa la s g ra n d e s y p e q u e ñ a s e n fie s ta s y c e le b ra c io n e s d e to d o tip o . E n c a s i to d a s la s lo c a lid a d e s d e E u sk a l H e rria y e n m u c h a s p a rte s d e l m u n d o c o m o M é jic o e n lo s e s ta d o s d e C a lifo rn ia , Id a h o y W a s h in g to n d e lo s E s ta d o s U n id o s, G r e c ia , C a n a d á W a n d a B é lg i c a , F ra n c ia , C a ta lu ñ a , A n d a lu c ía , A rg e l,... u n la rg o r e c o r rid o a n iv e l in te rn a c io n a l. T al c o m o s u c e d ió h a s ta 1 9 9 5 , e s ta d e d ic a c ió n p le n a , a d e m á s d e s e rv ir p a ra a m p lia r la s c o le c c io n e s h a d a d o su s fru to s ta m b ié n c o m o a p o rta c ió n a lo q u e h a sid o m i e x p e rie n c ia e n la m ú s ic a p o p u la r. T o d a s la s a c tiv id a d e s e s tá n in te rre la c io n a d a s , e s c rib o p o rq u e e n tre o tra s c o s a s tr a b a ja m o s e n la r e c o g id a d e in fo rm a c ió n y d o c u m e n ta c ió n . D a m o s c o n c ie r to s p o rq u e p re v ia m e n te h e m o s e d ita d o d is c o s y p ro d u c im o s d is c o s b a lié n d o n o s d e lo s m a te ria le s d e m ú s ic a p o p u la r re c o g id o s c o n lo s q u e c re a m o s n u e v o s r e p e rto rio s c o n m e lo d ía s a d a p ta d a s o n u e v a s to m a n d o c o m o r e fe re n c ia la m ú s ic a p o p u la r. L a s n u e v a s c r e a c io n e s ta m b ié n p u e d e n s u rg ir a p a r tir d e l tra b a jo q u e r e a liz a m o s e n c la s e c o n lo s a lu m n o s.

10-02. Trabajos publicados desde 1995 relacionados con la música popular T al c o m o se p u e d e o b s e rv a r e n las lista s q u e d a m o s a c o n o c e r a c o n tin u a c ió n , la s p u b lic a c io n e s e s c ri ta s h a n sid o a b u n d a n te s c a s i sie m p re e n to m o a lo s te m a s c e n tr a le s d e la m ú s ic a e in s tru m e n to s p o p u la re s . T ra b a jo s g e n é r ic o s a lg u n o s y m o n o g rá fic o s o tro s. E s ta s so n , e n tre lo s tra b a jo s p u b lic a d o s lo s m ás re se ñ a b le s:

E n 1 9 9 6 se p u b lic ó "Soinu-tresnak euskal herri musikan / Los instrumentos en la música popular vasca”. E n e s te lib ro s e r e c o g e la d o c u m e n ta c ió n e s c rita c o n a n te r io rid a d s o b re in s tr u m e n to s m u s i c a le s ju n t o c o n la re c o p ila d a p e r s o n a lm e n te e n m u c h o s a ñ o s d e tra b a jo . D e s p u é s d e l q u e p u b l ic ó ? . D o n o s ita e n 1 9 5 2 b a jo el títu lo d e “H istoria de las Danzas de Guipúzcoa-Instrumentos Musicales del Pueblo Vasco", e s te h a sid o e l p r im e r tr a b a jo g e n e ra l p u b lic a d o a c e r c a d e e s te te m a . S e d is trib u y e ro n m ile s d e e je m p la r e s y el te x to e s u tiliz a d o e n m u c h o s c e n tro s e s c o la re s d e E u s k a l H e m a c o m o lib ro d e f o rm a c ió n m u sic a l. - E n e l a ñ o 1 9 9 8 s e p u b lic ó "San Telmo Mu.seoko soinu eta hots tresnak ” e n l a c o le c c ió n “L a n k id e tz a ” c o n el n ú m e ro 5 d e la c o le c c ió n . E l lib ro r e c o g e u n in v e n ta rio e x h a u s tiv o , c o n e x p lic a c io n e s , d el p a tr im o n io d e lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s y s o n o ro s q u e se e n c u e n tra n e n lo s fo n d o s d e l M u s e o S an T e lm o d e S a n S e b a stiá n , - E n e l a ñ o 2 0 0 2 e s c rib í “Juguetes sonoros ”, to m o I II e n “ F o lk lo re M u s ic a l In fa n til” . D id á c tic a d e la M ú s ic a , n ú m e ro 6 , q u e d is trib u y ó la e d ito ria l A k a l e n e l m u n d o d e la E n s e ñ a n z a M u s ic a l e n le n g u a c a s te lla n a . - T ra s la a m p lia re c o g id a d e in fo rm a c ió n d u ra n te m u c h o s a ñ o s e n G ip u z k o a , e n el a ñ o 2 0 0 4 se p u b li c ó “D ultzaina Gipuzkoan. 1950. hamarkada arte-La dulzaina en Gipuzkoa. H asta la década de 1 9 5 0 '\ n ú m e ro 1 d e la C o le c c ió n H M B ild u m a , p u b lic a c ió n q u e a b o r d a e n p ro fu n d id a d e l te m a d e la d u lz a in a y lo s d u lz a in e ro s . - E n e l a ñ o 2 0 0 4 se p u b lic ó “Txalaparia eta beste aldaera zaharrak". n ú m e ro 3 d e la C o le c c ió n H M B ild u m a , tr a b a jo r ig u ro s o s o b re e l o r ig e n y la s h is to r ia d e la tx a la p a r ta q u e v io la lu z e n e u s k a ra , c a s te lla n o , f ra n c é s in g lé s.

Relación de escritos publicados desde el año 1996 1 9 9 6 .- San Telmo Museoko soinu ela hots tresnak. C u a d e rn o s d e S e c c ió n . F o lk lo re .- N . 6 . E u s k o I k a sk u n tz a . D o n o s tia . 1 9 9 6 .- Soinu-tresnak euskal herri musikan. E u sk a l G a ia k , 4 2 . O ra in S .A . 1 9 9 6 .- Aita Donostiaren Euskal Kantutegia eta Hernani. H e m a n i, A n u a rio 1996. 1 9 9 7 .- San Telmo M useoko soinu eta hots tresnak. C u a d e rn o s d e S e c c ió n . F o lk lo re 6 . E u s k o Ik a s k u n tza. (1 9 9 8 ) L a n k id e tz a n 5. 1 9 9 7 ,- La enseñanza de los instrumentos tradicionales vascos. E u fo n ía . D id á c tic a d e la M ú s ic a . n° 6, e n e r o 1997. 1998.- Una teoría numérica del ritmo aplicada a la txalaparta. J.M . B eltran -F .J. S án c h e z . T x istu la ri 173. 1 9 9 8 .- Musika herrikoia hezjíuntzan. R e v is ta H ik H a s i. M a y o 1998. 1 9 9 8 .- Instrum entos en la música popular vasca. E u s k o n e w s & M e d ia . 1 0 -1 0 -1 9 9 8 . 1 9 9 8 .- La txalaparta. E u s k o n e w s & M e d ia . 1 0 -1 0 -1 9 9 8 .

\9 9 9 .-E u ska l H erri Soinu-tresnak H em anin azken urtetan. E u sk a l H e rrik o X X II. M a rm ita k o T x a p e lk e ta : H e m a n i. 1 9 9 9 .- H erri m usika dokum entazio zentro bat egiteko, antolatzeko eta funtzionam endurako egiíasmoa. M u s ik e r. C u a d e rn o s d e M ú s ic a , 11. E u s k o Ik a sk u n tz a . 1 9 9 9 .- A g w rra. Ortzadar 25. Urteurrena. O r tz a d a r E u sk a l D a n tz a ri T a ld e a . 1 9 7 4 -1 9 9 9 . 1 9 9 9 .- Euskal Herriko Soinu-tresnak. C D -R O M . E lh u y a r K u ltu r E lk a rte a -H e rri M u s ik a re n T x o k o a . 1 9 9 9 - Soinu-tresnak. w w w .b a s q u e a rts .c o m 2 0 0 0 .- M úsica de la naturaleza, naturaleza de la música. Turuta Mirlinton. In -fa n -c ia , 5 9 . R e v is ta d e la A s o c ia c ió n d e M a e s tro s R o s a S e n sa t. 2 0 0 0 .- Música de la naturaleza, naturaleza de la música. Cigarra. In -fa n -c ia , 6 0 . R e v is ta d e la A s o c ia c ió n d e M a e s tr o s R o s a S e n sa t. 2 0 0 0 .- M úsica de la naturaleza, naturaleza de la música. Turuta-gaita. In -fa n -c ia , 6 1 . R e v is ta d e la A s o c ia c ió n d e M a e s tr o s R o s a S e n sa t.

2 0 0 0 .- M úsica de la naturaleza, naturaleza de la música. Kaskamelan. In -fa n -c ia , 6 2 . R e v is ta d e la A s o c ia c ió n d e M a e s tr o s R o s a S e n sa t. 2 0 0 0 .- M úsica de la naturaleza, naturaleza de la mùsica. Kilikalaska. In -fa n -c ia , 6 3 . R e v is ta d e la A s o c ia c ió n d e M a e s tro s R o s a S e n sa t. 2 0 0 0 .- M ùsica de la naturaleza, naturaleza de la mùsica. Txepetxa. In -fa n -c ia , 64. R e v is ta d e la A s o c ia c ió n d e M a e s tr o s R o s a S e n sa t. 2 0 0 0 .- O ñatiko Arrikurtz baserriko txilibitua. T x is tu la ri a ld iz k a ria . N u m e ro 181. 2 0 0 0 .- D antza taldeak herri musika eta soinu-tresnen berreskuraketaren iturri. S u k il, C u a d e rn o s d e C u ltu ra T ra d ic io n a l 3. Iru ñ e a . 2 0 0 0 .- E uskal herri-musikaren soinu-tresnak-Los instrumentos en la mùsica popular V izsca-E usko J a u rla ritz a k o K u ltu r S a ile k o w w w .e u s k a d i.n e t/k u ltu ra /m u s ic a /m u s ic a 2 0 0 1 .- Herri-Musika. M ùsica Popular. M usique Populaire. Traditional M usic. "GIPUZKOA. Bihotzbegietan-los espejos transparentes-les yeus du coeur-with m y heart in m y eyes ”. X a b i O te ro . G ip u z k o a k o F o ru A ld u n d ia -D ip u ta c ió n F o ra i d e G ip u z k o a . D o n o s tia S an S e b a s tiá n . 2 0 0 1 .- Lan erritmoetatik musikara. Je n tilb a ra tz . C u a d e rn o s d e F o lk lo re , 7. E u s k o Ik a sk u n tz a . 2 0 0 2 .- Juguetes sonoros. (Folklore m usical Infantil, III). A kal / D idáctica de la Mùsica. 6. 2 0 0 2 .- Patrimonio M usical Vasco. Aportaciones foráneas en la recopilación del Cancionero Popular [ 9 ^ 2 2 ^ '* " '' ^ " ' C u a d e rn o s d e M ú s ic a / n M 3 (2 0 0 2 ). E u s k o Ik a s k u n tz a . D o n o s tia . (p á g in a s

2QQ2.-Alboka. A n u a r io d a G a ita , 2 0 0 0 , n° 17, E s c o la P ro v in c ia l d e G a ita s D e p u ta c ió n d e O u re n se (p á g . 8 7) 2 0 0 3 -0 7 -0 6 .- Erromeria eguna. O a r s o a ld e k o h itz a , p á g in a 2 . E rre n te ria . 2 0 0 3 .- La cultura Popular. “ E l M a e s tr a z g o T o ro le n s e . M ú s ic a y lite ra tu ra p o p u la re s e n !a p r im e ra m ita d d e l sig lo X X ” , p ró lo g o d e l c ita d o lib ro . 2 0 0 3 -0 8 .- "Iniciación a la música en la cultura popular. Los instrumentos de uso infantil en la edu cación musical, w w w .e jo u rn a l. U N A M . M e x ic o . 2 0 0 4 .- U iniciación a la música en la Cultura Popular. Los juguetes sonoros en la iniciación musical I S e m m a rio -T a lle r d e E d u c a c ió n M u s ic a l In fa n til. A lte a . S E M -E E . 2 0 0 4 .- D ultzaina Gipuzkoan. La dulzaina en Gipuzkoa. ¡950. hamarkada arte. La dulzaina en G ipuz koa. H asta la década de 1950. The dulzaina o f Gipuzkoa. Until the decade o f 1950s H e rri M u s ik a B ild u m a , 1. H M T x o k o a . O ia rtz u n . 2 0 0 4 .- Txalaparta eta beste aldaera zaharrak. La txalaparta. Antecedentes y variantes. La txalapar ta. origines et vanantes. The txalaparta. Forerunners a n d variants. H e rri M u s ik a B ild u m a 3 H M T x o k o a . O ia rtz u n . 2 0 0 5 .- E l m isterio de la txalaparta. L u r. a rte , g a s tro n o m ía , g u ía . n° 5. P rim a v e ra 2 0 0 5 . p á g . 21. 2 0 0 5 .- Xirolarru - Gaita. La cornamusa en el País Vasco. A n u a rio d a G a ita 2 0 0 4 , n° 19. (p á g 6 9 -8 4 ) E c o la P ro v in c ia l d e G a ita s . D e p u ta c ió n d e O u re n se . 2 0 0 6 .- Larraungo Ingurutxoa edo Ingurutxoa Larraunen. D a n tz a ria k . 2 0 0 6 . 2 0 0 6 .- Herri-musikaren aide batzuk. J e n tilb a ra tz . C u a d e rn o s d e F o lk lo re , 9. E u s k o Ik a s k u n tz a . 2 0 0 6 .- Hernaniko txalaparta eskolaren 1! ikasturte. C u a d e rn o s d e F o lk lo re , 9. E u s k o Ik a sk u n tz a . 2 0 0 7 .- Berisolaritza, herri-musikaren eragile eta sortzaile. H e rri M u s ik a re n I. J a rd u n a ld ia k M u s ik a - B e rts o la ritz a lib u ru a n . H e rri M u s ik a B ild u m a , 4 . O ia rtz u n .

