Onderweg nummer 4 definitief by OnderwegOnline

www.onderwegonline.nl

#04  21 februari 2015

‘Ik geloof!’ THEMA: BELIJDENIS DOEN

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te reisgeno

> 08 ANALYSE WAAR IS BELIJDENIS DOEN GOED VOOR? > 12 INTERVIEW MET 78 JAAR JA ZEGGEN > 24 GETUIGENISSEN IK ZEG JA, OMDAT... > KINDERZEGEN, AVONDMAAL, SLOWCIAL EN MEER...

 Thema

Antwoorden

ol Boordeavtie inspir

mancipatie en Bijbel heette het boekje dat mijn man op zijn achttiende van de kerkenraad cadeau kreeg toen hij belijdenis deed.

Naar de reden waarom hij juist daardoor verder gestimuleerd zou worden in zijn geloofsgroei blijft het gissen. Van mijn eigen ‘onderzoek voor de kerkenraad’ kan ik mij het ongemakkelijke moment herinneren waarop mijn oog viel op het briefje dat de ouderling naast mij voor zich had liggen. Hij had een rangorde gemaakt van kandidaten en ik stond bovenaan, met achter mijn naam de opmerking ‘de beste’. De volgende naam kreeg het predicaat ‘een goede tweede’. Ik had blijkbaar foutloos het uit mijn hoofd geleerde catechismusantwoord opgezegd, terwijl de anderen weleens haperden of, wat nog veel erger was, in eigen bewoordingen antwoord hadden gegeven.

08 O pinie

Belijdenis doen: waarvoor, waarover, voor wie? Universitair docent catechetiek Jos de Kock stelt en beantwoordt

Inmiddels zijn we 32 jaar verder en worstelt onze

vragen rond belijdenis doen in deze tijd.

jongste dochter met de vraag of ze dit voorjaar belijdenis zal doen. Wanneer ben je er klaar voor en hoeveel ruimte is er voor onbeantwoorde vragen? Dat ze

12 interview

de jongeren (en ouderen!) die u in dit nummer van

Je bent nooit te oud om belijdenis te doen

OnderWeg kunt lezen.

Piet van Willigenburg deed eind vorig jaar op zijn 78ste

Veel is er veranderd rond het doen van openbare ge-

belijdenis in de NGK Doorn. De 34-jarige Aukje heeft naar eigen

loofsbelijdenis. Van de vanzelfsprekendheid uit onze

zeggen alles gedaan wat God verboden heeft, maar kwam via

jeugd is geen sprake meer. Jongeren van nu moeten

de Alpha-cursus tot geloof en deed vorig voorjaar belijdenis.

zelf door alle vragen heen en nemen geen genoegen

De twee vertellen hun verhaal. ‘Gods genade is veel groter dan

met de antwoorden van bijna 450 jaar geleden.

sommige mensen denken.’

daarin niet de enige is, blijkt uit de getuigenissen van

Dat stelt onze kerken en de jongeren die het betreft voor principiële en praktische vragen. Aan die vragen is dit nummer gewijd. Met voorzichtige pogingen om ze te beantwoorden hopen we u te dienen.

16 reportage

GKv Assen-Zuid: God heeft allang voor jou gekozen

Wat hoe dan ook onveranderd is, is het Woord van

In de GKv Assen-Zuid kun je op elk moment in het jaar en op

onze God. ‘Als uw mond belijdt dat Jezus de Heer is

iedere leeftijd belijdenis doen. Predikant Gert Meijer legt het

en uw hart gelooft dat God Hem uit de dood heeft

geloofsonderwijs in zijn gemeente uit.

opgewekt, zult u worden gered’ (Romeinen 10:9). Zo eenvoudig is het eigenlijk.

24 GETUIGENISSEN 32

Ik zeg ja, omdat... NGK'ers en GKv'ers blikken terug of juist vooruit op hun belijdenis. 'Sinds mijn belijdenis ben ik mij nog bewuster van het feit dat ik christen ben.'

Heleen Sytsma-van Loo, redacteur OnderWeg

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

coverbeeld Zurijeta / Shutterstock.com

 Inhoud 06 P raktijklokaal

K inderzegen bij het avondmaal? Diverse gemeenten brengen de kinderzegen bij het

avondmaal in praktijk. ‘Omdat de kinderen er ook echt

30 jeugdwerk

Slowcial: bewust vertragen in het leven

Eén van de jeugdwerktrends van 2015 is ‘slowcial’: de tijd

bij horen. Ze zijn net zo hartelijk welkom bij Jezus als

nemen om bewust te vertragen en échte contacten te

volwassen gelovigen.’

zoeken die betekenis geven aan het leven. Een trend die duidelijk maakt waar jongeren behoefte aan hebben. Welke rol kan de kerk daarin spelen?

20 trefpunt

Twee kerken op één kussen

Al meer dan 45 jaar gaan Klaas en Bep Dijkens-van Dijk uit Son kerkelijk gezien gescheiden wegen. Klaas is lid van de NGK, Bep van de GKv.

En verder: 05 In beeld

22 MISSIONAIR

Piet Rietkerk neemt afscheid van Sizanani

Een gesprek met Piet Rietkerk over de werkzaamheden van hulpverleningsorganisatie Sizanani en zijn zeven jaren als voorzitter.

06 Praktijklokaal 14 Redactioneel 19 Colofon 19 Nieuws 22 Column Eline de Boo

28 woordzoeker

‘Wie zeggen de mensen dat Ik ben?’

De vraag ‘wie is Jezus?’ die in talrijke boeken, kunstwerken en films weerklinkt, wordt al gesteld sinds de man uit Nazaret deze zelf stelde. Wat is ons antwoord?

26 Belijdenis doen is: je Bruidegom antwoorden 28 Jongeren: ‘Ja, ik geloof het wel’ 30 Belijdenis doen, en dan? 38 Wandelen met God

www.onderwegonline.nl

39 Column Esther Spiering-de Hek

facebook.com/onderwegonline twitter.com/onderwegline

(advertenties)

Disicpelschap, een theologisch peiling Wat is de betekenis van de eredienst voor een christelijk levensstijl? Hoe werkt discipelschap door in de spiritualiteit en de praktijk van de gemeente? En wat vraagt de keuze voor discipelschap van de voorganger? IZB-conferentie voor theologen/predikanten en missionaire werkers. M.m.v. Brian Brock (Aberdeen), Stephen Cherry (Durham, auteur van Barefoot Disciple) en Edward van ’t Slot (PThU). Leiding: prof. dr. Herman Paul en dr. Bert de Leede.

Doorn, donderdag 16 april 2015

De Nederlands Gereformeerde Kerk De Lichtboog in Houten is op zoek naar een verbindende, vernieuwende en coachende voorganger m/v (80-100%). Meer informatie over de vacature en de gemeente De Lichtboog vindt u op www.delichtboog.nl. De vacature staat open voor NGK-voorgangers en voor voorgangers die, bij benoeming, bereid zijn lid te worden van het kerkverband van de NGK. Sluitingsdatum voor reacties: 19 maart 2015

Informatie en aanmelding: www.izb.nl

Bouwen aan Gods koninkrijk met hart en mond en handen

Laat Carlijn niet langer wachten. Geef haar de reis naar gereformeerd onderwijs! Geef Schoo ook lgeld

€ 400.000,–

€ 200.000,–

€ 18.450,– € 0,–

Al meer dan 30 jaar geeft CFA/Schoolgeld voor/om gereformeerd onderwijs. Want goed onderwijs is de basis voor een goede toekomst. Zeker wanneer docenten vanuit hun geloof in God leerlingen begeleiden naar volwassenheid, onderwijs geven en omgaan met de aan hen toevertrouwde leerlingen. Logisch dus dat veel ouders de keuze voor gereformeerd onderwijs ondersteunen. Helaas zijn er niet veel gereformeerde scholen in ons land. Met als gevolg dat Carlijn en veel andere kinderen soms lang moeten reizen. Dat is niet erg, maar de kosten voor het openbaar vervoer kunnen daardoor behoorlijk oplopen.

Geef voor gereformeerd onderwijs!

Ouders die deze kosten niet kunnen opbrengen, kunnen voor financiële ondersteuning terecht bij CFA/Schoolgeld. Hiervoor is jaarlijks een bedrag van € 400.000,– nodig. Op dit moment hebben we daarvoor € 18.450,- opgehaald. Uw hulp is dus nog van harte welkom. Helpt u mee? Laat Carlijn niet langer wachten. Uw bijdrage is van harte welkom op IBAN: NL29 INGB 0005 3500 18 t.n.v. Stichting CFA Zwolle of op www.cfaschoolgeld.nl. Alvast bedankt!

 In beeld

In beeld: Remmelt Veenstra Leeftijd: 66 Woonplaats: Leersum Kerkelijke gemeente: GKv Driebergen-Rijsenburg Gezinsomstandigheden: Alleenwonend, gescheiden na 25 jaar huwelijk (niet mijn keuze); zes volwassen kinderen (vier dochters en twee zoons met de nodige aanhang) en zes kleinkinderen

Werk: Franchisenemer van Albert Heijn in Leersum; eind 2015 wordt de zaak verkocht, dan ben ik vijftig jaar werkzaam geweest in het kruideniersvak

1. In welk Bijbelpersonage herken je jezelf? Waarom?

 ‘Ik twijfel niet aan het bestaan van God, ondanks de dagelijkse weerbarstigheid van het leven‘ 

zegen ons’. Het geeft mij zicht op een

Ik kijk graag naar Engelse detective-

andere wereld:

series zoals Midsomer Murders, maar ik heb totaal geen ambities op dat gebied.

Lastige vraag om jezelf te vergelijken met Bijbelse personen. Met Tomas

De aarde zal uw wegen leren,

Ik ben slecht in toneelspelen (letterlijk

twijfel ik en ben ik vaak onzeker over

de wereld zal uw heil verstaan.

en figuurlijk). Ik geniet van mijn eigen

mijn geloof. Maar ik twijfel niet aan het

Uw kracht zal alles om doen keren,

‘rol’ in het dagelijks leven.

bestaan van God en dat Hij mijn leven in

Uw recht maakt onrecht ongedaan.

zijn hand houdt, ondanks de dagelijkse

8. Wat is de beste raad die je ooit gehad hebt? Om te

wat er in de wereld gebeurt. Ik ben ook

4. Geloven kun je niet alleen, omdat… geloven wel

bewogen met het leed van anderen en

persoonlijk is, maar een geloofsge-

supermarkt, waardoor ik de afgelo-

heb mogelijkheden om (dankzij mijn

meenschap/kerk is ook belangrijk.

pen jaren een goed lopend bedrijf heb

bedrijf) mensen in nood financieel te

Daar vind je bijvoorbeeld structuur in je

gehad. Daardoor heb ik nu de mogelijk-

helpen. Dan denk ik aan de barmhartige

geloofsleven en steun en bemoediging

heden om via mijn eigen fonds projec-

Samaritaan, of haal ik hem nu uit zijn

van medegelovigen. Dat heb ik zeker zo

ten van ZOA te sponsoren in onder meer

context?

mogen ervaren.

Birma en Sri Lanka.

2. Wat of wie zou je willen zijn als alles mogelijk was?

5. Waar kunnen ze je voor wakker maken? Vroeger voor

Als alles mogelijk was, zou ik niet zelf

een gehaktbal, nu slaap ik liever door.

weerbarstigheid van het leven en alles

iets willen, maar zou ik kiezen voor een rechtvaardige wereld, zonder honger en oorlog, waar kinderen kind kunnen zijn.

6. Welke zin (of welk beeld) uit een preek heeft zo’n indruk op je gemaakt dat je het nu nog weet? Wat elke keer

3. Wat is je favoriete lied? Waarom? In de verschillende pe-

weer indruk op mij maakt, is dat God

rioden in mij leven heb ik steun en

in Jezus naar ons toekomt, terwijl wij

troost ervaren door allerlei liederen,

mensen geneigd zijn te denken dat we

maar ook door cantates van Bach. Op

er iets voor moeten doen, dat we het

verschillende momenten heb ik dus

moeten verdienen. Het wonder is dat

verschillende ‘favorieten’. Op het ogen-

we mogen leven uit genade.

blik luister ik in de auto vaak naar ‘Ik roep tot U’, het derde Nederlandstalige album van The Psalm Project. Met name naar de vertaling van psalm 67: ‘Heer,

kiezen voor de AH-formule voor mijn

7. Stel dat je een rol in een tv-serie zou mogen spelen, wat kies je dan?

 Praktijklokaal

Kinderzegen bij het avondmaal?

oe betrek je de kinderen in de kerk bij het avondmaal? In de GKv Assen-Peelo gebeurt dat onder meer door hen uit te

nodigen om mee naar voren te lopen en hen in Jezus’ naam te zegenen, schrijft ds. Ernst Leeftink op zijn weblog. Wanneer de avondmaalsgangers bij een ‘gaande viering’ in een lange rij naar voren komen om brood en wijn uit de hand van de predikant of ouderling te ontvangen, nemen veel ouders in AssenPeelo hun kinderen mee. ‘Die krijgen dan ieder persoonlijk een hand op hun hoofd. Dan zegen ik ze in de naam van Jezus, die ook voor hen de goede herder is die zijn leven heeft gegeven voor alle schapen van de kudde, groot en klein.’

In de NGK Voorthuizen-Barneveld kregen de kinderen die naar voren kwamen voor een

Meestal spreekt Leeftink de zegen zacht-

zegen ook een klein hartje uitgereikt. (beeld Hans-Lukas Zuurman)

jes uit. Soms legt hij alleen zijn hand op het voorhoofd. ‘Het gebaar zelf is al veelzeggend genoeg.’

maal in praktijk. Kinderen krijgen voor

gaven hun op de plek waar ze zaten een

Gevraagd naar het waarom, zegt hij:

in de kerk een hand op het hoofd en een

zegen.

‘Omdat de kinderen er ook echt bij horen.

zegenwoord als ‘de zegen van God voor

In sommige NGK-gemeenten kunnen

Ze zijn net zo hartelijk welkom bij Jezus

jou’ of ‘de Heer is ook voor jou gestor-

kinderen meedoen aan het avondmaal, in

als volwassen gelovigen.’ Daarbij ver-

ven’.

de NGK Rijsbergen al sinds het begin van

wijst hij naar het Bijbelverhaal over Jezus

Er blijft uiteraard een hiaat tussen de

de jaren zestig. Ook binnen de GKv komt

die de kinderen zegent, nadat de leer-

zegen ontvangen en echt meedoen met

daarover het gesprek op gang, met voor-

lingen hen wilden tegenhouden (Marcus

het avondmaal na belijdenis van het

en tegenstanders. Zo geeft Ernst Leeftink

10:14).

geloof. En anders dan kinderen tot een

in zijn blog aan dat volgens hem ‘kinde-

jaar of tien neem je pubers niet meer

ren aan het avondmaal’ vanuit de Bijbel

Als een uiting van het groeiende bewust-

zo gemakkelijk mee in de rij naar voren.

te onderbouwen is. Het gesprek daarover

zijn dat kinderen volwaardige leden van

Hoewel dat in Delft wel gebeurt. Ieder

gaat in beide kerken ongetwijfeld door.

de gemeente zijn brengen ook andere

die nog geen belijdenis gedaan heeft,

GKv-gemeenten zoals in Groningen-Oost

kan meelopen en op de knielbank voorin

Op aanvraag (redactie@onderwegonline.

en Delft de kinderzegen bij het avond-

knielen als hij of zij een zegen wil ont-

nl) is een dossier verkrijgbaar met alle

vangen.

artikelen uit Opbouw over kinderen en

Ook in de NGK Voorthuizen-Barneveld

avondmaal.

 Kinderen én ouders beleefden dit in gezinsverband naar voren gaan als een hoogtepunt 

gingen in de afsluitende avondmaalsdienst na het gemeenteproject ‘Hart voor mensen’ veel doopleden mee naar voren voor een zegen en beleefden kinderen

Webtips

www.ernstleeftink.wordpress.com/

én ouders dit in gezinsverband naar

category/avondmaal/

voren gaan als een hoogtepunt. Enkele

www.dereformatie.nl/download/2619

jeugdwerkers gingen actief op de tieners

www.wimvanderschee.nl/?p=1787

af die niet mee naar voren gingen en

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

 Praktijklokaal

Kindmomenten GKv Middelburg op internet

Kv-predikant Jeroen Sytsma (Middelburg) stelt op zijn website materiaal beschikbaar voor kindmomenten in

de kerkdienst, waarbij de kern van de boodschap van die dienst aan kinderen wordt uitgelegd. Op dit moment zijn er al meer dan dertig concreet uitgewerkte kindmomenten met tekst en toelichting te downloaden, onder meer over de tien geboden en het gebed. Het is de bedoeling dat er regelmatig nieuwe kindmomenten worden toegevoegd.

