Bezradni

BezradniBezradni

Fot. archiwum

PRAWIE NIC W POLITYCE, A ZATEM W HISTORII, NIE DZIEJE SIĘ Z MINUTY NA MINUTĘ ANI NAWET Z DNIA NA DZIEŃ. NAJCZĘŚCIEJ OBSERWUJEMY PROCESY, O KTÓRYCH GENEZIE HISTORYCY MOGĄ PISAĆ GRUBE TOMY OPRACOWAŃ.

tekst PAWEŁ KOWAL

Fot. archiwum N awet wydarzenia tak oczywiste jak Bitwa Warszawska nie s¹ punktem na osi czasu, ale sk³adaj¹ siê z wielu drobniejszych pojedynczych zdarzeñ, które (w przypadku wspomnianej bitwy) mia³y miejsce i przed 15 sierpnia, i po tej dacie w 1920 r. Tak jest najczêœciej – to historycy „decyduj¹”, kiedy coœ by³o. W dzisiejszych czasach niekiedy tê „decyzjê”, któr¹ inni akceptuj¹, podejmuj¹ dziennikarze. Przyk³adowo, to historycy zdecydowali, ¿e II wojna œwiatowa rozpoczê³a siê 1 wrzeœnia 1939 r. w Polsce, a nie wczeœniej w Austrii czy Czechach lub póŸniej, gdy Hitler najecha³ Sowiety. Zreszt¹ „ustalenie”, ¿e wojna zaczê³a siê w Polsce, by³o onegdaj wielkim sukcesem, szczêœciem w nieszczêœciu. Zwraca³o bowiem uwagê na wielk¹ krzywdê, jaka spotka³a Polaków podczas tej wojny.

Us³yszawszy, ¿e wojna zaczê³a siê 1 wrzeœnia, nie zastanawiamy siê ju¿ za ka¿dym razem nad tymi wszystkimi szczegó³ami. Po prostu przyjmujemy do wiadomoœci, ¿e tak by³o, i koniec. Nasza g³owa potrzebuje magii dat i liczb, potrzebuje tych wszystkich uproszczeñ, choæby do wspomnieñ i podsumowañ.

Na tej zasadzie zapamiêtamy czwartek 24 lutego 2022 r. Tak naprawdê wojna Rosji przeciw Ukrainie trwa³a ju¿ od lat. Na pewno od 2014 r., czyli zajêcia ukraiñskiego Krymu i wsparcia dywersji separatystów w Donbasie. Wielu ludziom w g³owach zostanie 24 lutego – pocz¹tek nowej fazy wojny, od którego mija w³aœnie pó³ roku. Szeœæ miesiêcy ¿yjemy ju¿ w œwiecie codziennych informacji o wojnie w pobli¿u granicy, z milionami uchodŸców, którzy w znacznej mierze zmienili i nasze ¿ycie. Nie by³a to zmiana na „wygodniej”. Mo¿e najwa¿niejszym sprawdzianem, przez jaki przesz³o spo³eczeñstwo polskie, by³o w³aœnie prze¿ycie tej zmiany bez grymaszenia. A przecie¿ w ci¹gu tego pó³ roku, co nas sk³ania do refleksji, musia³y siê zmieniæ nasze szko³y, szpitale i przychodnie, zasady dzia³ania komunikacji miejskiej itd. My tej wojny na swój sposób dotknêliœmy. A mimo ¿e – jeœli nie liczyæ Ukraiñców – to my, Polacy, jesteœmy najbli¿ej tej wojny i niby wszystko o niej potrafimy powiedzieæ, chyba jedno nam umyka. To, co mo¿e najlepiej widaæ z oddali: to nie jest tylko wojna Rosji z Ukrain¹, to wojna Rosji z ca³ym Zachodem. Wojna „o wszystko”, wojna, której koñca nie znamy, ale wiemy, ¿e ona jeszcze potrwa. Wojna, której koniec wyznaczy kiedyœ jakiœ historyk lub dziennikarz. Ale kiedy to bêdzie? Jak¹ wska¿e datê? Co siê wtedy wydarzy? Pó³ roku po ataku Rosji na Kijów stoimy wobec przysz³oœci bezradni i niepewni.