www.onderwegonline.nl
#21 14 november 2015
Druk, druk, druk THEMA: OMGAAN MET TIJD EN DRUKTE
Onder
e Inspirarti voo n te reisgeno
> 08 AFGODEN ONS HART IS NIET SNEL TEVREDEN > 12 WERKVORMEN MEER TIJD EN RUIMTE SCHEPPEN > 20 JAÏRUS MEDITATIE BIJ EEUWIGHEIDSZONDAG > 26 AFDRACHT WAT KOST DE KERK? > EN VEEL MEER...
Inhoud Thema
08 opi nie
12 werkvormen
Waarom zijn we zo druk?
We lijken drukker dan ooit. Waar komt die drukte
Meer tijd en ruimte
Ja, we zijn erg druk. En ja, wat meer tijd en ruimte zou ons
vandaan? En hoe vinden we rust? Pieter Kleingeld gaat
goed doen. Maar waar te beginnen? OnderWeg vroeg drie
aan de hand van de verlangens van ons hart op die
mensen om een handreiking te doen. Annelies Griffioen-
vragen in. ‘God verwacht niet dat we meer doen dan we
van Oord geeft tips over opruimen, Evelien van Duffelen
kunnen, maar ons hart is minder snel tevreden.’
bespreekt de benedictijnse 'stilteladder' en Pieter Kleingeld geeft een schets voor een Bijbelstudie over tevredenheid.
06 P RAKTIJKLOKAAL
Eeuwigheidszondag in Kampen Steeds meer gemeenten herdenken hun gestorven
26 TREFPUNT
Wat kost de kerk?
Gemeenten in de GKv moeten hogere bedragen
gemeenteleden op de laatste zondag van het kerkelijke
opbrengen voor kerkelijke activiteiten buiten de eigen
jaar. De NGK Kampen bijvoorbeeld wijdt op deze
gemeente dan gemeenten in de NGK. Dat blijkt uit een
Eeuwigheidszondag de middagdienst speciaal aan
vergelijking van de bovenplaatselijke lasten in beide
deze herdenking. Er is dan een sobere liturgie en de
kerkverbanden. In de NGK bedragen die jaarlijks circa
meditatie van de voorganger en de liederen zijn op het
38 euro per kerklid, in de GKv 67 euro per kerklid. De
karakter van de dienst afgestemd. Tijdens de herdenking
trend is echter dat deze bedragen zich naar elkaar toe
leggen nabestaanden een steentje met de naam van de
bewegen.
overledene op de avondmaalstafel.
20 bijbelverhaal
Jaïrus aan het woord
Op 22 november is het Eeuwigheidszondag, ook wel
28 JEUGDWERK
Starters: zelfbewuste zelfstandigen
Goed jeugdwerk sluit aan bij de actuele (jongeren)cul-
Gedachteniszondag genoemd. Een Bijbeloverdenking
tuur en de specifieke ontwikkelingsfase van de deelne-
voor die dag aan de hand van het verhaal over het
mers. In voorgaande afleveringen hebben we stilgestaan
dochtertje van Jaïrus (Marcus 5:22-43), gezien door de
bij tieners en jongeren van diverse leeftijden. In deze af-
ogen van Jaïrus zelf.
levering kijken we naar starters, jongeren van 23 jaar en ouder. Ze hebben in hun studententijd veel onderzocht en veel losgelaten om allerlei opties te kunnen verkennen. Nu komt er langzaam weer behoefte aan kaders.
2
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
Thema
Tijdmanagement
I
k denk dat ik de afgelopen 25 jaar elk jaar wel iets gedaan heb aan tijdmanagement. Het begon ooit met de Pomodorotechniek: een kookwekker in de vorm van
een tomaat, waarmee je periodes afbakende om geconcentreerd ergens aan te werken. Ook maakte ik lijstjes van wat ik de volgende dag ging doen. Hier en daar volgde ik een training en de managementgoeroes Covey, Tiggelaar
16 opinie
‘ Ambtsdrager worden, daar heb ik geen tijd voor’
en Allen lagen onder mijn kussen. Al las ik hun boeken vaak tijdens vakanties. Dan had ik er tijd voor... Ik zeg het met enige scepsis over het effect dat al die boeken nu werkelijk op mijn functioneren hadden.
In veel gemeenten is het niet eenvoudig om ambtsdragers te vinden. Hoe komt het dat velen van ons al onrustig
Het is november 2015 en ik heb inmiddels 7.500 e-mails
worden als ze de vraag zien aankomen? En waarom is ‘daar
ontvangen dan wel verzonden. Ik las ooit dat je voor elke
heb ik geen tijd voor’ de meestgehoorde reactie? Wel of niet
e-mail die je verzendt, er gemiddeld 4,2 terugkrijgt. Even
ambtsdrager worden is een vraag die niet op zichzelf staat.
controleren: ik heb er 1.600 verzonden. Die verhouding
Het is een vraag die raakt aan ons hele leven en de keuzes
klopt dus ongeveer. Misschien moet ik toch weer eens op
die we daarin maken.
zoek naar wat info over een leven zonder e-mail? Ik vind 7.500 een indrukwekkend getal, maar er zijn ongetwijfeld lezers die nog meer e-mails te verwerken krijgen. En door de opkomst van de sociale media neemt het aantal postvakken alleen maar toe. Mijn groeiende vaardigheden om drukte te beheersen, kunnen dan ook maar met moeite gelijke tred houden met de toenemende complexi-
En verder: 04 Nieuws 05 In beeld
teit van het leven. Of moet ik er zo niet over denken en is tijdmanagement eigenlijk maar een vreemd woord? Is tijd iets om te managen? Tikt de tijd niet vanzelf verder? In dit nummer van OnderWeg vindt u naast één life hack (een hulpmiddel om met de overvloed aan informatie om
14 Redactioneel
te gaan) twee artikelen die dieper proberen in te gaan op
19 Nieuws
heid, want onze drukte heeft bijvoorbeeld ook invloed op
19 Colofon
Ik wens u alle rust toe bij het lezen van dit nummer van
22 Woordzoeker
de oorzaken van onze drukte. In alle eerlijkheid en openonze rol in de gemeente waar we deel van uitmaken. OnderWeg.
24 Column Eline de Boo 30 Wandelen met God 31 Column Dick Westerkamp www.onderwegonline.nl facebook.com/onderwegonline
Pieter Kleingeld, redacteur OnderWeg
twitter.com/onderwegline (beeld voorkant Elenamiv/Shutterstock) 3
(advertenties)
Adverteren in OnderWeg? De voordelen:
Nieuws Christian Reformed Church publiceert rapport over homorelaties Een studiecommissie van de Christian Reformed Church in Noord-Amerika (zusterkerk van de NGK) heeft een rapport gepubliceerd over de vraag hoe de
De oplage is groot. Het tarief is aantrekkelijk. De nummers blijven lang bewaard.
kerk in het huidige politieke en culturele klimaat moet omgaan met kerkleden met homoseksuele relaties. De commissie signaleert een sterke spanning tussen de Bijbels gemotiveerde afwijzing van homoseksuele relaties door de CRC en de Noord-Amerikaanse samenleving, waarin homoseksuele relaties steeds meer geaccepteerd worden, ook door christenen, en waarin het homohuwelijk is gelegaliseerd. De commissie geeft geen zwart-witte antwoorden op vragen waar CRC-gemeenten tegenaan lopen – bijvoorbeeld rond kerklidmaatschap, doop en attestaties – maar probeert met hen mee te denken in het vinden van een liefdevolle weg in de omgang met
Informatie en reserveringen: Nico Postuma, tel. 06-13995905, adverteren@onderwegonline.nl. Vind alle tarieven en formaten ook terug op www.onderwegonline.nl/adverteren.
homostellen. De commissie pleit voor uiterste terughoudendheid in het afhouden van gemeenteleden met een homorelatie van het avondmaal. Ze vindt het zorgwekkend dat homoseksuele relaties ‘de enige categorie zonden’ lijken te zijn waarop kerken nog met tucht reageren, tot aan excommunicatie toe. Volgens
Drie maanden lang gratis onderweg
de commissie beschadigt dat homoseksuele christenen
Onder
kanttekeningen bij, met name bij het taalgebruik en de
en wordt daardoor het stereotype beeld dat de wereld van christenen heeft bevestigd. De commissie moest zich van de CRC-synode baseren op eerdere synodebesluiten, die geen ruimte bieden voor homorelaties, maar plaatst daar wel kritische
Weg
verwijzing naar veranderingstherapieën. In juni 2016
Benieuwd naar OnderWeg? Neem een proefabonnement en ontvang het magazine drie maanden lang gratis thuis! Aan het einde van de drie maanden kunt u kiezen tussen een jaarabonnement of een digitaal abonnement. Niet tevreden? Dan kunt u het proefabonnement simpelweg laten aflopen; het wordt niet automatisch verlengd.
Op 1 december promoveert ds. Job Smit (NGK) aan
e Inspirarti voo n te reisgeno
Bestel uw proefabonnement via administratie@onderwegonline.nl of www.onderwegonline.nl/proefabonnement
4
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
zal de CRC-synode zich over het rapport buigen. Het rapport is hier te vinden: www.crcna.org/sites/ default/files/same-sex_marriage.pdf.
Ds. Job Smit (NGK) promoveert de Vrije Universiteit tot doctor in de theologie op het proefschrift Antwoord geven op het leven zelf. Een onderzoek naar de basismethodiek van de geestelijke verzorging. Het proefschrift formuleert de doelstelling en karakteristieke werkwijze van geestelijk verzorgers vanuit een algemeen inzichtelijk, maatschappelijk perspectief. Volgens Smit helpt en ondersteunt geestelijke verzorging mensen om antwoord te geven op ‘het leven zelf’, waardoor ze hun levensweg kunnen vervolgen. Hij is door de NGK Apeldoorn afgestaan voor de geestelijke verzorging bij de Stichting Novel Zorg en Wonen, locatie Wendhorst in Heerde.
In beeld
In beeld: Rianne van der Weerd-van Goor Leeftijd: 33 Woonplaats: Heerde Kerkelijke gemeente: GKv Heerde Gezinsomstandigheden: Getrouwd en samen ouders van twee heerlijke meiden (4 en 2) Werk: Leerkracht basisonderwijs
Gemeente zijn is meer dan op zondagmorgen elkaar in de kerk ontmoeten
1. Op wat voor manier heeft jouw geloof je leven veranderd? Het geloof is altijd aanwezig
Als het allemaal lekker loopt, ben ik
onzeker. Hij twijfelde soms aan zijn
gelukkig. Soms vind ik het ook heerlijk
eigen kunnen. Daarnaast spreekt Mozes
om even mezelf op te laden door een
mij ook aan omdat hij het volk mee op
geweest. Ik ben opgegroeid in een
wandeling in de natuur te maken of om
reis nam. Nu we twee kinderen heb-
christelijk gezin, leerde een christelijke
mij terug te trekken met een boek. Dat
ben, mag ik samen met mijn man onze
man kennen. Het geloof is alleen maar
helpt me om te beseffen dat we het
kinderen meenemen op reis om God te
meer geworden. Ook door gebeurtenis-
goed hebben en dat we gelukkig zijn.
leren kennen.
4. Wat is je mooiste ervaring in de kerk? Ik vind het moeilijk om
7. Wat is je grootste ergernis? Onrecht en oneerlijkheid.
sen in mijn leven ben ik dichter bij God gekomen.
2.Aan welk onderwerp moeten we in OnderWeg aandacht geven? Een lastige vraag,
te zeggen wat mijn mooiste ervaring
want ik ken het blad nog maar kort. In
onze trouwdienst en de doopdiensten
8. Wat is volgens jou de grootste belemmering bij gemeente zijn? De tijd waarin we
wat ik tot nu toe van het blad heb ge-
van onze kinderen. Verder heb ik ook
leven: iedereen is gehaast en druk. Dat
zien, zijn de onderwerpen al best divers.
mooie ervaringen in ‘gewone’ diensten,
zie je ook terug in de kerk. We willen
Ik denk dat het in deze tijd ook goed
bijvoorbeeld een lied dat we samen zin-
heel veel, maar het uitvoeren is lastig.
is om stil te staan bij de verschillende
gen of een preek die mij raakt.
De ervaring is dat we te druk zijn om
generaties in de kerk. Hoe kunnen we elkaar vasthouden en blijven vasthouden? Maar ook hoe kunnen wij, als kerk en als christenen, het verschil maken?
3. Wat doe je om gelukkig te zijn? Regelmatig stilstaan bij het
is, ik heb er meerdere. Ik denk meteen aan mijn belijdenisdienst, maar ook aan
5. Kun je je een goed voornemen herinneren dat je ook uitgevoerd hebt? Na de geboorte van onze tweede dochter heb
zijn voor elkaar. Gemeente zijn is meer dan op zondagmorgen elkaar in de kerk ontmoeten.
te zoeken tussen werk en gezin/privé. Ik was vaak vrijdagavond en zaterdag
dankbaar dat ik getrouwd ben met een
nog bezig met mijn werk en dat wilde ik
geweldige man, dat we samen ouders
niet meer. Door een gebeurtenis in onze
mogen zijn van twee heerlijke meiden.
vriendenkring werd ik er ook bij stilge-
We hebben allebei werk, ik geniet van
zet dat het leven meer is dan werken al-
het vrijwilligerswerk dat ik kan doen.
leen. In het weekend staat genieten nu
Natuurlijk is het soms zoeken naar een
veel meer centraal dan voorheen.
mijn werk, mijn studie, het werk voor de
6. In welk Bijbelpersonage herken je jezelf? Als ik kijk naar
kerk (preekvoorziening), én de sociale
het karakter, dan denk ik aan Mozes.
contacten onderhouden.
