Ow 2 11 missionair zijn

www.onderwegonline.nl

#11  jaargang 2  28 mei 2016

THEMA: ACTEURS IN GODS GROTE VERHAAL

Onder

e Inspirarti voo n te reisgeno

08 ZOUT, LICHT EN STAD OP EEN BERG HOE BEN JE MISSIONAIR? > 12 INTERVIEW PIETER KLEINGELD VREEMDELING IN OEGSTGEEST > 16 REPORTAGE MISSIONAIR ZIJN IN DEN HAAG, UTRECHT EN TILBURG

 Inhoud Thema

08 OPINIE

Zout, licht en stad op een berg ‘Jullie zijn het zout van de aarde’, zei Jezus tegen zijn

discipelen. ‘Jullie zijn het licht in de wereld, (…) een stad

12 INTERVIEW

Missionair in Oegstgeest en omstreken.

Sinds enkele jaren heeft Oegstgeest een nieuwbouwwijk.

op een berg die niet verborgen kan blijven.’ Hoe geef je

Daar woont Pieter Kleingeld, voorganger van de circa

gehoor aan die woorden? Hoe ben je missionair? Jan Wessels

600 leden tellende NGK van Oegstgeest en omstreken.

verkent die actuele vraag, en komt met een verrassend

Kleingeld is een visionair en stoeit graag met begrippen

ontspannen antwoord.

als missionair zijn, discipelschap en het grote verhaal van God. ‘De kerk moet leren wat het is om als minderheid te leven.’

06 PRAKTIJKLOKAAL

Aandacht voor de psalmen

Kun je mensen die zomaar een kerkdienst binnenlopen

28 JEUGDWERK

Een goed gesprek heeft tijd en ruimte nodig

confronteren met de oude taal van de psalmen? In het

Sommige jongeren ken je al heel wat jaren. Je hebt een

kerkblad van de NGK/CGK Alkmaar komt die vraag aan de

band met ze opgebouwd. Toch kun je het gevoel hebben

orde. De psalmen bieden een goed tegenwicht tegen de

dat jullie gesprekken aan de oppervlakte blijven. Je

individualistische neigingen van deze tijd. Tegelijk geldt:

komt er niet achter wat hen nou écht bezighoudt en een

in de psalmen kun je niet alles van het Nieuwe Testament

geloofsgesprek komt niet op gang. Hoe komt het dat dit niet

verwoord zien, dus zijn ook andere liederen nodig.

lukt en wat kun je eraan doen?

20 BIJBELSTUDIE

Leven in de laatste dagen (2)

Leven we in de eindtijd? Veel christenen stellen zich die vraag, omdat de recente ontwikkelingen in de wereld ons

30 WANDELEN MET GOD

De Geest zucht met ons mee

Pinksteren is geweest. Het feest van de heilige Geest die

steeds meer beangstigen. Maar wat verstaan we precies

zich met kracht baan breekt in de kerk en in het leven van

onder de eindtijd? Deel twee van een tweeluik van Rob

gelovigen. Hij komt met het geluid van een orkaan. Maar Hij

van Houwelingen.

komt ook zonder woorden en gepolijste zinnen, mee zuchtend in onze stilte en kwetsbaarheid.

2

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

 Thema

Ik hoef gelukkig niets te doen

D

e themabijdragen in deze OnderWeg gaan over missionair zijn. Logisch: het thema leeft, er wordt veel over nagedacht en in OnderWeg-kerken vinden

veel missionaire activiteiten plaats.

Toch was de interne afweging rond dit thema nog zo makkelijk niet. Je wilt immers niet volstaan met het geven van inhoudelijke informatie over bijvoorbeeld het begrip discipelschap, dat je zo vaak tegenkomt als het gaat om missionair zijn. Dat is al eerder gedaan. Maar je wilt ook niet vervallen in bijdragen over welk populair begrip rond

16 REPORTAGE

Koffiedrinken kan iedereen

missionair zijn (discipelschap, vreemdelingschap, getuige zijn) het best of het meest van toepassing is.

Hoe ziet een gemeente die missionair wil zijn eruit? En

Daar komt iets bij. Wie enigszins ingevoerd is in het

hoe gaat zo’n gemeente om met het begrip discipelschap?

kerkelijke leven, weet dat het begrip discipelschap best

Twee predikanten en een studentenwerker vertellen over

ingewikkeld is. Als je daar als individu of gemeente mee

hun ervaringen in Den Haag, Utrecht en Tilburg.

aan de slag gaat, merk je al snel dat het dichtbij komt.

Laten zien dat je christen bent, oké, maar kan ik, wil ik, durf ik dat in het gewone leven wel? Want wie ben ik eigenlijk zélf, weet ik dát wel zo zeker? Bij discipelschap horen ook allerlei acties; zitten we daar op te wachten, om per se en opnieuw dingen te moeten doen?

Een ratjetoe aan vragen dus. In zo’n situatie moet je schiften, de dingen op een rij zetten en op zoek gaan naar de kern: waar gaat het bij missionair zijn ten diepste

EN VERDER: 04 Nieuws 04 Colofon

om? Ik hoop dat je iets van die werkwijze in de thematische bijdragen terugleest.

Wat ik er voor mezelf in ieder geval aan overhoud, is een gevoel van rust en overgave. Ik hoef gelukkig niets te doen. Voldoende is dat ik weet wie mijn Heer en heiland is. Dat ik geloof dat ik met gebed, in overgave en door de

05 In beeld

kracht van de Geest bij Hem terechtkan. Dat ik zijn kind

14 Redactioneel

Nu dit zo is, mag ik mezelf zijn. Wat daarna volgt, is ge-

22 Woordzoeker

ben, zijn leerling. nade en mooi meegenomen.

24 Column Eline de Boo 24 Missionair 26 Stimulans 31 Column Esther de Hek

Leendert de Jong (GKv), (beeld voorkant Johanne de Heus)

hoofdredacteur OnderWeg

3

 Colofon

Nieuws Kerken in Dronten vinden elkaar De CGK, GKv en NGK in Dronten gaan nauwer samenwerken, omdat ze zich één weten in geloof en belijden. Kanselruil, gezamenlijke diensten en avondmaalsvieringen behoren tot de

Kernredactie Ad de Boer (hoofdredacteur), Johanne de Heus (beeldredacteur), Leendert de Jong (hoofdredacteur), Peter Hommes, Pieter Kleingeld, Erik Koning (eindredacteur), Jordi Kooiman (eindredacteur), Bas Luiten, Heleen Sytsma-van Loo, Jolyn van Varik-Nijssink.

Brede redactie Kernredactie plus Rob van Houwelingen, Hans Schaeffer, Peter Strating, Hans Vel Tromp.

mogelijkheden. De CGK en de NGK kennen in Dronten al veel

Medewerkers

langer een intensieve samenwerking.

Eline de Boo, Han Hagg, Simon Kadijk, Myriam Klinker-De Klerck, Jan Kuiper, Roel Kuiper, Almatine Leene, Wim van der Linde, Embert Messelink, Jan Mudde, Maurits Oldenhuis,

Homoseksualiteit centraal op CRC-synode Op de synode van de Christian Reformed Church (CRC) in Noord-Amerika, die op 8 juni begint, wordt homoseksualiteit het centrale thema. Er leven veel bezwaren tegen een commissierapport over hoe de kerk moet omgaan met het feit dat in Canada en de VS het homohuwelijk is gelegaliseerd. Hoewel het rapport uitgaat van de door vorige synodes uitgesproken overtuiging dat homorelaties zondig zijn, vinden zestien classes de conclusies van het rapport te genuanceerd. Sommige classes willen de definitie van het huwelijk in de kerkorde aanscherpen. De classis Arizona vraagt de synode om ‘seksu-

Anko Oussoren, Hans-Jan Roosenbrand, Wolter Rose, Wim van der Schee, Karen Scheele, Joost Smit, Paul Smit, Esther Spiering-de Hek, Karel Smouter, Jeroen Sytsma, Daniël Timmerman, Roel Venderbos, Maarten Verkerk, Ronald Westerbeek, Dick Westerkamp, Jeannette Westerkamp-Stegeman, Peter Wierenga.

Redactieadres ’t Hazeveld 115, 3862 XA Nijkerk, 033-750 67 87, redactie@onderwegonline.nl.

Lezersservice Voor abonnementen, adreswijzigingen, opzeggingen en bezorgklachten: Nico Schenk, Droogoven 7, 3961 EW Wijk bij Duurstede, 0343-57 50 27, administratie@onderwegonline.nl.

eel verkeer alleen binnen het huwelijk van man en vrouw’ tot een status confessionis te verklaren en andere opvattingen

Audio

als ‘in strijd met het evangelie’ te bestempelen. De CRC is een

OnderWeg is beschikbaar in gesproken vorm bij de Christelijke Bibliotheek voor Blinden en

zusterkerk van de NGK.

Slechtzienden (CBB). Neem voor meer informatie contact op met de CBB: 0341-565499.

Conventie Franse gereformeerde kerken

Abonnementsprijzen

Op de jaarlijkse conventie van de Union Nationale des Églises Protestantes Reformées Évangeliques de France (UNEPREF), begin mei in Anduze, werden drie nieuwe gemeenten welkom geheten, die zich afgescheiden hebben van de grote Église Reformée de France, nadat dit kerkgenootschap besloot om homohuwelijken in te zegenen. Ook koos de conventie voor een

Jaarabonnement: € 46,- (studenten € 23,- / Europa € 85,- / buiten Europa € 115,-).

Abonnement OnderWegOnline: € 37,50.

Proefabonnement: drie maanden gratis.

Neem voor het afsluiten van een abonnement contact op met de lezersservice (zie hierboven) of vul uw aanvraag online in op www.onderwegonline.nl.

IBAN: NL89INGB0000404945 t.n.v. Gereformeerde Persvereniging OnderWeg te Wijk bij Duurstede.

nieuwe kerkverbandelijke structuur: die wordt niet langer bepaald door de gebruikelijke classicale en regionale bestuurs­

Persvereniging

lagen, maar wordt opgebouwd rond drie kernen: missie,

OnderWeg is een uitgave van de Gereformeerde Persvereniging OnderWeg.

geloofsvorming en toerusting, en discipelschap. Op die manier hoopt het 45 gemeenten tellende kerkgenootschap beter zijn roeping te kunnen vervullen. De conventie nam verder een verklaring aan over de christelijke opdracht tot rentmeesterschap en zorg voor de schepping.

De UNEPREF heeft banden met CGK, GKv en NGK. Namens de NGK en de CGK woonden respectievelijk Hillie van de Streek en Michael Mulder de synode bij. Vanuit beide kerken wordt

Informatie: Marga van Gent-Petter (secretaris), persvereniging@onderwegonline.nl.

Bestuur Persvereniging Bernard Bos, Marga van Gent-Petter, Krijn de Lange, Aad Lootens, Ale Sierksma, Hillie van de Streek.

Adverteren Nico Postuma, 0341-84 21 47 of 06-139 959 05, adverteren@onderwegonline.nl.

Zie voor de formaten, tarieven en verschijningsdata www.onderwegonline.nl/adverteren.

de UNEPREF ondersteund via de Stichting Steun Gereformeerde Kerken in Frankrijk.

Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Postbus 86, 8090 AB Wezep, 038-376 33 90,

Komen en gaan Aangenomen naar de GKv Grootegast: R. van Wijnen (Zuidlaren).

Verbonden aan het missionaire project Leidscheveen-Ypenburg, gericht op christelijke gemeenschapsvorming in deze wijk: A. Francke, die daarnaast verbonden blijft aan de GKv Voorburg.

fax 038-376 53 03, onderweg@bredewold.nl, www.bredewold.nl.

Technische realisatie en druk Zalsman B.V., Steinfurtstraat 1, 8028 PP Zwolle, Postbus 1025, 8001 BA Zwolle, 038-467 00 70. www.onderwegonline.nl

 www.facebook.com/onderwegonline  www.twitter.com/onderwegonline

 In beeld

In beeld: Joyce Graafland Leeftijd: 31 Woonplaats: Rotterdam Kerkelijke gemeente: Samenwerkingsgemeente Alexanderpolder (CGK/NGK) Gezinsomstandigheden: alleenstaand Werk: laboratoriumanalist

1. Op wat voor manier heeft jouw geloof je leven veranderd? Ik denk dat mijn leven een veel

 Voor mij is het

belangrijk om te zien hoe Jezus met mensen omging en om het ook zo te doen 

door mijn broers en zussen in Christus.

het volgen van regels, maar met het

Heel gaaf!

volgen van Jezus. Ik vind dat Bethke dat verschil op een bijzondere manier uitlegt.

reden waarom ik op aarde ben, zelfs als

5. In welk Bijbelpersonage herken je jezelf? Ik herken veel

ik zelf nog niet duidelijk weet waarom.

van koning David in mezelf. Ik heb zelf

zo te doen. Door de manier waarop ik

Ik ben geliefd en vergeven! Dat is een

vaak te maken gehad met depressies en

leef, kan ik laten zien wie Jezus is in mijn

ontzettend fijne geruststelling in de on-

angstaanvallen en zal er altijd gevoelig

leven. Je bent tenslotte niet alleen op

zekerheid van het leven.

voor blijven, dus het is ontzettend her-

zondag christen, maar de hele week.

duidelijker doel heeft gekregen. Er is een

2. Wat doe je om gelukkig te zijn? Ik word gelukkig van de mensen

kenbaar om in de psalmen over Davids

Voor mij is het belangrijk om te zien hoe Jezus met mensen omging en om het ook

strijd die hij soms had om te blijven ge-

8. Wat wil jij aan andere mensen geven? Ik wil andere men-

om me heen, goede gesprekken, de

loven en zich tot God te blijven wenden.

sen graag het gevoel geven dat ze ertoe

lente, mijn katten, een kop koffie in de

Dat zelfs iemand als David te maken had

doen, er zijn zo veel mensen eenzaam of

zon op een terras, muziek, lezen en tijd

met dit soort gevoelens is voor mij een

alleen. Ik zou graag willen dat iedereen

doorbrengen met God.

geruststelling: ik ben niet de enige die

iemand om zich heen heeft die ze het

hiermee worstelt. Het maakt ook duide-

gevoel geeft dat ze ertoe doen.

