Gerrafuxiatuak

GERRAFUXIATUAK

Bigarren gerra mundialaren inguruan pentsatzen hasten garenean, Hitler, naziak, holokaustoa eta horrelakoak etortzen zaizkigu beti burura. Horien eraginez sortu zen sufrimendua eta ditugu gogoan beti. Baina, egiatan, zein da gerra honen ondorioz jendartean zegoen egoera? Nortzuk pairatu zuten gosea, bakardadea eta tristezia? Errefuxiatuen borroka ezagutaraziko dugu jarraian.

Errefuxiatuak gaur egun “modan� dagoen gai bat dela esan dezakegu. Arlo politiko eta ekonomikoan batez ere baina arlo sozial eta kulturalean ere pisu handia duen mintzagaia da.

Hortaz, guk, errefuxiatuei buruzko datu ofizialak, grafikoak, erakundeak eta testigantzak eskuragarri jarriko dizkizuegu. Gure aburuz, historia errepikatzen den zerbait da, eta iraganean gertatutakoak gaur egungo egoeran eragin izugarria duten jazoerak dira. Hortaz, errefuxiatuen historia behin eta berriz entzuten den kontua da.

Errefuxiatu bat, bere jatorrizko herrialdetik kanpo dagoena, bai nazionalitate, erlijio, politika iritzi, arraza eta bai zer talde sozialaren parte formatzen duen arrazoiengatik jarraitua izatearen beldur den edozein pertsona da. Aipatutako beldur hauengatik, izan daiteke pertsona hauek haien herrialdearen babesean jarri nahi zein ahal ez izatea; eta horregatik beste herrialdeetara sartzen saiatzen ari dira, beste herrialde hauen babesa jasotzeko.

Iheslariei harrera egokia emateko hainbat estauak eta nazioarteko erakundeak bermatzen duten eskubideari asilo eskubide deritzo. 1951n, iheslariei babesa emateko, Iheslarientzako

Nazio Batuen Goi Mandatariaren Bulegoa (UNHCR) sortu zen, eta geroztik iheslariei babesa eta laguntza bideratzen dihardu.

Populazio-talde nagusiak bere nazio-jatorriaren arabera etorkina 2018ko urtarrileko lehena, Estatistika-Nazio-Institutuaren arabera, populazio egoiliarreko bere jaiotzako atzerriko herriaren arabera talderik handienak hurrengoak ziren Espainian:

Maroko izan ezik, beste herriak ez dira hogei lehenen artean aurkitzen Espainian bizilekudun populazioagatik. Siriaren kasuan, sarrera ilegalera egonaldi irregularrak ez dio jarraitzen, nazioarteko babesa eskatzen dutenez gero eta, salbuespenak izan ezik, bere eskaera izapidera onartzen denez gero.

Hein handi batean, INE-ak kalkulatutako immigrazio-mugimenduak sarrera irregularreko zifrak baino gehiagokoak dira, beste herri batzuetara, eta sarrera erregularreko bideetara kontatzen dute, behintzat egonaldirako izan dadin turismoagatik.

Ikuspegia handitzea beti beharrezkoa da, perspektibak konbinatzea, prentsa-berritik harantz joatea. Gizarte baten, immigrazioak markatutako espainiarraren, emigrazioaren eta igarotzearen egitura horrela soilik hobeto ulertzen da.

LAGUNTZA HUMANITARIOAREN JAITSIERA GELDIEZINA

“ ISIS nire etxea hondatu zuen. Itxuli ginenean etxee erdia baino ez zen geratzen�. Zahia Hassan esan zituen hitz hauek.

Bere etxea utzi behar izan zuen erasoengatik ISIS eta orain de la gutxi bere herrira itzuli ahal izan zen, Iraken, Jalawla-tik hurbil.

Bakarrik bizi da 4 urteko seme batekin. Oxfam-en laguntzarekin bere etxebizitza zaharberritu ahal izan du eta jostun bezala berriro ere lan egitea.

Laguntza munduan jasotzen duten pertsonen kopurua hiruz aldiz biderkatu da. Dena dela, 35 milioik ez dute asistentziarik jasotzen​.

Errefuxiatuen kostea AOD-en. (Ayuda Oficial al Desarollo)

Gaur egungo errefuxiatuen arazoak eta Bigarren Mundu Gerrakoenak antzekoak dira.

Lehenik eta behin, integrazio laborala kontuan hartu behar dugu. Iheslariak bere helburura iristen direnean, segurtasuneko eta arriskua saihesteko sentsazioa atsegingarrien eta boteretsuena da. Hala ere, nahiz eta askok aldi baterako zerbait bezalako bere egoera ikusi, bere iraupena ziurtatzen duen lana bilatzeko beharra agertzen da.

Gero, xenofobia eta arrazakeriaren aurka borrokatu behar dute. Arraza-diskriminazioa edo jatorriko herrialdeagatik dago behartutako lekualdatzearen kasu askoren atzean. Hegoafrika eta erregimen arrazista 1994ra arte gobernatu zuen apartheida bere etxeetako milaka pertsona bota zituen sistema diskriminatzailearen adibide klasikoa dira.

Rohingya-en kasua, Myanmarreko iparretik botatako eta ACNUR-ak Bangladeshen lagundutako gutxiengo etnikoa beste eredu hurbilago bat da.

Eta azkenik, heziketa falta. Bere heziketa-prozesua eten behar izan zuten umeek ikusten dute, bere iheslari-egoera berrian, nola ikusten diren bere erbestearen erronkak heziketarako sarbiderik ezak goraipatuta.

Ume errefuxiatuen ehuneko 61ek soilik Lehen Hezkuntzarako sarbidea du, munduko mailarako ehuneko 91tako media baten aurrean.

Desberdintasunak bigarren hezkuntzan oraindik argiagoak dira, soilik munduko mailarako ehuneko 84 aurrean matrikulatutako iheslari nerabeen ehuneko 23.