H e rri

2 0 0 8 .- H erri musika. “A tz o tik e tz ir a ” lib u ru a n . A s o c ia c ió n M e n d e b a ld e K u ltu ra. T a m b ié n e n el á m b ito d e la d is c o g ra f ia y m e d io s a u d io v is u a le s , h e m o s r e a liz a d o tra b a jo s in te re sa n te s d u ra n te to d o s e s to s añ o s:

Discos grabados 199 7 .- A rin -a rin k e ta n . (T x a n b e la ). K D -K , IZ D isc o g rà fic a . IZ -4 8 8 , c u a rto y ú ltim o d isc o d e T x a n b e la . 1 9 9 8 .- B e ti ttu n -ttu n . (J o x a n G o ik o e tx e a -J u a n M a ri B e ltra n ) N O -C D . C D N 0 2 1 .

2002.. A rd itu rri (J u a n M a ri B e ltra n ) K D -K . E lk a r. E L K 6 1 4 . 2(X)6.- O rh ik o x o r ia (J u a n M a ri B e ltra n ) K D . E lk a r. E L K 7 2 9 . 2 0 0 7 .- A m a s a tik A rra te ra . J u a n M a ri B e ltr a n , L u is e ta J o s é M a ri A s tia sa ra n . H M Z -S S -4 3 0 -2 0 0 7 .

Actuando como colaborador en otros discos: 1 9 9 6 .- “ E s k u a sa rtz e n ” . F u ru n d a . H F -0 0 2 K D - K (a lb o k a ). 1 9 9 6 .' ‘A m o n a r e n m e n g a n tz a ” . A m a ia Z u b iria . IZ -4 4 5 (d u ltz a in a ). 1 9 9 8 .- “ E tz a k it” E tz a k it ta ld e a . T rik i E ik a ria n e a n K D -4 8 5 . (a lb o k a , x iro la rru a ) 1 9 9 8 .- B i b e s o l u r A lb o k a ta ld e a . A z ta m a . A Z 0 0 4 ( tro n p a -m o s u k ita rra ). 1 9 9 8 .- O ia r tz u n g o k a n tu z a h a rra k . T ra b a jo e n e q u ip o . K D -5 0 5 (to b e ra k ). 1 9 9 9 .- " B a b a m in a r e n d a n tz a ” . E x p o s ic ió n d e J. G o rritire n “ B a b a rr u n a k ” ; J. M . B e ltra n ; J . G o ik o e t x e a ; S. S a iz . N O - C D R e k o rd s ; C D X N O 01 (a rra b ita -ra b e l). 2 0 0 1 .- G r a n d e s é x ito s . J a v ie r Á lv a re z . G A S A . P R 0 2 3 8 7 (a lb o k a , tx a la p a rta ). 2 0 0 1 .- L o riu s . A lb o k a T a ld e a . R e s is te n c ia . R E S C 126. (tx a n b e la , tx a la p a rta ) 2 0 0 3 -0 5 -1 2 .- “E u s k a l p r a is e ” . A rio n . N A -2 5 0 2 /0 3 . B ilto k ia C r is tia n a (tx a la p a rta ). 2 0 0 3 -0 5 -2 8 .- M ú s ic a p a ra ‘T ic z a g ” p e líc u la d e J u a n A z p ita rte (tx a la p a rta , z a rra b e te a , b u rru n a k , ad arrak ). 2 0 0 3 -1 1 -2 4 .- O ra i. D is c o d e X a b i S a n S e b a s tia n . N O C D R e c o rd s . C D N O 2 6 (tx a la p a rta ). 2 0 0 4 .- “A y res” . M a riv í C a b o . R is k o R e c o rd s p a r a P ro d u c c io n e s d e l M a r. R R P D M 0 0 2 . p d m . ( T x a la p a rta ) 2 0 0 5 . “ P a m p lo n a ; C iu d a d d e T o d o s / Iru ñ e a : G u z tio n H iria ” F ra n Id a re ta . E tx e -o n d o (A lb o k a ). 2 0 0 7 . “ D a n z a s d e l C a m e ro s V iejo ” . F e rn a n d o J a ló n y J a v ie r S o ld e v illa . M ú s ic a tra d ic io n a l y c u ltu ra o ra l d e L a R io ja . V o lu m e n 3. P ie d r a d e R a y o , (tx is tu -ttu n ttu n )

Otras publicaciones: 1 9 9 9 .- "Oiartzungo hotsak". V íd e o . G u ió n y d ire c c ió n . O ia r tz u n g o U d a la . 1 9 9 9 .- Euskal H erriko Soinu-tresnak. C D -R O M . E lh u y a r K u ltu r E lk a rte a -H e rri M u s ik a re n T x o k o a . 2 0 0 7 - '^TTAKUN 2.1 Txalaparta musika idazteko programa inform atikoa", c o n la A n d re s D o n a te té c n ic o in fo rm á tic o , C D R o m p a ra u s o e n e s c u e la s d e tx a la p a rta . H M Z -C D K S S -6 8 9 -2 0 0 7 . 2 0 0 7 - “2 0 años Txalaparta Festa 20 urtetan" C D R o m , c o n la c o la b o r a c ió n d e l in f o rm á tic o K e p a U g a rte . H M Z - C D R -S S - 6 9 0 - 2 0 0 7

aattàM ^.«*«> .£0^,^^

w.:

»rt^-ttgst^jat^ihaiM^paáfa^

• '

f ttg w ^ a

>■»iipiíwíii»iiri>^»e^-; -j

■>. í. .

^i:-,-j:-'= : Jííki»i

11. C O N LA M IR A D A PU E ST A EN E L FU TU RO

J f -a ffi

V. •/•

*.- -fc'

*'4«i

N o h a n sid o p o c o s lo s o b je tiv o s q u e h a s ta el p r e s e n te h a c o s e c h a d o e l C e n tro d e M ú s ic a P o p u la r p e ro , sin d e te n e m o s e n el c a m in o , d e b e m o s d e m ira r h a c ia a d e la n te y se g u ir tr a b a ja n d o p a ra q u e e s te p r o y e c to te n g a u n fu tu ro b rilla n te . V ario s s o n lo s a s p e c to s q u e h a y q u e tr a ta r p a r a la m e jo r a y d e s a rro llo d e l C e n tr o y a lg u n o s d e e llo s so n te m a s q u e h a y q u e a b o r d a r e n u n p la z o d e tie m p o b rev e:

11-01 Nueva sede E n la r e u n ió n c e le b r a d a c o n e l a lc a ld e d e O ia r tz u n J o n I ñ a rr a e n ju n i o d e 19 9 5 , s e p la n te ó q u e m ic ia lm e n te la E s c u e la d e E rg o ie n s e ría u n a u b ic a c ió n p r o v is io n a l a d e c u a d a p a r a e m p e z a r a tra b a ja r, ^ r o te n ie n d o e n c u e n ta q u e se n e c e s ita b a d e u n p r o y e c to m u y e s p e c ia l p a r a la C a s a T o rre d e I tu m o tz , H M T x o k o a e n c a ja b a m u y b ie n c o n e s a id e a . S in d u d a , e s ta C a s a T o rre d e l sig lo X V I o fre c e u n e s p a c io in m e j o r a b le p a ra a c o g e r u n a re a lid a d c u ltu ra l ta n s in g u la r c o m o e s H e m M u s ik a re n T x o k o a . P o s te r io r m e n te , la id e a s e p r e s e n tó f o rm a lm e n te e n e l A y u n ta m ie n to y se d e c id ió q u e e l C e n tro H e rri M u s ik a re n T x o k o a se u b ic a r ía , d e fin itiv a m e n te , e n la C a s a T o rre I tu rrio tz A l p o c o tie m p o , el A y u n ta m ie n to a d q u irió e n p ro p ie d a d la C a s a y e n e l a ñ o 2 0 0 2 el a rq u ite c to J ^ M . A lb e rd i r e d a c tó p o r e n c a rg o d e l a y u n ta m ie n to e l P la n d e n o m in a d o "Proyecto de rehabilitación y e d u c a ción complementaria Torre Itu rrio zy suelos contiguos - O iartzun”. C o n u n o s p e q u e ñ o s c a m b io s s o b re el p la n in ic ia l se a p r o b ó y a c o n tin u a c ió n se r e a liz ó el c o n c u rs o p ú b lic o p a ra lo s tra b a jo s d e re s ta u r a c ió n y se g u id a m e n te el A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n a d ju d ic ó la s o b ra s a la e m p r e s a lic ita n te g a n a d o ra . P o r d ife re n te s r a z o n e s , la C a s a T o rre to d a v ía n o e s tá e n m a r c h a y d e m o m e n to n o e s p o s ib le e l c a m b io d e s e d e p e ro c r e e m o s q u e e n u n p la z o b r e v e d e tie m p o se r e to m a rá e l te m a . (F o to N ° 1, p ag . 2 1 6 : C a s a T o rre Iturriotz.)

L a n u e v a s e d e a p o r ta rá m e jo ra s im p o rta n te s ; • L a b e lle z a d e l e d ific io y el h e c h o d e ü -atarse u n p a tr im o n io c a ta lo g a d o c o m o m o n u m e n to h is to n c o m u y e m b le m á tic o , s e rv irá ta m b ié n p a ra d a r a c o n o c e r m e jo r n u e s tro C e n tro . • P o r su p r o p ia u b ic a c ió n , la lín e a d e s e rv ic io p ú b lic o d e a u to b ú s h a s ta I tu rrio tz q u e p a rte c a d a v e in te m in u to s d e s d e e l c e n tro d e D o n o s tia , c o n tr ib u ir á a in c r e m e n ta r el n ú m e ro d e v isita n te s . • E l e s p a c io ú t i l s e rá c u a tr o v e c e s m a y o r, a s p e c to q u e c o n tr ib u ir á a m e jo r a r l a o rg a n iz a c ió n d el C e n tro . E n la p a r te b a ja d e la T o rre a c o n d ic io n a re m o s u n a S a la d e R e c e p c i ó n e s p e c ta c u la r. L a s e x p o s ic io n e s m o n o g rá fic a s q u e a c o g e r á , c u y o c o n te n id o ir á a lte rn á n d o s e p e r ió d ic a m e n te , s e rá n e l m o d o d e d a r l a b ie n v e n id a , ta n to a lo s v is ita n te s n u e v o s c o m o a lo s m á s a s id u o s. • E n tre la s b e lla s p a re d e s d e p ie d r a d e la T o rre , in s ta la re m o s la b ib lio te c a , fo n o te c a , a rc h iv o d e im á g e n e s , s a la d e e s tu d io y o fic in a s d e re c e p c ió n y a d m in is tra c ió n . T o d o e llo c o n la in f ra e s tru c tu r a te c n ic a m o d e m a n e c e s a r ia e n c a d a c a so . • E x p o sic ió n d e in stru m e n to s m u sica le s. L a e x p o s ic ió n se h a b ilita rá e n la s d o s p la n ta s d e n u ev a c o n s tru c c ió n d e la p arte in fe rio r d e la T orre. C o n u n a z o n a m á s e s p a c io sa p a ra las v isitas g u iad as, y m a s c o m o d a p a ra lo s g u ía s y lo s g ru p o s d e v isita n te s y c o n v itrin a s c o n m á s e sp a c io p a ra c o lo c a c ió n d e in stru m e n to s m u sic a le s e in fo rm a c ió n . L a e x p o s ic ió n te n d rá m á s se c c io n e s q u e e n la actu al co n fig u rac ió n ;