3. Welke Bijbeltekst is jou het meest dierbaar en waarom? Eén van de mooiste tek-

gevoelens te lezen. Vooral de moeite en

lijk dat het belangrijk is om me op God te blijven richten.

de weg naar het leven: overvloedige

6. Wat is je grootste ergernis? Eén van mijn grootste ergernis-

vreugde in uw nabijheid’. Deze tekst

sen is onrecht. De wereld is zo oneerlijk

kreeg ik mee na mijn doop en belijde-

verdeeld, daar kan ik ontzettend boos

nis. Het is voor mij een zeer mooie tekst,

om worden. Ook onbegrip en gebrek aan

omdat ik weet dat aardse dingen mij niet

empathie vind ik vervelend. Tegenwoor-

gelukkig kunnen maken zoals God dat

dig denken mensen vaak te veel aan

kan. Door dicht bij God te leven kan ik

zichzelf en hebben ze te weinig oog voor

overvloedige vreugde ervaren.

een ander.

4. Wat is je mooiste ervaring in de kerk? Mijn mooiste ervaring in

7. Welk internetfilmpje raad je aan en waarom? Why

de kerk zijn mijn doop en belijdenis. Er

I Hate Religion, But Love Jesus van Jef-

hing een bijzondere sfeer van verbon-

ferson Bethke (www.youtube.com/

denheid die ik ontzettend fijn vond om te

watch?v=1IAhDGYlpqY). Omdat christen

ervaren, ik voelde me echt opgenomen

zijn niets te maken heeft met religie of

sten vind ik Psalm 16:11: ‘U wijst mij

Joyce met haar neefje en nichtje.

5

 Praktijklokaal Voorlezen uit de Bijbel

D

e voorlezer in de kerkdienst heeft een comeback ge-

• Let op het tempo. Spreken in een grote ruimte vraagt om een

maakt. Steeds vaker hoeft de predikant dat niet meer

langzamer tempo.

zelf te doen en is er een gemeentelid dat het Bijbel-

De laatste tip van ds. Koetsveld: ‘Probeer uit te stralen dat je

gedeelte voorleest; terug dus naar oude praktijken. De NGK

het belangrijk vindt om dit Bijbelgedeelte vandaag te laten

Hengelo zette een workshop voor de Bijbellezers op. Die werd

horen en heb plezier in deze mooie taak.’

gegeven door ds. Herman Koetsveld, van de plaatselijke Protestantse Kerk. Deelnemers moesten oefenen met een paar vooraf opgegeven moeilijke teksten. Tijdens de workshop gaf Koetsveld de deelnemers een aantal aanwijzingen mee. Enkele daarvan zijn: • Zorg voor een goede voorbereiding thuis.

• Let op de leestekens.

• Durf gebruik te maken van rust en pauze.

Aandacht voor de psalmen

K

un je mensen die zomaar een

het Nieuwe Testament verwoord zien,

psalmen. Sinds juli 2014 is in Ommen-

kerkdienst binnenlopen con-

dus zijn ook andere liederen nodig. En

West elke psalm een keer gezongen.

fronteren met de oude taal

bovendien kan de oude taal in de weg

Voor een derde van de 150 was dit één

van de psalmen? Henk Algra (NGK/CGK

staan. Maar volgens Roosendaal zijn er

keer, andere vaker en sommige meer

Alkmaar) vraagt hier aandacht voor in

genoeg mogelijkheden voor moderne

dan tien keer. De Hullu: ‘Psalm 25, 27, 103

de gemeentemail. Algra doet dat aan de

weergaven.

en 119 zongen we vaker dan tien keer.’

hand van een artikel van Peter Roosen-

Eén van die moderne weergaven is te

De Hullu houdt ook een serie preken

daal, CGK-predikant in Nieuwe Pekela.

vinden bij The Psalm Project. Dit initiatief

over de psalmen. Daarin valt soms de

Die vindt de psalmen een goed tegen-

zet opnieuw een zomertournee op, met

heftigheid op: ‘Zondagavond lezen we

wicht bieden tegen de individualistische

onder meer bijeenkomsten in De Levens-

Psalm 68 waar alles en iedereen bij ver-

neigingen van deze tijd. Tegelijk plaatst

bron (GKv) in Rouveen (10 juni) en de

gaat. Hoe kun je daar blij mee zijn? Zulke

Roosendaal een aantal kanttekenin-

Zuiderkerk (GKv) in Enschede (17 juni).

psalmen laten ons voelen dat geloven

gen: in de psalmen kun je niet alles van

Heftiger

zo veel heftiger is dan je geneigd bent te denken. Je merkt hoe hoog God het

Ook andere vragen rond de psalmen

kwaad opneemt, het kwaad van andere

zijn actueel. Neem het feit dat op veel

mensen, maar ook het kwaad dat wij

scholen, anders dan vroeger, psalmen

doen. Als Christus op de troon zit in je

niet meer aangeleerd worden. Waar dit

leven en als je Hem volgt, brengt dat

nog wel gebeurt, en binnen het vrijge-

geluk, maar het doet ook pijn: je moet in

maakte onderwijs is daar zeker sprake

je eigen vlees snijden.’

van, wordt de ‘schoolpsalm’ vaak voor of in de dienst gezongen. Gemeenten als de GKv Hooghalen en de GKv Vrouwenpolder vragen voorgangers om de

Webtips

schoolpsalm of het schoollied een plek in

www.denieuwepsalmberijming.nl

de dienst te geven.

www.levensliederen.net

Ds. Harrie de Hullu van de GKv Ommen-

www.psalmenvoornu.nl

West gaat nog verder in het actueel

www.thepsalmproject.com

(willen) houden van (zo mogelijk alle)

6

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

 Praktijklokaal Wereldwijde campagne Alphacursus

V

oor het eerst in de geschiedenis

‘zichtbaarheid’ van het initiatief.

wordt de bekende Alphacursus in

Nu al hebben kerken in zo’n honderd Ne-

een wereldwijde campagne gelan-

derlandse plaatsen zich aangemeld. Dit be-

ceerd, eerst in september 2016 en opnieuw

treft bijvoorbeeld de NGK in Apeldoorn, de

in januari 2017. Aan Nederlandse kerken

GKv in Arnhem, de GKv en NGK in Houten,

is gevraagd om hierop in te steken, voor

de NGK in Maassluis en de GKv en NGK in

plaatselijke promotie te zorgen en Neder-

Utrecht.

landers uit te dagen de cursus te volgen.

Met de nieuwe campagne hoopt Alpha

Alpha Nederland verzorgt de landelijke

zo’n anderhalf miljard mensen over de hele wereld te bereiken. Aan deze groot-

 Met de nieuwe campagne hoopt Alpha zo’n anderhalf miljard mensen te bereiken 

schalige campagne wordt meegewerkt door de Britse avonturier Bear Grylls, die onder meer de Mount Everest beklommen heeft. Bekendheid kreeg hij vooral door de Discovery-televisieserie Man vs. Wild , een nummer 1 reality-serie die wereldwijd door meer dan een miljard mensen is bekeken.

Grylls is een voormalige Alphadeelnemer;

Webtips

volgens Grylls was Alpha ‘zijn grootste

www.alphanederland.org

avontuur ooit’.

www.alpha-cursus.nl

Missionaire vreemdelingen en priesters

D

e NGK/CGK en de GKv in Hengelo

voor het functioneren als gereformeerde

gemeente en voor het bereiken van de

organiseren een aantal studie-

kerken in Hengelo. De studiecyclus wordt in

velen die Jezus nog niet als Heer en verlos-

avonden over het boek Vreemde-

juni afgerond.

ser hebben aangenomen.’

lingen en priesters van Stefan Paas. In dit boek – zie ook de thematische bijdragen

Ook binnen de NGK in IJsselmuiden kreeg

in deze OnderWeg – gaat Paas in op de

het gedachtegoed van Stefan Paas aan-

veranderende samenleving en op de vraag

dacht. Dit gebeurde via een verslag van

hoe je daarin missionair kunt zijn. Vroeger

een missionaire conferentie in Lissabon.

‘woonde God om de hoek’, nu bevindt het

Tijdens die conferentie bracht Paas de

christelijk geloof zich aan de rand van de

urgentie van verandering naar voren met

samenleving. Paas stelt de vraag of het

het voorbeeld van een egel die bij het

mogelijk is om als ‘vreemdelingen en pries-

dichterbij komen van een auto deed wat

ters’ vast te houden aan de missionaire

hij altijd doet als er gevaar dreigt: zich

kern van het christelijk geloof en tegelijk

oprollen. Dit gedrag had het voorspelbare

serieus te nemen dat maar weinig men-

gevolg. Dennis van der Zee, kerkelijk wer-

sen in Nederland hier ‘iets mee hebben’.

ker in IJsselmuiden en bezoeker van de

De Hengelose kerkenraden vinden het de

conferentie waarop Paas sprak: ‘Bezinning

moeite waard om over dit boek te spreken

op de nieuwe context waarin we leven is

en er zo mogelijk conclusies uit te trekken

essentieel voor het voortbestaan van de

7

Missionair zijn: een verkenning

Zout, licht en stad op een berg ‘Jullie zijn het zout van de aarde’, zei Jezus tegen zijn discipelen. ‘Jullie zijn het licht in de wereld, (…) een stad op een berg die niet verborgen kan blijven.’ Hoe geef je gehoor aan die woorden? Hoe ben je missionair?

Jan Wessels verkent die actuele vraag, en komt met een verrassend ontspannen antwoord.

8

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

(beeld Viktor1/Shutterstock)

 Thema

 Opinie

tekst Jan Wessels

Aan de missionaire uitspraken van Jezus

dan de helft gelooft nergens meer in.

Woestijntocht

hoeven we geen managementmodellen

Zelfs in de kerk zitten massa’s mensen

Om enigszins grip te krijgen op deze

of groeicijfers te hangen. Toch kunnen

die wel in iets geloven, maar niet meer

situatie, is het vaak handig om een nar-

we er niet omheen dat de gemeente er

in de God en Vader van onze Heer.

rative te hebben: een groter verhaal of

niet alleen maar is voor zichzelf. Volge-

Ook de positie van de kerk in de we-

een metafoor waar je dingen aan kunt

lingen van de opgestane Heer worden

reld is drastisch veranderd. Tot in de

ophangen. In de afgelopen tijd zijn er

de wereld in gezonden: ‘Zoals de Vader

tweede helft van de vorige eeuw

verschillende voorbijgekomen.

Mij heeft uitgezonden, zo zend Ik jul-

stond de kerk midden in de samen-

Wim Dekker gebruikt in zijn boek Mar-

lie uit.’ In die zin is missionair zijn geen

leving, maar door de scheiding van

ginaal en missionair het beeld van de

optie, maar essentieel. Een kerk die niet

kerk en staat is ze steeds verder in de

ballingschap, iets waar zijn zoon Willem

missionair is, is eigenlijk geen kerk.

marge gedrongen. De neutrale over-

Maarten hem in nog sterkere mate in

Maar is missionair zijn niet vooral een

heid heeft de zorgtaken voor zieken

volgt. De crisis van de kerk is net als de

hype, een modeverschijnsel? Gaat die

en ouderen overgenomen en allerlei

ballingschap van Israël een gevolg van

hype niet voorbij? En is het woord ‘mis-

organisaties zijn kerkelijke zaken als

Gods oordeel, vinden zij.

sionair’ eigenlijk wel een goed woord?

jeugdwerk, evangelisatie, zending en

Ik moet eerlijk zeggen dat ik op dit

maatschappelijk werk gaan uitvoeren.

moment geen ander woord ken dat de

Voor de kerk zelf bleef alleen nog de

lading dekt. In ‘missionair’ zit iets van

kerkdienst over. Maar die wordt voor

gezonden zijn, waarbij het om meer

veel mensen steeds minder relevant,

gaat dan zending in de oude betekenis

omdat het taalgebruik en de cultuur in

van het woord: evangelieverkondiging

kerkdiensten niet aansluiten bij de ge-

aan heidenen ver weg. Missionair zijn

seculariseerde maatschappij. Er wordt

begint dicht bij huis: in je gezin, in de

weliswaar van alles gedaan om het

straat, in de buurt, op het werk. Het is

leuk en aantrekkelijk te maken, en dat

ook meer dan flyers uitdelen of een

heeft hier en daar tot op zekere hoogte

openluchtbijeenkomst met een evange-

succes, maar dat kan het proces van

Het voordeel van deze benadering is

list organiseren. Missionair zijn is geen

marginalisering niet tegenhouden. In

dat het woorden geeft aan het trauma

programma of een activiteit, maar een

ieder geval heeft het de kerkverlating

van de kerkverlating. Het blijft echter

manier van leven: getuige zijn van Jezus

niet tegengehouden, hoogstens wat

moeilijk om te benoemen wat er pre-

Christus.

vertraagd.

cies verkeerd is gegaan. Was het de

De wereld is veranderd. Maar hoe je

verdeeldheid? Het dogmatisme? Ook

die verandering moet duiden, is nog

kun je je afvragen of de gedachte van

Dat er vandaag veel over missionair

best moeilijk. Woorden als ‘postchriste-

een terugkeer uit de ballingschap of een

zijn gesproken en geschreven wordt,

lijk’ en ‘postmodern’ geven aan dat we

‘restauratie’ niet veel te optimistisch is.

heeft alles te maken met het feit dat

wel kunnen zeggen wat er niet meer is,

Is de crisis niet veel permanenter?

de westerse wereld om ons heen dras-

maar dat het nog onmogelijk is om de

Missionair zijn betekent in dit beeld

tisch is veranderd. Het tijdperk van het

contouren te schetsen van het nieuwe

vooral je verootmoedigen voor God en

christendom is definitief voorbij. Als je

paradigma dat zich bezig is te vormen.

er het beste van maken, totdat de Heer

al kon zeggen dat Nederland een chris-

Dat is typisch voor deze fase. We zijn

ons weer genadig is. Overleven dus.

telijk land was, dan heeft het nieuwe

een cultuur in transitie. We zitten in de

Stefan Paas gaat in Vreemdelingen en

onderzoek God in Nederland daar voor-

‘ondertussenheid’, zegt de TrendRede

priesters uit van het beeld van de dias-

goed mee afgerekend. Nog maar 14

2015. Het oude functioneert steeds

pora: joden en later ook christenen die

procent van alle Nederlanders gelooft

minder (waaronder kerkelijke structu-

in den vreemde leven, als een minder-

in een persoonlijke God, en dat omvat

ren), nieuwe dingen worden uitgepro-

heid tussen de volken, en die daar een

ook de joden en de moslims. 34 pro-

beerd. Onzekerheid is troef en pioniers

bestaan opbouwen met veel aandacht

cent gelooft nog wel in iets, maar meer

trekken allerlei dingen los.

voor behoud van identiteit en onder-

In transitie

 Is missionair zijn niet vooral een hype, een mode­ verschijnsel? 

