Η πολιτισμική διεύρυνση των θεωρήσεων του τοπίου. Καταγωγή και σημασία των συμμετοχικών διαδικασιώνi Κωνσταντίνος Μωραΐτης
Ελληνική Περίληψη Η ευαισθητοποίηση των σύγχρονων αστικών κοινωνιών σε θέματα που αφορούν στο τοπίο, στο περιβάλλον και στη συνολικότερη εκτίμηση του φυσικού, πρέπει να εμπλέκει όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ομάδες πληθυσμού – πρέπει να συνδέεται επομένως με διαδικασίες συμμετοχικές. Εγκατεστημένες στο κέντρο του δυτικού πολιτισμού, επηρεασμένες σημαντικά από την ανάπτυξη του ορθολογισμού και τις αστικές αναφορές, η θεώρηση και οι τέχνες του τοπίου ακολουθούν τις περιπέτειες των πολιτιστικών και πολιτισμικών προσλήψεων του δυτικού κόσμου. Πρέπει να αγγίξουμε τη ρομαντική αντίρρηση, προκειμένου να συναντήσουμε τη θετική αποκέντρωση του τοπιακού ενδιαφέροντος, προς κοινωνικές δράσεις και τμήματα του πληθυσμού, πολιτιστικά υποτιμημένα έως τότε. Στο ιστορικό αυτό πλαίσιο, η εμμονή στην αξιοδότηση του φυσικού τοπίου, συσχετισμένη ήδη με τις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις της πρώτης εκβιομηχάνισης και αστικοποίησης, συνιστά τον προάγγελο των σύγχρονων οικολογικών διεκδικήσεων. Παλαιότερη και σύγχρονη στάση υποδεικνύουν ανάλογες βασικές απαιτήσεις. Το κοινωνικό ενδιαφέρον για τους όρους συσχέτισης με το φυσικό και την ενεργή διεύρυνση των διεκδικήσεων προς όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας. Αλλά οι απαιτήσεις αυτές ικανοποιούνται με εντυπωσιακό τρόπο από τη συμμετοχική διαδικασία προσέγγισης του Δημόσιου Χώρου η οποία οφείλει να κατευθύνεται, στις μέρες μας, από τοπιακό και περιβαλλοντικό προσανατολισμό, από την τελική απαίτηση επανάκαμψης του φυσικού στο εσωτερικό των αστικών συγκροτήσεων.
1.
Εισαγωγή.
1.1. Το Αντικείμενο και η σκοπιμότητα της εισήγησης Αντικείμενο της εισήγησης αποτελεί η υποστήριξη της τοπιακής και πολιτικής ταυτόχρονα άποψης, σύμφωνα με την οποία η ενεργοποίηση των σύγχρονων αστικών κοινωνιών σε θέματα που αφορούν στην ποιότητα του τοπίου και του περιβάλλοντος, του αστικού ιδιαίτερα τοπίου και του αστικού περιβάλλοντος, πρέπει να στηριχθεί στην «πολιτισμική διεύρυνση» των σχετικών θεωρήσεων. Πρέπει δηλαδή να στηριχθεί στην ευαισθητοποίηση των μεγαλύτερων κατά το δυνατόν ομάδων πληθυσμού, σε θέματα που αφορούν στο τοπίο, στο περιβάλλον και στη σχέση με τις φυσικές διεργασίες γενικότερα. Αλλά η προηγούμενη πολιτισμική διεύρυνση των τοπιακών και περιβαλλοντικών ενδιαφερόντων του πληθυσμού, αυτή είναι η τελική «στρατηγική» πρόταση της εισήγησης, πρέπει να στηριχθεί στην ανάπτυξη των ευρύτερων δυνατών συμμετοχικών διαδικασιών, οι οποίες πρέπει να αναπτυχθούν σε όλο το εύρος της συμμετοχής - στις διαβουλεύσεις των υπευθύνων φορέων, στη λήψη των αποφάσεων, στις αποφάσεις του σχεδιασμού και τέλος και στις υλοποιήσεις των διαμορφώσεων (Βρυχέα, Λωράν, 1993). Αυτές οι συμμετοχικές διαδικασίες, αξίζει να επισημανθεί από την αρχή, δεν πρέπει να θεωρηθούν μόνο ως πολιτικό άλλοθι ή ως πρόσφορη οικονομικά λύση στην περίπτωση της εθελοντικής συμμετοχής σε υλοποιήσεις διαμορφώσεων. Πρέπει πολύ περισσότερο να