Gaur egungo testuingurua kontuan izanda, errefuxiatuekin zerikusia duten zenbait aspektu aztertzeko garaia da. Gure egunerokoan, gizakiek sorterritik ihes egiteko pisuzko arrazoiak izan behar dituzte, bestelako kultura ezaugarri duen lurralde ezezagun batean bizitza berri bat hastea zailtasun handikoa baita. Hala ere, arraza nahiz egoera ekonomiko ezberdineko herritar anitz migratzeko beharra izaten dute. Hortaz, jarraian aipatzen diren kausak jarduera hau gauzatzera eramaten dutenak dira.

Armen salmenta-igoera kontuan hartzea beharrezkoa dugu. Armen erabilera dela eta, urtero milioi erdi pertsona hiltzen dira. Bestalde, 1990etik 2 milioi ume inguru bizia galdu dutela kalkulatzen da. Ez dezagun ahaztu, gatazka batek izandako hildakoen %90 objektu arriskutsu hauek erabiltzearen ondorio direla.

Bitartean, beste askok lesio larriekin zaurituta ateratzen dira, familiako kideak galtzen dituzte edota haien etxebizitzak suntsipenak jasaten dituzte. Egunero, milioika gizon eta emakume bortizkeria armatuaren azpian bizi dira. 650 milioi arma mundutik dabiltza eta urtero, zortzi milioi gehiago sortzen dira (16.000 milioi balarekin batera).

Zifra beldurgarri hauek existitzen diren arren, irabazi itzelak ekartzen dituen merkataritza boteretsu honek arrakasta handiko egoera ezin hobean murgilduta dagoela esan beharra da.

Halaber, azkenengo berriek, urtean zehar esportazioak %20an areagotu direla jakinaratzen digute. Nahiz eta amerikarrek, italiarrekin eta alemaniarrekin batera zerrendako lehenengo postuan aurkitzen diren, Espainiak eliteko taldearen partaide bihurtu da (1.000 milioi eurotik gorako salmentak izatera ailegatu baita). Hortaz, mundu mailan 6. postuarekin konformatzeaz gainera, Europako kasuan, erreminta gehien esportatzen dituen 3. herrialdeari egiten dio erreferentzia. Honekin batera, lurralde hau jatorri duten 2015eko esportazioen helmuga nagusiak, Arabia Saudik burututako koalizioa barneratzen duten eremuak dira (Yemengo gerratean parte hartzen dutenak, alegia). Bizitzen hari dugun egoerari buruz guztiz kontzientzia gaitezen, Nazioarteko Amnistiak, Greenpeacek, FundiPauk eta Oxfam Intermonek ikerketa sakon batean murgildu ondoren, sortutako estadistikak txertatzea ezinbestekoa da. Horrexegatik, behealdean estatu espainiarrak 2001 eta 2015 urteen bitartean burututako armen esportazio guztiak agerrarazten dira.

Aipatutakoaz gain, “PĂşblicoâ€? aldizkari digitalak dioenez, gerraren negozioak Europa egiten du "errefuxiatuen krisiaren" arduradun. Jada, iheslarientzako ateak ixten dituen, migrazio-fluxuak kontrolatzeko helburuarekin, muga fisikoak atzerriko herrietara hedatzen dituen, eta migrazioa geldiarazteko hesiak altxatzen dituen kontinenteaz mintzatzen ari gara.

Beste alde batetik, Berdintasun eza aurkitzen da, aberastasuna biztanle kopuru murriztu baten menpe egotea eragin duena. Desparekotasunaren kontrolik gabeko handiagotzeak, aberastasuna gutxi batzuk bereganatzea eragin du, egoera ekonomiko latzagoan aurkitzen diren pertsonak kaltetuz. Bestalde, ELGA erakundeak, azken 3 hamarkadetan zehar bizi izandako krisi ekonomikoak ondasun-arrakala hedatu duela ohartaratzen digu. Hau dela eta, 2015ean, munduko 62 pertsona aberatsenak 3.600 milioi pertsonek zuten diru-kopuru berdinaren jabe ziren. Duela bost urte, adierazitako proportzioa askoz txikiagoa zen, aberatsen zifra 388 pertsonetakoa zen eta. 62 pertsona horien ondasuna, bost urtetan %44tan areagoatu baino ez da egin. Honek esan nahi du, 2010ean 542.000 milioi dolarretik, 1,76 bilioi dolar izatera heldu zirela.

Aurretik aipatutako datu guztietan oinarrituz, 62 pertsonen aberastasuna handitzen jarraitzen duen bitartean, populazio behartsuenaren esku aurkitzen dena gelditu dela ondorioztatu dezakegu. Froga moduan, behekaldeko grafikoak 2000tik 2014ra 2 talde sozialek izandako aberastasun orokorra azaltzen du, mila milioi dolarretan neurtuz. Hortaz, berde koloreak txiroen %50en aberastuna adierazten du. More koloreko marra berriz, 62 mila milioidunek duten diru-kopuruari egiten dio erreferentzia.

Desberdintasun ekonomiko hazkorrak mundu guztia kaltetzen du, kohesio soziala ahultzen duenez gero. Hala ere, ondorio txarrenak populazio behartsuenari atxikitzen zaizkio.

Honekin batera, munduko populazioaren % 10 behartsuenaren urtebeteko sarrerak 2,6 euro soilik handitu dira urtero, ia mende-laurden batean. Gainera, txiroak dira krisien eraso txarrenak sufritzen dituztenak, haiek kudeatzeko ahalmen gutxiago izanez.

Horregatik, hondamendi naturalek edo populazioaren gaineko gatazkek sortutako inpaktua konponezina izan daiteke, haiek gainditzeko baliabide ezaren aurrean.

Irtenbide bezala, Oxfam erakundeak gaur egungo desberdintasun-krisiari amaiera emateko asmoarekin, munduko liderrei neurriak hartzeko eskaera egin die. Arduradun politikoen esku dago % 1en zerbitzura dagoen ekonomiarekin bukatzeko konponbideak ezartzea, eta pertsona guztientzat onuragarria den ekonomia bat eraikitzen hastea. Modu honetan, hainbat familien lekualdaketa ekidituko da: â—?

Langileei soldata duina ordaintzea (gutxieneko soldatak soldata duin bihurtu arte igo behar dira).

â—?

Berdintasun ekonomikoa eta emkumeen eskubideak sustatzea.

●

Ikerketa eta garapenaren (I+D gazteleraz) munduko sistema aldatzea.

