A KYPIAKH 22 IOYNIOY 1997
2-31 AΦIEPΩMA H νήσος Kάρπαθος. Συνοπτικ περίγραμμα της ιστορίας της. Tου Nτίνου Aντ. Mελά H Kάρπαθος στην αρχαι τητα. Tο νησί είναι κατάσπαρτο με αρχαιολογικά λείψανα λων των εποχών. Tου Iωάννη X. Παπαχριστοδούλου H βυζαντινή Kάρπαθος. H ιστορική έρευνα και τα θεμελιακά έργα των M. Mιχαηλίδη–Nουάρου και N. Mουτσ πουλου. Tου Aλέξη Γ.K. Σαββίδη Xριστιανικά μνημεία. H Kάρπαθος κατά την παλαιοχριστιανική, βυζαντινή και μεταβυζαντινή εποχή. Tου Iωάννη Hλ. Bολανάκη Oψεις του λαϊκού πολιτισμού. Tο πλουσι τερο σε παραδ σεις, ήθη και έθιμα νησί των Δωδεκανήσων. Tου Mηνά Aλ. Aλεξιάδη Tο κληρονομικ έθιμο της Kαρπάθου. Tου Γεωργίου M. Mιχαηλίδη–Nουάρου Mουσική της Kαρπάθου. Eντυπωσιακή είναι η ποικιλία τραγουδιών, οργανικών μελωδιών και χορών. Tου Γεωργίου Aμαργιανάκη H λατρεία της Παναγίας. Oι θρησκευτικές παραδ σεις για την Παναγία έχουν πλούσια θεματολογία. Tης Xριστιάνας Δελημάρου–Πανταζή. Γλωσσικ ιδίωμα. H Kάρπαθος είναι μια γλωσσική νησίδα στο χώρο της νεοελληνικής διαλεκτολογίας. Tου Kωνστ. Mηνά Kαρπάθια αρχιτεκτονική. Tύποι σπιτιών στους οικισμούς και διάφορα είδη κτισμάτων στις εξοχές του νησιού. Tου Δημήτρη Φιλιππίδη Aντίσταση κατά των Iταλών. H κοινωνική διάσταση του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος της Kαρπάθου. Tου Γεωργ. N. Λεοντσίνη H πνευματική Kάρπαθος. Παιδεία, λ γιοι και συγγραφείς, Tύπος και πολιτιστικοί φορείς. Tου Nτίνου Aντ. Mελά H Kάρπαθος σήμερα. Tουριστικ παρ ν σε βυζαντινές αποχρώσεις. Tου Nτίνου Aντ. Mελά.
Eξώφυλλο: H παραλία της Kυρα–Παναγιάς με την ομώνυμη εκκλησία. Eπάνω, η Aγία Φωτεινή στα Πηγάδια. Kέντρο, γάμος στην Oλυμπο (φωτ.: Γιάν. Kαστελλοριζι ς). Kάτω, εσωτερικ καρπαθιώτικου σπιτιού στο Mεσοχώρι (φωτ.: K. Λι ντης).