Hij was een leider en tegelijk soms ook
alles op orde hebben, en daarnaast ook
zien naar elkaar, luisteren naar elkaar, er
ik mij voorgenomen om meer balans
feit dat we het goed hebben. Ik ben
goede balans. Want ik wil thuis graag
echt tijd aan elkaar te besteden, in om-
5
Praktijklokaal Eeuwigheidszondag in Kampen
S
teeds meer gemeenten herdenken hun gestorven gemeenteleden op de laatste zondag van het
kerkelijke jaar, dit jaar op 22 november. En steeds vaker omvat die herdenking meer dan het noemen van hun namen in een ‘gewone’ kerkdienst. De NGK Kampen bijvoorbeeld wijdt op deze Eeuwigheidszondag de middagdienst speciaal aan deze herdenking, ook omdat het herdenken van de 20 tot 25 gemeenteleden die jaarlijks overlijden, veel tijd kost. Er is dan een sobere liturgie en de meditatie van de voorganger en de liederen zijn op het karakter van de dienst afgestemd. Een centraal moment in de dienst is de herdenking zelf. Op de beamer zijn achtereenvolgens
Nabestaanden leggen een witte steen met de naam van de overledene op de avondmaals-
de namen en foto’s van de overlede-
tafel.
nen te zien. Steeds als er een naam en foto getoond worden, lopen één of meer nabestaanden naar voren om een
‘Soms merk je dat mensen de sfeer als zo bijzonder ervaren dat ze langer in de kerk blijven’
deerd. Na afloop van de dienst hebben
steen met de naam van de overledene
alle gemeenteleden de gelegenheid
(een verwijzing naar de witte steen uit
om een waxinelichtje aan te steken en
Openbaring 2:17) op de avondmaalstafel
voor in de kerk neer te zetten. ‘In het
neer te leggen. Ook ontsteken ze een
begin proefde je nog wat huiver – “dat
waxinelichtje aan de paaskaars en zet-
is toch rooms?” –, maar ik merk nu dat
ten dat ernaast. Tijdens het noemen van
mensen er behoefte aan hebben om ter
de namen klinken enkele korte muzikale
herinnering aan hun eigen geliefden die
intermezzo’s.
korter of langer geleden zijn gestorven,
Volgens Annette Veltman, die in de NGK
een kaarsje aan te steken. Op de achter-
Kampen deze diensten coördineert,
grond is dan een Taizélied of iets anders
worden deze herdenking en de vorm
te horen. Soms merk je dat mensen de
waarin die plaatsvindt door de familie-
sfeer als zo bijzonder ervaren dat ze
leden van de overledenen erg gewaar-
langer in de kerk blijven.’
Avondmaal als echte maaltijd
I
n veel gemeenten is de manier van avondmaal vieren in
in Eindhoven, waar op zondagavond 18 oktober eerst een
discussie. Diverse vormen worden besproken en beproefd
maaltijd gehouden werd, die werd afgesloten met een korte
(aan tafel, in een kring, lopend), elk met zijn eigen voor-
dienst. De nadruk lag op de onderlinge band die in de viering
en nadelen. In de NGK Eindhoven wordt een nieuwe manier
van het avondmaal besloten ligt. Een vergelijkbare praktijk
van avondmaalsviering in praktijk gebracht. Of eigenlijk
kent men ook in de Amsterdamse CGK-gemeente Via Nova.
een heel oude. Hij komt uit de oude kerk, waar de christe-
GKv-predikant Jos Douma blogde er recent over op www.ver-
nen vaak samen een maaltijd hielden, met als onderdeel de
langennaarhetgoedeleven.wordpress.com. Ook hij pleit voor
viering van het avondmaal. Zo ook in de Emmaüsgemeente
‘maaltijdsamenkomsten’.
6
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
Praktijklokaal M/V-oudstenraad in GKv Oegstgeest
S
inds kort kent de GKv Oegst-
oudstenraad draagt zorg voor het alge-
geest een oudstenraad waarvan
mene beleid en voor het geestelijk lei-
zowel mannen als vrouwen deel
dinggeven aan de gemeente. Predikant
uitmaken. In de kerkdienst van 1 novem-
Robert Roth: ‘Ik ben een dankbaar mens
ber zijn ze ingezegend in hun nieuwe
en blij met de gemeente die dit draagt.’
bediening. Binnen de twaalf leden tel-
Hij ziet het nieuwe model dat de GKv
lende oudstenraad is een kerkenraad
Oegstgeest toepast als winst: ‘Iedereen
met een aantal mannelijke ambtsdra-
die gaven heeft om geestelijk leiding te
gers eindverantwoordelijk, maar de
geven kan op deze manier meedoen. En op basis van de heilige Schrift is niet
‘Op basis van de Schrift is niet staande te houden dat mannen wel geestelijk leiding mogen geven en vrouwen niet’
staande te houden dat mannen wel geestelijk leiding zouden mogen geven en vrouwen niet. Door het model dat wij gekozen hebben, zijn daarvoor nu
(beeld Fancycrave1/Pixabay)
meer mensen beschikbaar. Mensen blijken zich er ook gemakkelijker voor
De laatste GKv-synode heeft in de
beschikbaar te stellen dan voorheen
besluiten over M/V in de kerk vastge-
voor het ouderlingschap. Door de inzet
houden aan verschillende verantwoor-
van vrouwen in de oudstenraad zijn we
delijkheden voor mannen en vrouwen
nu ook een betere afspiegeling van de
in de gemeente. De kerkenraad van de
gemeente en wordt er een nieuwe en
GKv Oegstgeest vindt dat hij met het
onmisbare dimensie in onze gesprekken
instellen van de oudstenraad binnen de
ingebracht.’
grenzen blijft die de synode heeft aangegeven.
Jeugdcavé in Zuidlaren
E
én van de kerken die bewust
catecheet aangewezen worden, zodat
laatste aspect komt onder andere naar
gekozen hebben voor het com-
ze elkaar kunnen afwisselen. Ds. Theo
voren in het werken aan de presentatie.
Havinga: ‘Het moet onderling wel klik-
Ds. Havinga: ‘Dat kan heel praktisch,
en catechese, is de GKv Zuidlaren. Het
ken. Juist daarom is er ook een echtpaar
bijvoorbeeld door het organiseren van
Jeugdcavé (combinatie van catechisatie
dat de diverse teams eventueel kan
een maaltijd. Zo werk je heel direct aan
en vereniging) gaat daar na een gron-
coachen.’
de gemeenschap.’ Op die manier hoopt
dige voorbereiding in januari 2016 van
Het Cavé begint met een mentorkwar-
men ook de betrokkenheid vanuit en
start. Doelstelling is dat jongeren leren
tier, vervolgens bespreekt de cate-
met de gemeente te vergroten. Eén
om volgeling van Jezus te zijn: in hun re-
cheet de lesstof met de groep en de
keer in de acht weken kan de gemaakte
latie met God en hun naaste, als lid van
bijeenkomst wordt afgesloten met het
presentatie bijvoorbeeld getoond wor-
de gemeente, als christen in de samen-
voorbereiden van een presentatie. Het
den in een kerkdienst, waarin het be-
leving, en als christen op deze aarde.
geheel duurt ongeveer vijf kwartier. Dat
sproken thema centraal staat.
Dat willen ze in Zuidlaren bereiken door
is langer dan een catechisatieles (drie
elke groep te koppelen aan een mentor
kwartier), maar wie hiervoor catechi-
en een catecheet die kunde en kennis
satie en vereniging bezocht, is nu niet
Webtip
inbrengen. Mentoren en catecheten
meer tijd kwijt.
www.gkvzuidlaren.nl/gkv4/index.
hebben onlangs met elkaar kennisge-
‘Het gaat om een samenspel van hoofd,
php/jeugd/opzet-catechisatie-ver-
maakt in een speeddatessessie. Het is
hart en handen’, meldt het werkdocu-
eniging
de bedoeling dat er twee mentoren per
ment op de website van de kerk. Dat
bineren van jeugdvereniging
7
Thema
Waarom zijn we zo druk? We lijken drukker dan ooit. Waar komt die drukte vandaan? En hoe vinden we rust?
tekst Pieter Kleingeld
Partners uit tweeverdienende gezinnen rijden elk van hun drie kinderen wekelijks naar twee sporten en de muziekschool, terwijl ze ondertussen op Facebook hun status bijwerken en op de status van anderen reageren. Tegelijkertijd zoeken ze wanhopig naar metime en tijd om samen door te brengen (want dat moet volgens de Marriage Course). Alleengaanden jongleren tussen hun werk en een georganiseerd (help!) huishouden. Ze onderhouden een uitgebreid netwerk van vrienden, gaan naar de sportschool en maken zich zorgen over de keuze wel of geen partner. Plus die onvermijdelijke sociale media. Pensionado’s combineren verre reizen met wekelijks twee dagdelen op de kleinkinderen passen. Ze pendelen op (beeld Wolfgang Borchers/Pixabay)
8
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
Opinie
De schepper heeft ons
hun elektrische fiets van hun vrijwilli-
Afgoden
gerswerk naar het treinstation, op weg
Toen ik bij de Rabobank werkte, vertrok
naar de incidentele workshop vanuit
een collega naar adviesbureau McKin-
de voormalige professie, ondertussen
sey. Over McKinsey werd gezegd dat
whatsappend met hun kinderen en
iedereen die daar ging werken binnen
kleinkinderen.
een jaar gescheiden was. Misschien
En oh ja, voor christenen komen daar
wat overdreven, maar stel dat je door
nog de zondag, de Bijbelkring en vast
je baan tegen een scheiding aanloopt.
nog een kinderclub of een taak in het
Dan wil je voor jezelf wel bewijzen dat
vriendinnen, je man en je ouders – dat
pastoraat of de kerkenraad bij.
die carrièrestap de moeite waard was.
jij het ook kunt.
Waarom zijn we zo druk? De schepper
En daar ben je druk mee. Je bent druk
heeft ons 24 uur in een dag gegeven.
omdat je jezelf wilt bewijzen. En hoe-
Ik ga ervan uit dat dat geen fout was;
veel carrière is dan genoeg?
misschien ook dat van je gezin onder
God verwacht niet dat we meer doen
Vaak werken we te hard om de verlan-
controle wilt hebben. Als ik zo veel
dan we kunnen doen. Dus waarom toch
gens van ons hart te vervullen. Daar zit
geld apart heb gezet... Als ik de kinde-
zo druk?
een belangrijk deel van onze drukte.
ren sport en cultuur in hun opvoeding
Wie of wat je leven bepaalt, dat is je
kan meegeven... Je bent druk omdat
god. Dus wanneer je verlangen om an-
anderen zorg nodig hebben, en jij kunt
Voor een deel hebben we er denk ik
deren te behagen of je zorgen om geld
die zorg geven. En dan klopt er weer
geen invloed op. Bijvoorbeeld als je
jouw leven bepalen, dan zijn dat jouw
een vriend met problemen bij je aan.
kleine kinderen hebt die niet door-
afgoden. Paulus zegt het in Romeinen
slapen of vroeg wakker worden. Of
1 zo: ‘Ze hebben de majesteit van de
als een project tegen zijn deadline
onvergankelijke God ingewisseld voor
Je hangt eindeloos rond op Facebook,
aanloopt. Tegelijkertijd kun je oefenen
beelden van vergankelijke mensen,
je geeft nutteloze mailtjes veel te
om de goede dingen op het juiste mo-
vogels, lopende en kruipende dieren.’
uitgebreid antwoord, je voert zoge-
ment te doen. Je kunt leren om minder
Onze afgoden staan inmiddels niet meer
naamd belangrijke gesprekken, maar
chaos in je leven toe te laten en minder
als beeldje in een hoek van onze kamer,
ondertussen doe je niet wat je moet
achter de feiten aan te lopen. Zelfs al
maar ze zitten in ons hart. Hoewel: de
doen. Totdat de deadline er is en dan
zijn het maar simpele dingen, zoals die
foto’s en herinneringen in onze huiska-
zit je in de stress. Maar waarom stel
sleutels die altijd zoek zijn terwijl je
mers en kantoren vertellen misschien
je uit?
eigenlijk te laat bent of dat ene mailtje
wel meer dan ons lief is over onze af-
dat verstopt zit tussen 1.154 andere
goden.
berichten in je inbox (of was het nou
Tim Chester en Matt Fuller noemen in
hebt. Of nodig denkt te hebben. Ik wil
via WhatsApp verstuurd?). Boeken als
hun boek over tijd en drukte de vol-
niets afdoen aan mensen die werkelijk
De zeven eigenschappen van effectief
gende afgoden:
financiële problemen hebben, maar
Onverzadigbaar
24 uur in een dag gegeven – ik ga ervan uit dat dat geen fout was
3. J e bent druk omdat je jouw leven en
4. J e bent druk vanwege uitstelgedrag.
5. J e bent druk omdat je het geld nodig
het kan gebeuren dat we geld nodig
leiderschap van Stephen Covey, Een le1. Je bent druk omdat je je voor jezelf
denken te hebben, terwijl we gewoon
en Getting Things Done van David Allen
wilt bewijzen. Die heb ik net al ge-
ons dagelijks brood eten en onze jaar-
zijn aanraders als het gaat om tijdma-
noemd.
lijkse vakantie vieren.
vensregel voor beginners van Wil Derkse
nagement en prioriteiten stellen. Maar we kunnen nog een stap verder
2. Je bent druk omdat je je voor anderen
gaan. God verwacht niet dat we meer
wilt bewijzen. Het lijkt je vriendin-
leven wilt halen. Je leeft maar één
doen dan we kunnen, maar ons hart is
nen allemaal te lukken: een goede
keer... Dus: je wilt je duikbrevet halen
minder snel tevreden. In ons hart zijn
baan, een huishouden en een gezin
en dan duiken in de Rode Zee. Je wilt
we, vaak onbewust, druk om andere
met drie kinderen. Alles loopt op rol-
wandelen op IJsland. Je wilt een uit-
machten dan de schepper tevreden te
letjes. En dan gaan ze ook nog naar
dagende carrière maken. Je wilt een
stellen. En die machten lijken onver-
de sportschool. Maar jij wordt al
weekendje Barcelona doen. En dan
zadigbaar. In dit artikel wil ik op dat
doodmoe wakker. Toch wil je bewij-
ook nog die stilteretraite. Druk, druk,
aspect van drukte ingaan.
zen – voor jezelf, maar ook voor je
druk.
