ZBIGNIEW DUDEK • AGATA ZBOROMIRSKA
GEOMETRIA
Słowo wstępne
Kolekcja prezentowana w galerii BWA „U Jaksy” w Miechowie stanowi wybór prac z większego i od kilku lat prowadzonego projektu pod nazwą „Formy geometryczne w korelacji z formami solarystycznymi w rzeźbie kameralnej”.
Podstawowym założeniem projektu jest uzyskanie współistnienia najbardziej geometrycznych kształtów form przestrzennych opartych na figurach obrotowych. Formy „solarystyczne” to formy, których nazwa została zaczerpnięta z obrazów Władysława
Strzemińskiego, charakteryzujących się swobodnym, biologicznego kształtu rysunkiem sylwetowym.
Małe formy rzeźbiarskie prezentowane na wystawie, których elementy zostały wykonane z marmuru kararyjskiego, w swym oglądzie sylwetowym zarówno w linii zewnętrznej, jak i sylwecie ażuru, wypełniając założenia projektu w sposób naturalny, przywołują realizacje Hansa Arpa. Stanowi to dodatkową wartość wizualną i sytuuje doświadczenie jeszcze dobitniej na polu penetracji w obszarze abstrakcji geometrycznej ubiegłego wieku.
W prezentowanej kolekcji znajdują się prace, w których geometryczne formy, uzyskane techniką toczonego drewna dębu brazylijskiego, zostały skontrastowane z elementami stalowymi. Grube stalowe płyty cięte z ręki plazmą w celu uzyskania płaszczyzn o zamierzonych, swobodnych kształtach. Rzeźbiarski gest podkreślają rozwibrowane krawędzie stali. Powyginane w sposób intuicyjny, niczym filce z rzeźb Roberta Morrisa, wchodzą w relację formalną z przynależnymi im geometrycznymi elementami.
Trzecim działaniem wypełniającym założenia projektu jest dekonstrukcja, czyli rozbicie formy geometrycznej. Uzyskana forma zostaje rozczłonkowana poprzez pocięcie jej według dowolnych linii podziału w celu otwar-
cia nowych wewnętrznych profili. Następnie uzyskane fragmenty zostają połączone w nową dekonstruktywistyczną formę. Taki zabieg formalny ujawnia inne spojrzenie na korelację formy geometrycznej ze swobodnie wyprowadzonymi liniami profili. Rzeźby o formacie kameralnym uzyskują postać charakterystyczną, pomiędzy sztuką konceptualną a minimal artem.
Prezentowaną kolekcję dopełniają prace Agaty Zboromirskiej. Pięć wielkoformatowych reliefów. Artystka w poszukiwaniu nowego wyrazu sztuki posłużyła się dekonstrukcją znalezionych drewnianych przedmiotów. Poprzez fragmentaryzację ich poszczególnych części składowych i ponownym ich połączeniu w zamierzonym układzie kompozycyjnym uzyskała nową niepowtarzalną wartość artystyczną. Każdy z reliefów dopełniony został prostokreślnymi formami szkła organicznego. Artystka w ten sposób zakreśliła olbrzymi krąg po sztuce współczesnej, przywołując reminiscencje od reliefów Vladimira Tatlina do współczesnych działań Mela Kendricka.
Prezentowana wystawa w Galerii „U Jaksy”, mimo niewielkiej liczby eksponatów, stanowi zdecydowaną prezentację współczesnej sztuki abstrakcyjnej zarówno w kontekście historycznym, a przede wszystkim w odniesieniu do panujących obecnie tendencji międzynarodowego świata sztuki. Ciągle eksperymentujący artyści starszego i najmłodszego pokolenia z łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych nieustannie starają się na nowo definiować założenia ideowe twórcy Akademii Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro.
