16 minute read
ONDERZOCHT
EEN LEVEN IN BALANS: EEN ILLUSIE OF WEL DEGELIJK MOGELIJK?
4000 WEKEN (OLIVER BURKEMAN), WWW.TIJDWINST.COM
Advertisement
HOE WE ERVOOR KUNNEN ZORGEN DAT DE TIJD GEEN LOOPJE MET ONS NEEMT
Heb je het over balans, dan gaat het vaak al snel over tijd. Over de agenda. We willen natuurlijk allemaal een goede verdeling tussen onze privétijd en onze werktijd. Maar iedereen met een drukke baan of een eigen bedrijf weet dat het in de praktijk nog wel eens scheefloopt. We proberen vaak zo veel mogelijk te doen in zo min mogelijk tijd, zijn constant “druk, druk, druk” en dat is lang niet altijd wat we zouden willen. Stiekem zouden we misschien best wel wat meer tijd met onze kinderen willen doorbrengen, de natuur in willen gaan, een boek willen lezen of gewoon even niks willen doen. Dat geldt niet alleen voor jou als ondernemer, maar ook voor je hardwerkende medewerkers. Hoe kun je nou echt die balans terugvinden in tijd en/of zorgen dat iedereen in je team zich lekker voelt? We bekeken wat diverse experts hierover te zeggen hebben en vroegen OnderNamen-leden hoe zij tegen bepaalde kwesties aankijken.
SECTORALE WELZIJNSMONITOR ABN AMRO, BRONNEN: KWALITATIEF ONDERZOEK ONDER ONDERNAMEN LEDEN, TEKST: KELLY BAKKER BALANS Websites, cursussen en boeken over timemanagement zijn er in overvloed en zijn bovendien razend populair, wat iets zegt over de behoefte van veel mensen om een betere balans te vinden. Misschien heb je zelf ook wel eens een poging gedaan om je te verdiepen in productiviteit of hoe je effectiever en slimmer kunt werken en managen. Boeken als “A 4 hour workweek” en “The Seven Habits of Highly Effective People”; je hebt er vast van gehoord. In die laatste bijvoorbeeld, stelt auteur Stephen Covey dat, om een effectief leven te leiden, je moet werken vanuit, jawel…balans. En die balans creëer je enerzijds door goed voor jezelf en je relaties te zorgen en anderzijds door bewust met je tijd om te gaan. Wat je volgens hem in elk geval nooit moet laten gebeuren is dat je mentale en fysieke gezondheid achteruit gaan door je werk. Ook moet je je niet al te druk maken om zaken waar je geen invloed op hebt.
4000 WEKEN OP AARDE Een ander interessant boek dat ingaat op het soms ongrijpbare concept tijd is het relatief nieuwe boek “4000 weken” van Oliver Burkeman. De titel is gebaseerd op de vierduizend weken die wij gemiddeld op aarde doorbrengen, ofwel 76 jaar. Het boek zet uiteen hoe we die tijd het beste kunnen besteden en gaat daarbij uit van een “minder willen, maar het beter doen”-principe. Dit stelt dat het eigenlijk meer dan genoeg is dat we hier nu zijn. Het is een confronterend boek, want het drukt je met je neus op het feit dat de tijd dat we bestaan belachelijk kort is. Maar het is ook een boek waarin het vinden van balans in bijna elke zin doorsijpelt.
Burkeman, die sociale en politieke wetenschappen aan de universiteit van Cambridge studeerde, schreef dit boek omdat in zijn ogen veel van de bestaande tijdmanagement-technieken niet werken. Deze zijn volgens hem te veel gericht op productiviteit en tijdbesparende tips, terwijl het volgens hem gaat om het krijgen van grip op tijd. Zijn boek leert je om vooral je prioriteiten
aan te passen. Meer doen in minder tijd is niet de oplossing, het aanpassen van je prioriteiten wel. De titel van de inleiding is “Op termijn zijn we allemaal dood”. En dat is natuurlijk de keiharde waarheid. De belangrijkste boodschap van dit boek is: accepteer dat je niet alles kunt doen wat je zou willen. Je gaat niet al je ambities waarmaken in die vierduizend weken. Je kunt niet elk goed doel steunen. Zodra je je daarbij neerlegt, ga je je tijd automatisch waardevoller besteden. Hoe meer wij proberen onze tijd goed in te delen om daarmee het idee te krijgen dat we alles onder controle hebben, hoe meer gestrest, leeg en frustrerend het leven wordt. Hoe meer je beseft dat alles eindig is, en vervolgens met de stroom meezwemt, hoe productiever, zinvoller en plezieriger het leven wordt. Je hoeft jezelf dan ook niet meer te verwijten dat je tekortschiet.