6. Je bent druk omdat je alles uit het
>>
9
Thema
Bij mij ging deze oefening zo: •G een verandering? Ik dacht: dan ga ik niet moedig preken, maak ik geen moedige keuzes, blijft het gevoel van drukte, neem ik te weinig tijd voor reflectie en kan ik minder goed luisteren, want ik zou me aangevallen kunnen voelen. •W el verandering? Dan ben ik moedig en geïnformeerd, durf ik betrokken en spiritueel te spreken, kan ik beter luisteren en heb ik de vrijheid om te rusten. Dus ik wist: ik wil veranderen, dat lijkt me een stuk vreugdevoller.
Little stuff Hoe bereik ik nu zo’n verandering? Dan komen we bij het evangelie. Dat begint in dit geval bij de val, de ellende: angst God verwacht niet dat we meer doen dan we kunnen, maar ons hart is minder snel tevre-
voor mensen. Hoe word ik verlost van
den. (beeld Gentlegiant27153/Pixabay)
die angst voor mensen? De eerste manier noemde ik al: hard werken. Want wanneer ik hard werk, zullen ze me
Kijk eens naar deze lijst en kijk eens
‘Ze kunnen in ieder geval niet zeggen
niet afwijzen. Ik probeer afwijzing te
naar je hart of naar je huiskamer of
dat hij uit zijn neus loopt te eten.’
voorkomen door drukte. Maar die ma-
kantoor. Welke verlangens herken je?
Trevor Hudsons meditatie op het be-
nier werkt dus niet. En ik ben niet de
Wat veroorzaakt jouw drukte?
kende ‘gebed om rust’ in zijn gelijkna-
enige die dat ervaart.
mige boek hielp mij een stap verder.
Een andere manier die ik zou kunnen
Dit gebed begint als volgt: ‘God, geef
proberen, is mijn zelfvertrouwen ver-
Wat nu? Van elk van deze afgoden
me de rust om te accepteren wat ik
groten. Of nog beter: mijn zelfbeeld
kunnen we bevrijd worden. Ik zoom
niet kan veranderen, de moed om te
verbeteren. Als ik maar goed genoeg
ter illustratie in op die tweede afgod:
veranderen wat ik kán, en de wijsheid
over mezelf denk, dan raakt het oor-
jezelf bewijzen aan anderen. Het is er
om het verschil te zien.’ Ik vroeg me
deel van anderen mij niet meer. Als ik
namelijk één die ik als predikant her-
af: moet ik mijn angst voor anderen
mezelf maar voldoende ervan overtuig
ken, net als veel andere mensen die op
accepteren en dus niet veranderen? Of
dat ik een goede spreker ben, dan
een podium staan. Je zoekt bevestiging
heb ik moed nodig om te veranderen?
en bent bang voor afwijzing. Gezien
Wat is wijsheid?
het aantal predikanten dat vastloopt, is
Trevor stelt de volgende oefening voor:
dat een reële angst binnen ons beroep.
• Probeer je voor te stellen dat je er-
Angst
Maar ik denk dat er nog veel meer
voor kiest om je angst voor anderen
mensen zijn die deze angst in hun
te accepteren. Je blijft in dezelfde
leven herkennen.
situatie en probeert er niets aan te
Ondertussen heb ik opeens een ander
veranderen. Word je bewust van je
woord gebruikt: angst. Angst is geen fijn woord. Wie zegt nu van zichzelf dat
gevoelens. • Stel je vervolgens voor dat je de an-
hij bang is voor anderen? Maar toch:
dere keuze maakt: je doet je best om
wanneer je jezelf aan een ander wilt
bepaalde veranderingen in je leven
bewijzen, betekent dat dat je in zekere
aan te brengen. Opnieuw luister
mate bang bent. Ik blijkbaar wel. En die
je naar je gevoelens. Waar voel je
angst kan zich op verschillende manie-
vrede? En waar angst, onzekerheid,
ren uiten. Bij mij door hard te werken.
ongemak?
10
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
In ons hart zijn we druk om andere machten dan de schepper tevreden te stellen, en die machten lijken onverzadigbaar
Opinie
raakt kritiek mij niet meer. Misschien kan
Spreuken 18:10: ‘De naam van de HEER is
Motto
ik die benadering zelfs combineren met
een sterke toren, de rechtvaardige snelt
Hoe pak ik deze waarheid op? Door me
de eerste: hard werken. En voordat ik het
erheen, en is veilig.’
erin te oefenen. Door mezelf telkens
weet, wordt dit mijn slogan: I may be lit-
Die woorden maken ook duidelijk dat op
hieraan te herinneren. Ik doe dat door
tle, but to God I’m big stuff!
God vertrouwen niet betekent: achter-
zo’n vers te onderstrepen in mijn bijbel.
Maar misschien ben ik helemaal niet big
over leunen op een stoel en hopen dat je
Vervolgens heb ik op mijn pc een achter-
stuff. We denken misschien wel dat we
angst weggaat. Nee, op God vertrouwen
grond waarop ik een motto van de dag
allemaal miljonairs, supersterren, sport-
is naar Hem toe gaan en bij Hem schuilen.
kan invoeren. Voor mij is dat de komende
helden, topmodellen of topwetenschap-
We zijn veilig bij Hem, omdat God groter
weken dus Spreuken 29:25. Wanneer ik
pers kunnen zijn. En we prenten het onze
en machtiger is, en omdat Gods mening
begin aan een nieuwe klus – een tele-
kinderen in. Maar het is niet zo. Nee, de
over mij beslissender is dan de mening
foontje, het voorbereiden van een preek,
meesten van ons zijn gewoon, little stuff.
van mensen.
het beantwoorden van e-mails of wat dan
Er valt over deze benaderingen veel te
Wat is dan Gods mening over mij? Niet:
ook – dan zie ik die woorden en bedenk
zeggen, maar wat ze gemeen hebben, is
I’m big stuff in God’s eyes. Dan zijn we
ik me, misschien slechts dertig seconden:
dit: het zijn vormen van zelfverlossing en
weer terug bij de zelfverlossing, want
voor wie hoef ik niet bang te zijn? En wat
ze werken niet.
hoe weet ik dat ik big stuff ben? Nee, God
is er ook alweer zo goed aan om op God
is gespecialiseerd in het liefhebben van
te vertrouwen?
Dit is wat mij hielp: Spreuken 29:25.
zondaars. God heeft zich toegelegd op
Zo integreer ik het evangelie in mijn ge-
‘Angst voor mensen is een valstrik, wie
het liefhebben van little stuff. Hij is expert
wone, dagelijkse leven, dat ook weer niet
op de HEER vertrouwt, wordt beschermd.’
in het liefhebben van wat de wereld on-
zo anders is dan dat van de gemiddelde
Deze woorden maakten mijn situatie
aanzienlijk vindt. Hij houdt van mensen
volgeling van Jezus. Het kost nauwelijks
helder. Ik heb vertrouwen ingeruild voor
omdat Hij van ze houdt. Hij verklaart
tijd, maar het levert wel rust op. En ja, het
angst en God voor mensen. En zoals
mensen rechtvaardig omdat ze lijken op
gaat natuurlijk niet altijd goed. Maar ik
gezegd: God inruilen voor mensen is
zijn Zoon Jezus Christus en omdat die
kan me er wel in oefenen.
afgoderij. Wat ik moet doen, is – heel
Zoon alles waarin die mensen niet op
ouderwets – me bekeren en mijn vertrou-
Hem lijken heeft weggedragen aan het
Pieter Kleingeld is predikant van de NGK
wen op God stellen. Of zoals het staat in
kruis.
Oegstgeest en redacteur van OnderWeg.
Leestips Mensen die het werk van Tim Keller kennen, zal het begrip afgoden bekend voorkomen. Een aanrader is zijn boek:
Andere tips • Trevor Hudson, Gebed om rust, Zoetermeer (Boekencentrum), 2005. • Wil Derkse, Een levensregel voor beginners. Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijkse leven, Tielt (Lannoo),
• Namaakgoden, Franeker (Van Wijnen), 2010.
2008. • Stephen Covey, Prioriteiten. Effectieve keuzes in leven en
Keller is in zijn gebruik schatplichtig aan Luther, maar ook aan
werk, Amsterdam (Business Contact), 2012.
een kort essay van David Powlinson: ‘Idols of the Heart and Vanity Fair’. Wie het Engels machtig is en geïnteresseerd is, kan dit opstel eenvoudig vinden op internet. Twee Engelstalige boeken die schrijven over tijd vanuit een christelijk perspectief:
Webtip
• Tim Chester, The Busy Christian’s Guide to Busyness, Westmont
Zoek op Google naar ‘big ego low self esteem gospel’
(InterVarsity Press), 2006. • Matt Fuller, Time for Everything?, Epsom (The Good Book
en je vindt interessante blogs van Tim Chester en Mark Meynell.
Company),2015.
11
Thema
Drie werkvormen voor meer tijd en ruimte Ja, we zijn erg druk. En ja, wat meer tijd en ruimte zou ons goed doen. Maar waar te beginnen? OnderWeg geeft drie handreikingen.
Verzamel geen schatten op aarde... tekst Annelies Griffioen-van Oord In Matteüs 6:19 staan indringende woorden: ‘Verzamel voor jezelf geen schatten op aarde...’ Zeven jaar geleden verhuisden wij naar ons huidige huis. Vijftien jaar hadden we in ons vorige huis gewoond. Bij het inpakken van alle verhuisdozen heb ik heel wat keren aan die woorden uit Matteüs gedacht. Gelukkig ben ik zelf redelijk georganiseerd en weet ik wat ik in huis heb. Maar dat geldt niet voor iedereen. Wat kun je veel bewaren en verzamelen! Te veel rommel in huis kan bewust of onbewust energie vreten en onrust in je hoofd veroorzaken. In een opgeruimd huis hoef je veel minder te zoeken. Overweeg eens om van tijd tot tijd aandacht te geven aan de dingen
(beeld Stormbringerser/Pixabay)
die je bewaart, want wat opgeruimd is, vraagt geen aandacht. Versobering kan
steeds de moeite van het bewaren
-kastje door te kijken en wat ruimte
ruimte en rust geven!
waard of kun je er iemand anders blij
te scheppen. De kringloop neemt
mee maken?
je overbodige spullen graag in ont-
Een paar tips: • Loop je huis eens door en vraag je af of de spullen die je bewaart nog passen bij de levensfase waar je nu in zit. • I s de verzameling uit je jeugd nog
12
• Loop je kledingkast door en vraag je af of je die kleding echt nog gaat dragen. • Tijdens het koken heb je vaak even de gelegenheid om een keukenlade of
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
vangst. • Moet dat kinderspeelgoed echt bewaard worden? • Vraag je eens af waarom je dingen niet kunt loslaten. Geven ze je veilig-
Verwerking
Opruimen kost minder tijd dan zoeken
voor de nabestaanden. • Geef spullen een vaste plek. Opruimen
heid of houvast? Zie www.minibieb.nl. • De zolder, schuur of garage is in veel huizen de plek om overbodige spullen te bewaren… • Bedenk bij het ouder worden hoe je na je overlijden je huis wilt achterlaten
krijgt…
kost minder tijd dan zoeken. • Word je bewust van je omgeving!
Opruimen is een mooi middel om rust te
Schep orde en rust, waardoor creativi-
creëren! Lukt het je niet om dit alleen te
teit weer ruimte kan krijgen.
doen? Vraag dan hulp aan een huisge-
En verder: • Kijk eens kritisch naar je boekenkast.
is dat als je eenmaal de slag te pakken
noot, familielid of vriend(in). Vind je dat moeilijk, dan kun je altijd professionele
• Pak niet te veel tegelijk aan. Doe het
hulp inschakelen; mensen die er plezier
stap voor stap. Zet jezelf niet onder
in hebben om een ander te helpen orde
druk.
op zaken te stellen.
• Tijd inplannen in de agenda is handig en voorkomt uitstelgedrag.
Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn.
• Realiseer je dat iedere keer een beetje opruimen en wegdoen uiteindelijk
Annelies Griffioen-van Oord (NGK) is
heel veel kan worden. En mijn ervaring
professional organizer.