1. A e ró fo n o s 2. A c o rd e o n e s (ju n to a in s tru m e n to s a e ró fo n o s) 3. M e m b ra n ó fo n o s 4 . I d ió fo n o s 5 . C o rd ó fo n o s 6. G ru p o s m u sic a le s 7 . J u g u e te s so n o ro s . C o n e s p a c io re s e rv a d o p a ra su fa b ric a c ió n , 8. In s tru m e n to s d e re p ro d u c c ió n m u sic a l 9. V ie jo s ta lle re s d e e la b o ra c ió n d e in s tru m e n to s m u sic a le s Y c o m o c o m p le m e n to a to d o e llo , la s e x p o s ic io n e s m o n o g rá fic a s d e to d o tip o q u e p e rió d ic a m e n te se in s ta la rá n e n la S a la d e R e c e p c ió n p rin c ip a l. • A lm a c é n . A l ig u a l q u e lo v e n im o s h a c ie n d o a h o ra , lo s in s tru m e n to s q u e n o s e e x p o n g a n al p ú b lic o , s e c o n s e rv a rá n e n A lm a c é n . Y a lo s in s tru m e n to s d e la e x p o s ic ió n itin e ra n te se le s a d ju d ic a rá u n a z o n a p ro p ia e n e l a lm a c é n p a ra g u a rd a rlo s c u a n d o n o e s té e x p u e s to s , d e f o rm a q u e se e n c u e n tre n s ie m p re b ie n lo c a liz a b le s c u a n d o h a y a q u e s a c a rlo s f u e ra d e l C e n tro . T o d o e l r e s to d e in s tru m e n to s e n la s e s ta n te ría s d e l a lm a c é n , b ie n v is ib le s y c o n su s c o r re s p o n d ie n te s fic h a s in fo rm a tiv a s c o n lo q u e e l a lm a c é n ta m b ié n q u e d a re v a lo riz a d o : 1) c o m o f u e n te d e c o n s u lta p e r m a n e n te p a ra in v e s tig a d o re s y a lu m n o s , y 2 ) d a d o q u e to d o s lo s in s tru m e n to s e s ta rá n b ie n v is ib le s , f a c ilita rá e l c o n tro l de io s m ism o s . E n la a c tu a lid a d s e g u a rd a n e n c a ja s c e rra d a s , c o n la rg o s p e r ío d o s e n lo s q u e n i lo s v e m o s , situ a c ió n q u e s ie m p re d ific u lta p o d e r c o n tr o la r el e s ta d o d e lo s m a te r ia le s y e l c u id a d o q u e p a r a su c o n s e rv a c ió n n e c e s ita n lo s in s tru m e n to s. • T aller. E s n u e s tro o b je tiv o d is e ñ a r u n n u e v o ta lle r c o m o lu g a r d e tr a b a jo p a ra f a b ric a r y r e p a r a r to d o tip o d e in s tru m e n to s m u s ic a le s y so n o ro s . T a lle r q u e ta m b ié n n o s v a a p e r m itir c o n s tru ir b u e n a s re p ro d u c c io n e s d e lo s in s tru m e n to s m á s a n tig u o s. • C o n c ie rto s H M . C u a n d o la c lim a to lo g ía a c o m p a ñ e , io s c e le b ra re m o s e n la p la z o le ta a d ju n ta a la T o rre , y c u a n d o to q u e frío o llu e v a , u tiliz a re m o s lo s 9 2 m e tro s c u a d ra d o s d e l h a ll d e re c e p c ió n . L o s c o n c ie r to s d e l e x te r io r te n d rá n u n e n to rn o m a ra v illo s o , la f a c h a d a p rin c ip a l d e la to rre s e rá la p a rte fro n ta l d el e s c e n a rio , d e u n la d o la c a lle O z e n tz io y d e l o tr o la v is ta e s p lé n d id a h a c ia A ia k o H a rria , E n io s c o n c ie r to s d e l in te rio r, la p ie d r a y la s v ie ja s v e n ta n a s d e la T o rre s e rá n e l d e c o r a d o id e a l p a ra c a d a a c tu a c ió n m u s ic a l. Si p a ra n u e s tra sa tis fa c c ió n , n u e s tro s C o n c ie rto s lo g ra n u n é x ito d e s b o rd a n te y e l e s c e n a r io d e la T o rre q u e d a r a p e q u e ñ o , a n a liz a r e m o s la p o s ib ilid a d d e tr a s la d a r e s to s E v e n to s b ie n a la n u e v a C a s a d e C u ltu ra d e O ia rtz u n o b ie n a o tro e s p a c io a d e c u a d o p a ra c a d a o c a s ió n .

11-02. Status jurídico del Centro de Música Popular C u a n d o e l a lc a ld e O ia rtz u n y y o p e r s o n a lm e n te firm a m o s el p r im e r C o n v e n io d e c o la b o ra c ió n , é r a m o s c o n s c ie n te s q u e la fó rm u la e n to n c e s a c o rd a d a e r a p ro v is io n a l y q u e e n u n p la z o d e tie m p o n o m u y le ja n o s e ría n e c e s a r io d o ta r a H e rri M u s ik a re n T x o k o a d e u n a c o b e r tu ra leg al m á s d e fin itiv a . P a ra e n to n c e s y a te n ía m o s c o n o c im ie n to d e q u e el s ta tu s le g a l d el M u s e o d e U ru e ñ a se p la n te ó b a jo la fó rm u la j u r íd i c a d e F u n d a c ió n c u ltu ra l. J o a q u ín D ía z n o s f a c ilitó lo s E s ta tu to s d e l M u s e o y f u e e l p r i m e r m o d e lo e n el q u e n o s fija m o s p a ra tr a ta r d e d e f in ir n u e s tra p ro p ia p e r s o n a lid a d ju r íd ic a . E n el a ñ o 2 0 0 2 y c o n e l p r im e r b o r ra d o r d e la n u e v a F u n d a c ió n p re p a ra d o p o r e l A y u n ta m ie n to , v ia jé a U ru e ñ a p a ra e n s e ñ á r s e lo a J o a q u ín , c o n o c e r s u o p in ió n y r e c ib ir c o n s e jo . C o n lo s c a m b io s q u e n o s s u g i rió J o a q u ín D ía z y tra s la m e d ia c ió n d e m i a m ig o M a n u G o je n o la , c o n ta c té c o n A n d ré s U rru tia n o ta rio d e B ilb a o y m ie m b ro d e n ú m e r o d e E u s k a itz a in d ia ( A c a d e m ia d e la L e n g u a V asca). A n d ré s n o p u s o o b je c io n e s a la s m o d ific a c io n e s in d ic a d a s p o r Jo a q u ín D ía z y d ic h o s c a m b io s s e in c o rp o ra ro n a la re d a c c ió n d e lo s E s ta tu to s. L o s e s ta tu to s r e n o v a d o s c o n ta ro n c o n el v is to b u e n o p o r p a rte d e l A y u n ta m ie n to , p e r o p o r d ife re n te s ra z o n e s el te m a se p o s p u s o p a ra tra ta rlo e n o tr o m o m e n to p o ste rio r. E n la sig u ie n te le g is la tu ra m u n ic ip a l se c e le b r a r o n a lg u n a s re u n io n e s p a ra a b o r d a r el p r o y e c to p e r o n o se lle g ó a r e m a ta r p o r lo q u e h o y e n d ía c o n tin u a m o s e n la m is m a situ a c ió n .

E n la a c tu a lid a d , lo s p la n e s d e l a c tu a l e q u ip o d e g o b ie rn o c o n te m p la n d a r lo s p a s o s n e c e s a rio s o r ie n ta d o s a n o rm a liz a r n u e s tra situ a c ió n ju r íd ic a . E s u n a s p e c to f u n d a m e n ta l p a ra H e rri M u s ik a re n T x o k o a c o n s e g u ir el sta tu s le g a l n e c e s a r io c o m o c o b e r tu ra q u e g a r a n tic e u n fu n c io n a m ie n to n o rm a liz a d o , a d e c u a d o y p r á c tic o a la v ez. N o p e rd e m o s la e s p e ra n z a p a ra , e n u n p la z o re la tiv a m e n te c o r to , p o d e r lo g ra r la o p c ió n le g a l m á s id ó n e a p a r a el C e n tro .

11-03. En Internet Fonoteca-ZE y Archivo de Imágenes-ZE E n j u lio d e l 2 0 0 7 y j u n t o c o n n u e s tro a m ig o y c o la b o r a d o r J u lio A b a s c a l, p r o fe s o r d e la F a c u lta d de I n fo r m á tic a d e la U n iv e rs id a d d e l P a ís V asco , v is ita m o s e l M u s e o B e la B a rto k d e B u d a p e s t e n H u n g ría . A c u d im o s p a r a r e c a b a r in fo rm a c ió n r e la c io n a d a c o n la o rg a n iz a c ió n d e a rc h iv o s, p e r o la v is ita c o in c id ió e n é p o c a v a c a c io n a l y n o p u d ie ro n e n s e ñ a m o s d e m a s ia d a s c o s a s. N o o b s ta n te , re c o g im o s in fo rm a c ió n so b re sis te m a s d e c la s ific a c ió n y ia in f ra e s tru c tu r a n e c e s a ria p a r a c ó m o o r g a n iz a r lo s fic h e ro s d e c o n s u l ta e n la r e d I n te rn e t al s e rv ic io d e lo s u s u a rio s . E n e s te m o m e n to , g ra n p a rte d e la s g ra b a c io n e s y m a te ria l f o to g rá fic o p r o c e d e n te d e lo s tra b a jo s de c a m p o h e c h a s a lo s in fo rm a n te s q u e se e n c u e n tr a n e n la s c o le c c io n e s d e l M u s e o B e la B a rto k , se p u e d e n e s c u c h a r y v is u a liz a r lib re m e n te a tr a v é s d e In te rn e t.

Y e s e m is m o o b je tiv o e s e l q u e p r e te n d e m o s p o n e r e n m a r c h a c o n n u e s tro p a tr im o n io F o n o te c a Z E . D ig ita liz a r lo s c ie n to s d e h o r a s d e g r a b a c io n e s e f e c tu a d a s p u e b lo a p u e b lo , c la s if ic a r to d a la b a s e m u s ic a l p o r c a n c io n e s y m e lo d ía s y to d o e llo in te g r a d o e n n u e s tr a w e b , p o n ié n d o la a d is p o s ic ió n d e to d o e l p ú b lic o in te r e s a d o . T a m b ié n s e p u e d e h a c e r lo m is m o c o n n u e s tr a e x te n s a c o le c c ió n d e f o to g r a fía s y p o r q u é n o , p r o g re s iv a m e n te , ta m b ié n la s f ilm a c io n e s d e n u e s tro a r c h iv o d e im á g e n e s . O b v ia m e n te , se t r a ta d e u n o b je tiv o q u e c o n lle v a u n g r a n tr a b a jo j u n t o c o n la a y u d a e c o n ó m ic a n e c e s a ria p a r a s u e je c u c ió n . J u n to c o n la c o la b o ra c ió n d e la F a c u lta d d e I n fo r m á tic a d e S a n S e b a s tiá n y H e rri M u s ik a re n T x o k o a , q u e re m o s p r e p a r a r u n p ro y e c to , c o n J u lio A b a s c a l, q u e h a g a v ia b le e s e o b je tiv o . L a F a c u lta d se e n c a r g a r ía d e d is e ñ a r e l s o p o rte in f o rm á tic o n e c e s a r io y H M T x o k o a a s u m ir ía la r e s p o n s a b ilid a d d e p r e p a r a r to d a la in fo rm a c ió n m u s ic a l a in te g ra rla e n la b a s e d e d a to s p a r a In te rn e t. S i s e m a te r ia liz a ra la a y u d a n e c e s a ria, u n a b u e n a p a rte d e n u e s tro te s o ro m u s ic a l s e p o d rá p o n e r e n la re d , a l a lc a n c e d e to d o e l m u n d o .

11-04. Nueva guía de audio C u a n d o c o n f e c h a d o s d e m a r z o d e l 2 0 0 2 se in a u g u ró o fic ia lm e n te H M T x o k o a , p u s im o s e n m a rc h a u n s is te m a b a s a d o e n u n a te c n o lo g ía q u e p e r m itía e s c u c h a r la m ú s ic a d e p a rte d e lo s in s tru m e n to s q u e e s ta b a n e x p u e s to s al p ú b lic o . C o n d ic io n a d o p o r el c o s to e c o n ó m ic o , e l s is te m a d e g u ía -a u d io e le g id o e n su c o m ie n z o p re s e n ta b a b a s ta n te s lim ita c io n e s , p e ro e n e s to s c in c o a ñ o s d e f u n c io n a m ie n to h a c u m p lid o b ie n o f re c ie n d o u n s e r v ic io a c e p ta b le . E l s o p o r te e le g id o c o n s is tía e n u n C D d e l s is te m a D is c m a n c o n u n a lim ita c ió n m u y c o n c re ta : e l m á x i m o d e e je m p lo s d e s o n o r o s q u e s e p o d ía n e s c u c h a r e r a d e 9 9 y e s p o r e s a lim ita c ió n q u e e n e s te p e río d o m u c h o s in s tru m e n to s d e la e x p o s ic ió n h a n p e r m a n e c id o p r á c tic a m e n te m u d o s. (F o to N ° 1, p ag . 2 1 8 : T e c n o lo g ía u tiliz a d a h a sta h o y p a ra la a u d ic ió n d e in stru m e n to s d e la E x p o sic ió n .)