Verderop in het boek stelt hij dat het leven in de vroege Middeleeuwen absoluut niet beter was dan nu, maar dat je dan waarschijnlijk nooit had gedacht dat je “te veel omhanden had" of dat het leven te snel ging. Simpelweg omdat voor de mensen die toen leefden, tijd geen aparte entiteit was. We zijn anno nu vergeten dat tijd “slechts” een manier van denken is, omdat het zo diep verankerd is in ons bestaan. De plannen die we maken zijn niet meer dan gedachtes, voornemens van dat moment.
Overigens sluit hij in zijn nawoord af met de bevestiging dat het een grote puinhoop is en alles afbrokkelt: overheden, het milieu, de samenleving. Dat het met alles wat er gebeurt – van corona tot bosbranden en van wanhopige migranten tot verkiezingsuitslagen die indruisen tegen het gezonde verstand – moeilijk is vertrouwen te houden dat alles goed komt. Waarom zouden we in een tijdperk als dit aandacht besteden aan tijdmanagement? Volgens Burkeman zijn vragen over de manier waarop we onze tijd besteden juist nog dringender geworden in een periode van angst en duisternis. Hij zegt: ‘Een alledaags leven is het enige waarmee we kunnen werken’. En dat betekent ook dat je misschien de hoop op moet geven dat alles vanzelf wel voorbijgaat. Doe je dat, dan ben je echt vrij en leidt dat tot een golf van energie en motivatie. ‘De gemiddelde menselijke levensduur is absurd, angstaanjagend, beledigend kort. Maar dat is geen reden voor niet-aflatende wanhoop, of een panische drang om alles uit je beperkte tijd te halen wat er maar in zit. Het is juist een reden tot opluchting. Door te aanvaarden dat het leven kort is, krijg je de kans om een ambitie te laten varen die altijd al onhaalbaar was: het streven om de zo efficiënt mogelijke, oneindig capabele, emotioneel onoverwinnelijke, volledig onafhankelijke persoon te worden die je officieel geacht wordt te zijn. Dan kun je je mouwen opstropen en aan de slag gaan om alle fantastische dingen te doen die wél haalbaar zijn.'
TIEN TIPS VAN BURKEMAN OM JE ONEINDIGHEID VOLLEDIG TE AANVAARDEN:
Kies voor een “vast volume”-benadering van je productiviteit: werk bijvoorbeeld met een open en gesloten to do-lijstje of bepaal van tevoren hoeveel tijd je aan je werk besteedt.
Werk nooit aan twee grote projecten tegelijk: door overal tegelijk mee te beginnen, kom je geen stap verder.
Bepaal van tevoren wat je niet gaat lukken: wijs een paar aspecten van het leven aan waarin je niet hoeft te excelleren.
Richt je op wat je al af hebt, en niet alleen op wat je nog moet doen: je maakt een gedaan-lijstje in plaats van to do-lijst.
Voeg alles samen waarvoor je je wil inzetten: kies bewust voor waar je je wil inzetten op het gebied van liefdadigheid of politiek. Dat betekent niet dat je andere wandaden of onrechtvaardigheid niet erg vindt, maar dat je je neerlegt bij het feit dat je vermogens beperkt zijn.
Maak gebruik van saaie, slechts voor één doel geschikte technologie: schrap sociale media en schakel over naar een beeldscherm in grijstinten. Dan zie je technologie meer als werktuig dan als een stuk speelgoed en verdoe je je tijd er niet aan.
Probeer iets nieuws te ontdekken in het alledaagse: heb je een gezin of eigen bedrijf, dan zit je vast aan bepaalde routines. Om toch nieuwe ervaringen op te doen kun je je meer verdiepen in het leven dat je al leidt. Denk aan een ongeplande wandeling of een andere route naar je werk. Of speel eens “ik zie, ik zie wat jij niet ziet” met je kind.