Een zee van tijd? Begin met een druppel! tekst Evelien van Duffelen
In onze drukke tijd is het niet eenvoudig om de stilte op te zoeken. Het is zoveel makkelijker om almaar door te gaan dan om even een time-out te nemen. Stilte is voor mij: pas op de plaats maken en even ademhalen. Als ik stilte zoek, zoek ik een moment van rust waarin ik me – juist als ik (te) druk ben – naar binnen kan keren en me kan richten op God. Vanuit de benedictijnse leefregels benadrukt Wil Derkse in zijn boek Een levensregel voor beginners het belang van de stilte. ‘Het doel van stilte is voor mij om tot leven te komen en onder ogen te zien hoe je erbij zit’, zo verwoordde hij zijn boodschap in een interview. Hij vertelde hoe zijn broer een stilteladder ontwikkelde om houvast te creëren voor zijn eigen leven. Die ladder ziet er als volgt uit:
>>
(beeld Obpia30/Pixabay)
13
Redactioneel
Heilige kus N
Benut momenten tussendoor om uit te blazen en op te laden
ader Bekeken, zo heette de actualiteitenrubriek van de EO waar ik ooit bij betrokken was. Een mooie naam voor
een rubriek die het nieuws door een eigen bril bekeek. Tegenwoordig ken ik Nader Bekeken als een GKv-blad dat door scherp geslepen brillenglazen bekijkt wat er in de GKv en de NGK gebeurt. Zo bevat de nieuwe Nader Bekeken (NB) een kritische kijk op het NGK-rapport over homoseksualiteit. Vooral de zoge-
• Elke dag een stil halfuur.
noemde ‘nieuwe hermeneutiek’ in dat rapport moet het ont-
• Elke week een stille avond.
gelden. Dat is een manier van omgaan met de Bijbel waarin
• Elke maand een stille dag.
Bijbelse voorschriften vanwege het grote verschil tussen de
• Elk kwartaal een stil weekend.
tijd van de Bijbel en de huidige tijd niet automatisch toege-
• Elk jaar een stille week.
past, maar gewogen worden, om zo Gods wil voor onze tijd op het spoor te komen. Met als gevolg dat we sommige dingen
Voor mij is dat een wel heel steile ladder. Maar wél
die de Bijbel gebiedt of verbiedt vandaag juist niet of juist wel
eentje waar ik graag een paar eerste stappen op wil
doen. Volgens NB deugt die omgang met de Bijbel niet.
zetten.
Nu kun je heel verschillend denken over de manier waarop
Is het belang van stilte voor jou groot genoeg om
het NGK-rapport deze ‘nieuwe hermeneutiek’ toepast op het
er een begin mee te maken? Begin klein, misschien
onderwerp homoseksualiteit, maar ik geloof er niets van dat
met slechts een paar keer per dag een paar minuten.
deze manier van omgaan met de Bijbel op zichzelf fout is. We
Benut momenten tussendoor om uit te blazen en op te
gaan bij tal van onderwerpen zo met de Bijbel om en NB geeft
laden. Je kunt bijvoorbeeld elke keer als je een nieuwe
daar zelf een aardige illustratie van.
taak oppakt een kort gebed uitspreken: ‘Ik vertrouw bij deze taak op U, Heer.’ In de benedictijnse traditie
De ʼnieuwe hermeneutiek‘ moet het ontgelden Het blad besluit met een artikel over de heilige kus: gebruikelijk in de tijd van Jezus en de apostelen en volgens Paulus
staat dit bekend als ‘ademgebeden’: een kort gebed kalmeert de geest en stelt je in de gelegenheid om de aanwezigheid van God te beleven.
Advies Drie keer per dag een korte adempauze.
zelfs een opdracht: ‘Groet elkaar met de heilige kus.’ De ar-
Tip
tikelschrijver legt uit hoe die kus paste in die tijd: ‘Een mooie
Neem deze week een stil halfuur en zoek in de Bijbel
gemeente is een gemeente waar gekust wordt.’ Vervolgens
enkele teksten op die voor jou leidraad kunnen zijn
wijst hij op de andere sfeer die in onze tijd rond lichamelijk
voor de komende dagen of weken.
contact hangt (denk aan grensoverschrijdend gedrag). Hij antwoordt daarom op de vraag of we terug moeten naar die
Evelien van Duffelen (NGK) is professional organizer.
heilige begroetingskus: ‘Ik aarzel!’ Een duidelijk Bijbels gebod wordt dus vanwege het verschil in tijd en cultuur niet meer toegepast, omdat dat niet wijs zou zijn. Een mooi voorbeeld van wat elders in NB wordt afgewezen. Reden genoeg voor
Broeder Adri Kortekaas (monnik in de Sint-Adel-
de redactie, lijkt me, om de gla-
bertabdij in Egmond) vertelt in de documentaire
zen schoon te poetsen. Of beter
Een monnik, een mens, een dag hoe hij zelfs in
nog, te vervangen door een
een volle, rumoerige trein innerlijk stilte kan
multifocale bril, waarmee je ver
vinden. Hij vertelt er wel eerlijk bij: ‘Dan moet
én dichtbij kunt kijken.
ik wel in een goede bui zijn hoor, het lukt niet altijd.’ Maar wie de momenten zoekt…
Ad de Boer (NGK), hoofdredacteur OnderWeg
Verwerking
(beeld Unsplash/Pixabay)
Wanneer is God tevreden? tekst Pieter Kleingeld antwoord te geven als het gaat over
jullie rust geven. Neem mijn juk op je
wat God van ons vraagt. Maar schrijf in
en leer van Mij, want Ik ben zachtmoe-
Veel mensen lopen rond met een
een moment van openhartigheid eerst
dig en nederig van hart. Dan zullen jul-
schuldgevoel. ‘Ik zou eigenlijk meer
eens op wat jij diep in je hart denkt
lie werkelijk rust vinden, want mijn juk
moeten doen binnen de gemeente. God
en voelt dat God van je vraagt. Neem
is zacht en mijn last is licht.’
is niet helemaal tevreden met mij.’ Dat
hiervoor de tijd.
Benodigdheden: Bijbel, pen, A4.
Stap 3a: Kijk nu nog eens naar wat je
laatste zullen we wellicht niet hardop zeggen, maar wel van binnen voelen.
Stap 1b: Behalve God zijn er nog meer
hebt opgeschreven bij stap 1a. Schrijf
Maar wanneer is God echt tevreden?
redenen (afgoden) in ons hart te vin-
nu op hoe God werkelijk is, wat Hij
den, die ervoor zorgen dat we te druk
echt van je vraagt. Citeer of verwijs
zijn. Schrijf ook die op.
naar Bijbelteksten, als je die weet.
Stap 1a: Natuurlijk, voor velen is het
Schrijf alles op in de vorm van een
niet moeilijk om een politiek correct
Wat velen van ons nodig hebben, juist als het gaat om tijd en drukte, is een goed beeld van God
Maar hoe is God echt? God bevrijdde
dankgebed en spreek dat gebed ook
slaven om hun rust te geven. God gaf
uit.
hun de sabbat – één dag per week om te rusten. Bovendien geloven we in
Stap 3b: Kijk nu naar wat je hebt opge-
een God die op Jezus lijkt. We gelo-
schreven bij stap 1b. Op welke manier
ven niet in een uitbuiter, maar in een
kan God jou bevrijden van de drukte
nederige en zachtmoedige God die
in je hart? Hoe zou je jezelf die belofte
rust schenkt. Wat velen van ons nodig
meer eigen kunnen maken? Verzin
hebben, juist als het gaat om tijd en
voor jezelf een manier om je daaraan
drukte, is een goed beeld van God.
te herinneren in je dagelijkse leven.
Stap 2: Neem de tijd om deze woorden
Pieter Kleingeld is predikant van de
van Jezus tot je hart te laten spreken:
NGK Oegstgeest en redacteur van
‘Kom naar Mij, jullie die vermoeid zijn
OnderWeg.
en onder lasten gebukt gaan, dan zal Ik
15
Thema
‘Ambtsdrager worden, daar heb ik geen tijd voor’ In veel gemeenten is het niet eenvoudig om ambtsdragers te vinden. Hoe komt het dat velen van ons al onrustig worden als ze de vraag zien aankomen? En waarom is ‘daar heb ik geen tijd voor’ de meestgehoorde reactie? Wel of niet ambtsdrager worden is een vraag die niet op zichzelf staat. Het is een vraag die raakt aan ons hele leven en de keuzes die we daarin maken.
tekst Evelien van Duffelen beeld Unsplash/Pixabay
genade: ‘God wordt het meest in ons ver-
stem luistert, voelt volgens hem geen
heerlijkt, als we het meest tevreden zijn
passie en leeft in een leegte.
in Hem.’ ‘In het licht van de eeuwigheid is er altijd
Maar is deze benadering niet veel te idea-
een zee van tijd, je moet er alleen in dur-
Ware noorden
ven zwemmen.’ Deze zin kwam ik tegen
Hoe vaak gebeurt het niet: iemand vraagt
van tijdmanagement? Te druk is toch ge-
in het boek Anders leven van Thomas
je ergens voor en direct ervaar je inner-
woon te druk?
Quartier. De gedachte intrigeerde me en
lijke onrust. Want je bent al zo druk. Vrij-
Boeken over tijdmanagement zijn vooral
is me bijgebleven. God geeft ons eeuwig-
wel gelijktijdig dringt zich een dilemma
praktisch. Maar hoe nuttig en effectief ze
heidsperspectief, maar toch laten we ons
op: hoe maak ik de juiste keuze?
ook zijn, toch geloof ik ten diepste niet in
maar al te vaak leiden door de waan van
Stephen Covey schrijft in zijn boek Priori-
die maakbaarheid. Ik ben ervan overtuigd
de dag. God geeft ons een zee van tijd,
teiten over integriteit op het moment van
dat we pas werkelijk rust kunnen vinden
maar toch komen we in onze beleving
het maken van een keuze. Zijn theorie
als we helder hebben waarvoor we willen
bijna altijd tijd tekort. Hoe zit dat?
begint bij het ontdekken van je innerlijke
leven. Als je als christen wilt leven, gaat
Als professional organizer ben ik voortdu-
kompas, of: jouw ‘ware noorden’. Dat is de
tijdmanagement dus ten diepste over de
rend op zoek naar wat mensen motiveert
levensrichting die je kiest vanuit je inner-
vraag: wie ben ik in Gods ogen? Welke
in de keuzes die ze maken. Voor deze
lijke overtuiging. Door die richting helder
talenten heb ik gekregen en hoe wil ik die
bijdrage heb ik gebruikgemaakt van boe-
te krijgen, krijg je focus en kun je iedere
inzetten in de omstandigheden waarin ik
ken van Wil Derkse, Stephen Covey, Henri
vraag die bij je wordt neergelegd toetsen
mij bevind en in de tijd die mij gegeven
Nouwen en Thomas Quartier, en van
aan je levensovertuiging.
is? De eerste vraag bij het maken van
wat ik leerde bij de Sint-Adelbertabdij in
Covey bouwt dat vervolgens uit door te
een keuze is dan niet: heb ik genoeg tijd?,
Egmond-Binnen. Mijn bron en focus zijn
benadrukken dat we altijd kunnen kiezen.
maar: past dit bij wie ik ben en bij waar ik
dat ik wil leven vanuit de innerlijke rust
‘Hoe we ons willen geven, zegt iets over
voor sta? Past dit bij hoe ik geloof dat God
die alleen God kan geven. Zoals John Piper
onze innerlijke passie en overtuiging’,
mij en mijn leven heeft bedoeld? Een vol-
het zo mooi verwoordt in Toekomstige
schrijft hij. Wie niet naar zijn innerlijke
gende vraag is: past dit bij mijn omstan-
16
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
listisch? Staat dit niet haaks op de praktijk
Opinie
Hoe vaak gebeurt het niet: iemand vraagt je ergens voor en direct ervaar je innerlijke onrust
digheden? Praktische keuzes en hun consequenties vloeien hieruit voort.
Integreren Vaak maken we een soort kunstmatig onderscheid tussen verschillende levensterreinen. Werk, gezin, kerk, relaties, vrije tijd enzovoort. Alsof we binnen ieder hokje een ander deel van ons zijn aanspreken. Wat zou het mooi zijn als we op ál deze gebieden beginnen te denken vanuit onze levensprioriteiten. Wat beweegt mij? Wat raakt mij? Wat wil ik bijdragen aan de wereld? Het gaat dan om wie je ten diepste wilt zijn en hoe je daar zowel in je werk als in je gezin, kerk of vrije tijd vorm aan geeft. Op deze manier kunnen we wellicht de verschillende rollen in ons leven meer integreren en worden we meer ‘mens uit één stuk’. Het maakt niet uit welke begrippen je hiervoor gebruikt (prioriteiten, roeping, bediening). Het gaat erom wat jij met jouw unieke mogelijkheden kunt doen om het koninkrijk van God een beetje dichterbij te brengen.
Belasting Bij het zoeken naar ambtsdragers gaat het vaak over geroepen zijn of je geroepen weten. Eerlijk gezegd vind
Ik geloof dat onze gemeenten een soort kloosterplaatsen mogen zijn waar we rust en
ik daarbij de constructie van een ver-
richting vinden en waar we mogen groeien doordat we ons kunnen richten op een hoger
kiezing nogal eens geforceerd. In mijn
ideaal.