Medikamentuen prezioa aldatzea, pertsona guztiak medikamentu egokiak eta eskuragarriak izateko aukera bermatzeko.

●

Gastu publiko baten bidez berdintasun-ezari aurre egitea.

●

Paradisu-fiskalak (Andorra, Austria, Liechtenstein, Bahamas, Luxemburgo, Belgika, Malta…) eta haiek sortzen dituzten efektu mingarriak desagertzea.

Aldaketa klimatikoak eragindako presioa ezinbesteko garrantzia duela aipatzekoa da.

Munduko joera guztietatik, klima aldaketaren inpaktuek, hurrengo urteetan giza presio arriskutsua sortzeaz gain, ezegonkortasuna handitzea eragin dezakete. 1970etik, uholdeetatik eta zikloi tropikaletatik ikusgai dauden pertsonen kopurua bikoiztu da. Hori gutxi balitz, azken iragarpen zientifikoek berotze globalak 2ºC-ak gainditzeko gero eta aukera gehiago dituela adierazten dute, eta hala ez izatekotan, duela urte batzuk irudikatutako ondorioak baino askoz txarragoak ekarriko dituela.

Zoritxarrez, klima edo ingurumena ez dute pertsona bat errefuxiatu bezala hartzeko gaitzen, ezta halako izendapenak bermatzen duen babesa lortzeko ere.

Horretaz aparte eta berriz ere efektuei garrantzia emanez, tenperatura-aldaketek gero eta fenomeno meteorologiko biziagoak eta ohikoagoak eragingo dituzte, gaixotasun-patroietan ere aldaketak sortzeaz gain. Beharbada, jarduera hauek ekosistemak alda ditzakete, elikagai-ekoizpena eta hornikuntza hidrikoa asaldatu, azpiegiturak eta establezimenduak kaltetu… Klima-aldaketak, tentsio berriak ekarriko dituen eta existitzen direnak sutan jarriko dituen presio biderkatzaile bat bezala jokatuko du ere. Bereziki, errekurtso kudeaketari eta lur-erabilgarritasunari dagokienez, gosea larriagotzeaz gainera hedatzearen arduraduna izango baita. Egoera hauek, ezegonkortasun handiagoa sortuko dute, indarkeria-eztanda berriak ekarriz edo existititzen direnak larriagotuz. Honek, naturako hondamendiez eta indarkeriaz osatutako gurpil zoro horretatik irtetzen saiatuko diren pertsona askoren lekualdatzea eragingo du.

Klima-aldaketaren efektuak arintzeko, Nazio Batuak bere Garapen Jasangarriaren Helburuetan hurrengo neurriak jasotzen ditu: berotegi-efektuko gas-isuriak txikiagotzeko beharra; hiriak eta azpiegiturak egokitzeko beharra, jasango dituzten aldaketei begira iraunkorragoak bihurtzeko... Bestalde, berrikuntza teknologikoek, eraginkortasun energetikoak eta energia berriztagarrien ezarpenak, beste neurri batzuen artean, etorkizuneko ingurumenaren babesean, ekonomia-hazkundean eta garapen sozialean paper gako bat beteko dute.

Beste aldetik, hainbat erakunde laguntza-ekonomiko sarrera handiak eman dituzte.

Aipatzekoa da, Migrazioen Naziaorteko Erakundeak (gazteleraz, OIM), 2000tik migrazioari buruzko 500 proiektu baino gehiago finantzatu dituela.

Aipatu dugunaren ondorio bezala, lekuz aldatutako pertsonen errekor historikoa eman zen.

Industria armamentistikoak, elikagai ezak, desberdintasunak eta txirotasunak, gatazkek eta indarkeriak, eta naturako hondamendiek, miliaka pertsonei azkenengo aukera hautatzera behartzen diete: haien etxebizitza uztea.

Jada, Oxfam Intermon erakundeak argitaratutako txostena dioenez, 2015ean, 65,3 milioi pertsona gatazka baten ondorioz bizilekuz aldatu behar izan dira. Bestalde, hamarkada batean zifra ia bitan biderkatu denez gero, joera geldiezina dirudi. Egoera larrian aurkitzen den herrialde bat adibide gisan jartzekotan, Yemengo errepublika aukerarik

aproposenetarikoa izango litzateke. 2015eko urriaren 15ean, OIM eta ACNUR-en eskutik sortutako lekualdatzeen segimendu mekanismo batek, ihes egindako populazioa 2.305.048 pertsonetako izan zela argitaratu zuen eta. Zifra hau dela eta, estatu bat izatekotan, munduko herrialderik jendetsuen artean 21.postua hartuko luke (Espainia soberan gaindituz).

Laburbilduz, 65,3 milioi pertsonak hurrengo ataletan banatzen dira: - 21,3 milioi errefuxiatu, 90 hamarkadatik zenbakirik altuena.

- 40,8 barne-iheslari, historian inoiz eskuratutako zifra.

- 3,2 milioi asilo eskaera, erregistratutako zenbakirik altuena.

Iheslari-masari aurre egiteko erabakiei dagokionez, Berling muroa eraitsi zenetik, harresi berri anitz altxatu dira.

Besteak beste: 175km-ko neurria hartzen duen 2. serbiar-hungariar hesia, 2015ean eraikia. Urte hartako udaberrian, 80.000 pertsona Balkanetako bidean aurkitzen ziren. Alemaniako kalkuluen arabera, gutxienez sei milioi pertsona Europan sartzeko asmoa zuten. Hori zela eta, Viktor Orban politikari ultranazionalistaren buru zegoen gobernuak, hurrengo erabakia hartu zuen: zaintze-kameraz, kamera termografikoetaz eta sentsoreez hornituta egongo zen oztopoa eraikitzea. Bestalde, nagusiaren esanetan (“Ez dugu inoiz baimenduko Hungaria errefuxiatuen herri bihurtzen denik. Ez dugu kultura propioa duten gutxiengorik nahi.

Hungaria, Hungaria bezala mantendu nahi dugu�), bere lurraldera bideratutako gurutzaketa ilegalak saihestea ez ezik, Europar mugak babestea zuen helburu. Amaitzearren, 123 milioi euroko inbertsioa egin zela aipatzekoa da.