Webtips

www.jeroensytsma.nl

Ds. Jeroen Sytsma tijdens een kindmoment in de kerkdienst.

www.opkijken.nl > portals > kinderwerk

Avondmaal met sago en thee

Belangrijke mededeling voor abonnees

teeds weer duikt de vraag

in Sinimburu waar eind januari het

op hoever je mag gaan om

avondmaal met sago en thee gevierd

U ontvangt eind februari de acceptgiro voor het

mensen tegemoet te komen in

werd. In dat licht is het niet vreemd

abonnementsgeld van 2015. Daarbij ontvangt u

de avondmaalsviering. Of het

dat de NGK Zeist tegemoetkomt aan

ook uw persoonlijke inloggegevens voor www.

nu gaat om aparte bekertjes voor

mensen met een glutenallergie: er

onderwegonline.nl. Daarmee hebt u toegang

de wijn tijdens een griepepidemie

worden naast brood ook rijstwafels

tot alle onderdelen van de website. Zo kunt u

of om de vorm van het brood. Jezus

aangeboden. Alcoholvrije wijn was al

de nummers en de afzonderlijke artikelen van

nam brood en wijn als tekenen voor

eerder ingevoerd.

OnderWeg ook online lezen en downloaden.

zijn lichaam en bloed en sloot daarbij

Van diegenen die een incassomachtiging

aan bij het dagelijkse eetpatroon.

hebben ingevuld, wordt eind februari het

Ooit is de vraag besproken of op de

abonnementsbedrag automatisch geïnd. Hun

zendingsvelden van Papua in plaats

Webtip

persoonlijke inloggegevens staan op het af-

antwoord was toen niet duidelijk,

item/375/doopfeest-in-sinimburu-

Vragen naar aanleiding van de brief? Neem con-

maar De Verre Naasten bericht op

papoea

tact op via administratie@onderwegonline.nl.

van brood en wijn ook sago en water of thee kan worden gebruikt. Het

schrift van de bank.

www.deverrenaasten.nl/nl/news/

zijn website over een doopfeest

 Thema

Belijdenis doen: waarvoor, waarover, voor wie? Waar is het goed voor, belijdenis doen? Waar gaat het eigenlijk over? En voor wie is het bedoeld? Een praktische analyse van deze vragen.

Een andere ervaring die ik tegenkom, is

Waar is het goed voor?

dat zich soms geheel onverwacht een

In 2011 organiseerden de jongerenor-

hele groep jonge mensen aanmeldt voor

ganisaties HGJB en JOP een symposium

het doen van belijdenis. De predikant

over belijdenis doen. De achtergrond

De vragen die ik hierboven stelde,

denkt: jullie?! En bekomen van de eerste

was de terugloop van het aantal be-

weerspiegelen uiteenlopende ervarin-

verbazing wordt de belijdeniscatechese

lijdenissen in de protestantse kerken.

gen met de praktijk van belijdenis doen.

opgestart. Belijdenis doen: voor wie is

Centraal stond de vraag of de openbare

Wat ik bijvoorbeeld meer dan eens van

het eigenlijk?

geloofsbelijdenis een achterhaald feno-

predikanten hoor, is dat het animo voor

Tot slot kom ik predikanten tegen die

meen is.

belijdenis doen afneemt. Dat heeft na-

geconfronteerd worden met vragen als:

Die vraag is sindsdien niet minder ac-

tuurlijk te maken met de terugloop van

Waar moet ik het over hebben in de

tueel geworden. Vaak wordt daarbij

het aantal kerkgangers in het algemeen

belijdeniscatechese? Welke onderwer-

genoemd dat jongeren zich tegenwoor-

en jonge kerkgangers in het bijzonder,

pen breng ik ter sprake? Wat mag niet

dig maar moeilijk verbinden aan een

maar los daarvan is de indruk van predi-

gemist worden? Wat zijn de wezenlijke

geloofsgemeenschap. Maar is dat inder-

kanten dat er ook minder belang wordt

vragen die ik moet agenderen? Oftewel:

daad waar belijdenis doen over gaat en

gehecht aan de openbare belijdenis van

belijdenis doen: waar gaat het over?

waar het goed voor is?

tekst Jos de Kock beeld Passievoortekstenfoto.nl

het geloof. Belijdenis doen: waar is het

De kerkorde van de Protestantse Kerk in

goed voor?

Nederland noemt vier motieven om be-

Belijdeniscatechisanten zijn een belangrijke spiegel voor de gemeente. (Op de foto een belijdenisdienst in de NGK Voorthuizen-Barneveld.)

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

 Opinie

lijdenis te doen. Je doet het om de doop

• ‘Ik wil belijdenis doen omdat ik zo

te ontvangen of te beamen, om van de

dankbaar ben voor wat ik allemaal

Heer te getuigen, om medeverantwoor-

heb ontvangen in onze kerk. Natuurlijk

delijkheid te dragen in de gemeente van

mijn ouders, maar ook de mensen van

Christus en om te blijven bij de gemeen-

de crèche, de leiding van de club. Ze

schap van Woord en sacramenten.

hebben altijd zo veel gedaan voor ons

 Belijdenis doen is zowel een inwijding als een persoonlijke zoektocht 

Dat is dus meer dan een persoonlijke

als jongeren. Ik wil nu graag zelf ver-

geloofsbelijdenis van de Drie-enige God

antwoordelijkheid nemen in de kerk,

en een belofte om van Hem te getui-

omdat ik heb ervaren hoe belangrijk dat

getuigenis) en een verbinding aan de

voor me is geweest.’

geloofspraktijken van de geloofsgemeen-

gen. Je spreekt ook de intentie uit om verantwoordelijkheid te dragen in Gods

• ‘Ik wil belijdenis doen omdat ik het ge-

schap (dat houdt verband met verant-

koninkrijk en de christelijke gemeente

voel heb ik dat ik echt niets anders wil

woordelijkheid en trouw). Hoe kan in dat

en je doet een belofte van trouw aan de

dan te geloven en bij de kerk te horen.

licht de moeite die vooral jongeren heb-

persoonlijke en gezamenlijke godsdienst-

Ik heb best vaak momenten gehad dat

ben om zich te verbinden aan de geloofs-

oefening. Verder herinnert het mensen

ik er niets van wilde weten of dat het

gemeenschap begrepen worden?

die als kind gedoopt zijn aan hun doop

op een laag pitje stond. Maar nu wil ik

Vaak wordt gezegd dat de afnemende

en daagt het hen uit om die te beamen.

ervoor gaan.’

betrokkenheid van jongeren bij instituten

Je bent niet in de eerste plaats een in-

als de kerk de oorzaak is van de terug-

dividu, maar onderdeel van het lichaam

Waar gaat het over?

van Christus, delend in het verbond. Ons

De kernwoorden doop, getuigenis, ver-

bondenheid, individualiteit en lossere

geloof is een gemeenschappelijk geloof

antwoordelijkheid en trouw geven direct

vormen van gemeenschap passen meer

en een geloof dat in de gemeenschap

ook een antwoord op de vraag waar be-

bij jongeren van nu. Dat is een fenomeen

betekenis krijgt en zeggingskracht heeft.

lijdenis doen en belijdeniscatechese over

dat ook opgaat voor politieke partijen

De beaming van de doop geeft daar uit-

gaan. Welke inhouden zouden centraal

en vakbonden. Ik denk dat dat een be-

drukking aan.

moeten staan in de belijdeniscatechese?

langrijk punt is, maar het is niet het hele

De vraag waar openbare geloofsbelijde-

• De doop: Welke kracht gaat uit van de

verhaal. Het afzien van belijdenis doen

loop in het aantal belijdenissen. Onge-

zegt namelijk ook iets over de betekenis

nis goed voor is, kan dus beantwoord

doop in mijn leven? Wat betekent het

worden met vier kernwoorden: doop

om te leven uit Gods beloften? En om te

die jongeren geven aan geloven en ge-

(ontvangen of beamen), getuigenis, ver-

leven naar zijn geboden?

loofspraktijken.

antwoordelijkheid en trouw. Overigens

• Getuigen: Wat is dat? Waarom zou ik

Moeite of schroom om je te verbinden

speelt in een deel van de kerkelijke prak-

het doen? Hoe doe ik dat al en hoe kan

aan een geloofsgemeenschap kan te

tijk ook de toelating tot het heilig avond-

ik dat gaan doen?

maken hebben met de doop: de doop-

maal als motief mee.

• Verantwoordelijkheid dragen: Wat zijn

praktijken in de gemeente, de geldende

mijn gaven die betekenis hebben voor

dooptheologie, de wijze waarop in de

Deze vier kernwoorden zijn terug te

de opbouw van de gemeente van Chris-

geloofsgemeenschap wordt aangekeken

horen in de persoonlijke motivaties van

tus? Hoe kunnen deze ingezet worden

tegen geloven als gave en geloven als

belijdeniscatechisanten. Hieronder geef

en hoe doe ik dat al? Wat heeft mijn

persoonlijke keuze enzovoort. Iemand

gemeente nodig?

zegt bijvoorbeeld: ‘Officieel belijdenis

ik er vier die meer dan eens te horen zijn: • ‘Ik wil belijdenis doen omdat ik mijn

• Trouw zijn: Hoe kan ik een nieuwe

doen is toch niet iets wat in de Bijbel

doop als kind wil beantwoorden. Mijn

schakel zijn in de geloofstraditie van

staat? Dopen wel, maar gedoopt word

ouders kozen ervoor om mij bij God te

mijn gemeente? Wat betekent trouw

je bij ons al als kind. Ik vind het allemaal

brengen en in de doop koos God ervoor

concreet voor mij? Waarom is dat be-

ingewikkeld, ik heb er niet veel mee.’

om mijn Vader te zijn. Nu is het moment

langrijk? Hoe houd ik dat vol?

De moeite of schroom kan ook te maken hebben met het getuigenis. Wat is ei-

dat ik zelf graag ja wil zeggen tegen Hieruit blijkt wel dat de verbinding aan

genlijk het getuigenis in de plaatselijke

• ‘Ik wil belijdenis doen om aan de ge-

de geloofsgemeenschap inderdaad een

gemeente waartoe ik behoor? Is dat wel

meente en iedereen die het maar wil

belangrijk aspect van belijdenis doen is.

een getuigenis? Is dat ook mijn getuige-

horen te laten zien dat ik geloof in God.

Daarbij kan het gaan om een verbinding

nis? En hoe radicaal mag of moet het zijn?

Ik wil het niet voor mezelf houden,

aan het geloof van de geloofsgemeen-

Jongeren hebben een goede antenne als

maar er openlijk voor uitkomen.’

schap (dat houdt verband met doop en

het gaat om integriteit. ‘Moet je eens

God, zodat het echt mijn eigen keuze is.’

1984-1988 1989-1993 1994-1998 1999-2003 2004-2008 2009-2013

 Thema

Gemiddeld aantal doopleden dat belijdenis doet in dit tijdvak pleden dat belijdenis doet in dit tijdvak

Aantal doopleden dat gemiddeld per tijdvak van vijf jaar belijdenis doet 500

Belijdenis* NGK 2000 % 4,0

Belijdenis* NGK

400

3,0

3,0 300

2,5

2,5 1000

2,0

1,5

1,5 500 100

1,0

1,0 0,5 0

1984-1988 1989-1993 1994-1998 1999-2003 2004-2008 2009-2013 993 1994-1998 1999-2003 2004-2008 2009-2013

0,0

Belij

3,5

3,5 1500

200

% 4,0

0,5

1984-1988 1989-1993 1994-1998 1999-2003 0,0 2004-2008 2009-2013 1984-1988 1989-1993 1994-1998 19991984-1988 1989-1993 1994-1998 1999-2003 2004-2008 2009-2013

*Totaal aantal doopleden dat openbare geloofsbelijdenis aflegde in dit tijdvak

Afgezet tegen het aantal doopleden 2000 % 4,0

% Belijdenis* GKv 4,0

Belijdenis* GKv

3,5 1500

3,5

3,0

2,5 1000

2,5

2,0

1,5 500

1,5

1,0

0,5 0

0,5

1984-1988 1989-1993 1994-1998 1999-2003 2004-2008 2009-2013 0,0 2004-2008 2009-2013 1993 1994-1998 1999-2003 1984-1988 1989-1993 1994-1998 1999-2003 2004-2008 2009-2013

0,0

% 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0

1984-1988 1989-1993 1994-1998 1999-2 1984-1988 1989-1993 1994-1998 1999-2003 2004-2008 2009-2013

‘Er doen steeds minder jongeren belijdenis,’ wordt wel gezegd. Maar is dat ook zo? OnderWeg dook in de statistische overzichten van de Handboekjes (GKv) en de Informatieboekjes (NGK) van de afgelopen dertig jaar en zette de cijfers op een rij. %

De bovenste twee diagrammen tonen de jaarlijkse aantallen doopleden, gemiddeld per tijdvak van vijf jaar, die openbare geloofsbe-

4,0

lijdenis hebben afgelegd. In de NGK (blauw) is aanvankelijk sprake van een daling, daarna volgt een tiental jaren waarin het aantal

licht 3,5

toeneemt (van 1999 tot 2008) om in de laatste vijf jaar weer fors te dalen. In de GKv (roze) is tot 1998 sprake van toename,

daarna van afname in een steeds hoger tempo.

3,0

In de onderste twee diagrammen zijn die aantallen afgezet tegen het aantal doopleden; zij zijn het immers die voor het doen van

openbare 2,5

geloofsbelijdenis in aanmerking komen. De diagrammen laten zien: hoeveel procent van de doopleden legde in een be-

paald tijdvak openbare geloofsbelijdenis af? Dat toont een net iets ander beeld maar uiteindelijk met dezelfde trend: het aantal jon2,0 geren

dat openbare geloofsbelijdenis aflegt in de NGK en in de GKv neemt zowel in absolute zin als procentueel af.

1,5

woordelijkheid dragen voor praktijken

nog een gedachte: belijdenis doen als

hier van maken. Ik weet niet of ik in deze

waar ik niet helemaal achter kan staan?

toegangspoortje tot het avondmaal, dat

kerk wel verder wil.’