E s te s is te m a d e a u d ic ió n o f re c ía d o s v e rsio n e s : u n a p a r a v is ita s p e rs o n a le s q u e r e q u ie re u tiliz a r a u r i c u la r e s d e u s o in d iv id u a l y la s e g u n d a p a ra la s v is ita s g u ia d a s q u e p o s ib ilita la e s c u c h a c o le c tiv a d e to d o e l g r u p o p a rtic ip a n te e n la v isita . E n e l a ñ o 2 0 0 5 s o lic ita m o s u n n u e v o s is te m a d e g u ía - a u d io y tr a s d iv e r s o s e s tu d io s y v a lo r a c io n e s . o p ta m o s p o r u n n u e v o s is te m a q u e r e c ib e e l n o m b r e d e Sistem a de audición M P Trip individual basado en tecnología M P3. C o n e s te s is te m a s o lu c io n a m o s la s lim ita c io n e s a n te r io r e s y e s p o s ib le e s c u c h a r u n a m u e s tr a d e c a d a u n o y d e to d o s lo s in s tr u m e n to s p r e s e n te s e n l a e x p o s ic ió n . A d e m á s , e n l a p a n ta lla d e l a p a r a to q u e e l v is ita n te tie n e e n s u s m a n o s s e le o f r e c e in f o r m a c ió n e s c r it a a d i c i o n a l y f o to g r a f ía m o s tr a n d o c ó m o se t o c a d ic h o in s tr u m e n to . U n a e m p r e s a g u ip u z c o a n a s e h a c o m p r o m e tid o a p o n e r e n m a r c h a e s te n u e v o s is te m a d e a u d ic ió n q u e c o n f ia m o s p o d e r u tiliz a r io d u r a n te e s te m is m o a ñ o .

/ 1-05. H M Txokoa, desde Oiartzun a todo Euskal Herria y el mundo entero H e rri M u s ik a re n T x o k o a , e s te p a tr im o n io d e m ú s ic a p o p u la r, ta n to d e E u sk a l H e r ria c o m o d el m u n d o e n te ro , q u e te n e m o s e n O ia rtz u n , e s u n te s o ro q u e p o n e m o s al s e rv ic io d e to d a E u sk a l H e rria y d e l m u n d o e n te ro , p e ro e n p r im e r lu g a r y d e m o d o m u y e s p e c ia l q u e re m o s o f re c é rs e lo a to d o s lo s o ia rtz u a rra s . C u a n d o d i lo s p r im e ro s p a s o s s o lic ita n d o a y u d a y lla m a n d o a d iv e rs a s p u e rta s, fu e el A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n la in s titu c ió n q u e e n e l a ñ o 1995 a s u m ió la re s p o n s a b ilid a d d e s a c a r a d e la n te el p ro y e c to , y d e s d e e n to n c e s h a c u m p lid o c o n lo s c o m p r o m is o s a d q u irid o s . T a m b ié n lo s a g e n te s c u ltu ra le s y d e m á s a s o c ia c io n e s p o p u la re s h a n b rin d a d o u n a b u e n a a c o g id a a n u e s tro p r o y e c to y ta l c o m o h e m o s v e n id o c o n s ta ta n d o e n la s p á g in a s d e e s te lib ro , h a n c o la b o ra d o d e m u c h a s f o rm a s e n la s a c tiv id a d e s d e H M T x o k o a . Y s in d u d a a lg u n a , p o d e m o s a f irm a r q u e e l p u e b lo d e O ia rtz u n h a d e m o s tr a d o u n g ra n a p re c io h a c ia n u e s tro “tx o k o ” , o fre c ié n d o n o s s ie m p re la a y u d a y c o la b o ra c ió n n e c e s a ria . P o r lo ta n to , el p u e b lo d e O ia rtz u n e s p o r n u e s tra p a r te a c re e d o r d e u n tr a to e s p e c ia l b ie n m e re c id o . E s sa b id o q u e a d e m á s d e lo s v e c in o s d e O ia rtz u n , la g ra n m a y o ría d e la s v is ita s q u e re c ib im o s p ro v ie n e n d e o tra s c o m a rc a s d e G ip u z k o a y d e l re sto d e la g e o g r a f ía d e E u s k a l H e rria , a s í c o m o d e c u ltu ra s y p a ís e s c e rc a n o s y d e o tr a s p a rte s d el m u n d o . S o n v is ita n te s d e to d o tip o a lo s q u e o fre c e m o s n u e s tra m á s g ra ta b ie n v e n id a . M u c h a s s o n la s p e rs o n a s q u e a p ro v e c h a n su v is ita a n u e s tro tx o k o p a ra c o n o c e r o tro s m u s e o s de O ia rtz u n y a d e m á s d e d is f r u ta r d e to d a e s ta a m p lia o f e rta c u ltu ra l, n o p ie rd e n la o p o r tu n id a d p a ra c o n o c e r m á s d e c e r c a e s te p a ra je e n c a n ta d o r. E n n o m b re y r e p re s e n ta c ió n d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a d e b o d e a g r a d e c e r al p u e b lo d e O ia rtz u n el a p o y o y la a y u d a re c ib id a s . T o d a v ía n o s q u e d a u n la rg o c a m in o p o r re c o rre r. S ig a m o s p u e s p o r la m is m a s e n d a q u e ju n to s h e m o s id o re c o r rie n d o d u ra n te e s to s a ñ o s , c o n la m is m a f u e rz a y la ilu s ió n q u e n o s ha c a r a c te r iz a d o a lo la rg o d e to d a la a n d a d u r a d e n u e s tro p ro y e c to . S i n o s e s fo rz a m o s e n e llo y a fro n ta m o s e s te r e to c o n d e c is ió n , n o c a b e ia m e n o r d u d a d e q u e c o n s e g u ire m o s a v a n z a r y q u e p o r m e d io d e H e rri M u s ik a re n T x o k o a a c e r c a r e m o s e l m u n d o a O ia rtz u n y O ia rtz u n a l m u n d o .

12. IN V E N T A R IO D E L A S C O L E C C IO N E S

O f re c e m o s a c o n tin u a c ió n el ú ltim o in v e n ta rio d e la s c o le c c io n e s e f e c tu a d o e n e l a ñ o 2 0 0 8 . C o m o b ie n se p u e d e o b s e rv a r, la s C o le c c io n e s d e in s tru m e n to s , b ib lio te c a , fo n o te c a y a rc h iv o d e im á g e n e s s ig u e n a u m e n ta n d o su v o lu m e n . N o h e m o s in v e n ta ria d o F o n o te c a -Z E , A rc h iv o d e I m á g e n e s - Z E y c o le c c ió n d e F o to g ra fía s q u e d ia ria m e n te ta m b ié n v a n in c re m e n tá n d o s e c o n c ie n to s d e h o ra s d e g ra b a c ió n y m ile s de fo to g ra fía s . I n v e n ta rio q u e p o r fa lta d e tie m p o m a te ria l n o s e h a p o d id o c u a n tif ic a r p e r o q u e lo h a re m o s e n u n fu tu ro p ró x im o . E n id é n tic a situ a c ió n s e e n c u e n tr a n la c a n tid a d d e d ia rio s, r e v is ta s y b o le tin e s a lm a c e n a d o s e n H M T x o k o a : A rg ia , O n , B e rts o A le a , A s m o z e ta J a k in e z , A ltz a F o rm , L 'A r te s a ... a s í c o m o to d o s lo s c a rte le s , p ro g ra m a s d e m a n o y f o lle to s d e m ú s ic a p o p u la r re c o p ila d o s d u ra n te lo s ú ltim o s c u a r e n ta a ñ o s ... c o le c c io n e s d e p a rtitu ra s a n tig u a s d e p o s ita d a s e n n u e s tra s e s ta n te ría s . H a s ta el m o m e n to n o n o s h a sid o p o s i b le o r d e n a r e in v e n ta ria r to d a la g ra n c a n tid a d d e m a te ria l a lm a c e n a d o . E n e s te A n e x o fin a l o fre c e m o s el in v e n ta rio d e la s c o le c c io n e s d e B ib lio te c a , F o n o te c a , A rc h iv o de Im á g e n e s , I n s tr u m e n to s m u s ic a le s , r o llo s d e m ú s ic a P ia n o la y F o n ó g ra fo s C ilin d ric o s . S ie n d o c o m o e s la c o le c c ió n “ I n s tr u m e n to s M u s ic a le s ” la m á s e s p e c ta c u la r d e n u e s tro p a trim o n io , h e m o s q u e r id o a p ro v e c h a r la p u b lic a c ió n d e l lib ro p a ra d a r a c o n o c e r u n a p a rte d e la c o le c c ió n I n s tr u m e n to s M u s ic a le s , sie n d o c o n s c ie n te s , e v id e n te m e n te , q u e n o e s lo m is m o a p r e c ia r s u r iq u e z a y e s c u c h a rlo s en d ir e c to e n l a p r o p ia E x p o s ic ió n . E s p o r e llo q u e h a c e m o s e x te n s iv a n u e s tra in v ita c ió n a to d o e l m u n d o p a ra q u e se a n im e a v is ita r n u e s tro “tx o k o ” .

Y p a ra lo s q u e n o p u e d a n d e s p la z a r s e y te n g a n in te ré s e n v e r lo s in stru m e n to s , lo p u e d e n h a c e r d e f o r m a v irtu a l e n n u e s tra p á g in a w e b , v is u a liz a n d o to d a s la s fo to g ra f ía s d e lo s in s tru m e n to s d e la c o le c c ió n .

w r f ä '» i f c n iii..

i m i t f M í r i i ' Í i i l é > f r '> t i i r t í i w i n i i * ^ ,n í > U M l i W V U i t 'l f l i t l á r W IW ■

ïcàwj äoftt^ ’»m

— n

V jim á « iH jm m á w « 9

e e e é p fle w »

Q M 9 M t« i ^ i t ^ i ■ x-q w » g

fis MialiÄjítfAtírtwMtlííff jlissA.

12-01. Biblioteca E n la b a s e d e d a to s d e la B ib lio te c a , e n j u n io d e 2 0 0 8 h a y h e c h a s u n to ta l d e 5 1 0 0 fic h a s. S e a lib ro o re v ista , a c a d a r e fe re n c ia d e e d ic ió n le c o rre s p o n d e u n a fic h a . P o r lo ta n to e s e e l n ú m e ro to ta l d e p u b lic a c io n e s q u e te n e m o s e n la s e s ta n te ría s d e la B ib lio te c a . L a m a y o r ía d e lo s lib ro s y re v is ta s s o n d ir e c ta o in d ire c ta m e n te r e la c io n a d o s c o n la te m á tic a m u s ic a l, e n c ic lo p e d ia s y d ic c io n a rio s d e la m ú s ic a c o m o p o r e je m p lo la e n c ic lo p e d ia “ T h e N e w G ro v e ” . E n e s ta e n c ic lo p e d ia se p u e d e e n c o n tr a r in fo rm a c ió n a c e r c a d e m ú s ic a s d e to d o el m u n d o y tie n e u n a c o le c c ió n a p a rte d e d ic a d a e s p e c ia lm e n te a lo s in s tru m e n to s m u s ic a le s e n l a q u e a p a r e c e n n u e s tra s a lb o k a s , tx is tu s , d u lz a in a s , tx a la p a rta s , etc. (F o to N° 1, p ag . 223: T h e N ew G ro v e D ic tio n a ry o f M u sic a l In stru m e n ts.) (F o to N® 2, p ag . 223: D ic cio n ario d e la M ú sica. L abor, 1954.)

T a m b ié n h a y c a n c io n e r o s d e m u c h o s lu g a re s d e l m u n d o . E n tre lo s c a n c io n e r o s v a s c o s se e n c u e n tr a el C a n c io n e ro P o p u la r V a sc o d e R e s u rre c c ió n M a ria d e A z k u e (a lg u n o s c a p ítu lo s d e la p r im e ra e d ic ió n , la 2® y 3® e d ic io n e s ), el c a n c io n e r o d e S a lla b e r ry y el C a n c io n e ro V a sc o d e l P. D o n o s tia “E u s k e l E re s -S o r ta ” . (F o to N ° 1, p ag . 224; C a n c io n e ro d e S allab erry . S e g u n d a ed ició n . P a rís, 1930.) (F o to N ° 2, p ag . 224: C an c io n e ro P o p u la r V asco d e R. M . d e A zk u e.) (F o to N " 3, p ag . 224; E u sk a l E res-S o rta . C a n c io n e ro V asco d e l P. D o n o stia. P rim e ra e d ic ió n , 1921.)

T a m b ié n s e e n c u e n tr a n c a n c io n e ro s d e Irla n d a , B re ta ñ a , C a ta lu ñ a , B u rg o s , L e ó n , G a lic ia y d e o tro s m u c h o s lu g a re s a d is p o s ic ió n d e q u ie n e s lo s n e c e s ite n . (F o to N ° 4 , p ag . 224; C o le cc ió n “ M u sik g e sch ic h te in B ild e r” d e in.strum entos m u sic ale s d e l m u n d o .) (F o to N ° 5, p ag . 224: C an c io n e iro P o p u la r G a leg o . D . S c h u b a rt, A . S a n ta m a rin a . 1984.) (F o to N° 6, p ag . 224: C a n c io n e ro P o p u la r d e B urgos.)

E n tre la s c o le c c io n e s e s p e c ia liz a d a s e n m ú s ic a se e n c u e n tr a n la r e v is ta In te rfo lk , “ P a s te l” d e l C o n s e r v a to rio O c c ita n o d e T o u lo u s e , N a s s a r r e d e l I n s titu to d e M u s ic o lo g ía d e Z a ra g o z a y “T x is tu la ri” d e la A s o c ia c ió n d e tx is tu la r is d e l P a ís V asco. (F o to N ° 1, p ag . 225; R ev ista T x istu la ri, 1934.)

