Wojna i medycyna

WOJNA TO NIE TYLKO CI, KTÓRZY GINĄ, ALE TEŻ CI, KTÓRYCH CIAŁA I DUSZE NA LATA ZACHOWUJĄ WOJENNE SZRAMY.

tekst PAWEŁ KOWAL

Fot. archiwum Fazy wojny Rosji przeciw Ukrainie przynosi³y kolejne ofiary. Zmienia³ siê charakter wojennych dzia³añ, przybywa³o zabitych i rannych. Zaczê³o siê od ofiar pierwszych ataków rakietowych, gdy Rosjanie wchodzili do miast pod Kijowem, przybywa³o zgwa³conych kobiet i uchodŸców z objawami traumy. Potem by³y ofiary cywilne z zaatakowanych z ca³¹ precyzj¹ obiektów: domów mieszkalnych, szkó³, obiektów wojskowych itd. Kiedy Rosjanie odst¹pili od Kijowa, przyszed³ czas na ofiary z pola walki: mê¿czyzn bez nóg i r¹k, z ranami spowodowanymi wybuchami broni artyleryjskiej. Poniewa¿ Rosjanie u¿ywaj¹ zakazanych rodzajów broni, z czasem opiek¹ trzeba by³o otoczyæ ofiary bomb fosforowych z Mariupola. Ten szczególny rodzaj broni powoduje piekielne poparzenia. Od pierwszego dnia wojny szpitale na zachodzie Ukrainy zape³ni³y siê rannymi. W salach szpitalnych po ataku na Jaworów s³ychaæ by³o jêki i wzywanie Boga przez obanda¿owanych okaleczonych mê¿czyzn. Z czasem zabrak³o miejsc w szpitalach, zabrak³o specjalistów. We Lwowie ma powstaæ najwiêksze w naszej czêœci Europy centrum leczenia wojennych ran, z ortopedami, psychologami i psychiatrami, specjalistami od leczenia wojennej traumy. Wojna Rosji przeciw Ukrainie zmieni³a równie¿ nasze przychodnie i szpitale. Ochrona zdrowia musia³a siê zmieniæ, dostosowaæ do wojennej rzeczywistoœci, do setek tysiêcy dodatkowych pacjentów, czêœæ trafi³a przecie¿ do naszych przychodni i szpitali. Przede wszystkim kobiety i dzieci. Potem przyjecha³y poci¹gi szpitalne z rannymi z frontu. Od miesiêcy s¹ leczeni w szpitalach Rzeszowa, Krakowa, Katowic i w innych specjalistycznych placówkach w Polsce. Brak ca³oœciowych danych, ale z pobie¿nego zsumowania wynika, ¿e s¹ to ju¿ setki osób. W ich przypadku chodzi o specjalistyczne leczenie na najwy¿szym poziomie.

Wojna zmienia nie tylko Ukrainê. Choæby na przyk³adzie s³u¿by zdrowia widaæ, ¿e drugim po Ukrainie pañstwem, które wojna zmienia nie do poznania, jest Polska. Wojna mo¿e siê rzecz jasna skoñczyæ w jeden dzieñ, ale te¿ trwaæ jeszcze parênaœcie miesiêcy albo i kilka lat. Wielu ekspertów do niedawna przewidywa³o g³ównie takie scenariusze. Nic nie bêdzie ju¿ takie, jak by³o przed 24 lutego 2022 r. – to ³atwo powiedzieæ. Ochrona zdrowia w Polsce prze¿y³a godzinê próby podczas pandemii COVID-19 – jak ka¿da na œwiecie. Ale wielka wojna u s¹siada to drugi stres test. Ju¿ tylko nasz. Nic ju¿ nie bêdzie takie samo.