Wordt er in de gemeente eigenlijk wel

is toch te zot voor woorden? Is het geloof

1,0 kijken

wat een rommeltje de mensen er

0,5

een beroep gedaan Moeite of schroom kan tot slot ook be0,0 1984-1988 1989-1993 1994-1998 1999-2003 2004-2008 2009-2013

op mijn gaven of

niet voldoende om avondmaal te vieren?

trekking hebben op de geloofspraktijken

doet men dat liever niet? Kan ik het wel

Moet je eerst verplicht belijdenis doen?

van de gemeenschap. Wil ik wel verant-

waarmaken om trouw te beloven? Of

Dit zijn een heleboel vragen. Maar die

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

 Opinie komen niet zozeer op uit een streven

Toch komen ze. Om belijdenis te doen.

gen ten aanzien van de geloofsgemeen-

naar ongebondenheid. Ze komen juist

Omdat ze kennelijk ruimte ervaren om er

schap. De uitdaging is om ook die laatste

voort uit het actieve zoeken van jonge-

te zijn, met hun vragen en hun overtui-

kant voluit te honoreren bij belijdenis

ren naar de betekenis van het geloof en

gingen, en vooral met elkaar. Want deze

doen. Belijdeniscatechisanten zijn een

de geloofspraktijken in hun kerken. Zo

jongeren voelen zich als vriendengroep

belangrijke spiegel voor de gemeente.

bezien is de kritische vraag aan kerken:

zeer verbonden met elkaar. Ze vormen

Wordt er ook op deze manier uitgezien

biedt belijdenis doen voldoende ruimte

met elkaar een gemeenschap, die hun

naar hen die belijdenis willen doen?

voor persoonlijke en soms kritische ge-

veiligheid biedt om persoonlijke, soms

Om die spiegelfunctie een kans te bie-

loofsgetuigenissen? Of is belijdenis doen

kritische vragen en getuigenissen in te

den, kunnen vriendengroepen of andere

vooral een inwijding in de status quo?

brengen. Met deze groep staan zij in de

kleine groepen binnen de geloofsge-

Want zo kan het gaan functioneren. Het

grotere geloofsgemeenschap, waar van

meenschap behulpzaam zijn. Het stimule-

wordt dan een fase waar aan de ene kant

alles van te denken en op aan te merken

ren, aanmoedigen en ondersteunen van

je loyaliteit aan de geloofsgemeenschap

is. Alleen zo, als groep, kan kennelijk de

kleine gemeenschappen binnen de kerk is

nog eens extra wordt gevraagd en aan

stap naar belijdeniscatechese gemaakt

dus van vitaal belang. Het kan de veilig-

de andere kant alle kritische vragen ten

worden.

heid bieden die mensen nodig hebben

aanzien van kerk en geloven op zijn best

Het lijkt mij hierom de belangrijkste uit-

voor hun persoonlijke zoektocht.

netjes worden aangehoord en op zijn

daging voor kerken om rondom belijdenis

Belijdenis doen is zowel een inwijding

slechtst worden genegeerd.

doen het idee van ‘inwijding’ in balans

als een persoonlijke zoektocht. En in die

Dat brengt ons bij de vraag: voor wie is

te houden met de individuele zoektocht

combinatie is belijdenis doen altijd een

het eigenlijk, belijdenis doen? Is het voor

en het individuele getuigenis van (jonge)

praktijk waarbij het geloven en de

de (jonge) gemeenteleden die netjes in

mensen. Belijdenis doen heeft aan de ene

geloofspraktijken van de gemeente niet

de pas lopen? Of is het voor de out-of-

kant alles te maken met het onderdeel

alleen worden uitgelegd en doorgegeven,

the-boxtypes? Voor wie?

worden van een kerk, een geloofsge-

maar ook worden vernieuwd en gerevita-

meenschap, inclusief het kennisnemen

liseerd door de kritische inbreng van in-

Voor wie is het eigenlijk?

van de gebruiken en de verwachtingen.

dividuele belijdeniscatechisanten serieus

Soms meldt zich een hele groep jonge

Aan de andere kant heeft belijdenis doen

te nemen.

mensen aan voor het doen van belijde-

ook alles te maken met een persoonlijke

nis. Jongeren van wie je denkt: Hoe kan

weg en een persoonlijk getuigenis, in-

Jos de Kock is godsdienstpedagoog en

dat nou? Zij waren toch niet allemaal zo

clusief de ‘aanklacht’ tegen gebruiken en

werkzaam als universitair docent edu-

serieus bezig met het geloof? En ze lieten

praktijken die niet passen bij de roeping

catie & catechetiek aan de Protestantse

zich toch niet al te vaak zien in de kerk-

van de christelijke gemeente en inclusief

Theologische Universiteit.

diensten?

andere, soms conflicterende verwachtin-

Webtips

Leestips

Meer e inspirati

• www.janboersma.nl

Sabine van der Heijden, Kerk voor een nieuwe generatie, Heerenveen (Me-

Jan Boersma, predikant van de GKv Veenendaal-

dema), 2012.

West, heeft op zijn website veel materiaal staan voor de liturgie van belijdenisdiensten, waaron-

Nynke Dijkstra, Edward de Kam e.a., Geloof, hoop en tieners (Youth for

der een belijdenisformulier in de ik-vorm.

Christ). Te bestellen via www.youthforchrist.nl.

• www.belijdenisdoen.nu Magazine voor belijdeniscatechisanten, te down-

Gerben Heitink, Een kerk met karakter, Kampen (Kok), 2007. Hoewel al

loaden of te bestellen.

enigszins verouderd bevat hoofdstuk 3 (Initiatie) waardevolle noties over catechese en inwijding.

Digitaal



Lees meer artikelen op www.onderwegonline.nl

Egbert Brink, Het Woord vooraf, Barneveld (Vuurbaak), 2004. In hoofdstuk 1 bespreekt Brink waarom je belijdenis doet, wanneer je daaraan toe bent en waar je dan op kunt letten.

of praat mee via www.facebook.nl/onderwegonline of www.twitter.com/onderwegonline.

G.J. van Aalst, Met hart en mond, Houten (Den Hertog), 2012.

 Thema Getuigen van Gods genade

Je bent nooit te oud om belijdenis te doen tekst Heleen Sytsma-van Loo

Soms sleept God de schapen van zijn kudde er met de haren bij. Neem nou Piet van Willigenburg. Eind vorig jaar deed hij op zijn 78ste belijdenis in de NGK Doorn. En neem Aukje. Ze heeft naar eigen

thuis niets aan het geloof gedaan. Op

zeggen alles gedaan wat God verboden heeft, maar

Ze leefde ‘s nachts en sliep overdag.

kwam via de Alpha-cursus tot geloof en deed vorig

vond Aukje twee jaar geleden tijdelijk

voorjaar belijdenis. De twee vertellen hun verhaal. ‘Gods genade is veel groter dan sommige mensen

haar veertiende ging ze van huis weg. Op zoek naar zelfstandige woonruimte onderdak bij een gelovig gezin. Ze ging mee naar de kerk, een GKv in Oost-Groningen. Ze volgde er de Alpha-cursus en deed vorig voorjaar belijdenis van haar geloof.

denken.’

‘Vroeger dacht ik: er is geen God’, vertelt ze. ‘Als God bestond, dan zou ik

Piet van Willigenburg groeide op als één

het gezin. Uiteindelijk zorgde die ervoor

toch niet zo in de misère zijn beland? Nu

van de jongsten in een hervormd gezin

dat het bij ons thuis niet erg goed wilde

denk ik: God geeft je net zoveel als je

van zeventien kinderen op de Utrechtse

lukken met geloof en kerk.’

kunt dragen. En voor mij was twee jaar

Heuvelrug. ‘Maar het was twee geloven

Piet ging nog tot ongeveer zijn vijf-

geleden kennelijk de maat vol.’

op één kussen’, vertelt hij. ‘Mijn vader

tiende naar de jongemannenvereniging,

Haar leven kon haar destijds niet snel

was wel hervormd, maar mijn moeder

maar daarna hield hij het voor gezien

genoeg voorbijgaan. Of er daarna nog

was van huis uit rooms-katholiek. Ze

en kwam hij niet meer in de kerk. Ook

leven zou zijn, daar hield ze zich niet

heeft zelfs nog eens een bedevaarts-

zijn ouders namen op een zeker mo-

eens mee bezig. ‘Ik vond het leven

tocht naar Kevelaer gelopen.’

ment afstand van wat ze noemden ‘al

zwaar. Maar nu heb ik toekomst. Het

Nadat de oudste twee kinderen rooms-

het gedoe in de kerk’.

leven is mooi en wordt alleen maar mooier.’

katholiek gedoopt waren, vond het hervormde kerkbestuur dat het tijd

Aukje (34) werd geboren in Brabant in

Dat God echt bestaat, daarvan is Aukje

werd dat moeder de stap naar de Her-

een rooms-katholiek gezin. Als baby

overtuigd. ‘Het geloof is net een warme

vormde Kerk zette. ‘Dat gaf spanning in

werd ze gedoopt, maar verder werd er

deken. Jezus is gestorven, ook voor mij,

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

 Interview

 ‘Doe gewoon

belijdenis, daar is niks mis mee’ 

hem tegen het lijf, aan wie hij vertelde van zijn vergissing. De man nodigde hem uit voor een dienst in zijn kerk en daar is Piet als het ware blijven hangen. ‘Er is een keer een ouderling langs geweest en vervolgens heeft de dominee me een stuk of tien keer bezocht. Dat waren goede gesprekken en zo kwam het tot het doen van openbare geloofs-

die vroeger zo verkeerd leefde. Mensen

belijdenis’, vertelt Piet. ‘Nu lezen mijn

die me vanwege mijn verleden niet ac-

vrouw en ik elke dag uit de Bijbel. We

cepteren, begrijpen niet wat Jezus heeft

hebben onlangs de Bijbel in Gewone

gedaan.’

Taal aangeschaft. Die is stukken beter te

Byzantijns Het geloof van Piet verslofte in zijn

begrijpen dan de oude Statenvertaling die vroeger bij ons thuis gelezen werd.’

jeugd, maar hij bleef zijn leven lang wel

Liefgehad

bidden rond de maaltijd en voor het

Aukje vond het belangrijk om in de kerk

slapen gaan. Ook bleef de zondag voor

belijdenis te doen van haar geloof in

hem een rustdag. Hij is zelf tuinman

God. ‘Ik wilde voor heel de kerk aan-

geweest en werkt nog elke dag, maar

geven dat ik bij God wil horen’, zegt

‘het is onzin om op zondag het gras te

ze. Aan haar belijdenis ging behalve

maaien als je er de hele week de tijd

de Alpha-cursus ook een traject van

voor hebt gehad’, zo zegt hij.

belijdeniscatechisatie vooraf, één keer

Van persoonlijk geloof was er al die

per twee weken met de plaatselijke

tijd echter geen sprake. Hij dacht wel

predikant.

zonder de kerk te kunnen. Tot er in het

In het liturgieboekje voor de belijde-

voorjaar van 2014 een Byzantijns koor

nisdienst koos ze voor een tekst uit 1

zou optreden in één van de kerken in

Johannes 4: het wezenlijke van de liefde

zijn woonplaats Doorn. Daar wilde hij bij

is niet dat wij God hebben liefgehad,

brengen voor onze zonden. Ze schreef

zijn, maar hij had zich in de datum ver-

maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn

erbij: ‘Dit is de tekst die ik heb uitgeko-

gist. Wel liep hij een goede kennis van

Zoon heeft gezonden om verzoening te

zen om op de uitnodiging voor mijn be-

Piet van Willigenburg: 'Ik doe nu meer met mijn geloof.'

lijdenis te zetten. Ik vind het zo speciaal dat we allemaal door God worden geliefd. Daarom kies ik ervoor om Hem als Heer te aanvaarden, in Hem te geloven en dankbaar te zijn dat Hij er is. Een jaar geleden ging ik voor het eerst hier in de gemeente naar de kerk. Ik ben blij dat God me hier gebracht heeft.’

Steviger Piet vindt de NGK Doorn een warme gemeente en het is fijn om daarbij te horen. Tegen jongeren die zeggen dat ze wel geloven maar de kerk niet nodig hebben, zou Piet willen zeggen: neem een voorbeeld aan mij. ‘Doe gewoon Aukje: 'Ik vind het zo speciaal dat we allemaal door God worden geliefd.'

belijdenis, daar is niks mis mee. Je mag

 Redactioneel

Selma A

dan ook het avondmaal meevieren. Hier in de streek en zeker vroeger was dat alleen maar weggelegd voor een klein deel ingewijden van de gemeente, mensen die een bijzondere

Afgelopen week zag ik Selma, een film over de Ameri-

godservaring hadden gehad. Je ziet dat nog

kaanse beweging van ds. Martin Luther King. De speel-

wel in plaatsen als Staphorst en Barneveld.

film focust op het geweldloze verzet in Selma (Alabama) in

Maar Gods genade is veel groter dan som-

1965 tegen de discriminatie van de zwarte bevolking.

mige mensen denken. Nu ik belijdenis gedaan

Net als twee jaar geleden bij een bezoek aan Selma kwamen

heb, sta ik steviger in mijn schoenen. Het

tijdens de film de tranen. Van woede en verbijstering over

voelt als een geruststelling. En ik doe meer

wat zwarten door blanken is aangedaan. En van dankbaarheid

met mijn geloof.’

voor wat Martin Luther King en de zijnen daartegen hebben

Door de stap te zetten, heeft Piet ook het

gedaan.

verleden kunnen loslaten. ‘Ik had best wrok

De film zet MLK niet neer als een held, maar als een gewoon

over hoe het vroeger ging met geloof en

mens zoals wij: doodmoe, twijfelend, wanhopig, overspelig.

kerk, bij ons thuis en in de hervormde ge-

Maar ook als een man die ging en dóórging, omdat God hem

meente waar we als gezin bij hoorden. Ik ben

riep, en die als een twintigste-eeuwse Mozes zijn volk naar de

dat nu allemaal kwijt. Dat was van de duivel.’

vrijheid leidde. ‘Thank God almighty, we are free at last.’ Net als twee jaar geleden komen ook de vragen. Waarom bleven de ‘Bijbelgetrouwe’ blanke christenen van Amerika in deze strijd aan de kant staan? Of erger: waarom bestreden ze MLK en verdedigden ze de rassendiscriminatie met een beroep op de Bijbel? Tijdens mijn bezoek aan Selma en andere

De belijdenis en doop van Brenda, Sytze en Syb

met de rassenstrijd verbonden plaatsen als Montgomery, Birmingham en Atlanta heb ik daar onthutsende voorbeelden

Brenda en Sytze van de Wal deden op 6 mei

van gezien.

2012 belijdenis in de NGK Voorthuizen-Barne-

MLK’s beweging voor gelijke rechten was ten diepste een

veld. In dezelfde dienst werd hun zoontje Jel-

christelijke beweging, die appelleerde aan wat de Bijbel zegt

mer Syb gedoopt. Syb, inmiddels drie jaar oud,

over recht, gerechtigheid en verzoening door het kruis van

is de jongste van hun drie jongens. Jelle is acht

Christus. Maar onze geloofsgenoten in Amerika hadden daar

en Niels is zes.

totaal geen oog voor. En wij hier in Nederland evenmin. Ik las

Brenda en Sytze zijn getrouwd in de PKN, maar

er vele jaargangen van Opbouw op door, maar daarin werd

de kerk was er vooral voor de feestdagen. ‘We

met geen woord gerept over de strijd van MLK tegen de gru-

keken op zondag altijd wel naar Hour of Power’,

wel van de rassenscheiding. Wel vond ik herhaaldelijk een

vertelt Brenda. ‘Het geloof was er wel.’

verdediging van de apartheid in Zuid-Afrika.

Toen de oudste twee jongens zo groot werden

Verbijsterende verblinding? Jazeker. Maar waar zijn wij van-

dat ze hun over God konden vertellen, besef-

daag blind voor? Over welke ‘zonden der vaderen’ gaat de

ten ze dat het er nu ook in hun eigen leven op

film die onze kleinkinderen over vijftig jaar bekijken? Over

aankwam wat betreft het geloof. Zo begon hun

homo’s of vrouwen in de kerk? Over onze omgang met Gods

hernieuwde zoektocht naar God en de kerk.

schepping of met zijn schepselen op de vlucht? Ik weet het

In de PKN waar ze opgroeiden konden ze hun

niet. Maar Selma laat zien dat je met heel je orthodoxe geloof

draai niet meer vinden. Ze bezochten een

zomaar aan de verkeerde kant

dienst in De Ontmoeting (NGK Voorthuizen-

kunt staan.

Barneveld) in een periode waarin die gemeente net een verdrietig sterfgeval had meegemaakt. Het voelde als thuiskomen: er was warmte en aandacht en de manier waarop de gemeente in die periode van rouw functioneerde, raakte Brenda en Sytze diep. Ze beslo-

Ad de Boer, hoofdredacteur OnderWeg

 Interview

Gelukkig Doordat Aukje tegenwoordig bij een plaatselijke gemeente hoort, heeft ze een netwerk van mensen om zich heen en dat is fijn. ‘Ook al zit je alleen in de kerk, je bent nooit alleen.’ Door te bidden en in de Bijbel te lezen leeft Aukje dicht bij God. ‘Ik volg nu weer de Alpha-cursus, samen met twee andere mensen die nu op mijn tijdelijke woonadres wonen.’ Ze woont zelf inmiddels zelfstandig, doet veel vrijwilligerswerk en werkt onder meer op een peuterspeelzaal. Aukje is een gelukkig mens. Heleen Sytsma-van Loo is neerlandicus, vertaler en redacteur van OnderWeg.

 ‘Mensen die

me vanwege mijn verleden niet accepteren, begrijpen niet wat Jezus heeft gedaan’ 

ten: hier horen we thuis, hier willen we ons geloof belijden. In het liturgieboekje van de gecombineerde doop- en belijdenisdienst schreven ze: Brenda: ‘God heeft al heel veel in mijn leven betekend. In goede en in slechte tijden heb ik zijn liefde mogen voelen. In slechte tijden heb ik mogen voelen dat Hij mijn gebeden hoorde en mij laat genieten van de zon die aan een prachtig gekleurde lucht staat. In goede tijden, zoals onze bruiloft, mocht ik samen met Sytze voor de inzegening Gods aanwezigheid sterk ervaren. Hartverwarmend. Dit zijn een paar van de vele voorbeelden. God koos voor mij en door belijdenis te doen wil ik getuigen van mijn liefde voor Hem.’ Sytze: ‘Ik wil graag belijdenis doen omdat God de Heer altijd voor mij gekozen heeft en het beste met mij voor heeft. Ik wil graag laten zien dat ik ook voor God kies. Dit om God

Brenda en Sytze van de Wal bij de doop van hun zoontje Syb.

te eren en omdat ik zonder zijn hulp geen beter mens kan

(beeld Bert van Dijk)

worden.’ als een eindpunt maar juist als beginpunt mochten zien. En Nu, drie jaar later, zegt Brenda over het moment van belij-

dat is het geweest.

denis doen en over haar leven met God: ‘Het is voor zowel

Het is groots hoe God ons zegent en draagt en dat besef-

mijn man als mij een heel bijzondere gebeurtenis geweest

fen we gelukkig ook heel goed samen. Ik ben er nog lang

in ons leven. Toen we aan de belijdeniscatechisatie begon-

niet en daar ben ik me bewust van, maar samen met mijn

nen, vroegen velen in onze groep zich af of ze er wel aan

man, de preken, onze waardevolle contacten binnen de

toe waren, omdat we ons er niet goed genoeg voor voel-

gemeente en met name de groeigroep waarmee we de be-

den. Onze dominee gaf toen aan dat we de belijdenis niet

lijdenis hebben mogen doen, groei ik tot eer van Hem!’