Turkia eta Grezia zatitzen dituen 10,5km-ko egitura arantzaduna, 2011tik erabileran dagoena. Joan den urtean, greziar eta polizia turkiarrak 47.000 papergabe baino gehiago gelditu zituzten eremu honetan. Dena den, egunero 200 eta 300 pertsona bitartean muga era ilegalean gurutzatzen zutela kalkulatzen da, lurraren erraztasunak zirela eta. Orobat, greziarrei egindako galdetegian, 10 herritarretik 8 hesia eraikitzearen alde zeudela ondorioztatu zen. Hortaz, irtenbide bezala, gehienbat Afganistanetik, Pakistanetik, Bangladeshetik, Irak edo Somalia zetorren iheslariei, herria uzteko idatzitako agindua eman zitzaien.

Horretaz gain, erakunde kriminal askok errefuxiatuek Europar Batasunera ailegatzeko ezjakintasunaz baliatzen dira, haien gorpuekin trafikatuz. Nolanahi ere, Istanbulgo Koç unibertsitatearen Migrazioen gaineko Ikerketa Programaren eskutik (MIREKOÇ, gazteleraz), Turkiako %70 baino gehiagotan kontrolatzen du bertako trafiko ilegala, etorkinentzako zerbitzuak eskaintzen dituzten talde txikien bitartez.

Beraz, gizaki-trafikoko mafia handiek negozioaren % 30ean dihardute. Bukatzearren, azken 2 hamarkadetan milioi bat pertsona inguru Turkia zeharkatu dutela aipa dezakegu, 1.000 milioi euro sare hauetako sakeletan utziz.

Hego Esloveniar mugako hesia, 670km neurtzen dituena. Kroaziatik gertu dagoen Obrezje deituriko herrian kokatuta dago, 1,8 metroko altuerarekin. Eraikuntzari dagokionez, hilabete bat lehen, Miro Cerar buru zuen gobernuak, bi milioi biztanleko herriak, lurraldera etorritako iheslarietaz arduratzeko ahalmena guztiz gainditu duela ziurtatu zuen.

Irtenbide bat bilatzeko asmoarekin, Eslovenia sarrera-fluxua mugatzen saiatu zen, beste muga batzuetan pertsona kopurua areagotzea eraginez. Hau zela eta, egunean, soilik 2500 iheslariri pasatzen utziko zien. Bestalde, inor sartuko zen berriro ere hauek Austriatik irten arte.

Gure bizilekutik gertuen aurkitzen den 4m-ko egitura fisikoa, 2017ko urrian Santurtzin eraikitzen hasi zena. Bertan, Guardia Zibilak 1.885 pertsona eten zituen 2017ko lehen bederatzi hilabeteetan, 2016an baino % 409 gehiago. Eta hori gutxi balitz, Santurtzin soilik, edukiontzi zein kamioien bitartez polizoi ezkutu bezala sartzeko 2.560 saiakera baino gehiago neurtu ziren urte hartan. Gehiengoak, albaniar jatorriko gizon gazteek protagonistak izanda ere, afganiarrak, pakistandarrak eta irakiarrak zeuden. Batzuk, 30 alditan saiatu zirela esan beharra dago.

Hori zela eta, Bilboko Portuko Autoritateak (Gobernu Zentralaren konpetentziak), 230.000 euroko kostua izango zuen harresi bateko eraikuntza abiarazi zuen, gehienbat, Albaniatik etorritako iheslariak Erresuma Batura itsasoratzen diren ferryetara sartzea saihesteko.

Laburbiltzearren, Europak 650 milioi erabili ditu harresi antierrefuxiatuetako eraikuntzan.

Alabaina, Hurriyet egunkari lokal turkiarrak, herrialdeak bere mugan Siriarekin, 2018an eraikitzen amaitutako harresiaren kostu orokorra 672 milioi dolarreko zela argitaratu zuen.

Ondorioz, Europako zifra handiagoa izan liteke. Azkenik, gaur egun kontinentean 15 daude.

Oro har, guztiak bateratuz 1000 kilometro inguru izatera heltzen direnak, eta Berlineko 6 harresi baino gehiagoren baliokideak direnak.

Horretaz gain, Espainiak urtero, harresietan egindako inbertsioari buruz datu esanguratsuak jakitea garrantzitsua da. Bestalde, errefuxiatuek utzitako egoera zela eta, Estatu espainiarraren migrazio-krisirako erantzuna, kostalde atlantiko eta mediterraneoan eta mugaz haraindiko zonetan, zainketa-sistema teknologikoa; poliziaren hedatzeak eta hedatze militarrak; kontzertinak eta bizar-xaflekiko hesiak; hegazkinak; helikopteroak; kamera termikoak; pertsonen detektagailu elektronikoak; atxiloketa-zentroak; eta itsasoko erreskate operatiboak txertatzea izan da. Hori dela eta, segurtasun neurri hauek itzelezko diru-irteerak eragin dituzte. Jarraian, 2015-2016 urteetan Espainiak industria honetan inbertitutakoari buruzko datu esanguratsuak aipatzen dira.

Oraingo honetan, estatuek egoera aldatzeko hartu beharko luketen neurri garrantzitsuena aipatzekoa da. Nazioarteko herrialdeen garapen segurua bultzatzeko, Gobernuak eta Parlamentuak bere nazioko, Europako eta nazioarteko agendan lehentasunezko garrantzia eman beharko liokete pertsona-lekualdaketari. Hori gertatzeko, talde politiko guztiek hitzartutako eta giza eskubideen babesak gidatutako borondate politikoa egotea beharrezkoa da. Zoritxarrez, itxaron ez dezakeen gaiari buruz hitz egiten gaude, bizitza asko edozein erabakiren atzean daude eta. Hortaz, Nazioarteko Amnistiak gure egunerokotasunean entzuten ditugun berriak berriz ez entzuteko helburuarekin, aldaketa burutzen duen zerrenda bat argitaratu zuen.