>>
17
Thema
beleving is het vaak zo dat mensen
nen de gemeente een plek kunnen
goed is, geeft dat ons een perspectief
voorgedragen worden op basis van be-
innemen in lijn met onze persoonlijke
dat uitstijgt boven onze alledaagse
paalde standaardcriteria: is trouw in de
prioriteiten en als het lukt om onze
beslommeringen. Maar de praktijk is
kerk, heeft een normale thuissituatie,
taken in de gemeente beter te integre-
vaak anders. Christenen gaan evengoed
is maatschappelijk betrokken... Check.
ren met ons leven buiten de gemeente.
gebukt onder stress, haast en gebrek
Check. Check. Maar hoe wil jij nu eigen-
Ik geloof dat de belasting die kerkelijke
aan tijd.
lijk binnen de gemeente dienen? Dat is
taken geven dan anders zal aanvoe-
In het boekje Een levensregel voor be-
een vraag die we elkaar wat mij betreft
len. Want als je doet wat bij je past,
ginners vertaalt Wil Derkse treffend de
vaker mogen stellen, om zo meer in
waarvoor je staat en waarin je gelooft,
geloften die monniken afleggen bij hun
gesprek te komen over het verkennen
dan geeft dat bevestiging dat je op de
intrede in het klooster naar het leven in
én inzetten van onze talenten en mo-
goede weg zit. En over het algemeen
een organisatie (lees: werk of kerk of
gelijkheden.
geeft dát ons energie!
gezin). De monniken van de Sint-Adel-
Als ik kijk naar mijn eigen gemeente,
bertabdij in Egmond, waar ik regelmatig
zie ik veel gemeenteleden die geen
Rust
ambtsdrager zijn, maar die zich wel met
Tja, en dan nog rust vinden bij dat
volgt: ‘Ons leven is een gebedsleven,
hart en ziel inzetten voor het gemeen-
alles. Hoe vind je ademruimte in deze
gericht op het zoeken van God. Wij gelo-
televen of die op andere manieren om-
hectische wereld? Hierover is Covey
ven dat ons leven op zichzelf een getui-
zien naar hun naasten. Hebben we daar
ongemakkelijk scherp. Hij zegt: ‘In feite
genis aflegt van Gods aanwezigheid in
voldoende oog en waardering voor?
is een groot deel van wat wij de frus-
de wereld.’
Ik geloof dat er daarnaast een voort-
traties van timemanagement noemen –
Eén van de geloften van de monniken
durende uitdaging ligt in de verdeling
je opgejaagd voelen, onder druk gezet
is die van de obedientia. Een gelofte
van gemeentelijke taken. Hoe maak je
worden, gevangen zitten in dilemma’s
die raakt aan ons geweten, ons morele
de structuur van het kerkelijke werk en
– in wezen een kwestie van innerlijke
zintuig dat weet wat goed en slecht
van de kerkenraad zo eenvoudig, een-
disharmonie.’ Rust vinden is voor hem
is, oftewel: ons innerlijke kompas. De
duidig en uitnodigend mogelijk? Hoe
dus: innerlijke harmonie vinden.
obedientia is voor kloosterlingen een
maak je taken en werkdruk inzichtelijk
Henri Nouwen noemt het in Een parel in
vorm van opoffering: ze maken zichzelf
en baken je deze af? Hoe creëer je met
Gods ogen ‘je bestemming weten’. Hij
ondergeschikt aan een hoger principe.
elkaar draagvlak voor de verschillende
benadrukt dat we vaak gevangen zitten
Ik vind het daarbij treffend dat de mon-
beleidsterreinen in de gemeente? Hoe
in verkeerde overtuigingen. Dat we blij-
niken zich voluit verbinden met hun
bouw je aan een context van onder-
ven hangen in het gevoel: als ik maar
gemeenschap. Juist het dienen binnen
linge ondersteuning?
meer geld had, als ik maar meer tijd
de gemeenschap wordt gezien als voor-
Wat zou het mooi zijn als we ook bin-
had… Wat zou jij doen? Zou je luisteren
waarde voor persoonlijke groei.
naar dat innerlijke stemmetje dat je
Ik geloof dat onze gemeenten zo’n
toefluistert: eigenlijk zou ik zó graag…?
kloosterplaats mogen zijn in deze we-
Ik ben ervan overtuigd dat we met
reld. Een plaats waar we rust en richting
minder twijfel nee maar ook ja durven
vinden en waar we mogen groeien
zeggen als we beter leren luisteren
doordat we ons kunnen richten op een
naar ons hart. Maar dat vraagt moed.
hoger ideaal, in verbondenheid met
En om nogmaals met Covey te spreken:
onze broeders en zusters.
moed is de kern van passie en zonder
Als onze gemeente een plaats is waar
passie leven we in een leegte. Thomas
we onze tijd geven in overeenstemming
Quartier schrijft hierover in een verge-
met de gaven die we hebben ontvan-
lijkbare lijn: ‘Karakter toon je niet door
gen, is het antwoord op de vraag of je
het maximum uit elke situatie te halen,
ambtsdrager wilt worden wellicht min-
maar door je te richten op een hoger
der complex. Je kunt dan kiezen. Niet
ideaal.’
vanuit de vraag of je wel of geen tijd
Ik ben ervan overtuigd dat we met minder twijfel nee maar ook ja durven zeggen als we beter leren luisteren naar ons hart
18
Obedientia
kom, beschrijven hun levensrichting als
hebt, maar vanuit je innerlijke kompas.
Als christenen weten we dat we be-
Evelien van Duffelen (NGK) is
stemd zijn voor de eeuwigheid. Als het
professional organizer.
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
Colofon
Nieuws Huis van Vrede in Utrecht wordt GKv-gemeente Utrecht telt sinds kort drie GKv-gemeenten. Naast de kerken
Kernredactie Ad de Boer (hoofdredacteur), Matthijs Haak, Johanne de Heus (beeldredacteur), Henk Hoksbergen (hoofdredacteur), Peter Hommes, Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman (eindredacteur), Bas Luiten, Heleen Sytsma-van Loo. Brede redactie Kernredactie plus Bart Cusveller, Freddy Gerkema, Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Hans Vel Tromp, Jan Westert.
van Utrecht-C en Utrecht-NW is in de wijk Kanaleneiland een
Medewerkers
nieuwe GKv-gemeente geïnstitueerd. Deze missionaire en
Eline de Boo, Han Hagg, Simon Kadijk, Myriam Klinker-De Klerck, Roel Kuiper,
multiculturele gemeente is voortgekomen uit de geloofsge-
Almatine Leene, Wim van der Linde, Embert Messelink, Jan Mudde, Maurits Oldenhuis,
meenschap Huis van Vrede die drie jaar geleden in deze wijk
Hans-Jan Roosenbrand, Wolter Rose, Wim van der Schee, Joost Smit, Esther Spiering-
van start ging.
de Hek, Peter Strating, Jeroen Sytsma, Daniël Timmerman, Roel Venderbos,
Vooralsnog geen vrouwelijke diakenen in GKv Capelle Er komen voorlopig geen vrouwelijke diakenen in de GKv Capelle aan den IJssel-ZW. Dat heeft de kerkenraad besloten. Die maakte eerder bekend principieel voorstander te zijn van vrouwelijke diakenen, omdat ‘het diakenambt niet een regerende, maar een dienende taak is’ en ziet daar in
Maarten Verkerk, Ronald Westerbeek, Dick Westerkamp, Jeannette Westerkamp. Redactieadres ’t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl. Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: Nico Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, 0343-57 50 27, administratie@onderwegonline.nl.
de nieuwe GKv-kerkorde ruimte voor. Maar na overleg met de classis kiest de gemeente ervoor om eerst de landelijke
Audio
bezinning over M/V in de kerk af te wachten en geen eigen
OnderWeg is beschikbaar in gesproken vorm bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en
stappen te zetten die daarop vooruitlopen. Daarom wordt
Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB: 0341-565499.
het eerder genomen principebesluit om ruimte te maken voor vrouwelijke diakenen voorlopig niet uitgevoerd. Wel zal het gesprek in de eigen gemeente en in classisverband hierover worden voortgezet.
Abonnementsprijzen Jaarabonnement: € 46,- (studenten € 23,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-). Abonnement OnderWegOnline: € 37,50. Proefabonnement: drie maanden gratis.
Landelijke Vergadering bespreekt homoseksualiteit
Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice
Op 21 november vergadert de Landelijke Vergadering van de
Persvereniging
NGK in Zeewolde over het rapport van de commissie Ambt
OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.
en homoseksualiteit. Op 31 oktober werd daarover een be-
Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.
(zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl.
sloten bezinningsbijeenkomst van de afgevaardigden samen met de commissie gehouden. Het is niet de bedoeling om op 21 november besluiten te nemen. Voor 16 januari is een
Bestuur Persvereniging Bernard Bos, Marga van Gent-Petter, Krijn de Lange, Aad Lootens, Ale Sierksma,
nieuwe LV-zitting voorzien.
Hillie van de Streek.
Komen en gaan
Adverteren
Aangenomen naar NGK Ermelo-Harderwijk-Putten: W. Dijksterhuis (Voorthuizen/Barneveld), die bedankte voor CGK/ NGK Lelystad. Verbonden aan GKv Hoogkerk: E.J. Meijer (Almere); GKv Putten: H. Hoksbergen (Spakenburg-Zuid); GKv Spakenburg-
Nico Postuma, 0341-84 21 47 of 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl. Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren. Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90, fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.
Zuid: S.M. Alserda (Hoogkerk). Beroepbaar in de NGK: J.A. Knol (Oegstgeest), 071-3626426,
Technische realisatie en druk
jelle.knol@planet.nl; in de GKv: C. van Zwol (Nijkerk), chris.
Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle,
vanzwol@gmail.com. Preekbevoegdheid in de GKv: T. Waalewijn (Kampen), twaalewijn@gmail.com.
038-467 00 70. IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg te Wijk bij Duurstede. www.onderwegonline.nl
www.facebook.com/onderwegonline www.twitter.com/onderwegonline
19
Bijbelverhaal Meditatie bij Eeuwigheidszondag
Jaïrus aan het woord Op 22 november is het Eeuwigheidszondag, ook wel Gedachteniszondag genoemd. Een Bijbeloverdenking voor die dag aan de hand van
Nóg iets is me bijgebleven. Hij had het
het verhaal over het dochtertje van Jaïrus (Marcus
bij herhaling over geloven. Tegen die
5:22-43), gezien door de ogen van Jaïrus zelf.
mij: ‘Wees niet bang, blijf geloven.’
vrouw: ‘Je geloof heeft je gered.’ Tegen Daardoor heeft het woordje ‘geloven’ een nieuwe betekenis voor me gekregen. Geloven is voor mij niet meer ‘geloven dat God bestaat’. Geloven is naar
tekst Jan Mudde
Jezus kijken en weten: ‘Hij is te vertrouWat mij is bijgebleven van die bewogen
jij.’ En ook niet: ‘Ik ben bezig met de
wen, op Hem kan ik aan, Hij is Heer.’
dag? Om te beginnen hoe verschrik-
grote zaken van Gods koninkrijk, voor
En ja, ik ben ook anders tegen de dood
kelijk het is je eigen kind te verliezen.
bijzaken heb ik geen tijd.’ Nee, Hij keek
gaan aankijken. ‘Het meisje is niet ge-
Ons lieve meisje. Ons bloemetje in de
me aan, zag mijn hulpeloosheid en vol-
storven, zij slaapt’, zei Hij. Dood zijn of
knop. Ons enige kind. On-ver-draag-lijk.
strekte radeloosheid, en was met ont-
slapen: wat een wereld van verschil.
Dan kun je duizendmaal overste van de
ferming bewogen. Dat sprak uit alles,
Wie slaapt, rust uit. Hoeft eventjes niet
synagoge zijn, bemiddeld en gezien,
vooral uit zijn ogen. God, die ogen…
meer. Kan weer wakker worden. Heeft
maar waar leef je nog voor? ‘Dit niet!’
Het sprak ook uit die soevereine rust
nog een nieuwe dag voor zich. Wie
schreeuwde het in me. ‘God, dit niet!’
die Hij te midden van al het gedrang uit-
slaapt, heeft toekomst...
Ook herinner ik me die onweerstaan-
straalde. Zou ik een ramshoorn hebben
Hij kijkt zo anders tegen de dood aan.
bare drang om naar Jezus te gaan. Ja,
gehad, dan had die de hele weg geloeid:
Nee, dat zeg ik niet helemaal goed. Hij
ook wij hadden van Hem gehoord. Wie
‘Alarm, spoedgeval, uit de weg!’ Maar
staat anders tegenover de dood. Hij
niet? Natuurlijk wist ik deksels goed
bij Hem was er geen sprake van haast
staat erboven. ‘Meisje, Ik zeg je, sta op.’
hoe er over Hem geoordeeld werd.
of paniek. Doodgemoedereerd liep Hij
En ze stond op, meteen, levenslustig,
Mijn eigen vrienden noemden hem een
daar, alsof Hij alles in de hand had.
levenskrachtig. Werkelijk, zo ging het.
godslasteraar en bezetene. Dat heb ik
Heel tekenend: onderweg stond Hij op-
Hij regeert, zelfs over de dood.
overigens altijd anders gezien. Alleen
eens stil. Hij draaide zich om en vroeg
een godsman kan zo spreken, demonen
iets aan het publiek. Een vrouw trad
Daarom geloof ik ook wat er verder
uitdrijven en zieken genezen, toch?
nerveus uit de rijen en vertelde omstan-
over Hem verteld wordt. Ja, natuur-
dig een schrijnend verhaal. Hij luisterde
lijk heb ik dat gevolgd, uiteindelijk
Toen ons dochtertje daar lag en ik
geduldig en sprak haar vervolgens toe.
ademloos. Hij werd door onze eigen
hoorde dat Hij in aantocht was, zei ik
Ze ontspande onder zijn woorden.
tegen mijn vrouw: ‘Ik ga Jezus halen.’
Eerlijk gezegd: ik vrat me op en werd
Waarop zij zei: ‘Ga, Jaïrus. Gauw, ze is
hier gek van, maar vind het achteraf zo
stervende.’
gaaf dat Hij ook voor haar alle tijd nam.
En dan Jezus’ reactie. Hij zei niet: ‘Jul-
De tijd is voor Hem niet wat hij voor ons
lie hypocrieten van de synagoge, jullie
is. De dood is voor Hem niet wat hij voor
belasteren me, jullie belagen me, weg
ons is. Verbijsterend.