9

 Thema

nemerschap. Dit beeld legt veel nadruk

beeld ruimte voor de gevoelens van

doen), maar we kunnen wel terug naar

op het anders zijn in een grote wereld:

onzekerheid en vervreemding die je als

de basis. We hebben hier geen blijvende

je bent in, maar niet van deze wereld.

christen in deze verwarrende tijd kunt

stad, maar we zijn op weg naar het

Het is veel positiever en proactiever dan

hebben. De woestijn is geen plek om te

nieuwe Jeruzalem. We hoeven deze we-

het eerste beeld. Je kunt er ook veel

wonen. Er zijn oases, maar in het alge-

reld niet te veranderen – in die zin ben

aan ophangen. In het laatste hoofdstuk

meen is het er droog, verlaten, onher-

ik het helemaal eens met de kritiek van

van zijn boek zegt Paas hier heel mooie

bergzaam en zelfs gevaarlijk. Je moet er

Paas op wat hij in zijn boek ‘het strate-

dingen over.

niet in verdwalen en zeker niet alleen.

gisch denken en de instrumentalisering

Zelf gebruik ik in mijn werk graag het

Tegelijkertijd geloof ik dat God bezig is

van de zending’ noemt – maar tegelijk

beeld van de woestijntocht. Het volk Is-

om ons te leren op een nieuwe manier

gebeurt er wel van alles waar Gods volk

raël is bevrijd uit Egypte en op weg naar

in Hem te geloven en weer te gaan

onderweg voorbijkomt. Dat kan gewoon

het beloofde land. De weg gaat echter

leven vanuit het vertrouwen op Hem.

niet anders!

door de woestijn. Dat is één grote leer-

Vanuit missionair oogpunt is het beeld

weg, die veertig jaar duurt. Ze moeten

van de woestijntocht misschien niet zo

Eenvoudig

hun slavenmentaliteit afleren en weer

voor de hand liggend, maar het aspect

‘Jullie zullen kracht ontvangen wanneer

leren volk van God te zijn. Ze moeten

van beweging is voor de eerste kerk

de heilige Geest over jullie komt en jul-

niet nostalgisch terugverlangen naar de

altijd een belangrijk gegeven geweest.

lie zullen van Mij getuigen in Jeruzalem

vleespotten van Egypte, maar vertrou-

De eerste christenen werden niet voor

(…) tot aan de uiteinden van de aarde’

wen op de HEER, die voor hen uitgaat

niets ‘mensen van de Weg’ genoemd.

(Handelingen 1:8). Dit belooft de Heer

(wolk) en voor hen zorgt (manna). Dat

De kerk was (nog) geen instituut, maar

vlak voor zijn hemelvaart aan de disci-

is een lang en moeizaam proces. Er gaat

een brede beweging van volgelingen

pelen. Missionair zijn is dus niet aller-

een hele generatie overheen. In dat

van Jezus, die vanuit Jeruzalem in con-

eerst een opdracht, maar een belofte!

proces geeft de HEER zijn wet aan het

centrische cirkels steeds verder de we-

Wat ik mooi vind in deze belofte, is

volk en begint de tempeldienst. Kortom:

reld introkken.

dat het niet gaat om dingen die ik per

het is een ontzettend belangrijke peri-

Geen instituut, maar een beweging:

se moet doen, maar om een manier

ode geweest voor de formatie van de

misschien is dat wel wat we weer moe-

van leven, een identiteit: dit is wat ik

nieuwe identiteit van het volk Israël.

ten leren en wat God ons door de crisis

krijg en wie ik ben. Dus ja, ik moet wel

Het beeld van de woestijntocht spreekt

van de kerk heen leert. Terug naar die

ergens voor uitkomen en er een naam

mij aan vanwege de beweging die erin

tijd van de vroege kerk kunnen we niet

aan geven. In die zin is het best radicaal

zit, en het avontuur. Verder laat het

(we kunnen de geschiedenis niet over-

en vraagt het wel wat van mij: ik moet mijn postmoderne verlegenheid om als discipel voor mijn Heer en heiland uit te komen afleggen. Maar dat is meteen ook het mooie: daarvoor belooft de Heer ons zijn Geest.

Deze ontspannenheid zie je terug in Handelingen 2, na de uitstorting van de heilige Geest. Op één dag komen drieduizend mensen tot geloof! En het ging maar door. Toch lees je niet van grote evangelisatieacties of speciale evangelisatiediensten. Het staat er zo eenvoudig: •Z e bleven trouw aan het onderricht van de apostelen. Dit is één van de weinige verwijzingen naar het ‘dis-

Hoe is de situatie van de kerk het best te omschrijven? Wim Dekker kiest voor het beeld

cipelschapsbevel’ in Matteüs 28. Bij

van de ballingschap: de crisis van de kerk is het gevolg van Gods oordeel. Stefan Paas

dit onderricht gaat het om meer dan

gaat uit van het beeld van de diaspora en legt veel nadruk op het anders zijn in een grote

preken of catechese, het gaat om

wereld.

het leren onderhouden van alles wat

10

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

 Opinie

Christus geboden had.

• Ze vormden met elkaar een gemeenschap. Mooi om te lezen over hun eens-

behouden werden’ (NBG-vertaling 1951).

Eigenlijk is dit het toppunt van ontspannenheid. God gaat zijn ongekende gang.

gezindheid, over hoe ze voor elkaar

Missionair zijn heeft niet in de eerste

klaarstonden. Dit staat haaks op onze

plaats te maken met bijzondere activitei-

individualistische en materialistische cul-

ten en programma’s, maar met je laten in-

tuur. We kunnen hier heel wat van leren

schakelen voor Gods missie om zondaren

in onze kerken!

te redden. Tijdens een bezoek aan Hoop

 Het toppunt van

ontspannenheid: God gaat zijn onge­ kende gang 

• Ze braken het brood. Ze vierden het heil

voor Noord met mensen uit de Rooms-

in Christus, niet minimaal vier keer per

Katholieke Kerk, de pinkstergemeenten

jaar, maar zo vaak als ze bij elkaar kwa-

en de evangelische beweging zei Jurjen

volgende hype! Het is en blijft gewoon

men! Wat dat betreft hebben we in onze

ten Brinke: ‘Het is niet onze taak om men-

één van de grondpatronen in Gods weg

gereformeerde traditie veel verloren.

sen bij de kerk te brengen, maar om Jezus

met mensen door alle tijden heen. Hier

Weten wij nog wat vieren is?

bij de mensen te brengen.’ Dat was voor

kan ik nu niet verder op ingaan, maar be-

• Ze wijdden zich aan het gebed. Het hele

velen van ons een eyeopener. Jezus bij de

langrijk is dat we het niet opnieuw gaan

leven werd gedragen door gebed voor

mensen brengen: dat is waar het om gaat

invullen zoals in de jaren negentig, in de

elkaar en voor de wereld. Inderdaad,

bij missionair zijn.

zin van persoonlijke geestelijke groei. Dis-

daarin vervulden ze een prachtige, priesterlijke taak.

cipelschap is veel meer dan dat.

Grondpatroon De grote vraag is natuurlijk: kunnen en

We leven in een bijzondere tijd. Een moei-

willen we dat wel? Worden we daarvoor

lijke tijd, voor sommigen zelfs trauma-

Discipelschap, gemeenschap, vieren,

genoeg toegerust en kunnen we over

tisch. Ik zie hoe vele kerken en christenen

bidden: dat waren de basiselementen

onze eigen postmoderne schaduw heen

worstelen. Maar ik zie ook hoe God in

van het missionair kerk zijn in de eerste

stappen? We staan immers midden in

deze ‘woestijn’ bezig is om nieuwe dingen

gemeente. Geen grote programma’s dus,

onze cultuur en ‘ademen secularisering’,

te doen en ons opnieuw leert om volk van

maar een leven tot eer van God. Daardoor

zoals Taylor zegt in zijn boek A Secular

Hem te zijn. Inderdaad: zout, licht en stad

maakten ze verschil en stonden ze in de

Age.

op een berg. Een dynamische beweging

gunst bij het hele volk. Kom daar vandaag

Dat is precies waarom discipelschap zo

van getuigen van Jezus!

maar eens om!

belangrijk is. Ik ben dan ook blij dat daar

Daarna gaat het verder met: ‘De Heer

nu zo veel aandacht voor is, bijvoorbeeld

Jan Wessels (CGK) is directeur/algemeen

voegde dagelijks toe aan de kring die

via Nederland Zoekt. Nee, het is niet de

secretaris van MissieNederland.

Toppunt

Webtips Via Google zijn twee lezenswaardige (Engelstalige) bijdragen

Tim Chester en Steve Timmis, Midden in het leven, Amerongen

van Miroslav Volf te vinden:

(Groei), 2012.

• Soft difference. Theological Reflections on the Relation Between Church and Culture in 1 Peter.

Chris Wright, De Bijbelse missie, Barneveld (Vuurbaak), 2011.

• The church as a prophetic community and a sign of hope.

Tim Keller, Centrum kerk, Franeker (Van Wijnen), 2015.

Leestips

Walter Brueggemann, Hopeful imagination, Minneapolis (Augsburg Fortress), 1986.

Wim Dekker, Marginaal en missionair, Zoetermeer (Boekencen-

Zie ook andere titels van Brueggemann te vinden met de

trum), 2011.

zoekwoorden ‘prophetic’ of ‘imagination’.

Stefan Paas, Vreemdelingen en priesters, Zoetermeer (Boekencentrum), 2015.

 Thema

Missionair in Oegstgeest en omstreken

‘Bidden, wonen en werken: dat is waar je als vreemdeling voor staat’ Het kan zomaar een quizvraag zijn. Wie weet waar Oegstgeest ligt? Het juiste antwoord: het beetje chique dorp ligt onder de rook van universiteitsstad Leiden. Sinds enkele jaren heeft Oegstgeest een nieuwbouwwijk. Daar woont Pieter Kleingeld, voorganger van de circa 600 leden tellende NGK van Oegstgeest en omstreken. Kleingeld is een visionair en stoeit graag met begrippen als missionair zijn, discipelschap en het grote verhaal van God. tekst Leendert de Jong

Je komt als voorganger in een ge-

durf je jezelf te zijn en wil en kun je aan

beduidend lager dan het rapport God in

meente die het verlangen heeft om de

anderen laten zien: zo zijn onze manie-

Nederland voor heel het land noemt!’

liefde van Christus te laten zien aan de

ren. Het is belangrijk om daar rust bij

wereld. Wat doe je dan?

te vinden: dit is wie we zijn, dit is onze

Jij startte met het begrip vreemdeling.

‘Mijn eerste gedachte was: de liefde van

identiteit. Het aardige is dat ik in die tijd

Waarom niet met discipelschap, een

Christus zichtbaar maken is geen pro-

zelf vreemdeling was in Oegstgeest, in

begrip dat gangbaar is in het denken

ject, het is ons leven. Daarvoor bestaat

de nieuwe gemeente. Ik kon mij dus in

over missionair zijn?

geen stappenplan; ons leven zelf is het

die houding verplaatsen.’

‘Dat heeft te maken met risico’s die ik

stappenplan. En omdat in het leven van

zie rond het begrip discipelschap. Als je

een christen bidden belangrijk is, is dat

Wat leverde dit denken op?

erover praat en preekt, wordt het al snel

ook hier zo. Dat was één lijn.

‘Ik ben in interviewvorm gaan praten

werktuigelijk: hoe doe je dat, discipel

De andere lijn was dat ik bezig was na

met diakenen, ouderlingen en gemeen-

zijn? Er zit voor een preek weinig ver-

te denken over het begrip vreemdeling-

teleden. Ik heb gevraagd of zij hier iets

haal in. Bovendien ben ik beducht voor

schap. Ik denk dat dit van toepassing

van herkennen, van het zijn van een

een individualistische invulling, waarbij

is op de kerk. De kerk moet leren ont-

minderheid. Het werd herkend, zeker in

mensen zeggen: “Ik ben een discipel.”

dekken wat het is om als minderheid

deze omgeving, waar 2 procent van de

Omdat God drie-enig is en wij gescha-

te leven. Als je dat namelijk doet, dan

bevolking kerkelijk is. Dat percentage is

pen zijn naar zijn beeld, zijn we bedoeld

12

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

 Interview

Pieter Kleingeld: ‘Tieners uit onze gemeente hebben pannenkoeken gegeten met mensen van vijf nationaliteiten. Zoiets is net het uitspelen van het visioen uit Jesaja 25: er is voor ons als vreemdelingen verzoening met God!’ (beeld Tamara Breton)

om in gemeenschap te leven. Daarom

valstrik: ik zoek de oplossing bij mezelf.

zeg ik liever: “Wij zijn discipelen.”