Erefuxiatuentzako arriskurik gabeko legezko bide seguruak bultzatzea. Neurri hau aplikatuz, errefuxiatuek haien familiarekin elkartzeko aukera izateaz gain, bizitza osoan pilatutako aurrizkiak galtzea ekiditzen duen nahiz itota hiltzeko arriskua galarazten duen bisa lortzeko gai izango dira. Hala eta guztiz ere, gaur egun, errefuxiatuek zenbait baldintza betetzea beharrezkoa izaten dute baimen hau eskuratu baino lehen. Hori dela eta, dokumentuari buruzko informazio baliagarria eta tramite guztiak burutzeko ezinbestekoak diren datuak txertatzen dira jarraian (Espainiari dagokionez): Aterpe eta asilo-eskubidearen onarpena.Hurrengo jazarpen-egintzak kontuan hartzen dira, errefuxiatu batek aterpea eta asiloa izateko baieztapena jaso dezan: indarkeria fisikoko zein psikikoko ekintzak, sexu bidezko indarkeria barneratzen dutenak; diskriminatzaileak diren nahiz era diskriminatzailean burutzen diren neurri administratiboak, judizialak, legegileak eta polizialak; pena neurrigabeak; zerbitzu militarrera aurkezteko prest ez egoteak ekartzen duen pena, halako jarrera delitutzat hartzen duten gatazka batean; eta helduei zein umeei

egindako sexu-abusuak. Horrela izanik, iheslariak aipatutako aspektu batekin gutxienez erlazioa izan behar du. Hala ere, kasu zehatz batzuetan ukapenari jo behar zaio. Erabakia, Espainiako segurtasunerako arriskua sortzen duten pertsonen kasuetan ematen da (bai arrazoi sendoak direla eta, bai kartzelan zigor iraunkorrak bete izanagatik).

Aterpe eta asilo-eskaeraren aurkezpen epea. Eskaera hilabete bateko epean aurkeztu behar izango da, bereko lehenengo egunetik zenbatuz. Dena den, atzerritarrak denbora-gehiago iraungo duen legezko egonaldi batez gozatzekotan, haren muga-eguna baino lehen aurkeztu ahal izango da.

Asilo eta aterpe eskaera bat justifikatzen duten zirkunstantziak jatorrizko herrialdean kokatutako gertaera baten ondorio direnean, errefuxiatuaren jazarpen-beldurra justifikatzen duten gertaerak hasitako unetik, hilabete bateko epea aintzat hartuko da.

Aterpe eta asilo-eskaera egiteko lekua. Jada, atzerritarren eskaera agerraldi pertsonal baten bitartez aurkeztu behar izango da, dagokion sailaren aurrean: Aterpeko eta Asiloko bulegoan, Espainiara sartzeko muga-postuetan, atzerritar-sartze zentroetan, atzerritarren bulegoetan, probintziazko polizia-etxeetan edo Barne Arazoetako Ministerioaren aginduaren bitartez seinalatzen diren polizia-etxeetan, edo atzerrian aurkitzen diren Espainiako Kontsuletxeko Bulegoetan (aukera guztietatik, gutxien gomendagarria).

Amaitzearren, interesatuak ezintasun fisikoa edo legezkoa izanez gero, ordezkari batek haren kargu jarriko da.

Aterpe eta asilo-eskaera egiteko aurkeztu beharreko dokumentu motak. Identifikazio bezala, errefuxiatuak pasaporteko fotokopia bat edo bidaia titulua aurkeztu behar izango du, onartua izanez gero, berriz eskuratuko ez duena. Honekin batera, eskaera baieztatzeko lagungarri diren dokumentu egoki guztiak aurkeztea aholkatzen da (hala nola, familia batek jasotako mehatxuzko gutunak).

Dena den, eskatzaileak dokumentazio pertsonalik emango ez balu, ez aipatzearen kausa justifikatu behar izango luke.

-

Errefuxiatuak gerra nahiz klima arazoekin zerikusia ez ezik, politikak ere rol garrantzitsua jokatzen du. Hortaz, jarraian bi errefuxiatu politikoen testigantza aurkitzen dugu: Eloy Uriarte, 1974tik errefuxiatua. Iheslari honen esanetan, frankismoaren azken urteak errepresiboak izan ziren. Garai hartan, Ipar Euskal Herrira ihes egiteko beharrean ikusi zuen bere burua. Atzerrira ailegatu orduko, bere izaera denbora-tarte eskas baterako guztiz aldatu zen. Alde batetik, arrazoi ezberdinetatik ihes egin zuten errefuxiatu anitz ezagutzeak aurrera jarraitzeko kemena eman zion. Dena den, jaioterrian bertan behera utzitako guztian pentsatzen zuen: familia, lagunak, lana‌ Bizitza berria hastea bezalakoa da.

Horretaz gain, independentziarekin zerikusia handia zuen herrialde batera ihes egiteak, pertsona antifaxistarekin harremantzera eraman zuen. Honi dagokionez, logikoa denez, batzuekin besteekin baino erlazio hobea izatea lortu zuen.

Beste alde batetik, sasoi honetan zehar Baionako katedrala protesta asko bizi zituen.

Lehenengo urtetan, Eloyk giltzapetuta zeudenei bisitak egiten omen zizkien. Hala ere, 1995.ean, Frantziako estatuak inposatu zien egoitza-esleiketa hautsi ondoren itzuli zen.

Baldintza hauetan, 3 aste eman zituen. Giltzapean gelditzearen arrazoien artean, Frantziako estatuak Euskal Herriko errefuxiatu politikoei bideratzen zien errepresio neurriak salatzea nahi zuen. Beste batzuen artea, kanporatzeak eta Euskal Herriko kanpo bizilekuak ere salatzen zituen.

Jose Antonio Inziarte Gallardo, 1982tik errefuxiatua eta 1987.urtean Espainiako poliziari errenditua. 1987ko otsailan, erabateko urgentziaren prozedurarekin kanporatua izan zen.