20
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
De dood is voor Hem niet wat hij voor ons is
Bijbelverhaal
De opwekking van Jaïrus’ dochter, door Gabriel Max (1840-1915).
mensen uitgeleverd aan de Romeinen
sta op. Marinus, sta op.’ De dood kwam
– helaas waren hierbij zelfs enkele van
en je geliefde kwam niet terug.
mijn kennissen betrokken. Hij werd aan
En dan sta ik hier en vertel je mijn
het kruis geslagen als een crimineel –
verhaal. Je hoort het misschien met
wee ons. Maar op de derde dag stond
gemengde gevoelens aan: ‘Waarom zijn
Hij op uit de dood. Het wordt verteld en
kind wel? Waarom mijn kind, mijn broer,
meegemaakt heb, al is het mijn verhaal
ik geloof het. Om wat ik zelf heb mee-
mijn zus, mijn vader, mijn moeder niet?’
en niet het jouwe. Dat het mag mee-
gemaakt. Natuurlijk is Hij opgestaan!
Die vraag houdt mij ook bezig. En ik heb
gaan je leven in. Als bron van troost. Als
Natuurlijk leeft Hij!
dit bedacht.
teken van hoop. Als uitnodiging om te
Stel dat ze weer zou sterven. Dat kan.
geloven. In Jezus.
‘Meisje, jongen, Ik zeg het, sta op’
Dit is mijn verhaal. Ik ben me er heel
Mijn vrouw en ik zijn ons daarvan ten
goed van bewust dat dit het mijne is
zeerste bewust. Het is al eens gebeurd,
Werkelijk, dit mag je zeggen, bij welk
en niet het jouwe. Waarom zou je hier
het kan weer gebeuren. Ik moet er niet
graf je ook staat:
anders aanwezig zijn, op deze laatste
aan denken. Ik moet er werkelijk niet
zondag van het kerkelijke jaar?
aan denken. Toch zou het niet helemaal
Je bent niet dood, je slaapt.
Je hebt het afgelopen jaar bij een graf
hetzelfde zijn. We zouden anders tegen-
Je rust van je werken, je wacht.
gestaan. Je hebt een geliefde aan de
over de dood staan. We zouden tegen
Je wacht tot je door Hem bij je hand
dood moeten afstaan. Misschien was ze
elkaar zeggen, zelfs bij haar graf: ‘Ze
wordt gepakt:
al oud, misschien was hij nog jong. En je
is niet dood, ze slaapt.’ En: ‘Wees niet
‘Meisje, jongen, Ik zeg het, sta op.’
kon niet, zoals ik, op Jezus afstappen. Je
bang, blijf geloven.’
hebt Hem niet de hand van je geliefde
En daarom hoop ik dat je vandaag moed
Jan Mudde is predikant van de NGK
zien pakken en horen zeggen: ‘Nelleke,
en kracht kunt putten uit hetgeen ik
Haarlem.
21
Woordzoeker
Terug naar God Prediker 3 filosofeert over het mysterie van de tijd.
tekst en beeld Han Hagg
Het fascineert Prediker hoe alles van Godswege zijn
En dan is daar Predikers obser-
eigen tijd krijgt toebedeeld. Ondanks de wisselende
vatie die me aan het denken zet: ‘God haalt wat voorbij is altijd
omstandigheden staat één ding vast: we zijn geen speelbal
weer terug.’ Dat ‘retro’ is blijkbaar
van het noodlot, maar kinderen van onze schepper, die
handelen. Alle dingen-van-voorbij
het overzicht behoudt. Hem volgen is dan ook de enige
of andere manier terug. Voor ons
manier om te blijven leven in de volle zin van het woord.
22
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
kenmerkend voor de stijl van zijn komen vroeg of laat op de een is dat direct herkenbaar als we denken aan het modebeeld in bij-
Woordzoeker
God haalt wat voorbij is altijd weer terug (Prediker 3:15) hart toch uit liefde voor hen bloedt…
Schepping
Wat ik aantrof in een Franse versie van
Geuren, kleuren en klanken keren terug
Jorwerd1 staat voor mij symbool voor wat
in de kerk. Gods schepping mag er zijn in
zich voltrok: de kerk is voorgoed op slot –
de kerkdienst, het bloemstuk herinnert
alleen het rommelhok is nog toegankelijk
daaraan. De menselijke creativiteit krijgt
voor een eventuele begrafenis. De liturgie
ook ruimte in lied en muziek, in beeldende
verdween uit de harten van de mensen
kunst, waarmee de mens zijn schepper
(Romeinen 12:1) en daarmee uit het open-
eert en dient.
bare leven. Doe-het-zelvers hebben God
Als mensen van God mogen we moed
metterdaad doodverklaard.
grijpen, want ‘God haalt wat voorbij is
Opleven
altijd weer terug’. En eens, als onze tijd gekomen is en wij op deze oude aarde zelf
Maar daar blijft het dus niet bij! Want tege-
‘mensen-van-voorbij’ zijn, wat denk je, zal
lijk zie ik ook gemeenten die juist ópleven:
Hij ons dan niet terug weten te halen en
een beweging van vernieuwde symboliek,
een plek geven in zijn nieuwe wereld?!
die onderstreept wat met vreugde beleden wordt. En zie jij wat ik zie? Het is allemaal
Noten
retro!
1. Zie Geert Mak, Hoe God verdween uit Jorwerd,
Ik zie een paaskaars de kerk in komen: Christus, het licht der wereld, de ‘zon die wij zoeken, kracht die wij ontberen’. Ik zie
Amsterdam (Atlas), 1996. 2. Z ie Jakob van Bruggen, Het diepe water van de doop, Kampen (Kok), 1997.
een onzichtbare hand het verlangen naar beleving wakker schudden: op sterven na
Han Hagg is predikant van de GKv
dode rituelen worden gerevitaliseerd en
Zwolle-Zuid.
zijn weer net zo hartversterkend feestelijk als ze ooit waren. Ik zie (kinder)doopbassins zich verdiepen, om onderdompeling ook mogelijk
Ik vroeg mijn Delftse collega Simon van der
te maken. Ik zie een rijker scala van
Lugt of er niet een gedicht bij hem boven-
avondmaalsvieringen dan ooit: tot en met
kwam bij de foto. Dat kwam er. En het geeft
vieringen in de huizen waar gelovigen sa-
te denken.
2
menkomen. Wij-van-Handelingen-29 laten voorbeeld kleding, architectuur, grafische
ons 27 hoofdstukken terugzetten, zo lijkt
Wij hebben U in het onheilige gezet.
vormgeving of muziek: oude thema’s
het wel.
Daar staat een tafel zonder brood,
worden weer opgepakt en vinden opnieuw
Ik zie nog veel meer: het beleven van
een kandelaar, die niemand brandend houdt
waardering.
rust en stilte bij de aanvang van de kerk-
en nog een beeld, ook buiten dienst.
Jorwerd
dienst – concentratie op de ontmoeting met God. Vespervieringen in alle eenvoud
Toch schijnt de zon in deze kamer,
En hoe staat het met de kerk, die toch per
en toewijding. Een podium met knielende
Uw hart is niet van steen, U leeft.
definitie bereid moet zijn zich te reforme-
ouderlingen en diakenen, of belijdenis-
De bloemen gaan nog dood, de baar
ren? Het lijkt haast wel een geestelijke ‘op-
catechisanten die Gods zegen opgelegd
staat hier nog klaar, maar op een dag
heffingsuitverkoop’ op ons continent, waar
krijgen. Een huiskring of zelfs een hele ge-
ooit de kerk zo bloeide. Hele volksstam-
meente die op retraite gaat (niet zelden in
doet U de deur van buitenaf weer open,
men die ooit als kind zijn gedoopt, sloten
een klooster). Hier en daar is zelfs sprake
en zijn wij door U op onze plek gezet.
zich inmiddels af voor hun heiland, wiens
van een moderne ‘bedevaart’.
23
Column
Filippus M
ijn buurman merkt de rol pepermuntjes niet eens op, zo druk
Bijbelstudiem Latijns-Amer
in de weer is hij met zijn slimme telefoon. Zit hij te appen?
Stuurt hij een pakkende quote uit de preek die nog maar drie minu-
tekst Pieter Kleingeld
ten bezig is via Twitter de wereld in? Ik trek mijn pepermuntaanbod
beeld FELiRe
verstoord in en besluit overrechtvaardig om wél naar het goed voorbereide verhaal van de predikant te luisteren.
Latijns-Amerika is een continent vol tegenstrij-
Mijn blik wordt echter telkens naar het oplichtende schermpje ge-
digheden. Het overgrote deel van de bevolking
trokken. De lettertjes zijn te klein. Na een kwartier ben ik de draad
noemt zichzelf christen, maar slechts 5 tot 25 pro-
van de theologische verhandeling kwijt. Te veel afgeleid vul ik al-
cent daarvan is protestant. En ondanks het hoge
lerlei ontbrekende informatie over de man in de dikke wollen trui
percentage christenen onder de bevolking staan
zelf in. Hij zong maar moeizaam mee uit het liedboek dat ik hem
de overheden van Venezuela, Cuba, Nicaragua
gaf. ‘Dank’, zei hij kortaf. Zijn trui riekt een beetje. Springerig haar
en Bolivia wantrouwend tegenover de kerk. In
wordt hoog op zijn hoofd met een elastiekje in een knotje bij elkaar
andere landen in Latijns-Amerika staan christe-
gehouden.
nen onder druk van inheemse stammen of van criminele organisaties. Daar komt bij dat het voor
Opeens verdwijnt de
glimlach van mijn zelfvoldane wangen en ze kleuren schaamrood
christenen in verschillende Zuid-Amerikaanse landen gevaarlijk kan zijn om voor hun geloof uit te komen. Formeel is er vrijheid van godsdienst, maar de praktijk laat wat anders zien. De invloed van occultisme en stamtradities is groot en vormt een bedreiging (zie Open Doors magazine, nr. 451 sept/okt 2015). Nog een tegenstrijdigheid: er zijn veel christenen – mensen van het Woord – maar er is slechts weinig goede christelijke lectuur beschikbaar.
Ik ga de weekbrief met het gemeentenieuws maar lezen. In het verslag van de kerkenraad lees ik dat er bijbels in andere talen
Ademnood
aangeschaft worden voor het toenemende aantal buitenlanders
Veel christenen in Latijns-Amerika hebben alleen
dat de weg naar onze stadsgemeente vindt. Gemeenteleden zullen
een bijbel. Geestelijke lectuur of naslagwerken
gevraagd worden om stand-by te staan als vertalers. Ik ga me aan-
zijn voor hen haast onbereikbaar. Toch is er onder
melden. Ik glim bij de gedachte dat ik zal kunnen helpen. ‘Begrijpt u
christenen in Latijns-Amerika grote behoefte aan
wat u leest?’, zal ik ze vragen, alsof ik Filippus zelf ben.
goed Bijbelstudiemateriaal. Op deze vraag speelt
Opeens verdwijnt de glimlach van mijn zelfvoldane wangen en ze
FELiRe in (zie kader). Aanvankelijk richtte men
kleuren schaamrood. Nog één keer tuur ik uit alle macht naar het
zich op het verspreiden van bijbels, tegenwoordig
scherm van de telefoon van mijn buurman. Het is de tekst van de
is de focus verschoven naar boeken met uitleg
Schriftlezing in het Duits. Hij verstaat geen woord van de preek en
van de Bijbel. Voorzitter Klaas Mollema zegt hier-
gebruikt deze tijd om in zijn hart over de tekst te mediteren. Na de
over: ‘Bijbelstudie is daar (net als hier natuurlijk)
dienst bedankt hij me voor de warme gastvrijheid zoals hij die voelt in onze gemeente. ‘Nichts zu danken’, mompel ik naar waarheid.
Eline de Boo (PKN) is schrijfster met een missionaire roeping.
Ondanks het hoge
percentage christenen staan de overheden wantrouwend tegenover de kerk
Missionair
materiaal voor rikaanse christenen van levensbelang. Het is het enige middel – zo vernemen wij van de ontvangers van onze boeken – om te voorkomen dat ze in geestelijke ademnood komen.’ Voorgangers en studenten ontvangen gratis een zorgvuldig samengesteld pakket boeken. Voorbeelden van boeken uit het assortiment die veel aftrek vinden, zijn De Psalmen van ds. F. van Deursen en Zo rijk als Job van drs. C. Bijl. FELiRe heeft sinds 2012 ook een Spaanstalige pagina op Facebook. Sinds dit jaar plaatst FELiRe hierop dagelijks een korte meditatie uit het Bijbels dagboek Doorgeven – Pásalo in het Spaans – van drs. P.L. de Jong. Iedere dag staan er weer nieuwe reacties van lezers onder de stukjes.
Zending
Ds. Ricardo Cerni en zijn zoon Sergio verzorgen voor FELiRe de verzending vanuit het
Mollema vertelt hoe FELiRe onlangs in aan-
magazijn in Barcelona.
raking kwam met een zendingsgezin in Bolivia, aan de rand van het Andesgebergte:
bewoners bij het bouwen van woningen
mogen kijken hoe de Here God ieder van
‘Zij kregen van ons een boekenpakket en
en andere gebouwen. Het gaat altijd gelijk
hen heeft bemoedigd en gezegend.’
hebben ons verteld over hun werk. Zoals
op, zo vertelde deze zendeling: naast het
op veel plaatsen in Zuid-Amerika bestaat
constructiewerk waren er evangelisatie-
Pieter Kleingeld is predikant van de NGK
dat niet alleen uit Bijbelstudie en evange-
avonden voor kinderen en jongeren. Ze
Oegstgeest en redactielid van
lieverkondiging, maar ook uit hulp aan de
vertelden dat ze met dankbaarheid terug
OnderWeg.