Yπεύθυνη «Eπτά Hμερών»: EΛEYΘEPIA TPAΪOY Σύμβουλος Eκδ σεως: KPITΩN XPYΣOXOΪΔHΣ
2 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 22 IOYNIOY 1997
ΦIEPΩMA
H νήσος Kάρπαθος Συνοπτικ περίγραμμα της ιστορίας της
Tα αρχαία τείχη του Bρυκούντα. O Bρυκούς, η τρίτη απ τις σημαντικές αρχαίες π λεις του νησιού, βρίσκεται β ρεια απ το παραδοσιακ χωρι Oλυμπος. Tου Nτίνου Aντ. Mελά Δικηγ ρου - φιλολ γου επιστημονικού συνεργάτη Πανεπιστημίου Aθηνών
H KAPΠAΘOΣ (321 τ. χλμ. το δεύτερο σε έκταση νησί της Δωδεκανήσου μετά το P δο), έχει μαζί με τη Σαρία (20 τ. χλμ.) καίρια γεωπολιτική θέση μέσα στο Aρχιπέλαγος. Aνάλογη δε είναι και η διαχρονική ιστορική της πορεία. Tα επιγραφικά δεδομένα των ιστορικών χρ νων μαρτυρούν για «Kοιν ν Eτεο-καρπαθίων», δηλ. των αυτοχθ νων, των γνησίων, αριστοκρατικών γενών, σε διάκριση απ τους επήλυδες, τους ξεν φερτους. Tο παράλληλο αναφέρεται απ τον Oμηρο (τ.176) με τους Eτε κρητες. Στους αυτ χθονες «Eτεοκαρπαθίους» συναρτάται η γειτονική μινωική θαλασσοκρατία (Δι δωρος, V.54). Tα ευρήματα του μινωικού πολιτισμού στην Kάρπαθο είναι πολλά πως φανερώνουν πρ σφατες έρευνες. Eπίσης και τα μυκηναϊκά κατάλοιπα επιβεβαιώνουν και αυτά την επίδραση αργ τερα των Mυκηναίων
και έτσι επαληθεύεται πάλι ο Δι δωρος «… Iοκλος ο Δημολέοντος, Aργείος ων το γένος κατά τι λ γιον, αποικίαν απέστειλεν εις Kάρπαθον…» (ο.π.). O Oμηρος (B. 676-680) αναφέρει τι η Kάρπαθος έλαβε μέρος στον Tρωϊκ π λεμο μαζί με μια άλλη ομάδα νησιών απ τα οποία η Eπιμέλεια Kειμένων: MHNAΣ AΛ. AΛEΞIAΔHΣ Eπιμέλεια αφιερώματος: K·ΣTHΣ ΛIONTHΣ
Kάρπαθος είναι το μεγαλύτερο και με το σημαντικ αριθμ των τριάντα πλοίων. O πολιτισμ ς των Δωριέων φθάνει αργ τερα στο νησί και τεκμηριώνεται με τα πλούσια επιγραφικά δεδομένα και άλλες φιλολογικές μαρτυρίες των ιστορικών χρ νων. Για τις αρχαίες π λεις της Kαρπάθου επικρατεί σήμερα ασάφεια, γιατί οι πληροφορίες των κλασικών συγγραφέων δημιουργούν παρερμηνεί-
ες. Aρχαιολογικές ανασκαφές δεν έγιναν ακ μη στο νησί αυτ για να φωτίσουν πολλές πτυχές της ιστορίας του. O Σκύλαξ ο Kαρυανδεύς (Περίπλους, 99) αναφέρει: «Kάρπαθος· αύτη τρίπολις…» και ο Στράβων (Γεωγραφικά, I, 5, 17), «H δε Kάρπαθος… τετράπολις σ’ υπήρξεν…». Ποιες μως ήταν και σε ποια θέση βρίσκονταν οι π λεις αυτές; Για τις δύο (Bρυκούς και Aρκέσεια (ή Aρκασεία), υπάρχει ταύτιση με τα σημερινά τοπωνύμια και τα επιγραφικά ευρήματα. Για τις άλλες μως («Kαρπαθι πολις» ή «Kάρπαθος»;), η οποία είχε «κτοίνα» (=εξάρτημα, μετ χι, επίνειο), το «Ποτίδαιον» τα σημερινά Πηγάδια και η «Nίσυρος», η μ νη που αναφέρεται απ το Στράβωνα, υπάρχουν ορισμένες αμφισβητήσεις. Aλλοι συγγραφείς τοποθετούν την πρώτη στο «Πίνι» της Bωλάδας (r. Hiller Von Gaertigen, R. Dawkins, E. Mανωλακάκης, M. Mιχαηλίδης – Nουάρος), άλλοι γύρω απ το Aπέρι (N. Mουτσ πουλος, E. M. Mελάς κ.ά.). H σύγχυση επιτείνεται