Maar het is toch zo dat “wie op de Heer

Toen ik hierover sprak, zeiden verschil-

vertrouwt, niet beschaamd wordt”?

lende mensen: “Ik wil wel discipel zijn,

Voordat ik preek, moet ik daarom bid-

maar ik heb het zo druk.” Toen dacht ik:

den: “Heer, ik wil schuilen bij U.” Dát is

dat is interessant, hier zit wel een ver-

discipelschap. En zoiets kun je breder

haal in. Daarna ben ik gestart met een

maken. Voor alles wat je doet, kun je

serie preken over druk zijn en discipel

eerst vragen: “Heer, wilt U…?”

zijn. De les was dat het belangrijk is om

Dit grotere verhaal achter discipelschap

je te oefenen in het leerling zijn.’

wil ik vertellen. De vraag is niet: wat is

 'Welke plek heeft mijn leven in Gods grote verhaal?' 

Gods plan met mijn leven? De vraag is:

langer in de lucht. Je ziet het terug in

Hoe dan?

welke plek heeft mijn leven in zijn grote

het boek Vreemdelingen en priesters van

‘Naar mijzelf toe: ik preek. Eigenlijk zit

verhaal? Als je daarover nadenkt, kom

Stefan Paas. Ik heb dat cadeau gedaan

daar altijd een stukje angst bij: de men-

je op het begrip balling of vreemde-

aan kerkenraadsleden.

sen die luisteren, vinden iets van mij,

ling. Want die rol heeft Gods volk heel

Al lezend – onder meer in Jeremia 29,

dus moet ik mijn best doen. Daar ben

vaak in Gods verhaal. Het denken over

waar staat: “Bid voor de stad (…) en zet

ik dan druk mee. Zo wordt drukte een

vreemdelingschap hangt trouwens al

je in voor haar bloei” – kwam ik op de

13

 Redactioneel

Verschillen Z

trits bidden, wonen en werken. Dát is waar je als vreemdeling voor staat. Het is cruciaal om die drie woorden te laten

ondag namen we als gemeente afscheid van Wim en Marleen

vullen en inspireren door het evangelie.’

en hun kinderen. Jarenlang hebben ze zich in ons midden

ingezet, maar de laatste tijd voelden ze zich steeds minder happy

Hoe vertaal je dit naar een gemeente die de liefde van

met alle veranderingen, vooral in de kerkdienst. Het enthousiasme

Christus wil laten zien?

daarover dat ze bij veel mensen zagen, ervoeren ze zelf niet. En

‘Zoiets bouwt zich op. Als dit in Jeremia 29 staat, waar

om te voorkomen dat negatieve gevoelens de overhand krijgen

moet je dan voor bidden? Over die vraag heb ik een ge-

en dat hun geloof gaat verschralen, worden ze nu lid van een

sprek gehad met drie gemeenteraadsleden die lid van

meer behoudende, hervormde gemeente.

onze kerk zijn. Ik heb hun gevraagd: “Hoe kijk jij naar de

Zo’n afscheid doet me pijn. We gaan een mooi gezin missen dat

bloei van de stad? Waar heb je gebed voor nodig en wat

er helemaal bij hoorde. Zoals we al eerder leden zijn kwijtgeraakt:

kunnen wij voor jou betekenen?” Het mooie was: over zo-

vroeger vooral naar evangelische gemeenten, de laatste tijd meer

iets moeten zij ook nadenken. Ook zij hebben een verlan-

naar behoudende kerken.

gen. Ze willen in het politieke leven iets van het koninkrijk

Toch doet dat me minder zeer dan vroeger. Ik raak er steeds meer

laten zien en vragen zich af: wat is concreet de bloei van

van overtuigd dat God ons als mensen verschillend heeft gescha-

de stad? Dit gesprek hielp hen. Daarna vroegen ze of wij

pen en dat je dat niet in één mal moet willen persen.

als gemeente voor hen willen bidden. Ze zeiden ook: we

 Ook in Gods ­vernieuwde schepping zal het niet ­koekoek één zang zijn 

willen graag met anderen praten over items die in de politiek spelen. Later dacht ik: als dit voor raadsleden geldt, dan kan het ook voor anderen belangrijk zijn, bijvoorbeeld voor mensen in het onderwijs of in het bedrijfsleven.’

Waarom?

‘De leden van mijn gemeente wonen verspreid over meerdere plaatsen. We hebben geen eigen gebouw. Zoiets

Wat de één mooi vindt in muziek en liederen, dat stoot de ander

roept vragen op. Wie zijn we als gemeente en voor wie

af. Waar de één opleeft van veel afwisseling in de dienst, daar

willen we er zijn? Juist daarom ben ik begonnen bij de

wordt de ander doodmoe. Wat de één doet groeien in zijn geloof,

mensen zelf. Wie zijn zij op de plek waar ze wonen en wer-

werkt bij de ander precies omgekeerd. Zelfs de mooiste mix van

ken? Hoe doen zij dat als vreemdeling en wat kunnen wij

oud en nieuw, van ingetogen en uitbundig kan dat niet voorko-

hierin, als gemeente, voor elkaar en anderen betekenen?

men.

Natuurlijk realiseer ik me dat een volgende stap nodig is:

Natuurlijk moet je rekening met elkaar houden en elkaar ruimte

wat wil je als hele gemeente? Dat weet ik nu gewoon nog

geven. Ik ken het beeld van al die verschillende instrumenten die

niet zo goed. Focus je op een wijk of doe je misschien iets

samen de mooiste muziek maken. En het postmoderne ‘kies een

samen met andere kerken? Maar ook hier helpen gebed,

kerk die bij je past‘ is me veel te ik-gericht. Maar toch, verschillen

nadenken en lezen. Zo ontdek je wat God wil: wat is zijn

in beleving in de kerk hebben veel te maken met hoe we als men-

droom voor de plek waar Hij ons geplaatst heeft? Ik hoop

sen in elkaar zitten, met hoe God ons heeft gemaakt, met eigen

die volgende stap samen te kunnen zetten, met voorzich-

smaken en gevoelens, met vijf talen van de liefde en met weet ik

tigheid, wijsheid en een stukje stevigheid. We willen wel

hoeveel talen van het geloof.

vooruit!’

De enorme veelkleurigheid die in deze maanden uit de natuur spat, doet mij vermoeden dat God van verschillen houdt. En on-

Terug naar vreemdelingschap. Welke actie hoort daarbij?

danks de ene Heer zal het ook in

‘In de Bijbel komen veel visioenen van het koninkrijk voor,

Gods vernieuwde schepping met

bedoeld om aan mensen in die tijd duidelijk te maken wat

‘alle natiën, stammen en talen’ niet

Gods plan is. Visioenen dagen ons uit om mee te dromen,

koekoek één zang zijn. Daarom

om die dromen te toetsen aan Gods wil en om veel te bid-

lieten we Wim en Marleen in vrede

den. Bijvoorbeeld zo: als ik dan vreemdeling ben, samen

gaan: met de bede dat hun geloof

met anderen, en ik zie andere vreemdelingen – vluchte-

elders zal groeien en bloeien, waar

lingen van ver weg, die nu dichtbij zijn – wat kan ik dan

dat bij ons niet meer lukte.

voor hen doen? Misschien kun je ervoor zorgen dat ze snel taalles krijgen. Of misschien kun je met een groep vluch-

Ad de Boer (NGK), hoofdredacteur OnderWeg

Interview

telingen gaan eten. In onze gemeente hebben tieners dat gedaan. Ze hebben pannenkoeken gegeten met mensen van vijf nationaliteiten: Afghanen, Irakezen, Iraniërs, Syriërs en Nederlanders. Zoiets is net het uitspelen van het visioen uit Jesaja 25: er is voor ons als vreemdelingen verzoening met God! En dan is er ook verzoening met mensen, ook met “andersoortige” vreemdelingen. Zo stap je als het ware midden in het Bijbelverhaal. Dan ga je het gelóven.’

Je zei: verzoening met mensen. Heb je dat zo ervaren?

‘Ja. Aan het slot van de ontmoeting zei ik: “Ik wil graag bidden.” Zoiets is lastig om te zeggen; het ging om vrijwel allemaal moslims. Maar ze begrepen het. En ze zeiden: “Wil je dan bidden voor vrede in ons land?” Dan zie je ook de rol van priester die je als vreemdeling hebt. Je

Pieter Kleingeld: ‘Ik wil het grotere verhaal achter discipelschap vertellen.’

weet dat mensen in de kerk niet beter of

(beeld Laura Kleingeld)

anders zijn dan anderen. Je weet dat het leven hier niet compleet is. Maar je weet

voor onze zonden. Of: Hij wil graag dat

mensen. Het doel is niet zozeer om als

ook: God is in het midden van de kerk.

we in en door zijn Geest zijn discipelen

groep nieuwe dingen te doen, maar om

Laat het vervolgens maar zó, door Gods

zijn. Elk stukje op zich is indrukwekkend,

als hele gemeente dingen op een nieuwe

Geest, gaan werken dat mensen van

maar door slechts naar één stukje te

manier te doen: mensen ontmoeten el-

buiten merken: ook al is het in de kerk

kijken, mis je zomaar het grote verhaal:

kaar, ze herkennen elkaar, ze verbinden

niet volmaakt en zijn de mensen daar

Gods plan met de wereld, de kerk, met

zich met elkaar. Maar natuurlijk is er nog

vaak een zooitje ongeregeld, ik merk

jou.

sprake van een omslag. Zo’n benadering

dat God er is. Ook dat is priesterschap.

Dat plan is dat je deel bent van een

kost tijd.’

Eigenlijk is dat het hele Bijbelse idee van

gemeenschap van Gods mensen, die

de tempel.’

vreemdelingen en ballingen zijn, die wil-

En je zet dit door omdat...?

len bidden voor elkaar, voor anderen en

‘Omdat ik wil laten zien dat het God pri-

En zo gebruik jij een begrip als vreem-

voor de stad en die zich willen inzetten

mair om gemeenschap gaat, om de kerk,

deling liever dan het begrip discipel?

voor de bloei van de stad. Natuurlijk zit

om een beweging. In dat laatste woord

‘Ja. Omdat mensen, denk ik, behoefte

daar ook discipelschap in. Besef daarbij:

zit ook vaart: het is geen vrijblijvend vrij-

hebben aan het grotere plaatje. Als chris-

we zijn hier niet om een religie te bou-

willigerswerk. Daarbij hoort voor mij dat

tenen raken we soms te veel gewend

wen. Hoe zou dit ook kunnen in een stad

we steeds laten zien en zelf ervaren dat

aan stukjes van het grote verhaal van

als Leiden, met 2 procent kerkelijke men-

God echt is en dat Hij ons heeft opgeno-

God. Bijvoorbeeld: Jezus is gestorven

sen? Vergeleken daarmee is de 5 procent

men in zijn verhaal. Ik geloof in een God

in een metropool als New York een soort

die een oplossing heeft voor het kwaad.

Biblebelt!’

Zijn boodschap ging vroeger door en

 ‘Er zit voor een preek weinig verhaal in discipelschap’ 

gaat nog steeds door, door lijden heen Deze benadering van een gemeenschap

naar vrijheid en naar een nieuw leven.’

van vreemdelingen die zich inzet voor anderen, slaat dat aan?

Leendert de Jong (GKv) werkt in de

‘Ja, je merkt dat mensen met elkaar in

media en is hoofdredacteur van Onder-

gesprek gaan. Wat nu gebeurt, inspireert

Weg.

15

 Thema

Hoe ziet een gemeente die missionair wil zijn eruit? En hoe gaat zo’n gemeente om met het begrip discipelschap? Twee predikanten en een studentenwerker vertellen over hun ervaringen in Den Haag, Utrecht en Tilburg. tekst Felix de Fijter

Erbij mogen horen, dat geeft verlichting Een nieuwe gemeente kan ontstaan op een bankje in het park, ontdekte dominee Peter Strating van de Havenkerk in Den Haag.

‘Gemeenschap is de sleutel tot discipelschap.’

Wie op een zondagmorgen de Havenkerk

in de NGK Rijswijk. Eén dag per week

binnenloopt, treft geen typisch kerk-

werkte hij in de Haagse Schilderswijk,

maar tegelijk is het heel lastig om men-

sfeertje aan. De dienst begint officieel

aanvankelijk om hulp te bieden aan pros-

sen te laten doorgroeien in geloof.’

om half elf, maar de meeste mensen

tituees. ‘Later zijn we bewust gaan wer-

Strating kwam tot de conclusie dat vooral

druppelen te laat binnen. Peter Strating:

ken aan gemeentestichting. Want als je

gemeenschap de sleutel is voor disci-

‘Het is een beetje gewoonte geworden;

goed wilt doen voor zo’n buurt, dan moet

pelschap. ‘Onze gemeente is meer een

we nemen bewust de tijd om elkaar te

je daar ook als kerk aanwezig zijn.’

dienende dan een lerende kerk, maar

begroeten en te ontmoeten.’

Deze ontwikkeling kwam voort uit een

juist door te dienen, kun je veel leren.