FELiRe brengt het Woord in Latijns-Amerika FELiRE (Fundacion Editorial de Literatura Reformada) is één van
Ricardo Cerni met hulp van zijn zoon Sergio. Per maand ver-
de talrijke organisaties binnen de NGK en de GKv die zich rich-
stuurt FELiRe ongeveer honderd boekenpakketten.
ten op de verspreiding van het evangelie wereldwijd. Onder de
Gebed: Bid om steun voor het werk van FELiRe, opdat zij jonge
naam FELiRe – voorheen Spanjewerk – is de NGK Rijswijk sinds
christenen in Zuid-Amerika kan blijven helpen aan goede uitleg
1953 actief in het ondersteunen van Spaanstalige christenen.
van de Bijbel.
Hoewel men zich eerst richtte op Spanje, werkt de stichting
Dank: Dank God dat ondanks de gestegen kosten FELiRe nog
inmiddels vooral in Zuid- en Midden-Amerika. Via contacten
steeds kan doorgaan met de gratis verspreiding.
in Latijns-Amerika wordt voortdurend gepeild welke behoefte
Zie verder www.felire.nl.
aan christelijke lectuur de christenen daar hebben. FELiRe laat vervolgens boeken vertalen en drukken in Spanje. De boeken worden vanuit het magazijn in Barcelona verzonden door ds.
25
Thema Afdrachten in GKv en NGK bewegen zich naar elkaar toe
Wat kost de kerk? Gemeenten in de GKv moeten hogere bedragen opbrengen voor kerkelijke activiteiten buiten de eigen gemeente dan gemeenten in de NGK. Dat blijkt uit een vergelijking van de bovenplaatselijke lasten in beide kerkverbanden. In de NGK bedragen die jaarlijks circa 38 euro per kerklid, in de GKv 67 euro per kerklid. De trend is echter dat deze bedragen zich naar elkaar toe bewegen. tekst Ad de Boer
traktement van een predikant.
Maar bij het ene kerkverband zitten pos-
Maar over al die dingen gaat het dus niet
ten in het quotum die er bij het andere
Bij bovenplaatselijke lasten gaat het
in dit artikel. Ik beperk me tot de min of
kerkverband buiten vallen, en omge-
om het landelijke quotum (het bedrag
meer verplichte afdracht van plaatselijke
keerd. Ik heb daarom een aantal correc-
per kerklid dat de financiële instanties
gemeenten voor bovenplaatselijke acti-
ties toegepast op het landelijke quotum.
van de kerkverbanden jaarlijks van de
viteiten. Daarbij gebruik ik zo veel moge-
Dat leidt tot het overzicht ‘Bovenplaat-
gemeenten vragen als afdracht), het lid-
lijk de (afgeronde) cijfers over 2015. Waar
selijke lasten landelijk kerkverband’ (zie
maatschap van het landelijke Steunpunt
die niet beschikbaar zijn, val ik terug op
kader).
KerkenWerk, de verplichte bijdragen van
cijfers uit 2014. De emeriteringsbijdra-
Deze cijfers weerspiegelen de verschil-
gemeenten aan missionair werk (bin-
gen en pensioenpremies in GKv en NGK
lende rollen die het landelijke kerkver-
nenland) en zending (buitenland) als-
blijven daarbij vanwege de systeem-
band in de GKv en de NGK speelt, ook bij
mede de verplichte bijdragen aan andere
verschillen tussen beide kerken buiten
de financiering van kerkelijke activitei-
bovenplaatselijke activiteiten, zoals een
beschouwing. In een volgend nummer
ten. In de GKv is die rol behoorlijk groot,
studentenpredikant of een gezamenlijke
daarover meer.
maar een stuk kleiner dan in het verle-
jeugdwerker voor alle classiskerken.
den. In de NGK is die rol kleiner, maar
Uiteraard is het antwoord op de vraag
Landelijk
wat de kerk kost veel uitgebreider dan
De afdracht binnen de GKv (67 euro per
de tabel op sommige punten een verras-
dat. Dat antwoord begint met de plaat-
kerklid) is opgebouwd uit 31 euro voor
send omgekeerd beeld zien.
selijke lasten van gemeenten: het trak-
landelijk geheven bijdragen, exclusief de
tement van één of meer predikanten en/
pensioenbijdragen, en 36 euro voor clas-
Regionaal
of kerkelijk werkers, de kosten van het
sicaal of provinciaal geheven bijdragen
Naast de verplichte bijdragen aan het
kerkgebouw of van een gehuurde loca-
voor zendingswerk in het buitenland,
landelijke kerkverband kennen beide
tie, uitgaven voor catechese en jeugd-
missionair werk in vooral de grote steden
kerken ook afdrachten waarover regio-
werk, financiële steun aan missionaire
en andere classicale lasten. In de NGK
naal afspraken zijn gemaakt. In de GKv
of diaconale projecten, ondersteuning
is de afdracht van 38 euro per kerklid
gaat het dan vooral om zending in het
van gemeenteleden die zijn uitgezonden
opgebouwd uit 19 euro voor landelijke
buitenland, missionair werk in eigen land
voor werk in Gods koninkrijk, enzovoort.
geheven bijdragen, exclusief de pensi-
en hulpbehoevende kerken in de eigen
Die lasten verschillen zowel in de GKv als
oenbijdragen, en 19 euro voor de regio-
regio (gemiddeld 36 euro per lid). In de
in de NGK sterk per gemeente, maar zijn
naal geheven, meer of minder verplichte
NGK gaat het alleen om de zending in
in alle gevallen fors hoger dan de lan-
bijdragen voor de zending in Zuid-Afrika.
het buitenland (gemiddeld 19 euro per
delijke lasten. Gemiddeld is een kerklid
De landelijke quota voor 2015 bedragen
lid).
al bijna 150 euro per jaar kwijt aan het
29,17 euro (GKv) en 25,04 euro (NGK).
Rond het GKv-gemiddelde van 36 euro
26
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
wel groter dan vroeger. Overigens laat
Trefpunt per lid (waarvan 23 euro voor buitenlandse zending, 7 euro voor missionaire projecten in het binnenland, 3 euro voor hulpbehoevende kerken en 3 euro voor diversen) is sprake van grote onderlinge verschillen: • 51 euro in Holland-Noord (voor zendingswerk in Benin en missionaire projecten in Amsterdam, Amstelveen en Heerhugowaard, terwijl deze regio relatief weinig kerkleden telt). • 49 euro in Gelderland (voor zendingswerk in Oekraïne en een missionair project in Lichtenvoorde). • 47 euro in Holland-Zuid (voor zendingswerk in Benin en India en missionaire projecten in Rotterdam e.o). • 39 euro in Utrecht (voor zendingswerk in Congo en Oeganda en missionaire projecten in Utrecht en Amersfoort). • 38 euro in Zeeland/Brabant/Limburg (voor zendingswerk in India en missionaire projecten in Gent, Maastricht en Venlo). • 31 euro in de vier noordelijke provincies (voor zendingswerk in Indonesië, ZuidAfrika en Latijns-Amerika). In de NGK wordt alleen de zending (uitsluitend in Zuid-Afrika) regionaal gefinancierd. Er is geen sprake van gezamenlijke financiering van missionaire projecten in streekverband.
Bovenplaatselijke lasten landelijk kerkverband Bestemming
Afdracht per lid (GKv)
Afdracht per lid (NGK)
Generale Synode, Landelijke Vergadering en diverse landelijke deputaatschappen/commissies
2,07
1,30
Toerusting GKv: Praktijkcentrum voor de kerken NGK: Toerusting 2.0, NGJ, Missionair Steunpunt GKv/NGK: Diaconaal Steunpunt Missionair werk binnen- en buitenland GKv: Zending en hulpverlening (buitenland) GKv: Aanvullende steun missionaire projecten (binnenland) NGK: Steun aan gemeentestichting (via Commissie Steunbehoevende kerken) Predikantsopleiding GKv: TU Kampen (voltijds, deels met overheidssubsidie) NGK: NGP (deeltijd, geen overheidssubsidie) Ondersteuning theologische studenten Arbeidszaken predikanten, beheer GKv: Lidmaatschap Steunpunt Kerkenwerk NGK: Niet-pensioengerelateerde kosten arbeidszaken (NGA) Steunbehoevende kerken in eigen kring GKv: landelijke steun, aanvullend op forse classicale steun NGK: alleen landelijke steun Overig Contacten met andere kerken in binnen- en buitenland Archiefbeheer Stichting Evangelie en Moslims Dovenpastoraat Onttrekking aan centrale reserve TOTAAL
2,48
4,66 0,48
0,85 3,22 2,61
0,75
14,24 7,20 0,60
1,57 1,55
1,00
0,57 0,75 1,08
0,21
1,21 0,38 0,92 -1,65
0,26 0,73 0,60
31,10
18,54
Er zijn drie samenwerkingsverbanden van kerken die de zending in KwaZulu Natal
van de classis/regio in de GKv een stevige
het besef is gegroeid dat ‘kerk zijn op een
financieel en anderszins ondersteunen.
rol speelt in het gezamenlijk dragen van fi-
koopje’ op termijn niet wenselijk en niet
Daarbij is niet altijd sprake van verplichte
nanciële lasten die de draagkracht van één
houdbaar is. Het landelijke quotum steeg
bijdragen, maar wel van financieringsme-
gemeente te boven gaan. In de NGK is de
er sinds 2010 met ruim 15 procent en die
thoden die in het kader van dit artikel vol-
financiering plaatselijk óf landelijk en speelt
stijgende trend lijkt zich de komende jaren
doende vergelijkbaar zijn. Dat leidt tot het
de regionale tussenlaag geen enkele rol als
door te zetten.
volgende beeld:
financieringsplatform.
• Kamper zending (40 kerken): gemiddeld 16 euro per lid, variërend van 28 euro in
Trend
de zendende kerk van Kampen tot 14 euro
De bovenplaatselijke lasten in de GKv zijn
in de steunbiedende kerken.
dus beduidend hoger dan in de NGK (zeker
• Nederlands Gereformeerde Zendingsver-
als de pensioenlasten erbij worden geteld),
eniging Nqutu (34 kerken): gemiddeld 25
maar de twee kerkverbanden bewegen in
euro per lid.
dit opzicht wel naar elkaar toe. In de GKv is
• Stichting Zending Zuid-Afrika (7 kerken): gemiddeld 22 euro per lid.
Ad de Boer (NGK) is hoofdredacteur van OnderWeg.
Webtip
het landelijke quotum sinds 2010 met meer
www.steunpuntkerkenwerk.nl/
dan 20 procent gedaald en een speciaal de-
wp-content/uploads/2013/05/
Landelijk bezien komt dat neer op gemid-
putaatschap bekijkt hoe de komende jaren
Eindrapport-Cijfers-en-Feiten-
deld 19 euro per kerklid, met een band-
de kosten van het landelijke kerkverband
2014-en-2013-publicatiever-
breedte van 14 tot 28 euro.
nog verder omlaag kunnen.
sie-001-september-2015.pdf
Deze cijfers laten zien dat de tussenlaag
In de NGK is de trend omgekeerd, nu daar
27
Jeugdwerk Geloof in ontwikkeling (5) – starters
Starters: zelfbewuste zelfstandigen Goed jeugdwerk sluit aan bij de actuele (jongeren)cultuur en de specifieke ontwikkelingsfase van de deelnemers. In voorgaande afleveringen hebben we stilgestaan bij tieners en jongeren van diverse leeftijden. In deze aflevering kijken we naar starters, jongeren van 23 jaar en ouder.
Agenda •O p 18 november organiseert AKZ+
tekst Karen Scheele
in Zwolle een college met de titel ‘Vader zijn met hart en handen’.
Mbo’ers zijn op deze leeftijd vaak al even
Twijfel
Docent Bert Reinds gaat in op de
aan het werk. Steeds meer twintigers zijn
Enige tijd geleden was ik bij een bij-
betekenisvolle positie van vaders
echter hoogopgeleid en hebben nu pas hun
eenkomst van Zinvloed. Zinvloed is een
in gezinnen. Dit is een college in
diploma op zak. Het zijn de veelbelovende
platform waar gezocht wordt naar zinvol
de serie Jong & geloven. Zie verder
young professionals. En dan begint de fase
geloven en naar wat twintigers en derti-
www.akzplus.nl/akzplus-college/
van de starters, die overigens steeds lan-
gers aantrekt. Op de bijeenkomst was veel
vader-zijn-met-hart-en-handen.
ger duurt. Dit heeft vooral te maken met
ruimte voor verhalen van twijfel. Er werd
de moeite om een baan te vinden. Velen
opgemerkt dat het niet erg is om alles even
de Bond van Gereformeerde Ouder-
beginnen met flexibel werk, wat zorgt voor
los te laten; dat is de is-dit-het-nu?-fase.
verenigingen de jaarlijkse jeugdlei-
een gevoel van vrijheid dat ze graag nog
Maar tegelijk is het wel goed om vervolgens
dersconferentie. Het thema is deze
even vasthouden. Toch blijkt uit onderzoek
stappen te zetten en op zoek te gaan naar
keer ‘Generations’. Hoofdsprekers
dat ze wel verlangen naar vastigheid, met
wat ‘het’ dan wel is. Dit past helemaal bij de
zijn Els van Dijk en René Barkema.
name als het gaat om een relatie. De mees-
fase van de starters. Het is een hoopvolle
Zie verder www.jeugdleidersconfe-
ten hebben rond hun 27ste een vaste relatie
generatie, ook al lopen ze ertegenaan dat
rentie.nl.
en beginnen rond hun 28ste met een vaste
het moeilijk blijkt een baan te vinden. Of om
baan. Pas daarna hebben ze voldoende
aansluiting te vinden bij de kerk. John Mayer
in Lelystad de vierde conferentie
zekerheid om zich te settelen en gaan ze
verwoordt het mooi in het nummer ‘Why
van Rondom het Kind gehouden,
op zoek naar een vaste woonplek. Som-
Georgia’:
met als thema ‘Exce!!ent’. De con-
migen denken al na over kinderen, maar de
ferentie biedt een gevarieerd en
meeste starters doen dat pas na hun 30ste.