 Thema GKv Assen-Zuid: belijdenis doen op iedere leeftijd en elk moment

God heeft allang voor jou gekozen Ja zeggen tegen God, dat is in wezen de kern van belijdenis doen. In veel kerken vindt dat

trouwen en ja te zeggen op je roeping in je kerk.

vaak plaats rond Pinksteren, nadat jongeren een

een speciale zondag rondom Pinksteren. En ook

aantal jaren catechisatie hebben gevolgd. In de GKv Assen-Zuid is dat anders. Daar kun je op elk moment in het jaar en op iedere leeftijd belijdenis doen. ‘Ons pleidooi is om meer te rekenen met Gods leiding in je leven.’

Dat verdraagt toch geen uitstel? Geen uitstel tot geen uitstel tot een hogere leeftijd.’

Puberend Het geloofsonderwijs in de gemeente bestaat uit een traject van tien jaar. De jongeren krijgen van hun tiende tot hun twintigste onderwijs. Daarna worden ze zelfstandig ingedeeld in een huiskring, dus los van het ouderlijk gezin. Ook wordt gebruikgemaakt van zogenoemde buddy’s. Elke jongere wordt vanaf het begin van het kerkelijk onderwijs gekoppeld aan iemand die ouder is. Beiden bouwen in de loop van de jaren een band op. Alles vanuit de gedachte dat jon-

tekst Maarten Boersema beeld Cees Folkerts

Het is niet zonder reden dat het visiedocument

geren leren beseffen dat zij helemaal bij God en

rond belijdenis doen in de GKv Assen-Zuid ‘Be-

zijn verbond horen, zoals zichtbaar mag worden

lijdenis op tijd’ heet. Het stuk pleit voor het op

in de gemeente van Christus.

jongere leeftijd belijdenis doen. Daarvoor wordt

Het tienjarige traject van geloofsonderwijs

een lijn getekend van het roomse vormsel, via

is vijf jaar geleden geïntroduceerd en werkt

de geloofsbelijdenis in de Reformatietijd naar

naar ieders tevredenheid. ‘Vooral het op jonge

de kerk van nu, met daartussenin hoe de belij-

leeftijd beginnen lijkt goed te werken, omdat

denisleeftijd door de eeuwen heen op en neer

jongeren dan nog erg leergierig en leerbaar zijn’,

is gegaan.

zegt Meijer. ‘Verder is er in de moeilijk leerbare

Gert Meijer, predikant van de gemeente in

leeftijd – van 14 tot en met 16 jaar – een periode

Assen, vertelt enthousiast over het beleid. ‘Ons

ingebouwd van minder theorie en meer prak-

pleidooi is om meer te rekenen met Gods lei-

tijk.’

ding in je leven. Hij heeft je allang op een zeker

Vanaf de leeftijd van vijftien kan een jongere

spoor neergezet, namelijk in een gereformeerde

zelf aangeven wanneer hij of zij belijdenis wil

kerk die voluit Bijbels wil zijn. In je tienerjaren

doen. Dat voorstel is onlangs aangenomen

kun je alternatieve keuzes voor kerken niet

door de kerkenraad. Meijer benadrukt dat hij

eens overzien. Hoe heerlijk is het dan, en hoe

deze visie gereformeerder vindt dan de praktijk

belangrijk, om je aan Gods leiding toe te ver-

waarbij het doen van belijdenis eindpunt is van

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

 Reportage

het kerkelijk onderwijs. Je blijft groeien in je geloof, ook na je publieke belijdenis. Onder meer literatuur over het ‘puberende brein’ zette Meijer op dit spoor. ‘Het puberende brein springt alle kanten op. Juist als je dat weet, is het goed om te benadrukken dat God allang voor jou heeft gekozen.’ Op de achtergrond speelt nog een ander motief. ‘We willen de druk van catechisatie halen, want dat kan negatief uitwerken. Druk eraf halen betekent voor ons dat er geen einddatum is in het seizoen. We eindigen als we door de stof heen zijn. Het betekent ook dat we geen speciale kennisonderzoeken en belijdeniscatechisatie hebben. En het betekent meer "zijn" dan "doen". Meijer voegt daaraan toe dat jongeren graag

In het geloofsonderwijs in Assen wordt gewerkt met buddy’s: elke jongere wordt gekoppeld

voor vol willen worden aangezien, maar dat ze

aan iemand die ouder is. Zo is Annèt buddy van Alice en Alice weer buddy van Christel.

pas op latere leeftijd verantwoordelijkheid willen nemen. ‘Wij brengen die twee samen door de jongeren voor vol aan te zien, maar ze tegelijker-

aan. Hij wijst erop hoe belangrijk het is om je

tijd aan te spreken op hun verantwoordelijkheid.

plek in de gemeente (‘het lichaam van Christus’)

Als je meegaat in de tendens van keuzes uitstel-

te kennen. ‘Een jongere kan die plek, naar eigen

len, dan voelen ze zich erbuiten staan.’

mogelijkheden, ook eerder leren kennen dan

Men hoopt en bidt in Assen-Zuid dat de jonge

rond het achttiende levensjaar.’

doopleden ergens tijdens het kerkelijk onder-

Meijer benadrukt dat het in deze tekst niet zo-

wijs verlangen om zelf te worden aangespro-

zeer gaat om het ‘wroeten in je eigen ziel’, zoals

ken op hun geloof, om hun geloof te uiten, om

het klassieke avondmaalsformulier zegt. ‘Het is

avondmaal mee te vieren, om mee te mogen

Paulus te doen om de vraag: wie ben jij in de ge-

stemmen, kortom, om als zelfstandig lid van de

meente? Denk om elkaar in de gemeente. In het

gemeente aangezien en behandeld te worden.

verleden is er naar mijn idee een drempel voor

‘Dat kan op 15-jarige leeftijd zijn. Maar het kan

het avondmaal opgeworpen door een onterechte

bij wijze van spreken ook op 13-jarige leeftijd

exegese van 1 Korintiërs 11 en het te weinig seri-

zijn. Als iemand een mooi rond geloof heeft,

eus nemen van de belijdenisgeschriften. Zondag

moet hij of zij naar mijn mening belijdenis kun-

25 (HC) zegt dat de heilige Geest het geloof in

nen doen.'

Wroeten

nis doen kan bij wijze van spreken ook op 13-jarige leeftijd' 

ons hart werkt en versterkt door Woord en sacramenten. Maar wat doen wij? Wij onthouden aan jongeren dat de heilige Geest in ze kan wer-

Meijer is ervan overtuigd dat de kerkelijke situa-

ken door de sacramenten.’

tie rond de openbare geloofsbelijdenis nog altijd

Meijer is eerlijk en geeft aan dat de versterkende

veel meedraagt van het individuele accent uit de

werking van het avondmaal ook niet overschat

Nadere Reformatie. ‘De terughoudendheid die in

moet worden. ‘Mijn ideaal is om elke week

die periode veel spiritualiteit kenmerkte, is bin-

avondmaal te vieren.’

nen onze kerken nog opvallend sterk aanwezig

 'Belijde-

en uit zich ook in de onterechte terughoudend-

Poespas

heid onderweg naar de avondmaalstafel. Zowel

De procedure om belijdenis te doen is in Assen

bij jongeren als bij kerkenraden.’

vrij eenvoudig. Het belijden van je geloof is een

Volgens Meijer wil Paulus in 1 Korintiërs 11 niets

terugkerend onderwerp van gesprek door de

zeggen over een belijdenisleeftijd, maar kaart hij

jaren van onderwijs heen. Geregeld wordt ge-

een ontsporing onder de Korintische christenen

vraagd of je belijdt dat Jezus je Heer is. ‘Ik doe

 Thema

Het tienjarige traject van geloofsonderwijs is vijf jaar geleden geïntroduceerd en werkt naar ieders

dat ook vaak in mijn eigen formulering. Wat

deze vorm niet altijd werkt. ‘Er is nu een groep

tevredenheid.

houdt je tegen om ja te zeggen tegen God? Hij

jongeren die een hele hechte band met elkaar

heeft al heel veel aan jou gegeven. Wat belem-

hebben. Ze willen graag met elkaar belijdenis

mert jou om ook ja te zeggen? Dat biedt jonge-

doen en wachten op elkaar.’ Hij lacht: ‘Ja, dat

ren de gelegenheid om te zeggen wat ze willen.’

gaat natuurlijk wel een beetje in tegen mijn prin-

Als ze uiteindelijk te kennen geven dat Jezus hun

cipes.’

Heer is, dan volgt er een gesprek met de cate-

 Een doopbediening stel je ook niet uit, waarom een belijdenis dan wel? 

cheet. ‘In een dergelijk gesprek gebeurt niet veel

Tucht

anders dan in een “normaal” belijdenisgesprek.

Het geloofsonderwijs in Assen-Zuid is kort ge-

Er worden vragen gesteld als: Wie is de drie-

zegd gericht op drie zaken. Men wil samen met

enige God voor jou? Wil je met Hem leven? Hoe

de jongeren ontdekken wat God vraagt, wat

ga je dat invullen? Wat is Gods Woord voor jou?

bijdraagt aan de gemeente en wat voor ieder-

Hoe vul je dat in? Wil je aanspreekbaar zijn?’

een persoonlijk het beste is. ‘Dat zijn dezelfde

Wanneer de catecheet van mening is dat de jon-

drie motieven die ook spelen bij de tucht in een

gere er serieus in staat, dan volgt een gesprek

gereformeerde kerk: wat dient tot Gods eer, tot

met een kringouderling. ‘Op de eerstvolgende

opbouw van de gemeente en tot behoud van

kerkenraadsvergadering zijn er dan twee men-

zondige mensen?’

sen die kunnen getuigen en dan wordt besloten

Voor Meijer betekent tucht dat je elkaar wilt

of iemand aan de gemeente wordt voorgesteld

vasthouden. ‘Als je elkaar ergens vasthoudt,

om belijdenis te doen of niet. Daarna vindt de

dan is het in een onderwijssyssteem waar alles

belijdenisdienst plaats.’

met elkaar verbonden is. We willen de jongeren

De belijdenisdienst kan een normale dienst zijn,

graag vasthouden en ze met ons systeem een

zegt Meijer. ‘Het is dan te vergelijken met een

beetje van de keuzestress bevrijden door te zeg-

doopdienst. Sommige jongeren van vandaag

gen en te benadrukken dat God allang voor hen

hoeven al die poespas niet. Een “opgetuigde”

gekozen heeft. Van die gedachte word ik blij en

dienst kan voor hen juist een drempel zijn en

dat motiveert me om door te gaan met waar we

zorgen voor uitstel. En bovendien: een doopbe-

mee begonnen zijn.’

diening stel je ook niet uit, dus waarom een belijdenis dan wel? Je laat God niet wachten.’

Maarten Boersema is fotograaf, tekstschrijver

Meijer is nuchter genoeg om te erkennen dat

en predikant van de GKv Blije-Holwerd.

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

Nieuws

 Colofon Kernredactie Ad de Boer (hoofdredacteur), Matthijs Haak, Johanne de Heus (beeldredacteur), Henk Hoksbergen (hoofdredacteur), Peter Hommes, Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman (eindredacteur), Bas Luiten, Heleen Sytsma-van Loo, Ton Vos.

GKv Ferwert-Hallum opgeheven De GKv Ferwert-Hallum wordt opgeheven, omdat de gemeente nog maar zestig leden telt. Eind maart wordt in kerkgebouw De Morgenster de laatste dienst gehouden.

Brede redactie Kernredactie plus Bart Cusveller, Freddy Gerkema, Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Hans Vel Tromp, Jan Westert.

Een fusie met een naburige gemeente bleek geen optie. De

Medewerkers

gemeenteleden zullen zich aansluiten bij kerken in de om-

Eline de Boo, Han Hagg, Myriam Klinder-De Klerck, Roel Kuiper, Almatine Leene,

geving. Sinds 2008 heeft de gemeente geen eigen predikant

Wim van der Linde, Embert Messelink, Jan Mudde, Maurits Oldenhuis,

meer. Zie verder www.gkvnoordfriesland.nl.

Hans-Jan Roosenbrand, Wolter Rose, Wim van der Schee, Joost Smit,

Classicale herindeling

Roel Venderbos, Maarten Verkerk, Ronald Westerbeek, Jeannette Westerkamp.

Na de opheffing van de GKv Ferwert-Hallum telt de classis Leeuwarden nog zes kerken. Er wordt overleg gestart met de classis Buitenpost (zeven kerken) en Drachten (vijf kerken) over een eventuele classicale herindeling. In Zeeland gaan de classes Axel (vijf kerken) en Middelburg (zes kerken) bespreken of een samenvoeging wenselijk is. Door de Westerscheldetunnel is dat nu beter mogelijk dan

Esther Spiering-de Hek, Peter Strating, Jeroen Sytsma, Daniël Timmerman,

Redactieadres ‘t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl. Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: Nico Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, 0343-57 50 27, administratie@onderwegonline.nl.

vroeger. Audio

Emeritaat verleend en opgeheven Ds. P.R. Baas van de GKv Vlissingen gaat op 29 maart met emeritaat. Voor zijn komst naar Vlissingen in 2008 was hij onder meer werkzaam als zendingspredikant in Papua/Irian Jaya. De NGK-regio Dordrecht heeft vastgesteld dat de emeritusstatus van pastor Gerard Vrooland is opgeheven en dat hij nu als ‘gewoon predikant’ aan de KOPS-gemeenschap in Sliedrecht is verbonden. Vrooland was van 1999 tot 2009 pre-

OnderWeg is beschikbaar in gesproken vorm bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB: 0341-565499. Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 46,- (studenten € 23,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-). Abonnement OnderWegOnline: € 37,50. Proefabonnement: drie maanden gratis. Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl.

dikant van de NGK Sliedrecht. In 2009 werd hem emeritaat verleend, maar hij bleef werkzaam voor KOPS. KOPS staat

Persvereniging

voor Kerk Op Straat (verbonden met Kerk in Kroeg en Pand

OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.

33) en is gericht op het brengen van het evangelie in woord

Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.

en daad buiten traditionele kerkelijke kaders. Zie verder www.pand33.nl.

Bestuur Persvereniging

Beroepingswerk GKv

Aldert van der Molen, Herman Rozemuller, Ale Sierksma, Hillie van de Streek.

Aangenomen naar Meppel: R.M. Meijer (Hasselt).

Kerk en Israël Het artikel 'Heeft Israël prioriteit?' van Erik de Boer in

Bernard Bos, Sander Dekker, Marga van Gent-Petter, Krijn de Lange,

Adverteren Nico Postuma, 0341-84 21 47 of 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl. Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/ adverteren.

OnderWeg nummer 3 maakte veel los. Op www.onderwegonline.nl kunt u reacties lezen van ds.

Vormgeving

Henk de Jong, ds. Wim van der Schee en verschillende lezers.

Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90, fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.

Meer nieuws? Kijk op www.onderwegonline.nl!