Die informele stijl typeert de gemeente.

eenvoudige vraag van een deelnemer

De jonge christenen in onze gemeente

En als de dienst om kwart voor elf echt

aan de maaltijden. ‘Zij wilde een kind

stimuleren we om verbindingen te leg-

begint, dan wordt het niet ineens anders.

laten dopen’, vertelt Strating. ‘De eerste

gen met mensen die het minder hebben

‘We vinden het belangrijk om nieuwko-

reacties waren: “Dan moet je je aanslui-

of niet christelijk zijn. Dat doen ze door

mers niet direct met een “aanbiddings-

ten bij een kerk.” Maar zij zei: “Dit is voor

dienstbaar te zijn bij maaltijden, uit de

sfeer” af te schrikken’, zegt Strating.

mij de kerk.” De eerste viering was op

Bijbel te lezen of door met jongeren in de

kerstavond; het kindje werd gedoopt en

wijk te sporten. Jezus liet met zijn disci-

Doop

onder de indruk geraakt van het geloof,

tot ieders verrassing zaten er honderd

pelen zien wat het koninkrijk betekent.

De Havenkerk is zo’n vijftien jaar geleden

mensen in de kerk. Een overweldigend

Dat proberen wij ook te doen: geef door

ontstaan uit een buurtkring. Die ontstond

begin.’

te dienen vorm aan de tekenen van Gods

nadat er op een bank op een pleintje

koninkrijk.’

contact groeide en belangstelling werd

Sporten

geuit voor de Bijbel. ‘In die kleinschalige

Strating heeft wel geworsteld met het

Stadspoort

ontmoeting ligt ook vandaag nog de kern

begrip discipelschap. ‘Het is lastig om

Om beter aansluiting te vinden bij de

van ons gemeente zijn.’

mensen van zowel binnen als buiten de

Schilderwijkers wordt nagedacht over

Strating was in die tijd nog predikant

kerk aan te spreken. Veel mensen zijn

missional communities: kleine gemeen-

16

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

 Reportage

Koffiedrinken kan iedereen Is missionair kerk zijn makkelijker in de stad? Onzin, denkt dominee Jan Peter Kruiger. Hij is predikant van de GKv Utrecht-Noordwest. ‘Wie een taart kan bakken, kan ook missionair zijn.’

Een nieuwe gemeente kan ontstaan op een bankje in het park. (beeld Svetlana Iris/Shutterstock)

Kruigers gemeente is een jonge gemeente. Veel kerkgangers zijn tussen schappen die zich verbinden aan een wijk of buurt. Strating: ‘De groep uit

de 20 en 35 jaar. Er zijn ook heel veel

de kerk die sport met jongeren is hier een mooi voorbeeld van. Samen

kinderen. Kruiger: ‘In de dienst proef je

vormen zij een kring waarin ze elkaar toerusten. Zo proberen we in kleine

een “evangelisch-gereformeerde” sfeer.

groepen vorm te geven aan discipelschap.’

Je hoort veel geroezemoes, er worden

‘Onlangs heb ik het op een zondag gehad over Hebreeën 13, over Jezus

handen geschud en als de band begint

die buiten de stadspoort heeft geleden’, vervolgt Strating. ‘In dit Bijbelge-

te spelen, gaan we beginnen.’

deelte worden gelovigen opgeroepen om buiten het kamp te gaan, naar

Het motto dat de gemeente hanteert,

 ‘We vinden

het belangrijk om nieuwkomers niet direct met een “aanbiddingssfeer” af te schrikken’ 

de plek van melaatsen. In

is: ‘In Jezus met elkaar voor Utrecht.’

onze gemeente zijn er veel

Hoe goed dit ook klinkt en voelt, Kruiger

mensen met grote proble-

weet dat er veel kerkelijke ‘yuppen’ zijn.

men, die ook niet worden

Daardoor komt het ‘voor Utrecht’ nog

opgelost. Maar als je er met

niet heel ruimhartig naar voren. ‘Maar

hen over spreekt, zie je dat ze

daarom ben ik blij dat er doordeweeks

zich gesterkt voelen omdat

in de wijken ontmoetingen plaatsvinden

ze gemeenschap ervaren. Het

waar mensen terechtkunnen voor een

gevoel dat ze erbij mogen

kopje koffie en een taartje.’

horen. Dat geeft betekenis en verlichting, over grenzen

Taart

heen.’

Kruiger, die ook betrokken is bij de or-



ganisatie Nederland Zoekt, zegt: ‘Pas

17

 Thema

in verbinding gaat er wat stromen. Verbindingen leggen, dat is wat we willen bereiken. Want vroeg of laat vraagt iemand: “Waarom heb je die taart voor mij gebakken? Waarom ben je hier?” Dan kun je vertellen over je leven, je liefde voor Jezus. Niet alles hoeft meteen gezegd te worden. Je weet: ik zie je wel terug, een volgende keer praten we verder. Ongeveer zo werkte Jezus ook: Hij stond niet altijd te preken, maar schoof ook bij mensen aan en ging rondom de

‘Aan mensen die zeggen dat ze geen discipel kunnen zijn, vraag ik: “Kun je koffiedrinken

maaltijd in gesprek. We proberen in het

en praten? Dan ben je geschikt.”’ (beeld Moljavka/Shutterstock)

verlengde daarvan de liefde van Jezus tastbaar te maken met bijvoorbeeld een lunch, aandacht en kookgroepen die

de blik naar buiten te richten, leer je

door. ‘We waren eerst een gemeente

doordeweeks bij elkaar komen.’

mensen kennen en maak je met Jan en

met huiskringen, nu een gemeente

alleman praatjes.’

bestaande uit huiskringen. Wie binnen-

 ‘Nu weet ik

Geschikt

komt, wordt gelijk ingedeeld. Zo zoeken we steeds naar ontmoetingen die het

weer waarom ik geloof’ 

Missionair zijn is niet iets wat in de stad

gesprek over Jezus mogelijk maken.

veel makkelijker is dan daarbuiten, zegt

Iemand die haar sporen in de kerk ver-

Kruiger. ‘Ik weet in Ulrum ook plekken

diend heeft, zei na een ontmoeting met

waar je koffie kunt drinken. Aan mensen

iemand aan de onderkant van de maat-

die zeggen dat ze geen discipel kunnen

schappij tegen mij: “Nu weet ik weer

Kruiger draaide zelf ook in zo’n kook-

zijn, vraag ik: “Kun je koffiedrinken en

waarom ik geloof.” Die verbondenheid

groep mee. ‘Tot die tijd kende ik buiten

praten? Dan ben je geschikt.”’

met de wereld moet groter worden om

mijn eigen, vertrouwde kerkgroep maar

Het motto ‘In Jezus met elkaar voor

te beseffen wie Jezus voor jouzelf en

heel weinig mensen in de stad. Door

Utrecht’ klinkt volgens Kruiger in alles

voor jouw gemeente is.’

Fietsen repareren is óók missionair Ze vinden het leuk om te doen, maar de mannen die gratis fietsen repareren voor internationale studenten van de Tilburg University, begrijpen niet meteen wat dat met missionair zijn te maken heeft. ‘Maar je maakt iets heel wat gebroken was. Dat is toch het evangelie?’

18

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

 Reportage

Anneriet Boonen is studentenwerker

Nederlanders praat, gaat het al gauw

bij IFES. Ze richt zich bij de GKv Tilburg

over activiteiten of komt een zaak als

primair op internationale studenten.

lidmaatschap om de hoek kijken. Maar

De gemeente wilde zich voor deze

daar moet je het niet in zoeken. Studen-

doelgroep inzetten en Boonen geeft

ten willen gewoon relaties. Ze zoeken

daar sinds enkele jaren samen met een

vrienden. Je moet met je eigen leven

groep gemeenteleden invulling aan.

over de brug willen komen.’

‘Ik heb een vrije rol en denk na over

 ‘Wie vertelt

hun waar ze naartoe moeten als ze een huis zoeken?’ 

hoe je studenten het beste aanspreekt.

Getallen

Wat werkt, wat niet? Wat werkt, is een

De Nederlandse gemeenteleden krijgen

Bijbelstudiegroep voor niet-gelovige

ook iets terug voor hun inzet, merkt

studenten. Maar ook praktische onder-

Boonen. ‘Ik ben net terug van zwanger-

steuning helpt enorm. Internationale

schapsverlof. De activiteiten moesten

studenten hebben hier niemand. Wie

doorgaan en gelukkig kon een aantal

vertelt hun waar ze naartoe moeten als

mensen met vrijwilligers de Bijbelstu-

ze een huis zoeken, belastingaangifte

diegroep vormgeven. Zij ontdekten hoe

denten in de dienst te vinden. ‘Er is con-

moeten doen of problemen hebben met

gemakkelijk het is om geloofsgesprek-

tact met een veel grotere groep, maar

een huisbaas?’

ken te voeren en hoe leuk en leerzaam

de gemeente ziet dat niet allemaal. Dat

Bij het leggen en onderhouden van

het is om met je eigen gezin nieuwe

is best lastig’, zegt Boonen. ‘Maar dit is

contacten hoef je volgens Boonen niet

relaties aan te gaan.’

werk in opbouw, werk aan de rand. Dan

alleen maar over geestelijke zaken te

Natuurlijk levert dit werk ook vragen

moet je het niet over getallen hebben.’

praten. ‘We organiseren elk jaar een

op. Zo wordt weleens geklaagd over de

barbecue. Met een aantal kundige man-

ogenschijnlijk geringe ‘resultaten’: op

Felix de Fijter is journalist bij Tekstbu-

nen uit onze gemeente staan we op de

zondag zijn er tussen de vijf en tien stu-

reau Vakmaten (www.vakmaten.nl).

campus om gratis fietsen te repareren.

Zij vinden het leuk, maar begrepen eerst niet waarom dit missionair is. Ik heb gezegd: “Het evangelie gaat over heel maken wat kapot is: dat staan jullie de hele dag te doen!”’

Chinezen Naast praktische ondersteuning worden ook Bijbelstudies gegeven, bij Nederlandse gezinnen thuis. Die zijn laagdrempelig. Boonen: ‘Je mag alles vragen en vinden, maar we gaan wel met elkaar in discussie. Voor bijvoorbeeld Chinese studenten is dat een openbaring; alleen al het feit dat je geïnteresseerd bent in hun mening! Soms durven ze die niet te geven, maar als de Europeanen dat wel doen, volgen ze uiteindelijk ook.’

Culturele verschillen zijn uitdagend, merkt Boonen. ‘Als ik in de kerk met

(beeld olies/Shutterstock)

19

 Bijbelstudie

Leven in de laatste dagen (2) Leven we in de eindtijd? Veel christenen stellen zich die vraag, omdat de recente ontwikkelingen in de wereld ons steeds meer beangstigen. Maar wat verstaan we precies onder de eindtijd? Deel twee van een tweeluik. tekst Rob van Houwelingen beeld Bernardo Ramonfaur/Shutterstock

Met ‘de laatste dagen’ is Bijbels gezien

de dag van de Heer komt, de grote en

Kosmisch

de heilstijd bedoeld, zagen we in het vo-

stralende dag. Dan zal het gebeuren dat

Kenmerkend voor de heilstijd is het uit-

rige artikel (OnderWeg nummer 10, 14 mei

ieder die de naam van de Heer aanroept,

gieten van de Geest over Gods hele volk.

2016). Dit betreft allereerst de periode

gered zal worden’ (Handelingen 2:16-21,

Nu Jezus Christus is opgestaan uit de

na de oudtestamentische tijd en pas in

Willibrordvertaling).

dood en in de hemel gezeten is aan Gods

tweede instantie de periode die vooraf-

Petrus begint met een uitvoerig citaat

rechterhand, laat de komst van de heilige

gaat aan de wederkomst, oftewel de dag

van Joël 3:1-5, om duidelijk te maken dat

van de Heer.

diens profetie in vervulling is gegaan. Het

Geen wonder dat Petrus aan de hand

bijzondere is dat Petrus aan het citaat

Terminologie

van Joëls profetie ‘de laatste dagen’ zag

toevoegt: ‘zegt God’ – blijkbaar om te be-

Het Griekse woord voor ‘laatst’ is

ingaan op Pinksteren, toen de heilige

nadrukken dat de HEER hier zelf aan het

eschatos; vandaar de termen ‘es-

Geest zich in Jeruzalem manifesteerde.

woord is. God spreekt door bemiddeling

chatologisch’ en ‘het eschaton’. Eén

Als woordvoerder van de apostelen

van de profeet Joël. En terwijl de profetie

keer spreekt Paulus over ‘de laat-

verklaarde hij de gebeurtenissen op die

begint met het onbepaalde ‘daarna’, vult

ste bazuin’ (1 Korintiërs 15:52).

dag voor de verzamelde Joden: ‘Hier

Petrus deze tijdsaanduiding concreet in

Een bijzondere uitdrukking vinden

gebeurt wat gezegd is door de profeet

als ‘in de laatste dagen’ (zie ook Joël 4:1,

we tot tweemaal toe in 1 Johannes

Joël: En het zal gebeuren in de laatste

Willibrordvertaling: ’in die dagen, in die

2:18, waar staat dat ‘het laatste

dagen, zegt God, dat Ik mijn Geest zal

tijd’).

uur’ is aangebroken. Dit doet den-

uitgieten over alle mensen; uw zonen en

Petrus actualiseert de profetie dus met

ken aan ‘het uur van Jezus’ volgens

uw dochters zullen profeteren, de jonge-

het oog op de bijzondere gebeurtenissen

het Johannesevangelie: eerst is

ren onder u zullen visioenen zien en de

die in Jeruzalem hadden plaatsgevonden.

zijn tijd nog niet gekomen, maar

ouderen zullen dromen dromen; ja, over

Hij kan de vrijmoedigheid daartoe heb-

later wel (Johannes 2:4; 7:6 en 8;

mijn dienaren en mijn dienaressen zal Ik

ben ontleend aan de inhoud van het Joël-

12:23). Nu er vele antichristen zijn

in die dagen mijn Geest uitgieten, en zij

citaat zelf, waar immers in de volgende

opgetreden die het mens zijn van

zullen profeteren. Ik zal wonderen ver-

verzen sprake is van ’in die dagen’ en

Jezus Christus ontkennen, schrijft

richten aan de hemel boven en tekenen

van ’de dag van de Heer’ (Handelingen

Johannes, weten wij hoe laat het is.

op de aarde beneden: bloed en vuur en

2:18 en 20). Die laatste dagen zijn inge-

Dit verschijnsel vormt voor de ge-

walmende rook. De zon zal veranderen in

gaan, lijkt Petrus te willen zeggen. Wij

meente een signaal dat de escha-

duisternis en de maan in bloed, voordat

beleven het begin van het einde.

tologische dwaalleer oprukt.