Stel je in relaties op als “onderzoeker”: wees nieuwsgierig naar de persoon die de ander is.
Cultiveer onmiddellijke generositeit: stel genereuze impulsen (bijvoorbeeld een collega willen prijzen om zijn of haar werk) niet uit.
Train jezelf in nietsdoen: train om weerstand te bieden aan de drang om je eigen beleving te manipuleren en laat de zaken op hun beloop.
MEDEWERKERS IN BALANS Een goede ondernemer heeft oog voor het welzijn van zijn medewerkers. Als je de nieuwste sectorale welzijnsmonitor van ABN AMRO moet geloven, is het belangrijker dan ooit om goed voor je bestaande medewerkers te zorgen. Daaruit blijkt namelijk dat er sprake is van een significante daling in het welzijn van werknemers, onder andere vanwege de toenemende werkdruk, de steeds groter wordende loonkloof tussen de werkvloer en de top, zorgen over inflatie en andere wereldproblemen.
Opvallend is dat de algehele tevredenheid over werkprivébalans een stuk gedaald is ten opzichte van 2020. En laat dat nou precies het jaar zijn waarin we massaal thuiswerkten en dus meer tijd door konden brengen met ons gezin, minder reistijd hadden en meer tijd overhielden voor bijvoorbeeld sport. Nu de economie is opgeleefd, neemt de werkdruk toe en houden werknemers veel minder tijd over voor hun privéleven. En dat heeft invloed op hun welzijn en gezondheid. We worden er simpelweg ongelukkiger van. Sterker nog, werkprivébalans is het meest bepalende aspect voor ons welzijn. Medewerkers ervaren momenteel ook minder autonomie en vrijheid om zelf hun werktijden en -tempo te bepalen. Het onderzoek toont eens te meer aan dat de manier van werken in de coronatijd de meeste mensen toch goed beviel, met name omdat de scheidingslijn tussen werk en privé veel dunner was en het meer organisch in elkaar overliep. De ABN AMRO wijst erop dat ondernemers die dit erkennen en werknemers ruimte geven als ze daar behoefte aan hebben, een hoger werkgeluk bij hun medewerkers zullen bewerkstelligen, en daarmee een team dat in balans én productiever is.
ENQUÊTE Maar hoe zit het dan met de ondernemers in ons OnderNamen-netwerk? Zijn zij een beetje tevreden met hun eigen balans en hoe gaan ze om met werknemers die om meer privétijd vragen, ondanks dat het werk toeneemt? We legden hen een paar inhoudelijke vragen over het thema balans voor in een kleine enquête en daaruit kwamen heel veel eerlijke antwoorden.
Het blijkt dat twaalf uur per dag werken voor veel ondernemers een brug te ver is. De respondenten noemen het bijna zonder uitzondering “gekkenwerk”. Ze doen het alleen als het echt noodzakelijk is, voor het afronden van een bepaald project bijvoorbeeld, maar het liefst zo min mogelijk. Een “workaholic” is volgens de meesten iemand die werk belangrijker vindt dan privé of als werk je leven bepaalt. Eén persoon stelt het mooi: ‘je kunt nooit een workaholic worden als je plezier hebt in je werk’.
De vraag of je vindt dat de jongere generatie het belang van werkprivébalans overdrijft, levert ook interessante reacties op. Pak ‘m beet de helft vindt dat jongeren groot gelijk hebben en dat onthaasten belangrijk is, de andere helft vindt het lastig te accepteren dat vijf dagen werken voor veel startende werkenden vaak al te veel is. De grootste frustratie is als werknemers minder willen werken maar wel hetzelfde salaris verlangen. Wel gaat vrijwel iedereen altijd het gesprek aan met medewerkers die om meer privétijd vragen.
De meeste ondernemers zijn overigens tevreden over hun eigen werkprivébalans. Hoewel velen langere werkweken dan veertig uur maken, maken ze ook voldoende tijd vrij voor sporten en hun gezin. De momenten dat ze even genoeg hadden van hun werk, werden vaak veroorzaakt door zakelijke tegenslagen of problemen in het bedrijf en niet zozeer doordat ze hun tijd niet goed verdeeld hadden.
Meer uitkomsten van de enquête zie je in de infographic hiernaast!
ONDERNAMENLEDEN OVER BALANS
Hard werken loont!