Technische realisatie en druk Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle, 038-467 00 70. www.onderwegonline.nl

 www.facebook.com/onderwegonline  www.twitter.com/onderwegonline

 Trefpunt

Twee kerken op één kussen tekst Heleen Sytsma-van Loo beeld Joost Sytsma

Al meer dan 45 jaar gaan Klaas en Bep Dijkens-

Klaas en Bep Dijkens: ‘We leerden om niet alleen

van Dijk uit Son (bij Eindhoven) kerkelijk gezien gescheiden wegen. Klaas is lid van de NGK, Bep

kerk gekozen hadden, moesten ze daar

van de GKv. Dat leidde vooral in de beginjaren tot

samen een weg in zien te vinden. Klaas:

hevige discussies, tot ze op een gegeven moment

gende houding naar onze eigen kerk

besloten om open en eerlijk de goede en de min-

werden dat we ze mee wilden nemen

der goede dingen van beide kerken te bespreken. Bep: ‘Ik wilde geen Rebekka zijn, die wel eens even organiseerde wie er door God gezegend werd. Ik

‘We hadden eerst allebei een verdeditoe. Vooral toen de kinderen zo oud naar de kerk, drong het tot ons door hoe schadelijk het was dat we alsmaar discussieerden.’ ‘Na een jaar of vijf, zes kwam er rust en ontspanning’, zegt Bep. ‘We leerden toen om niet alleen kritiek, maar ook waardering te hebben voor elkaars

leerde te vertrouwen.’

kerk.’ Voor de drie kinderen uit het gezin Dijkens heeft het feit dat ze bij wijze van

‘Ik begon in 1959 met een kritische

ken nogal relativerend gesproken over

spreken in twee kerken opgroeiden na-

houding ten opzichte van het geloof

de Bijbel, de wonderen van Jezus en zijn

tuurlijk ook gevolgen gehad. De oudste

aan mijn studie wis- en natuurkunde

maagdelijke geboorte. Ik kreeg toen

heeft er vooral pijnlijke herinneringen

in Amsterdam’, vertelt Klaas. ‘Maar

moeite met het geflirt van onze kerken

aan, omdat er in de jeugdgroepen van

gaandeweg begon mijn geloof in God

met de synodale kerken waar de vrij-

beide kerken denigrerend over de an-

en zijn beloften steeds meer gestalte

zinnigheid in opkomst was. Toen er in

dere gesproken werd. Daardoor voelde

te krijgen. Er groeide een warme band

1969 gekozen moest worden, kon ik het

ze zich bij allebei onveilig. De beide

met God. Tegelijk bleef ik een kritische

niet verantwoorden om te blijven.’

andere kinderen hebben er de posi-

kerkganger. Ik vocht tegen regelgeving

De nadruk op het kerkverband, geleerd

tieve ervaring aan overgehouden dat

en vooral tegen het absolute denken en

van professor Kamphuis, was destijds

ze geleerd hebben naar twee kanten

te grote zekerheden. Toen zich in Am-

voor haar ook van belang, maar van de

te kijken. Ze leerden als het ware onaf-

sterdam in 1969 de scheuring voordeed,

enigewarekerkgedachte en het veilige

hankelijk van de kerk te geloven.

ben ik bewust buitenverband gebleven.’

onderonsgevoel moest ze niets hebben.

Klaas: ‘De kinderen volgden catechi-

Voor zijn vrouw Bep lag dat anders. ‘In Amsterdam werd er begin jaren zestig

Waardering

door een aantal jongeren uit onze ker-

Toen ze eenmaal voor een verschillende

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

satie in de NGK, maar bewogen zich in de jeugdgroepen van beide kerken. Als het moment aanbrak waarop ze belij-

 Trefpunt

Dertiger Mirjam Bogerd schrijft brieven met haar opa, ds. Gert van den Brink (91), emeritus predikant in de NGK, over kerkelijke samenwerking en kerkelijke eenheid. Dit is de vierde en laatste aflevering.

De briefwisseling Lieve Mirjam, Ik denk dat het momenteel in de NGK behoorlijk goed loopt. Ik denk dat er gelukkig niet veel gemeenten zijn waar de interne problemen zo groot zijn dat ze een proces richting kritiek, maar ook waardering te hebben voor elkaars kerk.’

eenwording in de weg staan. Waar dat wel zo is, weet ik niet hoe het eruit gaat zien. Ik kan me helaas voorstellen dat een eenwording misschien wel tot meer denominaties leidt in plaats van minder, omdat een deel van de mensen niet mee

 ‘Echte eenheid is er

alleen met Christus als bron’ 

kan of wil. Wat je vraag over naar buiten treden betreft: ik zou willen dat de zorg die je beschrijft realiteit was. Ik denk alleen dat het een illusionair probleem is, omdat we als Nederlands Gereformeerde Kerken niet zo naar buiten treden. Ik zou willen dat het wel zo was, maar ik denk dat het vaak moet neerkomen op een dilemma tussen ‘niks doen’ of ‘dit doen’ voordat een kerk iets gaat doen. Het is ook niet altijd makkelijk voor

denis gingen doen, trok ik er als vader een

onze kerken om onze plek hierin te vinden.

avond voor uit om serieus met hen over de

Los daarvan denk ik dat eenwording en het proces daarheen

kerkvraag door te spreken. Ze mochten zelf

niet in polaire verhouding staan tot naar buiten gericht zijn.

kiezen, maar wel gemotiveerd. Dat hebben

Ik denk juist dat het een signaal is naar buiten toe. Aandacht

ze alle drie als ontspannen en ruimhartig

voor beide zou dus goed zijn.

ervaren.’

Verheerlijken

Ik hoop dat ons gesprek je heeft geholpen in het denken over kerkelijke samensprekingen. We zullen zien wat de komende

Het spreekt vanzelf dat Klaas en Bep blij zijn

tijd ons brengt. Ik hoop in toenemende mate gesprekken

met de toenadering tussen de NGK en de

te zien tussen kerken met een goede belijdenis, niet alleen

GKv, en niet alleen vanwege hun persoonlijke

tussen onze kerken, maar veel breder, ook bijvoorbeeld

situatie. Bep: ‘Ik geloof in de kracht van het

met hervormden en synodalen. Gesprekken die niet blijven

samengaan. We hebben elkaar veel te bie-

bij vrijblijvend onderling contact, maar die leiden tot inter-

den. Ik maak me zorgen over de toenemende

communie: dat kerken met eenzelfde belijdenis samen het

individualisering, ook in de kerk, en over het

avondmaal vieren en samen onze Heer belijden.

feit dat sommigen de geschiedenis verheerlijken. Waarheid zonder liefde is geen waar-

Liefs, opa

heid, en liefde die de waarheid niet zoekt is geen liefde. Echte eenheid is er alleen met Christus als bron.’ Heleen Sytsma-van Loo is neerlandicus, vertaler en redacteur van OnderWeg.

 Column

Koninkrijksflits? I

k ben een nieuwsverslinder en lees elke dag drie à vier kranten, volg nieuwswebsites en bedien me ‘s avonds van een laatste por-

tie bij Nieuwsuur. Eigenlijk is dat niet verstandig, want ik lijd aan wat

de Duitsers zo mooi Weltschmerz noemen: melancholie veroorzaakt door de gebrokenheid van de wereld. Tussen alle nieuwsberichtjes speur ik naar lichtpuntjes. In het duister ben ik gevoelig voor die flitsen van Gods koninkrijk tussen de scherven van het leven door. Recent dook de aankondiging op dat de jaarlijkse Machiavelliprijs naar RTL gaat, omdat zij ‘maatschappelijke verantwoordelijkheid

Piet Rietkerk neemt afscheid van Sizanani

'Kerkelijke betrokkenheid blijft wonderwel goed'

niet schuwt met programma’s over schulden, armoede of obesitas en op eigen wijze een verheffingstaak op zich heeft genomen’. Is dit zo’n koninkrijksflits?

Piet Rietkerk is zeven jaar

 Blijkbaar communiceert RTL beter over relevante thema’s dan de kerk! 

Misschien toch niet: ‘Media hebben de bindende rol van instituties zoals kerken en verenigingen overgenomen.’ Au, dat mag de kerk zich aantrekken. Deze prijs wordt namelijk toegekend op het gebied van publieke communicatie. Blijkbaar communiceert RTL beter over relevante thema’s dan de kerk! Is het dan ten onrechte dat ik mijn

voorzitter geweest van Sizanani. Nu hij afscheid neemt spreken we met hem over de werkzaamheden van deze hulpverleningsorganisatie en zijn periode als voorzitter. tekst Pieter Kleingeld

kinderen niet naar deze zenders laat kijken? Ik besluit de proef op de som te nemen en probeer een avondje RTL te doorstaan. Ik word ‘wijzer’ over scheidingen, overspel, moord, Gênante lijven, Oorlog in de keuken, Helse vakanties, Jong en verslaafd

Sinds wanneer ben je betrokken bij Sizanani?

showbizzroddels en zie programma’s langskomen met titels als en Etters achter de tralies. Ik houd het niet meer vol en ga zelf de

‘In 2003 werd ik penningmeester en in

maatschappelijke discussie met mijn pubers aan. Geduldig horen ze

2008 voorzitter. Ik wilde vooral de betrok-

mijn betoog aan over hoe ik de meeste RTL-programma’s juist niet

kenheid van onze achterban vergroten.

verheffend vind. Als ik uitgeraasd ben, zeggen ze beleefd: ‘Waarom

We zijn daarom begonnen om artikelen in

kijk je dan ook naar die rommel? Vind je het goed dat we nu naar

Opbouw te plaatsen. Mede hierdoor is het

catechisatie gaan, mam? We zijn later thuis, want daarna hebben

aantal particuliere sponsors gegroeid van

we het op de tienerclub nog over de

30 naar 350. We bezoeken ook plaatselijke

nieuwe hemel en de nieuwe aarde.’

gemeenten. Soms doen bestuursleden dat, soms gebeurt dat door het zendelingenechtpaar Tjeerd en Marga Baron als ze in Nederland zijn. We zouden die bezoeken aan de kerken graag structureler willen oppakken, want informeren is vaak voldoende om mensen enthousiast te maken voor ons werk.’

Eline de Boo is schrijfster met een missionaire roeping.

beeld Sizanani

 Missionair

Wat is Sizanani? Verschillende Nederlands-gereformeerde gemeenten doen aan zending in de provincie Kwazulu Natal in Zuid-Afrika (in de districten Richmond en Nqutu). Naast evangelieverkondiEén van de coördinatoren van SiSA leert de bewoners een andere manier van verbouwen,

ging wordt ook educatieve, sociale en materiële

die minder arbeid en water vraagt.

hulp verleend. Sinds 1 september 2001 bundelt de stichting Sizanani die hulp. Sizanani werkt

Jullie hebben ook een lijntje met Tear. ‘Tear helpt ons met onze pr. Wanneer

aan het verbeteren van de economische en zaam is, PK] zien we ook dat hun be-

sociale omstandigheden in Nqutu. Dit gebeurt

trokkenheid bij Sizanani groeit.’

door twee organisaties. Sizanani South Africa (SiSA) richt zich op alfabetisering, scholing, trai-

SiSA. We hebben veel profijt van hun

Kun je wat voorbeelden geven van succesvolle projecten van Sizanani?

inbreng.’

‘In de afgelopen jaren konden we de

is gericht op het verlenen van studiebeurzen

activiteiten rond de thuiszorg voor hiv/

aan studenten die de middelbare school hebben

aids-patiënten verder uitbouwen. Ook

afgesloten. Sizanani zet zich daarnaast in Neder-

de jongerenprogramma’s om bewust-

land én Zuid-Afrika in om de benodigde fondsen

wording rond hiv/aids te vergroten

te werven.

hun medewerkers door Afrika reizen, brengen ze vaak ook een bezoek aan

Hoe is de betrokkenheid vanuit de kerken bij Sizanani? ‘Blijvend aandacht krijgen vanuit de

blijken een waardevolle uitbreiding. We

kerken is lastig, omdat onze activitei-

konden dat doen doordat we erin slaag-

ten telkens hetzelfde blijven, alleen de

den om in Nederland onze inkomsten

gezichten veranderen zo nu en dan.

te verdrievoudigen. Overigens is inmid-

Toch blijft de betrokkenheid wonderwel

dels zo’n 40 procent van de middelen

goed. Tijdens de ledenvergaderingen

afkomstig uit Zuid-Afrika en dat is de

van de kerken die lid zijn van de NGZN

verdienste van de mensen daar.’

(voor het zendingswerk in Nqutu)

ning, het oprichten en begeleiden van kleine bedrijven en aidsvoorlichting, -preventie en -zorgverlening. Sizanani Education Trust (SET)

Zijn er ook zaken waar je je zorgen over maakt?

wel in het bestuur, maar de gemeentes

afgevaardigden tonen telkens veel interesse. Wanneer kerkleden meegaan

‘Een punt van zorg is dat Sizanani als

daarom dat de goede samenwerking

met een Masakhanereis [een diaconale

organisatie kwetsbaar blijft. De werkne-

met onder meer de kerken in Zuid-

reis naar het gebied waar SiSA werk-

mers zijn nooit zeker van hun inkomen.

Afrika geïntensiveerd wordt en deze

Verder hadden we een grote teleurstel-

splitsing wordt opgeheven. Ook in mijn

ling te verwerken toen één van onze

eigen leven heb ik ontdekt dat een goed

jeugdwerkers een keuze maakte die

argument soms minder betekenis heeft

niet te verenigen was met zijn werk-

dan mijn leven als christen.’

staat ook Sizanani op de agenda. De

worden nog niet ingeschakeld. Ik hoop

zaamheden voor ons en waar wij voor willen staan. Het is niet eenvoudig om

Pieter Kleingeld is predikant van de

goede leidinggevende mensen te vin-

NGK Oegstgeest en redacteur van On-

den. Maar dat geldt eigenlijk voor elke

derWeg

organisatie.’

Wat heeft je werk voor Sizanani voor jou betekend? ‘De kunstmatige splitsing tussen woord Piet Rietkerk: ‘Informeren is vaak vol-

en daad is niet goed voor Gods konink-

doende om mensen enthousiast

rijk. In Zuid-Afrika zitten ouderlingen

Webtip

www.sizanani.nl

 Thema

Ik zeg ja, omdat... ‘Wie ben ik om zo’n geweldige belofte af te wijzen?’ Sophie (17, niet haar echte naam) deed een jaar geleden belijdenis in de GKv. Ze schreef in het liturgieboekje: ‘lk kom uit een land waar christenen vervolgd worden. Inmiddels woon ik zeven jaar in Nederland met mijn lieve moeder. lk doe belijdenis omdat God de eerste stap naar me toe zette in mijn doop en beloofde dat ik bij Hem mag horen en zijn kind mag zijn. Wie ben ik om zo’n geweldige belofte af te wijzen? ln veel situaties van onzekerheid en angst voel ik Gods aanwezigheid en het blijft me verbazen hoe ontzettend groot, geweldig, goed en liefdevol onze God is. lk weet niet wat de toekomst zal brengen, maar ik weet wel in wiens hand het ligt. Jezus is mijn redder en door Hem kan ik leven.’

‘Ik ben me nog bewuster van het feit dat ik christen ben’ Jacko de With deed vorig jaar tijdens Pinksteren belijdenis van zijn geloof in de NGK Langerak. ‘Ik heb best lang gewacht met belijdenis doen, omdat ik

goed genoeg! Als jij met hart en hoofd belijdt dat God jouw

het een beetje onzin vond. Net alsof je daar een beter

Vader is en dat Jezus Christus voor jouw zonden is gestor-

mens van wordt... Maar belijdenis doe je niet voor jezelf of

ven, dan staat je geloof als een huis. Dat is niet alles, maar

voor de mensen in de kerk, maar voor God. Ook al zijn de

wel het begin. En genoeg om belijdenis te doen!’

mensen in de kerk er wel erg blij mee. Mijn belijdenisdienst was misschien wel het mooiste moment van mijn leven. De dienst was samen met de predikant voorbereid. Ik koos zelf voor een lied van Chris Tomlin. Sinds mijn belijdenis ben ik me nog bewuster van het feit dat ik christen ben. Ik voel me meer verantwoordelijk voor mijn doen en laten richting mensen, maar ook richting God. Daarnaast vind ik het een voorrecht om aan het avondmaal deel te nemen en te mogen stemmen voor nieuwe ambtsdragers. Jongeren moeten niet aarzelen met het doen van belijdenis omdat ze denken dat ze er eerst “goed genoeg” voor moeten zijn en over voldoende kennis moeten beschikken. Dat is absoluut niet waar! Voor God ben je namelijk altijd

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

De belijdenisdienst van Jacko de With in de NGK Langerak.