20

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

 Bijbelstudie

Geest zien dat het messiaanse tijdperk is aangebroken.

Dat de Geest is uitgegoten over ‘alle vlees’, zoals er letterlijk staat, betekent dat alle volgelingen van Jezus Christus vervuld zijn van Gods aanwezigheid. De traditionele intermenselijke barrières worden doorbroken, want dit geldt voor mensen van beide seksen, in alle leeftijden en uit alle sociale klassen (later wordt de Geest voor de ogen van Petrus zelfs uitgegoten over niet-Joden: Handelingen 10:44-45).

Bij zo’n wereldschokkende gebeurtenis passen kosmische tekens: bloed, vuur en rook, een zwarte zon en een roodgekleurde maan. Vuur doet denken aan de

De komst van de heilige Geest laat zien dat het messiaanse tijdperk is aangebroken.

vuurtongen die ‘s morgens te zien waren geweest, de zonsverduistering aan de

eeuw aan de gemeente van Efeze: ‘Dit

bondsvernieuwing en het uitgieten van

drie uur durende duisternis voordat Jezus

zijn de laatste tijden’. Dat was geen

de heilige Geest in, en anderzijds het uit-

stierf.

bangmakerij van Ignatius: zo gaf hij de

breken van moreel verval, dat voorafgaat

Wie de Joël-profetie kende, had daarin

urgentie van bekering aan. Laten wij

aan de dag van de Heer (afvalligheid,

oorlogstaal gehoord. Een optrekkend

Gods geduld eerbiedigen, voegde hij

dwaling, liefdeloosheid, zelfverrijking,

leger voert een bloedige strijd, steekt

eraan toe, zodat we niet veroordeeld

optreden van spotters). Al die ontwikke-

nederzettingen in brand en werpt stof-

worden, maar Hem liefhebben vanwege

lingen zijn sinds Pinksteren aan de gang,

en rookwolken op. Op dezelfde manier

zijn genade (zie ook 2 Petrus 3:9).

zowel de positieve als de negatieve.

nadert het eindgericht. Zons- en maans-

Overigens werd ook door niet-christenen

Daarom is het Bijbelse devies aan alle

verduisteringen werden in de oudheid als

gehoopt op het aanbreken van een bij-

christenen: weet waar je voor staat en

onheilspellende voortekens beschouwd.

zonder tijdperk, een gouden eeuw. De

wees alert – dat wil zeggen: nuchter en

Petrus gebruikt de Joël-profetie als een

Romeinse dichter Vergilius suggereerde

waakzaam, zodat je kunt bidden.

telescoop om op Pinksteren zo ver mo-

dat het stabiliserende bewind van keizer

Zal het kwaad binnen de periode van

gelijk vooruit te kijken. Zo ziet hij achter

Augustus zo’n ideaal tijdperk was dat het

‘de laatste dagen’ escaleren? Het boek

de wondertekens van die dag apocalyp-

misschien voor altijd zou blijven bestaan.

Openbaring wekt wel die indruk. De

tische verschijnselen opdoemen, die bij

De Joodse toekomstverwachting richtte

apostolische waarschuwingen melden

de laatste dag horen. Te midden van al

zich juist op een herstelde paradijssitu-

alleen dat ‘in de laatste dagen moeilijke

die verschrikkingen klinkt het slot van

atie, zodat het wereldeinde zou aanslui-

tijden zullen aanbreken’ (2 Timoteüs 3:1,

de Joël-profetie in de mond van Petrus

ten bij het begin van de schepping. Iets

Willibrordvertaling) en dat er spotters

hoopvoller dan ooit: ‘Ieder die de naam

dergelijks horen we ook Petrus zeggen,

zullen optreden (2 Petrus 3:3; Judas 18).

van de Heer aanroept, zal worden gered.’

wanneer hij vlak na Pinksteren tot de

Maar dan nog wordt verondersteld dat de

Joden in Jeruzalem spreekt over momen-

lezers zulke eindtijdverschijnselen uit er-

ten van opluchting, tot de tijden van het

varing kennen: zij moeten hun goddeloze

Vanuit dit perspectief kun je inderdaad

herstel van alle dingen (Handelingen

medemensen op afstand houden en zich

zeggen dat de eschatologische tijd al is

3:18-21).

door spotters geen valse gerustheid laten

Hersteld paradijs ingegaan. De vroege christenen hebben

aanpraten. Alleen God bepaalt wanneer

het hoogstwaarschijnlijk ook zo ervaren.

Escaleren

Rijken kregen het oordeel aangezegd,

De periode van ‘de laatste dagen’ zal

omdat zij schatten verzamelden ‘terwijl

volgens de profeten dus aanbreken met

Rob van Houwelingen (GKv) is hoogle-

het de laatste dagen zijn’ (Jakobus 5:3,

een beslissend ingrijpen van God ten

raar Nieuwe Testament aan de Theologi-

Willibrordvertaling). En bisschop Ignatius

gunste van zijn volk. Dat houdt enerzijds

sche Universiteit Kampen en lid van de

schreef aan het begin van de tweede

de openbaring van Jezus Christus, de ver-

brede redactie van OnderWeg.

de allerlaatste dag aanbreekt.

21

 Woordzoeker

Tel je mee?

22

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

 Woordzoeker

‘Ze wierpen het net uit en er zat zoveel vis in dat ze het niet omhoog konden trekken.’

‘Het zat vol grote vissen, welgeteld honderddrieënvijftig.’

(Johannes 21:6, 11) tekst en beeld Han Hagg

W

e hadden ons rondje Oriëntalis er bijna opzitten. Aanschouwelijk onderwijs in wat ooit begon

als het Groot Bijbelsch Openluchtmuseum.

In 1911 waren er nog niet zo veel gelovigen die op pelgrimage konden naar het Heilige Land zelf, en dan bood dit devotiepark nabij Nijmegen een betaalbaar alternatief.

Abrahams’ tenten, wakende herders en een konkelend Sanhedrin, het lag alles inmiddels achter ons. Net als het ‘Arabische dorp’ aan het ‘Meer van Galilea’, met de recent toegevoegde islaminfo (met subsidie van een kapitaalkrachtig oliestaatje aan de Perzische Golf). Er restten ons nog een paar tentoonstellingsruimten met hedendaagse verbeelding.

Leermomenten

momenten zorgde. Lessen met de nodige

Persoonlijk

heilige humor, die rabbi Jezus ook ons graag

153 zijn het er. Geteld met getuigen erbij en

En dan gebeurt het… Naar beneden kijkend

wil meegeven.

genoteerd voor de eeuwigheid. Waarom?

vanachter een balustrade met uitzicht op

Na een nacht lang ploeteren, met de loklamp

Om dit verhaal des te meer de glans van

het atrium van een Romeins huis zie ik een

buiten aan de voorplecht, was er nog geen

levensechtheid mee te geven? Vast. Maar

fascinerende, levensgrote weergave van

vis binnenboord gehaald. Zelfs geen mini-

zou het er ook niet alles mee te maken heb-

de boot van Simon bar Jona (alias Petrus).

voorntje. En dan één machtswoord van de

ben dat iedere vangst van Jezus persoonlijk

Inderdaad ja, die van: ‘Ik ga vissen!’ Die van

vreemdeling op de oever en daar liggen niet

gezien wordt en meetelt?!

de grote uitspraken. De jongen die met zijn

veel later welgeteld 149, 150, 151, 152, 153

Hij kent de zijnen en de zijnen kennen Hem.

overspontane acties geregeld voor leer-

grote vissen op de bodem van de boot. De

De kerk is geen ‘zootje vis’ voor onze God.

kunstenaar suggereert zelfs dat het ‘kerk-

Hij die het getal van de sterren nog iedere

schip’ zo ongeveer uit vis is opgebouwd. Ik

nacht bepaalt en ze alle noemt bij hun naam,

zit me al voor te stellen hoe deze creatieve

Hij kent elke nieuwe vangst. Zou Hij jou niet

Weet je nog wie de laatste vijf nieuwe

houtsnijder met engelengeduld ze één voor

kennen en al die anderen? Natúúrlijk! Dat

‘vangsten’ van Jezus waren in de

één vormt en de juiste plek geeft... Ze horen

spreekt helemaal vanzelf.

‘school’ (gemeente) waar je bij hoort?

bij elkaar, dat zie je meteen. Allemaal uit

De vraag is alleen wel: spreekt het ook zo

Tellen ze mee voor jou? Hoe laat je

hetzelfde hout gesneden. Door dezelfde vis-

vanzelf bij ons? Zien we elkaar met de ogen

wederzijds merken dat je van bete-

ser gevangen. Wat ging er in de houtsnijder

van God? Tellen we mee voor de ander? En

kenis bent voor elkaar? En als een

om toen hij deze harmonieuze school bijeen

telt de ander ook mee voor ons?

‘vangst’ weer afhaakt, hoe reageer je

sneed? En misschien dacht hij bij de 153ste

daar dan op?

vis wel: dat ben ik, ik mag er ook bij, ik ben

Han Hagg is predikant van de Koningskerk

ook door Hem gevangen!

(GKv) in Zwolle.

Om over na te denken

23

 Column

Open deur W

e dwalen door het labyrint van steegjes in het Italiaanse

Andere tijd, ande

Genua. Na picknicks in prachtige tuinen en ijsjes in pit-

toreske dorpjes, nam onze gastvrouw ons mee naar haar geboortestad. Guilia’s voorouders waren hier gouverneur. In een kapitaal palazzo werd haar oma geboren, in het volgende trouwde ze zelf.

Het chique dametje ratelt, ze houdt intens van deze stad. Dat is moeilijk voor te stellen: de straatjes zijn overvol, vies en donker, en opdringerige straatverkopers bieden ons van alles aan. Guilia kijkt alleen omhoog. Daar beschijnen zonnestralen die de grond niet bereiken rijkversierde gevels. Niets op de begane grond doet vermoeden dat het om imposante monumenten gaat. De ranzige winkeltjes, bekladde muren, dichtgetimmerde ramen ziet Guilia niet. Ook voor de talloze vluchtelingen die krioelend om onze aandacht schreeuwen, heeft ze geen oog. Normaal geniet ik van steden, maar nu huilt mijn hart.

 Gemeenteleden verkopen alles wat ze kunnen missen  De deur van een kerk staat wijd open. Er staat een kraam, gemeenteleden verkopen alles wat ze kunnen missen om nog meer mensen die toevlucht in hun kerk zoeken te kunnen dienen. In deze San Siro-kerk gonst het, maaltijden worden uitgedeeld. Ik blijf staan en Guilia vertelt gewillig de legende van

In de vijfde eeuw brachten Sint Patrick en zijn broeders het goede nieuws naar de Kelten. Ze zochten een manier om dicht bij het hart te komen van mensen uit een heidense cultuur. Ze vonden deze in de Keltische liefde voor muziek, zang en het vertellen van verhalen over goed en kwaad. Het goede nieuws bleef inhoudelijk overeind, maar werd ‘verpakt’ in nieuwe vormen die aansloten bij de doelgroep.

de heiligverklaarde bisschop Siro, die een vreselijk monster versloeg. ‘En ze doen veel voor de armen’, voegt ze eraan toe.

tekst Peter Wierenga

Dan wil ze naar de trendy promenade aan de baai. Onwillig volg

beeld Eric de Redelijkheid/Flickr

ik haar. Deze mensen vestigen hun hoop op de stad, zoeken een toekomst binnen haar muren. Wij, geslaagde mensen, willen weer terug naar de tuin. Maar daar ligt onze roeping niet meer,

Net als Patrick staan wij voor de opgave om, rekening

hoe we ook van de natuur mogen genieten. God begon met zijn

houdend met onze eigen cultuur, Gods boodschap dicht-

kinderen in de geborgenheid van een tuin, Hij belooft ons een

bij te brengen. Dat vraagt dat we leren omdenken. Om

toekomst in de stad, in het nieuwe Jeruzalem. Aan dat koninkrijk

mensen in onze gevoelscultuur te kunnen ‘raken’, zullen

van God kunnen we nu al meebouwen. In het duister van de

we veel meer moeten werken vanuit ervaring, in plaats

steegjes zien we geen uitweg voor iedereen, maar het minste

van informatie te verstrekken. Dat is in de kerk al wen-

wat we kunnen doen is delen van wat we hebben. Door net als

selijk, maar daarbuiten is het absolute noodzaak.

de San Siro-gemeente de deur

Onze vroegere methoden deden een beroep op argu-

open te zetten.

menten (apologetiek) en presenteerden het evangelie op een ‘logische’ manier: via het verstand naar het gevoel. Tegenwoordig proberen steeds meer christenen en gemeenten te beginnen met iets als een ervaring met God, voordat ze mensen verdere informatie geven. Ze zorgen voor mensen die alleen zijn, bieden ondersteuning bij ziekte en sterven en delen ruimhartig uit. Want dát laat iets van God zien, die zelf eindeloos

Eline de Boo is schrijfster met een missionaire roeping.