prof. Zbigniew Dudek Instytut Rzeźby Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi
Urodzony w 1957 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi w latach 1977–1982. Dyplom magistra sztuki uzyskał w 1983 roku w Instytucie Form Przemysłowych. Od 1985 roku jest pracownikiem dydaktycznym Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. Stopień doktora z dziedziny sztuk plastycznych w zakresie rzeźby uzyskał na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby ASP w Poznaniu w 1999 roku. Stopień doktora habilitowanego w dziedzinie sztuk pięknych zdobył na Wydziale Rzeźby ASP w Gdańsku w 2008 roku. W łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych piastował funkcje prodziekana Wydziału Tkaniny i Ubioru w kadencji 2008–2012, następnie dziekana tegoż Wydziału w kadencji 2012–2016. Był członkiem Rady Programowej VIII kadencji w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku w latach 2012–2015 i IX kadencji w latach 2015–2018. Był wykładowcą kontraktowym na Wydziale Architektury Politechniki Łódzkiej od 2008 roku. W rodzinnym Tomaszowie Mazowieckim od 2010 roku wykładał w Liceum Plastycznym. Jest profesorem zwyczajnym ASP w Łodzi, gdzie obecnie prowadzi Pracownię Obiektu Artystycznego i Warsztat Drewna w Instytucie Rzeźby na Wydziale Sztuk Pięknych.
Zajmuje się rzeźbą oraz innymi przestrzennymi formami wypowiedzi artystycznej. Swoje prace prezentuje na licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych krajowych oraz zagranicznych, m.in. we Francji, Walii, Izraelu, Niemczech, Irlandii, Czechach i Hiszpanii.
W swoim dorobku artystycznym posiada szereg realizacji monumentalnych w przestrzeni publicznej w kraju i za granicą, m.in: w Niemczech, Hiszpanii, Francji, Irlandii, Walii oraz Czechach. W Polsce Zbigniew Dudek wspólnie z żoną Krystyną
Urbanowicz-Dudek w 2009 roku zrealizował pomnik „Walczącym o Niepodległoś ć Ojczyzny” odsłonięty w Łasku na placu 11 Listopada. W tym samym roku zaprojektował i zrealizował w Łodzi w Parku Ocalałych monument upamiętniający działalność organizacji podziemnej „Żegota”. Jest autorem pomnika Stefana Pogonowskiego, który został odsłonięty w 2018 roku. Jest autorem wyjątkowej rzeźby smoka „Pandemika”, która stanęła w 2021 roku na terenie Ośrodka Molo w Smardzewicach nad Zalewem Sulejowskim.
Zbigniew Dudek, Dla UKR, 2022, drewno, ceramika, materiał, wys. 49, śr. 19 cm Zbigniew Dudek, Bez tytułu I, ► 2020, marmur, drewno, 37 x 25 x 10,5 cm
Zbigniew Dudek, Konfiguracja II, 2022, drewno, stal, 27,5 x 46 x 51 cm
Zbigniew Dudek, Konfiguracja III, 2022, drewno, stal, 22 x 29 x 43 cm ►
Reliefy – dekonstrukcja i proces twórczy
Przedmiotem wyjściowym do stworzenia każdego z pięciu reliefów z prezentowanej serii jest prosty element wyposażenia wnętrz. Nowe utwory plastyczne w formie unikatowego reliefu zostały uzyskane poprzez dekonstrukcję starych, drewnianych krzeseł. W procesie tym zależało mi także na ukazaniu charakterystycznych cech materii składowej – drewna i materiałów drewnopochodnych. Poszukując formy końcowej reliefu, przeanalizowałam zasady konstrukcyjne wybranego przedmiotu. Budując nowy utwór, chciałam jednocześnie pokazać różnorodność ukształtowania form wyjściowych. Elementem spajającym całość jest kolorowy, transparentny pleksiglas dobrany w odpowiednim kształcie i barwie. Nie stanowi on tła drewnianej konstrukcji, lecz jest jego integralną częścią, buduje także dodatkową przestrzenność. Wykorzystane przeze mnie krzesła zostały przez kogoś wyrzucone, stały się komuś zbędne. Swoimi działaniami starałam się im nadać nowe znaczenie, jednocześnie nie ukrywając znacznych śladów zużycia i zniszczenia, które świadczą o historii danego przedmiotu.