Cause I wonder sometimes
inspirerend programma voor ou-
Deze overweging zorgt er vaak voor dat ze
About the outcome
ders, leerkrachten, kinderwerkers
weer meer contact zoeken met hun ouders
Of a still verdictless life
en beleidsmakers (ambtsdragers en
en ook dat ze zichzelf concreter de vraag
Am I living it right?
leidinggevenden) binnen de kerke-
stellen wat ze met de kerk willen. Ze heb-
Why, Georgia, why?
lijke gemeente. Zie verder www.
ben in hun studententijd veel onderzocht en
rondomhetkind.info/home.
veel losgelaten om allerlei opties te kunnen
Hoe dichter starters bij de 30 komen, hoe
verkennen. Nu komt er langzaam weer be-
meer ze zich afvragen waar ze nu staan
hoefte aan kaders.
en waar ze naartoe willen. Welke keuzes
•O p 22 en 23 januari 2016 organiseert
•O p 12 en 13 februari 2016 wordt
moeten ze maken? En zorgt dat voor een
28
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
Jeugdwerk
eens over na of je als kerk ook zo’n plek zou kunnen en willen bieden aan starters. Ga op zoek naar wat bij jullie past.
Diaconaat Zingeving komt ook naar voren in wat je voor een ander doet. Hoe ga je als christen om met de problematiek van deze tijd? Zou je je in kunnen zetten voor vluchtelingen? Ben je als kerk actief aanwezig in de wijk? Waar geef je als kerk je geld aan uit? Betrek starters actief in wat jullie als kerk al doen, wijs ze hierop en stimuleer ze om daarin hun eigen plek in te nemen. Karen Scheele is jeugdwerkadviseur bij het NGJ. Met bijdragen van Anko OussoVeel starters beginnen met flexibel werk, wat zorgt voor een gevoel van vrijheid dat ze graag
ren en Paul Smit, adviseurs bij het Prak-
nog even vasthouden. (beeld Moleshko/Pixabay)
tijkcentrum en het NGJ.
zinvol leven? Dit zijn diepgaande vragen.
over samenwonen of homoseksualiteit.
Veel mensen die op dit punt in hun leven
Het belangrijkste bij deze ontmoetingen
aankomen, steken hun kop in het zand,
is dat je als kerk de gelegenheid biedt om
anderen gaan écht op zoek.
op een open, niet-veroordelende manier
Ruimte
met elkaar in gesprek te gaan over deze thema’s.
Tips/media
Ik hoop dat de kerk vol zit met voorbeel-
Daarnaast zou de kerk na moeten denken
den van mensen die écht op zoek zijn ge-
over vormen om te zoeken naar zingeving.
gaan, die doorleefde antwoorden hebben
Ik noem twee voorbeelden die starters
maakt van recente gegevens van het
gevonden en starters willen helpen om
lijken aan te spreken.
CBS. Hier kun je meer lezen over starters
hun geloof te herdefiniëren in een veran-
• Voor dit artikel hebben we gebruikge-
(twintigers): www.cbs.nl/nl-NL/menu/
derend tijdsgewricht.
Bezinning
Veel starters lijken vooral op zoek te zijn
Starters zoeken zingeving nogal eens in
archief/2015/twintigerspublicatie-2014.
naar een plek waar ruimte is om aan
vormen die niet nieuw, maar juist heel
htm.
de ene kant te consumeren en aan de
oud zijn: stilte, meditatie, kunst. Een voor-
andere kant kaders te scheppen. Deze
beeld. Casella is een religieuze leefge-
kaders blijken vaak een stuk breder dan
meenschap in Hilversum die particulieren
de kaders die de (traditionele) kerk heeft
ruimte biedt voor ontmoeting, stilte en
vormgegeven. Denk aan opvattingen
bezinning. Op zich niets nieuws, behalve dat ze zich speciaal richt op mensen in
Het is niet erg
om alles even los te laten; dat is de is-dit-het-nu?fase
themas/bevolking/publicaties/artikelen/
• Luister naar het nummer ‘Why Georgia’
de leeftijd van 18 tot 35 jaar. Je kunt er in
van John Mayer (www.youtube.com/
alle stilte nadenken, werken aan jezelf
watch?v=uhYn7ryaWNE). Ga vervolgens
of bijvoorbeeld een workshop meditatief
in gesprek over de vragen die naar voren
wandelen of steen bewerken volgen. Het concept blijkt zo goed aan te sluiten bij de
komen in dit artikel. • Ga als diaconie in gesprek met starters
huidige behoefte aan bezinning, dat het
over welke praktische invulling ze aan
storm loopt bij de vier zusters Augustines-
hun christelijke geloof willen geven.
sen. Een ander (bekender) voorbeeld is Taizé in Frankrijk, dat ook veel jongvolwassenen en starters aanspreekt. Denk er
Wandelen met God
Religie onder hoogspanning De Haagse Schilderswijk kent een grote
een paar uur stond mijn voicemail vol
gevoeligheid als het gaat om religie. De buurt
wel duidelijk hoe groot de gevoeligheid
komt er regelmatig mee in het nieuws. Afgelopen zomer was ook onze eigen Havenkerk plotseling het onderwerp van enkele nieuwsberichten in de landelijke media. Wandelen met God is dan vooral zoeken naar evenwicht. tekst Peter Strating beeld Roel Wijnants
met mensen van de media. Het maakt kan zijn als je je als kerk probeert te bewegen in een omgeving die overwegend moslim is. Wat was er gebeurd? Leden van onze kerk sporten wekelijks met kinderen uit de buurt op een pleintje. In de zomervakantie maken we daar samen met Athletes in Action een groot feest van, dat een week duurt. Er wordt gesport, gespeeld, een verhaal uit de Bijbel verteld en soms is er een getuigenis te
bekeren tot het christendom en dat ze
horen. Regelmatig hebben we met de
gedwongen werden om mee te doen
ouders van de kinderen interessante
met bidden. Eerlijk gezegd was ik blij
gesprekken over waarom we dit doen.
Als Havenkerk werden we ervan beticht
dat ik op het moment van het tumult
Vaak beginnen zij zo’n gesprek uit
dat we moslimkinderen probeerden te
ver weg op vakantie was, want binnen
bezorgdheid, soms met een tikje weer-
30
OnderWeg #21 > Jaargang 1 > 14 november 2015
Column
We voelen de roeping om vredestichters te zijn en mensen met elkaar te verbinden
Identiteit
E
en paar maanden geleden was Monique Samuel te gast in het tv-programma Jinek. Ze kondigde aan dat ze voortaan als man (althans met een mannelijke naam en als man-
nelijke verschijning) door het leven wilde gaan. Voor dit moment stand, maar we komen daar altijd wel uit. Dit keer dus even
tenminste, want uit haar verhaal werd duidelijk dat deze keuze
niet en er ontstond een relletje, dat gelukkig ook weer snel
niet per se permanent was. ‘Het kan zijn dat ik hier over twee
over is gegaan. Al blijft het gerucht ons wel aankleven dat
jaar met een baard zit of met lang haar.’ Ze verwerpt het label
we een kerk zijn die uit is op het maken van bekeerlingen.
man of vrouw, ze wil gewoon op elk moment de vrijheid heb-
Vredestichters
ben om te kiezen wie ze is. En dat kan dus blijkbaar steeds wat anders zijn.
Na deze zomer is voor de Havenkerk de vraag wel heel
Nu gaat het me niet om (inmiddels) Mounir Samuel als persoon.
urgent geworden: wat betekent het voor ons om als kerk
Ik wil direct aannemen dat ze diep ongelukkig is geweest met
aanwezig te zijn in de openbare ruimte, waar vrijwel alleen
hoe ze zichzelf beleefde en hoe de mensen haar zagen. Het kan
maar migranten wonen en de meeste mensen de islam
vóórkomen dat mensen lijden aan een genderidentiteitsstoornis,
aanhangen? We willen ons niet schamen voor het evange-
mogelijk met een biologische basis, waardoor iemand eruitziet
lie, maar voelen daarmee ook de roeping om vredestichters
als een man, maar toch de chromosomen van een vrouw heeft,
te zijn en mensen van verschillende afkomst en religies met
of andersom. Hier lijkt echter iets heel anders aan de hand te
elkaar te verbinden. Daarin komt het aan op zorgvuldigheid.
zijn. Samuel wil de vrijheid hebben om los van enige inperking
Spannend Achteraf was ik blij met keuzes die we van tevoren hadden gemaakt. Voor het eerst deden er moslims mee in het sportteam: een Syrische vluchteling die als vrijwilliger wekelijks meesport in de buurt, en een jongen die ons als kind heeft leren kennen en al jaren meedoet. Dat was spannend voor het team, dat gewend is om inspiratie te halen uit de Bijbel en uit gebed. Er leefden dan ook best wel vragen:
zelf haar gender (= geslacht) te kiezen.
Ze verwerpt het label
man of vrouw, ze wil zelf kiezen wie ze is
Kun je samen op een goede manier God aanbidden als er ook teamleden zijn die Jezus niet als zijn Zoon erkennen?
In Amerika speelde een ophefmakende zaak van een blanke
Kun je dan echt samen de leiding van de Heer zoeken? We
vrouw die claimde dat ze zich zwart voelde en de wereld had
hadden besloten dat ook de moslims volledig met het team
overtuigd dat ze ook zwart was. Dat was nodig om leiding te
mee konden draaien; we hebben tenslotte niets te ver-
kunnen geven aan een belangenbehartigingsorganisatie van
bergen. Eén van hen heeft dat daadwerkelijk ook gedaan,
zwarten. Totdat haar ouders naar buiten brachten dat ze inder-
inclusief de Bijbelstudies en de gezamenlijke gebeden. Ik
daad blank was, waarna ze haar baan moest opgeven.
vond het een prachtig voorbeeld van hoe je recht kunt doen
Leidt het zelf kiezen van je identiteit op allerlei gebieden inder-
aan je eigen geloof, zonder dat je iemand uitsluit die Jezus
daad tot meer vrijheid? Of is dat een vorm van nieuwe slavernij,
niet kent zoals wij. De eenheid van het team en de verbon-
waarin steeds meer mensen in onze cultuur terechtkomen: je
denheid met Christus hebben er niet onder geleden.
leven construeren zonder erkenning van vaste kaders die je niet
Wankel
zelf gemaakt hebt? De wijsheid die de Bijbel ons aanreikt, gaat nooit tegen de schepping in, maar leert ons juist om die beter te
Toch werd het afgelopen zomer eens te meer duidelijk hoe
verstaan en onszelf te zien in Gods licht. Ik ben niet mijn eigen
wankel het evenwicht is als je vanuit je eigen overtuiging
schepper, ik ben ook niet mijn
open in de wereld wilt staan. Helaas lukt het niet altijd om
eigen verlosser. Onze ware iden-
mensen te overtuigen van onze goede bedoelingen. Het
titeit ligt in Christus en nergens
blijft zoeken hoe je kunt wandelen met God in een buurt
anders.
waar de omgang met religie onder hoogspanning staat. Peter Strating is predikant van de NGK Den Haag (Havenkerk). Dick Westerkamp is predikant van de NGK Houten. 31
(advertenties)
Onderweg Bonhoeffer 14 nov 2015_Opbouw 03-11-15 16:43 Pagina 1
Wandelen door Bonhoeffers gedachtegoed Ter voorbereiding of in plaats van een paar dagen Berlijn... Het leven van Dietrich Bonhoeffer speelde zich grotendeels af in Berlijn. In dit voormalig epicentrum van het Derde Rijk woonde, studeerde, doceerde en preekte hij. Deze wandelgids brengt u op twaalf plaatsen die belangrijke gebeurtenissen in zijn leven markeren. Arthur Alderliesten laat stapsgewijs zien hoe Bonhoeffer zich ontwikkelde in zijn denken, en welke prijs hij daarvoor moest betalen. Rode draad in zijn leven waren drie vragen: Wie is Jezus Christus? Wie is Hij vandaag? Wie is Hij vandaag in ons voor anderen?
De volgende keer in Onderweg themanummer over de zondag Hoe ontwikkelt zich de zondagbesteding in de GKv, NGK en verwante kerken? Wat zijn de oorzaken daarvan? Wat zegt de Bijbel over sabbat en zondag? En hoe kunnen gemeenten van Christus inspelen op de huidige ontwikkelingen rond de zondag? Lees het op zaterdag 28 november in OnderWeg!
De locaties zijn te bezoeken in twee dagen. Bij elke locatie is een wandelkaart afgedrukt.
Buijten & Schipperheijn Recreatief In de boekwinkel – www.buijten.nl – 120 pag., € 13,50
Tip: bezoek www.onderwegonline.nl! Gratis toegang tot honderden artikelen uit het archief van OnderWeg. Extra achtergronden bij de themanummers. Aanvullende nieuwsberichten en spraakmakende blogs. Plus voor abonnees: alle OnderWeg-nummers als downloadbare pdf (www.onderwegonline.nl/archief).
Onder
Weg
e Inspirarti voo n te o reisgen