 Missionair

ere mensen, anders evangeliseren ruimhartig uitdeelt. Ze laten in hun daden zien hoe God is, zodat mensen het kunnen voelen.

Zoutvaatje Dat vereist wel dat je uit je zoutvaatje komt, die comfortzone van huis, kerk en christelijk netwerk. Dat je de wereld ingaat, het liefst vlakbij huis, en tijd vrijmaakt voor ontmoeting.

Veel mensen gingen weer naar Opwekking, om onder elkaar te zijn en opgeladen te worden. Daar is niets mis mee. Mijn telefoon moet ik ook opladen, zodat ik er daarna mee kan bellen en mensen kan spreken. Een alternatief voor Opwekking was geweest om tijdens de pinksterdagen – het feest van de Geest van getuigenis – met vrienden naar een muziekfestival te gaan, of met wat kennissen naar één van

Een alternatief voor Opwekking was geweest om tijdens de pinksterdagen – het feest

de havenevenementen, of naar een bar-

van de Geest van getuigenis – met vrienden naar een muziekfestival te gaan.

becue met collega’s. Want evangelisatie is denken in ontmoeting en delen.

Mysterie

christenen inzicht kregen en overtuigd werden door zo’n logische presentatie van feiten, stappen en afgebakende brokken

Vroeger gaven we de Bijbelse informatie

informatie. Net zoals wijzelf in de kerk zijn

door in standaard presentaties. Een paar

onderwezen en we nog steeds nieuwe

voorbeelden. Een oude bekende volgt

generaties in de kerk geloofsonderwijs

de logica van de Bijbelse geschiede-

geven. Catechesemethodes worden opge-

nis: schepping > zondeval > verlossing

bouwd in logische stappen en de informa-

door het kruis > nieuw leven > hemel. De

tie wordt hapklaar opgediend. Maar het

Alphacursus is opgebouwd volgens het

geloof in God is een mysterie. En gehei-

presentatieprincipe: is christendom saai? >

men leg je niet uit, die moet je ontdekken!

Jezus’ leven en dood > wat geloof is > Bij-

 Geheimen leg je niet uit, die moet je ontdekken!  goed horen, maar niets begrijpen, anders zouden ze zich bekeren en vergeving

bel, gebed en Gods leiding > werk van de

Metaforen

Geest > omgaan met zonde > doorgeven!

Mensen hebben via internet toegang tot

antwoorden krijgen op vragen die ze niet

We dachten dat christenen en niet-

heel veel informatie. De kunst is om hen

hebben gesteld, die luisteren niet, gelo-

zover te krijgen dat ze gaan zoeken, uit-

ven het niet, willen het niet. Maar mensen

 Evangelisatie is denken in ontmoe­ ting en delen 

krijgen’ (Marcus 4:11-12). Mensen die

zoeken en onderzoeken. Jezus geeft zijn

die zoeken? Die vinden!

onderwijs in metaforen en Hij legt ook uit

Ontmoeten, ervaringen delen en mensen

waarom. Aan de leerlingen is het geheim

verleiden verder te kijken, dat maakt je

van het koninkrijk van God onthuld, maar

een Patrick van deze tijd.

zij die buiten blijven staan, krijgen alles te horen in gelijkenissen, ‘opdat ze scherp

Peter Wierenga is consulent missionair

zien, maar geen inzicht hebben, opdat ze

werk in de NGK.

25

 Stimulans Van alle publicaties die online en in gedrukte vorm verschijnen, haalt de rubriek Stimulans elke twee weken een aantal voor het voetlicht. Deze keer naast nieuw Bijbelstudiemateriaal ook een wat uitgebreidere reflectie op twee recent verschenen boeken.

tekst Heleen Sytsma-van Loo

Schetsen voor Bijbelstudie

S

chetsen voor voorstudie, inleiding en bespreking, wie is er niet groot mee geworden? Ze hebben nog al-

tijd een plek op veel Bijbelstudieverenigin-

gen en kringen, en dus verschijnen er ook nog steeds nieuwe. Uitgeverij Vuurbaak brengt er deze maand weer drie op de markt, zodat Bijbelstudieverenigingen en kringen zich op het nieuwe seizoen kunnen oriënteren.

Van Cees van den Berg, gereformeerd predikant in Amersfoort, komt er een boekje

Houtman, voorganger, docent theologie en

aarde wordt als volgt ingeleid: ‘We mogen

over Gideon. In dezelfde serie scheef Piet

schrijver, over op weg zijn naar de nieuwe

het koninkrijk van God vóór ons zien lig-

aarde. Ds. Roel Meijer uit Meppel zorgde

gen. Wat betekent dat voor ons leven nu?

voor een schets over Galaten.

Hoe zijn we naar die toekomst onderweg?’

Over Gideon staat op het achterflap: ‘Een

De brief aan de Galaten, ten slotte, gaat

duik in de geschiedenis die God heeft

over wat het betekent om vrij te zijn. In de

gemaakt, opent je ogen voor wie God is

schets komen de thema’s genade, vrijheid,

en hoe Hij werkt via mensen zoals wij. Zo

de wet, het verbond, de Geest, het leven

wil Hij je motiveren om je met vertrou-

en de eenheid in Christus aan de orde, die

wen in te zetten voor zijn reddingswerk

aan de hand van vragen en gesprekspun-

vandaag.’ De titel Op weg naar de nieuwe

ten behandeld worden.

 ‘Een duik in de

geschiedenis opent je ogen voor wie God is’ 

Theologie en veel meer

I

nteressant voor wie het Engels voldoende beheerst, is de

van de bijbehorende Facebookpagina kun je automatisch op

nieuwe website fullerstudio.fuller.edu, opgezet door het

de hoogte gehouden worden van alles wat er op de website

Fuller Theological Seminary in de VS. Onder drie kopjes

verschijnt.

(story, theology en voice) is naast persoonlijke verhalen waarin God aanwezig is, een schat aan studiemateriaal te vinden om te lezen, te beluisteren en te bekijken. Gebruik je een zoekterm in de zoekbalk, dan krijg je het betreffende onderwerp, indien aanwezig, vanuit alle drie de invalshoeken toegankelijk op je scherm. Via een maandelijkse e-mailnieuwsbrief of het liken

26

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

 Stimulans Worstelen met God in boekvorm tekst Rob van Houwelingen

R

ond Pasen verschenen twee ver-

werkelijkheid van God als mens: Jezus,

taalde boeken waarvan ik diep

die het lijden uit eigen ervaring kent en

onder de indruk ben. Ze doen

zich zelfs heeft laten kruisigen. Wan-

beide verslag van een persoonlijke ge-

neer ze Gods aanwezigheid ervaart op

loofsstrijd. Er komen levensvragen aan de

de diepste bodem, kan ze ook haar broer

orde zonder dat die meteen van theolo-

– die eveneens kanker krijgt – loslaten.

gische of stichtelijke antwoorden worden

Esther heeft ontdekt dat Gods liefde

voorzien. Niet iedereen zal deze open-

groter, sterker en waarachtiger is dan die

hartige en onconventionele stijl kunnen

van ons.

waarderen. Toch denk ik dat veel twij-

Mijn heldere afgrond, door Christan

felende gelovigen zich in de beschreven

Wiman, is meer fragmentarisch opge-

problematiek herkennen. Wie de moeite

zet. Notities van soms nog geen halve

neemt om beide boeken te lezen, wordt

pagina bieden een mozaïek van hoe hij

beloond met onverwachte inzichten.

als patiënt zijn levensbedreigende ziekte

In de roman Mintijteer gaat Esther Maria

beleeft. Inclusief diverse gedichten of

Magnis terug naar haar jeugd. Wat doet

dichtregels van hemzelf en van anderen,

Opmerkelijk genoeg komt in beide boe-

het met een opgroeiend meisje dat haar

fraai vertaald door Willem Jan Otten.

ken een oude grootmoeder voor, die

vader aan een ongeneeslijke vorm van

verzorging door de (klein)kinderen nodig

kanker lijdt? Ze begrijpt niet hoe som-

heeft. Volgens mij fungeert zij als sleutel-

mige mensen kunnen beweren dat de

figuur. Zo’n oma die op eenvoudige wijze

dood gewoon bij het leven hoort. Ze protesteert tegen een kerk die verkondigt dat wij het zijn die de onmachtige God handen en voeten moeten geven. En ze bidt, tegen de klippen op. Ze vindt God in één woord verschrikkelijk. Maar dan

 Ze vindt God

in één woord ver­ schrikkelijk 

gelooft; die niet veel meer gelezen heeft dan de Bijbel en het fijn vindt als iemand versjes met haar zingt. Maar haar broze aanwezigheid betekent veel. Daardoor merkt haar omgeving hoe liefdevolle aandacht iemand doet beseffen gekend te zijn. Alsof menselijke liefde ons naar

ontdekt ze de stilte van God, die ruimte

God toetrekt.

geeft aan wie Hem niet willen. In het Oude Testament ziet ze haar vertwijfeling

Want ja, hier is een dichter aan het

Blijkbaar kan worstelen met God uitlopen

terug. Ze leest in de evangeliën over de

woord. Wiman groeide op in een christe-

op overgave aan Hem, de God van het

lijk milieu, verloor als volwassene het ge-

leven. Wat beide boeken sterker had kun-

loof, werd doodziek en vond uiteindelijk

nen maken, is de relevantie van Pasen.

God terug. Sindsdien is geloven voor hem

Als de levende Heer ons verzekert van

niet meer hetzelfde als vroeger. Hij ont-

onze opstanding op de laatste dag, heeft

dekte dat het geloof geen onverander-

ons bestaan eeuwigheidswaarde. Huub

lijke grootheid is, maar met je leven mee

Oosterhuis, een Nederlandse dichter die

beweegt en je min of meer overkomt.

ook worstelt met God, zegt het zo in zijn

Als je op je vijftigste gelooft wat je op je

Lied van de opstanding (ook bekend als De

vijftiende geloofde, heb je niet geleefd –

steppe zal bloeien):

of de werkelijkheid van je leven ontkend, schrijft hij. Levenskunst is de wereld door

Een hand zal ons wenken,

je heen laten stromen. Stervenskunst is

een stem zal ons roepen: Ik open

gelukkig zijn op het moment van je dood

hemel en aarde en afgrond

– vanwege het vermogen om het leven in

en wij zullen horen

te sterven, meer dan dat je eruit wegvalt,

en wij zullen opstaan

aldus een wat cryptische Wiman.

en lachen en juichen en leven.

27

 Jeugdwerk Zoeken naar diepgang in gesprekken met jongeren

Een goed gesprek heeft tijd en ruimte nodig Sommige jongeren ken je al heel wat jaren. Je hebt een band met ze opgebouwd. Toch kun je het gevoel hebben dat jullie gesprekken aan de oppervlakte blijven. Je komt er niet achter wat hen nou écht bezighoudt en een geloofsgesprek komt niet op gang. Hoe komt het dat dit niet lukt en wat kun je eraan doen? tekst Karen Scheele Iemand zei eens: ‘Tenzij je bereid bent

aan de oppervlakte blijven steken. Het is

mening bijvoorbeeld, ook al is die totaal

jezelf aan iemand toe te wijden – jezelf in

echter belangrijk om je te realiseren dat

anders dan die van jou. Ruimte voor het

iemand uit te gieten – zul je doodgaan.’

dergelijke ontmoetingen niet maakbaar

delen van twijfels, zonder angst voor

Het is een mooie en tegelijk confronte-

zijn. Ga bij jezelf maar eens na wanneer

veroordeling of onbegrip. Je hóeft niet

rende uitspraak en het zou wel eens de

je voor het laatst een gesprek had dat

te zeggen wat je ergens van vindt. Het

belangrijkste reden kunnen zijn waarom

echt ergens over ging. Waarschijnlijk zul

belangrijkste is dat je begint met goed

het niet lukt om in de gesprekken met

je ontdekken dat dat gesprek tamelijk

luisteren. Eerst vragen stellen, zodat

jongeren de diepte in te gaan.

onverwacht tot stand kwam. Zinvolle

je echt weet wat de ander bedoelt en

Om op een meer diepgaand niveau met

gesprekken kun je niet maar even af-

hoe hij daarbij komt. En vraag je daarbij

iemand een gesprek te kunnen voeren,

dwingen. Wellicht ken je zelf ook wel

voortdurend af of je ruimte kunt en wilt

is het noodzakelijk dat je ook iets van

voorbeelden van situaties waarin je het

maken voor de jongere die tegenover

jezelf deelt met de ander. Als het dus

idee had dat er van je verwacht werd dat

je zit. Je hoeft echt niet bang te zijn dat

niet lukt om de diepte in te gaan in je

je iets met de ander moest delen, maar

er dan geen gelegenheid is om te zeg-

gesprekken met jongeren, dan is het

dat je je daar niet prettig bij voelde. Ge-

gen wat jij vindt; de ervaring leert dat

belangrijk om voor jezelf na te gaan hoe

sprekken met diepgang moet je dus niet

in gesprekken met jongeren die ruimte

dit komt. Ervaar je zelf een drempel om

forceren, maar je kunt wel proberen de

meestal vanzelf ontstaat.

met anderen gesprekken aan te gaan?

voorwaarden voor een goede ontmoe-

Vind je het moeilijk om persoonlijke vra-

ting te scheppen.

gen te stellen of iets van jezelf te delen?