 Getuigenissen

‘Er is een Vader die heel goed kan luisteren’ Anne Prins (19) deed op 13 mei 2012 belijdenis in De Lichtkring (GKv Amersfoort-De Horsten). ‘Mijn belijdenis was een grote stap in

bezigheden. Ik ben brieven aan Hem

mijn relatie met God. Alleen zag ik het

gaan schrijven en praat meer met Hem.

toen vooral als een soort stempel: dat

Na mijn belijdenis had ik het gevoel dat

je een goed geloof had en dat je vrijwel

ik losgelaten werd en voelde ik me best

niet meer verder zou groeien. Nu ben ik

eenzaam. Ik heb me toen ingezet voor

van mening dat het juist het begin is van

de jeugdvereniging 16+.

een leven met God, waarin je met ups

Jongeren die twijfelen, over het geloof

en downs te maken hebt. Zo heb ik ge-

of waar dan ook over, raad ik aan om

kampt met een depressie. In die periode

met iemand in gesprek te gaan. Ik weet

richtte ik me minder op God. Sinds een

uit ervaring dat er een Vader is die heel

aantal maanden ben ik me daarvan be-

goed kan luisteren. Wat je uiteindelijk

wust en zoek ik naar manieren om God

ook zult beslissen, maak een besluit

meer te betrekken bij mijn dagelijkse

voor God en jezelf.’

‘Mijn geloofsleven is niet meer wat het geweest is’ Gertjan van Ee deed op 29 april 2012 belijdenis in de NGK Voorthuizen-Barneveld. ‘Terugkijkend op mijn belijdenis heb ik vooral het gevoel dat

Ik ben nog steeds kerkelijk actief en kom met grote regel-

ik te snel ben gegaan op een moment in mijn leven dat ik

maat in de diensten, maar ik merk dat ik er meer moeite

over veel dingen niet zeker was. Mijn belijdenis voelde des-

mee begin te krijgen. Vooral mijn persoonlijke geloofsleven

tijds als een vast punt, een keuze waarvan ik hoopte dat ik er

is niet meer wat het geweest is. Ik denk dat ik altijd al meer

later houvast aan zou hebben. Maar het tegenovergestelde

twijfel heb gehad dan ik wilde toegeven, waardoor ook mijn

bleek waar. Ik ging studeren, verhuisde uit mijn “veilige” en

belijdenis, nu terugkijkend, niet op zijn plaats was. Ik ben

vertrouwde omgeving, leerde nieuwe mensen kennen, deed

niet van plan om de kerk zomaar de rug toe te keren, maar

nieuwe ervaringen op en kreeg daarbij ook een andere blik

op het punt waar ik nu sta, is mijn persoonlijke geloofsleven

op het leven. Mijn geloofsleven begon te verwateren.

beperkt.’

‘Wat is het leven toch mooi met Jezus!’ Cindy Vonk deed op 13 april 2014 belijdenis in de NGK Sliedrecht. Bij die gelegenheid werden ook haar drie kinderen Jop, Bo en Daan gedoopt. ‘Drie jaar geleden begon mijn zoektocht. Ik vroeg me af: wat doen al die mensen op zondag in de kerk? Ze zeggen dat je er rust vindt… Aan die rust heb ik behoefte, maar vind ik die daar in de kerk, bij God? Na de Alpha- en Bètacursus wist ik: God is er voor me als ik Hem nodig heb! En Hij heeft zijn Zoon gegeven om ook mijn zonden te vergeven. Mijn beslissing om ja te zeggen tegen God en de gemeente geeft me houvast. Ik voel me één met andere christenen. Wel voel ik me nog heel groen in het geloof. De Bijbel is voor mij soms nog moeilijk te volgen, maar ik merk dat ik alles als een spons in me opneem. Ik ga graag naar Bijbelstudies en de wijkkring om te leren van God en hoe anderen God in hun leven laten delen!'

 Thema

Belijdenis doen is: je Bruidegom antwoorden Het woord ‘belijdenis’ staat niet letterlijk in de Bijbel, maar de zaak ontmoeten we op vrijwel elke bladzijde. Waar het ten diepste om draait: jouw antwoord aan je Bruidegom.

tekst Bas Luiten beeld Johanne de Heus

God spreekt tot zijn volk als tot zijn

Tot drie keer toe liet Hij Petrus belijde-

Kleine dopeling

bruid. Hij reinigt haar van schuld om

nis doen van zijn geloof met de vraag:

God wil de keuze van ons leven mar-

haar smetteloos te ontmoeten en eens

‘Heb je Mij werkelijk lief?’

keren met een duidelijke ceremonie.

alles met haar te delen. Hij vraagt naar

Meer is er niet te vragen en een groter

Al is de liefde elke dag aan de orde,

haar hart, naar haar antwoord op zijn

antwoord kan niet worden gegeven.

de wederzijdse belofte vraagt om een

liefde, met woord en daad. Heel de

Dit is waar alles voortdurend om

eenmalige, publieke handeling die

wet kon daarin al worden samengevat

draait: welk antwoord geef jij je Brui-

altijd geldig blijft. Wie één wil zijn met

en Jezus had geen andere boodschap.

degom?

Jezus wordt publiek met Hem begraven

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

 Opinie De openbare geloofsbelijdenis wil een hoogtepunt zijn, een doorleefd moment om nooit te vergeten.

in de doop, om met Hem op te staan in

Wie als kind de doop ontving, zal op

een nieuw gezamenlijk leven.

enig moment daarop zijn eigen ant-

In de doop beeldt Jezus zijn grote liefde

woord moeten geven.

uit; het water reinigt met de kracht van

Op welke manier dat gebeurt, is onder-

zijn bloed. Tegelijkertijd geeft de dope-

geschikt. Wij noemen het ‘belijdenis

ling zich helemaal aan Hem over. Hij laat

doen’, maar je kunt ook spreken van

zich begraven om afstand te doen van

‘antwoord geven op je doop’. De leeftijd

zijn oude leven en voortaan mens voor

daarbij kan verschillend zijn, God gaat

God te zijn, geleid door de heilige Geest.

immers met ieder een eigen weg. Maar

Voortaan is hij eerst christen, met hart

hoe dan ook, van ieder die als kind werd

en ziel, onder alle omstandigheden.

gedoopt mag worden gevraagd dat hij

Ieder die Jezus belijdt, is kind van Abra-

in het midden van de gemeente zelf tot

 Het is te eenzijdig en te vrijblijvend om te rekenen op de trouw van God zonder ook je eigen trouw publiek te beloven 

ham, voor wie de belofte geldt dat ook

een keuze komt van persoonlijke, dank-

zijn kinderen in de verbondssluiting zijn

bare toewijding aan Jezus Christus, onze

nen we omzetten in beloften in heldere,

begrepen. Van harte belijden wij dat

verlosser en onze Heer.

persoonlijke en moderne taal. Want

Jezus ook voor onze kinderen gestorven

niemand moet denken dat het gaat om

is, al zijn ze te klein om zelf te geloven.

Bruidspaar

Ze worden gedoopt in de naam van de

Het is belangrijk dat we zien hoe we-

loofsbelijdenis wil een hoogtepunt zijn,

Vader, de Zoon en de heilige Geest, al

zenlijk dit is voor onze verbondenheid

een doorleefd moment om nooit te ver-

beseffen zij daar nog niets van. Aan de

met God. Het is te eenzijdig en te vrij-

geten, stimulerend voor iedereen.

ouders wordt gevraagd of zij hun kinde-

blijvend om te rekenen op de trouw van

ren in Jezus heilig weten en of zij hun dit

God zonder ook je eigen trouw publiek

Feest

later willen onderwijzen. Daarop geven

te beloven. Bij de Vrijmaking is het

Wat is belijdenis doen? Het is de keuze

de ouders antwoord, hun eigen geloofs-

eenzijdig ontstaan van Gods verbond

van je leven. Het is je volledig toever-

antwoord.

verdedigd, en terecht. Vandaag is het

trouwen aan de God van je doop. Het is

Het antwoord van hun kind kunnen zij

tijd om ook het tweezijdige karakter te

voortaan alles verwachten van je Heer,

niet geven, dat kan het alleen zelf doen

benadrukken.

niet alleen de vergeving van je zonden,

op latere leeftijd. Dus wordt de kleine

Het gaat om oprechte, onvoorwaarde-

maar ook je behoud, je vreugde en je

dopeling terugverwacht bij de doopvont

lijke overgave aan de Heer én de vol-

echte geluk. Het is Jezus aanvaarden

wanneer hij in staat is in eigen verant-

harding daarin, ook wanneer de wereld

als koning in je hart en je stellen in zijn

woordelijkheid aan God zijn antwoord

erom lacht en kerkmensen tegenvallen.

dienst. Het is tot innerlijke rust komen

te geven.

Geloven kan moeilijk worden, net zoals

en niet langer achter je begeerten aan-

Het is veelzeggend voor Gods genade

een huwelijk onder druk kan komen te

rennen. Het is God betrekken bij alles

dat zijn verbond eenzijdig begint, maar

staan. Voordat je trouwt, is het daarom

wat je doet. Het is een leven delen met

dat is niet bedoeld als een open einde.

belangrijk dat je leert wat je ja bete-

Hem en ervoor zorgen dat er geen af-

kent, je leven lang, in goede en slechte

stand ontstaat. Het is lezen, luisteren

tijden.

en spreken, samenkomen en getuigen.

Het komt vaak voor dat een bruidspaar

Het is nooit meer alleen zijn. Het is kun-

dan niet meer alleen ja wil zeggen,

nen leven met het onvolmaakte, ook in

maar zelf de beloften wil uitspreken.

de kerk. Het is kiezen voor een eeuwig

Dat voegt niets toe, maar degene die

leven dat hier en nu begint. Het is ja

belooft, kan zich er meer bewust in

zeggen tegen de Bruidegom en uitzien

kwijt. Zoiets zouden we ook met de

naar de bruiloft. Het is een feest!

 Niemand moet denken dat het gaat om een verouderd ritueel! 

een verouderd ritueel! De openbare ge-

openbare geloofsbelijdenis kunnen doen, als dat helpt om het persoonlijke

Bas Luiten is predikant van de GKv

van de overgave meer tot uiting te laten

Amersfoort-De Horsten en redacteur

komen. De vragen in het formulier kun-

van OnderWeg.

 Thema Jongeren aarzelen om belijdenis te doen

‘Ja, ik geloof het wel’ Voor in de kerk belijdenis doen van je geloof, dat hoort er toch gewoon bij? Toch staan niet alle jongeren daar vandaag de dag om

doen. En bovendien: als ik naar de kerk ga, dan ben ik toch al onderdeel van de gemeente!’

te springen. Hoe komt dat? En wat doen we

Een andere jongere gaf aan: ‘Ik vind dat er te

ermee?

aan het avondmaal mag deelnemen en mag

veel waarde aan wordt gehecht. Dat je pas trouwen in de kerk na het doen van belijdenis. Alsof je pas echt gelooft en bij de gemeente hoort zodra je dat hebt “volbracht”... Ik snap het op zich wel, maar ik heb vaak het gevoel

tekst Anko Oussoren beeld Andrew

Onlangs sprak ik een moeder die het met haar

dat ik het moet doen omdat ik dan pas die din-

dochter over belijdenis doen had gehad. De

gen in de kerk mag doen.’

dochter had geen behoefte en zin om naar

Weer een andere jongere gaf aan: ‘Het is ge-

catechisatie te gaan. ‘Ik leer daar niks!’ De

woon één grote poppenkast, daar doe ik niet

moeder had daar zichtbaar moeite mee en ze

aan mee!’

benadrukte dat ze het zo mooi zou vinden als

Het zijn maar een paar reacties, maar het

haar dochter haar geloof zou belijden. Daarop

maakt wel iets zichtbaar van de desinteresse

ging de dochter demonstratief voor haar staan

in het doen van belijdenis. Jongeren zien er de

en zei luid en duidelijk in haar gezicht: ‘Ja, ik

meerwaarde niet van in en het meevieren van

geloof. Wat moet ik nog meer doen?’

het avondmaal is geen motivatie om belijdenis

Poppenkast

 ‘Als ik

naar de kerk ga, dan ben ik toch al onderdeel van de gemeente!’  28

te gaan doen.

Het lijkt erop dat jongeren vandaag de dag

‘After-belijdenis-dip’

aarzelen om belijdenis te doen. De kerk wordt

Wat motiveert jongeren dan wel om belijdenis

door sommigen van hen ervaren als een insti-

te doen? Ook die vraag heb ik aan hen gesteld.

tuut dat tegenover hen staat. Tegelijk zie ik bij

‘Ik ging naar belijdeniscatechese omdat mijn

jongeren wel de wil om zich in te zetten voor

ouders vonden dat ik er klaar voor was’, zei

de kerk. Alleen staat dat los van het doen van

één van hen. ‘Het “doen” voor in de kerk be-

belijdenis.

lemmerde mij erg. Uiteindelijk heb ik het wel

Ik mag in samenwerking met jongeren mooie

gedaan, omdat ik ontzettend enthousiast werd,

en bijzondere dingen doen in de gemeente.

maar het idee kwam bij mijn ouders vandaan.’

Vanuit die verbondenheid heb ik een aantal van

Een ander gaf aan: ‘Het was geen gemakkelijke

hen gevraagd waarom ze geen belijdenis doen,

keuze, maar ik wilde leven met God en dat ook

terwijl ze richting mij wel hun geloof belijden.

duidelijk en officieel maken.’

Eén van hen zei: ‘Vroeger was het meer een

Weer een ander zei: ‘Ik ben altijd bezig ge-

moeten, maar ik vind het gewoon al fantastisch

weest met het geloof en ik kon mij niet voor-

hoe ik nu geloof en bezig mag zijn in de kerk.

stellen dat alles gewoon zomaar is ontstaan.

Het is niet een bewuste keuze om het niet te

Ik kan en wil niet zonder mijn God en Vader,

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

 Opinie

Je zou ze kunnen typeren als christelijke nomaden, die ronddwalen zonder zich te binden aan een kerk. Geloven is voor hen een spirituele zoektocht, zonder een vaste verblijfplaats.

daarom doe ik belijdenis van mijn geloof.’

aan een kerk. Betrokkenheid en participatie

Mooie antwoorden van jongeren die belijdenis

zijn optioneel geworden. Geloven is voor hen

hebben gedaan. Tegelijk zei één van hen ook:

een spirituele zoektocht, zonder een vaste

‘Belijdenis doen is een formaliteit en zorgt

verblijfplaats.

voor druk. Toen ik het deed, vroegen ouders aan mij of ik mijn vrienden ook niet kon over-

Speelruimte

halen. Alsof het doen van belijdenis laat zien

Past belijdenis doen nog wel bij jongeren in

dat de opvoeding geslaagd is.’ Daarbij gaf hij

deze tijd? Ontnemen we door de koppeling

aan last te hebben van een ‘after-belijdenis-

tussen belijdenis doen en avondmaal vieren

dip’: ‘De belijdeniscatechese was top en con-

jongeren niet de mogelijkheid om hun geloof

fronterend, maar daarna viel ik in een gat. Ik

te versterken? Kunnen we het niet beter ge-

miste de gemeenschap waar ik mag zijn wie ik

woon afschaffen? Het zijn vragen die bij mij

ben. Het zou goed zijn als er meer verbonden-

opkwamen na de gesprekken met de jonge-

heid zou zijn.’

ren.

Nomaden

Jongeren hebben aan de ene kant vragen naar zingeving en een verlangen naar verbonden-

Naast deze jongeren heb ik ook contact met

heid. Maar aan de andere kant staan ze los

jongeren die niet actief betrokken zijn bij de

van het instituut, voelt belijdenis doen voor

gemeente, maar wel in meer of mindere mate

hen als een moeten en geven ze hun geloof

met God en het geloof bezig zijn. Wat ik merk,

onafhankelijk vorm.

is dat de manier waarop het evangelie in de

Paulus zegt in 1 Tessalonicenzen 2: ‘In die ge-

kerk klinkt niet aansluit bij hun leefwereld.

zindheid, vol liefde voor u, waren we niet al-

‘Het gaat niet over mij’, ‘ik kan er helemaal

leen bereid u te laten delen in Gods evangelie,

niks mee’ en ‘wat heb ik nu aan het geloof’

maar ook in ons eigen leven, zo dierbaar was

zijn typische reacties. Ze willen er iets mee

u ons geworden.’ Zouden we als kerkelijke ge-

kunnen, maar weten niet hoe.

meenschap speelruimte kunnen bieden aan de

Deze jongeren voelen dat geloof en leven

nomadische, spirituele zoektocht van jonge-

twee verschillende werelden zijn en komen

ren? Een ruimte waar levens gedeeld kunnen

daar vaak eerlijk voor uit: ‘Ik leid een dubbel-

worden? Een ruimte waar levenservaringen

leven en ben minder met God bezig.’ Ze voe-

kunnen worden verbonden aan Christus?

 ‘Alsof het

doen van belijdenis laat zien dat de opvoeding geslaagd is’ 

len zich wegdwalen van de institutionele kerk. Je zou ze kunnen typeren als christelijke no-

Anko Oussoren is adviseur bij het

maden, die ronddwalen zonder zich te binden

Praktijkcentrum van de GKv.