E n la b ib lio te c a te n e m o s lib ro s q u e sin s e r e s p e c ia liz a d o s e n m ú s ic a tie n e n s o n v a lio s o s p o r s e r a n ti g u o s y tr a ta r te m a s a c e r c a d e la s c o s tu m b r e s y c u ltu ra d e tie m p o s p a s a d o s. E n tre e lla s s ie m p re a p a re c e n d a to s y m e n c io n e s d e m ú s ic a e in s tru m e n to s p o p u la re s . (F o to N ° 2, p ag . 225: D ic c io n a rio P o rtátil d e los C o n cilio s, 1772 y L a F ilo so fía M o ra l, 1790.) (F o to N ° 3, p ag . 225: L e s P y rén é e s F ran ç a ise s II. L e P a y s B asq u e e t ia B asse-N a v a rre (1 8 8 2 ).) (F o to N® 4 . p ag . 2 2 5 : V isag es d u P a y s d e s B asq u e s. P aris, 1942.) (F o to N ° 5, p ag . 225; A lb u m G rá fic o D e sc rip tiv o d e l P aís V asco n g ado. T o m o d e G u ip ú z co a . A ñ o s d e 1914-1915.)

D e l m is m o m o d o s o n m u y in te re s a n te s lo s lib ro s d e e tn o lo g ía y e tn o g ra fía q u e s e e n c u e n tra n e n las e s ta n te ría s d e la B ib lio te c a . E n e llo s se c u e n ta q u e in s tru m e n to s y e n q u e o c a s io n e s s e u s a n e n lo s d if e re n te s p u e b lo s . E n tre la s c o le c c io n e s d e e s te tip o te n e m o s C u a d e rn o s d e E tn o lo g ía y E tn o g r a f ía d e N a v a rra , R e v is ta d e F o lk lo re d e V a lla d o lid , C o le c c ió n A u ñ a m e n d i, etc. (F o to N ° 1, p ag . 226: P a rte d e la C o le cc ió n A u ñ a m en d i.)

L a E n c ic lo p e d ia G e n e ra l I lu s tr a d a d e l P a ís V asco e s o tr a c o le c c ió n im p o rta n te d e c u ltu r a p o p u la r. E n su s p á g in a s p o d e m o s e n c o n tr a r m u c h ís im a in fo rm a c ió n a c e r c a d e n u e s tra m ú s ic a y lo s in s tru m e n to s tr a d ic io n a le s .

12’02. Fonoteca C o n f e c h a d e ju n i o d e 2 0 0 8 e n la b a s e d e d a to s d e la F o n o te c a te n e m o s u n to ta l d e 3 8 4 4 fic h a s re a li z a d a s . E n tr e e s ta s n o s e e n c u e n tr a n la s g ra b a c io n e s d e c a m p o re a liz a d a s a lo la rg o d e lo s a ñ o s p o r to d a n u e s tra g e o g r a f ía (e sta s e s tá n e n la b a s e d e d a to s F o n o te c a -Z E ). P o r c a d a r e fe re n c ia d is c o g rà f ic a s e h a r e a liz a d o u n a fic h a . E s ta s e s tá n p u b lic a d a s e n f o rm a to s d if e re n te s ; d is c o s d e p iz a rra , d is c o s sin g le s , d is c o s LP, c in ta s d e c a s e te y C D s. D e l to ta l d e la s fic h a s, 1971 so n r e fe re n c ia s d e m ú s ic a y d is c o g rá f íc a s v a s c a s y el r e s to s o n r e fe re n c ia s d e l r e s to d e l m u n d o , e s p e c ia lm e n te d e E u ro p a . C o n ta m o s c o n la s p ro d u c c io n e s d e lo s s e llo s d is c o g rá fíc o s v a s c o s m á s c o n o c id o s y o tra s c o le c c io n e s d e im p o rta n te s s e llo s d is c o g rá fic o s d e l r e s to d e l m u n d o . T o la la in fo rm a c ió n a c e r c a d e l m a te ria l d e la F o n o te c a se p u e d e v e r e n la s e c c ió n d e “ C o n s u lta c o le c c io n e s ” d e n u e s tra W eb. E n su s fic h a s a p a re c e a m p lia in fo rm a c ió n a c e r c a d e c a d a u n a d e la s re fe re n c ia s . H e a q u í a lg u n a s d e e s a s re fe re n c ia s :

Regal: L a c a s a d is c o g rà fic a R e g a l fu e p io n e ra e n la p u b lic a c ió n d e m ú s ic a p o p u la r v asca. E n la d é c a d a d e 1 9 2 0 p u b lic ó d is c o s d e B e rts o la ris , tx is tu la ris , g a ite ro -d u lz a in e ro s , trik itix a y c o m p a rs a s . E n n u e s tra F o n o t e c a te n e m o s 2 4 r e fe re n c ia s d e e s te se llo . (F o to N® 1, p ag . 227: P u b licid a d d e R eg al e n e l p e rió d ic o “L a voz d e G u ip ú z c o a ” . 1927-11-06.) (F o to N° 2, p ag . 227: D isc o d e lo s “ G a ite ro s d e R eg il” H e rm a n o s A g irretx e p u b lic a d o p o r R egal.)

Columbia: E n la r e la c ió n d e d is c o s p u b lic a d o s p o r la c a s a d is c o g rà fic a C o lu m b ia d e S a n S e b a s tiá n e n c o n tra m o s u n a im p o rta n te c o le c c ió n d e m ú s ic a p o p u la r v a s c a . E s ta e s u n a d e las 6 9 r e fe re n c ia s q u e se e n c u e n tr a n en n u e s tra fo n o te c a . (F o to N® 1, p ag . 228: T rik i-trix a d e A zp eitia. Z a k a b i y E g añ azp i, 1963.)

Agorila: D e s d e su s in ic io s e n la d é c a d a d e I9 6 0 , A g o r ila h a s id o la d is c o g rà fic a q u e m á s se h a o c u p a d o d e la p u b lic a c ió n d e m ú s ic a p o p u la r e n Ip a rra ld e . T e n e m o s 2 7 r e fe re n c ia s d e e s te se llo . (F o to N ° 2, p ag . 228: P o rtad a d e la c a rp e ta d e l d isc o “B a l C h am p être au P ays B a sq u e ” d e A gorila.)

E s ta “ p e ria ” d e la m ú s ic a p o p u la r d e la B a ja N a v a rra la a d q u ir í lo s a ñ o s 19 6 0 e n u n o d e m is v ia je s p a ra a c tu a r c o n el g ru p o A rg ia.

Herri Gogoa: L a c a s a d is c o g rà fic a H e rri G o g o a h iz o u n a g ra n a p o rta c ió n e n la p u b lic a c ió n d e m ú s ic a v a s c a la d é c a d a d e 1970. E n su c a tá lo g o la m ú s ic a p o p u la r tie n e u n a p r e s e n c ia im p o rta n te . E n la F o n o te c a h a y 9 0 r e fe re n c ia s d e H G . (F o to N ° l . p a g . 229: H e rrik o i-M u sik a S o rta 1. H erri G o g o a , 1970.)

IZ y ELKAR: E n lo s ú ltim o s tie m p o s IZ y E lk a r h a n s id o la s d is c o g rá fic a s q u e h a n p ro d u c id o la m a y o r p a rte d e m ú s i c a v a s c a . A n te r io rm e n te a d q u ir ía to d a s la s r e fe re n c ia s d e m ú s ic a p o p u la r q u e p u b lic a b a n p e r o c u a n d o el a ñ o 1 9 9 5 p u s im o s e n m a r c h a e n O ia rtz u n la o rg a n iz a c ió n d e l c e n tr o a d q u ir í to d a s la s r e fe re n c ia s d is p o n i b le s d e e s to s d o s s e llo s d is c o g rá fic o s . IZ : 2 5 3 r e fe re n c ia s , e n c in ta c a s e te , d is c o y C D . E lk a r: 6 1 6 re fe re n c ia s , e n c in ta c a s e te , d is c o y C D . (F o to N® 2, p ag . 229: P arte d e las c o le cc io n e s d e IZ y E lk a r e n fo rm a to d e c in ta c ase te .)

SAGA: S a g a - T e c n o s a g a e s l a d is c o g rà f ic a e s p e c ia liz a d a e n m ú s ic a p o p u la r. S u á r e a d e a c tu a c ió n a b a rc a to d a la P e n ín s u la Ib é ric a , B a le a re s y C a n a ria s . H a p u b lic a d o c ie n to s d e d is c o s . E n la F o n o te c a te n e m o s 3 0 6 re fe re n c ia s , p u b lic a d a s e n lo s d if e re n te s fo rm a to s . (F o to N ° 1, p ag . 2 3 0 ; U n a p a rte d e la c o le c c ió n d e S a g a e n fo rm a to casete.)

Museum Collection Berlin: L a c o le c c ió n “ M u s e u m C o lle c tio n B e rlin ” d e A le m a n ia p o s e e u n c a tá lo g o q u e a b a r c a m u s ic a p o p u la r d e d if e re n te s p a rte s d e l m u n d o . J u n to a la s g ra b a c io n e s p u b lic a a m p lia e in te r e s a n te in fo rm a c ió n a c e rc a d e la m ú s ic a y lo s in s tru m e n to s . C o n ta m o s c o n 17 re fe re n c ia s . (F o to N ” 2, p ag . 230: P arte d e la c o le cc ió n “ M u se u m C o lle ctio n B erlin ” , e n fo rm a to C D .)

Radio France-Ocora: E s ta e s o tr a d e la s g r a n d e s d is c o g rá fic a s q u e s e h a o c u p a d o d e la p u b lic a c ió n d e m ú s ic a s d e l m u n d o . E n la F o n o te c a te n e m o s 2 9 re fe re n c ia s . (F o to N® 1, pag- 231: P arte d e la c o le c c ió n O c o ra , e n fo rm ato C D .)

VNESCO: L a U N E S C O tie n e u n o d e lo s s e llo s d is c o g rá fic o s m á s im p o rta n te s e n el c a m p o d e la p u b lic a c ió n de m ú s ic a p o p u la r d e l m u n d o . T o d o lo p u b lic a d o v a a c o m p a ñ a d o s ie m p le d e a m p lia in fo rm a c ió n c o m p le m e n ta ria . E n fo rm a to d e L P y C D te n e m o s u n to ta l d e 8 7 re fe re n c ia s . (F o to N® 2, p ag . 231 : P arte d e la c o le cc ió n d e la U n e sc o e n fo rm ato C D .)

12-03. A rch ivo d e im ágenes E n j u n i o d e 2 0 0 8 te n e m o s h e c h a s 4 1 4 fic h a s c o rre s p o n d ie n te s a o tro s ta n to s d o c u m e n to s . E n tre e s ta s n o s e e n c u e n tr a n la s f ilm a c io n e s d e c a m p o re a liz a d a s a lo la rg o d e lo s a ñ o s p o r to d a n u e s tra g e o g ra fía (e sta s e s tá n e n la b a s e d e d a to s Iru d i-Z E ). E sta s p u b lic a c io n e s d e l A rc h iv o d e Im a g e n e s tá n e n fo rm a to V H S y D V D . E n la s e s ta n te ría s , e n tre o tra s, se e n c u e n tr a n e s to s v id e o s y c o le c c io n e s :

HM Jardunaldiak (Jornadas de Música Popular): C r ó n ic a s e n im á g e n e s d e to d a s la s e d ic io n e s d e H M J a rd u n a ld ia k p u b lic a d a s e n fo rm a to D V D .

Colección Oiartzun: C o le c c ió n d e v id e o s q u e e l A y u n ta m ie n to d e O ia rtz u n p u b lic a a n u a lm e n te . E l a ñ o 19 9 9 se p u b lic ó “ O ia r tz u n g o h o ts a k ” (lo s s o n id o s d e O ia rtz u n ) c o n la c o la b o ra c ió n (F o to N ° I, p ag . 232: O ia rtz u n g o h o tsak . E l v id e o d e 1999 d e la c o le c c ió n O iartzu n .)

Txalaparta Festa: C o le c c ió n d e v id e o s e n fo rm a to V H S y D V D d e to d a s la s e d ic io n e s d e la T x a p a p a r ta F e s ta d e H e rn a ni o rg a n iz a d a s p o r e l g ru p o “ T ta k u n tta n tta k u n ” d e la E s c u e la d e H e m a n i. (F o to N® 2, pag. 232: D V D d e la 2 0 . T x a la p a rta F e sta c eleb rad a el 2006.)

Euskal Herriko Soinu Tresnak: E s te v id e o s e re a liz ó ju n t o a la s g ra b a c io n e s p a ra la e d ic ió n e n L P -C a s e tte d e l p r o y e c to E u s k a l H e r ri k o S o in u T re s n a k e n c o la b o ra c ió n c o n la e d ito r a IZ -Ik u s k in . (F o to N ° 1, pag. 233: V id eo “ E u sk a l H e rrik o S o in u T resn a k ” .)