Tijd Nog een belangrijke randvoorwaarde is

Kun je erachter komen waar die schroom

Ruimte

vandaan komt en of die reëel is? Het

Denk opnieuw eens terug aan die zin-

is belangrijk dat je dat voor jezelf goed

volle ontmoeting die je met een ander

helder krijgt.

had. Wat zorgde ervoor dat er ruimte

Voorwaarden voor een gesprek met diepgang:

kwam om samen dat goede gesprek

- deel ook van jezelf;

te hebben? Dat is namelijk ook een ba-

- bied ruimte;

We zijn op zoek naar échte ontmoetin-

sisvoorwaarde voor een goed gesprek:

- neem de tijd.

gen met jongeren, ontmoetingen die niet

ruimte bieden. Ruimte voor een andere

Niet maakbaar

28

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

tijd. Ben je bereid tijd vrij te maken voor

 Jeugdwerk

Agenda

• 23 - 29 juli: Zomerconferentie NewWine. Zie zomerconferentie.new-wine.nl.

• 28 juli - 3 augustus: Teenstreet. Zie www.teenstreet.de/nl/home.html.

• 10 november: Nieuwe studiedag over het thema ‘Re-search & Re-act’. Meer informatie volgt.

Media/tips • Wil je een goed gesprek met een jongere hebben? Het helpt om tijdens een gesprek gezamenlijk iets te doen, bijvoorbeeld de afwas, een wandeling maken, iets bakken, of naMaak gebruik van de momenten waarop je in gesprek kunt gaan. Als er tijd is om samen wat te

tuurlijk samen eten!

eten of te drinken, ga dan niet alvast opruimen, maar néém die tijd. (beeld Creatista/iStockPhoto)

een gesprek met meer diepgang? Misschien

want zowel de jongeren als jijzelf zijn er dan

zit je hoofd wel vol met allerlei andere din-

echt even uit.

gen. Of moet je eigenlijk ook nog iets anders doen vanavond… Vraag jezelf af of je daad-

Klik

werkelijk voldoende tijd uittrekt voor een

Waarschijnlijk loopt het contact met de ene

echte ontmoeting tijdens de contactmomen-

jongere makkelijker dan met de andere.

ten die je hebt met jongeren.

Meestal heb je beter contact met iemand

Misschien is jullie programma voor het

die je goed kunt begrijpen, die je sympa-

jeugdwerk te vol. Dan is het belangrijk om te

thiek vindt. Probeer echter een stap verder

• I n dit artikel staat een aantal vragen

vertragen. Bouw pauzes in en maak gebruik

te gaan en ook de andere jongeren te be-

en worden enkele voorwaarden ge-

van de momenten waarop je in gesprek kunt

grijpen, door ze beter te leren kennen. Ac-

noemd om gesprekken met jongeren

gaan. Dit kan binnen het programma zijn,

cepteer het ook als er desondanks geen klik

te verdiepen. Als jeugdwerkers kun je

als er gespreksvragen worden gesteld, maar

komt tussen jou en een jongere. Soms liggen

elkaar daarbij helpen. Ga met elkaar

ook tijdens de momenten daaromheen. Als

twee mensen elkaar nu eenmaal niet en dan

in gesprek over de genoemde voor-

er dus tijd is om samen wat te eten of te

is het fijn om je te bedenken dat jij niet de

waarden en de gestelde vragen.

drinken, ga dan niet alvast opruimen, maar

enige volwassene in het leven van die jon-

néém die tijd. Wellicht is het nodig om er

gere bent.

zelfs wat meer tijd voor in te plannen. Of

•H et Praktijkcentrum en het NGJ hebben trainingen beschikbaar die je kunnen helpen in de gesprekken met

vraag steeds een aantal jongeren om te

Karen Scheele is jeugdwerkadviseur bij het

jongeren. Neem vrijblijvend contact

helpen met bijvoorbeeld de afwas. Ook op

NGJ. Met bijdragen van Paul Smit (NGJ) en

met ons op.

kamp gaan biedt enorm veel mogelijkheden,

Anko Oussoren (Praktijkcentrum GKv).

29

 Wandelen met God

De Geest zucht met ons mee Pinksteren is geweest. Het feest van de heilige Geest die zich met kracht baan breekt in de kerk en in het leven van gelovigen. Hij komt met het geluid van een orkaan. Maar Hij komt ook zonder woorden en gepolijste zinnen, mee zuchtend in onze stilte en kwetsbaarheid. tekst Maurits Oldenhuis beeld PublicDomainPictures/Pixabay Er wordt wat afgezucht op aarde. Mensen zuchten onder leed, onrecht en onderdruk-

moeten zeggen’, schrijft Paulus (Romeinen

‘Hij pleit voor ons met woordloze zuchten.’

8:26). De woorden zijn weg. Je bidden is

Hij gaat naast je zitten en zucht met je

zuchten geworden. Maar ook dat is bidden.

mee. Zonder woorden.

De vrienden van Job toonden zich echte

king. Want de schepping zucht en is in

Afgrond

barensnood, zegt Paulus (Romeinen 8:22).

Paulus’ woorden grijpen me aan. De Geest

dagen lang zwijgend naast Job zaten. Ze

En ook wijzelf zuchten – wij die de Geest

geeft veel. Ik hoef niet meer bang te zijn

verknalden het echter toen ze begonnen te

hebben ontvangen, zegt Paulus. Daar

voor Gods oordeel (Romeinen 8:1), ik mag

spreken. In dat zwijgende meelijden lieten

ligt nadruk op: ook wij. Denk niet dat je

mij Gods kind en erfgenaam weten en ik

ze het beeld van de heilige Geest zien. De

erbovenuit wordt getild, dat het jou voor-

mag God ‘Abba’ (Vader) noemen (Romei-

Geest helpt in onze zwakheid. Hij lost niet

bijgaat. Ook als je gelooft, als je van God

nen 8:16-17). Maar soms is dat allemaal

met een toverstaf alle leed op, maar gaat

bent, als je de Geest hebt ontvangen kun

weg. Je zinkt weg in je afgrond en kunt

mee jouw diepte in. Hij zucht met je mee.

je zuchten onder leed, gebrokenheid, wan-

alleen nog zuchten. Ben je dan buiten het

hoop of verlies. Soms is het nog het enige

bereik van God en zijn Geest? Juist niet,

Sjokken

wat je kunt. De golven slaan over je heen.

zegt Paulus. De Geest helpt ons in onze

En zo wil Hij er zijn in dat leven van jou en

Je weet niet meer waar je het moet zoe-

zwakheid (Romeinen 8:26). Hij gaat mee

mij. Als de Geest die met je mee zucht.

ken. Bij God misschien? Maar wat kun je

jouw diepte in. Hij gaat niet tegenover je

Delend in je wanhoop, mee zuchtend met

zeggen? Hoort Hij, ziet Hij, begrijpt Hij? ‘Wij

staan. Hij pept je niet op met vrome dood-

jouw zuchten. Toen ik zelf een periode

weten niet wat wij in ons gebed tegen God

doeners, pepert jou je zwakheid niet in.

kwetsbaar was, heb ik het meest gehad

30

OnderWeg #11 > Jaargang 2 > 28 mei 2016

vrienden en goede troosters toen ze zeven

 Column

Stoepfeestjes

B

ier drinken op de stoep en ondertussen meedeinen op een liedje waarmee Nederland het Eurovisie Songfestival hoopt

te winnen is aan mij niet besteed. Maar sinds we naast een buurman wonen die het liefst dagelijks zijn muziekinstallatie naar buiten sleept en z’n pils ruimhartig deelt met buren en voorbijgangers, ontkom ik er niet aan. Zo stond ik dus laatst op de stoep met een wildvreemde meneer te babbelen over caravans.

Een paar uur eerder waren we thuisgekomen van een week vakantie, na een kleine 1100 kilometer met drie korte plasstops.

Uitpakken en daarna ons bed in was de bedoeling. Maar iets drong me om toch even naar de rumoerige stoep te gaan.

En het is gezellig. Na de caravanman volgt een vrouw, paar jaartjes ouder, nog één kind thuis, de rest op eigen benen. Van de huis-, tuin- en keukenzaken komen we op opvoeden en loslaten; ze zegt: ‘Ik ben ervan overtuigd dat kinderen hun ouders al vóór ze geboren zijn zelf uitkiezen.’

 Zoekers naar meer tussen De woorden zijn weg. Je bidden is zuchten geworden. Maar ook dat is bidden.

hemel en aarde vind je blijk­ baar op bevrijdingsfestivals en stoepfeestjes  Met Douwe Bob uit de speaker en te veel lege bierflesjes op de

statafels ontmoet ik iemand die duidelijk op zoek is naar meer. Ik aan de mensen die niets zeiden en met me gingen wan-

voel kippenvel als ze vertelt over wat ze meemaakte: hun peuter

delen, sjokken door het bos of over het strand, zonder

overleed, zij kreeg kanker, haar moeder ook. ‘Ze was een trouwe

oppeppers, zonder veroordeling. Zo is de Geest ook. Even

kerkganger maar brak met het geloof toen ze kanker kreeg.

niet degene die met kracht je leven binnen breekt, maar

Waarom liet God dit gebeuren?’

zacht en teder, meelijdend, delend in jouw kwetsbaar-

Geef geen antwoorden zonder eerst vragen te stellen, las ik ooit

heid, een metgezel in jouw diepte. Als jij niet meer weet

en ik onthield het. Dus luister ik vooral, vraag door en vertel uit

wat je moet zeggen, neemt de Geest het van je over. De

eigen ervaring hoe God er was op moeilijke momenten in mijn

woordloze zuchten van de Geest spreken voor God een

leven.

duidelijke taal. Hij heeft aan nog geen half woord genoeg:

De volgende dag is het zondag. ‘Nederland vierde afgelopen

‘Hij weet wat de Geest wil zeggen’ (Romeinen 8:27).

week de bevrijding, niet met een dankdienst maar met bevrij-

Vader, laat hem niet los. Vader, houd hen vast. Vader, kom

dingsfestivals’, bidt de gastpredikant. De verwereldlijking van

tot uw doel met haar. Meer hoeft er niet te zijn dan deze

ons land valt hem duidelijk zwaar. Ik denk aan de vrouw. Ze was

woordloze zuchten van de Geest. Wij zuchten. Ik zucht.

die week ook op zo’n festival geweest.

Jij zucht. En de Geest zucht mee. Dat geeft perspectief: je

Zoekers naar meer tussen hemel en aarde vind je blijkbaar op

bent nooit alleen, hoe diep het ook gaat.

bevrijdingsfestivals en stoepfeestjes. Laten we die plekken als gelovige kerkgangers dus niet mijden, maar er af en toe present

Wanneer ik zoek te zeggen al wat er in mij leeft,

zijn. Want juist daar kunnen we

maar zich niet uit laat leggen en zich niet open geeft,

naar hen luisteren, doorvragen

dan ben ik al gevonden voordat ik U niet vind;

en nieuwsgierig maken naar een

dan bidt met duizend monden de Geest, vol vuur en wind.

antwoord.

(Gereformeerd Kerkboek gezang 151 vers 3) Maurits Oldenhuis is predikant van Het Baken (GKv) in Bergschenhoek.

Esther de Hek (CGK) is moeder en tekstschrijver.

(advertenties)

Multiculturele, groeiende zendingsgemeente in Amsterdam zoekt een:

Missionair voorganger

De V.V.I. stelt zich al meer dan 35 jaar ten doel:

Ben jij vervuld met de Geest? Wil jij Gods wegen volgen? Breng jij de Bijbel dichtbij? Kun jij leiders trainen? Beweeg jij flexibel tussen culturen?

Kijk snel op:

www.oasenieuwwest.nl/vacature

#15  8 augustus

2015

Onder

www.onderwegonli ne.nl

Inspiratie voor reisgenoten

Giften graag op IBAN: NL 97 INGB 0003885840

www.verplegingvoorisrael.nl

Stichting Steun Gereformeerde Kerken in Frankrijk

'Ik was een vreem deling en jullie namen Mij op' THEMA: KERK EN

VLUCHTELING

> 08 NAASTENLIEFDE HEB DE VLUCHTELING LIEF ALS UZELF PROBLEEM: EGOÏSME' > 12 KLAAS HARINK > 16 VIER VOORBEELDEN 'ONS GROOTSTE OMZIEN NAAR VLUCHTELINGEN > EN VEEL MEER...

Neem een proefabonnement: www.onderwegonline.nl Eerste drie maanden gratis! richting inspiratie

www.ssgkf.nl

helpt u mee?

Uw gift is van harte welkom op rekeningnummer NL19INGB0000215697 t.n.v. penningmeester SSGKF

“OnderWeg is een actuele bron van toerusting en inspiratie voor iedereen die kerkelijk betrokken is.” www.onderwegonline.nl

#15  8 augustus 2015

Onder

e

Inspirati

voor en reisgenot

e.nl rwegonlin www.onde

#23 

12 dece

mber 2015

ij ‘Voor m

’ orship is dit w THEMA

: CHRISTU

TUUR S EN CUL

'Ik was een vreemdeling en jullie namen Mij op' THEMA: KERK EN VLUCHTELING

Onder

ie irat Inspvoor en enot reisg

> 08 NAASTENLIEFDE HEB DE VLUCHTELING LIEF ALS UZELF > 12 KLAAS HARINK 'ONS GROOTSTE PROBLEEM: EGOÏSME' > 16 VIER VOORBEELDEN OMZIEN NAAR VLUCHTELINGEN > EN VEEL MEER...

‘MIJN TKAMP MEER...

ND MAA ? 12 ARE > EN VEEL ONS HEEN BOVEN NAAR UUR OM IJZING DE CULT VINGERW NOVER ST EEN WE TEGE > 16 KUN STAAN KSTOEL’ EEST HOE ST DE PREE 08 TIJDG HING NAA GRAFFITI

Neem een proefabonnement: www.onderwegonline.nl Eerste drie maanden gratis!

richting inspiratie