 Thema

Belijdenis doen, en dan? Zegt de predikant van een oude dorpskerk tegen zijn collega uit het buurdorp: ‘Heb jij ook zo’n last van vleermuizen in de kerktoren? We hebben van alles geprobeerd om ze weg te krijgen, maar niks werkt.’ Zegt de andere predikant: ‘O, ik heb ze belijdenis laten doen, daarna heb ik ze nooit meer gezien.’ Het is een wrang grapje, maar het raakt wel een teer punt.

tekst Sabine van der Heijden beeld Ryan McGuire

Belijdenis doen wordt soms nog gezien

stukje van elkaars leven te delen. Het

als het eindpunt van een leertraject,

kan zijn dat de groep waarmee je be-

waarna de jongeren losgelaten worden.

lijdenis doet gewoon doorgaat, al dan

Maar in een kerk waarin het gaat om

niet met de predikant. Maar soms is

samen levenslang leren en naar Chris-

de groep te klein, te groot of te divers.

tus toegroeien zou het geen eindpunt

Dan kun je met ieder individu zoeken bij

maar een markeringspunt moeten zijn.

welke bestaande kring hij of zij zich kan

Bij de kerk horen betekent deel zijn van

aansluiten. Een wijkgroep, een leeftijds-

een levende gemeenschap van mensen

groep, een themagroep, enzovoort. Voor

die op elkaar betrokken zijn en samen

studenten kan dat ook een studenten-

groeien in hun relatie met God.

groep zijn in de stad waar ze studeren.

Jongeren willen geen lid zijn van een

In de tweede plaats kun je deze jonge

instituut, maar deel uitmaken van een

mensen een mentor, buddy, kerkmaatje

Deel uitmaken van de gemeente bete-

gemeenschap, zo blijkt uit diverse on-

of hoe je zo iemand maar wilt noemen

kent dat je medeverantwoordelijk bent.

derzoeken onder 18-plussers. Zij willen

bieden. Iemand die degene die belijde-

Het ontdekken van je gaven en talenten

niet een geloofsbelijdenis onderschrij-

nis deed blijft volgen, intensief of van

en hoe je die kunt inzetten in de ge-

ven, maar de relevantie van hun geloof

een afstandje. Iemand die hem/haar

meenschap zou daarom al onderdeel

in het leven van alledag begrijpen en

helpt om een eigen plek in de kerk te

moeten zijn van het belijdenistraject.

gestalte geven.

vinden en te houden en om persoonlijk

‘Stage lopen’ bij verschillende onderde-

te blijven groeien. De ervaring leert dat

len van de gemeente kan daar deel van

Stage lopen

 Belijdenis zou geen eindpunt maar een markeringspunt moeten zijn 

sommige jongeren dit graag willen en

uitmaken. Zo leren de belijdeniscate-

Wat kun je deze (jonge) mensen bie-

anderen het overbodig vinden. In elk

chisanten niet alleen God maar ook de

den? Ten eerste een kring: een groep

geval willen ze iemand met wie ze al

gemeente in al haar facetten kennen.

die regelmatig bij elkaar komt om

een band hebben.

Bovendien leer je op die manier meer

samen te groeien in geloof en een

Last but not least: geef ze een taak.

mensen binnen de kerk kennen, waar-

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

 Opinie

Belijdenis doen wordt soms nog gezien als het eindpunt van een leertraject, waarna de jongere losgelaten wordt.

door je je ook meer betrokken voelt bij

voor Hem. Deze ‘uitgestelde keuze’ zien

haar en de mensen die belijdenis doen.

de kerkgemeenschap.

we steeds vaker in een tijd waarin er

Deze persoon is niet klaar wanneer de

voor jongeren simpelweg te veel keuzes

belijdeniscatechisanten allemaal hun

zijn en waarin de adolescentieperiode

plekje gevonden hebben, maar zou ook

Hóe we dit alles in de kerk vormgeven,

steeds langer duurt.

in de jaren daarna steeds even de vinger

vraagt in onze individualistische tijd wel

Ten slotte zijn er mensen die niet met

aan de pols moeten houden om te kijken

om maatwerk. Want er is tegenwoordig

het geloof zijn opgegroeid, maar die,

of de jonge christenen nog steeds be-

een behoorlijke verscheidenheid in men-

meestal via een christelijke partner en de

trokken zijn bij een kring, een mentor en

sen die belijdenis doen.

Alpha-cursus, tot geloof kwamen. Zij zijn

een taak. En als ze verhuizen, kan deze

In mijn gemeente, de NGK Houten, zie

enthousiast, maar hebben nog weinig

persoon de jongeren helpen om deze

ik grofweg drie types belijdeniscatechi-

geloofskennis, voelen zich soms niet zo

dingen ook in de nieuwe woonplaats te

santen. Er zijn de jongeren die in de kerk

thuis in de kerkelijke cultuur en kennen

vinden. Te vaak is het nog uit het oog, uit

zijn opgegroeid en die dat als positief

daar weinig mensen. Dit zijn veelal late

het hart.

ervaren hebben. Na het jeugdwerk,

twintigers en dertigers, soms zijn ze ook

inclusief Youth Alpha en een diaconale

stukken ouder.

Types

reis, volgen ze de belijdeniscatechese en doen ze belijdenis. Daarna gaan ze vaak

Pols

studeren, worden lid van een (christe-

Omdat niet alleen de situatie maar ook

lijke) studentenvereniging en raken soms

de karakters van degenen die belijde-

minder betrokken bij de kerk waarin ze

nis doen zo verschillen en omdat we in

opgroeiden.

een tijd leven waarin iedereen zijn eigen

Dan zijn er de twintigers, soms dertigers,

autonome keuzes maakt, vraagt het ver-

die in een kerk opgroeiden, maar daar

volgtraject om individuele begeleiding.

na hun puberteit afstand van namen.

De predikant lijkt me de aangewezen

Soms hebben ze los van God geleefd,

persoon om dit te geven, maar het kan

soms waren ze gewoon niet zo heel erg

ook iemand anders zijn. Bij voorkeur ie-

betrokken. Maar op de één of andere

mand die de gemeente goed kent en ook

manier heeft God hen weer in hun nekvel

meeloopt tijdens de belijdeniscatechese,

gegrepen en maken ze nu toch de keuze

zodat er een relatie ontstaat tussen hem/

Sabine van der Heijden is docent aan de CHE.

 ‘Stage lopen’ bij verschillende onderdelen van de gemeente kan deel uitmaken van het belijdenistraject 

 Getuigenissen

Ik zeg ja, omdat... ‘Ik weet dat Hij me telkens weer met open armen staat op te wachten’ Rianne Stuij doet dit voorjaar belijdenis in de NGK Langerak. ‘Ik doe belijdenis omdat ik

gelmatig nog vraag ik mij af of ik “goed

met-Godclub’ bij ons in de kerk, waar

gemerkt heb, zeker in het

genoeg” geloof en of God blij is met wat

de kinderen van de basisschoolleeftijd

afgelopen jaar, dat God

ik voor Hem doe.

iedere zondag naartoe kunnen gaan. Ook

een heel belangrijke rol

Ik merk ook dat ik het lastig vind om op

probeer ik wat te doen aan het contact

in mijn leven speelt. God

te komen voor mijn geloof, dat ik bang

tussen ouderen en jongeren. Omdat ik

heeft mij laten zien dat

ben voor de reacties die ik van anderen

ontzettend van spelletjes houd, ga ik

het er niet om gaat wat

kan krijgen. Daar schaam ik me soms

regelmatig met een doos Rummikub op

anderen van mij vinden,

wel voor. Toch weet ik dat Hij mij telkens

stap om vervolgens met een oudere uit

maar dat mijn identiteit

weer met open armen staat op te wach-

de gemeente een spelletje te spelen. Je

van Hem afhangt: ik ben

ten. Regelmatig schrijf ik dan ook een

wilt niet weten hoe leuk dat is!

een geliefd en waardevol

brief aan Hem, om zo het contact tussen

kind, geschapen door zijn

Hem en mij open te houden. Hierdoor

Als je twijfelt of je belijdenis wilt doen,

hand. Hij heeft een plan

word ik mij er telkens weer van bewust

blijf dan vooral bidden en Bijbellezen en

met mij en weet wat het

hoeveel Hij voor mij heeft gedaan en

praat met anderen over je twijfels. Blijf

beste voor mij is. Hij heeft mij uitgekozen

hoeveel Hij om mij geeft.

er zelf niet mee rondlopen. En het al-

en nu wil ik mij aan Hem teruggeven, om

Als ik straks belijdenis heb gedaan, wil

lerbelangrijkste: schaam je niet voor je

mijn leven verder te gaan met Hem.

ik graag mijn gaven en talenten inzetten

twijfels! Daar zijn we immers ook mens

voor de gemeente. Ik ben een echt “men-

voor. En door onze zwakheid worden we

Ik heb nooit echt getwijfeld aan het

senmens” en vind dat het goed is om op

sterk. Wanneer je die twijfels overwon-

bestaan van God. Toch is mijn geloof

elkaar betrokken te zijn.

nen hebt, kom je er veel sterker uit. Met

lang niet altijd even sterk geweest. Re-

Sinds kort leid ik de zogenoemde ‘Ga-

Hem!

‘Als God niet bestaat, heeft mijn leven gewoon geen nut’ Gerdien Doornbos doet dit voorjaar belijdenis in de GKv Schildwolde.

‘Belijdenis doen is in mijn ogen een kwes-

voelde God en de duivel om mij strijden.

tie van voor God kiezen, op je doop ant-

Maar juist toen ik me dat realiseerde, gaf

woorden en dat aan de hele wereld willen

het me kracht, want ik wist dat ik voor God

laten zien. Het is niet iets waar je helemaal

wilde kiezen en dat heb ik dan ook gedaan.

klaar voor kunt zijn. Je hoeft niet alles te

Daarom wil ik belijdenis doen.

weten en te begrijpen. Als jij weet dat je

Nog steeds heb ik twijfelmomenten, maar

Gods kind wilt zijn en naar zijn wil wilt

die zijn van korte duur. Als God niet be-

leven, is dat genoeg.

staat, heeft mijn leven gewoon geen nut.

Vroeger was God volkomen vanzelfspre-

Ik kan en wil niet aanvaarden dat het be-

kend voor mij. Ik zag niet in waarom je ooit

staan van de hele aarde, met alles erop en

aan zijn bestaan zou twijfelen, totdat ik

eraan, toeval is. Ik probeer nu te leven als

rond mijn puberteit begon te twijfelen. Dat

een kind van God. Ik wil radicaal voor Hem

waren ontzettend moeilijke momenten. Ik

gaan en het geloof er niet “even bij doen”.’

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

(advertentie)

Onder

Weg

e Inspirarti voo n te reisgeno

Drie maanden lang gratis onderweg

Adverteren in OnderWeg? De voordelen:  De oplage is groot.  Het tarief is aantrekkelijk.  De nummers blijven lang bewaard. Informatie en reserveringen: Nico Postuma, 0341-842147 of 06-13995905, adverteren@onderwegonline.nl. Vind alle tarieven en formaten ook terug op www.onderwegonline.nl/adverteren.

Benieuwd naar OnderWeg?

Neem een proefabonnement en ontvang het magazine drie maanden lang gratis thuis! Aan het einde van de drie maanden kunt u kiezen tussen een jaarabonnement of een digitaal abonnement. Niet tevreden? Dan kunt u het proefabonnement simpelweg laten aflopen; het wordt niet automatisch verlengd.

Bestel uw proefabonnement via administratie@onderwegonline.nl of www.onderwegonline.nl/proefabonnement onderwegonline.nl

Is uw gemeente toe aan een pastoraal werker? Herkent u dit: • Door groei van de gemeente komt pastoraat in de knel; • Er is geen predikant, maar wel behoefte aan een pastorale kracht; • U mist een onafhankelijke sparringpartner rondom pastorale onderwerpen en situaties; • Hoe kan de gemeente groeien op pastoraal gebied. In dat geval heeft uw gemeente mogelijk baat bij een pastoraal werker! Iemand die ervaren is in kerkelijk (ambts)werk en opgeleid voor het pastorale gesprek. Heeft u interesse? Ik kom graag kennismaken! Peter Baas, Ermelo. 06-20229903 / phbaas@solcon.nl

facebook.com/onderwegonline @onderwegonline

Heuvelrug Grafgedenktekens Johan Zandee, Pr. Hendrikweg 48, Doorn. tel. 06.53.367564 Specialist in het leveren en plaatsen van grafgedenktekens in natuursteen, glas en andere duurzame materialen. In alle rust bij U thuis in Uw eigen vertrouwde omgeving zoeken wij samen met U welk gedenkteken past bij Uw wensen Werkgebied: Provincie Utrecht, Gelderland, Flevoland en Zuid-Holland

www.heuvelrug-grafgedenktekens.nl

We staan voorook inju2015llie klaar Als u vastloopt kan professionele hulp nodig zijn. Eleos biedt ggz vanuit een christelijke identiteit. U kunt bij ons terecht. Kijk voor onze dichtstbijzijnde locatie op www.eleos.nl

 Woordzoeker

Wie is Jezus?

 Woordzoeker

‘Wie zeggen de mensen dat Ik ben?’ (Marcus 8:27)

tekst Almatine Leene

 Blijkbaar vond

e laatste Jezusfilm, Son of God,

ten. Zijn die antwoorden helemaal ver-

verscheen in 2014. Dat brengt de

keerd? Jezus zegt daar niets over.

teller op meer dan zestig. Elke

In plaats daarvan stelt Hij dezelfde

film vertelt het levensverhaal van Jezus

vraag, nu aan zijn leerlingen. Het is

vanuit een ander perspectief. De be-

Petrus die daarop antwoordt: ‘U bent

kende Passion of the Christ van Mel Gib-

de messias.’ Is dat het juiste antwoord?

son benadrukte het lijden. De musical

Jezus gaat er niet op in en verbiedt hun

Jesus Christ Superstar zijn menselijkheid

zelfs op strenge toon om met iemand

en The Nativity Story de geboorte van

hierover te spreken!

het kind van Betlehem.

Jezus het belangrijk om te weten wat mensen over Hem dachten 

je eigen beeld en dat van de Bijbel? Het confronteert. En misschien is dat wel

Over Jezus zijn nog veel meer boeken

Veel beelden

geschreven. Door theologen, door de

Het antwoord van Petrus klinkt juist,

paald door cultuur, tijd en omgeving. Als

voormalige paus, door boeddhisten,

maar ironisch genoeg bleek het beeld

je de vraag kunt beantwoorden wie de

atheïsten, en ga zo maar door. Onlangs

dat hij bij dat woord had niet te kloppen.

mensen zeggen dat Jezus is, helpt dat

verscheen er zelfs een glossy over Hem.

Zodra Jezus uit begint te leggen dat de

om na te denken over je eigen voorstel-

Maar de grootste collectie Jezusbeelden

Mensenzoon veel zou moeten lijden,

ling. Het bekijken van kunst, het lezen

is waarschijnlijk te vinden in de kunst.

wijst hij zijn rabbi fel terecht. De mes-

van boeken en het zien van films biedt

Het Rijksmuseum kan met alle gemak

sias die hij in zijn hoofd heeft, daar past

daartoe een mogelijkheid. Met de Bijbel

worden gevuld met schilderijen en

geen lijden bij! Dat beeld klopt niet!

in de hand is het verrijkend om daarover

sculpturen van Rembrandt, Michelan-

Maar wat is dan het goede antwoord?

gesprekken te voeren met anderen. En

gelo en vele anderen.

Jezus zelf gebruikt een heleboel woor-

je vooral te verwonderen over de groot-

De vraag ‘wie is Jezus?’ die in al die

den en beelden om Zichzelf te om-

heid van de messias.

boeken, kunstwerken en films weer-

schrijven. Hij is de goede herder, de

klinkt, wordt al gesteld sinds de man uit

weg, de Mensenzoon. Waarom zoveel?

Almatine Leene is onderzoeker aan de

Nazaret deze zelf stelde.

Omdat Hij zo groot is dat één woord niet

Universiteit van Stellenbosch en docent

genoeg is. We hebben niet voor niets

dogmatiek aan de Viaa Hogeschool in

vier evangeliën. Matteüs richt zich als

Zwolle.