Euskal Herri-Musika: E l a ñ o 1978 el c in e a s ta v a s c o F e m a n d o L a rr u k e r t r e a liz o e s ta p e líc u la titu la d a E u s k a l H e rri-M u s ik a (M ú s ic a P o p u la r V asca), p r e s e n ta n d o d ife re n te s fo rm a s , e s tilo s , in s tru m e n to s y a g r u p a c io n e s e n la m ú s i c a p o p u la r v asca. (F o to N ° 2, p ag . 233: E u sk a l H e rri-M u sik a (1 9 7 8 ).)

Gipuzkoa: L a C a ja d e A h o rro s M u n ic ip a l d e S a n S e b a s tiá n p u b lic ó e l a ñ o 197 9 la p e líc u la “ G ip u z k o a ” re a liz a d a a ñ o s a n te s p o r P ió C a ro B a ro ja . S e tr a ta d e u n a a m p lia c o le c c ió n d e film a c io n e s to m a d a s d e la v id a p o p u la r e n G ip u z k o a e n tre la s q u e p o d e m o s c a p ítu lo s d e d ic a d o s a te m a s m u s ic a le s c o m o tx is tu la ris , d u lz a in e r o s , a c o rd e o n is ta s y o tro s a c to s c o n p r e s e n c ia d e m ú s ic o s y d a n tz a ris. (F o to N® 3, p ag . 2 3 3 ; N ú m e ro 1 d e “G ip u z k o a ” ,)

ETB- Euskal Telebista: V id e o s to m a d o s d e p ro g ra m a s e m itid o s p o r E T B s o b re te m a s d e in stru m e n to s y m ú sic a p o p u la r v asca.

Generalitat de Catalunya: C o le c c ió n d e v id e o s d e fo lk lo re c a ta lá n , e d ita d o s p o r e l D e p a r ta m e n t d e C u ltu ra ; C e n tr e d e P ro m o c ió d e la C u ltu r a P o p u la r i T ra d ic io n a l C a ta la n a

Pyrene P.V: L a e d ito r a d e v id e o s P y re n e P.V. tie n e u n a m p lís im o c a tá lo g o d e d o c u m e n to s d e c u ltu r a p o p u la r y tr a d ic io n a l d e la p e n ín s u la ib é ric a , C a n a ria s y B a le a re s . T e n e m o s to d a la c o le c c ió n . (F o to N® 1. p ag . 2 3 4 : V id eo d e la c o le c c ió n O ficio s P e rd id o s, X , A c tiv id a d es artesanale.s. E n tre o tro s cap ítu lo s se p u e d en v e r “ L a fu n d ic ió n d e las c am p an a s” y “ E l c h ic o té n ” d e d ic a d o a este in stru m e n to m u sical a ra g o n és. V id eo p u b lic a d o p o r P y re n e P.V. e l añ o 1999.)

TVE-Televisión Española: C o le c c ió n c o m p le ta d e v id e o s p u b lic a d o s p o r T e le v isió n E s p a ñ o la y e m itid o s a n te rio rm e n te e n e l p ro g r a m a “U n p a ís e n la m o c h ila ” . E n tre la s film a c io n e s se e n c u e n tra n la s r e la c io n a d a s c o n la m ú s ic a p o p u lar.

12-04. Colección Rollos de Música L o s r o llo s d e m ú s ic a h a sid o u n o d e lo s s is te m a s p a ra in te r p re ta r m ú s ic a d e m a n e r a m e c á n ic a y p r o g ra m a d a . E s e s is te m a se a p lic a b a a in s tr u m e n to s c o m o la p ia n o la y el a rm o n io . E n tr e lo s r o llo s e d ita d o s y c o m e r c ia liz a d o s p o d e m o s e n c o n tr a r m ú s ic a c o m p u e s ta o a rre g la d a p o r c o m p o s ito re s v a sc o s. E n H e rri M u s ik a re n T x o k o a c o n f e c h a d e ju n io d e 2 0 0 8 te n e m o s u n to ta l d e 177 r o llo s d e m ú sic a . E n tre e llo s s e e n c u e n tr a n e s to s e je m p la re s d e m ú s ic a v asca: (F o to N ° 1, p ag . 235: V iva N av arra; Jo ta. H . L arregla. R o llo s V ictoria; 1096.) (F o to N® 2, p ag . 235: R ap so d ia V asco-N avarra. H . L arregla. U n io n M u sic a l E sp a ñ o la 1035.) (F o to N ° 3, p a g . 235: A ritz a ri. E . Z a b a lz a. P o r th e A n g e lu s. P 605 X .)

12-05. Colección de Cilindros para Fonógrafo L a s g r a b a c io n e s r e a liz a d a s e n c ilin d r o s d e c e r a d e f o n ó g r a f o f u e r o n lo s p r im e r o s p a s o s e n l a h is to r ia d e la g r a b a c ió n s o n o r a q u e h o y c o n o c e m o s . E n e s e s o p o r te s e h ic ie r o n h a c e c ie n a ñ o s la s p r im e ra s g r a b a c io n e s e n el P a ís v a s c o y e n e s e m is m o s o p o r te s e c o m e r c ia liz a r o n g r a b a c io n e s d e to d o tip o d e m ú s ic a . E n J u n io d e 2 0 0 8 , e n H e rri M u s ik a re n T x o k o a te n e m o s u n a p e q u e ñ a c o le c c ió n d e c ilin d ro s d e 9 u n i d a d e s . H e a q u í d o s d e e llo s; (F o to N ° 1, p ag . 236: “ M u sic H all m e lo d ie s N o . 8 ” , d e la m a rc a "S te rlin g R ecord". N ú m e ro 1145. P la y e d b y th e Im p erial In fan try B an d ” . (F o to N® 2, p ag . 236: C ilin d ro d e c e ra , d e c o lo r azu l. E n su c a ja d e c artó n p o d e m o s leer: "C atalo g u e n u m b e r 7 8 0 8 y E d iso n R ec o rd s / E ch o a ll o v e r th e W orld” .)

12-06. Colección Instrumentos Musicales L o s 1 3 0 2 in s tru m e n to s d e e s ta lis ta c o r re s p o n d ie n te al in v e n ta rio d e ju n i o d e 2 0 0 8 , e s tá n o r d e n a d o s e n f u n c ió n d ei n ú m e ro q u e se le s h a a p lic a d o d e n tro d e la c o le c c ió n . E s e l n ú m e r o q u e a p a re c e e n la p r im e ra c o lu m n a . A l h a c e r u n a n u e v a fic h a d e u n in s tru m e n to , se le a p lic a e l n ú m e ro sig u ie n te al q u e tie n e e l ú ltim o in s tr u m e n to d e la b a s e d e d a to s . P o r l o ta n to , e s te n ú m e r o n o tie n e o tro v alo r, y s o la m e n te in d ic a el o rd e n c r o n o ló g ic o d e r e a liz a c ió n d e la s fich as. E n la s e g u n d a c o lu m n a p o d e m o s v e r e l n o m b re p o r e l q u e se c o n o c e e l in s tru m e n to . C u a n d o n o c o n o c e m o s e l n o m b r e p r o p io d e u n in s tru m e n to , le a p lic a m o s u n n o m b re g e n é ric o q u e e s tá e s c rito e n le tra m in ú sc u la . E n la te r c e r a c o lu m n a s e in d ic a la p r o c e d e n c ia d e l in stru m e n to . C u a n d o a p a re c e n d o s p ro c e d e n c ia s , u n a d e e lla s c o rre s p o n d e al lu g a r e n e l q u e h a c o n s tru id o y la o tr a e n e l q u e h a sid o u tiliz a d o . P o r e je m p lo , si u n in s tru m e n to h a s id o fa b ric a d o e n P a rís y lo h a u tiliz a d o u n m ú s ic o d e la b a n d a d e m ú s ic a de A z p e itia , e n e s ta c o lu m n a a p a re c e rá n F ra n c ia y E u sk a l H e rria . E n la c u a rta c o lu m n a a p a re c e in d ic a d a e n c e n tím e tr o s la lo n g itu d de! in s tru m e n to . S ie m p re la m e d id a m a y o r d e l in stru m e n to . D e e s te m o d o a l v e r la f o to g ra f ía p o d e m o s h a c e rn o s u n a ¡d e a d e la s d im e n s io n e s r e a le s d e l in stru m e n to . E n la q u in ta c o lu m n a a p a re c e e l c ó d ig o d e c la s ific a c ió n a p lic a d o a c a d a in s tru m e n to . E s te sis te m a , b a s a d o e n la s c a r a c te r ís tic a s so n o ra s d e l in s tru m e n to , e s te s is te m a q u e sirv ió p a r a o rg a n iz a r la e x p o s ic ió n e s e l m is m o q u e s e h a u tiliz a d o p a r a o r g a n iz a r la c o le c c ió n d e fo to g ra f ía s e n c o lo r d e in s tru m e n to s q u e se p u e d e n v e r e n e s te lib ro . L a se le c c ió n se h a r e a liz a d o in te n ta n d o m o s tr a r la m a y o r v a rie d a d o rg a n o ló g ic a d e la c o le c c ió n . L o s in s tr u m e n to s s e le c c io n a d o s so n lo s q u e a p a re c e n m a rc a d o s e n n e g rita . H e a q u í el s is te m a d e c o d ific a c ió n u tiliz a d o :

01; ID IOFO NO S 01-01; ID IO FO N O S; G O L PE A D O S 01-01 OI: ID IO FO N O S; G O L PE A D O S; D IRECTA M EN TE OI 01-02; ID IO FO N O S; G O L PE A D O S; IN D IRECTA M EN TE 0 1 0 1 -0 3 ; ID IO FO N O S; G O L PE A D O S; SIST EM A CA RRACA 01-01 04; ID IO FO N O S; G O L PE A D O S; M A RA CA S / SON A JEROS 01-02; ID IO FO N O S; PU N TE A D O S/FL EX IB LES 0 1 0 2 -0 1 ; ID IO FO N O S; PU N TE A D O S/FL EX IB LES; SIN C A JA D E RESO NA N CIA 01-02 02; ID IO FO N O S; PUN TEA TU A /M A LG U A ; C O N CA JA D E R ESO N A N C IA 0 1 0 3 ; ID IO FO N O S; FROTADOS 01-04; ID IO FO N O S; AIRE 02; M EM B R A N O FO N O S 02-01; M EM B R A N O FO N O S; G O LPEA D O S 02-01-01; M EM B R A N O FO N O S; G O L PE A D O S; TA M BORES C O N BAQUETAS 02-01-02; M E M B R A N O FO N O S; G O L PE A D O S; TA M BORES C O N M AN O S 02-01-03; M EM B R A N O FO N O S; G O L PE A D O S; PANDEROS 02-01-04; M EM B R A N O FO N O S; G O L PE A D O S; IN D IR ECTA M EN TE 02-02; M E M B R A N O FO N O S; FRICCION A DO S 02-02-01; M E M B R A N O FO N O S; F R IC C IO N A D O S; VARITA (ZA M BO M BA ) 02-02-02; M EM B R A N O FO N O S; FRIC C IO N A D O S; CU ERD A 02-02-03; M E M B R A N O FO N O S; FRIC C IO N A D O S; M A N O 02-03; M E M B R A N O FO N O S; M IRLITO N 03; C O R D O FO N O S 03-01; C O R D O FO N O S; G O L PE A D O S (D IRECTA M EN TE) 03-02; C O R D O F O N O S ; PU N TZATUA (D ED O S O PUA) 03-03; C O R D O FO N O S; FRICCIO N A D O S 0 3 04; C O R D O FO N O S; TE C LA D O 03-05; C O R D O F O N O S ; M EC A N IC O /PIA N O LA 04; A ER O FO N O S 04-00; A ER O FO N O S; LIBRES 04-01 ; A ER O FO N O S; FLAUTAS 04-01-01; A ER O FO N O S; FLAUTAS; RECTAS (D E U NA M A N O ) + SILBATOS 04-01-02; A ER O FO N O S; FLAUTAS; RECTAS (D E D OS M A N O S) + KENA 04-01-03; A ER O FO N O S; FLAUTAS; TRA V ESERA S 04-01 -04; A ER O FO N O S; FLAUTAS; PAN-NAY 04-OI-05; A E R O FO N O S; FLAUTAS; EM BO LO 04-01-06; A ER O FO N O S; FLAUTAS; O CARINA 04-01-07; A ER O FO N O S; FLAUTAS; O R G A N O 0 4 01 08; A ER O FO N O S; FLAUTAS; FLAUTA NASA L 04-02; A ER O FO N O S; LENGÜETAS 04-02-01; A ER O FO N O S; LENG Ü ETA S; D O B L E (O BOE) 04-02-02; A ER O FO N O S; LEN G Ü ETA S; SEN CILLA (C LA R IN ETE ) 04-02-03; A ER O FO N O S; LEN G Ü ETA S; LIBRES 04-02-04; A ER O FO N O S; LENG Ü ETA S; GAITAS 04-03; A ER O FO N O S; B IB R A C IÓ N D E LA BIO S (TROM PETA) 04-03-01 ; A ER O FO N O S; EZPAIN B IB R A ZIO (TRO N PETA ); NATURALES 04-03-02; A ER O FO N O S; EZPA IN B IB R A ZIO (TRO N PETA ); CROM ATICAS 05; R E PR O D U C TO R ES SON O ROS 0 5 01; R EPRO D U C TO R ES SO N O RO S; G R A M O FO N O /FO N O G R A FO /G R A M O L A 05-02; R EPRO D U C TO R ES S O N O R O S: TO C A D ISC O S ELECTRICO S 05 03; R EPR O D U CTO RES SO N O RO S; M A G N ETO FO N ES ELECTRICO S 0 5 04; R EPR O D U C TO R ES SO N O RO S; APARATOS D E RA DIO 05-05; R EPR O D U C TO R ES SO N O RO S; CA SE TE