Bestalde, Hego Euskal Herrian existitzen ziren baldintza errepresiboak zirela eta, 1982ko ekainean asilo politikoa eskatzera behartuta ikusi zuen bere burua. Errefuxiatu bezala bizi izandako urteetan zehar, bai edukitik eta bai iraupenetik, behin-behineko zenbait txartel, baimen edo gutun aitortu zaizkio. Halaber, Josek azaltzen duen moduan, normalean, errefuxiatuei ematen zaion dokumentua hilabete bateko baimena da, edozein lan, ikasketa edo estatu laguntza (etxebizitza, familia ...) jasotzen eragozten duena. Dena den, sei hilabete edo gehiagoko baimenak lortzen dituztenen kasuan, laguntza horiek ematea guztiz arbitrarioa dela jakinarazten du. Honekin batera, iheslariak errefuxiatu nahiz emigratzaile gisa onartzen ez direnez, legezko esparruan, soilik isunak edo zergak ordaintzen dituztenean existitzen dira.

Egoera administratibo horri esker, kasu guztien% 90ean merkatu "beltzean" lan egitera derrigortuta ikusten dira. Hau horrela izanik, etengabe zapalkuntzetan sartzen dira, lan horietako gehienak garatzen diren baldintzen ondorioz.

Beste alde batetik, Errefxiatuen alde jokatzen duten erakundeei buruz hitz egingo dugu.

Espainiakoei buruz hitz egitekotan, hurrengoak aurkitzen dira:

CEAR. Iheslariak Laguntzeko Espainiako Batzordea, 1979.urtean aipatutako herrialdean sortutako GKEari egiten dio erreferentzia. Bere helburu nagusiari dagokionez, baztertze sozialaren arriskuan aurkitzen diren nahiz nazioarteko babesa beharrezkoa duten errefuxiatuen, aberrigabeen edo migratzaileen eskubideak babestean oinarritzen dira.

Halaber, CEAR-ak giza akziorako erakundea bezala definitzen du bere burua, 154 pertsona langilerekin eta borondatezko 454 pertsona baino gehiagoren konpromisoarekin zenbatzen duena (gehienetan, giza eskubideen eta Asilo eskubidearen aktibismoa jatorria dutenak).

Proactiva Open Arms (POA), gerretatik, jazarpenetik edo pobreziatik imhes eginez Europara iristen saiatzen diren pertsonak, itsasotik salbu ateratzea eginkizun duen Espainiako GKEa da. Jatorriz, Badalonan (Katakunia) egoitza duen erakunde honek, ​Proactiva Servicios Acuaticos deituriko itsas salbamendu eta sorospen enpresa bat zen. 2015eko irailean, Lesbos-eko uhartean (Egeo itsasoa) erreskate-lanekin hasi zen, hilabete gutxitan, 150.000 pertsona baino gehiago kostaldeetara iristen lagunduz.

ACCEEM. Funtsezko eskubideak babesteaz gainera, baztertze sozialean aurkitzen diren pertsonei arreta eta konpainia eskeintzeaz arduratzen den estatuko GKEa da. 1990etik erabileran dagoen erakunde honek, errefuxiatuen aterpean eta migrazioetan espezializatuta dago, inklusioaren alde lan eginez. Horretaz gain, jatorri, sexu, arraza, erlijio, iritzi edo talde sozial independienteko pertsona guztien eskubideen eta aukeren berdintasuna bilatzen du.

Nolanahi ere, bereziki, Asilo-eskubidearekin eta nazioarteko babesarekin lotutako eremua

lantzen du. Hau dela eta, duela 25 urte baino gehiagotik, Espainiak babestutako iheslarien arreta-sisteman, harreran eta integrazio sozialean parte hartzen du.

PROEM-AID. 2015eko abendutik, Lesbos uharteko hego-ekialdean eta 2017ko irailetik, mediterraneo erdialdean, larrialdietarako lan egiten hasi zuen Espainiako GKEa da.

Boluntarioki laguntza prestatzen duen talde honek, 15 egunez behin txandakatzen diren suhiltzaileez, urpekariez, erreskate igerilariez eta osasun-langileen osatuta dago. Haien eginkizun kontuan hartuta, arrisku larriak dituzten itsasoko pertsonei laguntzearean ardura dute.

Horretaz gain, bazkide berria proiektuarekin bat egiten duen bakoitzean, saio teorikoko jardunaldiak ez ezik, salbamenduari buruzko prestakuntza praktikak jasotzen ditu.

Proiektuen denbora-tarteari dagokionez, bakoitzak itsasoko salbamendu laguntza beharrezkoa ez den arte nahiz finantzaketa-funtsak falta direnean garatuko dira.

Nazioarteko erakundeak hurrengoak dira: ACNUR. Iheslarientzako NBEko Agentzia, 1950.urtean jaio zen, Europan Bigarren Mundu Gerraren ondorioz etxebizitzaz aldatutako pertsonei laguntzeko asmoarekin. Une horretatik, ACNURek eskaintzen duen laguntza ezinbestekoa da, milioika pertsona bizirik atera daitezen eta beraien eskubideak babestuta ikus ditzaten. 65 esperientzia-urte baino gehiagorekin, agentziak gerraren, jazarpenaren edo giza eskubideen bortxaketaren ondorioz ihes egin behar izan duten pertsona guztien beharretaz arduratzen da. Bestalde,130 herrialdetan lan egiten du.

60. Amarkadatik, ACNUR-ek errefuxiatuen eta Asilo eskatzaileen aldeko errespetua eta naziarteko babesa zaintzen duen espainiar ordezkaritza du. Horretarako, aholkukaritza, formakuntza, finkapen-programak, familia-bateratzeak, eta Espanian errefuxiatuen integrazioa emateaz arduratzen den legezko talde batez osatuta dago.

Datu orokorrak eta estatistikak jakiteaz gain, esperientzia pertsonalak ezagutzea ezinbestekoa da. Bigarren mundu gerrako omdorioak pairatu dituen jende pila bat dago eta egon da munduan. Gainera, gerra honetan garrantzitsuak edo ezagunak izan ziren pertsonak irudikatzen ditugunean, Stalin, Mussolini edo Roosevelt bezalako gizonak gogoratzen ditugu.

Emakumeen izenak ez ditugu inoiz ez gogoratzen, luzeegiak edo arraroegiak direla esanez.

Horretaz gain, emakumeak errefuxiatuak badira, ez dago hauek munduari erakusteko interesik. Hortaz, borrokalari anonimo askoren istorioa bidetik galdu egiten da.