VERSCHIL JONGERE & OUDERE GENERATIE
Ik werk om te leven! Niet andersom
ONDERNEMERS WERKEN GEMIDDELD 50 TOT 60 UUR PER WEEK, MAAR HOUDEN BIJNA ALLEMAAL HET WEEKEND VRIJ VOOR HET GEZIN! Belangrijkste lessen over timemanagement:
55% van de respondenten is wel eens oververmoeid geweest of heeft tegen een burnout aangezeten
1. First things first 2. Delegeren kun je leren 3. Zorg voor ontspanning! 55%
WAT DOEN ONDERNEMERS ZELF OM DE BALANS TE BEWAREN?
SLAPEN
SPORTEN
ik doe veel meer werk dan ik aankan Ja, dagelijks last van
Ja, maar kan er goed mee omgaan
Nee, heb het goed verdeeld
Anders 7,5%
31,9%
55,3%
11,7%
Ik denk regelmatig: kon ik maar minder werken Nee, ik ben dol op mijn werk
Ja, ik kijk uit naar mijn pensioen
geen tijd om erover te denken 60,4%
7,5%
8,5% ONTSPANNEN MEERKEUZEVRAGEN
Indien jij vaak meer uren werkt wat is daar de reden van? Krijg het werk in een dag niet af
Het werk stopt niet na 17:00
Moeite met werk uit handen geven
Ik werk niet efficient genoeg 20,2%
48,9%
17%
Komt door personeelstekort 5,3%
8,5%
GEMEENTE UTRECHT
Marianne Lamberts, Ezra Schussler en Nicolaas Thé
TEKST: THIJS TOMASSEN | FOTOGRAFIE: MENNO RINGNALDA Interview
Met het oog op de klimaatambities en de stijgende energieprijzen is dit meer dan ooit het moment om je bedrijf te verduurzamen. Steeds meer ondernemers zijn daarvan overtuigd. Maar hoe pak je dat het beste aan? Het Energieloket van de gemeente Utrecht weet raad en helpt bedrijven en pandeigenaren op weg met deskundig advies op maat, hulpmiddelen en financiering.
Surinaams eethuis Millie’s Corner is al 22 jaar een begrip in Overvecht. Om dat ook in de toekomst te blijven, wil eigenaar Nicolaas Thé graag verduurzamen. Het is zijn ambitie om gasloos te kunnen koken en ondernemen. Daar komt veel bij kijken en het is een flinke investering. Gelukkig kon hij voor hulp bij dit proces aankloppen bij het Energieloket van de gemeente Utrecht. Daarmee is de eerste belangrijke stap gezet.
‘De noodzaak is duidelijk, want de energieprijzen blijven maar stijgen’, zegt Nicolaas. ‘Maar waar te beginnen? Als je zelf gaat googelen komt er veel op je af. Dan is het fijn dat er met het Energieloket een centraal punt is waar je als ondernemer in Utrecht met je vragen terecht kan. We zijn al samen aan het inventariseren wat er allemaal nodig is om mijn ambitie in de praktijk te brengen. Daar heb je veel aan, want verduurzamen begint met inzicht in wat er moet gebeuren.’
PUZZEL LEGGEN Vanuit het Energieloket staat Ezra Schussler hem bij met advies. Hij noemt dit een mooi voorbeeld van samenwerking tussen het Energieloket en ondernemers die willen verduurzamen. ‘Deze ondernemer ziet dat er iets moet gebeuren en klopt bij ons aan. Dan ontstaat er een mooie samenwerking waarin we samen de puzzel gaan leggen. We kijken naar de subsidies waarvoor hij in aanmerking komt, naar vergunningen die hij nodig heeft en brengen hem in contact met de juiste partijen die de techniek kunnen verzorgen. Zo proberen we actief te begeleiden, zodat de ondernemer een weloverwogen keuze kan maken.’
Het Energieloket is sinds 2020 de digitale toegangspoort voor ondernemers in Utrecht die hulp willen bij hun verduurzamingsvraagstukken. Via de website komen ze in contact met de adviseurs van de gemeente
Utrecht. Zij denken mee in de breedste zin van het woord en wijzen de weg naar de juiste specialisten als dat nodig is. Daarnaast biedt het Energieloket hulpmiddelen. Neem de Milieubarometer, die inzicht geeft in het energieverbruik.