INDICE

PRO LOGO

.......................................................................................................................... 267

01. IN T R O D U C C I Ó N ........................................................................................................269 02. A N T E C E D E N T E S H IS T Ó R IC O S D E H M T X O K O A .................................271 02-01. Prim eros pasos m usicales y posterior andadura en Etxarri A r a n a z ----- 273 02-02. De Etxarri A ranaz a D onostia .........................................................................274 02-03. N ueva etapa del G rupo de Baile A rgia .........................................................275 02-04. Prim eros trabajos de re c o p ila c ió n ..................................................................277 02-05. D esarrollo en la elaboración de las colecciones de m aterial de m úsica p o p u l a r ..............................................................................279 02-06. G rupo A rgia plataform a ideal para el aprendizaje de instrum entos m u s ic a le s ................................................................................280 02-07. Final de m i andadura con el Grupo A r g i a ....................................................281 02-08. T rayectoria período 1971-1996. Posterior a la etapa en A rgia y anterior a HM Txokoa ...................................................... 282 02-09. E nsayo de puesta en m archa del centro docum ental de m úsica popular .......................................................................306 03. P R O Y E C T O D E PU ESTA E N M A R C H A , O R G A N IZ A C IÓ N Y F U N C IO N A M IE N T O D E UN C E N T R O D O C U M E N T A L D E M Ú S IC A P O P U L A R ....................................................................................................309 03-01. Breve introducción al tem a de la m úsica popular y los instrum entos m usicales ........................................................... 311 03-02. “H erri M usikaren Txokoa” . C entro docum ental de m úsica popular . . . 313 03-02-01. “H erri M usikaren Txokoa” / C entro prom otor y dinam izador de la M úsica P o p u l a r ....................................................313 03-02-02. O b je tiv o s ...................................................................................................314

03-03. O rganización departam ental de “Herri Musilcaren Txokoa”

.................315

03-03-01. C olección de instrum entos m usicales (exposición y alm acén consultable) ................................................. 315 03-03-02. Taller para la elaboración y reparación de instrumentos m u s ic a le s ........................................................................... 318 03-03-03. Fonoteca ................................................................................................... 319 03-03-04. B iblioteca ................................................................................................ 319 03-03-05. Archivo de Im ágenes (fotografía, dibujo, cine y v í d e o ) .............. 319 03-03-06. Sala de conferencias, cursos y audiencia m u s ic a l..........................319 03-04. “Herri M usikaren Txokoa”, servicios y funcionam iento del Centro . . . 319 03-04-01. Espacio abierto a todo tipo de público .............................................319 03-04-02. Para alum nos de centros escolares ....................................................320 03-04-03. Para profesores de m úsica de centros e s c o la r e s ............................ 320 03-04-04. Para intérpretes de instrum entos m usicales

................................... 320

03-04-05. Para los que trabajan en el ámbito del folklore y la m úsica popular .................................................................. 321 03-04-06. Producción de instrum entos, juguetes y arm atostes acústicos . . 321 03-04-07. Infraestructura para publicaciones ....................................................321 03-05. Patrim onio actual ( 1 9 9 5 ) .................................................................................. 322 04. P R E S E N T A C IO N E S D E L P R O Y E C T O ............................................................. 323 05. C E N T R O D E M Ú S IC A P O P U L A R E N O I A R T Z U N ................................... 327 06. IN A U G U R A C IÓ N D E “ H E R R I M U S IK A R E N T X O K O A ” ........................341 06-01. A cto oficial de inauguración ........................................................................... 343 06-02. D ía de O ia r tz u n ...................................................................................................349 07. O R G A N IZ A C IÓ N D E L C E N T R O “H E R R I M U S IK A R E N T X O K O A ”

.351

07-01. E x p o s ic ió n ............................................................................................................ 354 07-02. B ib lio te c a .............................................................................................................. 354 07-03. Fonoteca .............................................................................................................. 354 07-04. Archivo de Im á g e n e s ......................................................................................... 355 07-05. A lm acenam iento ................................................................................................ 355 07-06. Taller ......................................................................................................................355 08. C A M IN O R E C O R R ID O Y R ESU LTA D O S D E “ H E R R I M U S IK A R E N T X O K O A ” .................................................................... 357 08-01. Visitas a la exposición durante 5 a ñ o s ........................................................... 359

08-02. C onciertos H M

...................................................................................................362

08-03. Jom adas de M úsica Popular, oferta consolidada en 6 e d ic io n e s ............369 08-04. “Instrum entos de m úsica popular vasca” , exposición itin e ra n te ............375 08-05. Herri M usika E skola de Oiartzun ..................................................................376 08-06. N oticias HM , B oletines

.................................................................................. 378

08-07. C olección M úsica P o p u la r................................................................................ 378 08-08. w w w .herrim usika.org ....................................................................................... 379 08-09. Trabajos de recopilación para fonoteca y archivo de im ágenes

............380

08-10. C onsultas de investigación en el centro de d o cu m en ta ció n ..................... 381 08-11. W knosys: biblioteca, fonoteca, instrum entos m usicales, archivo de im á g e n e s.......................................................................382 08-12. A sociación HM Z aleak .....................................................................................384 09. T R A B A JO E N C O L A B O R A C IÓ N C O N O T R A S IN S T IT U C IO N E S . . . 385 10. U L T IM A S A P O R T A C IO N E S Y S IT U A C IÓ N A C T U A L ...............................391 10-01. E volución de las distintas c o le c c io n e s...........................................................393 10-02. Trabajos publicados desde 1995 relacionados con la m úsica popular . 394 11. C O N L A M IR A D A P U E S T A E N E L F U T U R O ............................................... 399 11-01. Nueva s e d e ............................................................................................................ 401 11-02. Personalidad J u ríd ic a ......................................................................................... 402 11-03. En Internet Fonoteca - Z E y Archivo de Im ágenes - Z E .......................... 403 11-04. N ueva guía de audio ..........................................................................................403 11-05. HM Txokoa, desde O iartzun a todo Euskal H erria y el m undo entero . 404 12. IN V E N T A R IO D E L A S C O L E C C IO N E S ........................................................ 405 12-01. Biblioteca

............................................................................................................ 407

12-02. Fonoteca

...............................................................................................................408

12-03. Archivo de Im á g e n e s ......................................................................................... 409 12-04. R ollos de m úsica para p ia n o la ......................................................................... 411 12-05. C ilindros de fo n ó g ra fo ....................................................................................... 411 12-06. C olección instrum entos m usicales

................................................................411

C O L E C C IÓ N F O T O G R Á F IC A D E L O S IN S T R U M E N T O S B I B L I O G R A F Í A ................................................................................................................. 259

' “ >• ‘■■^ ~-a¡^ S S # -•'•

-rtw

RESUME

Présentation L a création du centre de docum entation de m usique populaire dém arre à partir de l ’accord signé entre la M unicipalité d ’O iartzun et Juan M ari B eltran A rgiñena au mois de janvier 1996. L a M unicipalité d ’O iartzun cède à cette fin, com m e siège provisoire, l ’édifice des anciennes écoles publiques du Q uartier d ’E rgoien tout en se chargeant des travaux d ’a daptation et des installations nécessaires, ainsi que de l’entretien. Le fonds docum entaire réunit tout ce q u ’a am assé Juan M ari B eitran A rgiñena tout au long des nom breuses années q u ’il a consacrées à la m usique populaire en tant q u ’in terprète, chercheur, constructeur et enseignant. Il est constitué aussi bien d ’instrum ents m usicaux que d ’inform ation écrite et sonore, en rapport avec la m usique et les instru m ents populaires. H erri M usikaren T xokoa a ouvert ses portes au public le 1 m ars 2002.

Objectif Herri M usikaren Txokoa est un centre de docum entation sur la m usique populaire, un vaste projet qui poursuit les objectifs suivants: • C réer un centre de docum entation qui serve à découvrir et étudier la m usique populaire et ses instrum ents, tout en constituant un lieu de rencontre. • M ettre à la portée de tout type de publics la culture du Pays B asque, et surtout sa m usique populaire, de façon didactique, am ène et com préhensible. • O fïn r aux élèves de centres éducatifs et écoles de m usique des cours théoriques, pratiques et actifs en com plém ent de leurs études m usicales.

Organinación Exposition dHnstruments musicaux L exposition rassem ble près de 400 instrum ents de m usique populaire basques aus si que d ’autres en provenance de tous les continents du m onde. U n systèm e audio per met, en plus de les voir, de les écouter à loisir. L 'exposition suit le schém a suivant: - Aérophones - M em branophones - C ordophones - Idiophones - Ensem bles instrum entaux de la m usique populaire basque

Centre de documentation C ollection d ’instrum ents: plus de 1200 instrum ents de m usique en exposition et entrepôt. B ibliothèque: livres, publications en série et tout type de docum ents sur ia m usi que populaire et les instrum ents populaires. P honothèque: collection d ’enregistrem ents de m usique populaire, vocale et instru m entale. A rchives d ’im ages: photographie, cinem a et vidéo. A telier: atelier de reparation et construcción d ’instrum ents.

Collection Collection d ’instruments Plus de 1200 instrum ents m usicaux du Pays B asque et du reste du m onde, apparte nant aux différents groupes de classification et provenant des cinq continents. Avec une partie de la collection on a organisé les expositions perm anent et itinérant. Le reste est ordonné dans le m agasin, pour consultation par les chercheurs.

Bibliothèque Plus de 5000 unités. O utre des livres et des publications périodiques, collections anciennes et actuelles sur la m usique et les instrum ents traditionnels.

Phonotheque Plus de 4000 unités publiées dans disque, Cassette et CD. C entaines d ’enregistre m ents, effectuées directem ent à des inform ateurs, chanteurs et instrum entistes, en cas sette, bande m agnétophonique et DAT.

Archive de image Centaines de photographies, enregistrem ents en ciném a ( 8 m m et 16mm) et vidéo. Certaines publiées et d ’autres effectuées tout au long des années de récolte de données.

Atelier construction et réparation • Tout le m atériel appartenant à l ’atelier de construction d ’albokas des célèbres albo karis d ’A rtea (A rratia-B izkaia) José M aria B ilbao (1886-1977) et Leon Bilbao (1916-1990). • N ouvel atelier en fonctionnem ent avec tout le nécessaire pour la construction et la réparation d ’albokas, xirulas, jouets sonores et autres instrum ents.

Services • Visites à l ’exposé d ’instrum ents m usicaux: no guidée et visites guidées (individu elle et en groupe). - Tarifs d ’entrée a la exposition - Visite individuelle: 2 € - V isite individuelle avec audio: 3 € - V isite guide en langue basque et espagnol (m axim un 20 personnes) : 6 € p a r personne. - Visite guidée de groupes scolaires ou autres sur prise de rendez-vous en langue basque et espagnol (m axim un 20 personnes): groupe 60 € • Accès au centre de documentation: biblothèque, phonothèque et archives d ’images. • C oncerts de m usique populaire et autres activités.

Jours d ’ouverture et horaires • M ercredi, jeu d i et vendredi: 10:00-14:00 et 15:30-19:30. • Sam edi: 10:30-14:00 et 15:30-19:30.

Section d'investigation et de consultation de centre • P our visiter le C entre de docum entation et consulte il faut le réserve avant.

SUMMARY Presentation In January 1996 the H erri M usikaren Txokoa project was launched by Juan M ari B eltran A rgiñena and the Town C ouncil o f O iartzun, w ith the aim o f creating a Centre for folk m usic. Its initial aim w as to draw together a base o f inform ation, w ith a library, m usical instrum ents, and archives o f sound, im ages and video, w ith the Town Council providing the building and infrastructure. The study, preservation, and teaching o f folk m usic is som ething that Juan M ari B el tran A rgiñena has been involved w ith for m any years. He has gathered a w ealth o f w rit ten inform ation, pictures, instrum ents and recordings (both field recordings and publis hed m aterial), all pertaining to m usic and folk instrum ents. To bring all o f this m ate rial, and that w hich continues to be gathered, together into a C entre fo r research and study, has been an idea o f long standing. Herri M usikaren Txokoa opened to public on M arch 1, 2002.

Aims H erri M usikaren T xokoa is a traditional m usic archive w ith a wide scope and with the follow ing aims: • to set up an inform ation centre prom oting know ledge and research and serving as a m eeting place for those w ith an interest in traditional m usic and instrum ents. • to m ake B asque culture, and in particular B asque m usic, available to a w ide public in a com prehensible, entertaining and instructive way. • to offer active theoretical and practical classes in m usic to educational institutions and m usic schools, as a com plem ent to their m usical studies.

Organitation Exhibition o f music instruments The exhibition displays about 400 folk instrum ents from all continents. A n audio device allows the visitor to listen to the instrum ents w hile viewing them.