Luisa Mirallesek 10 urte zituela Frantziara exiliatu zuen, bera bezalako beste errefuxiatu errepublikar askorekin. Gaur egun, 91 urte dituen emakume nagusia da eta Perpignanen bizi da. Bere bizitza batere erraza ez dela izan kontatu zuen duela aste batzuk “El Intermedio” n emititu zuten programan. Luisaren aita PSUC izeneko Kataluniako partidu politikoaren parte zen. Diktadura frankistaren garaian, alderdi politiko hau guztiz debekatua izan zen, beraien ideal komunisten ondorioz eta hortaz, beraien alde zeuden familia pila bat herrialdetik kanpo joan behar izan zuten. Heriotzetik salbu egon nahi zuten familia haien artean, Miralles familia aurkitzen zen. “Nire ama eta biok pixka bat lehenago joan behar izan ginen (...), oinez ailegatu ginen Frantziara” kontatzen zuen Luisak.

Luisa Mirallesentzat oso zaila da negar egin gabe gai honetaz hitz egitea, momentu gogorrak bizi behar izan baitzituen. Arropa soilik eramaten zuen maleta eskuan zutela frontera gurutzatzen zutenean gehienek ailegatzen ziren geltokian bertan, lurrean botata eta gisa-beroaz baliatuz, lo egiten zuten. Miralles familia eta sortea zuten beste familia batzuk, lagun edo ezagunen bat topatu eta beraien etxean geratzeko aukera izan zuten. Ez oso denbora luzez, Irailaren 2an, Bigarren Mundu Gerraren hasiera deklaratu zenean polizia lagunen etxean sartu baitzen, ama-alabak kontzentrazio-esparru batera eramateko asmoz.

Emakume nonagenarioak zihoen sarraski-esparrua ez zen arren oso egoera zaila zela argi uzten zuen; “Alanbre-hesiaren alde bakoitzean bi talde zeuden: emakumeena eta gizonena”, gogoratzen zuen. Berak ezin izan zuen bere aita ikusi eta bere amari bi astero minutu gutxi batzuk baino ez zituen harekin egoteko. Kontzentrazio-esparru horietan egoera guztiz

penagarria zen, letrinak zeuden arren ez baitzieten janaririk ematen. Luisaren hitzetan, auzokideen eskuzabaltasunari esker bizi ziren, haiek ematen baitzieten janaria. Leku hartan egon ziren zortzi hilabeteetan gauza positibo bat bazegoela ere bazihoen elkarrizketatuak.

Haren esanetan, elkarkidetasun ikaragarria zegoen jendearen artean “Andreñoak eta umeak bazeuden. Barraka batera eramaten gintuzten eta han ikastola moduko bat antolatzen zuten”.

Apirilean lortu zuten handik ateratzea baina politika ekintzetan sartuta jarraitu zuten.

Luisaren aitak prentsa klandestinoa banatzen zuen eta alabak bizikletan eramaten zituen egunkariak, laguntza moduan. Atsoaren senarra ere politikan sartuta zegoen eta komunista eta aktibista izateagatik zelatatua zen, ondorioz Mauthausen bizi izan zen denboraldi batez.

Urte gogorrak izan ziren haiek eta gaur egun Luisaren eguneroko bizitzan ondorioak ditu.

“Ez harrotasuna sentitzen, egin behar nuen zer edo zer egin nuela sentitzen baitut”, dio guztiz konbentzituta. Medikuak garai hartan izan zena gogoratzeak itoaldiak izatea eragiten dizkiola esan dio eta horretaz gain, bera bezalako exiliatu gutxi geratzen direnez, homenaje bat egitea zentzugabea dela esanez bukatzen du elkarrizketa.

Errefuxiatu haien omenez, Ana Bogani edo Aurelia Quinto bezalako jendeak Argelèsera bidaiatu zuten duela gutxi. Hondartza honetan ezarri zen 100.000 exiliatu baino gehiago Han, errefuxiatu errepublikarrak gogoratu zituzten, omenaldi txiki bat eginez. Emozioa eta tristezia izan ziren nagusi topaketa hartan.

Ana Bogani Miquelen aita mediku espainiarra zen eta bere ama etxeko andrea. Familia errepublikarra zen, Errepublikan uste zuten idealista dirudunak ziren. Garai hartan Ana ez zen oraindik jaio eta bere gurasoek egun berean gurutzatu zuten Frantzia eta Espainia banatzen dituen muga. Bakoitza bere aldetik egin zutela bazekien baina horretaz gain beste gutxi kontatu ziotela garai hartatik kontatzen zuen elkarrizketan. Bogani aita hamar aldiz saiatu zen preso zituzten kontzentrazio-esparruetatik ihes egiten, arrakasta askorik gabe.

“Saiakera haietako batean, goardia batek kulataz kolpea eman zion hanka batean, eta gose eta hotz asko pasatzen zutela kontatu zidan” azaltzen zuen Anak.

Emakumearen ama Normandiara eraman zuten baina zorionez berriz elkartzea lortu zuten.

Dena den, Bogani Miquel familiarentzat ondorioak izan zituen exilio hark, aitak medikua izateari utzi behar izan baitzion. Gaur egun ezin dute edonorekin hitz egin beraien ideia politikoen eraginez “Bakar batzuekin soilik hitz egin dezakegu, ideologikoki antzekoak garen kideekin”. Anak, Luisak ez bezala, omenaldi mota hau sarriago ez egitea faltan botatzen du.

Beraiekin Espainiar zein Frantziar estatua zein gizartea oso txarto portatu dela uste du eta hori konpontzen saiatzeko gogoratzea gutxienez ondo egongo litzatekeela pentsatzen du.

Euskal Herriak Bigarren Mundu Gerra gertatzen ari zen bitartean, beste konflikto batzuk bizitzen zituen. Infomazio iturri deberdinen arabera 185 euskal preso erregistratu dira kontzentrazio-esparru desberdineta, Gerra Zibilaren ondorioz. Marcelino Bilbao hauen artean aurkitzen den kasurik esanguratsuena da.