Ook helpt het Energieloket ondernemers met financieringsmogelijkheden, zoals de subsidie Energieloket verduurzaming vastgoed Utrecht voor technisch, organisatorisch of procesmatig advies over verduurzaming van vastgoed en bedrijfsprocessen. Ondernemers krijgen de helft van de advieskosten vergoed.
GROENE TRIGGERS Steeds meer ondernemers maken gebruik van het Energieloket. De klimaatambitie en de huidige energiecrisis dwingt hen ertoe in actie te komen om hun bedrijf te verduurzamen. ‘Dit is hét moment’, zegt Marianne Lamberts van het Energieloket. ‘Kostenbesparing, voorbereiden op een aardgasvrije toekomst, concurrentievoordeel of comfortabele werkplekken: het zijn allemaal redenen om energie te besparen en te verduurzamen. Er zijn ook steeds meer ondernemers die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid willen nemen, zoals transporteurs die willen investeren in elektrisch vervoer.’
Voldoen aan- of vooruitlopen op wetgeving is een andere stimulans om te vergroenen. ‘En vooruitstrevend zijn in verduurzaming kan bedrijven ook voordeel opleveren bij het binnenhalen van opdrachten. Sommige opdrachtgevers willen dat hun leverancier duurzaam te werk gaat. Denk aan emissieloos vervoer in de transportsector.’
Een trigger kan ook zijn dat je weet wanneer de wijk waarin je onderneemt van het gas afgaat. Dit kun je vinden op de interactieve kaart met warmteoplossing per buurt op de website Utrecht.nl/tvw. ‘Dan weet je dus wanneer je een alternatief moet hebben. Het is altijd fijner dat je daar zelf over kan nadenken én gebruik kan maken van een natuurlijk of logisch moment. Denk daarbij bijvoorbeeld aan installaties die aan vervanging toe zijn of aan groot onderhoud aan het gebouw. Door investeringen te combineren, bespaar je vaak geld.’
BELEMMERINGEN Niets gaat vanzelf, zeker verduurzamen niet. Wat de belemmeringen zijn voor de bereidwillige ondernemer? Marianne: ‘Allereerst de investeringen die ze moeten doen. Zeker in deze tijd, waarin de energielasten hoog zijn. Als je dan ook nog last hebt gehad van de coronacrisis en nu moet investeren, dan is daar niet altijd geld voor. Dat moet ergens anders vandaan komen. Zo is er het Energiefonds van de gemeente en provincie Utrecht, waar ondernemers terecht kunnen voor leningen voor verduurzaming. Je kunt daarvoor ook bij steeds meer banken terecht. Wij kunnen je de weg wijzen.’
Ondernemers lopen er ook tegenaan dat er soms vergunningen nodig zijn om te verduurzamen, bijvoorbeeld als je een installatie op het dak wil plaatsen. ‘Het is goed om dat als eerste te checken. Soms denken ondernemers in hun enthousiasme: we gaan beginnen. Dan komen ze er tijdens het traject pas achter dat er een vergunning nodig is.’
ZELF AAN ZET De professionals van het Energieloket staan voor ondernemers klaar, maar uiteindelijk zijn die zelf aan zet. Ezra: ‘Wij verlagen de drempel om in actie te komen. Sommige ondernemers weten niet wat er allemaal mogelijk is. Klop gerust bij ons aan, er zijn geen kosten verbonden aan onze advies en hulp.’
Ondernemer Nicolaas Thé van Millie’s Corner is blij dat hij die stap alvast gezet heeft. ‘In 2025 hopen we helemaal klaar te zijn. Elk jaar een nieuwe investering, totdat we met ons bedrijf helemaal gasloos zijn. Wellicht kunnen we als een soort pilot fungeren en zijn we straks een voorbeeld voor andere mkb-bedrijven in Utrecht.’
Gratis hulp via het energieloket
Ga naar www.utrecht.nl/duurzaamondernemen en klik op de button ‘Stel uw vraag’. Als u het formulier invult dan wordt er binnen drie werkdagen contact met u opgenomen om u verder te helpen. Hier zijn geen kosten aan verbonden. U kunt bijvoorbeeld vragen stellen over:
• Energiebesparingsmogelijkheden • Verduurzamen van installaties • Duurzame opwek energie • Financiering • Procesondersteuning of trajectbegeleiding