Wie ben ik?

goed. Want ook ons beeld wordt be-

Vraag jij weleens aan mensen wie ze

Jood op de Joden en houdt Jezus voor

denken dat jij bent? Een enthousiast

als rabbi. Lucas is arts en benadrukt dat

mens? Een harde werker? Typisch een

Jezus de geneesheer is. Johannes begint

kind van je vader? De messias vroeg

en schrijft meer theologisch: Jezus is

voor een overzicht van de beelden die

het in elk geval wel. Waarom precies

het Woord. Al die beelden vertellen iets

de Bijbel noemt over Jezus.

zegt Hij niet, maar blijkbaar vond Jezus

over de Zoon van God, en stuk voor stuk

2. Stel in je omgeving de vraag die Jezus

het belangrijk om te weten wat mensen

zijn deze antwoorden juist, al zijn ze be-

stelde. Bespreek vervolgens waarom

over Hem dachten. Als het goed is, komt

ïnvloed door tijd en context.

dat woord voor hen centraal staat. Be-

het beeld dat mensen van jou hebben overeen met wie je werkelijk bent. Bij

Verrijkend

Jezus bleek dat niet helemaal het geval.

Niet iedereen is gediend van het kijken

Of toch wel? Volgens de leerlingen van

naar films of kunst of het lezen van

Jezus zeggen mensen dat Hij Johannes

boeken over Jezus. Krijg je daardoor

de Doper is, of Elia, of één van de profe-

niet een beeld van Jezus dat botst met

1. Bekijk www.opkijken.nl/wie-jezus

antwoord dan pas de vraag wie Jezus volgens jou is. 3. Hoe is jouw beeld van Jezus veranderd in de loop van je leven? 4. Wat vind je van de glossy van Jezus?

 Jeugdwerk

Tijd voor vertragen, écht contact en betekenisgeving In de OnderWeg van 24 januari schreven we over de jeugdwerktrends van 2015. Eén van deze trends is ‘slowcial’: de tijd nemen om bewust te vertragen en échte contacten te zoeken die betekenis geven aan het leven. In dit artikel gaan we wat dieper in op deze trend, omdat het duidelijk maakt waar jongeren behoefte aan hebben en welke rol de kerk daarin kan spelen.

tekst Anko Oussoren (adviseur bij het Praktijkcentrum GKv) en Karen Scheelevan Ooijen ( jeugdwerkadviseur bij het NGJ)

Media • Kijk en luister samen met jongeren naar de clip ‘Scare Away The Dark’

Als het gaat om bewust vertragen,

van Passenger en ga met hen over

moeten we niet direct denken aan het

dit nummer in gesprek.

wegleggen van de smartphone, maar

• Lees het boekje De hunkerende

aan iets waar behoefte aan is náást

generatie van Els van Dijk, waarin

het online leven. Want het zijn niet

een schets van de jongerenwereld

alleen de sociale media die veel van

wordt geven en een appèl richting

de jongeren vragen. Er wordt van alle

ouderen klinkt.

kanten aan hen getrokken en van hen wordt verwacht dat ze het hoge tempo

 Deel niet

alleen het evangelie, maar deel je leven 

van de wereld bijhouden. Hun agenda zit vol, terwijl ze ook tijd nodig hebben

hoefte om tot rust te komen.

om stil te zijn en zich te bezinnen, bij-

Wij vinden het niet passen om jongeren

voorbeeld bij belangrijke levenskeuzes.

te vragen hun telefoons in te leveren,

Tegelijk speelt de online wereld hierbij

bijvoorbeeld tijdens de kerkdienst,

wel een grote rol.

maar we willen wel graag nadenken

Jaren geleden werd al geconstateerd

over hoe we jongeren kunnen helpen

dat jongeren behoefte hebben aan een

om invulling te geven aan deze be-

‘infobatical’: een moment van rust in

hoefte aan rust. Daar kan de kerk een

het huidige digitale tijdperk, bewust

rol in spelen, zowel voor kerkelijke als

even offline zijn. Maar toch gebeurt

voor niet-kerkelijke jongeren.

dat, zeker bij jongeren, nog niet veel.

Blijkbaar vinden ze het lastig en wint

Gezindheid

de fear of missing out het van de be-

Essentieel hiervoor is dat we ook zelf

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

beeld semmickphoto/123rf.com

 Jeugdwerk

Bij mijn opa kan ik gewoon rustig met een kopje thee buiten zitten.

Tips

• Zoek jongeren op waar zij zich bevinden, in hun eigen wereld, en neem daar de tijd om met hen in gesprek te zijn. • Faciliteer als jeugdwerkers dat jongeren op bezoek gaan bij opa’s en oma’s, eventueel tijdens een clubavond. • Bezoek met je jongeren één van de avonden van de stiltetour ‘Herademen met de Psalmen’. De stiltetour

stilstaan en de tijd nemen voor jongeren. In ons werk spreken we veel jeugdouderlingen en jeugdleiders. Ook zijzelf zijn vaak druk. Ze hebben wel passie, maar niet altijd de mogelijkheden om echt de tijd te nemen voor jongeren. Zoek en plan daarom momenten om jongeren echt te ontmoeten. Ga ervoor zitten, deel je leven met hen en stel vragen die ertoe doen. Geen vluchtig ‘hoe gaat het met je?’ waarna

 Misschien

moeten we bij onze opa’s en oma’s op rustles 

2015 is een muzikale en verstillende tocht langs woorden van herademing, wanhoop en hoop. Zie www. stiltetour.nl. • Religieuze leefgemeenschap Casella biedt een open huis voor jonge mensen die op zoek zijn naar stilte en ontmoeting. Kijk eens op www. casella.nl.

je geen tijd hebt om naar het antwoord te luisteren. Leer de jongeren kennen, op die ma-

die de tijd nemen om te luisteren. Of ik

nier help je hen om zichzelf te leren

kan daar al puzzelend nadenken over

kennen. Ontdek met elkaar de rust

van alles wat me bezighoudt. Mis-

die God wil geven. Of zoals Paulus

schien moeten we bij onze opa’s en

het zegt: ‘In die gezindheid, vol liefde

oma’s op rustles.

voor u, waren we niet alleen bereid u

Als het gaat over wat jongeren nodig

te laten delen in Gods evangelie, maar

hebben en waar we ons als kerk dus

ook in ons eigen leven’ (1 Tessaloni-

op moeten richten, dan is het wat ons

cenzen 2:8). Probeer er gewoon voor

betreft deze trend, slowcial. Jongeren

hen te zijn, met als doel om een beeld

staan niet of te weinig stil. Daar ligt de

te krijgen van het leven in deze tijd,

kern van veel problemen (keuzestress,

zodat je jongeren kunt helpen de juiste

eenzaamheid, oververmoeidheid),

Stiltetour 2015 van 7 maart t/m 2 april

keuzes te maken rond de invulling van

waar overigens niet alleen jongeren

op diverse locatie in het land.

hun leven.

last van hebben. Laten we daarom

EO-Jongerendag op zaterdag 6 juni

rustplekken creëren waar wijzelf en de

2015, je kunt nu al kaartjes reserveren

jongeren tot rust kunnen komen. Mo-

via www.eo.nl/beam/evenement/eo-

Hoe doe je dat? Eén van de momenten

menten waarin we de tijd nemen om

jongerendag/reserveren.

die ik zelf vaak als rustgevend ervaar,

eerlijk te kijken naar onszelf, naar God

is op bezoek gaan bij één van mijn

en naar de maatschappij. Laten we als

opa’s en oma’s. Daar kan ik gewoon

kerk vooral niet méér doen voor jonge-

rustig met een kopje thee op de bank

ren, maar eerder minder, zodat we de

zitten. Dit zijn vaak de mensen die écht

tijd hebben om elkaar te ontmoeten en

willen weten hoe het met me gaat en

onze levens te delen.

Rustles

Agenda

 Wandelen met God

Rondkomen in de Schilderswijk

Mensen die anderen net zo goed een plekje gunnen, ook al zijn ze nog zo anders.

Enkele maanden geleden zond RTL de tv-serie Rondkomen in de Schilderswijk uit, een gefilmd

duidelijk. Het kleurrijke leven van een volkswijk.

portret van een aantal bewoners rond een

sproken in de kerk. Maar wat ik als relatieve

pleintje in Den Haag. Vooral oorspronkelijke

volgens de Hagenezen in onze kerk helemaal

‘Hagenezen’ kwamen aan het woord. Wie naar de serie keek, kreeg de indruk dat de Schilderswijk nog een ouderwetse Haagse volksbuurt is. De werkelijkheid is anders. In het normale straatbeeld is iemand met een Hollands uiterlijk een uitzondering.

Natuurlijk werden de afleveringen nabebuitenstaander soms wel grappig vond, was niet grappig. Ze voelden zich te kijk gezet met al hun eerlijke onhebbelijkheden. En de rechtvoor-z’n-raapuitspraken voor de camera hadden verdeeldheid gezaaid. Zo was er een demente buurvrouw die altijd hele broden uitstrooide voor de vogels, tot ergernis van de buren. Toen ze overleed was het commentaar: ‘Jammer voor haar, maar ons probleem is opgelost.’ De man die deze opmerking maakte, durfde zich na de uitzending een week lang niet buiten te vertonen. Het is erg gemakkelijk om van een afstandje te kijken naar mensen die anders zijn dan jij en te lachen om hun eigenaardigheden. Ik vond het leerzaam om te horen hoe mensen zelf ervaren

tekst Peter Strating beeld Photocapy/Flickr.com

Ik kan me goed voorstellen dat het mensen buiten Den Haag helemaal ontgaan is dat deze

hoe ze worden neergezet.

serie is uitgezonden, dus misschien hebt u hele-

Outcasts

maal niets gezien. Uiteraard heb ik wel gekeken.

Deze ervaring maakte me ook weer duidelijk

De meeste mensen die in beeld kwamen ken

hoe anders Jezus omging met mensen: vol res-

ik wel. Er woont zelfs een lid van de Havenkerk

pect. In de evangeliën lees je niets wat lijkt op

aan dat pleintje, ook een rasechte Schilderswij-

het uitvergroten van de eigenaardigheden van

ker, maar zij zorgde ervoor dat ze niet in beeld

de mensen die op Jezus afkwamen. Het moet

kwam.

toch af en toe wel een vreemde verzameling

Eigenlijk vond ik het wel vermakelijk om te zien

mensen zijn geweest. Sociale outcasts voelden

hoe deze mensen met elkaar omgaan: recht

zich veilig bij Hem. Niet voor niets krijgt Hij het

voor z’n raap, niet altijd even netjes, maar wel

verwijt dat Hij eet met tollenaars en zondaars.

OnderWeg #04 > Jaargang 1 > 21 februari 2015

 Column

Jonge diaconessen D

at we eigenlijk jonge diaconessen waren, realiseerden m’n zus en ik ons natuurlijk niet toen we weer op moeders fiets met een pannetje eten naar tante Sjaantje

fietsten. Dan zat er weer hutspot in de grote rieten fietsmand die aan het stuur hing, dan weer erwtensoep. Of een bosje tulpen, of oliebollen op oudejaarsdag. Tante Sjaantje – wat ouder, klein van stuk, gezet, gezellige babbel – heette eigenlijk Jeanne, sierlijk op z’n Frans. Als jonge vrouw was ze tijdens de Eerste Wereldoorlog met haar familie naar Nederland gevlucht en getrouwd met Piet, een boomlange dorpse arbeider die geen woord Frans sprak. En ja, dan heet je al snel gewoon Sjaantje. Ze leeft al lang niet meer. Toen ze ziek werd, waren we nog regelmatig op last van onze moeder met de grote fietsmand Van die figuren waar ‘nette mensen’ liever niet mee omgaan.

bij haar binnengestapt om iets lekkers te brengen en een

Vanuit mijn ervaringen in de Havenkerk ben ik die mensen

praatje te maken.

rondom Jezus anders gaan inkleuren dan vroeger. Probeer je maar eens voor te stellen dat Jezus die mensen uit Rondkomen in de Schilderswijk ontmoet. En stel je eens voor dat je midden in dat gezelschap zit.

 Ze voelden zich te kijk gezet met al hun eerlijke onhebbelijkheden 

 Onze pannetjes

kunnen uit de kast en de fietsmanden aan het stuur 

Nu wil ik van ons, toentertijd in onwetendheid jonge diaconessen, geen heldinnen maken. Als er een pluim uitgedeeld moet worden, dan komt die mijn moeder toe, die naast tante

Als ik nu door de Schilderswijk wandel, probeer ik die houding van

Sjaantje nog vele andere ouderen en behoeftigen bedeelde

Jezus voor ogen te houden. Ik wil met respect naar de mensen kij-

met eten, bloemen en kaartjes. Dat was voor haar gewoon en

ken, hoe anders ze ook zijn. De onmacht of eigenaardigheden van

voor ons dus ook.

anderen zijn niet bedoeld om je over te vermaken. En het mooie

Wat ik wel wil aangeven, is dat ruim 25 jaar later de samenle-

is… in een sfeer van respect stellen mensen zich anders op.

ving smacht naar deze goeddoenerij. Met een uitgeklede en

Het beeld van de camera is maar eendimensionaal. Je denkt dat

sinds 1 januari naar de gemeenten overgehevelde Wmo-regel-

hij de werkelijkheid registreert, maar hij creëert slechts een be-

geving moeten zorgbehoevende burgers nóg meer hun eigen

perkte werkelijkheid. Wie met respect in de Schilderswijk aanwe-

boontjes doppen. Armoe, eenzaamheid en hulpeloosheid zijn

zig is, ziet een heel andere werkelijkheid, een werkelijkheid van

vaak het gevolg.

mensen die het goede willen voor elkaar. Mensen die verlangen

Kerken zien dat gelukkig en springen erop in. De onze in ieder

naar liefde en een goede plek om te wonen, mensen die anderen

geval wel. Via de wijkverpleging krijgt de diaconie hulpvragen

net zo goed een plekje gunnen, ook al zijn ze nog zo anders dan

binnen van mensen uit de omgeving van ons kerkgebouw.

zij. Ze gaan lang niet allemaal naar de kerk, maar sommigen heb-

Onze pannetjes kunnen uit de kast en de fietsmanden aan het

ben de weg gevonden. Met vallen en opstaan bouwen we aan

stuur. Kansen te over om ons geloof

een gemeenschap.

handen en voeten te geven.

Al wandelend door de Schilderswijk probeer ik me een beetje

We worden er rijker van, geloof ik.

voor te stellen dat ik er samen met Jezus loop. Hoe zou Hij naar de

En onze (klein)kinderen ook. Vergeet

mensen kijken? Hoe zou Hij ze aanspreken? Wat zouden ze Hem

vooral niet om hen mee te nemen

laten zien?

naar de tante Sjaantjes van nu.

Peter Strating is predikant van de Havenkerk (NGK) in Den Haag. Esther Spiering-de Hek is moeder en tekstschrijver.

(advertenties)

Onderweg De Kern 21-02-15_Opmaak 1 12-02-15 09:34 Pagina 1

Kernachtige boekjes over het christelijk geloof Mooie cadeautjes voor wie belijdenis doen, en voor bezoekers van een belijdenisdienst

Verschenen zijn: De kern (Wat geloven christenen?) n De bijbel (Waarom zou je die lezen?) n Het leven (Waar gaat het echt om?) n De vraag (Waarom is er lijden?) n De kerk (Waarom zou je meedoen?) n Het feest (Wat vier je met Pasen?) n Het licht (Wat vier je met Kerst?). Alle deeltjes kosten €3,50. Alle deeltjes samen: €17,50 “Zoals in eerdere deeltjes weet Reinier Sonneveld op een originele en creatieve manier nieuwe woorden te geven aan het wonder van Pasen. Meesterlijk en voor de moderne mens te vatten...” (Nederlands Dagblad over Het feest) “Als je eens een goed gesprek met een ongelovige vriend of kennis wilt hebben, is dit boekje een goede aanleiding daartoe.” (Wegwijs over Het leven)

Buijten & Schipperheijn Motief

www.buijten.nl – 020-524 10 10 – in de boekwinkel

20-21 2M0A15ART

JAARB

EURS U

TRECH

Kerk & Gemeente 2015

De landelijke vakbeurs voor kerken Editie 2015 geheel opgefrist: de beste editie tot nu toe!

Kerkelijk werkers oriënteren zich op Kerk & Gemeente. Meer dan 100 stands en zeer informatieve en actuele workshops. De Workshops zijn per thema bij elkaar geprogrammeerd: Restauratie, Herbestemming, Bouw en Onderhoud, Beeld, Geluid en Kerktelevisie, Inrichting en Interieur, Veiligheid, Verzekeringen en Financiën. Kijk voor meer informatie en entreebewijzen op onze website:

www.kerkengemeente.nl

Gebruik de code KG2015OND en uw entreebewijs is gratis!