T he display is organised as follows: - A erophones - M em branophones - Idiophones - C hordophones - B asque traditional ensem bles

Archive Instrum ent collection: M ore than 1200 instrum ents. Library: Books, serial publications and all type o f w ritings on traditional m usic and popular instrum ents. Sound library: Collection o f recordings o f traditional music, vocal and instrumental. Im age archive: Pictures, film s and video records archive. W orkshop: Instrum ent-building and repairing w orkshop.

Colection Music Instruments M ore than 1200 m usical instrum ents o f the B asque C ountry and the rest o f the world, pertaining to the different classification groups and com ing from the five conti足 nents. W ith part o f this collection the perm anent and the travelling exhibitions have been organized. The rem aining instrum ents are arranged in a w arehouse, being possi足 ble its consultation on the part o f the investigators.

Library M ore than 5000 books and journals. In addition old and present collections about m usic and traditional instrum ents.

Recordings M ore than 4000 units published in disc, cassette and CD. H undreds o f live recor足 dings to inform ants, instrum entalists or singers, stored in cassette, m agnetic tape and DAT.

Photographs^ video and films H undreds o f pictures, film s ( 8 m m and 16mm) and video tapes. Some o f them published and others m ade throughout the years o f collection o f data.

Workshop • The original w orkshop o f the B ilbao fam ily (Jose M ari and Leon B ilbao) is now situated on the ground floor o f the building. • T he w orkshop for m aking and repairing instrum ents has already been used for reconstruction and repair work.

Services • Visits to exhibition o f m usic instrum ents (non guided, and individual and group guided visits). - Price o f the adm ission tickets (to the exhibition) - Individual visit: 2 € - Individual visit w ith audio device: 3 € - G uided visit in B asque and Spanish languages: 6 ^ p e rso n . - G uided visit o f prescheduled groups in B asque and Spanish languages (m ax im um 25 people/group): group 60 € • A ccess to the library, and recording and im age collections. • C oncerts and other events organized by Herri M usika Txokoa .

Visits schedule • W endnesdey, thursday and friday: 10:00-14:00 and 15:30-19:30. • Saturday: 10:30-14:00 and 15,30-19,30.

Investigation and consults section o f the HM center • I f you w ant to visit the consultation and docum ent centre you have to arrange tim e and day beforehand.

ZUSAMMENFASSUNG

Präsentation H erri M usikaren Txokoa ist ein D okum entationszentrum und Treffpunkt, bei dem sich alles um V olksm usik dreht. Es w idm et sich der B ekanntm achung volkstüm licher M usik und Instrum ente sowie deren Verbreitung, Förderung und Erforschung. M it der U nterzeichnung des A bkom m ens zw ischen der Stadtverw altung von O iart zun und Juan M ari B eltran A rgiñena im Januar 1996 kom m t das D okum entationszen trum für Volksm usik H erri M usikaren T xokoa in Gang. D ie Stadtverw altung von O iartzun stellt zu diesem Z w eck und als vorübergehenden Sitz, das ehem alige Schulgebäude des Ergoien Viertels zur Verfügung. Sie übernim m t die notw endigen U m bauarbeiten und Installationen sowie deren W artung. Zum endgül tigen Sitz w ird das Iturriotz-H aus bestim m t, w ohin das M useum nach Vollendung der U m bauarbeiten des G ebäudes übersiedeln wird. D er D okum entenfundus, den Juan M ari B eltran A rgiñena über viele Jahre hinweg zusam m engetragen hat, in denen er sich der Volksm usik als Interpret, Gelehrter, Ins trum entenbauer und D ozent gew idm et hat, besteht sowohl aus M usikinstrum enten als auch Inform ation in Schrift und Ton zur Volksm usik und ihren Instrum enten. Am 1-März 2002 öffnete Herri M usikaren Txokoa dem Publikum seine Türen und sei ther funktionieren sowohl die Ausstellung als auch das D okum entationszentrum selbst.

Ziele Herri M usikaren Txokoa ist ein der Volksm usik gew idm etes D okum entationszen trum , ein um fangreiches Projekt m it folgenden Zielen; • Schaffung eines D okum entationszentrum s, w elches dazu dient die Volksmusik und die volkstüm hchen Instrum ente kennen zu lernen, zu erforschen und ein Treff punkt zu sein. • Jeder A rt von Publikum die K ultur des Baskenlandes, vor allem seine Volksmusik, au f lehrreiche, verständliche und vergnügliche A rt nahe zu bringen. • Den Schülern der A usbildungszentren und M usikschulen theoretische, praktische und aktive U nterrichtsklassen als Ergänzung zu ihren M usikstudien anzubieten.

Organisation Musikinstrumentenausstellung In der A usstellung sind über 400 Instrum ente der Volksmusik, sowohl der baskischen als auch der Volksm usik aus aller W elt vereint. A ufgrund des A udiosystem s kann man sie nicht nur ansehen, sondern auch anhören. D ie A usstellung ist A bteilung für A bteilung folgenderm aßen organisiert: - A erofone - M em branofone - Idiofone - C hordofone - Instrum entenensem bles baskischer Volksmusik

Dokumentationszentrum Instrum entensam inlung: M ehr als 1200 Instrum ente im L ager und in der A usste llung. Bibliothek: Bücher, Serienveröffendichungen und alle A rten von Schriftstücken zur Volksm usik und den volkstüm lichen Instrum enten. F o n o th e k : Sam m lung von Volksm usikaufnahm en, vokal und instrum enten. B ild arch iv : Fotografien, Film e und Videos. Instrum entenw erkstatt: Zum Bauen und reparieren von Instrum enten und K lan gspielzeugen.

Sammlung Musikinstrumente M ehr als 1200 M usikinstrum ente aus dem Baskenland und dem R est der W eh, w el che den verschiedenen K lassifizierungsgruppen zugehören und aus den fü n f K ontinen ten stam m en. M it einem Teil der Sam m lung w urden die perm anente und die W anderausstellung organisiert. D er R est ist im L ager geordnet zu r Konsultation seitens der Forscher.

Bibliothek M ehr als 5000 Stück. Zusätzlich zu den B üchern und einzelnen Veröffentlichungen gibt es alte und aktuelle Sam m lungen zu traditioneller M usik und instrum enten.

Fonothek M ehr als 4000 als Platte, K assette oder CD herausgegebene A ufnahm en. H underte von Liveaufhahm en von B erichterstattern, Sängern und Instrum entalisten, die a u f K as sette, Tonband und DAT aufgenom m en wurden.

Foto,- film und videoarchiv H underte von Fotos, Film ,- (8m m und 16mm) und V ideoaufnahm en. Einige sind bearbeitet und andere im Laufe der Jahre der D atenerfassung entstanden.

BaUy- und reparaturwerkstatt • A lles zur A lbokas-W erkstatt gehörende M aterial der berühm ten A lbokaris aus A rtea (A rratia-B izkaia), Jose M ari B ilbao (1886-1977) und Leon Bilbao (19161990). • Eine neue funktionierende W erkstatt m it allem zum B au und zur R eparatur der A lbokas, X irulas, K langspielzeuge und andere Instrum ente N otw endigem .

Serviceleistungen • B esichtigungen der M usikinstrum entenausstellung: N orm ale, m it A udio und m it einer Führung (einzeln oder in Gruppen). - B esichtigungspreis - N orm ale B esichtigung 2 € - N orm ale B esichtigung m it A udio 3 € - B esichtigung m it Führung (H öchstzahl 20 Personen) 6 € -V o rb estellte G ruppenbesichtigungen (m axim al 25 Personen): G ruppe 60 € • Konsultation der Bibliothek, der Fonothek und des Bildarchivs. • K onzerte traditioneller M usik und andere Aktivitäten.

Öffnungszeiten • M ittwoch, donnerstag und freitag von 10:00 bis 14:00 und von 15:30 bis 19:30 Uhr. • Sam stag von 10:30 bis 14:00 und von 15:30 bis 19:30 Uhr.

Abteilung fü r Forschung und Beratung des Dokumentationszentrums • Ö ffnungszeiten nach vorheriger Vereinbarung.

M U G A R R i

□

Lehen Liberalismoa O iartzun H aranean

Oiartzungo Esteban Donearen Elizako moneta aurkikuntza

El Prim er Liberalismo en el Valle de O iartzun (1800-1840)

El hallazgo monetario de la Iglesia de San Esteban (Oiartzun) 1995

María Teresa Gabarain Aranguren

Miguel Ibañez Artica Arkeologia saila / Apartado arqueológico:

Marian Guereñu Urzelai M® del Mar López Coiom

m Oiartzun Z aharreko familia eta ondasunak Mikrohistoría eta Genealogía XVl-XVIIl mendeak

O iartzun H aranaren Geologia Geología del Valle de O iartzun José Angel Torres Sáenz Luis Ignacio Viera Ausejo

Familias y fortunas del O iartzun Antiguo Microhistoria y Genealogía Siglos XVI-XVIII Juan Javier Pescador C.

B Oiartzungo Hizkera

Oiartzungo kantutegia Bertako herri memoríatik

Idoia Fraile Ugalde Ainhoa Fraile Ugalde

Juan Mari Lekuona

M U G A R R i

□ Oiartzungo natura Carlos Àseginolaza Iparragìrre

Oiartzungo San Esteban Parrokíako erretaulak Los retablos de la Parroquia de San Esteban de O iartzun Malte Barrio Olano Ion Berasain Saivarredí

EEl

A rditurriko meategiak

Iturriozko torrea

A rditurri coto minero

La casa “Torrea” de Iturriotz

Jesús Iturrioz Ibarlucea

Juantxo Agírre-Mauleon Alvaro Aragón Ruano

Oiartzungo Baserria

O iartzungo Kontzeju Etxeak

Kalea eta nekazal iharduera artean

Las Casas Concejiles de O iartzun Txema Gaztelumendi Aranburu

Juan Cruz Alberdi Mikel Cendoya Ainhoa Amundarain

M U G A R R t

m Euskal Antzerkia Oiartzunen Eugenio Arocena Egimendìa

m Oiartzungo toponimia Toponimia de O iartzun Imanol Goikoetxea López Idurre Lekuona Antzizar

m H erri M usikaren Txokoa Oiartzunen Centro de Mùsica popular en O iartzun Juan Mari Beltran

JUAN MARI BELTRAN ARGIÑENA, Donostian 1947anjaioa. Musikaria: jolea, ikertzaiiea, egilea eta iiakaslea. Gaztetatik herri musikan mu^ildurik izan dugu. 11 urterekin Etxarri-Aranatzeko txistu taldean eta Uda! Musika bandan klarinete-jolea zen eta i 6 urtetarako Donostiako ARGIA taldean genuen. Garai hartan txalapartari, albokari, txistulari, dultzainero zaharrekin ikasi zuen, geroztik ere konstante bihurtu den lan batean: musika, musikari eta instrumentu informazio bilakatze eta ikerketa. Zenbait taldeetan partaide izan dugu. Talde hauekin eta bere izenean baditu hamaika disko grabaturik. Zuzeneko musika emanaldien bitartez bere musika zabaltzen du bai Euskal Herrian eta kanpoan ere. Bilketa eta ikeiketa aldetik, libumetan eta Euskal Herriko eta kanpoko aldizkari espezializatuetan zenbait lan publikatu ditu. Lan hauek soinu-tresna, h»ri musika eta hem dantzari buruz egindakoak dira. Pedagogi mailan, musika irakaslea da. 1985tik, Hemani Musika Eskola Publikoan, txistu, dultzaina, alboka eta txalaparta irakaslea da (2000. urteaz geroztik alboka eta txalaparta bakairik erakusten ditu). Gaur egun, bere bizian zehar osatutako herri musika materialen bildumarekin, Oiartzunen beitako Udalarekin b ^ ra antolatutako “Herri Musikaren Txokoa” dokumentazio zentroa zuzentzen du. JUAN MARI BELTRAN ARGIÑENA. Nacido en San Sebastián en 1947. Músico: intérprete, investigador, compositor y profesor de música. Ya desde muy joven se vio inmerso en la música. Con II años tocaba el clarinete en la banda municipal de música de EtxamAranatz y el txistu en el grupo de txistularis y para los 16 años formaba parte del grupo ARGIA de Donostia. En aquella época pudo aprender de los viejos txalapartaris, albokaris, txistularis y de ios viejos dulzaineros de Gipuzkoa en una práctica que desde entonces es habitual en su trabajo: la búsqueda e investigación de la música, ios músicos y los instrumentos. Ha tomado parte en distintos grupos y con estos grupos y con su nombre existen editados varios discos. Ofrece conciertos «i fcmnatos diversos divulgando su trabajo dentro y ftiera de Euskal Herria. En el campo de la recopilación e investigación ha publicado diversos trabajos en libros y artículos en revistas especializadas vascas y foráneas. Todos estos escritos abordan el tema de la música, los instrumentos y la danza popular. En el campo de la pedagogía es profesor de música y desde 1985 es profesor de txistu, alboka, dulzaina y txalaparta en la Escuela Pública de Música “Hemani” (desde el año 2000 solo imparte clases de txalaparta y alboka). Actualmente, con los fondos de música popular que ha recopilado a lo largo de su vida, ha o^anizado junto al Ayuntamiento de Oiartzun, y dirige, el Centro de Documentación de Música P c ^ a r “Herri Musikaren Txokoa”.

OIARTZUNGO UDALA