Głównym przyczynkiem do powstania tej serii reliefów stała się twórczość Kurta Schwittersa, głównie reliefy i asamblaże. Najważniejszą inspiracją jest relief Die breite Schmurchel z 1923 roku. Kurt Schwitters stworzył to dzieło podczas urlopu spędzonego z Hansem Arpem nad morzem. Sam Schwitters pracę tę nazwał obrazem z kawałków drewna dryfującego w morzu. Kawałki drewna zostały połączone za pomocą gwoździ. Praca jest nietypowo asymetryczna z otwartą przestrzenią, posiada charakterystyczny horyzontalno-wertykalny rytm. Tym razem Schwitters zrezygnował z tak typowej dla siebie formy prostokąta i zamykającej wszystko ramy.
Ponadto inspirowali mnie tacy współcześni artyści, jak: japoński rzeźbiarz Kishio Suga, wykorzystujący ready-made Jimmie Durham, twórca minimalistycznych asamblaży Hernán Ardila oraz bazujący na odzyskanych materiałach: Jean-Pierre Pincemin, Helen O’Leary czy Aaron Moran.
mgr Agata Zboromirska Instytut Rzeźby, Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi
Agata Zboromirska
Urodziła się w 1985 roku w Łodzi. Jest absolwentką Wydziału Grafiki i Malarstwa oraz Wydziału Rzeźby i Działań Interaktywnych w Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. Tytuł magistra sztuki uzyskała na Wydziale Grafiki i Malarstwa w Pracowni Sitodruku profesor Agaty Stępień. Dyplom z wyróżnieniem uzyskała w Pracowni Obiektu Artystycznego pod kierunkiem profesora Zbigniewa Dudka na Wydziale Rzeźby i Działań Interaktywnych.
Obecnie jest pracowniczką dydaktyczną w macierzystej uczelni, prowadzi zajęcia w ramach Warsztatu Drewna oraz w Zakładzie Propedeutyki Rzeźby w Instytucie Rzeźby na Wydziale Sztuk Pięknych. Uprawia dziedziny: rzeźbę, malarstwo, grafikę, fotografię. Swoje prace prezentowała na licznych wystawach w kraju i za granicą, można je oglądać m.in. w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku oraz w Fundacji Tomasza Baty w Zlinie w Czechach.
Agata Zboromirska, Relief 2bd, 2018, technika łączona, 50 x 50 cm ►
◄ Agata Zboromirska, Relief 3am, 2018, technika łączona, 115 x 40 cm
Agata Zboromirska, Relief 5lk, ► 2018, technika łączona, 60 x 56 cm
Prace umieszczone na okładce:
przód: Zbigniew Dudek, Geometria II, 2022, drewno toczone, 40 x 50 x 35 cm
tył: Agata Zboromirska, Relief 1zd, 2018, technika łączona, 75 x 125 cm
Opracowanie graficzne: Paweł Olchawa
Zdjęcia rzeźb: Sylwia Ogiela, Agata Zboromirska
ISBN: 978-83-63753-68-9
Wydawca:
Biuro Wystaw Artystycznych „U Jaksy”
Plac Kościuszki 3a, 32-200 Miechów
tel./fax (+48) 41 3830795, tel. (+48) 41 3810187
e-mail: u.jaksy@gmail.com; www.ujaksy.pl
Druk:
Drukarnia SKLENIARZ
ul. Bolesława Czerwieńskiego 3d, 31-319 Kraków
© Copyright by Biuro Wystaw Artystycznych „U Jaksy” Miechów 2022 Fragment wystawy Zbigniewa Dudka i Agaty Zboromirskiej pt. Geometria – Dekonstrukcja – Proces prezentowanej w Galerii BWA „U Jaksy”