Marcelino Alonsotegin umezurtz jaio zen. 12 urterekin eskola utzi zuen eta Barakaldoko “La Primitiva� meatzean lan egiten hasi zen eta ondoren irundegiaren fabrika batean lan egin zuen. 16 urterekin CNTren batailioi batean parte hartu zuen. Gerra zibilean zehar Tenientea izatea lortu zuen errepublikako bando batean, eta garaipen frankistaren ondoren Frantziara joan zen. Baina Frantzian zeuden beste errepublikar errefuxiatuak bezala, nazien menpe amaitu zuen eta Mauthauseneko (Austria) kontzentrazio-esparrura bidali zuten.

Marcelino Bilbao Mauthausen naziek haien “etsai poltikoak� bidaltzeko erabiltzen zuten kontzentrazio-esparrua zen, hor Espainiako Errepublikako armadak, euskaldun nazionalismoaren defendatzaileak, eta frantziaren erresistentziako pertsonak (Iparraldeko hainbat euskaldun zeuden hauen artean) aurkitzen baitziren.

Mauthauseneko arrobia ia Euskaldun guztiak lanak behartuta egiten zuten lekua zen.

Mauthauseneko gatibu baten bizi itxaropena 9 hilabetekoa zen. Baina Marcelino Bilbao han 5 urte igaro ondoren bizirik atera zen eta beste hainbat presoen modura esperimentu desberdinetara ezarri zuten, Alemanen indar armatuetara eta hango biztanleri zibilera zuzenduta zeudenak.

Gerra amaitu zenean, eta bidaiatzeko garraiobiderik gabe, Marcelino azkenengo esfortzua eginez ibiltzen Parisera heldu zen. Frantziako hiriburuan, euskaldun bikote batek jaso zuen eta hauen alabarekin ezkondu zen, bizitza berri bat hasiz.

94 urterekin hil egin zen baina gure artean kontzentrazio-esparru batetik bizirik atera den Euskaldun bakarraren istorioa betirako izango dugu.

Mauthausen (Austria) Pertsonen testigantzak oraingo gizartea markatzen duten historia zatiak dira, haiek gabe ez dakigu nor garen, ez dugu nortasunik. Ondorioz, haiei buruz jakitea eta egin zuten lana zein esfortzua baloratzea gutxienezkoa da. Historia errepikatu egiten da, baina guk hori

ekiditzeko zerbait egin dezakegu. Lehen pausua informatzea da, eta hortik aurrera tolerantziaz eta errespetuz tratatzea jendea. Hortik aurrera bakoitzak ahal duen neurrian elkarte eta ekintza desberdinetan parte hartuz gizartea hobetu dezakegu, gutxi dirudien arren, desberdintasuna markatzen baitu.

Estekak https://www.es.amnesty.org/en-que-estamos/temas/armas/ https://oxfamintermon.s3.amazonaws.com/sites/default/files/articulos/adjuntos/Licencias %20para%20matar%20FINAL_0.pdf https://oxfamintermon.s3.amazonaws.com/sites/default/files/documentos/files/economiapara-minoria-informe.pdf https://www.publico.es/sociedad/venta-armas-ue-negocio-guerra-convierte-europa-respons able-crisis-refugiados.html https://www.elespanol.com/mundo/20151123/81491904_0.html https://www.sostenibilidad.com/cambio-climatico/la-tragedia-de-las-migraciones-por-el-ca mbio-climatico/ https://www.elperiodico.com/es/internacional/20170225/asi-son-los-muros-fronterizos-ext endidos-por-todo-el-mundo-5850109 https://www.bbc.com/mundo/noticias-internacional-43692771 https://www.eldiario.es/desalambre/DATOS-inmigracion-demuestran-desproporcionalidad -Casado_0_798270729.html https://www.telam.com.ar/notas/201812/308904-muros-frontera-migracion-europa-trump -refugiados.html https://www.aa.com.tr/es/mundo/la-dif%C3%ADcil-situaciรณn-de-los-refugiados-en-un-yem en-en-guerra/916437 https://www.elmundo.es/internacional/2015/10/20/56265d9d268e3e534d8b45d7.html https://www.eldiario.es/norte/euskadi/Santurtzi-muro-verguenza-Europa_0_704479688.h tml https://www.elcorreo.com/bizkaia/muro-hormigon-cuatro-20180212195742-nt.html

https://www.lainformacion.com/economia-negocios-y-finanzas/cada-vez-mas-desiguales-la -brecha-entre-ricos-y-pobres-dana-la-economia-dice-la-ocde_Zw9Z6uSsvZ21HzAUNUVkJ5 / https://www.hacesfalta.org/noticias/detalle/ong-espa-olas-que-trabajan-con-refugiados/99 34 https://www.boe.es/buscar/pdf/2009/BOE-A-2009-17242-consolidado.pdf https://www.tuabogadodefensor.com/guia-solicitud-asilo/ https://www.hacesfalta.org/noticias/detalle/ong-espa-olas-que-trabajan-con-refugiados/99 34 https://es.m.wikipedia.org/wiki/ComisiĂłn_EspaĂąola_de_Ayuda_al_Refugiado https://www.accem.es/refugio/ https://es.m.wikipedia.org/wiki/Proactiva_Open_Arms https://www.proemaid.org https://www.lasexta.com/programas/el-intermedio/gonzo/volver-a-la-playa-donde-estuvoexiliado-tu-padre-30-anos-despues-siento-pena-al-pensar-en-la-miseria-y-el-hambre-que-p asaron_201903065c804e2d0cf2ca0a0424d157.html http://www.euskadi.eus/diccionario-elhuyar/ https://www.lasexta.com/programas/el-intermedio/gonzo/viaja-a-francia-para-honrar-y-re cordar-a-sus-padres-republicanos-espana-se-ha-portado-fatal-con-los-exiliados-video_2019 03065c804f600cf2e6d4ecbefa56.html https://www.elmundo.es/internacional/2014/06/20/53a48350ca47419e318b456c.html https://www.labrujulaverde.com/2016/02/10-heroinas-de-la-segunda-guerra-mundial/amp https://es.m.wikipedia.org/wiki/Marcelino_Bilbao http://juandelostoyos.com/pdf/TOYOS%20_%20Refugiados.pdf http://www.euskonews.com/0301zbk/artikuluak/14057084.pdf http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/es/vascos-en-la-segunda-guerra-mundial/ar-10792 7-84673/